RAZMNOŽAVANJE
BESPOLNO
VEGETATIVNO
POLNO
BESPOLNO U UŽEM SMISLU (SPORAMA)
RAZMNOŽAVANJE
BESPOLNO
VEGETATIVNO VEGETATIVNO
POLNO
BESPOLNO U UŽEM SMISLU (SPORAMA)
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO PRIRODNO
VEŠTAČKO
Značaj vegetativnog razmnožavanja: Ekspanzija u prostoru Obrazovanje novih jedinki u uslovima sredine u kojima nije moguće cvetanje i plodonošenje
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO Prostadeoba, deoba, Prosta fragmentacija fragmentacija Rizomi, stoloni
Krtole, lukovice
Rasplodni pupoljci, turioni
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
prirodno deobom ćelije (jednoćelijski oblici)
delovima talusa fragmentacija
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
prirodno delovima kormusa
mahovine paprati semenice
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO Prosta deoba, fragmentacija Rizomi, Rizomi,stoloni stoloni Krtole, lukovice
Rasplodni pupoljci, turioni
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO RIZOM (rhizoma) monopodijalni
simpodijalni
..
Amophylla Amophylla sp. sp.
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
prirodno
stolonima
podzemni nadzemni
Fragaria vesca
Elymus Elymus sp. sp.
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO Prosta deoba, fragmentacija Rizomi, stoloni
Krtole, Krtole, lukovice lukovice
Rasplodni pupoljci, turioni
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO KRTOLA (tuber)
poreklo od k o r e n a
Ranunculus Ranunculus ficaria ficaria
Helianthus tuberosus
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO KRTOLA (tuber)
poreklo od i z d a n k a (stabla)
pupoljak (okce)
Solanum Solanum tuberosum tuberosum
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO LUKOVICA (bulbus) tunikatne
prosta Allium Allium cepa cepa
crepasta Lilum Lilum candidum candidum
složena Allium Allium sativum sativum
krtolaste
Crocus Crocus sp. sp.
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO LUKOVICA (bulbus) tunikatna:prosta
sušni listovi sočni listovi pupoljak stablo Allium cepa
žiličast korenov sistem
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO LUKOVICA (bulbus) tunikatna: složena
čeno
Allium Allium sativum sativum
sušni list sočni sočni list list pupoljak pupoljak stablo
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO LUKOVICA (bulbus) crepasta
Lilum Lilum candidum candidum
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO krtolasta LUKOVICA (bulbus)
stablo stablo
Crocus Crocus sp. sp.
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO Prosta deoba, fragmentacija Rizomi, stoloni
Krtole, lukovice
Rasplodni pupoljci, turioni
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO rasplodni pupoljci-bulbili
Cardamine Cardamine bulbifera bulbifera
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO rasplodni pupoljci-bulbili
lukovice u pazuhu lista
Lilium Lilium bulbiferum bulbiferum
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO rasplodni pupoljci-bulbili
začeci cvetova
Allium Allium sativum sativum
Allium Allium vienale vienale
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO rasplodni pupoljci-bulbili
Poa Poa bulbosa bulbosa var. var. vivipara vivipara
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO TURIONI (hibernakule)
Aldrovanda Aldrovanda sp. sp.
Hydrilla Hydrilla sp. sp.
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO iz lista
Spathocarpa Spathocarpa sp. sp.
iz korena
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
PRIRODNO
VEŠTAČKO VEŠTAČKO
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
VEŠTAČKO Bokorima Bokorima Položnicama Reznicama stablovim reznicama korenskim reznicama lisnim reznicama Kalemljenjem
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
VEŠTAČKO BOKOR (žbun)
(kod višegodišnjih zeljastih dekorativnih biljaka, margareta, žalfija)
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
VEŠTAČKO Bokorima Položnicama Položnicama Reznicama stablovim reznicama korenskim reznicama lisnim reznicama Kalemljenjem
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
VEŠTAČKO POLOŽNICE
(kod vinove loze, oraha, lešnika, duda, ribizla, šljiva, liandera, fikusa, magnolije, nekih karanfila)
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
VEŠTAČKO Bokorima Položnicama Reznicama stablovim reznicama korenskim reznicama Kalemljenjem
lisnim reznicama
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
veštačko stablovim reznicama
korenskim reznicama
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
VEŠTAČKO LISNE REZNICE (sadnice)
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE
VEŠTAČKO Bokorima Položnicama Reznicama stablovim reznicama korenskim reznicama lisnim reznicama Kalemljenjem Kalemljenjem
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE VEŠTAČKO kalemljenje (transpantacija) kalem, plemka (epibiont)
podloga (hipobiont)
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE VEŠTAČKO – načini kalemljenja
ablaktiranje
kalemljenje na most kopuliranje
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE VEŠTAČKO - načini kalemljenja
kalemljenje u procep
okuliranje
RAZMNOŽAVANJE VEGETATIVNO RAZMNOŽAVANJE KORISTI: • dobijanje formi biljaka koje ranije cvetaju, donose plodove i semena • krupniji plodovi ili veći rod boljeg kvaliteta • veća otpornost prema bolestima • pomeranje areala vrste • kod biljaka koje se gaje u kulturi (Ginko) , obezbeñuje se dovoljna količina polena za oprašivanje • produžavnje života vrste
RAZMNOŽAVANJE
BESPOLNO
VEGETATIVNO
POLNO
BESPOLNOUUUŽEM UŽEMSMISLU SMISLU BESPOLNO (SPORAMA) (SPORAMA)
RAZMNOŽAVANJE BESPOLNO RAZMNOŽAVANJE U UŽEM SMISLU (SPORAMA) sporangije
sporogeneza
spore
jednoćelijske – kod algi
spore bespolnog razmnožavanja: • razmnožavanje razmnožavanje ii rasprostiranje rasprostiranje
zoospore
RAZMNOŽAVANJE BESPOLNO RAZMNOŽAVANJE U UŽEM SMISLU (SPORAMA) sporangije
sporogeneza
spore
višećelijske – kod viših biljaka
sorusi
trofosporofili
RAZMNOŽAVANJE BESPOLNO RAZMNOŽAVANJE U UŽEM SMISLU (SPORAMA)
spore polnog razmnožavanja:
mejospore-n
-izospore -heterospore mikrospore (mikrosporangije) megaspore (megasporangije) megasporofil
mikrosporofil
RAZMNOŽAVANJE BESPOLNO RAZMNOŽAVANJE Karakteristike bespolnog razmnožavanja: • genetička identičnost potomstva • prilagoñenost na date (neizmenjene) uslove sredine • obrazovanje velikog broja spora kod biljaka koje se razmnožavaju sporama
RAZMNOŽAVANJE
BESPOLNO
VEGETATIVNO
POLNO
BESPOLNO U UŽEM SMISLU (SPORAMA)
RAZMNOŽAVANJE POLNO RAZMNOŽAVANJE muški gamet (n) + ženski gamet (n) GAMETANGIJE GAMETANGIJE
oploñenje
GAMETOGENEZA
zigot (2n) GAMETI mitogameti mitogameti
muške (anteridije) ženske (oogonije) jednoćelijske, niže biljke (arhegonije) višećelijske, više biljke
POLNO RAZMNOŽAVANJE TIPOVI GAMETA I POLNOG PROCESA (a) izogameti: + muški (donor) - ženski (receptor) IZOGAMIJA IZOGAMIJA (b) anizogameti: ANIZOGAMIJA ANIZOGAMIJA
(c) anizogameti: OOGAMIJA OOGAMIJA
(d) oba nepokretna muški sitan ženski krupan (jajna ćelija) -složenije -složenije golosemenice, golosemenice, sve sve skrivenosemenice skrivenosemenice
RAZMNOŽAVANJE POLNO RAZMNOŽAVANJE
Karakteristike polnog razmnožavanja: genetička raznovrsnost potomstva iz generacije u generaciju koje podleže prirodnom odabiranju prilagoñenost na promenjene uslove sredine obrazovanje većeg broja individua
RAZMNOŽAVANJE SMENA BESPOLNOG I POLNOG RAZMNOŽAVANJA SMENA SMENA JEDROVIH JEDROVIH FAZA FAZA II SMENA SMENA “GENERACIJA" “GENERACIJA"
oploñenje
DIPLONT (zigot) (2n)
redukciona deoba
HAPLONT (n)
polna “generacija“ – GAMETOFIT – polno razmnožavanje bespolna “generacija“ – SPOROFIT- bespolno razmnožavanje
RAZMNOŽAVANJE SMENA BESPOLNOG I POLNOG RAZMNOŽAVANJA SMENA SMENA JEDROVIH JEDROVIH FAZA FAZA II SMENA SMENA “GENERACIJA" “GENERACIJA" zigotna zigotna izmena izmena jedrovih jedrovih faza faza
gametska gametska izmena izmena jedrovih jedrovih faza faza
HAPLONT o
r
DIPLONT o Gph Sph r
intermedijerna intermedijerna izmena izmena jedrovih jedrovih faza faza --
haplofaza haplofaza
==
diplofaza diplofaza
oo
oplodnja oplodnja
rr Sph Sph
redukciona redukciona deoba deoba sporofit sporofit
Gph Gph gametofit gametofit
DIPLO-HAPLONT
r
o
ŽIVOTNI CIKLUS
izomorfan tip životnog ciklusa HAPLOFAZA HAPLOFAZA
heteromorfan tip životnog ciklusa DIPLOFAZA DIPLOFAZA
CIKLUS RAZVIĆA MAHOVINA
dominira gametofit, dok je sporofit jednostavne grañe, kratkotrajan, nesamostalan (razvija se na račun gametofita) oploñenje uz prisustvo vode
CIKLUS RAZVIĆA IZOSPORNIH PAPRATI
dominira sporofit, dok je gametofit redukovan, dvopolan, autotrofan (vodi samostalni način života)
spore iste veličine i oblika - izospore oploñenje uz prisustvo vode
CIKLUS RAZVIĆA HETEROSPORNIH PREČICA
heterospore: mikro – i megaspore jednopolni gametofiti: mikro – i megagametofit gametofiti redukovani, posebno mikrogametofit, nesamostalni (razvijaju se unutar spora) dominira sporofit oploñenje uz prisustvo vode
RAZMNOŽAVANJE SEMENICA (BILJKE KOJE OBRAZUJU SEME)
SEMENICE
GOLOSEMENICE
SKRIVENOSEMENICE
semeni zameci, kasnije semena na otvorenim megasporofilima (plodnim ljuspama)
semeni zameci, kasnije semena zatvorena u tučku, nastalom srastanjem megasporofila (oplodnih listića)
Prednosti semena u odnosu na spore: ima oformljen embrion i rezervne supstance za prve faze razvoja ima semenjaču, površinski zaštitni omotač, te dugo može opstati i u vrlo nepovoljnim uslovima sredine mogućnost raznošenja semena je znatno veća nego spora, a time i osvajanje novih sredina prenošenjem semena u vrlo različite uslove spoljašnje sredine omogućava se stvaranje novih formi biljaka čime se obezbeñuje ogroman materijal koji podleže prirodnoj selekciji
CIKLUS RAZVIĆA GOLOSEMENICA (ČETINARA)
dominira sporofit, gametofit redukovan, nesamostalan, razvija se unutar sporofita heterospore (mikro- i megaspore) jednopolni gametofiti (mikro- i mega gametofit), mikrogametofit više redukovan obrazuju se ženske gametangije - arhegonije muški gameti aktivno pokretni kod primitivnih golosemenica, nepokretni kod složenih golosemenica oploñenje bez prisustva vode
ŽIVOTNI CIKLUS SKRIVENOSEMENICA
dominira sporofit, gametofit redukovan, nesamostalan, razvija se unutar sporofita heterospore (mikro- i megaspore) jednopolni gametofiti (mikro- i mega gametofit), mikrogametofit više redukovan gametangije se ne obrazuju muški gameti nepokretni dvojno oploñenje uključuje stvaranje embriona i hranljivog tkiva i odvija se bez prisustva vode
CIKLUS RAZVIĆA SKRIVENOSEMENICA glavne karakteristike evolucije procesa razmnožavanja : • dominacija sporofita - diplofaze a redukcija gametofita -
haplofaze • razviće kod sporofita mehanizama za izbegavanje
vode kao posrednika pri oploñenju i sposobnosti koje olakšavaju polno razmnožavanje • gubitak sposobnosti aktivnog kretanja muških gameta • razvoj
embrija u početnim fazama unutar materinskog organizma na račun rezervnih hranljivih materija semena