འབྲིའིིི་བེེེའུ་ མཚ ་མོོོ་ མཁའ་འགྲོ་ རྨོོ་མོོ་
Copyright © 2017 Department of Education
All rights reserved
First Edition 2017
Published by: Department of Education Central Tibetan Administration
Gangchen Kyishong, Dharamshala -176215 Distt. Kangra(H.P.) INDIA Email: education@tibet.net Printed by: Sherig Parkhang Trust E-mail: shepardelhi@gmail.com
འབྲི་རྩོམ་པ། ཆོས་གྲགས། བསྟན་འཛིན་ཆོས་མཚོ། ཨོ་རྒྱན་ཆོས་སྒྲོན། བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང། ཀརྨ་སྨོན་ལམ།ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། བསམ་གྲུབ། ཚེ་རིང་ལྷ་མོ། རི་མོ་འབྲི་མཁན། ཐུབ་བསྟན་སངས་རྒྱས། དེབ་གཟུགས་ཇུས་འགོད་པ། བུདྡྷཱ་སྐྱབས། ༄༅། །སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་ ༤༠ འདི་དག་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བྱིས་པའི་ཀློག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་ལས་གཞིའི་ཁོངས་སུ་པར་སྐྲུན་དང་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུས། །
པར་སྐྲུན་བདག་དབང་། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། ༢༠༡༧ པར་གཞི་དང་པོ། པར་སྐྲུན་བྱེད་པོ། ཤེས་རིག་པར་ཁང་། སྤྱི་ཁྱབ་ལམ་སྟོན་པ། མཁས་དབང་ཀྲྀཥྞ་ཀུ་མཱར། (Prof. Krishna Kumar) ལས་འཆར་ཟབ་འཁྲིད་པ། འབུམ་རམས་པ་ལ་ཏི་ཀཱ་གུཔྟཱ། (Dr. Latika Gupta) མཐའ་མའི་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་། ཚོགས་གཙོ་མཁས་དབང་ཀྲྀཥྞ་ཀུ་མཱར་ (Prof. Krishna Kumar) དང་། ཚོགས་མི་ཝཱ་ཎ་བོད་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཉེ་བའི་རིགས་བདག་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་ བསམ་གཏན། མཁས་དབང་ཨ་ཤོཀ་ཝཱཇ་པེ་ཡི། (Ashok Vajpeyi) མཁས་དབང་ཨ་པཱུརྭཱནན། (Apoorvanand) ཚིག་སྦྱོར་ལེགས་བཅོས་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་། ཝཱ་ཎ་དབུས་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་བསམ་གཏན་དང་། སློབ་དཔོན་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་། སློབ་དཔོན་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང། སམྦྷོ་ཊ་བོད་ སློབ་དགེ་བསོད་ནམས་གང་བཟང་། སློབ་དགེ་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན།
1 ༄༅་། ཉིན་ཞིིག་མཚ ་མོོ་དང་མཁའ་འགྲོ་རྨོོ་མོོ་ལགས་ཐུག་པར་ཕྱིན་ རྨོ་མོོ་ལགས་ཀྱི་ཁྱིིམ་དུ་གཡག་མང་པོ་ཡོོད་པ་རེེད་ གཡག་གི་སྤུ་མདོོག་འདྲ་མིན་སྣ་ཚ གས་ཡོོད་པ་རེེད་ གཡག་ཁ་ཤས་དཀར་པོ་དང་ཁ་ཤས་ནག་པོ་ཡོོད་པ་རེེད་
2 གཡག་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྤུ་མདོོག་ཁྲ་ཁྲ་ཡིན་པ་རེེད་ གཡག་ཁ་ཤས་གྭ་པ་ཡིན་པ་ཡང་ཡོད་ གཡག་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྤུ་མདོོག་ཁམ་པ་ཡིན་པ་རེེད་ ཚང་མ་སྙིང་རྗེེ་པོོ་ཡོོད་པ་རེེད་
3 གཡག་མང་ཆ ་བའིི་མགོོ་ལ་རྭ་ཅ ་ཡོོད་པ་རེད་ རྭ་ཅ འིིི་རྩེེ་མོོ་རྣོོ་པོོ་ཡོོད་པ་རེད་ གཡག་ཁ་ཤས་ལ་རྭ་ཅ ་མེེད་ རྭ་ཅ ་མེེད་པའིི་གཡག་ལ་ཨ་ཡུ་ཟེར་
4 རྨོ་མོོས་སྦྲ་གུུར་ཆ ན་པོོ་ཞིིག་བཟོོས་ཡོོད་པ་རེད་ སྦྲ་གུུར་གྱི་ཁ་དོོག་ནག་པོ་རེེད་ སྦྲ་གུུར་ནི་འབྲིི་གཡག་གི་རྩིིད་པས་བཟོས་པ་རེད་ འབྲོག་པ་ཚ ་སྦྲ་གུུར་ནང་ལ་སྡོད་ཀྱིི་ཡོོད་
5 རྨོ་མོོ་ལ་འབྲིི་མང་པོོ་ཡོོད་པ་རེད་ འབྲི་གཅིིག་གིི་སྤུ་མདོོག་ཁམ་དཀར་ཡིན་པ་རེད་ འབྲི་དེེ་ལ་བེེའུ་ཞིིག་སྐྱེེས་པ་རེེད་ བེའུ་དེེ་སྙིིང་རྗེེ་པོོ་ཞིིག་ཡོོད་
6 བེའུ་དེེའིིི་སྤུུ་མདོོག་དཀར་པོ་ཡིིན་པ་རེེད་ བེེའུུ་དེེ་གངས་ནང་བཞིན་དཀར་པོ་ཡོོད་པ་རེད་ བེའུ་དེེའིིི་སྤུ་ཡང་འཇམ་པོ་ཡོོད་པ་རེད་ བེེའུུ་དེེ་ཨ་མའི་འགྲམ་ལ་ཁྱ་རེ་ཁྱོོ་རེེ་བྱས་ནས་ཕྱིན་
7 བེའུ་མཐོོང་ནས་མཁའ་འགྲོ་དགའ་ཚ ར་སྐྱེེས་ བེེའུུ་མཐོོང་ནས་མཚ ་མོོ་ཡང་དགའ་ཚ ར་སྐྱེེས་ མཁའ་འགྲོ་དང་མཚ ་མོོ་བེེའུ་ལ་ལག་པ་འཆང་འདོད་སྐྱེེས་ བེེའུུ་དེེ་དང་མཉམ་དུ་རྩེད་མོོ་རྩེེ་འདོོད་བྱུང་བ་རེད་
8 མཁའ་འགྲོ་བེེའུ་ལ་ལག་པ་འཆང་བར་ཕྱིན་ མཚ ་མོོ་བེེའུ་ལ་ལག་པ་འཆང་བར་ཕྱིན་ བེའུ་ཡིི་ཨ་མ་ཁོང་ཁྲོོ་ཟ་བ་རེད་ འབྲིི་ཡིིིས་བུ་མོོ་གཉིིས་ལ་རྡུང་གྲབས་བྱས་
9 རྨོ་མོོས་བེེའུ་ལ་ལག་པ་མ་འཆང་ལབ་ ལག་པ་འཆང་ན་འབྲི་ཁོོོང་ཁྲོོོ་ཟ་ཡིི་རེེེད་ལབ་ བེའུ་དེེ་ཆུང་ཆུང་ཞེ་དྲག་ཡོད་པ་རེད་ འབྲིི་དེེེས་རང་གི་བེེེའུ་སྐྱོོབ་འདོོད་ཡོོད་པ་རེད་
10 རྨོ་མོོས་འབྲིི་ལ་རྩམ་ཐུག་བསྐོལ་ནས་སྤྲད་ འབྲིི་ལ་ཕྱ་ར་དྲོ་པོོ་ཞིིིག་གཡོོགས་ འབྲི་དེེས་བེེའུ་ཡིི་གཟུགས་པོ་ཆ་ཚང་ལ་ལྕེ་ལྡག་བརྒྱབ་ བེེའུ་དེེས་སྐྱིིད་སྣང་ཆ ན་པོོ་བྱས་
11 མཁའ་འགྲོ་དང་མཚ ་མོོོ་རྩྭ་ལེན་པར་ཕྱིན་ རྩྭ་སོས་པ་ཞིག་ཁྱེེར་ནས་ཡོང་བ་རེད་ ཁོ་གཉིིས་ཀྱིིས་འབྲིི་ལ་རྩྭ་སོས་པ་དེ་སྤྲད་ འབྲིི་དེེས་དགའ་ཐག་ཆ ད་ནས་བཟས་
12 ཁོ་གཉིིས་ཀྱིིིས་ཡང་བསྐྱར་རྩམ་ཐུག་ཁྱེར་ཡོོང་བ་རེད་ དེེ་བེེའུུ་ཡིི་ཨ་མ་ལ་སྤྲད་པ་རེེད་ འབྲི་དེེས་དྲིིི་མ་སྣོོམ་ཙམ་བྱས་པ་རེད་ འབྲིི་དེེས་དགའ་ཐག་ཆ ད་ནས་བཏུངས་
13 མཁའ་འགྲོ་དང་མཚ ་མོོས་ཡང་བསྐྱར་རྩམ་ཐུག་ཁྱེར་ཡོོང་ དེེ་བེེའུུ་ལ་སྤྲད་པ་རེེད་ བེའུ་དེེས་དྲིིི་མ་སྣོོོམ་ཙམ་བྱས་པ་རེད་ བེེའུུ་དེེས་ལྡག་ཙམ་བྱས་
14 ཁོ་གཉིིས་ཀྱིིས་ཡང་བསྐྱར་ཁ་ལག་གཞན་པ་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ དེེའིིི་ནང་དུ་པད་ཁའི་འབའ་ཆ་དང་ནས་རྩམ་བསྲེས་པ་རེད་ འབྲི་དེེས་དྲིིི་མ་སྣོོམ་ཙམ་བྱས་པ་རེད་ དགའ་ཐག་ཆ ད་ནས་བཟས་པ་རེད་
15 མཁའ་འགྲོས་བེའུ་ལ་ལག་པ་བཅངས་པ་རེད་ འབྲིི་ཡིིིས་ཁོོོ་གཉིིས་ལ་དགའ་མདོག་ཁ་པོ་བྱས་ མཁའ་འགྲོ་དང་མཚ ་མོོོས་བེེའུ་མཉམ་དུ་རྩེད་མོོ་བརྩེེས་ བེེའུ་དེེས་ཀྱང་དགའ་མདོག་ཁ་པོ་བྱས་ །
16 དགེ་རྒན་རྣམ་པར་རེ་སྐུལ། སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་འདི་ཉིད་བསླབ་གཞི་རྩ་འཛིན་གྱི་དགོངས་དོན་ལྟར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སློབ་དེབ་མིན། ྿ སྤྱིར་བྱིས་པའི་འབྲི་ཀློག་ཡར་རྒྱས་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་གང་ཀློག་པ་དེའི་གོ་དོན་གསལ་པོ་རྟོགས་ནས་ཀློག་པའི་ནུས་པ་གོང་མཐོར་ ྿ སྤེལ་རྒྱུར་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་ཞིག་ཡིན། དེབ་འདི་དག་འཛིན་ཁང་ནང་དུ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དུས་ཚོད་དང་འདུན་པ་ནམ་ཡོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་རང་མོས་ལྟར་ལེན་པ་དང་ལྟ་ཀློག་ ྿ བྱེད་ཐུབ་སར་འགྲེམས་འཇོག་བྱེད་དགོས། རིམ་པ་དང་པོ་ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་གཉིས་པ་དང་། གཉིས་པ་ནས་གསུམ་པ། གསུམ་པ་ནས་བཞི་པ་བར་ཐེམ་སྐས་རིམ་ ྿ འཛེགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཀླག་རྒྱུའི་ཆེད་དམིགས་པ་ཡིན་རུང་། ཕྲུ་གུ་རང་ངོས་ནས་གང་ལྟ་འདོད་དང་ཀློག་འདོད་བྱེད་པ་དེར་རམ་ འདེགས་བྱེད་པ་ལས་གོ་རིམ་ལྟར་ཀློག་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བ་མ་ཡིན། འཛིན་གྲྭའི་དུས་ཚོད་རེའུ་མིག་བཀོད་སྒྲིག་སྐབས། དེབ་ཕྲེང་འདི་ཀློག་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་འདང་ངེས་འཇོག་དགོས། ྿ མདོར་ན། དོན་བྱེད་ནུས་པ་དངོས་པོའ ྿ ་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་ལྟར། དཔེ་དེབ་འདི་དག་ཕྲུ་གུའི་འདོད་མོས་བཞིན་བེད་སྤྱོད་བཏང་ ནས་རྙིང་ཧྲུལ་དང་རལ་ཐོར་དུ་གྱུར་ན་ལེགས་གསོལ་ཐོབ་རྒྱུ་ལས། ལོ་མང་པོའ་རྗེས་སུའང་དེབ་རེ་རེ་བཞིན་གྲ་མ་ཉམས་གྲུ་མ་ ཞིག་པར་ཤེལ་ཁྲ་ཅན་གྱི་བང་ཁྲིའི་ནང་ལྷ་སྐུ་ལྟར་སྒྲིག་གཤོམ་བྱས་ཏེ་འཇོག་མི་རུང་བ་བློ་ངེས་དགོས་གལ་བཅས།
17 སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་གི་དགོས་དམིགས། དེབ་ཕྲེང་འདི་བཀླགས་རྗེས། བྱིས་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ནས་ཀློག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐུབ། ྿ བྱིས་པ་དང་དེབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏང་སྟེ། དཔེ་དེབ་ཀློག་རྒྱུའི་གོམ་གཤིས་འཇགས་པར་བྱ་རྒྱུ། ྿ སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་གི་ནང་དོན་རྣམས་ཉིན་རེའི་འཚོ་བ་དང་དངོས་སུ་འབྲེལ་ནས། བྱིས་སྒྲུང་ཀློག་རྒྱུར་དགའ ྿ ་མོས་ཡོང་ཐབས་ བྱས་ཡོད། མི་སྣ་གཙོ་བོར་ཕྲུ་གུ་གཉིས་རེ་འཇོག་དོན་ནི། ཀློག་པ་པོ་བྱིས་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་དང་མཐུན་པའི་སྒྲུང་མང་པོའ ྿ ་ནང་། རང་གི་ མི་ཚེའི་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་ཐུབ་པས། སྒྲུང་འདི་དག་དོ་ནན་གྱིས་ཀློག་རྒྱུར་སྐུལ་མ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན། རིམ་པ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ཙམ་མ་ཟད། རིམ་པ་རྗེས་མ་རྣམས་སུའང་ཚིག་དང་བརྗོད་དོན་མང་པོ་བསྐྱར་ཟློས་ཡང་ཟློས་བྱས་པར་ཕན་ ྿ ཐོགས་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད། དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་སོགས་ཀྱི་རོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྲུ་གུས་ཐོག་མར་ཤེས་པའི་ཚིག་དེ་སླར་ཡང་མཐོང་མ་ ཐག ཚིག་དེ་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་དེའི་དོན་གོ་ཐུབ་པའི་དགའ་ཚོར་དང་སྤོབས་པ་སྤྲོད་ཐུབ། འོན་ཀྱང་བྱིས་པས་བཀླགས་ཟིན་པའི་ཉིན་དེ་ནས་དེབ་ཕྲེང་འདིའི་དགོས་དོན་དང་བེད་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ལྟར་མ་ཡིན་པར། བྱིས་པས་སྒྲུང་ ྿ ཤོད་པ་དང་འབྲི་བ། དཔེ་རིས་ནང་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ངོ་སྤྲོད་པ། རི་མོ་བཤུ་རྒྱུ་སོགས་བྱེད་སྒོ་མང་པོར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་པ་ བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བས། སློབ་གྲྭ་སོ་སོའ་འགན་འཛིན་དང་འབྲེལ་ཡོད་དགེ་རྒན་ཚོས་ཐུགས་ངེས་ཡོང་བ་འཚལ།
18