yourlife XVIe jaargang - 11/2009 - Schär Nr. 38
SCHÄR’S MAGAZINE VOOR MEER LEVENSKWALITEIT
G
ST
ER
BA K K E R!
25 JAAR DE
LU
TEN
VRIJE
E ME
Gezond genieten van meesterbakker kwaliteit.
REIZEN: Parijs – waar de liefde leeft ONDERZOEK & ONTWIKKELING: Freshbake – de nieuwe trend KENNIS: Coeliakie en zwangerschap
Redactie
Beste lezers en lezeressen, Vroeg uit de veren en genieten van vers gebakken brood is een unieke belevenis. In dit nummer gaat het opnieuw over het onderwerp brood: omdat we weten hoe onvervangbaar deze basisvoeding dagelijks voor ons is en omdat we er alles aan doen om steeds meer van dit genot – uiteraard zonder gluten – mogelijk te maken. De mensen hebben steeds minder tijd om te winkelen. Daarom bieden winkels en supermarkten een steeds groter assortiment aan kant-en-klare bakproducten aan. Een trend waar ook wij bijzondere nadruk op leggen: Met onze nieuwe meergranen en vezelrijke Ciabatta Rustica en het s’ werelds populairste stokbrood, de Baguette. U zult voortaan onze Mini-Baguettes en de Ciabatta met nieuwe recepturen in de winkelschappen tegenkomen in het segment kant-en-klare bakproducten. Neemt ook de EU een grote behoefte waar op het gebied van kwaliteit en productievoorwaarden. Bij het momenteel lopende “EU-Freshbake” project is ook onze onderzoeks- en ontwikkelingsafdeling in Triëst betrokken. Doel is broodjes te produceren, die alleen nog afgebakken hoeven te worden, maar die ook echt vers van de bakker smaken en vanzelfsprekend aan onze strenge kwaliteitseisen voldoen.
18
4
Over kwaliteit gesproken: In onze reportage draait het deze keer helemaal om gezondheid. Bij de ontwikkeling van nieuwe broodsoorten zijn onze voedingsdeskundigen continu op zoek naar innovatieve ingrediënten die waardevolle vitamines en mineralen bevatten. Even belangrijk voor de gezondheid is de veiligheid van de producten. De vraag welke controles de producten van het land tot in het schap doorlopen zullen we nu uitvoerig beantwoorden. Onze Oscar heeft ons na zijn reis dit jaar door Europa allerlei interessante verhalen te vertellen over het ontstaan van uniek gevormde broden, zoals brezels, bagels en baguettes, en natuurlijk ook weer recepten hiervoor meegebracht. Hebt u zich al voor de Schär-Club aangemeld? Van de receptenservice en uw persoonlijke inkooplijst tot en met de wensservice: Wij bieden u onafgebroken een individueel serviceaanbod aan.
Ulrich Ladurner
Inhoud Service: Doe ook uw woordje in de nieuwe Schär-Club! Reportage: De nieuwe broodgeneratie @Schär: Nieuwe lekkernijen van Schär Reizen: Parijs – waar de liefde leeft Keuken: De vele gezichten van brood
Midden in het leven: De vrijwilligster
16
Onderzoek & ontwikkeling: Freshbake – de nieuwe trend
18
Special: Coeliakie en de psyche
20
De diëtiste weet raad - kennis: Coeliakie en zwangerschap
22
22
COLOFON: Kommunikation & PR Schär | Winkelau 9, I-39014 Burgstall (BZ) | www.schaer.com | yourlife@schaer.com
2
yourlife
3 4 7, 15 8 10
8
@Schär SCHÄR S CHÄR CHÄ HÄ R
CLUB www.schaer.com
www.schaer.com
Doe ook uw woordje in de nieuwe Schär-Club!
MEER ALS 10.000 LEDEN IN 100 LANDEN
Nog meer service, nog meer extra’s – helemaal afgestemd op u. Inclusief multimedia YourLife-Magazin! Voortaan kan Schär u nog meer aanbiedingen, informatie en diensten aanbieden. Met de nieuwe SCHÄR-CLUB op www.schaer.com, waar u zich gratis en vrijblijvend kunt aanmelden, ontvangt u via internet persoonlijke, dat wil zeggen op uw wensen afgestemde informatie en aanbiedingen. Met de nieuwe SCHÄR-CLUB op www.schaer.com laten wij ook zien dat we tegen onnodig papierverbruik en voor het milieu zijn. Met enkele klikken bent u al van de partij. Hier volgen slechts enkele highlights:
OSCAR’S GROTE RECEPTENBOEK – 650 GLUTENVRIJE RECEPTEN VAN CHEFKOK OSCAR Wat zal ik vandaag eens klaarmaken? Op de dagelijks belangrijkste vraag geeft chef Oscar meer dan 650 glutenvrije antwoorden, die gegarandeerd werken omdat hij ze zelf uitprobeerde. Laat u inspireren!
UW PERSOONLIJKE RECEPTENBOEK Stel uw persoonlijke receptenboek samen – uw glutenvrije lievelingsgerechten, eenvoudig om na te slaan, om in te snuffelen of om af te drukken. VRAAG ER OSCAR NAAR Onze chef Oscar heeft talloze tips en trucs voor glutenvrij koken en bakken voor u samengesteld. En als uw persoonlijke vraag nog niet is beantwoord: Schrijf hem eens een briefje! UW PERSOONLIJKE BOODSCHAPPENLIJST Om ervoor te zorgen dat u alles hebt wat u nodig hebt: voeg eenvoudig alle gewenste Schär-producten van de recepten of productpagina’s van onze homepage toe aan uw persoonlijke online boodschappenlijst en druk deze af voordat u boodschappen gaat doen. NEWSSERVICE OP MAAT Onze newsletter, die helemaal is afgestemd op uw persoonlijke interesses, informeert u over nieuwe producten, evenementen en nieuws over het onderwerp coeliakie. Nog sneller en actueler gaat het via RSS. INDIVIDUELE ADVIESSERVICE Een kundig advies, vierentwintig uur per dag. Onze deskundigen op het gebied van diëten beantwoorden al uw vragen op het gebied van glutenvrije voeding en producten.
WENSSERVICE VOOR SCHÄR-PRODUCTONTWIKKELING Wat ons interesseert is welke producten u wenst! Uw persoonlijke lijntje naar onze afdeling voor productontwikkeling. Breng uw ideeën naar voren en beslis mee, welke nieuwe glutenvrije specialiteit op de markt moet worden gebracht. MOBIEL ZOEKEN NAAR VERKOOPPUNTEN Zorgeloos op weg in heel Europa. Onze nieuwe verkooppuntenservice informeert u over het dichtstbijzijnde verkooppunt van glutenvrije producten, direct op internet via uw mobieltje.
I-PHONE-SERVICE De belangrijkste SCHÄR-CLUB diensten kunt u binnenkort ook op uw I-Phone bekijken. LET U GOED OP UW VOEDING? Hier vindt u complete menuvoorstellen voor een uitgebalanceerde, glutenvrije voeding.
YOURLIFE VOORTAAN OOK ALS ONLINE-MAGAZIN! Ons YourLife-Magazin verschijnt voortaan ook in multimedia online-formaat. Nog vaker, nog sneller! Maak gebruik van uw voordeelnummer (= abonnementnummer in het adresveld op de achterzijde van dit tijdschrift) en schrijf u nu in! Alle nieuwe leden wacht een receptverzamelmap als welkomstgeschenk (zolang de voorraad strekt!)
yourlife 3
Reportage
Met zekerheid meest waardevolle ingrediënten Goed brood is onvervangbaar. Daarom produceren de meesterbakkers van Schär – alleen uit de beste ingrediënten – een groot assortiment glutenvrije bakwaren, die niet alleen absolute zekerheid bieden, maak bovendien door hun voortreffelijke smaak overtuigen. Wat is er heerlijker dan te bijten in vers gebakken, knapperig brood? Brood is leven, het is onlosmakelijk verbonden met onze cultuur en is als geen ander voedingsmiddel bepalend voor ons bestaan en onze gewoonten.
ontdekken en was er nog een lange weg te gaan naar de Schär-bakwaren zoals we die tegenwoordig kennen. Ulrich Ladurner, visionair en ondernemer van het eerste uur, spreekt over een filosofie van het “perfecte brood”: “Ik moet vooraf zeggen dat ik zelf geen coeliakiepatiënt ben. Desondanks eet ik bij het ontbijt dagelijks glutenvrij DE FILOSOFIE brood. Ik ben uitstekend op de hoogte ACHTER BROOD BAKKEN van de verschillende producttrends die Wat de ambachtelijke traditie van brood we volgen. Onze filosofie om een perfect bakken in de loop van duizenden jaren brood te produceren, bereiken we alleen heeft voortgebracht door variatie. Elk aan ontelbare lekafzonderlijk brood“Tegenwoordig kunnen we aan kernijen, kan tot op product heeft een basisstoffen komen waarvan we uniek karakter. En zekere hoogte wortien jaar geleden het bestaan den vergeleken met om te kunnen spreniet eens kenden.” de uitdaging brood ken van een perzonder gluten te ontwikkelen. Bijna 30 jaar fect brood, moet dit karakter aansluiten op geleden zijn we ons gaan bezighouden met de wensen van de consument.“ Het doel de behoeften die voortkomen uit de diagom een positieve omgang met coeliakie nose coeliakie. Destijds viel er nog veel te mogelijk te maken waarbij nog volop kan
4
yourlife
worden genoten, is de afgelopen jaren een stuk dichterbij gekomen – met steeds verder verfijnde recepten, complete controles voor een absolute productveiligheid en het continu zoeken naar nieuwe, “waardevolle”
Reportage
ingrediënten. “Het assortiment aan ingrediënten voor glutenvrij brood is de laatste jaren compleet veranderd. Tegenwoordig kunnen we aan basisstoffen komen waarvan we tien jaar geleden het bestaan niet eens wisten. Dit resulteert in hoogwaardige voedingsmiddelen op het gebied van smaak, samenstelling, maar meer nog op het punt van voedingswaarde”, vat Ulrich Ladurner samen. OMDAT GEZONDHEID VOOROP STAAT Het afzien van glutenhoudende voedingsmiddelen vormt tegenwoordig de enige therapie bij coeliakie. Maar juist voedingsmiddelen als brood bevatten een ingrediënt dat essentieel is voor ons welbevinden: de voedingsvezels. Deze niet verteerbare vezels functioneren als multitalenten op het gebied van gezondheid. Ze stimuleren de darmactiviteit en zijn voor bacteriën, die zorgen voor een goed werkend afweersysteem, de best denkbare voeding. Voedingsvezels hebben een gunstig effect op het cholesterolgehalte en bieden bescherming tegen een verhoogde bloedsuikerspiegel en hart- en vaatziekten. Een optimale toevoer van voedingsvezels verdunt bovendien de concentratie van schadelijke stoffen in de darmen en zwakt zo het negatieve effect af van giftige of kankerverwekkende stoffen. De Schär onderzoeks- en ontwikkelingsafdeling in het Science Park in Triëst zijn we in nauwe samenwerking met onze voedingsdeskundigen onafgebroken op zoek naar innovatieve ingrediënten die waardevol zijn voor de gezondheid. Doel daarbij is het produceren van levensmiddelen die rijk zijn aan voedingsmiddelen en voedingsvezels en die bovendien voldoen aan de strenge smaakeisen van Schär. Het beste voorbeeld hiervan is onze nieuwe Brot-Mix Dunkel. Behalve maïs uit onze zorgvuldig gecontroleerde gewassen
(zie YourLife nr. 36) bevat het volwaardige product boekweitmeel dat rijk is aan ijzer, vitamine B, vitamine E en magnesium, vocht afdrijft en een positief effect heeft op de bloedsomloop. Een ander waardevol bestanddeel is lijnmeel, dat zich kenmerkt door een hoog gehalte aan voedingsstoffen. Het is rijk aan omega-3 vetzuren die goed zijn voor het hart en ons voorziet van proteïnen, de belangrijke B-vitaminen B1 en B2, alsmede van essentiële vetzuren die preventief werken tegen darmkanker. Voor de aanvoer van voldoende voedingsvezels zorgen de erwten- en rijstzemelen in de Brot-Mix Dunkel. Zelfs bij de keuze van verdikkingsmiddelen wordt gelet op gezonde en natuurlijke ingrediënten. Zo bevat meel de dikwijls voor dieetproducten gebruikte guarpitten. Bovendien bevat het voedingsvezels van vlozaad, dat een harmoniserend effect heeft op de darmactiviteit. VEILIGHEID ZONDER COMPROMISSEN Minimale fouten in het dieetproduct hebben vaak al onaangename gevolgen. Daarom richt Schär zich in het bijzonder op de productveiligheid. Onze producten doorlopen vanaf het land tot in de schappen verschillende controles. Daarbij houden we ons bij elk afzonderlijk product dat ons bedrijf verlaat van oudsher aan de strengste grenswaarde die aan gluten kan worden gesteld (20 ppm), en beschikken we over de belangrijkste certificaten voor kwaliteits- en milieumanagement en de levensmiddelenstandaard. In het kader
van ons onderzoek, dat begint met een controle van elke levering van grondstoffen, voeren onze laboratoria natuurkundige en scheikundige analyses uit. Hier worden productkwaliteit en eventuele verontreinigingen door allergenen gecontroleerd. Bij de kooktests en smaakanalyses wordt gewaarborgd dat het product aan alle eisen voldoet. Bij de kwaliteitscontrole wordt het product vervolgens op microbiologische verontreinigingen onderzocht. Bij onze shelf-life-tests worden de producten vervolgens nog een keer gecontroleerd, namelijk of ze na het verstrijken van de houdbaarheidsdatum nog steeds aan alle smaakeisen voldoen. DE NIEUWE BROODGENERATIE En de geschiedenis van het brood blijft maar doorgaan. Met name in de afgelopen jaren zijn de dagelijkse gewoonten van ons Europeanen sterk veranderd. Deze zijn van invloed op onze levensstijl en daardoor ook op ons consumeringsgedrag, wat vooral tot uitdrukking komt in het kopen van brood. Want als er geen tijd is om naar de bakker te wan-
yourlife 5
Reportage
delen, maken mensen steeds vaker gebruik van broodsoorten met een langere houdbaarheidsdatum. Met of zonder gluten: er wordt een steeds sterkere trend zichtbaar in “nieuwe generatie brood” – dit geldt met name voor de markt in zogenaamde “half-baked”-bakwaren, die jaarlijks een groei van 10% doormaakt. Het voordeel van dergelijke broodjes ligt voor de hand: ze kunnen vanwege hun langere houdbaarheid in grotere hoeveelheden worden ingekocht. En doordat ze thuis kunnen worden afgebakken, kan er op elk moment genoten worden van
vers gebakken brood. En dit sluit nauw aan bij de koopgewoonten en wensen van consumenten van glutenvrije producten. Met onze nieuwe Ciabatta Rustica, die – rijk aan voedingsvezels – garant staat voor meergranen broodgenot en de Baguette- en Mini-Baguette volgens origineel Frans recept, heeft Schär zijn assortiment aan voorgebakken broodspecialiteiten uitgebreid. Onze onderzoeks- en ontwikkelings is bovendien betrokken bij het momenteel lopende EU-project “EU-Freshbake” dat de kwalitatieve ontwikkeling van de broden om af te bakken stimuleert (zie hiervoor “De Brood-offensieven” op pagina 18-19).
Meer informatie over de Schär meesterbakkers is te vinden op www.schaer.com/master-bakers/
WAARDEVOLLE INGREDIËNTEN Onze meesterbakkers kunnen tegenwoordig beschikken over basisstoffen die tien jaar geleden nog onvoldoende onderzocht waren.” Deze voldoen na strenge selectie van onze voedingsdeskundigen aan alle criteria voor een volwaardige, glutenvrije voeding. Zoals in onze nieuwe Brot-Mix Dunkel: rijk aan waardevolle, zuiver plantaardige en GMO-vrije ingrediënten en hartig van smaak met granen. Boekweit levert veel ijzer, vitamine B en E en magnesium, drijft vocht af en stimuleert de bloedsomloop: om de dag goed mee te starten. Lijnmeel bevat een bijzonder hoog gehalte aan voedingsstoffen. Het bevat de waardevolle omega 3 vetzuren die het hart beschermen. Daarnaast bevat het proteïnen, vitamine B1, B2 alsook de essentiële vetzuren en werkt het bovendien preventief tegen darmkanker. Erwten- en rijstzemelen geven BrotMix Dunkel zijn hoge gehalte aan voedingsvezels. Deze niet verteerbare vezels stimuleren de spijsvertering, versterken het immuunsysteem en bieden bescherming tegen zogenaamde welvaartsziektes, zoals een hoge bloeddruk, diabetes en hart- en vaatziekten. Guarpitten dienen als verdikkingsmiddel en beïnvloeden de bloedsuikerspiegel op een positieve manier. Vlozaad levert waardevolle voedingsvezels die een harmoniserend effect hebben op de darmactiviteit.
6
yourlife
@Schär Op naar de ovens: klaar, af!
Wordt zelf een meesterbakker! Wat is er heerlijker dan de geur van vers gebakken brood? Met de nieuwe “ovenverse” producten van Schär wordt u zelf een meesterbakker. Onze glutenvrije, in de Schär-bakkerij voor u voorgebakken broden kunt u heel eenvoudig en snel bereiden: De oven voorverwarmen op 200 °C en al na vijf minuten geuren de knapperige broodjes met het heerlijke bruine korstje alsof ze vers van de bakker komen. Er is nieuws: De populaire Schär Ciabatta om even gaar te laten bakken, verkeert voortaan in goed gezelschap: de Ciabatta Rustica met de typische meergranensmaak, onze nieuwe MiniBaguette en – helemaal op Franse wijze – de nieuwe Baguette. Voilà! Met onze nieuwe, voorgebakken broden hebt u steeds vers brood in huis, dat zelfs uren later nog knapperig vers smaakt. En als u niet alles op krijgt, kunt u de broodjes gewoon invriezen – en ze later ontdooien om ze opnieuw vers op te dienen.
TIPS VOOR AFBAKKEN Sommigen onder ons willen wel elke dag genieten van kleine hoeveelheden verse broodjes, maar zien op tegen de grote hoeveelheid energie die het vaak verwarmen van de oven kost. Praktische hulpmiddelen waarmee u bij het afbakken van onze afbak-delicatessen tijd en stroom kunt besparen, zijn o.a. bistro-ovens, mini-ovens, multitoasters of magnetrons met bakfunctie. Deze passen in elke keuken en zijn in alle prijscategorieën verkrijgbaar.
Ciabatta batta Rustica: stica: De klassieker uit Italië, nu ook in d de hartige volkorenvariant Het gehele broodassortiment is te vinden op www.schaer.com/products/
Mi i B g tt Mini-Baguette: De kleine baguette in de handige verpakking Zoet of hartig? Onze nieuwe Mini- Baguette heeft dankzij de nieuwe receptuur nu nog meer smaak. De “Duo” met de uiterst handige deelverpakking bakt u ovenvers in amper vijf minuten. Voor bij het ontbijt of voor tussendoor – onze Mini-Baguette smaakt urenlang knapperig vers, bijvoorbeeld als een gezond tussendoortje met ham, worst of kaas en verse plakjes augurk of gele en rode paprika.
De oorspronkelijk Italiaanse smaakmaker. Voor liefhebbers van hartig brood is onze donkere Ciabatta Rustica precies wat ze zoeken. Het glutenvrije meergranenbroodje is rijk aan gezonde ingrediënten en voedingsvezels en smaakt gewoonweg heerlijk, of u ze nu met ham en kaas belegt of als “zoet” ontbijt gebruikt met boter, jam of honing. g. Met de handige ha g 50 grams porties bakt u steeds de hoeveelheid brood waarvan u wilt genieten.
Baguette: Leven zoals de Fran Fransen doen Een kostelijk knapperig stukje Frankrijk. Wanneer onze Baguette wordt gaar gebakken, komt zijn karakteristieke aroma vrij en geurt onweerstaanbaar vers – en dat in amper vijf minuten! Onze Baguettes zijn apart verpakt, zodat u altijd de hoeveelheid kunt bakken die u dan nodig hebt. Geniet op zijn Frans: met Camembert, Brie en verse blaadjes sla en plakjes tomaat voelt u zich zoals op vakantie in Frankrijk.
yourlife 7
Reizen
Waar de liefde leeft MADAME CLERJAUD
Ze staat bekend als de stad van de liefde, van culinair genot, hoofdstad van de haute couture, van monumentale bezienswaardigheden, de allermooiste musea en van duizenden lichtjes, die nacht na nacht de architectonische meesterwerken van de meest uiteenlopende tijdperken glansrijk belichten – de metropool van Frankrijk. Parijs is altijd een reis waard! TE GAST BIJ DE FIJNPROEVERS
Laurence Clerjaud, bij wie drie jaar geleden coeliakie geconstateerd werd, leidt het enige glutenvrije restaurant in Parijs. “Des si et des mets” ligt aan de voet van Monmartre – metrostation Abbesses, in de rue Lepice 63 in 75018 Paris; Tel.: 01 42 55 19 61 Kerstmis doorbrengen op de grandioos versierde Champs-Elysées, of de actuele expositie “Renoir au XXe siècle“ (Renoir in de 20e eeuw) in de Galeries Nationales in het Grand Palais bezoeken: Parijs is de stad van oneindige mogelijkheden. Laurence Clerjaud, die sinds oktober 2008 het eerste glutenvrije restaurant in Parijs (en in heel Frankrijk!) leidt, heeft waardevolle tips voor ons, waarmee hij aangeeft hoe u in de Franse hoofdstad glutenvrij kunt genieten.
Alle wereldwijde verkooppunten zijn te vinden op www.schaer.com/points-of-sale/
8
yourlife
In Frankrijk neemt eten een heel bijzondere plaats in. De Fransen verstaan de kunst van het genieten en gaan Dieten het liefst uit de weg. Daarom zijn restaurants die glutenvrije gerechten aanbieden zeldzaam – en het is een feit dat “Des Si et des Mets” het eerste en enige glutenvrije restaurant in heel Frankrijk is. De ervaring leert dat vegetarische restaurants een meer open houding aannemen tegenover glutenvrije gerechten. Een bijzondere tip betreft ook de etnische restaurants, die u in Parijs veelvuldig zult aantreffen. Aanraders zijn met name Ethiopische restaurants, die met teff (een glutenvrije graansoort) in plaats van tarwe bakken. Desondanks is het raadzaam om ter plekke te informeren of er echt niets anders dan teff wordt gebruikt. Ook de Vietnamese keuken en die van Laos bieden heerlijke salades en geweldige noedelgerechten, zoals Le Bambou in de rue Baudricour 80, Metrostation Tolbiac. Wat de stad aan de Seine moet worden nagegeven, is dat er op maar liefst 45 verkooppunten Schär-producten worden aangeboden. En aangezien er in Parijs nauwelijks een plek verder dan 500 meter van een metrostation verwijderd ligt, is het niet moeilijk om bijna altijd een tussendoortje of broodje voor het ontbijt te vinden.
TE MIDDEN VAN BETOVERENDE STRAATJES… Vlakbij het restaurant van Madame Clerjaud verrijst het Montmartre: een van haar lievelingsplekjes, zo verraadt Madame Clerjaud ons. Het is in elk geval de moeite waard om de talrijke trappen naar de Basilika Sacré Coeur te beklimmen – of, wie daar geen zin in heeft kan ook de Funiculaire, een tandradbaan, nemen. De in de 19e eeuw gebouwde kerk die oogt als een suikerkasteel, is een rooms-katholieke bedevaartskerk en wordt gerekend tot de beroemdste bezienswaardigheden van de Franse hoofdstad. Als kunstenaarswijk fascineert Montmartre vooral door zijn vele verborgen straatjes, waar steeds weer wat nieuws valt te ontdekken. Deze monden uit op het Place du Tertre, het belangrijkste plein van Montmartre. Aan het begin van de 20e eeuw leefden op die plek talrijke schilders, zoals Pablo Picasso en Maurice Utrillo en de omgeving van het plein gold als centrum voor moderne kunst. Ook vandaag nog tonen schilders en sneltekenaars hun kunsten – met name tegenover toeristen. … EN IMPOSANTE BOUWWERKEN Wie kent het niet, het herkenningsteken van Parijs en symbool van Frankrijk: de Eiffeltoren werd in de periode 1887 tot 1889 naar aanleiding van het honderdjarig jubileum van de Franse revolutie gebouwd. Deze di-
Reizen
rect aan de Seine gelegen 10.000 ton zware en 324 meter hoge stalen toren trekt jaarlijks zes miljoen bezoekers aan. U mag echter ook niet het Louvre overslaan. Het vroegere Franse koningspaleis herbergt tegenwoordig in hoofdzaak het Musée du Louvre, dat met Leonardo’s Mona Lisa het meest bezochte en op twee na grootste museum ter wereld is. Van de schitterende Champs Elysées en het Place de la Concorde met de beroemde obelisken, de Parijse Opéra, het grootste theater ter wereld tot aan de buitengewone kerk La Madeleine: de lijst met bezienswaardige boulevards, pleinen, kerken en bouwwerken is haast oneindig. FLANEREN EN SHOPPEN Onze reisgids houdt van lange wandelingen. Zo moet u in elk geval de Boulevard Saint-Michel hebben gezien, wat een van de meest populaire en druk bezochte winkelstraten van Parijs is. Hier vindt u de meest uiteenlopende boekhandels, kleding-, schoenen- en stripwinkels, veel cafés en bioscopen. De Fontaine Saint-Michel op het gelijknamige plein is een bekende fontein en een populaire ontmoetingsplek voor jonge mensen uit alle landen. We gaan verder naar Le Marais, dichtbij het architectonisch eigenzinnige museum voor moderne kunst – Centre d’Art et de Culture Georges Pompidou. Hier, in het historische centrum van het Joodse leven in Parijs, ligt ook de Marché Saint Paul, een magische plek waar onder de portaalvoorbouw antiek- en rommelzaakjes elkaar afwisselen. Wie van winkelen houdt, gaat in Parijs bij voorkeur naar de Grands Magasins in St. Lazare, de bekende Les Halles bij het me-
trostation Châtelet. En wie van chic houdt, kan het beste een kijkje gaan nemen in de rue St. Honoré. Populair zijn ook de vlooienmarkten in Parijs, de Marchés aux Puces – echter niet alleen bij toeristen maar ook bij zakkenrollers. EN ZIJ IS DE STAD VAN DE LIEFDE Waarom Parijs de stad van de liefde is, willen we ter afsluiting nog graag horen van Laurence Clerjaud. Het antwoord
klinkt formeel: “In Parijs is alles immers romantisch. U kunt langs de oevers van de Seine gaan wandelen en er de vele bruggen bewonderen. Of u kunt er ontspannen in een van de vele prachtige parken, zoals het Parc Monceau, het Parc des Buttes- Chaumont of het Parc Montsouris. Wie verliefd is, kan er iets heel bijzonders doen: een rendez-vous regelen voor de “Je t’aime”- muur van de Place des Abbesses. Daar staat in 220 verschillende talen “Ik hou van jou” geschreven.
MEER VERKOOPPUNTEN IN PARIJS WINKEL
TREIN- EN METROSTRATION
Diététique Mouffetard
No 7: Censier Daubenton ou Place Monge 96, Rue Mouffetard, 5ème
Bio Monde St Germain No 10: Maubert Mutualité
ADRES
30, Bd St Germain, 5ème
Bio Génération
N 10: Vaneau
68/70, Rue du cherche midi, 6ème
Bio Génération
No 7: Château Landon
195, Faubourg St. Martin, 10ème
o
Bio Génération Chabrol No 7: Poissonnière
61, Rue de Chabrol, 10ème
La Vie Claire
N 2: Colonel Fabien
9/11, Place du Colonel Fabien, Paris 10ème
La Vie Claire
No 3bis: Pelleport
305, Rue des Pyrénées, Paris 20ème
Biosphère
No 3: Rue Saint-Maur
57, Rue St Maur, 11ème
Bio Génération
No 8: Ledru-Rollin ou Faidherbe Chaligny 34, Rue d’Aligre, 12ème
Bio Génération
No 8: Michel Bizot
Élan Nature
N 4: Porte d‘Orléans ou Alésia
o
o
Bio Génération Guersant No 3: Porte de Champerret
212, Av. Daumesnil, 12ème 107 bis, Av. Gen. Leclerc, 14ème 47, Rue Guersant, 17ème
Purity Fort
No 13: La Fourche
Bio Génération
N 13: Brochant
38, Rue des Moines, 17ème
Bio Génération
No 12: Marx Dormoy
45, Rue Max Dormoy, 18ème
Bio Génération Nation
No 1, 2, 6 et 9: Nation
13, Cours de Vincennes, 20ème
Bio Génération
No 2: Alexandre Dumas
34, Rue de Bagnolet, 20ème
o
71, Avenue De Clichy, 17ème
yourlife 9
Keuken
Registreer je bij de Schär-club en krijg exclusief gratis toegang tot onze 650 recepten op www.schaer.com/club-benefits/
De vele gezichten van brood Brezels, bagels, Grissini & Co: Brood bakken is een waar kunsthandwerk. Welke spannende verhalen en bijzondere trucjes ik dit jaar op mijn reis door Europa heb ontdekt, zal ik u in dit “Your Your Life Life” nummer uit de doeken doen. Er is nauwelijks een basisvoedingsmiddel dat zijn maker zoveel inspiratie heeft geboden als brood. Een soepel deeg, dat zich willekeurig laat vormen, waaruit de creatieve bakkersgeesten in de loop der eeuwen meesterwerken hebben voortgebracht. Elke broodvorm heeft een eigen geschiedenis. Waarom donuts in het midden een gat moeten hebben, dat de voorlopers van de oorspronkelijke Franse baguette uit Wenen komen en dat er brezels bestaan omdat een bakker om zijn leven moest vechten, het zijn allemaal waargebeurde verhalen en legendes uit de bakkershistorie en ik vertel ze u graag. BROOD WAAR DRIE KEER DE ZON DOORHEEN SCHIJNT Een van de meest curieuze verhalen is wel het verhaal over de brezel. Een bakker uit Bad Urach schijnt de brezel te hebben uitgevonden. Door een vergrijp tegenover zijn landsheer had hij zijn leven verbeurd. Aangezien de bakker daarvoor echter steeds goed werk had geleverd, kreeg hij een laatste kans. “Bak een koek, beste vriend, waar de zon drie keer doorheen schijnt. Als je dat lukt, wordt je niet opgehangen en ben je vrij.“ Vroeg in de morgen op de dag dat hij zou worden opgehangen, kwam hij op het idee dat hem het leven zou redden en maakte hij een brezel. Het duurde toen nog geruime tijd, voordat de klassieke laugenbrezel ontstond. Deze werd volgens een sage uitgevonden door een bakker die een bak brezels in kristalsoda, dat diende voor het wassen en desinfecteren van gereedschap, had laten vallen. Nadat de bakker deze brezels desondanks had gebakken, was de basis voor de typische bruine kleur en de onvergelijkbare smaak van “echte brezels” gelegd.
10
yourlife
NAPOLEON’S “PETIT BATONS DE TURIN”
Grissini is zeker het meest populaire stokbrood ter wereld. De bekendste “trendsetter” met een passie voor knabbelen schijnt Napoleon Bonaparte te zijn geweest. Deze liet in het begin van de 19e eeuw een persoonlijke koeriersdienst voor zijn “kleine Turijnse stokjes” tussen Turijn en Parijs organiseren. De oorsprong van Grissini vinden we bij de Savoyers. Hofbakker Antonio Brunero schijnt deze in 1684 op aanraden van de dokter van zijn koning te hebben bedacht, aangezien de troonopvolger Vittorio Amadeo een zwakke gezondheid had en was aangewezen op een licht verteerbaar brood. Van het toenmalige “ghersino” werden de huidige vormen “stirato” en “rubatà” (met de hand gerold) afgeleid. WEENSE HERKOMST Aangezien het met gist in plaats van op traditionele wijze werd gemaakt en in de stoomoven knapperig werd gebakken, verspreidde het aristocratische “Weense brood” zich omstreeks 1830 in Frankrijk als een lopend
De ervaring om een smeuïg deeg eigenhandig te kneden en toe te zien hoe het deeg onder de warmte uitzet, en ten slotte te ruiken hoe de onvergelijkbare geur uit de bakoven opstijgt – dat alles roept een bijzonder levensgevoel op dat vele mooie herinneringen oproept en dat we graag met u delen. Met de SchärBrot-Mix en onze nieuwe Schär-Brot-Mix Dunkel kunt u vele broodspecialiteiten te voorschijn toveren – rond, langwer-
vuurtje. De kostbare melk werd al snel weggelaten en zo ontwikkelde de baguette zich in een mum van tijd tot het brood van het volk. Steeds langer moest het vormloze brood bij de bakkers in een langwerpige korf rusten, een “pannetons”, waardoor het zijn typische vorm kreeg. Tegenwoordig trekt het brood met zijn unieke vorm de aandacht van de hele wereld. BROODJES MET EEN GAT VEROVEREN AMERIKA New York en Montréal zijn vandaag de dag de belangrijkste bagelsteden. De “bejgels”, jiddisch voor “gebogen” of “stijgbeugels”, zijn echter ontstaan in Midden-Europa en waren erg in trek bij de joden in Wenen. Om het deeg niet te hoeven vasthouden, wat op Shabbat verboden was, werd de afgekoelde, in honingwater gekookte bagel op houten stokken – wat het gat in het midden verklaart – bewaard en vervoerd. Zo kon men ook na Shabbat genieten van vers gebakken bagels. In de jaren tachtig van de 19e eeuw brachten Europese joodse emigranten vervolgens hun gebak mee naar de Verenigde Staten. In tegenstelling tot bagels wordt de Amerikaanse donut in vet gebakken.
pig, gedraaid of gebogen. Bent u inmiddels in de stemming om zelf creatief te worden? Op de volgende pagina’s heb ik een samenstelling gemaakt van de recepten en trucjes bij de verhalen over de “broden met de perfecte vorm”. Veel plezier bij het bakken! Oscar
BAGEL
DONUTS
CROISSANTS
GRISSINI
BAGEL ca. 78 Min.
CROISSANTS
Bereidingstijd: 40 min. | Rusttijd: 30 min. | Baktijd: ca. 15 min.
Bereiding
A Ingrediënten
Bereidingstijd: 40 min. | Rusttijd: 20 min. | Baktijd: ca. 15 18 min.
Bereiding
Meel, zout en droge gist in een beslagkom mengen. In het midden een kuiltje maken, gist met suiker erin strooien. 1/3 van de lauwwarme melk toevoegen en wachten totdat er belletjes in de gist ontstaan. Resterende melk, boter, ei en eigeel toevoegen en 4 - 5 minuten tot een soepel deeg kneden. 10 minuten afgedekt laten rusten.
GRISSINI
Hoorntjes op een met bakpapier bedekte plaat plaatsen en met een mengsel van eigeel instrijken. Hoorntjes tot bagels laten rijzen. In de voorverwarmde oven bij een temperatuur van 230 °C (boven-onderwarmte) ca. 15 min. goudbruin laten bakken.
Deeg op een met meel bestrooide bakplaat uitrollen tot een vierkant van ca. 30 x 30 cm. Het botermengsel in het midden leggen. Het deeg van alle vier de kanten naar binnen klappen en weer uitrollen. Deze procedure vier keer herhalen. Het deeg op een met meel bestrooide ondergrond ca. 4 mm dik uitrollen. 8 x 8 cm grote vierkanten uitsnijden, vanuit de hoeken oprollen en tot hoorntjes vormen.
Meel, Fiber-Husk en zout in een beslagkom mengen. In het midden een kuiltje maken, gist met suiker erin strooien. Met een beetje meel doorroeren. 1 /3 van de lauwwarme melk toevoegen en wachten totdat er belletjes in het gist ontstaan. Ei en boter toevoegen en samen met de resterende melk 5 minuten (met de keukenmachine) tot een soepel deeg kneden.
Glutenvrij gistdeeg kunt u het best als volgt laten rijzen: De oven op 45 °C verwarmen en weer uitschakelen. Een schaal met water in de oven plaatsen. Bakplaat op middelste niveau en het met een vochtige doek afgedekte rooster erboven in de oven schuiven en 20 minuten laten rijzen. Aan het begin van de baktijd met een fles water in de oven spuiten.
500 g Schär Brot-Mix 1 TL Fiber-Husk 1 ½ TL zout, 1 pakje droge gist (of ½ dobbelsteentje verse gist) 1 TL suiker, 1 ei, 50 g zachte boter 380 ml lauwwarme melk 2 EL suiker voor het kookwater 1 eiwit om te bestrijken Sesamzaad om te bestrooien
Op een werkblad dat met meel is bestoven uit het deeg een rol maken en deze in 12 even grote delen snijden. De delen vormen tot een ca. 2 cm dik rondje. Met de steel van een pollepel een gat met een diameter van ca. 3 cm maken. 4 liter water met 2 EL suiker aan de kook brengen. Bagels achtereenvolgens exact 1 ½ min. aan elke zijde koken. Bagels op een met bakpapier belegde bakplaat leggen, met meel bestrooien en laten rijzen. Het oppervlak met eiwit bestrijken en met sesamzaad bestrooien. Bagels op een temperatuur van 250 °C (voorverwarmen!) op middelste niveau in ca. 15 - 18 min. goudbruin bakken.
DONUTS
Ingrediënten
Voor het botermengsel: 100 g boter, 20 g meel
A
85 Min.
Voor het gistdeeg: 250 g Schär Brot-Mix 1 flink snufje zout 5 g droge gist 1 snufje suiker 30 g zachte boter 130 ml lauwwarme melk 1 ei, 1 eigeel Om mee te bestrijken 1 eigeel en 1 EL melk
ca. 65 Min.
Voor het botermengsel het meel goed met de boter kneden. Tussen twee lagen vershoudfolie tot een vierkant van ca. 12 x 12 cm uitrollen. Op een plank leggen, 20 minuten laten afkoelen.
A
Ingrediënten
Bereidingstijd: 40 min. | Rusttijd: 10 min. | Baktijd: 12 - 15 min.
Bereiding
ca. 78 Min.
Ingrediënten
A
Bereiding
Meel, Fiber-Husk en zout in een beslagkom mengen. In het midden een kuiltje maken, gist met suiker erin strooien. 1/3 van het lauwwarme water erover gieten. Wanneer er belletjes in de gist ontstaan, de olijfolie en het resterende water toevoegen en kneden tot een soepel deeg.
Bereidingstijd: 40 min. | Rusttijd: 20 min. | Baktijd: ca. 15 18 min.
Meel, Fiber-Husk en zout in een beslagkom mengen. In het midden een kuiltje maken, gist met suiker erin strooien. Met een beetje meel doorroeren. 1/3 van de lauwwarme melk toevoegen en wachten totdat er belletjes in het gist ontstaan.
Het deeg op een met meel bestrooide ondergrond in een rechthoek van 20 x 30 cm uitrollen en gedurende 10 min. afdekken.
Het deeg met een mes, dat u steeds in water dompelt, in 1 cm brede repen snijden.
Een bakplaat met sesamzaad bestrooien. De helft van de repen tot grissini´s rollen en in het sesamzaad leggen. Met een sproeifles dun besproeien met water en nogmaals sesamzaad over het oppervlak strooien. Dit ook herhalen met de Italiaanse kruiden. Hierbij de repen in spiralen draaien.
Verwarm de oven op 250 °C. De grissini in ca. 12 - 15 min. goudbruin bakken.
De grissini smaakt bijvoorbeeld ook voortreffelijk met maanzaad of grof zout. Laat uw fantasie gerust de vrije loop!
500 g Schär Brot-Mix, 1 TL Fiber-Husk, 1 ½ TL zout, 1 pakje droge gist, 1 TL suiker, 1 ei, 50 g zachte boter, 380 ml lauwwarme melk. 2 EL suiker voor het kookwater
Tijdens het glazuren en versieren van de donuts kunt u uw fantasie de vrije loop laten: voorzie de zoete rondjes van diverse kleuren, donkere of lichte chocoladeglazuur en bestrooi ze met bontgekleurde korrels e.d. Donuts zijn op elk kinderpartijtje een gegarandeerd succes!
250 g Schär Brot-Mix ½ TL Fiber-Husk (gemalen vlozaadpitten; maakt het deeg luchtig; verkrijgbaar in de reformwinkel/ vakhandel; indien niet verkrijgbaar kunnen deze worden weggelaten) ½ pakje droge gist (of ¼ dobbelsteentje verse gist) ½ TL suiker ½ TL zout 200 ml lauwwarm water 2 EL olijfolie voor het bestrooien sesamzaad en gedroogde Italiaanse kruiden
Ei en boter toevoegen en samen met de resterende melk 5 minuten (met de keukenmachine) tot een soepel deeg kneden. Op een werkblad dat met meel is bestoven uit het deeg een rol maken en deze in 12 even grote delen snijden. De delen vormen tot een ca. 2 cm dik rondje. Met een steel van de pollepel een gat met een diameter van ca. 3 cm maken. Donuts laten rijzen (zie bagels). 4 liter water met 2 EL suiker aan de kook brengen. Donuts achtereenvolgens exact 1 ½ min. aan elke zijde koken. Olie in de friteuse of in een pan op 160 C° verwarmen en de donuts aan weerszijden goudbruin bakken.
GISTBROOD
VINSCHGERL
LICHTE BROODJES
BREZELS EN LOOGKAASSTAAFJES
GISTBROOD 130 Min.
Ingrediënten
A
Bereiding
Bereidingstijd: 70 min. | Rusttijd: 30 min. | Baktijd: 30 min.
Rozijnen in kokend water laten wellen en na 2 min. in een zeef laten uitlekken. Meel, zout, suiker, Fiber-Husk, citroenschil en gist mengen. Ei en vet met de melk mixen en toevoegen aan het meel. Hieruit een soepel gistdeeg kneden.
75 Min.
Probeer als variant ook een de heerlijke notenbroodjes. Als vulling hebt u 200 g gemalen hazelnoten of amandelen, 3 - 4 EL rietsuiker, room en ½ TL kaneel. Uit het deeg rechthoekjes van ca. 12 x 6 cm snijden. Het mengsel bij de rechthoeken verdelen en daarna in de lengte uitrollen. Bovenkant insnijden en met de snijvlakken naar boven tot een brood vormen. Insmeren en 15 – 18 minuten bakken.
500 g Schär Brot-Mix, 50 g rozijnen, 1 snufje zout, 3 EL rietsuiker, 1 TL Fiber-Husk, 1 EL geraspte citroenschil, 1 pakje droge gist (of ½ dobbelsteentje verse gist), 1 ei, 30 g zachte boter, 400 ml lauwwarme melk, 1 eigeel en iets om mee in te strijken, grofkorrelige suiker om te bestrooien
Tot slot de rozijnen toevoegen. Laat het deeg ongeveer 1 uur rusten op een warme plaats. Het deeg halveren en uit elke helft drie rollen vormen. Indien nodig nog meel meekneden. Hieruit twee broden vlechten. De broden op een met bakpapier belegd bakblik plaatsen en een half uur laten rijzen. Met melk en eigeel bestrijken. Daarna met grofkorrelige suiker bestrooien en in de voorverwarmde oven op een temperatuur van 200 °C ca. 30 minuten bakken. Uit dit deeg kunt u ook rozijnenbollen bakken. Met natte handen bolletjes vormen en deze op de bakplaat leggen en zoals hierboven laten rijzen.
VINSCHGERL Ingrediënten
A
Bereiding
Bereidingstijd: 40 min. | Rusttijd: 20 min. | Baktijd: 15 min.
De kruiden in een vijzel vermalen. Het meel samen met de kruiden, de Fiber-Husk en het zout mengen en in een beslagkom doen. In het midden een kuiltje maken. Gist en suiker toevoegen en mengen met een beetje meel. Ca. 1/3 van het water toevoegen en wachten totdat er belletjes in het gist ontstaan. Het resterende water mengen met azijn, toevoegen en met de deeghaak kneden tot een soepel deeg dat uit de kom loskomt.
In plaats van de kruiden kunt u ook een kant-en-klare Vinschgauer kruidenmix gebruiken.
2 g koriander 2 g zevengetijdenklaver 3 g venkelzaadjes 2 g karwijzaad 500 g Schär Brot-Mix Dunkel 1 TL Fiber-Husk 1 pakje droge gist (of ½ dobbelsteentje verse gist) 1 1/2 TL zout 1/2 TL suiker 1 1/2 EL appelazijn 500 ml lauwwarm wate
Het deeg op een werkblad dat met meel is bestoven tot een rol vormen. Met het deegmes in 12 – 14 even grote stukken snijden. Met vochtige handen bolletjes vormen en op een ingevette bakplaat leggen. Vanuit de handpalm platdrukken. 20 minuten laten rijzen en in de voorverwarmde oven op 250 °C gedurende 15 minuten bakken.
LICHTE BROODJES
ca. 93 Min.
Ingrediënten
A
Bereiding
Bereidingstijd: 50 min. | Rusttijd: 25 min. | Baktijd: 15 - 18 min.
Meel, suiker, gist en vlozaad mengen. Olie, zout en water toevoegen en ca. 5 min. kneden tot een soepel deeg, totdat het uit de kom loskomt.
Uit het deeg met het deegmes 12 even grote delen afsteken. Met natte handen bolletjes vormen.
80 Min.
Glutenvrij gistdeeg heeft veel vocht nodig om te rijzen. Door de ontbrekende gluten droogt het deeg na; daarom mag het nooit zo stevig zijn als een glutenhoudend deeg. Glutenvrij deeg slechts eenmaal laten rijzen. Glutenvrije bakwaren moeten zo vers mogelijk worden ingevroren. Hiervoor de vriezer 2 - 3 uur vóór het invriezen op “super” zetten. Dan ontstaan er geen ijskristallen. Afgebakken of geroosterd smaakt glutenvrij brood als of het vers gebakken is.
500 g Schär Brot-Mix, 1 pakje droge gist (of ½ dobbelsteentje verse gist), 1 TL Fiber-Husk, 1 TL suiker, 1 EL olie, 400 - 410 ml lauwwarm water, een beetje vloeibare boter om mee in te smeren. Sesamzaad, maanzaad en zonnebloempitten om mee te bestrooien.
De bolletjes op een met bakpapier bedekte plaat leggen. Met een scherp keukenmes kruiselings insnijden.
De broodjes in de oven op ca. 40 °C ca. 25 - 30 min. laten rijzen. Het rooster een niveau boven de plaat schuiven en hierover een vochtige doek leggen. Daarna de broodjes insmeren met de vloeibare boter en naar believen bestrooien. In de voorverwarmde oven op 250 °C 15 - 18 minuten bakken.
BREZELS EN LOOGKAASSTAAFJES
Ingrediënten
A Bereiding
Bereidingstijd: 45 min. | Rusttijd: 20 min. | Baktijd: ca. 15 min.
Meel met Fiber-Husk, zout, suiker en droge gist mengen. Magere kwark, water, koolzaadolie en fruitazijn toevoegen en alles in 4 - 5 minuten tot een soepel deeg kneden. Evt. nog 2 - 3 EL melk toevoegen.
Uit hetzelfde deeg kunt u ook loogkaasstaafjes bakken: Uit het deeg met natte handen staafjes vormen en zoals bij de brezels bevochtigen met loog en in de oven doen. De loogstaafjes met een mes insnijden. De snede uiteen trekken, met kaas vullen, met zout bestrooien en in de voorverwarmde oven ca. 15 minuten bakken.
Voor loog: 100 g soda, 1 l water, 1 EL zout aan de kook brengen en in een glazen schotel laten afkoelen.
500 g Schär Brot-Mix, 1 TL Fiber-Husk, 1 TL zout, 1 TL suiker, 1 pakje droge gist (of ½ dobbelsteentje verse gist), 100 g magere kwark, 300 ml lauwwarm water, 2 EL koolzaadolie, 1 TL fruitazijn, 2 - 3 EL melk
Uit het deeg op een met meel bestrooide ondergrond 15 cm lange rollen vormen en hieruit de brezels maken. Loog in een platte schaal doen. De brezels in het loog leggen en met een lepel bevochtigen, daarna op bakpapier leggen. Brezels laten rijzen (zie bagels!).
Daarna oven op 250 °C voorverwarmen, de brezels met grof zout bestrooien en op middelste niveau ca. 15 min. bakken.
De brezels en loogstaafjes indien mogelijk vers invriezen en op 180 °C ca. 10 minuten afbakken.
Loog is ook verkrijgbaar in de apotheek of bij de bakker.
@Schär
Butterkeks – Petit beurre: Een klassieker in een praktisch formaat
De nieuwe Mini Sorrisi: Klein maar fijn!
Perfect van smaak, knapperig en met een praktisch formaat: onze nieuwe Butterkeks heeft echt alles wat je van een klassieker verwacht. Ideaal voor onderweg: het koekje met de extra fijne botersmaak is al in handige porties voorverpakt.
Ons productassortiment is te vinden www.schaer.com/products/ Om mee te nemen of om zelf op te eten. De glutenvrije dubbele koekjes met nieuwe receptuur smaken nu nog beter! De knapperige chocoladekoekjes met zachte melkcrèmevulling en een vleugje vanille smaken niet alleen heerlijk, maar worden bovendien zonder toevoeging van conserveringsmiddelen gebakken.
De nieuwe Kaiser-broodjes zijn er! Bella Italia – Pizza Salami: some like it hot!
De nieuwe glutenvrije Kaiserbroodjes van DS zijn nu nog groter, luchtiger en bevatten extra voedingsvezels. Probeer ze eens, de nieuwe Kaiser-broodjes…gewoon laten ontdooien en genieten maar!
De populaire DS Pizza heeft er pittig gezelschap bijgekregen. De nieuwe Pizza Salami met veel mozzarella, een verfijnde tomatensaus en echte Italiaanse salami smaakt in een woord voortreffelijk – en is ook nog eens snel klaar te maken: verwarm de oven 10 minuten op 220 °C voor en laat de Pizza Salami ondertussen ontdooien. Zet hem 6 minuten in de oven – en klaar is uw knapperig verse pizza!
De nieuwe Grissini: voortaan met waardevolle boekweit Onze nieuwe Grissini met boekweit mogen op geen gedekte tafel ontbreken. Ideaal als vervanging van brood of in de praktische 50 grams verpakking ook als snack voor de kleine trek: de knapperige knabbelstokjes kunnen overal mee worden belegd – met ham of kaas of helemaal naar eigen smaak.
yourlife 15
Midden in het leven
ngen Een reislustig paar: Lisa en haar man bre water. hun vakanties het liefst door aan het
Lisa van Eerden in gesprek met Your Life
Lisa geef t les op de vmbo-sc hool Haemste Ook twee van de-Barger. haar leerlinge n hebben coe liakie.
De vrijwilligster Van de eerste tekenen tot de uiteindelijke diagnose coeliakie gingen vele jaren voorbij. Lisa van Eerden vertelt over haar levensweg en over haar belangrijke vrijwilligerswerk: nieuwe patiënten en horecamedewerkers wegwijs maken in de glutenvrije wereld. Vijfhuizen, een klein plaatsje in de Haarlemmermeer, vlak bij de Keukenhof, die elk jaar van maart tot eind mei verandert in een bontgekleurde zee van tulpen, narcissen en hyacinten, en daarmee bloemenliefhebbers van over de hele wereld betovert. Hier woont de geboren Duitse Lisa van Eerden-Hartmann al dertig jaar met haar gezin. DE LANGE WEG NAAR DE DIAGNOSE Zes jaar geleden werd bij Lisa de diagnose coeliakie gesteld. Maar de lerares Duits en Engels liep al veel langer rond met het gevoel “dat er iets niet klopte”. “Een jaar of vijftien terug merkte ik dat
16
yourlife
ik een leesbril nodig had. Ik kwam ook in de overgang.” In die periode kreeg Lisa weliswaar steeds minder last van haar allergieën, vooral hooikoorts, maar hun plaats werd ingenomen door een permanente vermoeidheid. Ze kon zich er nauwelijks nog toe zetten om de deur uit te gaan. “Ik was lusteloos en soms zelfs onvriendelijk tegen iedereen.” Een haast onvoorstelbaar idee als je de vrolijke 56-jarige nu ziet. De huisarts die Lisa voor haar stemmingswisselingen raadpleegde, schreef haar eerst een vitamine D-kuur voor. Maar in de loop der jaren ging het met haar gezondheid steeds verder bergaf; de voortdurende vermoeidheid en later ook diar-
ree maakten het dagelijks leven tot een martelgang. “Onderweg naar school, een half uur rijden, moest ik altijd stoppen bij bepaalde tankstations. Daar had ik een ‘abonnement’... Als ik eraan terugdenk hoe ik daar dan in vliegende vaart naar binnen stormde, moet ik altijd lachen.” In december 2002 voelde Lisa zich zo slecht, dat haar huisarts haar doorverwees naar de internist. Binnen luttele weken was ze tien kilo afgevallen. Aanvankelijk werd gevreesd dat ze darmkanker had, maar uit het eerste onderzoek bleek gelukkig dat dit niet het geval was. Het zou nog tot Pasen duren – ondertussen kon ze door haar vermoeidheid niet meer werken – tot
Midden in het leven de diagnose coeliakie werd gesteld. “De arts vertelde me dat een ‘normale’ dunne darm er van binnen uitziet als een hoogpolig tapijt. Mijn dunne darm kon je het beste vergelijken met een gladde parketvloer.” Ze zou de rest van haar leven een dieet moeten volgen, maar medicatie was niet nodig. ALLE BEGIN IS MOEILIJK
Anne-Marie raadde Lisa aan om een glutenvrije markt te bezoeken die binnenkort plaats zou vinden. “Mijn ogen werden zo groot als theeschoteltjes. Wat ik daar allemaal zag... Ongelooflijk!” Het aanbod van glutenvrije producten was toen al overweldigend en sindsdien is het alleen nog maar gegroeid. Dankzij haar diëtiste, de Coeliakievereniging en eigen naspeuringen op internet begon Lisa zich spoedig weer helemaal de oude te voelen.
In het begin tilde Lisa nog niet zo zwaar aan de diagnose: “Ik was natuurlijk heel erg opgelucht dat ik geen kanker had.” ENORME BETROKKENHEID Maar dat veranderde toen ze bij haar eerste bezoek aan de diëtiste hoorde Drie maanden nadat de diagnose was hoe haar voedingspatroon er voor de gesteld, had Lisa haar leven weer op de rails. Meteen liet ze Anne-Marie Grijpma rest van haar leven uit zou zien. Lisa’s wereld stortte in. “Alles bleek vol te zitweten dat ze graag iets voor de Coeliakievereniging wilde doen. Sindsdien ten met gluten. Ook brood – en daar is ze vrijwilligster. Elke maand krijgt ze was ik juist zo dol op! Ik heb bittere een lijst met natranen gehuild”, vat de montere men van nieuwe “Als ik tegen de ober zeg dat lerares haar eerpatiënten, die ze ik coeliakie heb en als ste reactie sanamens de Coeantwoord krijg ‘oh, dus u mag men. Ook Lisa’s liakievereniging geen groente eten?’ verlaat ik eerste praktijkwelkom heet. meteen het restaurant.” ervaringen, bijDriemaal per jaar voorbeeld met nodigt ze samen de nieuwe broodbakmachine voor met Anne-Marie alle nieuwelingen uit. glutenvrij brood, waren weinig positief. Op die bijeenkomsten vertelt ze dan wat “Dat brood kon steeds rechtstreeks de glutenvrij leven betekent en waarop pavuilnisbak in: het zakte in of het werd tiënten moeten letten. “Ieder heeft zijn of hard. Zelfs de vogels in m’n tuin lustten haar eigen persoonlijke verhaal. Onderhet niet.” Lisa besloot hulp te zoeken. tussen komen er elke keer twintig, dertig Ze nam contact op met Anne-Marie bezoekers, die we zo goed mogelijk voorGrijpma, adviseur van de Coeliakieverbereiden op een glutenvrij leven.” Sinds eniging Noord-Holland, die nieuwe paruim een jaar bezoeken Anne-Marie en tiënten met raad en daad ter zijde staat. Lisa ook vakscholen en opleidingscen-
tra voor koks en obers, om voorlichting te geven over het hoe en waarom van glutenvrij eten. Drie of vier keer per jaar organiseren beide dames hiertoe een feestelijk glutenvrij diner met meerdere gangen of een glutenvrije brunch. En dat alles vrijwillig. “Moderne koks moeten verstand hebben van diëten en er rekening mee kunnen houden.” Vaak krijgt Lisa van restaurants het verzoek om vaker glutenvrije etentjes te organiseren, “wat we ook zeker gaan doen”. GEEN MISSERS “Ik ben altijd supervoorzichtig!” Sinds de diagnose is gesteld, heeft Lisa nog geen enkele misser gemaakt met haar eten. Je moet de regie in eigen hand houden, vindt ze. Gelukkig overheersen in het dagelijks leven en op vakantie de positieve ervaringen. In het begin nam Lisa altijd haar broodbakmachine mee als ze op reis ging, maar dat is nu niet meer nodig. Tegenwoordig kun je vrijwel overal glutenvrije levensmiddelen kopen en met een aangepast dieet kom je ook een heel eind. Engeland en Schotland zijn voor Lisa “ideale landen voor mensen met coeliakie”. In Lisa’s omgeving zijn tal van supermarkten, reformwinkels en restaurants waar ze probleemloos haar boodschappen doet of glutenvrij eet. Thuis is het naast het brood een en al dieetgerechten wat de klok slaat. En ook Lisa’s vrienden en collega’s denken altijd aan haar als ze op bezoek komt, “bijvoorbeeld met glutenvrije koekjes”.
WIE IS LISA VAN EERDEN? “Zeg niet: dat mag ik niet meer! Maar geniet van wat je wél mag. Dat is namelijk heel veel. Draai de redenering gewoon om!” Dat is het motto van Lisa van Eerden, een vrolijke, levenslustige lerares en moeder van twee volwassen zoons. De geboren Duitse verhuisde in 1973 met haar man naar Nederland. Tegenwoordig geeft ze Engels en Duits op de vmbo-school Haemstede-Barger in Heemstede. De 56-jarige is gek op lezen, theaterbezoek en fietsen. Daarnaast doet ze aan yoga.
brood Bij de familie Van Eerden komt - naast uitsluitend glutenvrij eten op tafel. yourlife 17
Onderzoek & ontwikkeling
Freshbake –
Schär doet in opdracht van de EU onderzoek naar de toekomst van brood Brood moet voedzamer worden en de energievraag tijdens de productie moet dalen – met het project EUFRESHBAKE doet de Europese Unie een voorzet tot meer kwaliteit en een geringere belasting van het milieu. De onderzoeks- en ontwikkelafdeling van Schär is bij dit project betrokken en heeft als uitdagende taak de gestelde doelen voor een heel bijzonder brood te vervullen: glutenvrij brood. Sommigen houden van knapperig, anderen gaan voor zacht en luchtig. Sommigen kopen het dagelijks bij de bakker, anderen kiezen liever voor broodjes voor afbakken, zoals de Schär Ciabatta Rustica of houdbaar brood zoals Schär-landbrood. Niet alleen de onderlinge smaken verschillen en variëren per streek. Ook het consumeringsgedrag bij ons voedingsmiddel nr. 1 verandert. BROOD IS LEVENSKWALITEIT Het project EU-FRESHBAKE sluit hierop aan en is gericht op “verbetering van vers geproduceerd brood, rekening houdend met optimalisatie van de voedingsfysiologische waarde bij een vermindering van het benodigde energieverbruik
18
yourlife
(tijdens het productieproces) ten bate van de consument en het milieu”. Sinds oktober 2006 is de onderzoeks- en ontwikkelingsafdeling van Dr. Schär, Schär
R&D Centre in Triëst, betrokken bij dit EU-project met als titel “Freshly baked breads with improvement of nutritional quality and low energy demanding
DE TREND IN BAKE-OFF De BAKE-OFF technologie (BOT) bestaat uit het produceren van gekoelde, diepgekoelde of niet ingevroren bakwaren en het verkopen ervan in back-shops in de stad of in supermarkten om thuis af te bakken. Wij Europeanen grijpen steeds vaker naar BAKE-OFF producten – bakwaren om af te bakken, die in talrijke varianten, van diepgekoeld tot ongekoeld langdurig houdbaar, verkrijgbaar zijn. Op deze technologieën is het EU-FRESHBAKE project gericht, waarbij traditioneel biologisch en glutenvrij brood onder de loep wordt genomen.
Onderzoek & ontwikkeling for the benefit of the consumer and of the environment“ . Hieraan nemen ondernemingen en universitaire onderzoeksinstituten uit zeven landen deel: er wordt samengewerkt met Schär uit Italië, ENITIAA, CEMAGREF en Biofournil uit Frankrijk, de Universiteit Krakau en Bezgluten uit Polen, CSIC IATA uit Spanje, de Universiteit Zagreb PBF uit Kroatië, TTZ-EIBT alsmede MIWE uit Duitsland en Puracor uit België. BEHOEFTE AAN VARIATIE Met het project EU- Freshbake, dat loopt van 2006 tot herfst 2009, pakt de Europese Unie een onderwerp met een grote actualiteitswaarde op. Uitgangspunt daarbij zijn de aanzienlijke culturele en individuele verschillen m.b.t. voorkeur, kwaliteit en houdbaarheid. En het is precies die behoefte aan variatie waarop de broodfabrikanten inspelen: het aanbod wordt steeds breder, nieuwe markten worden ontsloten en technologieën verbeterd. AFBAKKEN IS DE TREND Naast een steeds bredere variatie aan brood en gebak wordt een tendens merkbaar om persoonlijke koopgewoonten te veranderen. Een bijzondere ontwikkeling wordt zichtbaar bij de BAKE-OFF bakkerijproducten, waarvan de vraag jaarlijks met ca. 10% stijgt. In de komende jaren wordt een verdere groei verwacht, met name in West-Europa, terwijl consumenten van de nieuwe EU-staten de voorkeur geven aan voorverpakt brood met een langere houdbaarheid. Het EU-FRESHBAKE-project besteedt bijzondere aandacht aan de BAKE-OFF technologie, die gericht is op de industriële productie van diep gevroren
DOELEN VAN HET FRESHBAKE-PROJEC Kwaliteit: BAKE-OFF brood moet qua structuur en korst meer overeenkomsten gaan vertonen met vers gebakken brood. Voedingswaarde: Met behulp van granen met een complete voedingswaarde, voedingsvezels en gist moeten de Bake- off producten volwaardiger worden. Energie: Door middel van nieuwe technologieën moeten de energieverslindende productieprocessen tijdens het bakken en koelen worden verbeterd.
en bij kamertemperatuur lang houdbare bakkerijproducten, en dientengevolge de verkoop aan winkels en supermarkten, waar deze in deze vorm verkrijgbaar zijn of op locatie worden gebakken. Het project sluit daarbij nauw aan bij deze bloeiende technologie, om de productie en verspreiding te stimuleren van bakkerijproducten met een hogere voedingswaarde en een betere structuur – met andere woorden: meer kwaliteit voor de consument.
FRESHBAKE heeft aangetoond dat het verwarmen van de bakovens met als doel voorgebakken brood af te bakken, de meeste energie kost. Veel energie vraagt onder andere ook het bakproces dat nodig is voor het doen ontstaan van een knapperige korst – 62% van de ondervraagde Europeanen zijn overigens “liefhebbers van een korst”, terwijl slechts 38% de voorkeur geeft aan de luchtige structuur van toast- of sandwiches.
ENERGIE-INTENSIEF BROOD BAKKEN
AANZIENLIJKE SUCCESSEN
De verschillende technologieën van BAKE OFF – van ingevroren ongefermenteerd deeg tot ingevroren gebakken of voorgebakken brood – ze hebben allen dezelfde eigenschap: in vergelijking tot traditioneel broodbakken laten ze een aanzienlijk hoger energieverbruik zien. Op dit gebied is het EU-FRESHBAKEproject gericht op de technologieën zelf, met als doel de energievraag tijdens de productie drastisch te doen dalen en daarmee het milieu te beschermen.
Het EU-FRESHBAKE project houdt zich bezig met drie segmenten van broodproductie: traditioneel brood, biologisch brood en glutenvrij brood. Met deze speciale categorie binnen het project houdt de onderzoeksafdeling van Dr. Schär in Triëst, marktleider in deze sector, zich bezig. Projectmanager Alain LeBail van de Ecole Nationale d’Ingénieurs des Techniques des Industries Agricoles et Alimentation (ENITIAA) in Nantes (Frankrijk), wijst op twee significante resultaten m.b.t. de voedingswaarde van BAKEOFF producten. “Op de eerste plaats levert de technologie voor productie van diepgevroren, voorgebakken brood een product met een veel lagere glycemische index op.” Hierdoor is de bloedsuiker verhogende werking bij deze producten kleiner dan bij traditioneel brood. “Op de tweede plaats”, aldus LeBail, “verbetert het invriezen de activiteit van de fytase aanzienlijk en maakt hierdoor de aanwezige mineralen biologisch beter bruikbaar, in het bijzonder bij volkoren en vezelrijk brood.” Speciale aandacht wordt in het project gewijd aan glutenvrije bakwaren. De ontwikkeling van glutenvrij brood als BAKEOFF product vergt bijzondere inspanning. “Maar op die manier stellen wij ook de consumenten van glutenvrij brood in de gelegenheid te genieten van vers brood, vers uit de oven, thuis en helemaal naar eigen smaak.”
yourlife 19
Special
Ik eet, dus ik ben De mens is een gewoontedier. “Gebeurtenissen”, zoals de diagnose coeliakie, vormen een grote uitdaging voor de identiteit van iemand. Want op hem of haar wordt een beroep gedaan zich volledig opnieuw te oriënteren. De psychologie houdt zich bezig met de innerlijke bijverschijnselen van een diagnose. Eten en drinken houdt lichaam en geest samen – liefde gaat door de maag – of zoals Sigmund Freud heeft vastgesteld “Er bestaan slechts twee menselijke basisbehoeften: honger en liefde”. Talrijke spreuken, aforismen en uitdrukkingen houden zich bezig met een van de meest essentiële bestanddelen van ons zijn: het eten.
VERANDERING VORMT EEN LANG PROCES
zorgdheid dat zijn omgeving onvoldoende rekening houdt met zijn dieet.
De psychologie beschrijft de diagnose coeliakie niet als momentopname, maar als proces. Want met name de tijd om zich in te stellen op een nieuwe levenswijze gaat – vooral gedurende de eerste zes tot 18 maanden – dikwijls gepaard met onaangename gevoelens. Deze vertalen zich door geprikkeldheid of de neiging het “probleem” te willen verdringen. Als irritant ervaren velen de noodzaak om steeds in gezelschap of in het restaurant te moeten uitleggen dat ze allergisch zijn voor gluten. En ook de familie die betrokken is bij de nieuwe situatie, maakt de veranderingen van dichtbij mee: de aandacht die er vanuit de familie aan het glutenvrije dieet wordt geschonken, kan enerzijds als belastend worden ervaren – de patiënt ervaart zichzelf als “probleem”, of hij ontwikkelt zelfs een schaamte – of kan juist leiden tot be-
BABYS HEBBEN HET GEMAKKELIJKER Afhankelijk van leeftijd roept de diagnose coeliakie, en daardoor het overschakelen op glutenvrije voeding, verschillende reacties op. Vanuit het perspectief van de patiënt hebben kleine kinderen het het makkelijkst, bij wie kort na de borstvoeding de diagnose is gesteld en die direct glutenvrije voeding krijgen en dus “niet anders gewend zijn”. In dat geval zijn het vooral de ouders, met name de moeder, die bezorgd zijn of ze alles wel goed doen of zelfs worstelen met schuldgevoelens, dat ze schuldig zouden zijn aan het overdragen van coeliakie. Bij kleine kinderen leidt het gedrag – omgekeerd – vaak tot het vermoeden en de diagnose coeliakie. Geprikkeldheid, geen zin hebben in school en opvliegendheid, zijn
WE CARE: ETEN IS EEN UITDRUKKINGSVORM VAN ONZE CULTUUR Los van de eenvoudige biologische verklaring dat de opname van voedsel een reactie is op de hongerprikkel, besteden we in werkelijkheid veel meer aandacht aan het onderwerp eten. Dit onderwerp vindt zijn weerslag in onze cultuur, taal en onze dagelijkse bezigheden. Eten betekent riten en tradities, feesten en religies en is daardoor bepalend voor ons sociale leven. Wanneer een persoon zijn eetgewoonten moet veranderen, betekent dit ook een aantasting van zijn persoonlijke vrijheid, zijn cultuur en gewoonten. Deze hebben betrekking op hem zelf, zijn gezin en zijn plaats in de maatschappij. Het zou daarom eenzijdig zijn om coeliakie uitsluitend als dieet te beschouwen. Met name voor mensen uit het Westen vormt een strikt glutenvrije voeding een grote uitdaging, die in veel gevallen als psychosociale belasting wordt ervaren.
20
yourlife
WIJ GEVEN OM U – OMDAT U BELANGRIJK VOOR ONS BENT! Uw welzijn staat bij ons voorop. Daarom streven wij van Schär er al bijna 30 naar u eersteklas producten – gegarandeerd door waterdichte kwaliteitscontroles en de kundigheid van onze onderzoeks- en ontwikkelafdeling – en een breed dienstenaanbod te leveren: omdat wij ons ervan bewust zijn dat bij intolerantie voor gluten het gevoel van veiligheid en de wens een “normaal leven” te kunnen leiden, nadrukkelijk aanwezig zijn. Verscheidenheid aan hoogwaardige producten Dat we de glutenvrije nummer 1 in Europa zijn, zien we bij Schär als onze kans en taak om u een groot assortiment glutenvrije producten te kun-
nen aanbieden, die in vergelijking tot traditionele levensmiddelen niet onderdoen in smaak en uiterlijk. Wij zien glutenvrije producten als zeer hoogwaardige producten, die bovendien een waardevolle bijdrage aan uw gezondheid leveren. Hulpmiddel voor iedere dag Service, vierentwintig uur per dag: Ons internationale team neemt zijn verantwoordelijkheid serieus u met gerichte informatie en praktische ondersteuning een onbekommerde en prettige dag te bezorgen. Voorbeelden zijn de Service-wereld van de Schär-Club op www.schaer.com, recepten, kooktips, reistips, vakinformatie, advies en nog veel meer.
Spezial
Voeding voor de ziel vaak de eerste tekenen nog voordat er lichamelijke klachten optreden. Ook in deze fase neemt het gezin een cruciale plaats in: het is niet alleen verantwoordelijk voor glutenvrije voeding, maar heeft bovendien als taak angsten bij het kind weg te nemen en het mentaal sterker te maken. De jeugd is op zich al een “moeilijke tijd”. Opgroeiende kinderen hebben er ook de meeste moeite mee een leven zonder gluten te accepteren. Het is juist in de fase waarin ze zich losmaken van de ouders, dat de glutenvrije voeding ze sterker met het gezin bindt. En ook het idee “anders” te zijn dan vrienden en daardoor niet door de groep, die zo belangrijk is, te worden bevestigd, leidt maar al te vaak tot nalatigheid of zelf weigeren zich aan het dieet te houden. MANNEN EN VROUWEN ERVAREN HET ANDERS Ook al hebben volwassenen zichzelf beter “onder controle”, toch roept het vooruitzicht op een volledig nieuwe invulling van het dagelijks leven gevoelens op die vanuit psychologisch opzicht absoluut serieus moeten worden genomen. Mannen schijnen zich praktisch gezien gemakkelijker te kunnen instellen op een glutenvrij dieet dan vrouwen. Daarentegen hebben ze vaker de neiging coeliakie en hiermee gepaard gaande emoties te verzwijgen. Vrouwen zijn openhartiger en bovendien zelfstandiger in de naleving van het dieet. Ze ervaren zichzelf echter vaker als belastend voor hun omgeving en accepteren hun “anders zijn” moeilijker.
Coeliakie is niet “alleen” een vraagstuk voor doktoren. Rosa Marìa Torralba, psychologe van SMAP, de Catalaanse vereniging voor coeliakiepatiënten, dringt aan op een nauwere samenwerking tussen doktoren en psychologen en heeft waardevolle adviezen voor een complete behandeling. Coeliakie is nog altijd niet geneesbaar. Welke bijdrage kan dan de medische psychologie leveren om de mens in zijn emotionele welzijn te steunen? Rosa Marìa Torralba, psychologe van SMAP, de Catalaanse vereniging voor coeliakiepatiënten, krijgt in haar jarenlange praktijk veelvuldig te maken met depressiviteitsverschijnselen – in zichzelf gekeerd zijn, besluiteloosheid, slaapstoornissen, ontkennen van ziekte, angst om zelfstandigheid te verliezen en stress. “Ik ben van mening dat we nauwer moeten samenwerken. Op medisch gebied moeten psychologische inzichten worden toegepast, waarmee het revalidatieproces kan worden vergemakkelijkt, en de psychotherapie moet een centrale rol spelen om het naleven van voedingstherapie te ondersteunen”, aldus Torralba. EMOTIONEEL WELBEVINDEN De mens wordt veel meer door zijn gevoelens en persoonlijke beweegredenen geleid dan door zijn verstand. Het is daarom belangrijk dat men zichzelf goed kent en inzicht heeft in de persoonlijke problematiek – dat wil zeggen de realiteit als zodanig aanvaarden en vanuit een logisch perspectief bekijken. Alleen dan is het mogelijk om autonoom te handelen en de energie
van willen en doen doelmatig en zonder angsten toe te passen. Voor een sterkere emotionele gezondheid is ook de instelling van familie en het sociale milieu u bepalend. Deze is medeverantwoordelijk dat de patiënt zich weer prettig gaat voelen, dat zijn zelfstandigheid wordt gestimuleerd en dat hij zijn gezondheid weer zelf in de hand heeft, zonder dat hij daarbij te veel wordt ontzien. MEER VERANTWOORDELIJKHEID VOOR EEN COMPLETE GEZONDHEID Een glutenvrije voeding is zeer complex. Met name doktoren en geschoold personeel dienen – met het oog op een complete gezondheid – deze uitdaging te onderkennen. Hiertoe behoren aandachtig en emphatisch luisteren, de mens met zijn eventuele zorgen of angsten waarnemen, de familie hierin betrekken en wijzen op de mogelijkheden in een zelfhulpgroep ervaringen uit te wisselen of, met name gedurende de periode waarin de levenswijze moet worden aangepast, psychologische hulp in aanmerking te nemen.
yourlife 21
De diëtiste weet raad - kennis
Coeliakie, en wat nu? Omdat u zonder zorgen van uw babytijd wilt genieten … Zwangerschap en coeliakie: onze Schär-diëtisten hebben voor u de belangrijkste tips en meest recente onderzoeksresultaten samengesteld, waar u tijdens de borstvoeding en de voeding van uw baby op moet letten. Nog altijd bestaat er tegen coeliakie slechts één “medicijn”, namelijk een streng glutenvrij dieet. Om die reden ontwikkelden wij van Schär een steeds completer aanbod aan glutenvrije producten, om u een uitgebalanceerde en smaakvolle voeding, rijk aan voedingsstoffen zonder compromissen, te bieden. Dit is met name belangrijk voor zwangere vrouwen en jonge moeders met coeliakie.
koolhydraten, eiwitten, vetten, vitamines, mineralen en vezels. WELKE RISICO’S LOOPT MIJN BABY? Wanneer het bijna zover is dat de baby met bijvoeding begint, wordt in veel gezinnen ook de zorg voelbaar dat het kind kans heeft op coeliakie. Inderdaad bestaat in families met coeliakie of diabetes type 1 een verhoogd risico. Ook de vroegtijdi-
BORSTVOEDING Dat borstvoeding ideaal is voor kind en moeder, daarover zijn doktoren, verloskundigen en andere deskundigen het met elkaar eens. Moedermelk bevat een samenstelling die exact aansluit op de behoeften van de baby. En door de moedermelk ontvangt de zuigeling ook belangrijke stoffen die het immuunsysteem van de baby versterken. Borstvoeding verkleint bovendien het risico van overgewicht – zowel bij de moeder als bij de baby, aangezien het kind slechts zoveel drinkt als het zelf wil en exact dat krijgt wat het nodig heeft. Wanneer de moeder nu coeliakie heeft, is dat absoluut geen reden om van borstvoeding af te zien of om borstvoeding vroegtijdig te staken. Als de moeder zich houdt aan een afwisselende, glutenvrije voeding, hoeft ze zich geen zorgen te maken dat haar kind “te kort komt”. Bij een uitgebalanceerde voeding worden moeder en kind – via de moedermelk – voorzien van alle gedurende die periode belangrijke voedingsstoffen, zoals
22
yourlife
DE VOEDINGSCOCKTAIL VOOR DE JONGE MAMA “De baby eet zoveel als hij nodig heeft.” Een oud gezegde dat tot op de dag van vandaag gehoord wordt. Daarmee is het de jonge moeder die moet opletten dat ze bepaalde voedingsstoffen, waarvan ze er in de periode van de borstvoeding meer nodig heeft, binnen krijgt. • Calcium: Melk en zuivelproducten, groene bladgroente en groene kool • IJzer: (rood) vlees en andere dierlijke levensmiddelen, groene bladgroente, glutenvrije volkorengranen en noten, gierst • Foliumzuren: groene groenten (spinazie, broccoli, groene asperges, bladsalade …) alsmede glutenvrije volkorenproducten • Vitamine C: vers fruit en verse groente (aalbessen, paprika’s, citrusvruchten) • Vitamine D: stimuleert de opname van calcium, in dierlijke levensmiddelen, met name vetrijke zeevis, via zonlicht kan het lichaam het ook zelf produceren • Magnesium: glutenvrije volkorenproducten, groenten, bananen, sojabonen en noten, kip en vis
ge herkenning van coeliakie is bijzonder belangrijk, aangezien er anders tekenen van tekorten kunnen optreden, die het kind in zijn ontwikkeling nadelig kunnen beïnvloeden. Om als “bescherming” het kind vanaf dat moment glutenhoudende voedingsmiddelen te onthouden, is echter niet juist. Nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat het toedienen van kleine hoeveelheden gluten tussen de 4e en 6e levensmaand – in combinatie met borstvoeding – het risico van optredende coeliakie kan verminderen. Of deze methode het ontstaan van coeliakie kan voorkomen of slechts vertraagt, staat echter nog niet vast. Het in heel Europa momenteel actuele onderzoek “PreventCD” is erop gericht, meer informatie over risicobeperking te leveren. In dit onderzoek wordt heel concreet onderzocht, hoe bijvoeding het risico van coeliakie kan beïnvloeden. In de 5e en 6e levensmaand wordt bij een van beide controlegroepen geleidelijk gluten toegediend, terwijl de andere groep een placebo ontvangt. Daarnaast moet de borstvoeding tot het einde van de 6e maand worden doorgezet. Na de 6e maand ontvangen beide groepen glutenhoudende voeding. Het vermoeden bestaat dat de groep die reeds in de 5e levensmaand gluten kreeg toegediend, een hogere tolerantie voor gluten ontwikkelt dan de groep die een placebo ontving. Aan de hand van de resultaten moet het mogelijk worden families gerichte adviezen te geven over de periode waarin borstvoeding plaatsvindt en met bijvoeding wordt begonnen – en op termijn het aantal nieuwe ziektegevallen te verminderen. Voor meer informatie over de PREVENT-CD Studie gaat u naar: http:// www.preventceliacdisease.com NIET BANG ZIJN VOOR ALLERGENEN De voeding van uw baby speelt een grote rol met het oog op zijn verdere ontwikkeling, aangezien zijn immuunsysteem nog niet volledig is ontwikkeld en ook de natuurlijke darmflora zich nog verder moet ontwikkelen. Lange tijd is men ervan uitgegaan dat het voorkomen van bepaalde allergenen preventief werkt tegen de ontwikkeling van allergieën. Daarom werd aangeraden levensmiddelen met een verhoogd risico van allergische reacties, zoals vis, zeevruchten, noten, eieren en koemelk, uit het voedingsschema van baby’s te nemen. In nieuwe onderzoeken is men echter tot andere inzichten gekomen. Hierin wordt aangeraden levensmiddelen met een verhoogd risico van allergische reacties – in eieren, vis, noten, melk en glutenhoudende producten – juist niet te vermijden. Er wordt zelfs beweerd dat een vroegtijdig toedienen van deze levensmiddelen mogelijk preventief werkt tegen het zich openbaren van allergieën.
TUSSENDOORTJES-SNACKS VOOR MOEDERS DIE BORSTVOEDING GEVEN Dikwijls houdt borstvoeding de enige “pauze” in voor jonge moeders. Dan is het goed als er voldoende vocht – mineraalwater of ongezoete thee – en gezonde glutenvrije lekkernijen om van te knabbelen klaarliggen op de plek waar u uw baby bij voorkeur voedt. Hartig-verse dip: Schär Grissini met een kwark-paprika-dip, eventueel met verse kruiden, zoals peterselie of basilicum De zoete verleiding: Schär Müsli of de nieuwe Schär Crunchy Müsli met yoghurt of melk en verse vruchten en noten De machtige drink: vers geperste sinaasappelwortelsap met Schär Frollini Voor wie heel veel haast heeft: noten, zelf bereide glutenvrije studentenhaver, Schär Crackers of Saltí, Schär Solena Fette croccanti, vers fruit
PLEIDOOI VOOR DE EETCULTUUR Met ca. tien tot twaalf maanden wordt de baby steeds nieuwsgieriger en geeft hij op zijn eigen wijze dikwijls zelf al aan dat hij met de grote mensen wil mee-eten. De tijd van de familiemaaltijd breekt aan en daarmee ook de ouderlijke verantwoordelijkheid het kind een uitgebalanceerde voeding te bieden – waarbij de ouders idealiter zelf het goede voorbeeld geven. Heel concreet geven voedingsdeskundigen de noodzaak aan, de kinderen meer plantaardige levensmiddelen te bieden, zoals groenten, brood, aardappelen en meer volkorenproducten in vergelijking tot de traditionele, vetarme vlees- en melkproducten, alsmede plantaardige olie, zoals olijfolie in plaats van andere vetten. Afgezien van deze voorkeur voor
“gezondere” levensmiddelen dient het plezier van eten centraal te blijven staan! Voor een optimale toediening van voedingsstoffen worden vijf maaltijden aangeraden, die bijvoorbeeld aan de hand van de volgende richtlijnen kunnen zijn samengesteld: twee koude hoofdmaaltijden die overwegend bestaan uit melk of -zuivelproducten, fruit of groente en brood of glutenvrije granen. De warme hoofdmaaltijd kan uit aardappelen, glutenvrije pasta, glutenvrije granen of peulvruchten bestaan, gecombineerd met groente of salade. Geadviseerd wordt niet vaker dan drie keer maar minimaal een keer per week vlees te eten. Fruit en rauwe groente om van te knabbelen zijn bedoeld als tussendoortjes. Dit mogen melkproducten, glutenvrij brood of af en toe ook snoep zijn.
yourlife 23
Meesterbakker in 5 minuten. G
ST
ER
BA K K E R!
25 JAAR DE LU
TEN
E VRIJE M
E
Na de populaire Ciabatta introduceert meesterbakker Schär nu drie nieuwe heerlijke broodspecialiteiten: de Baguette, de Mini-Baguette en de Ciabatta Rustica. Geniet op elk moment van de bijzonder knapperige, ovenverse en heerlijk smakende broodjes - alsof het direct van de bakker komt. Afgebakken zijn ze ook de hele dag verder heerlijk vers. s. Wij zorgen voor uw genot. Omdat u belangrijk voor ons bent.t.
Alle heerlijke broodspecialiteiten vindt u op www.schaer.com m
• natuurlijk glutenvrij < 20 ppm • baanbrekend onderzoek • meer dan 25 jaar ervaring
• veelzijdig en breed assortiment • de beste kwaliteit • in heel Europa verkrijgbaar
NIEUW
SNL0338
Schär is de nummer één in Europa voor een glutenvrij leven: