SRJIS/BIMONTHLY/DR.DESHMUKH (1898-1902)
ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖ“µÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ¯ÖÏÖ.›üÖò.´ÖÆêü¿Ö ¯ÖϳÖÖ•ú¸ü¸üÖ¾Ö ¤êü¿Ö´Öã•Ö
ÁÖß. ¯Ö¾Öôû ¤ü¢ÖÖ¡ÖµÖ ŸÖã úÖ¸üÖ´Ö
†£ÖÔ¿ÖÖÃ¡Ö ×¾Ö³ÖÖ Ö ¯ÖÏ´Öã Ö,
ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö ú †£ÖÔ¿ÖÖÃ¡Ö ×¾Ö³ÖÖ Ö,
þÖÖ.ÃÖÖ¾Ö¸ü ú¸ü ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ,²Öß›ü
›üÖò.²ÖÖ.†Ö.´Ö.×¾Ö.†Öî¸Óü ÖÖ²ÖÖ¤ü
Scholarly Research Journal's is licensed Based on a work at www.srjis.com 4.194, 2013 SJIF© SRJIS 2014
¯ÖÏßÖÖ¾ÖÖÖ:„Ö ÖÖŸÖᯙ úÖê ÖŸµÖÖÆüß ¤êü¿ÖÖ“ÖÖ ×¾Ö úÖÃÖ ÆüÖ ŸÖê£Öê •¯Ö»Ö²¬Ö †ÃÖ•ÖÖ-µÖÖ -ÖîÃÖÙ•Ö•ú ÃÖÖ¬Ö-Ö ÃÖÓ¯Ö×¢Ö¾Ö¸ü †¾Ö»ÖÓ²ÖæÖ †ÃÖŸÖÖê ¯Ö¸ÓüŸÖã ŸµÖÖ ¯Öê ÖÖ Æüß ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öê ´Æü Ö„Öê •¯Ö»Ö²¬Ö ÃÖÖ¬ÖÖ ÃÖÓ¯Ö¢Öß“µÖÖ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ×¾Ö×ÖµÖÖê ÖÖ¾Ö¸ü †¾Ö»ÖÓ²ÖæÖ †ÃÖŸÖÖê. ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ×¾Ö×ÖµÖÖê Ö †Ö× Ö •×“ÖŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¸ü µÖÖ“Öß Ö´ÖŸÖÖ êú¾Öôû ´ÖÖÖ¾Öß ³ÖÓÖ›ü¾Ö»ÖÖ¾Ö¸ü“Ö †¾Ö»ÖÓ²ÖæÖ †ÃÖŸÖê. úÖ¸ü Ö µÖÖ ´Öãôêû ¾µÖŒŸÖß“µÖÖ úÖµÖÔ Ö´ÖŸÖêŸÖ ¯ÖÏŸµÖ Ö¯Ö Öê ³Ö¸ü ¯Ö›æüÖ •Ÿ¯ÖÖ¤üÖÖŸÖᯙ ¾ÖÖœüßÃÖ ¾Ö ¯ÖµÖÖÔµÖÖÖê †ÖÙ£Ö ú ×¾Ö úÖÃÖÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ‹ê êú úÖôûß ´ÖÃÖ»Ö ¯ÖòÖ¾Ö¸ü»ÖÖ ´ÖÆüŸ¾Ö ÆüÖêŸÖê. ¯ÖãœÓü ŸµÖÖ“Öß „ÖÖ ÖÖ ´ÖÖß ¯ÖÖò¾Ö¸üÖÓ ‘ÖêŸÖ»Öß.†Ö„Ö ´ÖÖ¡Ö ÖÖò»Öê„Ö ¯ÖÖò¾Ö¸ü»ÖÖ ´ÖÆüŸ¾Ö †Ö»ÖÓ. ´Æü ÖæÖ“Ö †ÃÖÓ ´Æü™ü»ÖÓ „ÖÖŸÖ úß, 21 ¾Öê ¿ÖŸÖ ú Æêü ‟ÖÖÖÖ“ÖÓ ¿ÖŸÖ ú †ÖÆêü. £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ 21¾µÖÖ ¿ÖŸÖ úÖŸÖ ×¾Ö úÖÃÖÖ“Öê ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ²Ö¤ü»Ö»Öê †ÃÖæÖ †ÖÙ£Ö ú ×¾Ö úÖÃÖ ,†ÖîªÖê× Ö ú ×¾Ö úÖÃÖ,ÃÖîµÖ ÃÖÓ¯Ö®ÖŸÖÖ µÖÖ ‹ê¾Ö„Öß ´ÖÖÖ¾Ö ×¾Ö úÖÃÖ ×Ö¤ìü¿ÖÓÖ ú ÆüÖ ×¾Ö úÖÃÖÖ“ÖÖ ´ÖÖ¯Ö¤Óü›ü šü¸ü»ÖÖ †ÖÆêü. ÆüÖ ´ÖÖ¯Ö¤Óü›ü ×ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¸ü µÖÖ“Öê úÖ´Ö ×¿Ö Ö Ö ú¸üŸÖê. ³ÖÖ¸üŸÖÖ»ÖÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ ×´ÖôûÖ»µÖÖÖÓŸÖ¸ü ÃÖ¸ü úÖ¸ü ú›æüÖ „ÖÖŸÖꓵÖÖ †Ö¯Öê ÖÖ Öã¯Ö ´ÖÖêšüµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖ¾Ö¸ü ¾ÖÖœü»µÖÖ ÆÖꟵÖÖ. µÖÖ ¯ÖÏŸµÖ ÖÖŸÖ ÃÖÖ úÖ¸ü ú¸ü µÖÖÃÖÖšüß ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæÖ ¯Ö쵅م ÃÖã¹ý †ÖÖ»Öê. µÖÖÃÖÖšüß ×¿Ö Ö Ö ¯Ö¬¤üŸÖßŸÖ †´Öã»ÖÖ ÖÏ ²Ö¤ü»Ö ú¸ü µÖÖÃÖÖšüß ¾Öê Ö¾Öê ÖôûµÖÖ †ÖµÖÖê ÖÖÓ“Öß ×ÖµÖ㌟Öß êú»Öß. ÃÖÖ 2000 ´Ö¬µÖê ÃÖêÖê Ö»Ö ¤êü¿ÖÖŸÖ †ÖÖ»Ö껵ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔÃÖÖšüß ×¿Ö Ö Ö (Education for All ) µÖÖ „ÖÖ ÖŸÖß ú ¯Ö׸üÂÖ¤êüÖÓŸÖ¸ü ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ¾ÖÔסÖ× ú ú¸ü ÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ¾Ö¸ü „ÖÖ Ö×ŸÖ ú ¤ü²ÖÖ¾Ö †Ö»ÖÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû †™ü»ÖײÖÆüÖ¸üß ¾ÖÖ„Ö¯ÖêµÖß µÖÖÓ“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ×ÖÛ¿“ÖŸÖ úÖ»ÖÖ¾Ö¬ÖßÃÖÖšüß 2001-02 ¯ÖÖÃÖæ-Ö ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö Öֆ׳ֵÖÖÖ“Öß ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ •êú»Öß. ŸÖÃÖê“Ö ÃÖÖ 2002 ´Ö¬µÖê 86 ¾Öß ‘Ö™üÖÖ ¤ãü¹ýßÖß ú¹ýÖ ú»Ö´Ö 21(†) ‘Ö™üÖê»ÖÖ „ÖÖê›ü»Öê ¾Ö ×¿Ö Ö Ö»ÖÖ ´Öã»Ö³ÖãŸÖ †×¬Ö úÖ¸üÖ“ÖÖ ¤ü„ÖÖÔ ¤êü µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. SEPT-OCTOBER, 2014. VOL-II/XIV
www.srjis.com
Page 1898
SRJIS/BIMONTHLY/DR.DESHMUKH (1898-1902)
ˆ×ªü™üµÖê:1. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ Æüß ÃÖÓ ú»¯ÖÖÖ Ã¯Ö™ü ú¸ü Öê . 2. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖ“µÖÖ •×ªÂ™ÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸ü Öê. 3. †£ÖÔÃÖÓ ú»¯ÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖÃÖÖšüß •êú»Ö껵ÖÖ †ÖÙ£Ö ú ŸÖ¸üŸÖã¤üß“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸ü Öê. 4. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖ´Öãôêû ×Ö´ÖÖÔ Ö †ÖÖ»Ö껵ÖÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸ü Öê. ¯Ö׸ü•ú»¯Ö-ÖÖ :1. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖ“µÖÖ ×¾Ö¢ÖßµÖ ŸÖ¸üŸÖã¤üßŸÖ ÃÖÖŸÖŸµÖÖÖê ¾ÖÖœü ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öß. 2. ¤ü„Öì¤üÖ¸ü ¾Ö Öã•Ö¾Ö¢ÖÖ ×¾Ö úÖÃÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖî×ŸÖ ú ÃÖã×¾Ö¬ÖêŸÖ ¾ÖÖœü ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öß. ÃÖÓ¿ÖÖê¬ÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß:- ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬ÖÖ ×Ö²ÖÓ¬ÖÖÃÖÖšüß ¤ãüµµÖ´Ö þֺþ¯ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ¬ÖÖ ÃÖÖ´Ö ÖÏß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü.ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÖÓÏ£Ö,ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖŸÖß»Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö †Æü¾ÖÖ»Ö µÖÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ:- ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö•ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ µÖÖ •¯Ö Îú´ÖÖ“Öß ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸ü úÖ¸üÖê ÃÖ-Ö 2001- 02 ¯ÖÖÃÖæ-Ö •êú»Öß. µÖÖ •¯Ö Îú´ÖÖÓŸÖ ÖÔŸÖ 6ŸÖê 14 ¾ÖÂÖÔ ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»ÖÖÓÖÖ ÃÖŒŸÖß“Öê ,´ÖÖê±úŸÖ ¾Ö ¤ü„Öì¤üÖ¸ü ×¿Ö Ö Ö ¤êü µÖÖ“Öß „Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß ¿ÖÖÃÖÖÖ“Öß †ÖÆêü. ÃÖÓà úÖ¸ü Ö´Ö ¾ÖµÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôê ÆüµÖÖ •¯Ö Îú´ÖÖ ú›êü ‹ ú ´ÖÆüŸ¾Ö úÖÓ Öß •¯Ö Îú´Ö ´Æü ÖæÖ ¯ÖÖÆüß»Öê „ÖÖŸÖê. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ ´Æü Ö„Öê ¯ÖÏÖ£Ö×´Ö ú ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ¾ÖÔסÖוú•ú¸ü•ÖÖ“ÖÖ •úÖ»Ö²Ö¬¤ü úÖµÖÔ Îú´Ö,¤ü„Öì¤üÖ¸ü ¯ÖÏÖ£Ö×´Ö ú ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ¯Öæ ÖÔ ¤êü¿Ö³Ö¸üÖŸÖᯙ ´ÖÖ Ö ÖßÃÖ ¯ÖÏןÖÃÖÖ¤ü,¯ÖÏÖ£Ö×´Ö ú ×¿Ö Ö ÖÖ¾¤üÖ¸êü ÃÖÖ´ÖÖ„Öß ú µÖÖµÖ ¾Öéܬ¤ü ÖŸÖ ú¸ü µÖÖ“Öß ÃÖÓ¬Öß, ãÖÖ×Ö ú þָüÖ„µÖ ÃÖÓãÖÖ, ¸üÖ„µÖ †Ö× Ö ëú¦ü ÃÖ¸ü úÖ¸ü µÖÖÓ“Öß ³ÖÖ× Ö¤üÖ¸üß †ÃÖ ÖÖ¸üÖ •¯Ö Îú´Ö ÆüÖêµÖ. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖ“Öß ˆ×ªü™üµÖê:1. ÃÖÖ 2003 ¯ÖµÖÕÓŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»ÖÖ ´Öã»ÖàÖÖ ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ¯ÖϾÖÖÆüÖŸÖ †Ö ÖÖê. 2. ÃÖ-Ö 2007 ¯ÖµÖÕŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»ÖÖ- ´Öã»Öà“Öê ¯ÖÖ“Ö ¾ÖÂÖÖÔ ¯ÖµÖÕŸÖ“Öê ¯ÖÏÖ£Ö×´Ö ú ×¿Ö Ö Ö ¯Öæ ÖÔ ú¸ü Öê. 3. ÃÖÖ 2010 ¯ÖµÖÕŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»ÖÖ- ´Öã»Öà“Öê †Öšü ¾ÖÂÖÖÔ¯ÖµÖÕŸÖ“Öê •““Ö ¯ÖÏÖ£Ö×´Ö•ú ×¿Ö•Ö•Ö ¯Öæ•ÖÔ •ú¸ü•Öê. 4. ¤ü„Öì¤üÖ¸ü , Öã Ö¾Ö¢ÖÖ¯Öæ ÖÔ ¾Ö „Öß¾ÖÖÖê¯ÖµÖÖê Öß ×¿Ö Ö ÖÖ¾Ö¸ü ³Ö¸ü ¤êü Öê. 5. •ÖôûŸÖß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¿ÖãµÖ ™üŒ êú ¯ÖµÖÔŸÖ ÖÖ»Öß †Ö ÖÖê. 6. ÃÖÖ 2010 ¯ÖµÖÕŸÖ 100™üŒ êú •¯ÖÛã֟Öß“Öê •×ªü™ü ÃÖÖ¬µÖ ú¸ü Öê. 7. ÃÖ-Ö 2007 ¯ÖµÖÕÓŸÖ ¯ÖÏÖ£Ö×´Ö ú ßָüÖ¾Ö¸üᯙ ¾Ö 2010 ¯ÖµÖÕÓŸÖ •““Ö ¯ÖÏÖ£Ö×´Ö ú ßָüÖ¾Ö¸üß»Ö Ø»Ö Ö³Öê¤ü ¤æü¸ü ú¸ü Öê.
SEPT-OCTOBER, 2014. VOL-II/XIV
www.srjis.com
Page 1899
SRJIS/BIMONTHLY/DR.DESHMUKH (1898-1902)
¾Ö¸üᯙ ÃÖ¾ÖÔ •×ªü™üµÖê ÃÖÖ¬µÖ ú¸ü µÖÖÃÖÖšüß ¿ÖÖôûÖÓÖÖ ³ÖîÖ×ŸÖ ú ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ •¯Ö»Ö²¬Ö ú¹ýÖ ¤êü Öê, ´ÖÖê±úŸÖ ¯ÖÖšüµÖ¯ÖãÃŸÖ ú ¯Öæ¸ü¾ÖšüÖ ú¸ü Öê, †¯ÖÓ Ö ÃÖ´ÖÖ¾Öê×¿ÖŸÖ ×¿Ö Ö ÖÖ¾¤üÖ¸êü †ÖÓŸÖü ÖÔŸÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö •¯Ö Îú´Ö ‘Öê Öê, ÃÖê¾ÖÖÓŸÖ ÖÔŸÖ ×¿Ö•Ö•Ö ¯ÖÏ׿֕֕Ö,†¯ÖÏ ÖŸÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÔÃÖÖšüß •¯Ö“ÖÖ¸üÖŸ´Ö ú ¾Ö ÖÔ,´ÖÖê±úŸÖ Ö Ö¾ÖêÂÖ ‡ŸµÖÖ¤üß ×¾Ö×¾Ö¬Ö •¯Ö Îú´ÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæÖ ¯Ö쵅م ÃÖã¹ý †ÖÆêüŸÖ. ¤ü¸¾ÖÂÖá ¾ÖÖÙÂÖ ú úÖµÖÔµÖÖê„ÖÖÖ ¾Ö †Ó¤üÖ„Ö ¯Ö¡Ö ú (AWP&B) ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖÖÖ ¯ÖÏÖ¬ÖÖµÖ Îú´ÖÖÖãÃÖÖ¸ü ãÖÖ×Ö ú ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸üß»Ö Ö¸ü„ÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ „ÖÖŸÖÖê. ¯ÖÏÖ£Ö×´Ö ú ×¿Ö Ö ÖÖ“Öê ÃÖÖ¾ÖÔסÖ× ú ú¸ü Ö ú¸ü µÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ 2001- 02 ¯ÖÖÃÖæÖ ÃÖ¾ÖÔ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ •úÖµÖÔ Îú´ÖÖ“Öß †Ó´Ö»Ö²Ö„ÖÖ¾Ö Öß ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öß. ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÓÖÖÓŸÖ ÖÔŸÖ ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯Öî»ÖãÓÖÖ ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ú¸ü µÖÖ“ÖÖ ¯Ö쵅م ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. µÖÖ´Ö¬µÖê ¿ÖÖ»ÖêµÖ †Ö¬ÖÖ¸ü³ÖæŸÖ ÃÖÓ¸ü“ÖÖê¯ÖÖÃÖæÖ ŸÖê ¿Öî Ö× Ö ú Öã Ö¾Ö¢ÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸ü µÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö •¯Ö Îú´Ö ¸üÖ²Ö×¾Ö»Öê „ÖÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ •¯Ö Îú´ÖÖÓÖÖ ×Ö×¬Ö •¯Ö»Ö²¬Ö ú¹ýÖ ¤êü µÖÖÃÖÖšüß êú¦ü ÃÖ¸ü úÖ¸üÖê 2000 - 01 “µÖÖ †£ÖÔÃÖÓ ú»¯ÖÖ¯ÖÖÃÖãÖ †ÖÙ£Ö ú ŸÖ¸üŸÖã¤ü ú¸ü µÖÖÃÖ ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ êú»Öß. •ëú¦üßµÖ †£ÖÔ ÃÖÓ ú»¯ÖÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÔ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ µÖÖê„ÖÖêÃÖÖšüß“Öß †ÖÙ£Ö ú ŸÖ¸üŸÖã¤ü ¯Öãœß»Ö ŸÖŒŸµÖÖŸÖ ¤ü¿ÖÔ×¾Ö»Öß †ÖÆêü. ŸÖŒŸÖÖ Îú.1 † ×¾Ö¢ÖßµÖ .•Î ¾ÖÂÖÔ ú 1. †ÖÙ£Ö ú ŸÖ¸üŸÖã¤ü ( úÖê™üß) 2 ŸÖ¸üŸÖã¤üß ŸÖᯙ ¾Ö鬤üß
200 2001 0-01 -02
2002 -03
2003 -04
2004 2005 -05 -06
200 6 -07 7156 100 41
200 708 106 71
200 2009 2010 2011 2012 8-09 -10 -11 -12 -13
300
500
1512
1951
3150
-
66.6 6
202.4 0
22.50 45.4 103.8 40.3 6.27 22.7 0.00 14.5 40.0 17.82 4 7 1 6 0
1310 1310 1500 2100 2555 0 0 0 0 5
áÖÖêŸÖ - Indian Buduget 2000-2013. ŸÖŒŸÖÖ •Îú. 1 ¾Öºþ-Öü †ÃÖê פüÃÖæÖ µÖêŸÖ úß, ¯ÖÏÖ£Ö´Öß ú ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ¾ÖÔ×¡Ö úß ú¸ü ÖÖ“Öê •§üß™êü ÃÖÖ¬µÖ ú¸ü µÖÖÃÖÖšüß ÃÖã¹ý êú»Ö껵ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ •¯Ö Îú´ÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏŸµÖê ú †£ÖÔÃÖÓ ú»¯ÖÖŸÖ ³Ö¸üß¾Ö ×¾Ö¢ÖßµÖ ŸÖ¸üŸÖã¤ü ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öß. ×¾Ö¢ÖßµÖ ¾ÖÂÖÔ 2009-10 ¾Ö ÖôûŸÖÖ ÃÖ¾ÖÔ †£ÖÔÃÖÓ ú»¯ÖÖŸÖ †Ù£Ö ú ŸÖ¸üŸÖã¤üßŸÖ ¾Ö鬤üß †ÖÖ»µÖÖ“Öê פüÃÖæÖ µÖêŸÖê. ÃÖ-Ö 2005-06 ´Ö¬µÖê ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ „ÖÖÃŸÖ †ÖÙ£Ö ú ŸÖ¸üŸÖã¤üߟÖᯙ ¾ÖéÛ¬¤ü¤ü¸ü פüÃÖãÖ µÖêŸÖÖê.‹ Óú¤ü¸üßŸÖ µÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö úÖÓ Öß •¯Ö Îú´ÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸ü úÖ¸üÖê ÃÖÖŸÖŸµÖÖÖê ³Ö¸üß¾Ö ŸÖ¸üŸ Öã¤ü êú»µÖÖ“Öê פüÃÖãÖ µÖêŸÖê.
SEPT-OCTOBER, 2014. VOL-II/XIV
www.srjis.com
Page 1900
SRJIS/BIMONTHLY/DR.DESHMUKH (1898-1902)
¾Ö ÖÔ ÖÖ껵ÖÖÓ“Öê ÃÖ¸üÖÃÖ¸üß ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ™üŒ êú¾ÖÖ¸üß ´Ö¬µÖê (¾µÖ¾ÖãÖÖ¯ÖÖ ×ÖÆüÖµÖ ). ŸÖŒŸÖÖ Îú.2 †. Îú 1 2 3 4 5 6
×¾Ö¢ÖßµÖ ¾ÖÂÖÔ 2003- 04 2004- 05 2005 -06 2006-07 2007 -08 2008 -09
¿ÖÖÃÖ•úßµÖ ¿ÖÖôûÖ 3.1 3.1 3.4 3.4 3.6 3.6
•ÖÖ„Ö Öß ¿ÖÖôûÖ 7.4 7.1 7.3 7.3 7.2 7.5
áÖÖêŸÖ - NEUPA REPORT-2009 ŸÖŒŸÖÖ Îú.2 ´Ö¬Öᯙ †Ö ú›êü¾ÖÖ¸üß¾Ö¹ýÖ †ÃÖê פüÃÖæÖ µÖêŸÖê úß, ÃÖ¸ÖÃÖ¸üß ¾Ö•ÖÔ ÖÖ껵ÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¿ÖÖÃÖ úßµÖ ¿ÖÖôêû¯Öê ÖÖ ÖÖ„Ö Öß ¾µÖ¾ÖãÖÖ¯ÖÖÖ“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †×¬Ö ú פüÃÖæÖ µÖêŸÖê, ¯Ö¸ÓüŸÖã ¿ÖÖÃÖ•úßµÖ ¾µÖ¾ÖãÖÖÖÖ“µÖÖ ¿ÖÖôûÖÓ´Ö¬µÖê ¾Ö ÖÔ ÖÖ껵ÖÖÓ“µÖÖ ÃÖ¸üÖÃÖ¸üß ¾ÖÖœüß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö †×¬Ö ú פüÃÖãÖ µÖêŸÖê. ÃÖ¸ÖÃÖ¸üß ¾Ö ÖÔ ÖÖ껵ÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¿ÖÖÃÖ úßµÖ ¿ÖÖôêû´Ö¬µÖê ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ „ÖÖÃŸÖ 2008-09 ´Ö¬µÖê ŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ú´Öß 2003-04 ´Ö¬µÖê פüÃÖãÖ µÖêŸÖê.µÖÖ ¾ÖºþÖ †ÃÖê פüÃÖãÖ µÖêŸÖê úß,ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖÖ´Öãôêû ¾Ö ÖÔ ÖÖ껵ÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖŸÖ ¾ÖÖœ —ÖÖ»Öß. ×¯Ö µÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖ µÖÖ“Öß ˆ¯Ö»Ö²¬ÖŸÖÖ †ÃÖ ÖÖ-µÖÖ ¿ÖÖôûÖ ŸÖŒŸÖÖ Îú.3 †. ú 1. 2. 3. 4. 5. 6.
×¾Ö¢ÖßµÖ ¾ÖÂÖÔ 2003-04 2004-05 2005-06 2006-07 2007-08 2008-09
¿ÖÖôûÖ“Ó Öê ¯ÖÏ´ÖÖ•Ö 77.89 80.60 63.07 84.89 86.75 87.77
áÖÖêŸÖ - NEUPA REPORT-2009 ŸÖŒŸÖÖ Îú.3 ´Ö¬Öᯙ †Ö ú›êü¾ÖÖ¸üß¾Ö¹ýÖ †ÃÖê פüÃÖãÖ µÖêŸÖê úß, ¯ÖÖ µÖÖ“Öß •¯Ö»Ö²¬ÖŸÖÖ †ÃÖ ÖÖ-µÖÖ ¿ÖÖôûÖÓ“Öß ÃÖÓ µÖÖ ÃÖ-Ö 200506 ´Ö¬µÖê ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ú´Öß ÆüÖêŸÖß ŸÖ¸ü 2008-09 ´Ö¬µÖê ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ „ÖÖÃŸÖ ÆüÖêŸÖß. µÖÖ¾Ö¹ýÖ †ÃÖê פüÃÖãÖ µÖêŸÖê úß,ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ ÃÖã¹ý †ÖÖ»µÖÖ¯ÖÖÃÖæÖ ×¯Ö µÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖ µÖÖ“Öß •¯Ö»Ö²¬ÖŸÖÖ †ÖÃÖ ÖÖ-µÖÖ ¿ÖÖôûÖÓ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü. þ֓”ûŸÖÖ ÖÏÆü ˆ¯Ö»Ö²¬Ö †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ¿ÖÖôûÖÓ“Öß ™üŒ êú¾ÖÖ¸üß ŸÖŒŸÖÖ Îú.4 †. Îú 1. 2. 3. 4. 5. 6.
×¾Ö¢ÖßµÖ ¾ÖÂÖÔ 2003-04 2004-05 2005-06 2006-07 2007-08 2008-09
‹ ú¡ÖßŸÖ Ã¾Ö“”ûŸÖÖ•ÖéÆü 41.88 46.82 52.39 58.13 62.67 66.84
´Öã»Öà“Öê þ֟ÖÓ¡Ö Ã¾Ö“”ûŸÖÖ•ÖéÆü 28.24 32.75 37.42 42.58 50.55 53.60
áÖÖêŸÖ - NEUPA REPORT-2009 SEPT-OCTOBER, 2014. VOL-II/XIV
www.srjis.com
Page 1901
SRJIS/BIMONTHLY/DR.DESHMUKH (1898-1902)
ŸÖŒŸÖÖ Îú.4 ´Ö¬Öᯙ †Ö•ú›êü¾ÖÖ¸üß¾Ö¹ýÖ †ÃÖê פüÃÖæÖ µÖêŸÖê úß,ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ú´Öß Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ÖéÆü 2003-04 ´Ö¬µÖê ÆüÖêŸÖê ŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ „ÖÖÃŸÖ Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ÖéÆü 2008-09 ´Ö¬µÖê †ÃÖ»µÖÖ“Öê פüÃÖãÖ µÖêŸÖê.£ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖ-Ö ÃÖæ¹ý †ÖÖ»µÖÖ¯ÖÖÃÖæÖ Ã¾Ö“”ŸÖÖ ÖéÆü †ÃÖ ÖÖ¸üß ¿ÖÖôûÖÓ“Öß ™üŒ êú¾ÖÖ¸üß ÃÖÖŸÖŸµÖÖÖê ¾ÖÖœŸÖü †ÖÆêü. ×¾Ö¿ÖêÂÖ ´Æü Ö„Öê ´Öã»ÖàÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ÖéÆü ÖÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ´Öã»Öß ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖ ÖÖÆüߟÖ. ŸµÖÖ´Öãôê ŸµÖÖ“Öê ÖôûŸÖß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¾ÖÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖê, ŸÖê ú´Öß ú¸ü µÖÖÃÖÖšüß Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ÖéÆü •¯Ö»Ö²¬Ö •ú¹ý-Ö ¤êü•µÖÖ¾Ö¸ü ¿ÖÖÃÖÖÖÖê ³Ö¸ü פü»µÖÖ“Öê פüÃÖæÖ µÖêŸÖê. ÃÖÖ¸üÖÓ¿Ö:ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ ÃÖã¹ý †ÖÖ»µÖÖÖÓŸÖ¸ü ×¿Ö Ö Ö ¯Ö¬¤üŸÖß ´Ö¬µÖê úÖÆüß “ÖÖÓ Ö»Öê ²Ö¤ü»Ö ‘Ö›æüÖ †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ. ¤ü„Öì¤üÖ¸ü ¾Ö Öã Ö¾Ö¢ÖÖ¯Öæ ÖÔ ×¿Ö Ö ÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖî×ŸÖ ú ÃÖã×¾Ö¬ÖÖÓ´Ö¬µÖê ´ÖÖêšüµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖ¾Ö¸ü ¾ÖÖœü †ÖÖ»Öß †ÖÆêü.áÖß ×¿Ö Ö ÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¾ÖÖœü¾Ö µÖÖÃÖÖšüß ¾Öê Ö¾Öê Öôê •¯ÖÖµÖ ú¸ü µÖÖŸÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ÖôûŸÖß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¸üÖê Ö µÖÖÃÖÖšüß ´Öã»Öà“Öê þ֟ÖÓ¡Ö Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ÖéÆü , •ÃÖŸÖÖê›ü ãֻÖÖÓŸÖ¸ü ׿ֲÖ߸ü ,´Ö¬µÖÖÆü ³ÖÖê„ÖÖ µÖêÖ„ÖÖÖ †ÃÖê ×¾Ö×¾Ö¬Ö •¯Ö Îú´Ö ¸üÖ²Ö×¾Ö»Öê „ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¿ÖÖôûÖ²ÖÖÆüµÖ ´Öã»ÖàÖÖ ¿ÖÖôêû“µÖÖ ¯ÖϾÖÖÆüÖŸÖ †Ö Ö µÖÖÃÖÖšüß •úßÖ㸲ÖÖ ÖÖÓ¬Öß ²ÖÖ»Öß úÖ ×¾ÖªÖ»ÖµÖ ÃÖã¹ý ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ. £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ Öæ Ö¾Ö¢ÖÖ¯Öæ ÖÔ ×¿Ö•Ö•Ö-ÃÖ¾ÖÖÔÃÖÖšüß ×¿Ö Ö Ö µÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¾ÖÔ×¿Ö ÖÖ †×³ÖµÖÖÖ •¯Ö Îú´ÖÖŸÖæÖ ´ÖÖêšüµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖ¾Ö¸ü ¯Ö쵅م ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖæ µÖÖ ´Ö¬µÖê †„ÖæÖÆüß ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ“Öê úÖÆüß ¯ÖÏ¿Ö ¤ãü»ÖÔ ÖßŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏ úÖ¸ü“µÖÖ Öã»ÖÖ´Ö× Ö¸üߟÖæ-Ö ´ÖãŒŸÖ ú¸üŸÖê ŸÖê ×¿Ö Ö Ö µÖÖ †£ÖÖÔÖê ×¿Ö Ö Ö ¯ÖÏŸµÖ Ö „Öß¾ÖÖÖŸÖ •ŸÖ¸êü»Ö ŸÖÖê ³ÖÖ¸üŸÖÖÃÖÖšüß ÃÖãפüÖ †ÃÖê»Ö. ÃÖÓ¤ü³ÖÔ :×¾Ö„ÖµÖ ú×¾Ö´ÖÓ›üÖ, ×¾Ö úÖÃÖÖ“Öê †£ÖÔ¿ÖÖÃ¡Ö †Ö× Ö ×ÖµÖÖê„ÖÖ, ´ÖÓ Öê¿Ö ¯ÖÏ úÖ¿ÖÖ, ÖÖ Ö¯Öã¸. ×Æü¸üÖ †ÖÆêü¸ü ,•¤üµÖÖê´Öã Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ„ÖÖŸÖß»Ö ×¿Ö•Ö•Ö ¾Ö ׿֕֕ú, ×¾ÖªÖ ¯ÖÏ•úÖ¿Ö-Ö -ÖÖ•Ö¯Öã¸ü, (1985). Elementary Education in india : Progress towards UEE NEUPA 2009. http://hi.wikipedia.org
SEPT-OCTOBER, 2014. VOL-II/XIV
www.srjis.com
Page 1902