Voor nu en later 2014

magazine over schenken, erven en nalaten 2014

Wat wil Karin de Groot

OUDEREN IN DE KNEL

(ALS ZE ER NIET MEER IS)?

7 NEDERLANDERS OVER HUN EIGEN TESTAMENT

DE LIEVE BUURVROUW ALS AASGIER

NIEUWE WONINGNOOD HOE KUN JE KINDEREN HET BESTE HELPEN?

9

UW LAATSTE TO DO-LIST IK ZOU NOG GRAAG Prijs € 7,95 EEN KEER….

ISBN 9789012391597

789012 391597

CRISIS! EEN ERFENIS IS NIET ALTIJD EEN PRETJE

Help uw kind op de woningmarkt!

4 manieren om dat te doen Tekst Marianne Wenneker / Beeld iStockphoto

De woningmarkt verkeert al een tijd in zwaar weer.

Voor starters is het lastig aan een woning te komen.

Wat kunnen ouders met vermogen doen voor hun kinderen? En hoe regel je dit het best? Vier manieren om uw kind te helpen op de woningmarkt.

1

Een tweede huis of appartement kopen

Als uw kind gaat studeren en op kamers wil wonen, kan het – mits u over voldoende middelen beschikt – een overweging zijn om een tweede huis te kopen en dat te ­verhuren aan uw kind en een aantal medestudenten.

Financiële en fiscale aspecten

• Als uw eigen woning nog met hypotheek is belast, is het lastiger om een hypotheek te krijgen voor een tweede woning.

• De hypotheek van uw tweede huis komt niet in aanmerking voor hypotheekrente­aftrek.

Tip van de notaris

• Laat uw kind en zijn medestudenten huur betalen. Anders kan deze constructie door de fiscus op voorhand worden gezien – en zodanig belast – als één grote schenking.

2

Een deel van het aankoopbedrag aan uw kind schenken

Als u over voldoende liquide financiële middelen beschikt, kunt u overwegen uw kind een deel van het hypotheekbedrag te schenken.

Fiscale aspecten

Aan uw kinderen mag u bepaalde bedragen belastingvrij schenken: • jaarlijks 5.141 euro per kind. Schenkt u niet meer dan dit jaarlijks vrijgestelde bedrag, dan hoeft u hiervan geen schenkingsaangifte te doen; • eenmalig 24.676 euro totaal per kind tussen 18 en 40 jaar. Dit bedrag mag verhoogd worden tot 51.407 euro, als aantoonbaar is dat het (binnen drie jaar!) wordt besteed aan de aankoop, verbetering of aflossing van het eigen huis. Anders is er schenkingsbelasting verschuldigd. Beiden moet u bij de fiscus aangifte schenkingsbelasting doen. Per kind mag één keer van de eenmalig verhoogde vrijstelling gebruik worden gemaakt en jaarlijks van de jaarlijkse vrijstelling, maar nooit van beide in hetzelfde jaar.

38

Meer schenken mag altijd, maar dan moet uw kind er schenkingsbelasting over betalen.

Dat is 10 procent over de eerste 118.254 euro en 20 procent over alles daarboven.

De tarieven en percentages hebben betrekking op 2013.

Tips van de notaris

• Het is aan te raden een schenking bij de notaris te regelen. In de akte kan worden bepaald of bij de toekomstige erfenisverdeling met deze schenking rekening moet worden gehouden. Ook kunt u een ‘uitsluitingsclausule’ opnemen om te voorkomen dat de schenking bij de partner van uw kind terechtkomt.

• Als u niet zeker weet of u over een aantal jaren zelf geld nodig hebt, is een ­combinatie van schenken en lenen aan te raden.

Nieuw: eenmalig belastingvrij 100.000 euro schenken Van 1 oktober 2013 tot 1 januari 2015 mag u uw kind eenmalig 100.000 euro belastingvrij schenken. Eerdere eenmalige belastingvrije schenkingen moeten van dit bedrag worden afgetrokken. Dus: hebt u uw kind twee jaar geleden al 51.407 euro geschonken, dan mag u in de genoemde periode nog 48.593 euro belastingvrij schenken(tarieven 2013).

De leeftijdsgrens van 18-40 jaar is bij deze tijdelijke regeling niet van toepassing.

Uw kind mag de schenking ook besteden aan aflossing van de hypotheek, aan een verbouwing of een uitstaande lening voor de eigen woning (bijvoorbeeld aan uzelf) aflossen. Doe dit laatste transparant en op papier. Bijvoorbeeld: ‘Ik schenk je 60.000 euro, onder ­voorwaarde dat je dit gebruikt voor de aflossing van mijn lening.’ Uw kind moet daarmee schriftelijk ­akkoord gaan.

3

Een deel van het aankoopbedrag aan uw kind lenen

Als uw kind slechts voor een deel van het aankoopbedrag een hypotheek krijgt, en u over voldoende liquide middelen beschikt, kunt u hem of haar het restbedrag lenen.

Financiële en fiscale aspecten

• Hypotheekverstrekkers zijn er geen voorstander van als uw kind bij u moet lenen om de aankoop van zijn of haar huis te financieren. Dan komt er immers een financiële verplichting bij. Een bank zal daarom vaak alleen akkoord geven als u vooraf schriftelijk vastlegt dat u die rente op enig moment aan uw kind zult schenken.

• Sinds 1 januari 2013 geldt: als uw kind voor hypotheekrenteaftrek in aanmerking wil komen, moet hij of zij volgens een annuïteitenschema aflossen. Ook als het een lening van zijn ouders of een eigen bv betreft. Met andere woorden: om voor fiscale ­voordelen in aanmerking te komen, moet de lening bij ouders voldoen aan dezelfde voorwaarden als bij de bank. Overigens geldt dit alleen voor leningen die sinds 1 januari 2013 zijn aangegaan.

• Omdat het uitgeleende bedrag uw eigendom blijft, moet u over dit vermogen (dat in box 3 valt voor de inkomstenbelasting) 1,2 procent belasting betalen, net zoals het geval zou zijn als het nog op uw bankrekening stond. >>

SCHENKEN, ERVEN en nalaten / 2014

De in dit artikel genoemde tarieven en vrijstellingen voor erf- en schenkbelasting hebben betrekking op 2013. Voor de meest actuele gegevens gebruik de QR-code of kijk op www.sduvoornuenlater.nl

Voornuenlater...

39

Al jaren onder één dak en toch vreemden na de dood

Niet getrouwd, niets geregeld. Wilt u dat?

Samenwonen zonder huwelijk, geregistreerd partnerschap of testament. Dat doet 20 procent van alle paren in Nederland. En dan overlijdt een van beiden: de wet is dan heel helder. Als het op de e ­ rfenis aankomt, waren de twee volkomen vreemden voor elkaar. En dat was lang niet altijd de bedoeling.

Tekst Marloes Hooimeijer Foto iStockphoto

‘Vanochtend kreeg ik nog een telefoontje van een man die net had gehoord dat hij kanker heeft en snel zal overlijden’, vertelt notaris Nick van Buitenen van het Utrechtse notariskantoor Van Grafhorst Notarissen. ‘Of hij morgen even langs mocht komen.

Om nog wat te regelen, zodat zijn vriendin, met wie hij samenwoont, straks niet het volle pond aan successierechten (30 à 40 procent) hoeft te betalen. Zij staat weliswaar voor een deel van zijn vermogen in zijn testament, maar is een dure erfgenaam omdat ze formeel geen partners zijn. Tja, feitelijk kent de dood twee vormen: verwacht, met een lang of kort ziekbed, of onverwacht. Dit is typisch zo’n 5-voor-12-scenario, maar ook dan valt er nog van alles te regelen.’

Een samenlevingscontract afsluiten als aanvulling op het testament misschien? ‘Nee, want om in aanmerking te komen voor de partnervrijstelling in de erfbelasting moet je minstens zes maanden met samenlevingscontract samenwonen; dat gaat deze meneer niet meer halen.’ Van Buitenen denkt aan een geregistreerd partnerschap, voor het erfrecht gelijk aan het huwelijk maar met een andere ‘naamlading’. Hij pakt pen en ­papier om te illustreren hoe maximaal het voordeel kan zijn. Stel: de man heeft 1 miljoen euro vermogen, geen kinderen of andere testamentaire erfgenamen. Met een huwelijk of geregistreerd partnerschap is de helft van dit vermogen automatisch van de partner – tenzij anders bepaald in huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden. Als hij overlijdt, zijn over deze helft dus geen successierechten verschuldigd. En aangezien partners boven­ dien een vrijstelling van ruim 600.000 euro hebben voor de erfbelasting hoeft er dus niets met de Belastingdienst te worden afgerekend.

Niets geregeld

Van alle paren in Nederland woont 20 procent ongetrouwd of niet als partners geregistreerd samen, zo heeft het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum berekend. In 2050 geldt dit naar verwachting voor één op de drie paren. Vanwege dit groeiende aantal organiseerde de Vereniging van Estate Planners in het Notariaat (EPN) afgelopen jaar nog de ‘Week van het Samenwonen’. Het gaat om jonge mensen >>

52

Van alle paren in Nederland woont 20 procent ongetrouwd of niet als partners geregistreerd samen

SCHENKEN, ERVEN en nalaten / 2014

Voornuenlater...

53

Collecties drogisterij Den Herder onder de hamer

Zo’n mooie boedel

Wat brengt dat nu op?

Tekst Peter Boorsma / Fotografie Henk de Kunder, Ronald Koopmans en Veilinggebouw De Zwaan

60

Eind oktober 2013 bracht het Amsterdamse veilinghuis De Zwaan de zeer bijzondere boedel van Willem den Herder, bij leven drogist in Goes, onder de hamer. Waarom besloot de Stichting Maatschappelijke Belangen Goes de opvallende collecties uit deze boedel te veilen? En hoe gaat zoiets in zijn werk? En wat heeft het de Stichting opgebracht?

‘Z

o’n bijzondere boedel komt niet vaak voor’, vertelt Julia de Jong, general manager van het Amsterdamse Veiling­gebouw De Zwaan. In de vijftien jaar die de kunsthistorica nu boedels taxeert, is ze zelden tegen zo’n grote, gevarieerde en waardevolle collectie aangelopen als die van drogist Willem den Herder. Het bijzondere is dat bijna alles geveild kan worden. Afgezien van een verzameling boeken en wat recente ­modelspoortreinen zijn alle objecten van voldoende waarde om al dan niet in lot geveild te kunnen worden. ‘Den Herder was een schatgraver, maar wel een met oog voor kwaliteit.’

In april 2013 overleed Willem den Herder, een zeer markante i­n­woner van het Zeeuwse Goes. Bij leven was hij drogist, maar ook voorzitter van de Stichting Maatschappelijke Belangen Goes, gemeenteraadslid, levensgenieter en bovenal: collectioneur. Alle ­beschikbare ruimte in zijn drogisterij benutte hij om de gestaag uitdijende collecties van onder meer prenten, rozenwaterflesjes, opgezette dieren, wandelstokken, tabaksdozen en Märklintreintjes te bergen. De etalage werd benut voor de uitstalling van de bijeen­ gebrachte architectuurmodellen.

Uit zijn testament bleek dat hij al zijn bezittingen – de drogisterij, de inboedel van het woonhuis en de collecties – naliet aan de stichting waarvan hij 35 jaar voorzitter was. Mooi. Maar die stond daarmee wel voor een probleem.

Binnenstad

De Stichting Maatschappelijke Belangen Goes vindt haar oorsprong in 1578 toen Willem van Oranje de goederen van het Kruisbroeder­ klooster te Goes confisqueerde en deze schonk aan de armmeesters van de stad, het latere armenbestuur. Met de komst van de >>

SCHENKEN, ERVEN en nalaten / 2014

Voornuenlater...

61

En toen was opa’s spaargeld (net als de weg vermogen) rest van zijn

Tekst Peter Boorsma, Dorine van Kesteren en Roel Smit / Fotografie Marcel Molle

78

DOSSIER FINANCIEEL MISBRUIK OUDEREN De bankrekening van opa wordt leeggehaald door de kleinzoon, die drie keer per week komt koffiedrinken.

De buurvrouw, die de boodschappen doet, helpt oma van haar kostbare klokkenverzameling af. Financieel misbruik: één op de twintig ouderen wordt het slachtoffer. Notarissen en andere betrokkenen vinden het genoeg en komen in actie. Hoe groot is het probleem, hoe onderken je het en wat doe je om het te voorkomen?

Z

e was ooit orthodontist en hoogleraar in Utrecht. Nu is ze 84 en lijdt ze aan dementie. Een 22-jarige achterneef was enkele jaren geleden bereid zich over haar te ontfermen en kwam vrijwel dagelijks over de vloer. Het zorgzame type.

Op zeker moment komt het gesprek op het vermogen van de emeritus hoogleraar en op de vraag hoe dit ‘uit handen van de fiscus’ gehouden kan worden. De achterneef komt met het geniale idee te trouwen met zijn dan bijna zestig jaar oudere oudtante; het huwelijk wordt voltrokken in juli 2008. Er is wat familie van de achterneef bij, een advocaat en natuurlijk de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Begin oktober van het afgelopen jaar kwam de zaak in de krant, nadat gebleken was dat de achterneef intussen een half miljoen euro van het vermogen van de dementerende oudtante had weggesluisd. Haar familie was niet op de hoogte geweest van het huwelijk en het is maar zeer de vraag of van de financiële schade ook maar iets kan worden hersteld. De advocaat van de achterneef werd weliswaar geschorst, de rechter verklaarde het huwelijk nietig en de curator van de dementerende vrouw begon een procedure om het geld terug te krijgen. De afloop moeten we afwachten.

Werkster

Het televisieprogramma Zembla rapporteerde enkele jaren geleden hoe een oudere, vermogende vrouw in de Utrechtse binnenstad helemaal in de ban kwam van de werkster. De buurt zag het gebeuren en probeerde in te grijpen. Maar de werkster wist de oudere vrouw van de buren te isoleren. Het testament werd veranderd en de werkster trouwde zelfs met de 96-jarige vrouw. De ambtenaar van de burgerlijke stand verklaarde later dat hij niets vermoedde. Maar de buurt liet het er niet bij zitten en schakelde de >>

SCHENKEN, ERVEN en nalaten / 2014

Voornuenlater...

79

W at s ta at e r i n Ăş w

t e s ta

m e n t ?

Denken we erover na? Durven we er openhartig

over te spreken? Zeven bekende en minder bekende Nederlanders vertellen in Voor nu en Later over hun persoonlijke testament. Ze vertellen ook waarom ze besloten hebben (of overwegen) hierin een goed doel op te nemen.

Teksten Wendy Braanker / Fotografie Marcel Molle

114

Karin de Groot (50): ‘De eerste keer dat ik met Resto VanHarte in contact kwam, was door een televisieprogramma. Ik sprak met mensen die bij deze stichting werken en dacht meteen: dat klinkt heel mooi. Het is een manier om mensen bij elkaar te brengen. Daar is behoefte aan. Oude structuren, zoals kerk of netwerken in de buurt, zijn verdwenen.

Familie woont ver weg of heeft andere prioriteiten. Door het ontbreken van deze sociale netwerken ontstaat isolement.

Resto VanHarte doorbreekt dit en werkt als een soort olievlek die zich voor mijn gevoel veel verder uitspreidt dan alleen het restaurant.

Mensen die elkaar ontmoeten in een van deze buurtrestaurants voor jong en oud en daar een lekkere maaltijd eten en naar elkaars verhalen luisteren, groeten elkaar vervolgens op straat. Dat maakt de wijk leuker. Ik kwam er een keer een moeder tegen met twee kinderen die vertelde dat het voor haar en de kinderen leuk is om af en toe ook met andere mensen aan tafel te zitten, om zo nieuwe contacten op te doen. Ze vertelde niet voldoende geld te hebben om uit eten te gaan. Je kunt in de Resto’s voor heel weinig geld eten. Ook biedt Resto VanHarte mensen die buiten de boot zijn gevallen de mogelijkheid om werkervaring op te doen en zo weer ­betrokken te raken bij onze samenleving.

En er zijn speciale KinderResto’s, waar kansarme kinderen in contact worden gebracht met wijkorganisaties die zich ­inzetten voor de belangen van kinderen.

Het is gewoon een feestje met mooi gedekte tafels. Het is een heel mooi concept.

Een testament heb ik nog niet. Ik moet bekennen dat ik er simpelweg nog niet over nagedacht heb. Toch heb ik alle ­reden om het te overwegen. Als je een goed doel wilt steunen – en ik noem niet voor niets Resto VanHarte – is dat zeker een reden om een testament te laten opmaken.’

‘Resto VanHarte is een heel mooi concept’

SCHENKEN, ERVEN en nalaten / 2014

Voornuenlater...

115