Belgisch Jaarrapport - Cijfers 2014 by Dokters van de Wereld

DOKTERS VAN DE WERELD

BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 1

BELGISCHE PROJECTEN CIJFERS 2014

14/07/15 17:34

WAT DOEN WE IN BELGIË? WAAROM

projecten in België? Het Belgische zorgsysteem bereikt niet alle mensen in ons land: er zijn vandaag groepen in België die uitgesloten worden van de gezondheidszorg of er niet in slagen hun recht op zorg te laten gelden. Het reguliere zorgaanbod in ons land is niet altijd aangepast aan mensen in kwetsbare situaties zoals daklozen, bepaalde migrantenpopulaties of mensen met risicogedrag zoals sekswerkers of druggebruikers. Dokters van de Wereld biedt hiervoor een oplossing met een multidisciplinair en aangepast zorgaanbod dat zowel een medische, psychologische als sociale dimensie heeft.

Door vrijwilligers te mobiliseren wil Dokters van de Wereld zorgprofessionals in contact brengen met mensen die leven in een kwetsbare situatie. Hun engagement is een grote blijk van solidariteit voor mensen in ons land die worden uitgesloten van zorg.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 2

14/07/15 17:34

DOKTERS VAN DE WERELD BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

Jaarlijks mobiliseert Dokters van de Wereld 380 vrijwilligers om mensen in een kwetsbare situatie te helpen.

WAT doen we? MEDISCHE, PARAMEDISCHE EN PSYCHISCHE HULPVERLENING Dokters van de Wereld biedt (para)medische en psychologische hulp aan mensen die uitgesloten zijn van het zorgsysteem. Tegelijk is het ons hoofddoel onze patiĂŤnten te begeleiden zodat ze zich op termijn (opnieuw) kunnen laten verzorgen in het klassieke zorgsysteem. Dit doen we door hen op een aangepaste manier te informeren, te werken aan een vertrouwensband en hen te begeleiden in hun integratietraject. We bemiddelen met de betrokken instanties tot het recht een feit is. Bij onze psychosociale consultaties voorzien we multidisciplinaire begeleiding. In onze mobiele projecten staan onthaal en verpleegkundige zorg centraal. We bieden laagdrempelige hulp aan personen die uitgesloten zijn van zorg en werken samen aan een vertrouwensband. DOORVERWIJZING NAAR SPECIALISTEN Dokters van de Wereld biedt gespecialiseerde tweedelijnszorg aan bij mensen die uitgesloten zijn van zorg. Dat gaat van cardiologische zorg tot tandconsultaties. 3

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 3

14/07/15 17:34

4 MET WIE

werken we?

Onze projecten richten zich op mensen die door administratieve, psychologische, taalkundige en financiĂŤle obstakels de weg naar de zorg niet vinden. Mensen in kwetsbare situaties cumuleren verschillende kwetsbaarheden die verband houden met hun leefomstandigheden, een woelig levensparcours, psychosociale problemen of bijvoorbeeld risicogedrag. Nochtans zijn het paradoxaal genoeg net deze mensen die een grotere of acute zorgbehoefte hebben. Essentieel in onze werking is dat we ons openstellen voor iedereen. Dat betekent dat we ons niet vastpinnen op of beperken tot specifieke doelgroepen of profielen. Ons publiek bestaat uit elke persoon die wordt uitgesloten van het zorgsysteem omdat hij/ zij niet beschikt over de juiste informatie, geweigerd wordt of nog geen gebruik maakt van zijn of haar rechten.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 4

14/07/15 17:34

DOKTERS VAN DE WERELD

BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

VOOR WIE? Voorbeelden van de diverse waaier aan mensen die worstelen met toegang tot zorg: DAKLOZEN Mensen zonder een vast adres hebben structureel moeilijkheden om toegelaten te worden tot ons zorgsysteem. MENSEN ZONDER GELDIGE VERBLIJFSVERGUNNING Mensen zonder papieren hebben volgens de wet recht op zorg. In de praktijk is de procedure zo complex dat het extreem moeilijk wordt dit recht te laten gelden. EU-BURGERS ZONDER ZIEKTEVERZEKERING Europese staatsburgers in kwetsbare situaties worden geconfronteerd met grote moeilijkheden om toegang te krijgen tot zorg. De wet stelt dat de meeste onder hen beroep moet doen op het zorgsysteem van hun thuisland. Dat zorgt ervoor dat deze mensen in een grijze zone belanden en worden uitgesloten van zorg. SEKSWERKERS Sekswerkers worden vaak geconfronteerd met risicopraktijken zoals de blootstelling aan onveilige situaties en/of seksueel overdraagbare infecties. DRUGGEBRUIKERS Druggebruikers vormen een kwetsbaar publiek door risicogedrag gelieerd aan drugsconsumptie, met besmettingsrisico op hepatitis C en hiv tot gevolg. KWETSBARE VROUWEN Vrouwen in precaire situaties zijn extra kwetsbaar: vaak hebben ze minder toegang tot werk en financiële middelen, worden ze vaker geconfronteerd met discriminatie of (seksueel) geweld en hebben ze in bepaalde gevallen minder beslissingsmacht over hun gezondheid.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 5

14/07/15 17:34

PLEIDOOI Dokters van de Wereld heeft als doelstelling om te verzorgen, te getuigen en sociale verandering te begeleiden. DAAROM PLEITEN WE IN BELGIË VOOR EEN INCLUSIEVER GEZONDHEIDSSYSTEEM MET DEZE 3 PIJLERS:

2 3

VOOR DE EERSTELIJNSZORG … DE 0.5-ZORG Veel mensen in kwetsbare situaties vinden de weg niet naar de gewone eerstelijnszorg, tot bij de huisarts. Daarom is er nood aan een brug tussen de leefwereld van deze mensen (0) en de eerste lijn (1). Het 0.5-systeem trekt zelf naar het platteland of de stad, in de leefwereld van kwetsbare doelgroepen. Daar komen professionele hulpverleners in contact met de mensen in kwestie en vormen ze de brug met de klassieke zorg. EEN BREED EN AANGEPAST EERSTELIJNS ZORGAANBOD Om de zorgbarrières te overwinnen pleit Dokters van de Wereld voor een versterking van de eerstelijnshulp. Om elk individu degelijk te kunnen behandelen moet er een aangepast en multidisciplinair zorgaanbod zijn (medisch, psychologisch en sociaal).

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 6

UNIVERSELE ZIEKTEVERZEKERING De universele ziekteverzekering laat toe om de administratieve barrières voor de toegang tot zorg te overwinnen. Dit kan gebeuren door verschillende systemen zoals Dringende Medische Hulp, Fedasil en Justitie samen te brengen in één systeem. Het huidige systeem leidt soms tot discriminerende praktijken en hiaten in de zorg: de rechten van de patiënt zijn afhankelijk van het verblijfsstatuut en de toegang tot zorg verschilt naargelang de woonplaats.

14/07/15 17:34

DOKTERS VAN DE WERELD BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

FOCUS// ZORGBARRIÈRES HET HINDERNISSENPARCOURS IN BEELD Hoewel de wet voor iedereen toegang tot zorg voorziet heeft 78% van onze patiënten bij aankomst in onze kabinetten de facto geen toegang. Hoe komt dat? Je rechten kennen is één stap, ze laten gelden een andere. Je rechten uitoefenen kan complex zijn. Dit zijn de voornaamste barrières waarmee onze patiënten geconfronteerd worden:

1 2 3 4

ADMINISTRATIEVE BARRIÈRES Mensen die niet langer gedekt zijn door het klassieke systeem van ziekteverzekering hebben recht op alternatieven, afhankelijk van hun verblijfsstatuut. Deze procedures zijn vaak niet gekend en de administratieve weg is complex. SYSTEEMBARRIÈRES Het zorgsysteem is niet altijd aangepast aan kwetsbare doelgroepen, bijvoorbeeld door ongunstige openingstijden of een tekort aan vertalers. Het zorgaanbod is verspreid over verschillende instellingen, wat de procedures nog bemoeilijkt. Ook de zorgverleners worstelen met procedures die ze onvoldoende beheersen. PERSOONLIJKE BARRIÈRES Sommige patiënten wantrouwen de offi ciële instellingen. Psychologische, culturele en taalbarrières maken het nog moeilijker om het al complexe zorgsysteem te doorploegen en te begrijpen. FINANCIËLE BARRIÈRES Voor wie niet over een zorgverzekering beschikt is medische zorg een luxe. Soms is dat zelfs het geval voor wie wel over een verzekering beschikt maar het zich niet kan permitteren om te wachten op de terugbetaling door het ziekenfonds.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 7

FOCUS// DRINGENDE MEDISCHE HULP (DMH), EEN ADMINISTRATIEF EN ONDOORZICHTIG KLUWEN Mensen die onwettig in ons land verblijven, kunnen zich richten tot het OCMW voor de terugbetaling van dringende medische zorgen, zowel voor medicijnen als een medische behandeling. Hoewel het om ‘dringende’ hulp gaat omvat deze procedure zowel PREVENTIEVE als CURATIEVE zorgen die gedekt worden door het RIZIV. De uitvoering is – onder bepaalde voorwaarden – een taak van het OCMW, dat echter vaak verschillende interpretaties hanteert. Enkele struikelblokken: ✓ De verblijfplaats is op zich geen voorwaarde op zich om recht te hebben op DMH. Het bepaalt wel welk OCMW bevoegd is. Voor personen die bij kennissen onderdak krijgen is het onmogelijk om een bewijs te leveren van de hoofdverblijfplaats, iets wat het OCMW vaak eist. ✓ De patiënt moet een attest voor Dringende Medische Hulp laten invullen door een arts. Maar de term ‘Dringend’ zorgt voor verwarring bij de zorgverstrekkers. ✓ De procedure is ten voordele van mensen zonder papieren. Een aantal onder hen is niet op de hoogte van zijn of haar statuut. Daarom vragen de OCMW’s paradoxaal genoeg steeds vaker identiteitspapieren en een bewijs van hun statuut. ✓ De patiënt moet bewijzen dat hij of zij de medische kosten niet zelf kan dragen. Om dit te doen wordt een sociaal onderzoek uitgevoerd. Maar sommige OCMW’s gaan er van uit dat een schuldenvrije patiënt in staat is om de zorgen te bekostigen. Andere OCMW’s besluiten dan weer – in de plaats van de Dienst Vreemdelingenzaken – dat de patiënt door naar België te komen zelf verantwoordelijk is voor de eigen situatie. Ten slotte verschillen de voorwaarden voor hulp per OCMW, wat leidt tot een zware administratieve last en discriminatie. 7

14/07/15 17:34

ONZE PROJECTEN

OOSTENDE

Mobiele consultaties

Met de Medibus, ons kabinet op wielen, gaan we op zoek naar de meest kwetsbare mensen, nabij stations en kraakpanden. In de bus verstrekken we medische en preventieve zorgen. Druggebruikers kunnen bij ons terecht voor informatie en steriel injectiemateriaal.

BRUSSEL

LA LOUVIÈRE

Zorg voor daklozen

Het hele jaar door zijn we aanwezig in de permanente opvangcentra voor daklozen. Tijdens het Winterplan verzorgen we de daklozen in de noodopvangcentra, samen met honderden vrijwilligers.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 8

4 medische centra

Dokters van de Wereld heeft zorgcentra in Antwerpen, Oostende, Brussel en La Louvière. Op deze plekken kan iedereen terecht die zich geen arts kan permitteren. Na de zorg kijken we hoe we onze patiënt opnieuw kunnen integreren in het reguliere zorgsysteem.

14/07/15 17:34

DOKTERS VAN DE WERELD

BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

Netwerken met specialisten

Door onze samenwerkingsverbanden met ziekenhuizen en tandartsen kunnen patiënten die dringend zorg nodig hebben, terecht bij een gynaecoloog, cardioloog of andere specialisten.

ANTWERPEN

IÈRE

Kwetsbare vrouwen

Elke week trekt Dokters van de Wereld naar de leefwereld van kwetsbare vrouwen met een apart zorgaanbod: dat gaat van borstkankerscreening, zwangerschapsopvolging tot en met info- en preventiesessies over bv. anticonceptie.

Tandverzorging

1 op 3 mensen in armoede stelt zijn of haar tandartsbezoek uit. Tandverzorging is geen evidentie voor wie zich in een kwetsbare situatie bevindt. Door samenwerkingsverbanden met tandartsen en een eigen tandartskabinet pakken we deze situatie aan.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 9

14/07/15 17:34

ZORGCENTRUM BRUSSEL VOOR WIE? Iedereen die moeilijkheden ondervindt om zich te laten verzorgen, zoals: Mensen zonder geldige verblijfsvergunning Belgen in armoede EU-burgers zonder ziekteverzekering Daklozen Kwetsbare vrouwen

WAAROM? Als grootse stad van België heeft Brussel een hoge concentratie van mensen in kwetsbare situaties: de stad kent meer dan 2600 daklozen, er is een groot aantal nieuwkomers en mensen zonder papieren en een hoge concentratie druggebruikers. Naast deze specifieke groepen stelt 1 op 4 (22,5%) Brusselaars medische zorgen uit omwille van financiële redenen en heeft 34% geen vaste huisarts. De Belgische hoofdstad heeft een erg gefragmenteerd zorgaanbod. Bovendien is de wettelijke regeling rond de toegang tot zorg in België heel complex en verschilt ze van persoon tot persoon, afhankelijk van het administratief statuut. ✓ Onmiddellijke medische en psychische zorgverlening ✓ Psychologische en sociale ondersteuning voor de meest kwetsbare patiënten met een begeleidingstraject naar het klassieke zorgsysteem ✓ Pleidooi om de toegang tot zorg te verbeteren ✓ Steun aan het netwerk en vormingen aan zorgprofessionals over de toegang tot zorg.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 10

WAT?

14/07/15 17:34

2014 in cijfers 1 356

PATIËNTEN 36,7% vrouwen 63,3% mannen 91,6% heeft geen geldige verblĳfsvergunning 86% is dakloos of heeft een onzekere woonsituatie 93,6% had geen zorgtoegang op moment van 1ste consultatie

5 182

CONSULTATIES 63,1% medische consultaties 5,6% psychische consultaties 31% sociale consultaties

5 364

DIAGNOSES Top 3: Digestieve problemen Cardiovasculaire problemen Luchtwegenproblemen 7 gevallen van hiv 7 gevallen van hepatitis C

“ALS IK IEMAND BEGELEID, IS DAT HET RESULTAAT VAN HEEL WAT WERK. DE SOCIAAL ASSISTENTEN HEBBEN AL EEN DOSSIER VOORBEREID EN NORMAAL GEZIEN IS ER AL CONTACT GEWEEST MET HET OCMW. IK HERINNER ME DAT IK EENS EEN JONGEMAN AAN HET HELPEN WAS DIE EEN BEETJE ENGELS SPRAK. WE ZATEN IN DE WACHTZAAL. HIJ HAD DE HELE TIJD GEZWEGEN. ER WAS NIEMAND ANDERS DAN WIJ. HIJ ZAT VOOR HET RAAM EN OPEENS BEGON HET TE SNEEUWEN. ALLES WERD WIT. EN HIJ ZEI IN HET ENGELS: “SNEEUW, OOK DAT NOG”. TOEN HEEFT HIJ ME ALLES VERTELD: SAMUSOCIAL, HET RONDDWALEN VANAF ’S MORGENS VROEG, ZIJN LAND, DE REDENEN VOOR ZIJN VERTREK… TOT HET MOMENT DAT DE SOCIAAL ASSISTENTE HEM VROEG VAN WELK LAND HIJ KWAM. “IK HEB GEEN LAND”, ANTWOORDDE HIJ. DE JONGEMAN WAS EEN PALESTIJN. ZELFS VANDAAG NOG RAAKT HET MIJ. IK BESEFTE PLOTS HOE ZWAAR HET MOET ZIJN OM JE LAND TE VERLATEN.” ERIC, VRIJWILLIG ONTHAALMEDEWERKER IN HET COZO 11

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 11

14/07/15 17:35

ZORGCENTRUM ANTWERPEN VOOR WIE? Iedereen die moeilijkheden ondervindt om zich te laten verzorgen, zoals: Mensen zonder geldige verblijfsvergunning Belgen in armoede EU-burgers zonder ziekteverzekering Daklozen Kwetsbare vrouwen

WAAROM? Antwerpen is de dichtst bevolkte stad van België. Zoals in elke stad vinden we er een hogere concentratie van daklozen, kwetsbare mensen, druggebruikers… Daarnaast is er een grote migrantengemeenschap. Over het algemeen stellen we een gebrek aan een multidisciplinaire aanpak vast voor personen in kwetsbare situaties. De eerstelijnshulp is in bepaalde wijken ontoereikend en de stad past complexe en beperkende maatregelen toe in de procedure voor de toegang tot Dringende Medische Hulp.

WAT?

✓ Onmiddellijke medische zorgverlening ✓ Psychologische en sociale ondersteuning voor de meest kwetsbare patiënten via een begeleidingstraject naar het klassieke zorgsysteem ✓ Pleidooi om de toegang tot zorg te verbeteren ✓ Steun aan het netwerk en vormingen aan zorgprofessionals over de toegang tot zorg.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 12

14/07/15 17:35

2014 in cijfers 1 078

PATIËNTEN 43% vrouwen 57% mannen 77% heeft geen geldige verblĳfsvergunning 42% is dakloos of leeft in een onzekere woonsituatie 76% had geen zorgtoegang op moment van 1ste consultatie

4 669

CONSULTATIES 48% medische consultaties 10% psychische consultaties 41% sociale consultaties

3 232

DIAGNOSES Top 3: Gewrichten en spieren Hormonale problemen Nutritionele problemen 1 geval van hiv 4 gevallen van hepatitis C 89% van de zwangere vrouwen werd niet opgevolgd op moment van 1ste consultatie

“IK BEN ABEKE EN IK BEN 27 JAAR. TOEN IK HIER AANKWAM, LIEP IK AL 2 JAAR ROND MET EEN GOEDAARDIGE TUMOR DIE INTUSSEN ZO GROOT WAS DAT DE DOKTERS EERST DACHTEN DAT IK ZWANGER WAS. BIJ HET OCMW KREEG IK GEEN MEDISCHE WAARBORG VOOR EEN OPERATIE OMDAT IK NIET KON BEWIJZEN DAT IK IN ANTWERPEN WOON. UITEINDELIJK WERD ALLES ZO ERG DAT IK OP DE SPOEDDIENST BELANDDE EN GEOPEREERD WERD VOOR EEN NAVELBREUK. DOKTERS VAN DE WERELD HEEFT BEMIDDELD ZODAT IK DE FACTUUR NIET ZOU MOETEN BETALEN. EEN VERPLEEGSTER VAN DOKTERS VAN DE WERELD HEEFT ME VERZORGD EN EEN SOCIAAL ASSISTENT HEEFT EEN BEMIDDELING GESTART MET HET OCMW. NA 3 JAAR IS DE TUMOR EINDELIJK WEG. IK WAS OP EEN HAAR NA MIJN BAARMOEDER KWIJT. IK HEB VEEL GELUK GEHAD.” ABEKE, 27 JAAR 13

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 13

14/07/15 17:35

DE MEDIBUS VOOR WIE? Alle personen die hindernissen ondervinden om toegang tot zorg te krijgen, zoals: Daklozen Druggebruikers Sekswerkers

WAAROM? Dokters van de Wereld wordt vaak opgeroepen voor medische interventies in kraakpanden, bij families in stations of parken, voor mensen op straat… Met de Medibus gaan we tot bij deze groepen die volledig van zorg zijn uitgesloten. We creëren (opnieuw) een band en maken een brug naar de eerstelijnshulp. Zo kunnen we bovendien doelgroepen met risicogedrag bereiken, zoals druggebruikers en sekswerkers.

WAT?

✓ Preventieve en curatieve zorg verlenen aan daklozen, druggebruikers en sekswerkers ✓ Een vertrouwensband creëren tussen gezondheidswerkers en patiënten ✓ De patiënten stimuleren zich te laten verzorgen in onze zorgcentra.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 14

14/07/15 17:35

DOKTERS VAN DE WERELD BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

2014 in cijfers 367

PATIËNTEN 8% vrouwen 86% mannen 6% onbekend 77% heeft geen geldige verblĳfsvergunning 60% is dakloos of heeft een onzekere verblĳfplaats 52% had geen zorgtoegang op moment van 1ste consultatie

649

DIAGNOSES Top 3: Dermatologische problemen Digestieve problemen Gewrichts- en spierproblemen

HARM REDUCTION 2 457 steriele spuiten uitgedeeld 2 500 condooms uitgedeeld

“ROND 19.15 UUR KOMT FLORIN ROSTAC AAN. HIJ IS ROEMEEN, HEEFT GEEN PAPIEREN EN HEEFT KLEINE WONDJES IN ZIJN GEZICHT. VERPLEEGSTER JADE BECQUET DESINFECTEERT ZIJN GEZICHT EN ZORGT ERVOOR DAT DE MAN ZIJN GEGEVENS ACHTERLAAT. “ALS HIJ EEN ANDERE KEER TERUGKOMT, KUNNEN ANDERE VERPLEEGSTERS ZIEN VOOR WELKE HULP HIJ HIER AL IS LANGS GEWEEST. DE SCHRAMMEN OP ZIJN GEZICHT WIJZEN OP EEN GEVECHT EERDER DEZE WEEK. HIJ HEEFT GEEN PAPIEREN DUS DIT IS ZIJN ENIGE OPLOSSINGEN OM DIE WONDEN TE BEHANDELEN”, VERTELT JADE. FLORIN IS TEVREDEN OVER DE ZORGEN. ”HET IS DE EERSTE KEER DAT IK NAAR DE MEDIBUS KOM. KAMERADEN HADDEN MIJ AANGERADEN OM MIJN GEZICHT HIER TE LATEN VERZORGEN. EN ONDERTUSSEN HEB IK OOK EEN KOFFIETJE GEDRONKEN.” REPORTAGE OVER DOKTERS VAN DE WERELD IN DE MORGEN, FEBRUARI 2014

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 15

14/07/15 17:35

MEDISCH WINTERPLAN ANTWERPEN VOOR WIE? Mensen met een onzekere huisvesting

WAAROM? Mensen die dakloos zijn of in een onzekere woonsituatie leven vormen een erg kwetsbare groep en zijn vaak totaal uitgesloten van zorgen. Dankzij het Winterplan kan een groot aantal van hen terecht in opvangcentrum Victor. Het is voor ons een goede gelegenheid om met hen in contact te komen en hen (para)medische en preventieve zorgen aan te bieden. Ze kunnen ook bij een kapper terecht. De consultaties eindigen niet aan het einde van de winter, maar lopen het hele jaar door in de inloopcentra De Vaart en Kamiano.

WAT?

✓ Gratis medische en paramedische zorgverlening in de noodopvangcentra voor daklozen ✓ Verwijzing naar de spoeddiensten, gratis raadplegingen, opsporingstesten… ✓ Administratieve steun en begeleiding om de daklozen opnieuw te integreren in het reguliere zorgsysteem.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 16

14/07/15 17:35

2014 in cijfers 458

PATIËNTEN 16% vrouwen 84% mannen 18 dakloze patiënten waren jonger dan 10 31% heeft een Belgische identiteitskaart of andere geldige verblĳfsvergunning 50% had geen enkele zorgtoegang op moment van 1ste consultatie

1 092

CONSULTATIES

VRIJWILLIGERS

“IK BEN 2 JAAR GELEDEN WEGGEVLUCHT VAN MIJN MAN. HIJ HEEFT ZICH BORG GESTELD VOOR MIJN VISUM IN BELGIË. DAAROM KAN IK NU NIET GEHOLPEN WORDEN DOOR HET OCMW. IK KAN PAS OVER EEN PAAR MAANDEN EEN AANVRAAG INDIENEN. ALS ALLEENSTAANDE VROUW HEB IK HET TOCH MOEILIJK. TOEN IK NAAR HET ZIEKENHUIS GING HEBBEN ZE DIRECT GEZEGD DAT ZE MIJ NIET KUNNEN HELPEN OMDAT IK GEEN GELD EN PAPIEREN HEB. GELUKKIG BEN IK BIJ DOKTERS VAN DE WERELD TERECHT GEKOMEN. ZE VOLGEN MEE MIJN ZWANGERSCHAP OP.” MALIKA, 40 JAAR, UIT MAROKKO

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 17

14/07/15 17:35

MEDISCH WINTERPLAN BRUSSEL VOOR WIE? Mensen met een onzekere huisvesting

WAAROM? Elke winter overnachten de Brusselse daklozen in tijdelijke noodopvangcentra van SAMU Social. Tijdens de ganse duur van de winteropvang trekt Dokters van de Wereld elke avond naar de centra om (para)medische zorg te verstrekken aan dit uiterst kwetsbare publiek dat vaak helemaal is uitgesloten van zorg. Omdat welzijn meestal ontbreekt in de levens van daklozen worden welzijnssessies georganiseerd met pedicures en massages. Na de wintermaanden is Dokters van de Wereld het hele jaar lang aanwezig in het permanente opvangcentrum van SAMU Social.

WAT?

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 18

14/07/15 17:35

2014 in cijfers 735

PATIËNTEN 15% vrouwen 85% mannen 10 vrouwen bleken zwanger 11 dakloze patiënten waren ouder dan 70 40% heeft een Belgische identiteitskaart of andere geldige verblĳfsvergunning 67% heeft geen huisarts

1 736

CONSULTATIES

VRIJWILLIGERS

“IK BEN SINDS ZES MAANDEN IN BELGIË EN IK HEB NOG ALTIJD GEEN PAPIEREN. IK BEN VIJFTIG DAGEN GELEDEN BIJ SAMU TERECHT GEKOMEN, MAAR ER ZIJN SLECHTS 48 PLAATSEN, EN ER ZIJN HEEL VEEL MENSEN OP ZOEK NAAR EEN BED. HET IS EEN BEETJE KOP OF MUNT: TREK JE DE VERKEERDE KAART, DAN MOET JE DE NACHT OP STRAAT DOORBRENGEN. HET IS ONGELOOFLIJK WAT JE ALLEMAAL ZIET OP STRAAT. IK HEB HIER EEN VROUW ZIEN BEVALLEN. ER LEVEN KINDEREN EN GEHANDICAPTEN OP STRAAT ZONDER ENIGE VORM VAN ZORG. DIT IS ECHT NIET JUIST EN NIET NORMAAL. HET LEVEN OP DE STRAAT IS NIET ZWAAR… HET IS HÉÉL ZWAAR. ” HAMZA RADI, 30 JAAR

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 19

14/07/15 17:35

2 ZORGANTENNES

OOSTENDE VOOR WIE? Iedereen die moeilijkheden ondervindt om zich te laten verzorgen, zoals: Personen zonder geldig verblijfsstatuut Inwoners van Oostende in armoede

WAAROM? Afgelopen jaren werd Oostende een tussenstop voor transitmigranten die Engeland proberen te bereiken. Omdat deze doelgroep de facto geen toegang heeft tot zorg, besloot Dokters van de Wereld een antennepost op te zetten om medische hulp aan te bieden aan deze uiterst kwetsbare groep. Daarnaast telt Oostende heel wat mensen in armoede, daklozen en sans-papiers. Ook zij kunnen in onze antennepost terecht voor medische zorg.

WAT? ✓ Het CAW (Centrum voor Algemeen Welzijnswerk) ondersteunen met medische en psychische hulpverlening.

2014 in cijfers 26

PATIËNTEN 3 vrouwen 23 mannen 15 patiënten hadden geen geldige verblĳfsvergunning 14 patiënten waren dakloos

* de consultaties gingen in september 2014 van start

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 20

9 patiënten kampeerden bĳ vrienden of familie

14/07/15 17:35

DOKTERS VAN DE WERELD BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

LA LOUVIÈRE VOOR WIE? Iedereen die moeilijkheden ondervindt om zich te laten verzorgen, zoals: Mensen in armoede Mensen met een onzekere huisvesting

WAAROM? Het socio-demografisch landschap van La Louvière wordt gekenmerkt door een hoge werkloosheid, lage gemiddelde inkomens en andere indicatoren waarvan wetenschappelijk bewezen is dat ze verband houden met een zwakkere gezondheid. Deze sociale ongelijkheden hebben een impact op de gezondheid van de inwoners. Het OCMW heeft daarom gevraagd aan Dokters van de Wereld om een antwoord te bieden aan de zorgbehoeften van de meest kwetsbare inwoners van de stad.

WAT? ✓ Het zorgcentrum van het OCMW in La Louvière ondersteunen met medische consultaties.

2014 in cijfers 109

PATIËNTEN 28 vrouwen 81 mannen

“IK HEB DOKTERS VAN DE WERELD LEREN KENNEN DANKZIJ OLIVIER VAN DE RELAIS-SANTÉ. IK KOM HIER HEEL VAAK. IK DACHT DAT IK ONDERDAK HAD GEVONDEN, MAAR NU LEEF IK TOCH TERUG OP STRAAT. SOMS SLAAP IK OP EEN BANK. IK KOM HIER VOOR MIJN PSYCHOLOGISCHE PROBLEMEN. ALS IK NIET KOM, ALS IK NIET OPGEVOLGD WORDT, IS HET HEEL ERG. IK BEN DAN ECHT DEPRESSIEF, IK VOEL ME ALLESBEHALVE GOED. WANNEER JE HET BEU BENT OM OP STRAAT TE LEVEN, BEN JE HET OOK ECHT BEU. IK ZIE HET MAAR NIET VERBETEREN, DAT IS VERSCHRIKKELIJK.” NATALIE, EEN PATIËNT IN HET ZORGCENTRUM VAN LA LOUVIÈRE

80 patiënten hadden geen geldige verblĳfsvergunning 53 patiënten waren dakloos 68 patiënten hadden al recht op bĳstand van het ziekenfonds

1 232

DIAGNOSES Top 3: Psychische problemen Huidproblemen Gewrichts- en spierproblemen 21

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 21

14/07/15 17:36

SPECIALISTEN PROJECT VOOR WIE? Iedereen die moeilijkheden ondervindt om zich te laten verzorgen en nood heeft aan gespecialiseerde hulp.

WAAROM? Bepaalde patiënten hebben nood aan gespecialiseerde zorg (tandarts, dermatoloog, gynaecoloog…) Om de zorgcontinuïteit te garanderen, zorgen we ervoor dat deze mensen toegang krijgen tot tweedelijnszorg.

WAT? ✓ Tot het moment waarop hun dossier in orde is begeleiden we onze patiënten naar ons netwerk van specialisten: Tandartsen, oogartsen, chirurgen, NKO-artsen, gynaecologen, fysiotherapeuten, urologen, internisten, dermatologen, psychiaters.

“IK DENK DAT IK DE MENSEN KAN BIEDEN WAT ZE ZOEKEN. DE MOGELIJKHEID OM MET IEMAND TE PRATEN EN ZICH NIET ALLEEN, VERLOREN OF GEÏSOLEERD TE VOELEN, VER VAN HUIS EN VAN HUN ROOTS. DAT IS TOCH WAT ZE ME VERTELLEN. IK ZIE REGELMATIG PATIËNTEN MET PSYCHOSOMATISCHE PROBLEMEN, VEROORZAAKT DOOR STRESS, EN AF EN TOE OOK PUUR LICHAMELIJKE PROBLEMEN. HET GEEFT ME VOLDOENING EN IK BESCHOUW HET ALS EEN MOOIE KANS. DANKZIJ DIT WERK HEB IK CONTACTEN MET MENSEN DIE VAN ELDERS KOMEN. DE PATIËNTEN DIE WE HIER ZIEN KOMEN UIT ALLE WINDRICHTINGEN. DAT FASCINEERT ME.” DR BLONDIAU, NKO-SPECIALIST

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 22

14/07/15 17:36

2014 in cijfers 435 PATIËNTEN

765 CONSULTATIES 161 tandartsconsultaties 136 oogheelkundige consultaties 89

kinesitherapeutische consultaties

urologische consultaties

chirurgische consultaties

NKO-consultaties (neus, keel, oren)

gynaecologische consultaties

“IK BEN PRANA, IK BEN 72 JAAR EN IK BEN KOSOVAARSE. NET ZOALS BIJNA ALLE OUDE MENSEN HANG IK AANEEN VAN DE KWALEN. IK HEB EEN HOGE BLOEDDRUK, IK HEB DIABETES EN IK HEB EEN KAPOTTE ENKEL DIE GEOPEREERD MOET WORDEN. JAMMER GENOEG HEB IK GEEN RECHT OP ZORG. EN ALLES UIT EIGEN ZAK BETALEN KAN IK NIET. VIA MIJN ZOON BEN IK BIJ DOKTERS VAN DE WERELD TERECHT GEKOMEN. HIER WORDT IK BEHANDELD VOOR MIJN SUIKERZIEKTE EN BLOEDDRUK: IK KRIJG ELKE MAAND MIJN MEDICATIE EN WORDT OPGEVOLGD. BINNENKORT MAG IK NAAR HET ZIEKENHUIS OM FOTO’S TE TREKKEN VAN MIJN ENKEL. WAT IK ZOU DOEN ZONDER DE HULP VAN DE DOKTERS HIER? IK MAG ER NIET AAN DENKEN. IK ZOU HELE DAGEN ZIEK IN MIJN BED LIGGEN.” PRANA, 72 JAAR, KOSOVO

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 23

14/07/15 17:36

SAMEN MET HAAR VOOR WIE? Vrouwen in kwetsbare situaties Zwangere vrouwen zonder toegang tot zorg Slachtoffers van familiaal of seksueel geweld

WAAROM? Dokters van de Wereld heeft speciale aandacht voor vrouwen in kwetsbare situaties. Niet zonder reden, want deze vrouwen worden vaak geconfronteerd met meerdere kwetsbaarheden. Het gaat over een zeer diverse groep: dakloze vrouwen, vrouwen zonder inkomen, clandestiene arbeidsters, sekswerkers. Vaak weten deze vrouwen niet waarheen met hun gezondheidsproblemen en vragen.

WAT?

✓ Informatie en preventiesessies over Seksuele en Reproductieve Gezondheidszorg. ✓ Wekelijkse gynaecologische consultaties in het zorgcentrum.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 24

14/07/15 17:36

2014 in cijfers 1 gynaecologische consultatie per week 126 consultaties rond seksuele en reproductieve zorg 46 patiënten

20 animatiesessies Op 5 verschillende plekken in de stad Bĳ 109 vrouwen en 31 mannen 2 focusgroepen georganiseerd met sekswerkers

“MIJN NAAM IS HANIFE EN IK BEN 30 JAAR. VANUIT BULGARIJE KWAM IK IN 2009 NAAR BELGIË OMDAT BULENT, MIJN MAN, HIER WOONDE. ONS DOCHTERTJE SEMA IS IN 2011 IN EEN ANTWERPS ZIEKENHUIS GEBOREN. GEEN VAN BEIDEN HEBBEN WE VAST WERK. WE WONEN IN EEN KAMER VAN 340 EURO EN HEBBEN PROBLEMEN OM DE HUUR TE BETALEN. MIJN MAN DRINKT EN WORDT DAN AGRESSIEF. HIJ SLAAT ME EN DREIGT ERMEE ME OP STRAAT TE ZETTEN. AL EEN PAAR KEER BEN IK IN EEN VLUCHTHUIS BELAND. TOCH DOE IK NOOIT AANGIFTE. IN FEITE IS HIJ DE ENIGE DIE IK HIER KEN. TOEN IK BIJ DOKTERS VAN DE WERELD AANKWAM, GING HET HEEL SLECHT MET MIJ. MIJN SCHILDKLIER WERKTE NIET, IK HAD HARTPROBLEMEN EN LAST VAN STRESS DOOR HOE WE LEVEN. MAAR SINDS IK BIJ DOKTERS VAN DE WERELD BEN GAAT HET BETER: FYSIEK ÉN PSYCHISCH. HIERVOOR HAD IK NOOIT CONTACT MET IEMAND. IK SCHAAMDE ME TEVEEL. SINDS KORT VOLG IK TAAL- EN NAAILES. TERWIJL DE SOCIAAL ASSISTENTEN BEMIDDELEN MET HET OCMW, VOLGEN ZIJ MIJ MEDISCH OP. EEN PAAR MAANDEN GELEDEN WAS ALLES ZWART. NU ZIE IK OPNIEUW EEN STRAALTJE HOOP.” HANIFE, 30 JAAR, BULGARIJE

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 25

14/07/15 17:36

BEDANKT AAN DE

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 26

14/07/15 17:36

DOKTERS VAN DE WERELD BELGISCHE PROJECTEN - CIJFERS 2014

380 VRIJWILLIGERS!

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 27

14/07/15 17:36

ONZE PARTNERS Deze stichtingen, institutionele en private partners zorgden ervoor dat Dokters van de Wereld ook in 2014 over de hele wereld, in Europa en in België het recht op zorg kon verdedigen bij honderdduizenden mensen: Centre Elisa, Dune, FARES, SAMU Social, Zorgteam, CAW-Antwerpen, Espace P, Relais-Santé La Louvière, CAW Oostende, Helpcenter, Wereldtandartsen, Tandartsen zonder Grenzen, Athéna, FOD Volksgezondheid, Gemeenschapswacht Sint-Joost, MIVB, NIF Trust

PCR: 000-0000029-29 Redactie & eindredactie: Emmy Deschuttere, Marie-Anne Robberecht, Mathieu Reusens, Jonathan Hardenne. Inhoudelijk advies: Pierre Verbeeren, Béatrice Best, Jelle Boone, Fabio Pompetti, Karine Van Houte, François Fille, Elodie Richard, Kathleen Debruyne, Stéphane Heymans, Frank Vanbiervliet, Candice Socquet. Opmaak: Ariane Gielen, Gilgraphic sprl, Emerance Cauchie. Verantwoordelijke uitgever: Dr. Michel Roland Beelden: Mark Baert, Cilou de Bruyn, Fréderic Pauwels, Collectif HUMA. Alle foto’s zonder vermelding zijn afkomstig uit het archief van DvdW Frankrijk, Griekenland en België. Dokters van de Wereld ondertekent de Ethische Code van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF). Dit houdt in dat de schenkers minstens jaarlijks geïnformeerd worden over de bestemming van de verworven fondsen.

MM_RA_Belgique_2014_NL_04.indd 28

DOKTERS VAN DE WERELD Kruidtuinstraat 75 I B-1210 Brussel Tel. +32 (0)2 225 43 00 I Fax +32 (0)218 69 00 info@doktersvandewereld.be www.doktersvandewereld.be

14/07/15 17:36