[Title will be auto-generated]

Page 1

ปที่ 3 ฉบับที่ 9 เดือนมกราคม-กุมภาพันธ 2553

อยูอยางไร ไมใหตายผอนสง


จาก บก.

แมวนั นีบ้ า นเมืองจะยังไมปกติสขุ นัก แตชวี ติ ก็ยงั ตองดำเนินตอไป มองใหเปน กลาง ดูความเปนไปอยางสงบและยอมรับความจริงทีจ่ ะเกิดขึน้ อยางเขาใจ อยาหมกมุน หรือเครียดจนเกินไป หาเวลาวางพักผอน หลังจากที่หางดังๆปดไปซะนาน ลองมาเดิน ตลาดดูบา งจะพบบรรยากาศทีห่ า งหายไปนาน การไดพดู คุยซักถามระหวางผูซ อ้ื -ผูข าย เปนการปฏิสัมพันธที่สรางความสนิทสนมไดโดยไมรูตัว อาจไดรับความรูที่ไมคาดคิด และจะเห็นภาพชีวิตอันหลากหลายเปนอีกสังคมที่แตกตางและคอยๆเลือนหาย แตวัน นี้เราจะมารวมกันสรางใหเกิดขึ้นอีกเปนตลาดนัดสีเขียว ณ โรงพยาบาลบางโพในวัน ที่ 23 พฤษภาคมนี้ พบกับงานปารตี้สุขภาพดี....ชีวีมีสุข ทำอยางไรสุขภาพจะดีเพื่อ ใหชีวิตมีความสุขไดตองมาคนพบดวยตัวเอง แลวพบกันนะคะ..... ไผพิม phaipim@live.com

สนับสนุนการจัดพิมพโดย

2

ที่ปรึกษา สุวรรณา หลั่งน้ำสังข

ผูจัดการสหกรณเลมอนฟารมพัฒนาจำกัด

นาถฤดี นาครวาจา

ผูจัดการสำนักงานมาตรฐานเกษตรอินทรีย : มกท

วัลลภ พิชญพงศศา

สมาคมการคาเกษตรอินทรียไทย

ฮันส แวน วิลเลียนสวารด บริษัท สวนเงินมีมา จำกัด

บรรณาธิการบริหาร วัลลภา แวน วิลเลียนสวารด บรรณาธิการ กรณรวี เกงกุลภพ กองบรรณาธิการ อธิพาพร เหลืองออน ปรียานุช พุทธมา จุฬาลักษณ ทิวกระโทก ธนกร เจียรกมลชื่น ตนฉบับและพิสูจนอักษร วรนุช ชูเรืองสุข ผูจัดทำ บริษัท สวนเงินมีมา จำกัด

ติดตอเพื่อลงโฆษณาและสมัครสมาชิกวารสารไดที่ บริษัท สวนเงินมีมา จำกัด 77 ,79 ถนนเฟองนคร แขวงวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพฯ10200 โทร. 0-2622-0955, 0-2622-0966 โทรสาร 0-266-3228 วารสารตลาดสีเขียว เว็บไซด www.thaigreenmarket.com อีเมล wecare@thaigreenmarket.com


สารบัญ

4 ฟารมเห็ด

เล็กๆ จากแรงกายแรงใจ พี่นอยและลูกๆ

7

Green hospital สรางเครือขายสีเขียว ....จากตลาดนัดสีเขียว

12

Green feature อยูอยางไรไมตายผอนสง

10

Green market คูมือเดินตลาดอยางรูคิด

17 19

Green desizn แกลบสรางคาไดอยางไร

Shool for wellbeing จีดีพี...วัดความสุขของประชาชน ?


Producer เรื่อง/อธิพาพร ภาพ/ไผพิม

ฟารมเห็ด

เล็กๆ จากแรงกายแรงใจ พี่นอยและลูกๆ

“เราทำอะไรก็ไดที่ทำอยูบานไดทุกวัน ทุกคน ในครอบครัวไดทำดวยกัน ใหลกู ๆไดมสี ว นรวม ในอาชีพดวย” นี่เปนความคิดของ “พี่นอย” หรือ “คุณกันทิมา ฮวดบำรุง” เปนที่มาของ ฟาร ม เห็ ด เล็ ก ๆ ที่ เ ธอยึ ด เป น อาชี พ เลี้ ย งดู ลูกชายและลูกสาวทั้ง 2 คนในครอบครัว แตเดิมพีน่ อ ยทำธุรกิจรับเหมากอสรางอยูก บั ครอบครัวและ สามี จนกระทั่งเกิดวิกฤติเศรษฐกิจในป พ.ศ. 2540 สงผลใหธรุ กิจของ ครอบครัวไมมั่นคง พี่นอยจึงเริ่มคิดมีอาชีพเสริมที่ทำเองที่บานได ทุกๆวัน เธอเริ่มดวยงานฝมือที่ตนเองชอบ คือการถักโคเชทและเย็บ กระเปาโดยศึกษาคนควาวิธีการตางๆ ดวยตนเองจากหนังสือและ อินเตอรเน็ต ตอมามาในป 2551 ครอบครัวและชีวิตของพี่นอยตองพบ กับการสูญเสียครั้งยิ่งใหญและสำคัญ เมื่อสามีหรือคุณพอที่แสนดี ของลูกๆตองจากไปอยางกะทันหันดวยโรคหัวใจวายเฉียบพลัน เมื่อ เสาหลักของครอบครัวจากไปแลวแมวาทั้งพี่นอยและลูกๆจะเสียใจ มากมายเพียงใด แตดวยความรับผิดชอบของผูเปนแมที่ตองเลี้ยงดู ลูกอีกสองคน ทำใหพี่นอยตองเขมแข็งลุกขึ้นสูกับทุกปญหา เพื่อเปน ทั้งเสาหลักใหครอบครัวและแมที่ดีของลูกๆ ตอไป

4

วารสารตลาดสีเขียว


พี่นอยตัดสินใจไปทำงานที่บริษัทเอกชน แหงหนึ่ง เธอทำงานหนักจนไมมีเวลาให กับลูกๆและเริ่มรูสึกถึงความเหินหางใน ครอบครัว เมื่อรูวาครอบครัวไมมีความ สุข เธอจึงคิดหาอาชีพอื่น เปนงานที่ทั้ง เธอและลูกๆสามารถชวยกันทำไดที่บาน ทุกๆวัน เมื่อคิดถึงงานฝมือที่เคยทำแต รายไดจากอาชีพนี้ก็ไมเพียงพอสำหรับ เลี้ยงดูทุกคนในครอบครัว เธอจึงนึกถึง การเพาะเห็ดและการเลีย้ งไสเดือนทีต่ นเอง เคยไปอบรมวิชาชีพมา พี่ น อ ยเลื อ กที่ จ ะเพาะเห็ ด สด ขาย โดยเริ่มลงทุนทำโรงเพาะเห็ดดวย และซื้ อ หั ว เชื้ อ เห็ ด มาเลี้ ย งด ว ยเงิ น ทุ น เริ่มตนประมาณ 3,000 บาท พี่นอยและ ลูกๆชวยกันรดน้ำดูแลเห็ดดวยกันอยาง มีความสุข ลูกทั้งสองคนไดเรียนรูวิชาชีพ นีไ้ ปพรอมๆกับเขาใจถึงความยากลำบาก และมานะอดทนของคุณแม ทำใหทั้งแม ลูกตางเปนกำลังใจทีส่ ำคัญใหกนั และกัน เห็ดทีพ่ น่ี อ ยเพาะมาขายคือ เห็ด นางฟ า ภู ฐ าน เป น เห็ ด ที่ จั ด อยู ใ นสกุ ล เดี ย วกั บ เห็ ด นางรมและเห็ ด เป า ฮื้ อ ลักษณะทั่วไปของเห็ดนางฟาภูฐาน คือ เจริญเติบโตเปนชอๆ คลายพัด สีขาวอม น้ำตาล ขณะที่เห็ดเปาฮื้อจะมีสีคล้ำและ เนื้อเหนียวหนาและนุมอรอยคลายเนื้อ สัตวมากกวา เชื่อวาสามารถปองกันโรค หวั ด ช ว ยการไหลเวี ย นเลื อ ดและโรค กระเพาะ ตอนนี้พี่นอยเริ่มเพาะเห็ดฟาง

เราทำอะไรก็ ได ท่ีทำอยูบ า นได ทุ ก วั น ทุ ก คนใน ครอบครั ว ได ทำ ด ว ยกั น ให ลู ก ๆ ได มี ส ว นร ว มใน อาชีพดวย

ออกขายไดแลว ซึ่งเปนเห็ดยอดนิยมของ คนไทย เพาะกั น บนกองฟางข า วชื้ น ๆ โคนมีสีขาว สวนหมวกสีน้ำตาลอมเทา ใหวิตามินซีสูง และมีกรดอะมิโนสำคัญ อยูห ลายชนิด หากรับประทานเปนประจำ จะชวยเสริมภูมิคุมกันการติดเชื้อตางๆ อีกทั้งยังชวยลดความดันโลหิตและเรง การสมานแผลดวย ในอนาคตพี่นอยและลูกๆฝนที่ จะขยายกิจการนี้ใหดีขึ้น มีเตานึ่งหัวเชื้อ เห็ดเอง มีโรงเพาะเห็ดที่ใหญขึ้น เพราะ เมื่ อ ได ม าขายที่ ต ลาดนั ด สี เ ขี ย วในโรง พยาบาลปทุมธานีทุกวันพุธ พี่นอยขาย ได ดี ม าก มี ก ารแปรรู ป เห็ ด ออกมาเป น น้ำพริกเห็ด แหนมเห็ด ทุกเชาๆเมื่อคุณ แมเพาะเห็ดสดได ลูกทั้งสองคนก็ปนจัก รยานไปขายใหกับเพื่อนบานในละแวก ชุมชนเดียวกัน เปนภาพที่ชาวบานในชุม

ชนคุ น ตากั บ เด็ ก หญิ ง เด็ ก ชายตั ว น อ ย และจั ก รยานคู ใ จที่ ค อยส ง เห็ ด ปลอด สารพิ ษ ที่ ใ หม สด จากฟาร ม ถึ ง มื อ ผู บริโภคทุกๆวัน เห็ดของพี่นอยมีลูกคาประจำ สั่งทุกวันทุกวันนี้ผลิตไมพอขาย “เพราะ เห็ดของเราปลอดสารพิษ เก็บใหม สด จากฟารมสงตรงถึงมือลูกคาทุกวัน” จะ เรียกวาเปนปณิธานในการผลิตและจำ หนายเห็ดจากผูผลิตรายเล็กๆที่ฟูมฟก สิ่งดีๆเพื่อสุขภาพใหกับผูบริโภคก็วาได ฟารมเห็ดเล็กๆของพี่นอยและลูกนาจะ เปนแบบอยางที่ดีใหกับผูที่สนใจเริ่มตน ธุรกิจการเกษตร เปนธุรกิจเล็กๆที่สราง รายได สรางรอยยิ้มและเสียงหัวเราะใน บานที่อบอุน ที่สำคัญคุณจะไดสรางวิถี การผลิตเกษตรอินทรียที่เปนมิตรตอสุข ภาพและสิ่งแวดลอมอีกดวย


Shop

อยากมีสุขภาพดี ใครก็ชวยไมไดตองสรางเอง... เปนความจริงที่ตองพิสูจนดวยตนอง แตปจจุบัน นี้ ป จ จั ย ที่ เ ป น ตั ว ช ว ยและทางเลื อ กในการสร า ง สุขภาพดีมีอยูมากมายหากใฝศึกษาเรียนรู และ นี่คืออีกหนึ่งทางเลือก... ดี- เฮลท ( D- health )ราน green shop เล็กๆที่แทรกตัว อยูในยานศิริราช บนถนนพรานนก ที่เต็มไปดวยรานรวงเกี่ยวกับ สุขภาพมากมาย หากแตที่นี่มีลูกคาเขามาเลือกซื้อหาสินคาไม ขาดสาย ดวยมีสินคาหลากหลายเชนสินคาจากโครงการหลวง อาหารเพื่อสุขภาพ ทั้งสำเร็จรูปและแปรรูป ผลิตภัณฑสมุนไพร เวชสำอางค รวมถึงหนังสือเพื่อสุขภาพทั้งกายใจ เรามาทำความ รูจ กั กับคุณนุจรี วิรยิ ยุตตพันธุ หรือคุณรัก ผูเ ปนเจาของเลาใหฟง วา “ รานนี้เปดมาตั้งแตเดือนตุลาคม ป 50 เดิมเปนราน ของคุณแมแลวเลิกกิจการ เสียดายดวยเห็นวาเปนทำเลที่ดี เลย คิดจะทำธุรกิจของตัวเอง และที่มาจับธุรกิจนี้ก็เริ่ม จากตัวเองเปนคนสนใจดูแลสุขภาพ ชอบความ สวยความงาม รักธรรมชาติ อะไรมีประโยชนก็ จะกิน เลยคิดวาแนวนีเ้ หมาะกับตัวเองทีส่ ดุ และ เห็นวาธุรกิจแนวนี้นาจะเติบโตขึ้นเรื่อยๆ เพราะ คนเริ่มมีกระแสรักษาสุขภาพกันมากตั้งแตยัง ไมปวย เปนการปองกันโรคภัยตางๆ ที่จะเกิด ขึ้น” แม D - health จะเปนเพียงรานคูหา เดียวแตมีสินคาหลากหลาย ไมวาของกิน

6

วารสารตลาดสีเขียว

ของใชพืชผักสดเรียกวาลูกคาเขามาแลวไมผิดหวัง คุณรัก เลาวามีกฏเกณฑการเลือกซื้อสินคา คือ - ถาเปนอาหารตองไมใสผงชูรส วัตถุกันเสีย เปน ของไทยไมนำเขา และถาเปนเกษตรอินทรียไดยิ่งดี - ดูปจจัยคุณภาพสินคา ดูรสชาติ ความอรอย ความตองการของลูกคา เนนของโรงพยาบาลอภัยภูเบศร เพราะลูกคาใชกันมาก และปองกันความเสี่ยง - มีมาตรฐานรับรองสินคาที่เชื่อถือได เชน อย., ตราเกษตรอินทรีย, ตัว Q , GAP เพื่อปองกันปญหาที่จะ เกิดขึ้น เชนการแพ ของเสีย และสิ่งสำคัญที่ทำให D- health อยูไดก็คือทำเล ที่ตั้งที่เอื้อตอยอดขายในการทำธุรกิจ อีกทั้งการเนนบริการ ใหความจริงใจกับลูกคา ใหขอมูลสินคาที่เราขาย ทราบ แหลงที่มา ไมขายของที่ไมดี หมดอายุ ซื่อสัตยเอาใจใส เปนกันเองกับลูกคา ใหเวลาในการเลือกซื้อ และนี่ คื อ อี ก หนึ่ ง ทางเลื อ กของคนรั ก สุ ข ภาพ สุขภาพดีที่ ดี - เฮลท (D - health)


ตลาดนัดสีเขียว… จากใจสูใจสรางเครือขายสีเขียว

โครงการพัฒนาระบบและกลไกตลาดนัดสีเขียวในพื้นที่โรงพยาบาล ต น แบบภายใต ก ารสนั บ สนุ น จากสำนั ก งานกองทุ น สนั บ สนุ น การ สรางเสริมสุขภาพ (สสส.) มีวัตถุประสงคหลักเพื่อพัฒนาระบบและ กลไกตลาดสีเขียวในพื้นที่โรงพยาบาล ดำเนินงานและเชื่อมประสาน ระหวางกลุมผูผลิต/ผูประกอบการกับผูบริหารและบุคลากรของ โรงพยาบาลรวมทั้งผูบริโภคในพื้นที่อยางมีสวนรวมและรณรงคให ผูบริโภค เกิดความตระหนักและเห็นความสำคัญของอาหารอินทรีย อาหารปลอดภัยที่ดีตอสุขภาพและไมทำลายสิ่งแวดลอม โดยมีกลุม เปาหมายคือผูบริโภคในโรงพยาบาลและชุมชนโดยรอบ ซึ่ ง ได ดำเนิ น การเป ด ตลาดนั ด สีเขียวขึน้ ทีโ่ รงพยาบาลปทุมธานีเปนแหงแรก โดยมีระยะเวลาในการดำเนินโครงการตั้งแต เดือนกันยายน 2553 ถึง เดือนพฤศจิกายน 2554 นอกเหนือจากกลไกการทำงานดังกลาว ทางโครงการไดพยายามสรางความเขมแข็ง ในการรวมกลุมผูผลิตเพื่อความยั่งยืนที่จะ เกิดขึ้นในอนาคต เพราะเมื่อถึงเวลาที่ทาง โครงการหมดระยะเวลาการดำเนินงาน เรา หวังที่จะเห็นกลุมผูผลิต/ ผูประการสามารถ ยื น อยู ไ ด ภ ายใต วิ ถี ก ารผลิ ต สี เ ขี ย วอย า ง เขมแข็ง ไมถูกกลืนหายไปกับการแขงขันดวย

การตลาดที่มุงเนนการผลิตเพื่อแสวงหาผล กำไรเพียงอยางเดียวโดยไมคำนึงผลกระทบ ใด ๆ ที่ จ ะตามมาดั ง เช น ที่ เ ราพบมากใน ปจจุบัน หนึ่งกิจกรรมที่เราทำเพื่อสรางให เกิดความเขมแข็งจาการรวมกลุมตลาดนัด สี เ ขี ย วคื อ การประชุ ม หลั ง ตลาดเลิ ก โดย ทุกครั้งเมื่อสมาชิกแตละคนเก็บขาวของเสร็จ จะทยอยกั น มานั่ ง รวมกลุ ม ใต ต น ไม เพื่ อ ประชุมและพูดคุยกัน มีการแจงขอมูล ขาวสาร ความเคลื่ อ ไหว ทั้ ง ในและนอก เครื อ ข า ย ตลาดนัดสีเขียวที่เกี่ยวของ หลังจากนั้นจะ

Hospital เรื่องโดย จุฬาลักษณ ชวยกันระดมความคิดเห็นเพื่อแกไขปญหา หรือขอไอเดียเพื่อสรางสรรคกิจกรรมตางๆ เชน กิจกรรมจากผูผลิต สูผูบริโภค พรอมกับ ทบทวนกฎกติกา มาตรฐานตลาดนัดที่ตกลง รวมกัน อยางสม่ำเสมอ เมือ่ แรกเริม่ ของการจัดประชุม หลัง ตลาดเลิก หลายคนอิดออดไมอยาก เขารวม พอขายของเสร็จก็อยากจะกลับ บานเลย แต เมื่อทำเปนประจำเสียงบน เหลานั้นก็เริ่มเบา ลง ถึงแมจะมีอยูบางก็ตาม ดวยธรรมชาติ ของการขายของใน ตลาดนัดหากไมไดตั้ง รานขายสินคาอยูใกลกัน นอยคนนักที่จะมี โอกาสสรางสัมพันธกบั กลุม ผูค า คนอืน่ ๆ ดวย กันเอง การสรางวงประชุมเล็กๆ ใหเกิดขึ้น จึงเปนการดี ที่ทำใหทุกคนไดเห็นหนาคาตา กัน ไดแลกเปลี่ยนความคิด ทัศนคติตอกัน รูวา ตอนนี้ใครทำอะไร อยางไร ซึ่งเปนการ ตอยอดไปถึงการซือ้ ผลผลิตกันเองในตลาดนัด สีเขียว กลุม ผูผ ลิตอาหารซือ้ วัตถุดบิ จากกลุม เกษตกรไปทำเปนอาหารเพือ่ สุขภาพปลอดภัย จำหนายในตลาดนัดสีเขียว ผูที่มีประสบการณ ความรู ตางให คำแนะนำต อ กั น เมื่ อ สมาชิ ก ในกลุ ม พบกั บ ปัญหา อีกสิง่ ทีเกิดขึน้ ถือเปนเรือ่ งราวทีง่ ดงาม คือความมีน้ำใจ ชวยเหลือซึ่งกันและกัน ใน กลุม สมชิกตลาดนัดสีเขียว ในเรือ่ งเล็กๆ นอยๆ ที่เรามองเห็นชัดเจนขึ้นทุกวัน สิ่งเหลานี้ได เกิดขึ้นนอกเหนือจากพัฒนาระบบและกลไก ตลาดนั ด สี เ ขี ย วในโรงพยาบาล ซึ่ ง เป น เปาหมายหลักของเรา เรารวบรวมความรูสึกและสิ่งที่ได จากการมารวมออกรานเปนประจำทีต่ ลาดนัด สีเขียวโรงพยาบาลปทุมธานีแหงนี้ ของผูผ ลิต บางสวนมาบอกเลาสูกันฟง เริ่มจาก “ป า ทอง” เกษตกรจากบ า นใหม ผูผลิตพืชผักปลอดภัยเลาใหเราฟงวา เดิมที ไปขายผลผลิตที่ตลาดไท ซึ่งเปนตลาดใหญ อำนาจการตอรองเราเลยนอย หากสายแลว


ยังขายไมได ไมวา ราคาจะถูกแคไหนก็จำเปน ตองขาย เหมือนคนตายไมเผาก็ตองฝง แต เมื่อไดมาขายที่ตลาดนัดสีเขียว ทำใหขายได ราคาเพิ่ ม ขึ้ น ถึ ง แม จ ะไม ม ากแต ก็ ไ ม ต อ ง ลำบากใจกับการถูกกดราคาหรือกลัวของจะ เสี ย หาย มี ลู ก ค า ประจำมาซื้ อ ทุ ก สั ป ดาห นอกจากนั้นปาทองยังไดเพื่อนใหมมากขึ้น หลายคนพูดจาภาษาเดียวกัน เปนคนดี ได รวมตัวเปนกลุมเปนกอนเปนสมาชิกดวยกัน รูสึกสบายใจเมื่อมาขายในตลาดนัดสีเขียว โรงพยาบาลปทุมธานี “พี่นก” จากรานผักบานผลไมสวน เปนอีกหนึ่งคนที่เขารวมโครงการตลาดนัด สีเขียวมาตั้งแตวันเปดงาน ผลผลิตสวนใหญ จะเป น ผลไม พื้ น บ า นของไทยตามฤดู ก าล เชน กลวย ขนุน มะมวง มะละกอ มะเหมี่ยว เปนตน และมีผักสวนครัวตางๆ ติดมาดวย สม่ำเสมอ สวนของพี่นกเปนการปลูกแบบ ผสมผสาน ปลอยใหธรรมชาติดูแลกันเอง มี การเพิ่มปุยคอก หรือน้ำสมควันไมไลแมลง

8

วารสารตลาดสีเขียว

ชวยบาง แตไมมีการใชสารเคมี หรือยาฆา แมลงใดๆ กอนทีจ่ ะมาขายในตลาดนัดสีเขียว พีน่ กพบปญหาระบายผลผลิตทางการเกษตร ไมทัน ของเหลือเสียเปนจำนวนมากแตเมื่อมี ตลาดนัดสีเขียวเกิดขึ้นก็ถือเปนอีกชองทางที่ ชวยใหพ่นี กมีตลาดที่แนนอน ถึงแมจะรองรับ ผลผลิตไมไดทั้งหมดแตตอนนี้พี่นกไดคิดตอ ยอดแปรรูปผลิตภัณฑจากสวนตัวเอง โดย เริ่มศึกษาการทำเตาอบพลังงานแสงอาทิตย เพื่อใชแปรรูปผลไมในสวนตัวเอง ตอไปใน ตลาดนัดสีเขียวของเราคงมีผลไมแปรรูปจาก แหลงวัตถุดบิ ทีป่ ลอดสารเคมี และกระบวนการ แปรรูปทีป่ ลอดภัยไดรบั ประทานกัน นอกจาก นั้ น พี่ น กยั ง ได เ ล า ถึ ง พฤติ ก รรมการซื้ อ ของ ตัวเองที่เปลี่ยนไป โดยกลาววาเห็นคุณคา ของเงินมากขึ้นเพราะการเก็บผลผลิตในสวน มาขายนัน้ เหนือ่ ยมาก ตองเดินไปเก็บตรงนัน้ ที ตรงโนนที เนือ่ งจากไมไดใชปยุ เคมี หรือฮอรโมน สังเคราะหเรง ทำใหผลผลิตที่ไดไมแนนอน ตองชะเงอมองทีละตน กวาจะไดแตละอยาง มาขาย แตพี่นกก็มีความสุขดีกับการมาขาย ทีต่ ลาดนัดสีเขียวแหงนี้ เพราะไดรบั น้ำใจจาก เพื่อนๆ สมาชิกเสมอ หลายครั้งที่มาชวยพี่ นกยกของ ชวยกางโตะไวให พีน่ กบอกวารูส กึ วาเปนสังคมที่ดี ชวยเหลือเรา เราไมรวู า สิง่ ทีท่ างโครงการฯ กำลัง พยายามจะสรางใหเกิดอยางเชนการเปนกลุ มหรือเครือขายผูผลิต/ผูประกอบการตลาดนั ดสีเขียว จะเขมแข็งและยั่งยืนไดแคไหนเนื่อง ดวยขอจำกัดของระยะเวลาการทำโครงการ ที่กำลังกระชั้นเขามาทุกที แตถึงกระนั้นเมื่อ เราเห็นความตัง้ ใจและมุง มัน่ ของผูผ ลิตหลาย คนที่อยากใหเครือขายผูผลิตตลาดนัดสีเขียว เกิดขึ้นอยางเขมแข็งไดจริงๆ ก็ทำใหเราไม

ยอทอตอสิ่งใด พรอมจะจับมือผูผลิตของเรา สรางเครือขายตลาดนัดสีเขียวใหเกิดขึ้นและ ยืนอยูไดอยางเขมแข็งในอนาคต และแนวความคิ ด ที่ ต อ งการให โรงพยาบาลเปนสถานที่จำหนายสุขภาพที่ดี ใหแกทกุ คน และปองกันการเจ็บปวยของผูป ว ย ที่ตองมารักษาในโรงพยาบาลถูกสงตอจาก โรงพยาบาลปทุมธานีไปสูโ รงพยาบาลบางโพ เมือ่ ผูบ ริหารโรงพยาบาลบางโพไดเขารวมงาน พิธีวันเปดตลาดนัดสีเขียวของโรงพยาบาล ปทุมธานีเมือ่ วันที่ 3 มีนาคม ทีผ่ า นมา จึงเกิด แนวความคิดอยากใหตลาดนัดสีเขียวแหงนี้ ไดไปอยูท โ่ี รงพยาบาลบางโพบาง เพราะอยาก ใหลกู คาทีเ่ ขามาใชบริการทีโ่ รงพยาบาลบางโพ ไดมที างเลือกในการบริโภคอาหารทีป่ ลอดภัย ควบคูไปกับการเรียนรูและเขาใจ ตระหนักถึง พิษภัยของสารเคมีตกคางในอาหารซึ่งเปน ส ว นสำคั ญ ในการก อ โรคร า ยหลายอย า ง แกรางกายเรา รวมไปถึงอยากใหบุคลากร เจาหนาที่ในโรงพยาบาลและชุมชนรอบขาง ได มี ท างเลื อ กและตระหนั ก ถึ ง พิ ษ ภั ย ของ สารเคมีตกคางในอาหารดวยเชนเดียวกัน โรงพยาบาลบางโพเปนโรงพยาบาล เอกชนขนาด 100 เตียง อยูบนถนนประชา ราษฎรสาย 2 เขตบางซือ่ ไดเปดทำการตัง้ แต ป พ.ศ 2533 วิสยั ทัศนหลักของโรงพยาบาลคือ Bangpo : Your choice for good health จะจั ด พิ ธี เ ป ด งานตลาดนั ด สี เ ขี ย วในโรง พยาบาลแห ง แรกในกรุ ง เทพฯ ในวั น ที่ 23 พฤษภาคม 2553 บริเวณโถงชั้น 1 ทางไป อาคารจอดรถ ตัง้ แตเวลา 08.00 น.เปนตนไป มีทั้งอาหารกาย อาหารใจ และอาหารสมอง ใหไดเลือกรับกัน ภายในงานมีเวทีเสวนา “กินเปน ลืมปวย” และกิจกรรมตางๆ มากมาย คุณ เมธนี สายเพ็ชร ผูจัดการฝายพัฒนาคุณภาพ หนึง่ ในผูบ ริหารทีเ่ ปนกำลังสำคัญในการสราง ตลาดนัดสีเขียวโรงพยาบาลบางโพไดกลาว ทิ้งทายไวกับเราสั้นๆ ถึงแรงจูงใจสำคัญใน การสรางตลาดนัดสีเขียวใหเกิดขึ้นวา “เรา อยากใหลูกคา เจาหนาที่ ชุมชนและองคกร โดยรอบไดใชชิวิตที่สมดุล และรูทันพิษภัยที่ เกิดขึ้นใกลๆ ตัว ไมตองรอใหเจ็บปวยหรือ เปนโรครายเสียกอนจึงมาโรงพยาบาล”


Market

เมื่อตนเดือนพฤษภาคม มีบทความหนึ่งใน หนังสือพิมพบางกอกโพสตที่นาสนใจมาก เพราะทำให เราตระหนักมากยิ่งขึ้นวา “ตนแลเปนที่พึ่งแหงตน” เมื่อ รัฐบาลไทยพยายามทุกวิถีทางที่จะสรางเม็ดเงินจาก การสงออกอาหาร โดยใชสโลแกนวา “ประเทศไทยจะ เป น ครั ว อาหารของโลก” ทั้ ง กระทรวงพาณิ ช ย แ ละ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ตางขมีขมันกับการสราง คุณภาพและสรางมาตราฐานอาหารเพื่อการสงออก ไปขายยังตางประเทศ โดยเฉพาะตลาดในประเทศ ยุโรป นัน้ เขามีมาตรการทีเ่ ขมงวดในดานนี้ มีกฏหมายปกปอง คุม ครองผูบ ริโภคของเขา ใหเขาถึงอาหารอยางปลอดภัย และลดความเสี่ ย งจากการบริ โ ภค ดั ง นั้ น ผู ส ง ออก อาหารตองไดรับการรับรองดานมาตรฐานอาหารจาก หนวยงานตางๆ ตัง้ แตดา นอาหารปลอดภัยจากการใช สารเคมีทางอาหาร หนวยงานดานการรับรองผลผลิต อินทรีย และการบรรจุภัณฑตางๆ เรียกวาทุกขั้นตอนมี การตรวจรับรองถึงจะสงออกไปขายในประเทศเขาได ผิดกับสถานการณในบานเรา ใครจะชวยดูแล ใหผบู ริโภคปลอดภัยจากการกินและการบริโภคอาหาร ที่มากับการปนเปอนของสารเคมีทางการเกษตร เชน ยา ฆาแมลง ปุ ย เคมี รวมทั้ ง สารเคมี ที่ ใ ช ใ นการแปรรู ป อาหาร ไดแก สารกันปูด สารแตงสี สารแตงกลิ่นและรส อาหาร ในขณะที่อาหารและ สินคาบริโภคที่ขายอยูใน บ า นเราไม มี ค วามสามารถที่จ ะทำการตรวจสอบได หนวยงานเชนคณะกรรมการอาหารและยาหรือ อย. แหงกระทรวงสาธารณสุขก็ออกมายอมรับวาไมมีกำลัง คนและกำลังทรัพยที่จะทำอยางทีก่ ระทรวงพาณิชย หรือ กระทรวงเกษตรและสหกรณตรวจสอบอาหารสงออกได คำถามจึงเกิดขึ้นวา ทำไมผูบริโภคบานเราถึง ถูกทิ้งขวาง ไมมีหนวยงานไหนที่จะชวยปกปองดูแล ใน เมื่อ อย. ก็ออกมายอมรับวาไมสามารถจัดกับปญหา สารเคมีที่ปนเปอ นในอาหารได ไมวา ในขัน้ ตอนการผลิต การปลูก หรือการแปรรู บทความนี้ยังรายงานถึงสถิติ ตัวเลขในเรือ่ งความเสีย่ งทีเ่ กิดจากอาหารและขบวนการ ผลิตในบานเรา ซึง่ ทัง้ ผูผ ลิต และผูบ ริโภคลวนเผชิญกับ ความไมปลอดภัยและความเสี่ยงในเรื่องอาหารอยาง ไมนาเชื่อ

ตัวเลขผูผลิต : ไมปลอดภัยจากการผลิต 39 % ความเสี่ยงจากการผลิต 36 % และปลอดภัย 25%

39 %

ตัวเลขผูบริโภค : ไมปลอดภัยจากการบริโภค 61 % ความเสี่ยงจากการบริโภค 28 % และปลอดภัย 11%

61 %

ดังนั้นถึงเวลาหรือยังที่ผูผลิตและผูบริโภคหัวใจสีเขียว ตอง มาหาวิธีที่จะดูแลตนเองกัน หันมารวมกลุมอยางที่พวกเราชาวตลาด สีเขียวกำลังขับเคลือ่ นสรางตลาดสินคาพูดได คือการใหขอมูลของผูผลิต แกผูบริโภค และสรางโอกาสที่จะไดมาพบปะเจอะเจอกันมากขึ้น


คูมือเดินตลาด อยางรูคิด...

ในยุคทีบ่ า นเมืองเจริญเติบโต สิง่ ตางๆ เปลีย่ นแปลงไป ตามสมัย ราน ตลาด กลายเปนเซเวน วิลลามารเก็ต ซุปเปอรมารเก็ต ศูนยการคาตางๆ มากมาย จนผูคน ลืมเลือนบรรยากาศของ “ตลาด” แหลงพบปะของผูค น ในชุ ม ชน สถานที่ แ ลกเปลี่ ย นข า วสารกั น ตามประสา ชาวบาน เสนหข องตลาดอยูท ค่ี วามเคลือ่ นไหว ความมี ชีวิตชีวา ที่ผูมาเดินจับจายซื้อของไดสัมผัสทัง้ อาหาร ตาและอาหารใจกลับบานไปดวย เรามาลองสวมวิญญาณ นักช็อปเดินตลาดกันดีไหม แตตองมีคูมือเพื่อเรียนรู วิธกี ารเดินอยางคุมคา เริ่มแลวไปกันเลย... - ตั้งเปาหมายการช็อป เพื่อไมเสีย เวลาเพลินไปกับสินคาหลากหลาย และจะ ไดไมสน้ิ เปลืองเงินทองกับสิง่ ของทีไ่ มจำเปน สามารถกะงบประมาณได เปนการคุมราย จายใหพอเหมาะพอดี - จายตลาดใหเปน บางคนบอกก็ ไมใชแมบาน เลือกซื้ออาหารผัก ผลไมไม เปน อยางนีก้ ต็ อ งมาเรียนรูก นั หนอยดีไหมละ เลือกอาหารคุณภาพดี ราคาไมแพง เพราะ คุณภาพไมไดวัดดวยราคาเสมอไป เชน ผัก และผลไม พื้ น บ า นมี คุ ณ ค า ของอาหารสู ง แต ร าคาถู ก มี อ ยู ม ากมาย เลื อ กซื้ อ ที่ ไ ม มี คราบดินติดมากมายและไมมคี ราบขาวของ สารเคมีติด อยาไปเลือกซื้อของราคาแพง เพราะเปนของตางประเทศ ของแพงเพราะ หายาก ปลูกยาก เชน อะโวคโด องนุนอก พริกตุม แตคุณคาเมื่อเทียบเทากับอาหาร ชนิดอื่นที่ราคาไมแพง เลือกซื้ออาหารผัก และผลไมใหถูกตองตามฤดูกาล บานเรามี ผักผลไมหลายชนิด จึงสามารถเลือกผัก อยางหนึ่งแทนอีกอยางหนึ่งโดยไดคุณคา เที ย บเคี ย งกั น เลื อ กซื้ อ ของให พ อเหมาะ ไมขาดหรือเหลือทิ้ง โดยคิดรายการอาหาร ใน 1 สัปดาห (ถาบานอยูไกลตลาด) เชน

10

วารสารตลาดสีเขียว

ไปจายตลาดสัปดาหละ 1 ครัง้ ควรเลือกซือ้ ของไวใหพอ ไมจำเปนตองซื้อของกักตุนใน ปริมาณมาก เพราะอาจหมดอายุเสียกอน แทนที่จะเปนการประหยัดกลายเปนของ เหลือทิ้ง - รูจักกับตราสัญญลักษณ ปจจุบัน นี้มีการควบคุมดูแลปลอดภัยในอาหาร จึง ไดมสี ญ ั ลักษณทร่ี า นอาหาร ฉลากผลิตภัณฑ หรือที่ตลาดสดตองหมั่นสังเกตดู เพื่อสราง ความมัน่ ใจใหกบั ผูบ ริโภค เชน อย. (องคการ อาหารและยา) เปนสัญลักษณใหกบั ผลิตภัณฑ อาหารแปรรูปทีม่ ภี าชนะบรรจุมดิ รับผิดชอบ สำนั ก งานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข เครือ่ งหมายตลาดสด น า ซื้ อ เป น สั ญ ลั ก ษณ ใ ห กั บ ตลาดขาย อาหารสด อาหารพรอมบริโภค อาหารแปรรูป โดยกำหนดสถานทีส่ ะอาด อาหารปลอดภัย ไมมีสารปนเปอน (ไมพบบอแรกซ สารฟอร มาลีน สารไฮโดรซัลไฟด สารฟอกขาว สาร ป อ งกั น เชื้ อ รา สารพิ ษ ตกค า ง สารกำจั ด แมลง) ใสใจผูบริโภค มีพื้นที่ใหความรูและ กิ จ กรรมส ง เสริ ม การคุ ม ครองผู บ ริ โ ภค รั บ ผิ ด ชอบโดย กรมอนามั ย กระทรวง สาธารณสุข

โครงการ ‘อาหารปลอดภั ย ’ หรื อ ‘Food Safety’ เปนสัญลักษณใหกับฟารม แหลง ปลู ก ที่ ดำเนิ น การตามระบบการผลิ ต ที่ ถู ก ต อ ง(GAP), มาตรฐานการจั ด การ (COC) และหลักเกณฑวธิ กี ารทีด่ ใี นการผลิต (GMP) รับผิดชอบโดย กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนการรับรอง สินคาอาหาร รับรองระบบการจัดการดาน ความปลอดภัย และคุณภาพอาหาร รับรอง สินคาที่มิใชอาหาร เชน ปจจัยการผลิตทาง การเกษตรรับรองระบบอื่นๆ ที่ไมใชดาน ความปลอดภัยและคุณภาพอาหารดวย เมื่ อ ได เ รี ย นรู กั น แล ว เราจะได เดิ น ตลาดด ว ยความมั่ น ใจ รู จั ก เลื อ กซื้ อ เลือกหาของดีมีคุณภาพ ราคาเหมาะสม ไดแลกเปลี่ยนพูดคุยกับพอคาแมขาย ถึง แหล ง ผลิ ต ความเป น มาของสิ น ค า เป น มิตรภาพของผูซื้อและผูขายที่ใหแกกัน และนี่ คื อ วิ ถี แ ห ง “ตลาด” ตั ว สะท อ นเรื่ อ งราวของคนแต ล ะชุ ม ชนจน เปรียบเสมือนเปนลมหายใจของวิถชี วี ติ ไทย มาแตอดีตจนทุกวันนี้....


Consumer

โครงการตลาดนัดสีเขียวโรงพยาบาลปทุมธานีไดเปด ดำเนินการมาได 3 เดือนแลว ทำใหเห็นมิติตางๆ ของ ผูผลิต สรางความรักความผูกพันทั้งความปรารถนาดี ที่มีตอกันในหมูผูผลิต เพื่อพยายามพัฒนาตนเองและ สรางเครือขายใหเกิดขึ้น และทางโครงการก็มีการขยาย โครงการไปสูโรงพยาบาลบางโพอีกแหงหนึ่งซึ่งจะเปด งานในวันที่ 23 พฤษาภาคมนี้ ลองมาฟงความคิดเห็น ของเจาหนาที่ในการเปดตลาดนัดสีเขียวโรงพยาบาล บางโพครั้งนี้...

อาจารยสมจิตต สายเพ็ชร กรรมการผูจัดการ โรงพยาบาลบางโพ

สถาพร คชภักดี พยาบาลพัฒนาระบบคุณภาพ

การเกิดตลาดนัดสีเขียวขึ้นที่โรงพยาบาลนับวามีความ สำคัญ เพราะปกติก็ทานพวกผักปลอดสารอยูแลว ทำใหมีทางเลือก มากขึ้นเขาถึงแหลงไดงายขึ้น และเจาหนาที่ ผูบริโภคทั่วไปจะไดรจู ัก ดูแลตนเองเพราะปจจุบันโรคภัยตางๆ โดยเฉพาะมะเร็งคุกคามชีวิต ผูคนมากมายโดยยังหาสาเหตุไมไดแนชัด อาจมาจากสิ่งแวดลอม อากาศ น้ำอาหาร ซึ่งตลาดนัดสีเขียวนี้จะเปนแหลงใหความรูแก ผูค นไดรจู กั เลือกเพือ่ ตัวเอง และอยากใหตลาดนัดทีน่ เ่ี ปนแหลงอาหาร ปลอดภัยของชุมชน ที่สามารถหาซื้อจับจายสินคาเพื่อสุขภาพ อยาก ใหทุกคนใสใจตนเอง ใสใจสิ่งแวดลอม เปนการคืนกลับเพื่อสังคม ของเรา และเราเองจะไดหางไกลจากโรคภัยตางๆ ดวย...

การเปดตลาดนัดสีเขียว ในโรงพยาบาลเปนการดี มีความ สำคั ญ เนื่ อ งจากตั ว เองเป น นั ก กำหนดอาหาร มีหนาที่ในการหา ซื้ออาหาร พืช ผักปลอดสารเรา จะเนนอาหารปลอดภัย หาซือ้ ยาก แตพอมีโครงการตลาดนัดสีเขียว ที่โรงพยาบาลบางโพ ทำใหเรา มั่ น ใจ จะได มี แ หล ง ที่ เ ชื่ อ ถื อ ได ดวยเห็นกระบวนการในการคัด กรองสิ น ค า และคิ ด ว า จะเป น ประโยชน ทั้ ง ต อ ตั ว เอง แพทย ผูมาใชบริการของรพ. เปนผลดี ตอสุขภาพของทุกคน แลวยังมี ส ว นร ว มช ว ยด า นสิ่ ง แวดล อ ม ลดโลกรอนดวยการใชถุงผามา นาวัน แสงศรีเพ็ชร จับจายซื้อของ ลดปริมาณขยะ นักกำหนดอาหารวิชาชีพ ใหโลกมองดูแลวมีแตสิ่งดีๆ ที่จะ เกิดขึ้น

คิ ด ว า ตลาดนั ด สี เ ขี ย ว เปนตลาดที่ปลอดภัย ปลอดสาร เคมี อยากใหมพี ชื ผักผลไม เลือก ไดหลากหลายและมีความสำคัญ ทั้ ง จำเป น ต อ เจ า หน า ที่ แ ละผู บริโภคทั่วไป ในการสรางเสริม สุขภาพ ทำใหเขาถึงผลิตภัณฑ ไดงายและสะดวกขึ้น อยากให ตลาดเปนแรงจูงใจใหคนหันมา ใสใจสุขภาพ ใสใจสิ่งแวดลอม มากขึ้น

เนาวรัตน เดชฤทธิ์ สมุหบ ญ ั ชี โรงพยาบาลบางโพ การมีตลาดนัดสีเขียว นับเปนการสงเสริมคุณภาพชีวิต ผูบ ริโภคในเรือ่ งอาหารทีป่ ลอดภัย ปลอดสารเคมี เปนชองทางเลือก การเข า ถึ ง สิ น ค า ที่ มี คุ ณ ภาพ ทำให เ พิ่ม ความสะดวกในการ ดูแลสุขภาพ เพราะในการรักษา นอกจากการใชยา สิ่งแวดลอม อื่นๆ ก็มีสวนสำคัญ อยางเรื่อง อาหารเป น ทั้ ง ยา และหากไม สะอาดหรือมีสารปนเปอนก็กอ ใหเกิดโรคไดผูบริโภคจึงตองรับรู และศึกษา การมีตลาดนัดสีเขียว มีอาหารที่ปลอดสาร ปลอดภัย จึ ง เป น การลดภาวะความเสี่ ย ง ของคนเราในการเลือกซือ้ เลือกกิน และตลาดนัดสีเขียวรพ.บางโพ ก็ เ น น อาหารเพื่ อ สุ ข ภาพเป น นโยบายของที่นี่เพื่อใหชุมชนได รับทราบ เปนการสรางภาพลักษณ ทีด่ ี และยังเปนสวนสงเสริมชุมชน ให ตื่ น ตั ว เรื่ อ งการดู แ ลรั ก ษา สุขภาพของตนเองและครอบครัว เพื่อสรางสังคมที่แข็งแรงตอไป


Feature เรื่อง/ ภาพ: วุฐิศานติ์ จันทรวิบูล

อยูอยางไร ไมตายผอนสง จากวิถีบริโภคสูน โยบายอาหารปลอดภัย โรคภัยจากอาหาร ในวิถีชีวิตของมนุษย อาหารนับ เปนหนึ่งในปจจัยสี่ที่มีความสำคัญซึ่งคน เราจะขาดไปเสียไมได เมื่อเปรียบเทียบ กับปจจัยที่เหลืออีกสามอยาง เพราะวา อาหารเปนสิ่งสำคัญยิ่งตอการดำรงชีวิต อยูของมนุษย คนเราตองไดรับอาหารทุก วัน ปกติวันละสามมื้อ อาหารการกินจึงมี ความผูกพันกับชีวิตประจำวันของคนเรา มาก เพราะหากขาดปจจัยอื่นๆ มนุษยเรา ยังพอมีชีวิตอยูได แตถาหากขาดอาหาร เพี ย งไม น าน เราก็ จ ะไม ส ามารถมี ชี วิ ต รอดอยูได ในเมื่ออาหารมีความสำคัญกับ ชีวิตมนุษยมากมายอยางนี้ บวกรวมกับ จำนวนประชากรที่ เ พิ่ ม ขึ้ น อย า งรวดเร็ ว อาหารจึงถูกเรงผลิตใหมีจำนวนเพิ่มมาก ขึ้น ฉะนัน้ ปจจัยสวนหนึง่ ทีช่ ว ยเพิม่ ผลผลิต ใหแกเกษตรกรและฟารมปศุสตั ว จึงจำเปน ตองพึ่งพาสารเคมีตางๆ จำพวกปุยและ ยาฆาแมลง รวมถึงยาปฏิชีวนะอีกมาก มาย ซึ่งหากคนเรากินเขาไปแลวยอมสง

12

วารสารตลาดสีเขียว

ผลอันตรายถึงแกชีวิต หากอาหารทีเ่ รากินอยูเ ปนประจำทุกวันปนเปอ นอยูด ว ยสารเคมี ความปลอดภัย ในชีวิตของเราก็ยอมมีนอยลง แทนที่คุณคาทางโภชนาการจากอาหารที่เรากินจะเขา ไปชวยเสริมซอมแซมสวนที่สึกหรอของรางกายใหกลับแข็งแรงสมบูรณ กลับกลายมา เปนบั่นทอนชีวิตของเรามากยิ่งขึ้น ทำใหเกิดความเจ็บปวย ทั้งยังเปนการสะสมกอให เกิดโรคภัยไขเจ็บในภายภาคหนาอีกดวย ถาเชนนั้นเราควรทำอยางไรดี ดวยความหวงใยในสุขภาพของประชาชน และตระหนักรูถึงความสำคัญของ อาหาร กระทรวงสาธารณสุขจึงไดกำหนดเปนนโยบายอาหารปลอดภัยขึ้นมา และ สงเสริมใหเปนนโยบายระดับชาติ โดยไดรบั ความสนับสนุนจากองคการระหวางประเทศ จากองคการอนามัย (WHO: the World Health Organization) และองคการอาหารและ เกษตรแหงสหประชาชาติ (FAO: the Food and Agriculture Organization of the United Nations) โดยกระทรวงสาธารณสุขรวมกับกระทรวงเกษตรและสหกรณ เขามา ทำหนาที่ในการควบคุมดูแล ตรวจสอบ และออกขอกำหนดเกี่ยวกับมาตรการความ ปลอดภัยดานอาหาร

อาหารปลอดภัยสูนโยบายแหงชาติ วิถีการบริโภคในโลกยุคปัจจุบัน อาหารมีใหเลือกสรรมากมาย อีกทั้งยังหาซื้อ ไดงาย เพียงแคเรายางกาวเขาไปในตลาดที่มีอยูเกือบทุกหัวระแหง ตั้งแตตลาดสด ขนาดใหญ ตลาดนัดชัว่ คราว รานคา แผงรอย รถเข็น รวมไปถึงตลาดในซุปเปอรมารเก็ต ที่ขายทั้งอาหารสดและอาหารปรุงสำเร็จที่เราตองซื้อหากลับไปบริโภค แตเคยบางไหม เมื่อคุณซื้ออาหารกลับไปรับประทานแลวเกิดอาการทองรวง หรือเจ็บปวยเนื่องจาก อาหารเปนพิษ ถาเชนนั้นผูบริโภคจะรูไดอยางไรวาอาหารที่ขายอยูในตลาดหรือราน อาหารมีความปลอดภัยหรือไม


เมื่ อ นโยบายความปลอดภั ย ด า นอาหารถู ก ยก ใหเปนนโยบายระดับชาติ กระทรวงสาธารณสุขกับกระทรวง เกษตรและสหกรณ จึงไดมกี ารเขามากำกับดูแลและกำหนด มาตรฐานดานอาหาร โดยกระทรวงเกษตรฯ มีหนาที่ดูแล เรื่องการผลิตและการสงออก สวนกระทรวงสาธารณสุขเขา มามีหนาที่ดูแลเรื่องอาหารที่จำหนายในทองตลาด โดยได กำหนดใหมีการตรวจสอบความปลอดภัยในอาหาร ดวย การสุมตรวจหาสารเคมีและจุลินทรียในอาหารเปนประจำ ทุกเดือน ไดแก สารบอรแรกซ สารตกคางจากยาฆาแมลง สารฟอกขาว สารกั น รา สารฟอร ม าลิ น สารเร ง เนื้ อ แดง จุลินทรีย สารโพลารในน้ำมันทอดซ้ำ สารอะฟลาทอกซินใน ถั่วลิสง เปนตน คุ ณ จงกลนี วิ ท ยารุ ง เรื อ งศรี ผู อำนวยการศู น ย ปฏิบัติการความปลอดภัยดานอาหาร เลาใหฟงวา “พอมี นโยบายเรื่องอาหารปลอดภัย กระทรวงสาธารณสุขสั่งให ทุกจังหวัดระดมตรวจกันทุกตลาดเลย พอกลายเปนนโยบาย สาธารณะ ทุ ก หน ว ยงาน ทั้ ง มหาวิ ท ยาลั ย โรงเรี ย น โรง พยาบาล องคกรทั้งหลาย แมกระทั่งโรงงานก็นำนโยบายไป ปฏิบัติอยางเขมขน โดยจะเลือกตรวจสารเคมีบางตัวใน อาหารสดแตละชนิด เชน ตรวจสารเรงเนื้อแดงในเนื้อหมู ตรวจฟอรมาลินในอาหารทะเล เพราะอาหารทะเลสวนใหญ ใชฟอรมาลินแชเพื่อไมใหเนาเสีย ตรวจสารกันราในน้ำพริก

ปรุงสำเร็จ เครือ่ งแกง หรือสินคาโอทอปทีช่ าวบานทำออกมาจำหนาย นอกจากนี้ยังตรวจพบสารฟอกขาวในถั่วงอก เห็ดหูหนู และน้ำตาล ปบอีกดวย” คุ ณ จงกลนี อธิ บ ายว า เรื่ อ งอาหารที่ อ ยู ใ นบริ บ ทของ กระทรวงสาธารณสุขมีอยู 3 ประเภท ไดแก อาหารสด อาหารแปรรูป และอาหารปรุงสำเร็จ “อาหารสดที่จำหนายในตลาด ตัวตลาดเองก็ ตองดูแลดานสุขาภิบาลดวย แบงเปนตลาดที่มีโครงสรางถาวร ไดแก ตลาดสดขนาดใหญ ตลาดของเทศบาลหรือ อบต. ถัดมาเปนตลาด นั ด รถเร ซุ ป เปอร ม าร เ ก็ ต ซึ่ ง เอกชนให ค วามร ว มมื อ ดี ม าก โดย กระทรวงสาธารณสุขกำหนดวาตลาดสดตองผานเกณฑอะไรถึงจะ ไดรับการรับรองจากกรมอนามัย เปนตลาดสดนาซื้อ เชน เกณฑ สุขาภิบาลกับสิ่งแวดลอม และเกณฑ Food Safety ซึ่งตลาดที่ไดมา ตรฐานจะไดรับปาย ‘ตลาดสด นาซื้อ’ “ สำหรับอาหารแปรรูป สำนักงานคณะกรรมการอาหารและ ยาจะต อ งกำหนดตรวจสอบ GMP (Good Manufacturing Practice) เขมขน โดยกำหนดวาโรงงานอาหารตองได GMP มีกรรม วิธที ด่ี ใี นการผลิต ทัง้ ในเรือ่ งกระบวนการผลิต ความสะอาด สุขาภิบาล ในโรงงาน ตัวพนักงานทีเ่ ขาไปสัมผัสอาหาร หองเก็บวัตถุดบิ อุปกรณ ตางๆ สารทีน่ ำมาใชในกระบวนการผลิตหรือการถนอมอาหาร คุณภาพ ของอาหาร เรียกไดวาคุมเขมทั้งกระบวนการผลิตจนกระทั่งออกมา


เปนผลิตภัณฑสำเร็จรูป อย. จะดูแลทุก กระบวนการขั้นตอนใหไดมาตรฐาน เมื่อ ผานเกณฑก็จะไดตรารับรองของ อย. ประเภทสุดทายคืออาหารปรุง สำเร็จทีข่ ายตามรานอาหาร ซึง่ กรมอนามัย จะเป น ผู กำหนดมาตรฐาน โดยในร า น อาหารจะเนนเรื่องการตรวจเชื้อจุลินทรีย และเปดโอกาสใหรานอาหารที่ดี มีความ ตื่นตัวมาของเครื่องหมายรับรอง Clean Food Good Taste ทั้งนี้มีเจาหนาที่กรม วิ ท ยาศาสตร ก ารแพทย เ ข า ไปตรวจ ถ า วั ต ถุ ดิ บ ที่ ใ ช มี ค วามปลอดภั ย ก็ จ ะมอบ ปาย Clean Food Good Taste ใหทาง รานไวแสดงแกลูกคาวาเปนรานอาหารที่ มีความปลอดภัย ตัง้ แตป 2551ทีผ่ า นมา กระทรวง สาธารณสุ ข กั บ กระทรวงเกษตรและ สหกรณ ได จั ด ทำข อ ตกลงกั บ 19 ภาคี องคกรเครือขายทัง้ ภาครัฐ ภาคเอกชนและ ภาคประชาชน กอตัง้ เปนสภาความรวมมือ เครือขายความปลอดภัยและความมั่นคง ด า นอาหาร มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ ร ว มกั น พัฒนาขับเคลือ่ นการผลิตและการกระจาย อาหารปลอดภั ย สู ต ลาดชุ ม ชนและร า น

14

วารสารตลาดสีเขียว

อาหารสดที่จำหนายในตลาด ตัวตลาดเองก็ตองดูแลดาน สุ ข าภิ บ าลด ว ย แบ ง เป น ตลาดที่ มี โ ครงสร า งถาวร ได แ ก ตลาดสดขนาดใหญ ตลาดของเทศบาลหรือ อบต. ถัดมาเปน ตลาดนัด รถเร ซุปเปอรมารเก็ต ซึ่งเอกชนใหความรวมมือ ดีมาก โดยกระทรวงสาธารณสุขกำหนดวาตลาดสดตอง ผานเกณฑอะไรถึงจะไดรับการรับรองจากกรมอนามัย เปน ตลาดสดนาซื้อ เชน เกณฑสุขาภิบาลกับสิ่งแวดลอม และ เกณฑ Food Safety ซึ่งตลาดที่ไดมาตรฐานจะไดรับปาย ‘ตลาดสด นาซื้อ อาหาร รวมทั้งพัฒนาอาหารปลอดภัยใน องคกรตางๆ เชน โรงพยาบาล โรงเรียน และในสถานทีท่ ำงานตางๆ โดยไดกำหนด เปนธรรมนูญอาหารปลอดภัย กำหนดให อาหารและสินคาเกษตรทีน่ ำมาเปนอาหาร ตองมีความปลอดภัย ไรสิ่งเจือปน ตาม กฎหมายวาดวยอาหาร อาทิ การปองกัน จุ ลิ น ทรี ย ห รื อ สารเคมี ที่ เ ป น อั น ตรายต อ สุขภาพ การควบคุมการผลิต ขนสง เก็บ รักษาอาหารใหถูกสุขลักษณะ กำหนดวิธี การคั ด เลื อ กวั ต ถุ ดิ บ ที่ ใ ช ป รุ ง อาหารทั้ ง สัตวและพืช รวมถึงควบคุมคุณภาพของ ภาชนะบรรจุอาหารที่ไมเปนอันตรายตอ สุขภาพ ซึง่ ในปนจ้ี ะมีการสนับสนุนใหเกิด มีการดำเนินงานอยางจริงจังมากขึ้น โดย ปลัดกระทรวงสาธารณสุขจะสงเสริมให เปดศูนยเรียนรูอาหารปลอดภัย สงเสริม สุขภาพตนแบบขึ้นในโรงพยาบาลและใน กระทรวงสาธารณสุข เพื่อจัดกิจกรรมเผย แพรความรูแกประชาชน ดานอาหารและ โภชนาการที่ปลอดภัย รวมทั้งเปน Outlet ของตลาดนัดสีเขียว ตรวจสอบและจำหนาย ผลผลิตอาหารจากเกษตรกรในโครงการ พระราชดำริ และเกษตรอินทรีย ซึง่ จะชวย หนุนเสริมสนับสนุนโครงการของกระทรวง

เกษตรและสหกรณ ที่จะผลักดันใหเกิด การเกษตรทีป่ ลอดภัยแกผบู ริโภคใหสำเร็จ งายขึ้น และนอกจากนี้ ทานปลัดกระทรวง สาธารณสุ ข ยั ง สนใจเรื่ อ งโรงพยาบาล อาหารปลอดภัย โดยใหทางโรงพยาบาล รับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรผูผลิตอาหาร อินทรียโ ดยตรง และสงเสริมใหมตี ลาดนัด สี เ ขี ย วในโรงพยาบาล เป ด โอกาสให เกษตรกรที่ทำเกษตรอินทรียนำสินคาของ ตนเขามาจำหนาย “มันเปนการเปดโอกาส ใหผูผลิตไดพบกับผูบริโภคโดยตรง จัดให คนที่อยากไดวัตถุดิบกับคนที่ผลิตวัตถุดิบ มาเจอกัน เหมือนเปนการสรางชองทาง ใหเขามาคาขายกัน ขณะนี้ทางกระทรวง สาธารณสุขเองก็กำลังเตรียมความพรอม ที่จะเปดใหมีตลาดนัดสีเขียวในกระทรวง สาธารณสุขอีกดวย” คุณจงกลนีกลาว แต สิ่ ง ที่ ป ระเทศเราขาดคื อ ตั ว กลาง “ตัวกลางจะมาดูวาความตองการ ของตลาดคื อ อะไร ตั ว กลางต อ งไปหา ผูผลิต และรับจากผูผลิตมาสงใหผูบริโภค หรื อ ร า นอาหาร โดยที่ ค นกลางต อ งไม ค า กำไรเกิ น ควร ให ค วามเป น ธรรมทั้ ง ตัวผูผลิตกับคนที่เอาไปขายตออีกที ถา เราสรางคนกลางตรงนี้ไดคิดวาทุกอยาง


จะดีขึ้น คิดดูสิวาถาเราควบคุมรานอาหารทั้งหมดได ประชาชน ผูบริโภคก็จะปลอดภัย ดวย เพราะชีวิตเราในปจจุบันฝากไวกับรานอาหารตางๆ”

อยูอยางไรไมตายผอนสง ความจริงแลวอันตรายมีอยูใกลตัวมากเสียจนเราไมไดทันสังเกต โดยเฉพาะ อันตรายที่ปนเปอนอยูในอาหารแตละจาน คุณจงกลนีบอกเลาถึงประสบการณที่พบ เจอกับตัวเองใหฟงวา “ดิฉันเคยไปซื้อขาวขาหมูที่ปากซอย มีผักดองมาดวย เลยลอง เอาผักดองมาตรวจดวยชุดทดสอบ Test Kits ที่กรมวิทยาศาสตรการแพทยเปนผูผลิต โดยการหยดน้ำยาลงไปบนผักดอง ปรากฏวาเจอสารฟอกขาวและสารกันรา ฉะนั้น หากซื้อผักกาดดอง หนอไมดอง คุณอาจจะไดสองตัวนี้แถมมาทุกครั้ง” ถาเชนนั้นแลว เราจะอยูอยางไร กินอยางไรไมใหตายผอนสง เราคงตองเลือก ซื้ออาหารอยางระมัดระวังยิ่งขึ้น เลือกตลาดหรือรานอาหารที่สะอาดและนาเชื่อถือ โดยเฉพาะรานที่มีเครื่องหมายและตราสัญลักษณอาหารปลอดภัย Food Safety, Clean Food Good Taste และตลาดสดนาซื้อ นอกจากนี้ อาจจะตองขวนขวายหาความรูเ รือ่ งอาหารการกิน หรือคอยติดตาม ประชาสัมพันธของกระทรวงสาธารณสุข ที่ออกมาใหความรูกับประชาชนในเรื่องการ บริโภค การปรับพฤติกรรมการกิน เรื่องความสะอาด การขจัดสารเคมีตกคาง เชื้อ จุลินทรีย รวมถึงเรื่องภาชนะบรรจุ โดยเฉพาะถวยชามเมลามีน “กระทรวงสาธารณสุข ตองคอยประชาสัมพันธและใหความรูกับประชาชน เพราะตอนนี้อาหารอาจมีความ ปลอดภัยดวยตัวกายภาพของอาหาร แตปรากฏวาคนไทยยังเจ็บปวยดวยโรคตางๆ ทั้ง โรคความดัน เบาหวาน โรคหัวใจ โรคหลอดเลือด โรคเหลานี้ลวนเกิดจากพฤติกรรม ของคนเรา ทั้งพฤติกรรมการกิน ภาวะของจิตใจ อารมณ ความเครียด การกินสำคัญ มาก กินอยางไรก็ไดอยางนั้น การกินกับการออกกำลังกายมีความสัมพันธกัน ซึ่งทาง สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ และสำนักโภชนาการตองเขามาดูแลวา จะทำอยางไร ใหประชาชนปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน” คุณจงกลนีกลาวในทายที่สุด การจะมีชีวิตอยูไดโดยไมตองตายผอนสง สุดทายแลวคงขึ้นอยูที่การเลือก ของเราเอง การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินของเรา การปรับภาวะอารมณและจิตใจ ของเราใหเกิดความสมดุล รวมถึงการเลือกอาหารที่ดี มีประโยชนและปลอดภัยใหกับ ตัวเอง อยางนอยก็ใหเลือกซื้ออาหารจากรานคาที่มีตราสัญลักษณอาหารปลอดภัย หรือเลือกซื้ออาหารจากผูผลิต รานคา และตลาดที่มีความนาเชื่อถือ อยางเชนสินคาที่ นำมาขายในตลาดนัดสีเขียวทีจ่ ดั ใหมขี น้ึ ตามทีต่ า งๆ เชือ่ แนวา คุณจะรับประทานอาหาร อยางอิ่มอรอยและปลอดภัย ขอขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับความปลอดภัยดานอาหารไดที่ศูนยปฏิบัติการความ ปลอดภัยดานอาหาร ที่เว็บไซต www.foodsafetythailand.net หรือพบเห็นผลิตภัณฑ สุขภาพทีไ่ มไดมาตรฐาน สามารถรองเรียนไดท่ี สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดทุกจังหวัด สายดวนผูบริโภค ๑๕๕๖ และที่เว็บไซต www.fda.moph.go.th


Movement

สมัชชาอาหาร ปลอดภัย จังหวัดสมุทรสงคราม “มุงมั่นสรางสรรคเมืองแมกลอง ใหเปนเมืองแหงอาหารปลอดสารพิษ เพื่อทุกชีวิตปลอดภัย โดยกระบวน การให ค วามร ว มมื อ ของทุ ก ภาค สวนอยางบูรณาการและยั่งยืน”

สมัชชาอาหารปลอดภัยสมุทรสงคราม เปนองคกรภาคประชาชน มีอาจารย อรุณ เกิดสวัสดิ์ เปนประธาน ไดรบั งบ ประมาณสนับสนุนจากสำนักงานกอง ทุ น สนั บ สนุ น การสร า งเสริ ม สุ ข ภาพ (สสส.) เพือ่ พัฒนาการผลิต การเพาะ เลี้ยง การเพาะปลูก การแปรรูป และ การประกอบอาหารปรุงสำเร็จในสถาน ประกอบการและครัวเรือน ใหมีความ ปลอดภัยจากสารเคมีและจุลินทรียที่ เป น อั น ตรายแก ผู บ ริ โ ภค โดยได รั บ ความรวมมือจากเกษตกรผูผลิต ผู ประกอบการคา ผูบริโภค หนวยงาน ราชการ ภาครัฐ และองคกรทองถิ่น ทุ ก ระดั บ ในจั ง หวั ด สมุ ท รสงคราม พรอมทัง้ ผลักดันใหเกิดการเคลือ่ นไหว ด า นกลไกตลาดที่ เ ป น ธรรมต อ กลุ ม ผูผลิต

16

วารสารตลาดสีเขียว

โครงการพัฒนาระบบและกลไกตลาดนัดสีเขียวในพืน้ โรงพยาบาลตนแบบ ไดมโี อกาสพาผูผ ลิตจากตลาดนัดสีเขียวโรงพยาบาลปทุมธานีไปทัศนศึกษาดูงาน ที่ กลุมองคกรภาคีเครือขายสมัชชาอาหารปลอดภัยสมุทรสงครามเมื่อวันที่ 26 เมษายน 2553 ที่ผานมาเพื่อศึกษาแนวทางการรวมกลุมการพัฒนาผูผลิต รวม ไปถึงการตรวจสอบระบบคุณภาพภายในกลุมที่เครือขายสมัชชาอาหารปลอดภัย ไดนำมาใช จนประสบความสำเร็จในสรางเครือขายไดอยางเขมแข็ง โดยเฉพาะ การทำงานรวมกับชุมชนซึ่งไมไดขับเคลื่อนเพียงแคการพัฒนาการผลิตในรูปแบบ ตาง ๆ เทานั้น แตยังพยามยามรักษาองคความรู ภูมิปญญาดั้งเดิมซึ่งถูกสงตอมา จากบรรพบุรุษใหไปถึงมือลูกหลานโดยมิไดจำกัดเพียงแคลูกหลานในจังหวัด สมุทรสงครามแตยงั เปดรับบุคคลทัว่ ไปทีเ่ ห็นคุณคาความสำคัญขององคความรูแ ละ ภูมปิ ญ  ญาตางๆ ดวย รูปแบบหนึง่ ทีช่ ดั เจนทีท่ างเครือขายสมัชชาอาหารปลอดภัย  ญา คือการจัดตัง้ ศูนยการเรียนรูม หาวิชชาลัยภูมปิ ญ  ญา ไดสง ตอความรูแ ละภูมปิ ญ ทองถิ่น สมุทรสงคราม แบงภาคการเรียนรูเปน 6 กลุม ไดแก 1. เกษตรธรรมชาติ และพลังงานยัง่ ยืน 2. ขนมไทย อาหารไทยพืน้ บาน 3. แปรรูปผลผลิตการเกษตร 4. สมุนไพรและแพทยแผนไทย 5. ศิลปวัฒนธรรม หัตกรรมพื้นบาน และ 6. การ อนุรกั ษทรัพยากรชายฝง โดยเนนความรูท ม่ี อี ยูใ นทองถิน่ มาใหชาวบานไดถา ยทอด ประสบการณ แลกเปลี่ยนเรียนรูซึ่งกันและกัน ตามความสนใจ ในปจจุบนั ถึงแมทางเครือขายสมัชชาอาหารปลอดภัยจะไมไดรบั เงินทุน สนับสนุจาก สสส.แลวก็ตาม แตยงั มีการเชือ่ มโยงเครือขายและพัฒนาผูผ ลิตอยาง ตอเนื่อง อาจารยอรุณ เกิดสวัสดิ์ ประธานสมัชชาอาหารปลอดภัย ไดกลาวไววา “องคกรเราจะเติบโตอยางเขมแข็ง เปนลูกที่รูจักโต และโตอยางมีคุณภาพ ถึงแม องคกรภาคประชาชนเล็กๆ แหงนี้จะไมไดรับเงินสนับสนุนจาก สสส.แลวก็ตาม”


จี ดี พี

เปนมาตรวัดความสุข และความมั่งคั่งของประชาชาติไดจริงหรือ?

จีดีพี (GDP Gross Domestic ในสังคมและสภาพการเติบโตทางเศรษฐกิจได ครอบครัว ชุมชน หนวยของสังคมวิชาชีพตา งๆ การอาสาสมัครรวมไมรวมมือในชุมชน เ Product) แปลเปนไทยวา ผลิต ดวยเหตุผลดังตอไปนี้ 1. ทรัพยากรธรรมชาติหมด : จีดีพีเพิ่ม พื่อกระตุนจีดีพีโดยไมรูตัว แตจีดีพีไมนับรวม ภัณฑมวลรวมของประเทศ ซึ่ง จีดพี ถี อื เอาการสูญเสียทุนทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งตางๆเหลานี้ หมายถึงมูลคาตลาดทัง้ หมดของ เปนรายได การขุดเจาะเหมืองแรธาตุ น้ำมัน 5. จีดีพีเพิ่ม ความสุขลด จีดีพีวัดความ ล ว นไปเพิ ่ ม ให ก ั บ รายได ห รื อ สุ ข ของคนผ านความร่ำรวย โดยเชือ่ วา ถาจีดพี ี และก า ซต า งๆ สินคาและการบริการในประเทศ ในหนึง่ ป ตัวเลขดังกลาวไดมาจาก จีดีพีโดยไมไดคิดคำนวณการหมดไปของ มีอัตราเพิ่มสูงมาก ประเทศจะร่ำรวยและคน ทรัพยากรธรรมชาติที่ใชแลวหมดไป ไมอาจ จะมีความสุข เพราะคิดวาการกินดีอยูดีจะ ตัวเลขการบริโภค, การลงทุน, นำกลั บ มาใช ใ หม ไ ด ดั ง นั้ น ค า ตั ว เลขจี ดี พี ทำใหคนมีความสุข ซึ่งไมเปนจริง เพราะคน การใชจา ยของรัฐบาล บวกตัวเลข ที่เพิ่มพูนขึ้น จึงยอมหมายถึงการสูญเสีย มีความสุขหรือไม ไมไดขึ้นกับความรวยโดย เฉพาะอย า งยิ่ ง ความสุ ข ที่ ยั่ ง ยื น จี ดี พี จึ ง ไม การสงออกลบดวยตัวเลขการ ทรัพยากรธรรมชาติเชนเดียวกัน 2. มลภาวะเพิ่ม : จีดีพีเพิ่ม การเพิ่มขึ้น สามารถวัดความสุขที่แทจริงของคนได นำเขา วันนีเ้ ปนทีว่ พิ ากษวจิ ารณทว่ั โลกวา การวัดความเจริญดวยตัวเลขการเติบโตทางเ ศรษฐกิจดวยคาจีดีพีน้ไี มไดแสดงการเติบโต ”จริงๆ “ หรือเติบโตในคุณภาพชีวติ มีชวี ติ ดีขน้ึ มีความสุขมากขึน้ เพราะไดมหี ลักฐานทัว่ โลก ที่ชี้ใหเห็นวา การเติบโตทางเศรษฐกิจ การมี ทรัพยสินเงินทองมากไมไดแปลวามีคุณภาพ ชีวติ และมีความสุขมากขึน้ ตามไปดวยเสมอไป มีหลายประเทศที่มีจีดีพีอยูระดับเดียวกัน แต แตกตางกันอยางมากในเรือ่ งสุขภาพและการ ศึกษาแหงชาติ ประเทศยากจนบางประเทศ มีตวั เลขคุณภาพชีวติ ดีกวาประเทศร่ำรวยกวา บางประเทศ เชน อายุยนื กวา คนมีสขุ ภาพจิต ดีกวา ความเครียดนอยกวา คำถามตอจีดพี :ี จีดพี กี ลบเกลือ่ นอะไรไวบา ง? จี ดี พี เ ป น เพี ย งภาพลวงตามั น ไม สามารถสะทอนความตองการทีแ่ ทจริงของคน

ของจีดพี ยี งั หมายถึง การเพิม่ ขึน้ ของมลภาวะ ตอสิ่งแวดลอมดวย กลาวคือ มลภาวะที่เพิ่ม ขึ้นจากการขยายตัวของจีดีพี ไมเคยถูกตรวจ นับใหหักออกจากคา จีดีพี แตกลับบวกคาใช จายใดๆ ก็ตาม ที่เกิดขึ้นเพื่อแกไขมลภาวะ เป น พิ ษ เพิ่ ม เข า ไปให กั บ จี ดี พี อี ก ทอดหนึ่ ง แทนที่จะตองถือเปนคาใชจายที่ตองหักออก 3. การกระจายรายได : จี ดี พี ป กป ด จีดีพีไมไดคำนึงถึงการกระจายรายได มิได สะทอนถึงความกินดีอยูดีของคนในประเทศ ถาประเทศนัน้ มีความแตกตางในการกระจาย รายได การเติบโตของจีดพี กี จ็ ะสงผลประโยชน ตอคนสวนนอยที่ถือครองทรัพยสินสวนใหญ 4. กิจกรรมสรางสรรคทางสังคม : จีดีพี ไมนับ จีดีพีไมถือเอากิจกรรมทางครอบครัว ชุมชน สังคมอันมีคุณคาตอเศรษฐกิจทั้งทาง ตรงและออมมาพิจารณา ไมวาจะเปนการมี เวลาเพิ่ ม ขึ้ น ในการใช ชี วิ ต ร ว มกั น ภายใน

(หมายเหตุ: GDP รวมมูลคาตลาดทัง้ หมดในประเทศ ไมวา จะเปนการลงทุนหรือดำเนินการโดยบริษทั ของประเทศใด)

สรุปไดวาการคิดคาจีดีพีดังกลาว มีทั้งขอจำกัดและความไมสมบูรณ ดังนั้น การนำจีดพี มี าใชเปนเปาหมาย และดัชนีชว้ี ดั ความกาวหนาของสังคมและความเปนอยู ที่ดี อาจเปนขอผิดพลาดทำใหเกิดการเรงรัด การใชทรัพยากรจนนำไปสูก ารพัฒนาประเทศ ที่ไมยั่งยืนในที่สุด ซึ่งนี่คือสิ่งที่ประเทศภูฐาน ได ต ระหนั ก เรี ย นรู แ ละนำ GNH (Gross National Happiness) ความสุขมวลรวม ประชาชาติ มาพัฒนาคุณภาพชีวิต,เศรษกิจ ของประเทศแทน GDP จนกลายเปนแบบอยาง ใหหลายประเทศหันกลับมามองและกาวตาม เพื่อความสงบและสันติสุขของประชาชน....


Recommend

www.kidsbegreen.org ปลูกฝงนิสัยใสใจสิ่งแวดลอมใหกับเด็กๆ ดวยเนื้อหาสนุกๆ และกราฟฟคนารักๆ เพราะการรักษาสุขภาพสิ่งแวดลอมเปนสิ่งสำคัญ มาก แตมนุษยเราก็สรางขยะมาทับถมโลกไดวันละมหาศาล เว็บไซตนี้ จึงชักชวนเด็กๆ ใหมาชวยพิทกั ษโลกดวยการ reduce – ลดการสรางขยะ reuse – การใชซ้ำ และ recycle - นำของเหลือทิ้งกลับมาใชใหมใหเกิด ประโยชน เนือ้ หาอานสบายดวยภาษาเขาใจงายเหมาะกับเด็กๆ ทีส่ ำคัญ คือใชเกมเปนสื่อ มีใหเลือกเลนมากมาย เลนเพลินไดความรูฝงใจ ผูใหญ จะแอบเปนเด็กกันบางก็คราวนี้แหละ...

เธอเห็นสีสนั ในดวงตาของฉันไหม :

เรือ่ งเลาของจิตรกรหนุม ผูก า วขามสูพ  รมแดนแหงศิลปะบำบัด ทำไมศิลปะจึงมีความหมายและ อิ ท ธิ พ ลต อ มนุ ษ ย คำตอบสามั ญ ที่ สุ ด ก็ คื อ ศิลปะแทรกตัวอยูร ะหวางรอยตอของโลกธรรม กับโลกแหงปรมัตถธรรม ศิลปะไมใชคำสอน และตัวของศิลปนเปนเพียงสาธกใหโลกไดเห็น ถึงความงามดวยผลงาน แมแตในกรีกโบราณ ก็ถอื วาความงามเปน 1 ใน 3 ของสดมภหลักซึง่ ประกอบดวยความจริง ความดี และความงาม หรือแมแตในทางพุทธธรรมก็เห็นวา ถึงที่สุด แลวสามสิง่ นีไ้ มมตี วั ตน ดังนัน้ โลกของศิลปะ จึงอยูสูงกวาสามัญสำนึก เพราะแกนแทของ ศิลปะคือการแสวงหาความงามทีส่ มบูรณแบบ ไมวา กระบวนการสรางสรรคศลิ ปะจะซับซอน ยุงยากหรือเรียบงายอยางไร ก็ลวนแตนำไป สูเปาหมายเดียวกัน นั่นคือ ความงาม สวนที่ ศิลปะสามารถยกระดับจิตใจมนุษยใหสูงสง นั้น ก็เปนเรื่องที่เปนไปเอง ในป ค.ศ 1921 เปนตนมา รูดอลฟ สไตเนอร และนายแพทยอติ า เว็กมันไดทำให โลกรูจักกับศิลปะในอีกบทบาทหนึ่ง โดยการ นำเอาธาตุสำคัญทางศิลปะ อันกอปรดวยเสน สี คาน้ำหนักของแสง รูปทรง และพื้นผิว ฯลฯ มาสังเคราะหเขากับภูมปิ ญ  ญาทางการแพทย ในแนวมนุษยปรัชญา กอใหเกิดเปนมรรคา สายใหมที่พุงตรงสูจิตวิญญาณของมนุษย โดยหวั ง ผลสั ม ฤทธิ์ อ ยู ที่ ก ารบำบั ด เยี ย วยา

18

วารสารตลาดสีเขียว

ปจเจกบุคคลทัง้ ทางกาย จิต และจิตวิญญาณ และนี่ คื อ อี ก บทบาทหนึ่ ง ของศิ ล ปะที่ ไ ม ไ ด ลอยตัวอยูเ หนือโลกอีกตอไป ทวาไดแปรเปลีย่ น นามธรรมแหงความงาม ใหกลายเปนรูปธรรม ของการอนุเคราะหเพื่อนมนุษยอยางเปนจริง เปนจัง ภายใตนามที่เรียกขานกันวา ‘ศิลปะ บำบัด’ นั่นเอง อนุ พั น ธุ พฤกษ พั น ธ ข จี ถื อ เป น ศิลปนและนักศิลปะบำบัดคนแรกของไทย ที่ นำความรูดานศิลปะบำบัดในแนวทางมนุษย ปรัชญาทีร่ บั การถายทอดจาก Therapeutikum am Kraeherwald e.V .ในเมืองสตุทการท ประเทศเยอรมนี มาใชในการบำบัดเยียวยา ผูปวย เธอเห็นสีสันในดวงตาฉันไหม จึงเปน การถายทอดเรื่องราวและประสบการณจริง ของผูเขียน จากการศึกษาและทำงานตาม แนวทางการใชศลิ ปะบำบัด การใชคณ ุ สมบัติ ของสีสันตางๆ ในการชวยเยี่ยวยาผูปวย ซึ่ง เครื่องมือเหลานี้ตองถูกเลือกใชใหเหมาะสม กับบุคคลและสถานการณที่เกิดขึ้น เชน การ ใชสที เ่ี ขมหนัก เพือ่ ใหผทู เ่ี พอฝนไดตน่ื ตัว หรือ ผูหมดกำลังใจ ไดกระตือรือรน การใชสีเยือก เย็น เพื่อคนที่จิตใจรุนแรงจะไดสงบ หรือคน จิตใจสับสนจะไดปลอดโปรง นอกจากผูเขียนจะทำใหเราไดเขา ถึงและเรียนรูโลกของศิลปะบำบัดและความ

เขียน : อนุพนั ธุ พฤกษพนั ธขจี บรรณาธิการ : ชนะ คำมงคล ราคา : 140 บาท ความหนา 120 หนา สำนักพิมพสวนเงินมีมา งามของศิลปะผานภาษาทีเ่ รียบงาย สวยงาม ชวนใหติดตามยิ่งแลว ผูเขียนยังไดสอดแทรก นัยยะบางสิ่งอยูในงานเขียนที่ทำใหเราตอง กลับมาตัง้ สติคดิ ตามถึงสัจธรรมของชีวติ และ ความงดงามในความเป น มนุ ษ ย จึ ง ไม น า ประหลาดใจนักที่เมื่อผูอานพลิกหนังสือไป จนหนาสุดทาย แลวไดเขาใจหมายความของ ขอความตอไปนี้ “บางสิ่งที่ผูคนไดเคยทำหลนหาย จากหัวใจของตัวเอง และหลงลืมมันไปแลว ศิลปะมักคนหามันจนพบ และสงคืนใหแก เราผูเปนเจาของทุกครั้งไป”


Design เรื่อง/ ภาพ ไผพิม

ใครจะคาดคิดเทคโนโลยีทม่ี นุษย สรรสรางขึน้ เพือ่ พัฒนาโลก ใหรุกหนา แตก็มีผลลบดั่งดาบสองคมที่กลับมาทำรายคนเราดวย มลภาวะตางๆ ทีเ่ กิดขึน้ ... ไมวา ดิน น้ำ อากาศ เสียง แมกระทัง่ อาหาร การกิน โดยเฉพาะภาชนะที่บรรจุอาหาร พลาสติกเขามาอยูในชีวิต ประจำวันของคนเราจนยากหลีกเลีย่ ง เชน ถุงใสอาหารตางๆ ภาชนะ เมลามีน ซึ่งเปนที่นิยมดวยสีสันลวดลายสวยงาม น้ำหนักเบาทนทาน และราคาไมแพง ทำใหเราไมรูถึงพิษภัยที่ตามมาจากสารเคมีตกคาง เมื่อภาชนะถูกความรอน เชนสารฟอรมาดีไฮด ที่กอใหเกิดโรคมะเร็ง ที่คนเราเปนอยูมากมายในเวลานี้... ดวยตระหนักถึงพิษภัยจากสารเคมีตกคางจากภาชนะบรรจุ อาหาร care earth จึงไดคิดคนใชเทคโนโลยีนำวัสดุธรรมชาติอยาง แกลบมาสรางคุณคาใหกลายเปนเครื่องครัวที่คงทนสวยงาม สีตาม ธรรมชาติ เปนจาน ชาม ชอน ตะเกียบ ถวยชา และเขียง หลากหลาย ดีไซน เปนทางเลือกใหมเพื่อสิ่งแวดลอม โดยคุณชัยธวัช มวงศิริ ผูอำนวยการฝายพัฒนาธุรกิจ บอกเลาถึงที่มาใหทราบวาเห็นแกลบ มีอยูเยอะไมมีมูลคาอะไร การกำจัดทิ้งก็นำไปเผาไฟ เลยคิดนำสิ่ง เหลือใชอยางแกลบ มาพัฒนาสรางมูลคา ก็ใชเวลาคิดคนถึง 4 ป ซึ่งมีขั้นตอนการดำเนินงานคือนำแกลบมาอบฆาเชื้อโรค เอามาบด แลวอัดขึ้นรูป ตัดแตง ตรวจสอบคุณภาพ โดยมีสวนผสมคือแกลบ 85% แปงมัน 15 % เพื่อใหแกลบยึดติด และสีเปนสีธรรมชาติของ แกลบเอง เมื่อขึ้นรูปเรียบรอยตรวจสอบคุณภาพก็จะมีคุณสมบัติใช

ใสอาหารไดตั้งแต -30 องศา ถึง 120 องศา ใชเครื่องลาง จานได มีอายุการใชงานอยางต่ำ 2 ป หากแตกหักก็ยอย สลายไดตามกลไกของธรรมชาติ (Biodegradable) ซึ่งสิ่ง สำคัญทีค่ ณ ุ ชัยธวัชหวงใยและบอกกลาวคือ “ปจจุบนั การใช พลาสติกของไทยเยอะมากๆ โดยเฉพาะเมลามีน การกำจัด ทำไดตองใชเวลาอีกนานสิ้นเปลืองงบประมาณมาก ทั้งสง ผลกระทบปญหาสิง่ แวดลอมทีย่ ากแกไข ทุกคนตองชวยกัน ใชภาชนะจากธรรมชาติสูธรรมชาติ เพื่อลดปริมาณขยะ ของโลก ตอนนี้ก็พยายามคิดเรื่องการสรางสีสันเพื่อดึงดูด ความสนใจ และต อ งเป น สี ที่ ไ ม มี ส ารเคมี อี ก ทั้ ง ดี ไ ซน ใหโดนใจ ก็กำลังศึกษาอยู “ นี่คืออีกหนึ่งทางเลือก เครื่องครัวที่ทำจากแกลบ เพื่ อ ให คุ ณ หลี ก เลี่ ย งจากการตายผ อ นส ง จากภาชนะ พลาสติก และคุณก็จะเปนอีกผูหนึ่งที่รวมกันรักษโลกดัง สโลแกน “We Green The Earth “


Support

ตลาดสีเขียว ตลาดทางเลือก ตลาดสีเขียว ไมวา จะเปนทีส่ รุ นิ ทร หรือในจังหวัดตางๆ ที่ เกิดขึ้นในปจจุบัน สะทอนใหเห็นถึงแนวโนมภาคการผลิต สินคาเกษตรอินทรียใ นประเทศทีม่ คี วามเขมแข็งมากขึน้ และ ไดรบั ความนิยมจากผูบ ริโภคเพิม่ มากขึน้ ภาคราชการเองก็ มองเห็นวาการพัฒนาใหเกิดตลาดสีเขียว จะชวยพัฒนาให เกิดความเขมแข็งของภาคการผลิตในประเทศ และสามารถ พัฒนาไปสูการสงออกไดมากขึ้น ในขณะเดียวกันตลาด เกษตรอินทรียใ นประเทศทีก่ ำลังขยายตัวก็จะคอยๆ สราง ความเขมแข็งในภาคการผลิตสินคาเกษตรอินทรียใ นประเทศ

20

วารสารตลาดสีเขียว

ดังนัน้ สำนักงานมาตรฐานสินคาเกษตรและ อาหารแหงชาติ (มกอช.) จึงไดดำเนินการชวยเสริม สรางตลาดสีเขียวที่มีอยูใหมีจำนวนมากขึ้น โดยมุง เนนกลุมคนอินทรียที่รวมตัวกัน เพื่อขายสินคาที่ผลิต ดวยความตั้งใจของผูผลิตที่จะลดใชสารเคมี ตาม วิถีพื้นบาน หรือแมแตอยูในระยะปรับเปลี่ยนทำตาม กฎเกณฑมาตรฐานเกษตรอินทรีย ใหมีโอกาสพบปะ คาขายกับผูบริโภคโดยตรงที่ตลาดสีเขียว ดังเชนที่ จังหวัดเชียงใหม มีตลาดเกษตร อินทรียท ด่ี ำเนินงานจนประสบความสำเร็จ หลายแหง เชน โรงเรียนดาราวิทยาลัย โรงพยาบาลนครพิงค ตลาดอิ่มบุญ ฯลฯ ตลาดเหลานี้เปนแหลงจำหนาย ผลิตผลทางการเกษตรจากเกษตรกรรายยอยในพื้นที่ อ.ดอยสะเก็ด อ.แมริม อ.แมแตง ซึ่งเปนแหลงผลิต สินคาเกษตรอินทรียขนาดใหญของประเทศ สินคาที่ จำหนายมีหลากหลาย ไมวาจะเปน ผลิตภัณฑขาว อินทรีย ผักผลไมตามฤดูกาล ผลผลิตทางการเกษตร แปรรูป เชน ไขเค็ม น้ำมันงา ซีอิ๊วขาว หรือผลิตภัณฑ อื่นๆ เชน ปุยชีวภาพ น้ำหมักชีวภาพ การพบปะของเกษตรกรและผูบริโภค ได ก อ เกิ ด สั ง คมเล็ ก ๆ ของคนที่ ใ ส ใ จในสุ ข ภาพและ สิ่งแวดลอม นอกเหนือจากการคาขายที่เปนกิจกรรม


หลัก ในบางครั้งก็จะมีกิจกรรมพิเศษที่จัด ขึน้ เพือ่ สรางกระบวนการเรียนรูใ นดานตางๆ เชน การเสวนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ปจจุบนั ตลาดเกษตรอินทรียใ นพืน้ ทีจ่ งั หวัด เชียงใหม จึงเปนแหลงจับจายของชุมชน เปนสถานที่ศึกษาดูงาน และไดรับความ นิ ย มจากนั ก ท อ งเที่ ย วแวะเวี ย นมาชม สม่ำเสมอ และในป 2553 นี้ มกอช. ได ร ว มมื อ กั บ ศู น ย พั ฒ นาเกษตรอิ น ทรี ย มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช (มสธ.) ดำเนิ น การคั ด เลื อ กหาพื้ น ที่ ที่ มี ก ารค า ขายกั น อยู บ า งและมี ผู บ ริ โ ภคที่ ส นใจ จำนวน 2 แหง คือจังหวัดพิษณุโลกและ จังหวัดยโสธร ที่ จั ง หวั ด พิ ษ ณุ โ ลกนั้ น สำรวจ พบวามีตลาดสีเขียวถึง 9 แหง ไมวา จะเปน ตลาดลาว แผงขายสินคาหนาสำนักงาน เกษตรจังหวัดพิษณุโลก โครงการตลาดนัด เพื่ อ สุ ข ภาพ (อนามั ย ปลอดสารพิ ษ ) โรง พยาบาลพุธชินราช ตลาดไทยเจริญ ฟารมเสนทางเห็ด ตลาดเทศบาล 5 (บาน คลอง) ตลาดกิ ต ติ ก ร (ตลาดใต ) ตลาด รวมใจ ศู น ย เ รี ย นรู ก ารผลิ ต ผั ก ปลอด สารพิษ ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง วิสาหกิจชุมชนผลิตพืชผักปลอดภัยจาก สารพิ ษ ตลาดสี เ ขี ย วทั้ ง 9 แห ง ได รั บ ความสนใจจากผูบริโภคและมีแนวโนมวา จะไดรับความนิยมเพิ่มสูงขึ้น

ศูนยพัฒนาเกษตรอินทรีย มสธ . ไดรับการสนับสนุนจากผูวาราชการจังห วัดพิษณุโลกที่เห็นความสำคัญใหเกิดตล าดสีเขียวซึ่งจะเปนชองทางการพัฒนากา รจำหนายสินคาและผลผลิตของเกษตรก ร และสงเสริม ผูผลิต “ตัวจริง” ที่ผลิตตา มเกษตรอินทรีย รวมถึงการดูแลสถานที่จ ำหนายใหมีสุขลักษณะเบื้องตนที่เหมาะส ม โดยจะหารูปแบบใหเปนตลาดสีเขียวที่ มีความคุมทุน และเกิดความยั่งยืนในการ บริหารจัดการ คาดวาภายใน 1-2 เดือน ผู บริโภคชาวพิษณุโลก คงไดมีโอกาสจับจ ายสินคาอินทรียจากเกษตรกรโดยตรง แ ละ ไดเยี่ยมเยียนแหลงผลิตของเกษตรกร ดวย หลังจากไดมีการจัดการเพื่อใหเ กิดตลาดสีเขียวที่มีคุณภาพอยางแทจริงที่ จังหวัดพิษณุโลกแลว มกอช. และ ศูนย พัฒนาเกษตรอินทรีย มสธ. ก็จะดำเนินก ารสงเสริมตลาดสีเขียวในจังหวัดยโสธรต อไป


Healthy

22

วารสารตลาดสีเขียว


ศิลปะบำบัด เรียนรูเ กีย่ วกับตัวเอง เยียวยา ทั้งรางกายและจิตใจผานการทำศิลปะใน รูปแบบตางๆ วิทยากร โดย พญ.พัชรินทร สุคนธาภิรมย ณ พัทลุง และคณะทำงาน จากศู น ย ศิ ล ปะฮิ ว แมน วั น ที่ 12 - 13 มิถุนายน 2553 ณ. เรือนรอยฉนำ สวนเงิน มีมา คลองสาน กรุงเทพฯ ติดตอ เสมสิกขาลัย สำนักงานรามคำแหง คุ ณ สาวิ ต รี กำไรเงิ น โทรศั พ ท 02-314 7385 ถึง 6 อาสาสมทบทุนขาวสาร และสิ่งอุปโภค บริโภคแกศูนยเด็กกะหราง (กะเหรี่ยง ปากากะญอ) บ า นป า เด็ ง ต. ป า เด็ ง อ. แกงกระจาน จ. เพชรบุรี สอบถาม เพิ่มเติม มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม ( ม อ ส . ) 0 2 - 6 9 1 0 4 3 7 - 9 อี เ ม ล thaivolunteer@yahoo.com, volunteerservice@gmail.com

Calenda ฝกทักษะการจับประเด็นขั้นตน เขาใจหลักการ และกระบวนการในการจับประเด็น ทั้งในเรื่องปจจัย ปญหาอุปสรรค และการหาแนวทางเพื่อการฝกฝน ตนเอง วันที่ 18 – 20 มิถุนายน 2553 และ 15-17 ตุลาคม 2553 เสมสิกขาลัย สำนักงานรามคำแหง จงรักษ แซตั้ง หรือ สาวิตรี กำไรเงิน โทรศัพท 02-314 7385 ถึง 6 ขอเชิญรวมฟงเสวนา “ตายผอนสง จากสารพิษใน วิถีการกิน”คุณจะตองตกใจกับพิษภัยรอบตัว ที่บั่นทอน ชีวิตเราใหสั้นลงอยางนาเหลือเชื่อ โดย ผูชวยศาสตราจารย ดร.สุนีย เตชะอาภรณกุล ภาค วิชาชีวเภสัชศาสตร คณะเภสัชศาสตร มหาวิทยาลัย ศิลปากร วันจันทรที่ 28 มิถุนายน 2553 เวลา 14.30 – 15.30 น. ณ หองประชุมใหญ โรงพยาบาลปทุมธานี “อันตรายจากการกิน คุณปองกันไดดวยตนเอง”

“โครงการ ชุดนี้... พี่แบงให” หากทานใดที่มีชุดแฟนตาซีนารักๆ สำหรับเด็ก อายุระหวาง 2ป -15 ป ที่ไมใชแลวบริจาคใหเด็กๆในการใชทำกิจกรรม มุมแฟนตาชี หรือ ปากกาดินสอ สีเทียน สีน้ำ สีชอลค สีไม สมุด หรือกระดาษวาดรูป ที่ไมใชแลวตางๆ สำหรับการวาดเขียนเรียนรูสำหรับเด็กๆ หรือ ของเลน เด็กทีเ่ ลิกเลนแลวของนองๆ หนูๆ ทีบ่ า น และคิดวานาจะแบงปนสำหรับเด็กๆ คนอืน่ ๆ ตอไดใชประโยชน ติดตอ มูลนิธเิ พือ่ การพัฒนาเด็ก 143/109-111 หมูบ า นปน เกลาพัฒนา ซ.วัดสุวรรณคีรี ถ.บรมราชชนนี อรุณอมรินทร บางกอกนอย กทม.10700 โครงการแรงงาน เด็ก โทร.0-2433-6292 , 0-2435-5281 ตอ 109

โครงการสัมผัสกาย สัมผัสรัก (อาสา นวดเด็ ก ) มู ล นิ ธิ สุ ข ภาพไทย ขอเชิ ญ ทุ ก ท า นร ว มเป น อาสาสมั ค รเพื่ อ ร ว ม แบงปนความรัก ความอบอุน ใหกบั เด็กๆ กั บ กิ จ กรรม “โครงการอาสานวดเด็ ก พลังแหงการเปลี่ยนแปลง” ณ สถาน สงเคราะหเด็กออนบานปากเกร็ด และ สถานสงเคราะหเด็กออนบานพญาไท จ.นนทบุรี ซึ่งใชเวลาเพียง 3 ชั่วโมงตอ วั น โดยเป น อาสาสมั ค รสั ป ดาห ล ะ 1 วัน เทานั้น ติดตอสอบถามเพิ่มเติมที่ น.ส.นริศรา อารมณชื่น มูลนิธิสุขภาพ ไทย โทร/แฟกซ 02-589-4243, 02-591-8092 และ 086-338-5247 e-mail: thaihof@yahoo.com

ราน “เฮลทมี” (Health Me)

จำหนายผลิตภัณฑเกษตรอินทรีย ผลผลิตธรรมชาติ จากชุมชน, บริการอาหารมังสวิรัติเพื่อสุขภาพ ดวยวัตถุดิบปลอดสารพิษ, มีหองจัดเลี้ยงและสัมมนา มีบริการอาหารปนโตมังสวิรัติสำหรับลูกคาทั่วไป เเละผูปวยที่ตองการอาหารพิเศษ อีกทั้งผักสดเกษตรอินทรีย ที่ดีตอสุขภาพ อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับทานที่รักสุขภาพ พบกันทุกวันจันทร – เสาร เวลา 07.00 – 19.00 น. 92/11-12 ปากซอยราษฎรบูรณะ 30 (ตรงขามธนาคารกสิกรไทย สำนักงานใหญ) โทรศัพท 086-332-8366 , 086-332-8266, E-mail: healthme.delivery@gmail.com www.healthmethai.com มีสาขาเดียวจา


μÅÒ´¹Ñ´ÊÕà¢ÕÂÇÈٹ ÊØ¢ÈÒÊμà ÁËÒÇÔ·ÂÒÅѸÃÃÁÈÒÊμà Èٹ ÃѧÊÔμ

·Ø¡Çѹ¾ÄËÑʢͧÊÑ»´ÒË àÇÅÒ 07.00 -14.00 ¹. ·Ò§à´Ô¹´ŒÒ¹ËÅѧÈٹ ʋ§àÊÃÔÁÊØ¢ÀÒ¾ ¤³Ð¾ÂÒºÒÅÈÒÊμà ÍÒ¤ÒÃÃÒªÊØ´Ò ÁËÒÇÔ·ÂÒÅѸÃÃÁÈÒÊμà Èٹ ÃѧÊÔμ

24

วารสารตลาดสีเขียว


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.