TOOS VAN HOLSTEIN
HELDEN
2
TOOS VAN HOLSTEIN
De kunstenaar Toos van Holstein
Toos van Holstein heeft haar sporen in de kunstwereld reeds lang verdiend. Ze had talloze tentoonstellingen met haar schilderijen en beelden in galerieën in Nederland, België, Frankrijk, Italië, Engeland, China en de USA. Diverse keren is ze ook genomineerd geweest bij de landelijke verkiezing van Kunstenaar van het Jaar, waardoor ze zich mag rekenen tot de 25 populairste kunstenaars van Nederland. Speciale exposities van haar zijn te bezichtigen geweest in de kapel van St.Jeannet aan de Côte d’Azur, het Musée van St.Paul de Vence, Museum het Peetershuis te Gennep, de Martinikerk te Franeker (o.a. in 2004 met “De mens op weg”), de Dutch Church in Londen (“Man on his way”) en Fort Rammekens bij Vlissingen (“TOOS, de ontdekkende mens”). Meer informatie over het werk van Toos van Holstein is te vinden op haar websites: www.toosvanholstein.nl en www.toos.biz
The artist Toos van Holstein
Toos van Holstein has long earned her spurs in the art scene. She has showcased her paintings and sculptures in numerous exhibitions in the Netherlands, Belgium, France, Italy, Great Britain, China and the USA. She was also nominated multiple times for the annual Artist of the Year award, which has earned her a spot with the twenty-five most popular artists in the Netherlands. Special exhibitions have been showcased in the chapel of St. Jeannet on the Côte d’Azur, the Musée of St. Paul de Vence, Museum het Peetershuis in Gennep, the Martinikerk in Franker, the Dutch Church in London (“Man on his way”) and Fort Rammekens near Vlissingen (“Toos, the exploring human”). For additional information about Toos van Holstein and her body of work please visit the following websites: www.toosvanholstein.nl and www.toos.biz
2
“HELDEN”
Vrijheidshelden, politieke helden, sporthelden, helden zijn er in allerlei soorten. Maar de “Helden” van beeldend kunstenaar Toos van Holstein vormen een aparte categorie. Voor deze tentoonstelling liet zij zich inspireren door helden zoals ons die in de loop van de afgelopen millennia via oude teksten en middeleeuwse en recente literatuur zijn overgeleverd. Als kind werd Toos van Holstein al gefascineerd door verhalen over She, rechter Tie en Genoveva. Verhalen die ze las in verfomfaaide boeken en oude kranten die als verpakkingsmateriaal werden gebruikt op de tuinderij waar ze opgroeide. Op de middelbare school kwamen daar de boeken van Roald Dahl,
de magische vertellingen van Tolkien, “Alice in Wonderland” van Lewis Carroll en de toneelstukken van Shakespeare bij. De kunstacademie bracht haar in aanraking met Homerus en diens Griekse helden, met de magisch realistische boeken van Garcia Márquez en de poëzie van Garcia Lorca. En tijdens haar lange kunstcarrière ontstonden exposities gebaseerd op de Divina Comedia van Dante, de oude IJslandse Edda-teksten over de heidense Germaanse helden en godenwereld en de katholieke heiligenlevens zoals die beschreven staan in de 13de eeuwse Légende dorée. Maar de oorspronkelijke aanleiding, zeg maar de vonk, om een thematentoonstelling te wijden aan haar al dan niet fictieve literaire helden is te vinden op de pilaren van de middeleeuwse Martinikerk in Franeker. De prachtige cisterciënzer kerk waar zij al eerder een paar grote thematentoonstellingen toonde die door duizenden werden bezocht. Op die pilaren staan fresco’s van allerlei heiligen. Hoe curieus vaak ook hun levensbeschrijvingen, zij waren in de middeleeuwen de helden die een voorbeeld waren voor de samenleving. Vanuit die gedachte is uiteindelijk deze thematentoonstelling “Helden” van Toos van Holstein ontstaan. Daarbij kan het eigenlijk niet anders dan dat de schilderijen vergezeld gaan van speciaal door Toos geselecteerde teksten die voor haar een extra toegevoegde waarde bij de afbeeldingen vormen. Dr.H.T.Witteveen
“HEROES” There are all types of heroes, for example freedom heroes, political heroes and sport heroes. However, the heroes that have inspired Toos for her new exposition form a completely different category. For this exposition Toos got inspired by the heroes that have come to us in the course of the past millennia through ancient texts, medieval classics, and modern literature. When she was a child Toos van Holstein was fascinated by the stories about She, Judge Dee and Genoveva. Stories she was able to read in crumpled up books and old news papers used as packaging material at the horticulture she grew up on. When she started going to high school she expanded this literary base with the books of Roald Dahl, the magical stories by Tolkien, Lewis Carroll’s “Alice in Wonderland” and plays written by Shakespeare. The academy of arts got her in to contact with Homer and his Greek heroes, Garcia Márquez and her magical realism novels, and the poetry of Garcia Lorca. During her
long art career she had expositions based on Dante’s Divine Comedy, the ancient Icelandic Edda texts on Norse mythology, and the lives of catholic saints according to the Golden Legend. However, the original reason to dedicate an exposition based solely on her fictional literary heroes can be found on the pillars of the medieval Martini church in Franeker. The same beautiful church where a few of her other themed expositions were shown seen by an audience of thousands. On the pillars in this church are frescos of all sorts of saints. However curious their lives might be depicted they were the heroes of the Middle Ages, their lives setting examples for that society. Through that line of thought the theme for the exposition “Heroes” by Toos van Holstein was born. The paintings are accompanied by texts that were especially selected by Toos. These texts add a valuable contribution to the depicted images.
Dr. H.T. Witteveen
Heroes
4
150 - 110 cm
5
DANTE ALIGHIERI ‘Ja, ik ben Beatrice. Kijk naar mij! Hoe durf je deze lusthof te betreden? Wie hier verblijft is toch van zonden vrij? Snel richtte ik mijn ogen naar beneden, Eerst naar het water, daarna naar de grond, Daar ze mijn spiegelbeeld uit schaamte meden. (uit De Goddelijke Komedie, Louteringsberg, Canto 30)
“Observe me well. I am, in sooth, I am Beatrice. What! and hast thou deign’d at last approach the mountain? Knewest not, O man! Thy happiness is whole?” Down fell mine eyes on the clear fount, but there, Myself espying, recoil’d, and sought the greensward: such a weight of shame was on my forehead (from Divine Comedy, Purgatory, Canto 30)
Beatrice
6
160 - 90 cm
7
WILLIAM SHAKESPEARE Geef mij mijn Romeo; en als hij sterft, deel hem dan op in duizend sterretjes die het uitspansel doen schitteren, dat heel de aard’ verliefd wordt op de nacht, en geen nog eren zal verkwister zon. (uit Romeo en Julia)
Give me my Romeo; and, when he shall die, Take him and cut him out in little stars, And he will make the face of heaven so fine That all the world will be in love with night, And pay no worship to the garish sun. (from Romeo and Juliet)
Destination
8
160-120 cm
9
Robert van Gulik “Vertelt U nu nog slechts”, wendde rechter Lo zich tot zijn collega, “waar uw voorkeur naar uitgaat. Welk type verkiest U over het algemeen, schone vormen, hartstochtelijk temperament, zeer bijzonder goede omgangsvormen? Of richt uw smaak zich meer naar de genoegens van een onderhoudend gesprek?” (uit Klokken van Kao-yang, een Rechter Tie Mysterie)
“Could you tell us” Judge Lo asked his colleague “what has your preference. What particular type do you look for, a beautiful shape, a passionate temper, being in accord with established forms? Or does your taste point towards the pleasures of an entertaining conversation?” (from The Chinese Bell Murders, a Judge Dee Mystery)
Treasures
10
160-120 cm
11
11
Snorri Sturluson Bange jammer zag ik komen over Balder, Wodans zoon: reeds groeide de misteltak hoog boven het gras uit. Daar wordt de tak een dodend wapen, daar vliegt de pijl, Hader schiet, ik zie het. En Frigga weent in haar zalen om het verlies dat Walhalla leed. (uit de Proza Edda)
“’Come then,’ said Loki, ‘do like the rest, and show honour to Baldur by throwing this twig at him, and I will direct thy arm, toward the place where he stands. Hodur then took the mistletoe, and under the guidance of Loki, darted it at Baldur, who, pierced through and through, fell down lifeless. Surely never was there witnessed, either among gods or men, a more atrocious deed than this! (from the Prose Edda)
Ygdrasil
12
150-110 cm
13
Jacobus de Voragine Van zijn hoge rechterstoel keek hij op haar neer, en was onder de indruk van haar schoonheid; hij vroeg: “Je hebt de keus: ofwel je redt jezelf door aan onze goden te offeren, ofwel we leveren je over in de handen van de hardvochtigste beulen die je je maar kunt indenken.” Zij antwoordde: “Ik kan alleen maar offers brengen aan mijn Heer Jezus Christus, die hemel en aarde gemaakt heeft en alles wat daarin is. Over jullie afgodsbeelden zegt de psalmist echter: ‘Zij hebben een mond maar praten kunnen ze niet; ze hebben oren, maar horen doen ze niet; ze hebben een neus, maar ruiken? ho maar! Ze hebben handen, maar pakken doen ze je niet; voeten hebben ze, maar verzetten geen stap; ze praten zelfs niet uit hun nek! (uit De Gouden Legende, 1275)
Then sat the judge in judgment, and when he saw the great beauty of St. Barbara, he said to her: Now choose whether ye will spare yourself and offer to the gods, or else die by cruel torments. St. Barbara answered to him: I offer myself to my God, Jesu Christ, the which hath created heaven and earth and all other things, and fie on your devils, which have mouths and cannot speak, they have eyes, and cannot see, they have ears, and hear not, they have noses, and smell not, they have hands, and may not feel, and they have feet, and may not go. (from The Golden Legend, 1275)
Legend
14
100-90 cm
15
Isabel Allende Op een vrijdagmiddag werd er aangeklopt bij het grote huis op de hoek. Er verschenen drie doorschijnende dames met tere handen en omfloerste ogen, met ouderwetse bloemenhoeden op in een wolk van wilde-viooltjesgeur die zo penetrant was dat het huis een paar dagen lang naar bloemen rook. (uit Het Huis met de Geesten)
On Friday afternoon three translucent ladies knocked at the door of the big house at the corner. They had eyes like sea mist, covered their heads with oldfashioned flowered hats and were bathed in a strong scent of wild violets, which infiltrated all the rooms and left the house smelling of flowers for days after. (from The House of the Spirits)
La casa de los espĂritos
16
145-115 cm
17
Filippus Jezus hield op een andere wijze van Maria dan van de andere leerlingen, en hij kuste haar vaak. De overige leerlingen zagen hoe hij van Maria hield en vroegen hem:”Waarom houdt u meer van haar dan van ons allemaal?” De Heer antwoordde hen met de woorden: “Waarom houd ik niet van jullie zoals van haar? Wel, als een blinde en iemand die kan zien samen in het donker zijn, verschillen ze niet van elkaar. Maar als het licht wordt, zal de ziende het licht zien en de blinde in het donker blijven.” (uit apocriefe Evangelie)
Christ loved Mary more than all the disciples, and used to kiss her softly on her hand. The rest of the disciples were offended by it and expressed disapproval. They said to him “Why do you love her more than all of us?” The Saviour answered and said to them, “Why do I not love you like her? When a blind man and one who sees are both together in darkness, they are no different from one another. When the light comes, then he who sees will see the light, and he who is blind will remain in darkness. (from the apocryphal Gospel)
Introspection
18
160-120 cm
19
Homerus Bezing, godin, de wrok van Peleus’ zoon Achilles, die verwenste, die talloze rampen de Grieken bezorgde en veel krachtige levens voorwierp aan Hades van helden, en henzelf tot prooi maakte voor honden en alle vogels- zo ging Zeus’ wil in vervullingvanaf het moment dat een ruzie uitbrak tussen de leider der mannen Agamemnon en de stralende Achilles. (uit de Ilias)
Sing, O goddess, the anger of Achilles son of Peleus, that brought countless ills upon the Achaeans. Many a brave soul did it send hurrying down to Hades, and many a hero did it yield a prey to dogs and vultures, for so were the counsels of Jove fulfilled from the day on which the son of Atreus, king of men, and great Achilles, first fell out with one another. (from the Iliad)
Homer
20
180-80 cm
21
Johannes “En er kwam oorlog in de hemel; Michaël en zijn engelen hadden oorlog te voeren tegen de draak; ook de draak en zijn engelen voerden oorlog, maar hij kon geen stand houden, en hun plaats werd in de hemel niet meer gevonden.” (uit Openbaring)
“...there was war in heaven. Michael and his angels fought against the dragon, and the dragon and his angels fought back. But he was not strong enough, and they lost their place in heaven.” (from the Book of Revelation)
Michael
22
130-100 cm
23
T.E.Lawrence De schoongewaaide grond was zo vlak en ruim, de verscheidenheid aan steentjes zo rijk, de kleurschakering ervan zo heerlijk, dat het landschap wel aangelegd leek, een indruk die nog werd versterkt door de rechte lijnen en scherpte van de heuvels. Ze verhieven zich gelijkmatig aan weerszijden in driehonderd meter hoogte steilten van granietbruin en donker, porfierkleurig gesteente met roze vlekken, en door een speling der natuur rustten deze gloeiende heuvels op een dertig meter hoge voet van het dwarsgevlamd gesteente, waarvan de ongewone kleur aan een dunne begroeiing met mos deed denken. (Uit Zeven zuilen van wijsheid)
The swept ground was so flat and clean, the pebbles so variegated, their colours so joyously blended that they gave a sense of design to the landscape; and this feeling was strengthened by the straight lines and sharpness of the hills. They rose on each hand regularly, precipices a thousand feet in height, of granitebrown and dark porphyry-coloured rock, with pink stains; and by a strange fortune these glowing hills rested on hundred-foot bases of the cross-grained stone, whose unusual colour suggested a thin growth of moss. (from Seven pillars of wisdom)
On your own
24
160-120 cm
25
Henry Rider Haggard “Je droomde dat ze je over land en zee meenam, voorbij door je geheugen bezochte plekken, over de mysterieuze bergen van het Onbekende naar een onontdekte top. Leidt ze je zo ook niet door het leven naar die top die ligt achter de Poorten des Doods? Je droomde--.” (uit Ayesha, de Terugkeer van She)
“You dreamed that she led you over sea and land, past places haunted by your memory, above the mysterious mountains of the Unknown to an undiscovered peak. Does she not thus lead you through life to that peak which lies beyond the Gates of Death? You dreamed--.” (from Ayesha, the Return of She)
She
26
145-115 cm
27
Krishnamurti Om de kost te verdienen op een menselijke en intelligente manier lijkt bijna onmogelijk omdat onze sociale organisatie gebaseerd is op persoonlijk gewin, maar we kunnen er niet op hopen dit systeem compleet te veranderen tot er een complete verandering plaatsvindt in ons eigen bewustzijn. (uit 5de Openbare Toespraak 23 juni 1940)
To earn a livelihood in a human and intelligent way seems almost impossible, as social organization is based on personal gain, but we cannot hope to bring about a complete change in the system until there is a complete change in our own consciousness. (from 5th Public Talk 23rd June 1940)
Bodhisatva
28
160-90 cm
29
Lewis Carroll En zo was het dus ook. Ze was nu maar vijfentwintig centimeter hoog en haar gezicht vrolijkte op bij de gedachte dat ze nu de juiste lengte had om door dat deurtje te gaan naar die prachtige tuin... (uit Alice in Wonderland)
And so it was indeed. She was now only ten inches high and her face brightened up at the tought that she was now the right size for going through the little door into that lovely garden..... (from Alice’s Adventures in Wonderland)
Alice
30
150-120 cm
31
COLOFON
Deze brochure is verschenen naar aanleiding van de expositie “Helden” van Toos van Holstein in de Martinikerk te Franeker in 2013. De uitgave ervan is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de P.W. Janssen’s Friesche Stichting Teksten: Toos van Holstein Harm Witteveen Enkele Engelse vertalingen: Anneke Westra Foto’s: Toos van Holstein Redactie: Harm Witteveen Vormgeving: Donkigotte www.donkigotte.nl Druk: Drukkerij Alfabet www.drukkerij-alfabet.nl © copyright Toos van Holstein 2013 all rights reserved ISBN 978-94-91190-03-2
Toos - the movie
32
Toos - website
For me art is travelling the mind
34
Atelier: Korendijk 56, Middelburg www.toosvanholstein.nl/ www.toos.biz