คู่มือผู้รับการฝึก ช่างไฟฟ้าอุตสาหกรรม ระดับ 1 โมดูล 4 by DSD

คู มื อ ผู รั บ การฝ ก สาขาช า งไฟฟ า อุ ต สาหกรรม ระดับ 1 โมดู ล การฝ ก ที่ 4

คูมือผูรับการฝก 0920164150301 สาขาชางไฟฟาอุตสาหกรรม ระดับ 1

ชุดการฝกตามความสามารถ (CBT)

โมดูลการฝกที่ 4 09215203 การอานแบบ-เขียนแบบวงจรไฟฟาอุตสาหกรรม

กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

คํา นํา

คูมือผูรับการฝก หลักสูตรฝกอบรมฝมือแรงงานตามความสามารถ (Competency Based Training : CBT) นี้ ได พัฒนาขึ้นเพื่อใชเปนเอกสารประกอบการจัดการฝกอบรมกับ ชุดการฝกตามความสามารถ สาขาชางไฟฟาอุตสาหกรรม ระดับ 1 ซึ่งไดดําเนินการภายใตโครงการพัฒนาระบบฝกและชุดการฝกตามความสามารถเพื่อการพัฒนาฝมือแรงงาน ดวย ระบบการฝกตามความสามารถ (Competency Based Workforce Skill Training System) พ.ศ. 2560 โดยมีวัตถุประสงค เพื่อใหครูฝกไดใชเปนเครื่องมือในการบริหารจัดการการฝกอบรมใหเปนไปตามหลักสูตร และติดตามความกาวหนาของผูรับ การฝกอบรม ในดานความสามารถหรือสมรรถนะใหเปนไปตามมาตรฐานที่กําหนด ระบบการฝกอบรมตามความสามารถเปนระบบการฝกอบรมที่สงเสริมใหผูรับการฝกอบรมสามารถฝกฝนเรียนรู ไดตามพื้นฐานความสามารถของตนในเวลาที่มีความสะดวก โดยเนนในเรื่องของการสงมอบการฝกอบรมที่หลากหลาย ไปใหแกผูรับการฝกอบรม และตองการใหผูรับการฝกอบรมเกิดการเรียนรูดวยตนเอง การฝกปฏิบัติจะดําเนินการในรูปแบบ Learning by Doing และเน นผลลั พ ธ ก ารฝ ก อบรมในการที่ทาํ ใหผูรับ การฝก อบรมมีความสามารถในการปฏิบัติงาน ตามที่ตลาดแรงงานตองการ โดยยึดความสามารถของผูรับการฝกเปนหลัก การฝกอบรมในระบบดังกลาว จึงเปนรูปแบบการ ฝกอบรมที่สามารถรองรับการพัฒนารายบุคคลไดเปนอยางดี นอกจากนี้ เนื้อหาวิชาในหลักสูตรการฝกตามความสามารถ (Competency Based Curriculum : CBC) ซึ่งไดจากการวิเคราะหงานอาชีพ (Job Analysis) ในแตละสาขาอาชีพจะถูก กําหนดเปนรายการความสามารถหรือสมรรถนะ (Competency) ที่ผูรับการฝกอบรมจําเปนตองใชในการปฏิบัติงาน และ สอดคลองกับความตองการของสถานประกอบกิจการและภาคอุตสาหกรรม ซึ่งผูรับการฝกจะตองเรียนรูและฝกฝนจนกวาจะ สามารถปฏิบัติเองได ตามมาตรฐานที่กําหนดในแตละรายการความสามารถ ทั้งนี้การสงมอบการฝกสามารถดําเนินการไดทั้ง รูปแบบการเรียนรูผานสื่อสิ่งพิมพ (Paper Based) และผานสื่อคอมพิวเตอร (Computer Based) โดยผูรับการฝกสามารถ เรียนรูไดดวยตนเอง (Self-Learning) ที่บานหรือที่ทํางาน และเขารับการฝกภาคปฏิบัติตามความพรอมตามความสะดวกของ ตน หรือตามแผนการฝก หรือตามตารางการนัดหมาย การฝกหรือทดสอบประเมินผลความรูความสามารถกับหนวยฝก โดยมี ครูฝก หรือ ผูส อนคอยให คําปรึ ก ษา แนะนํ าและจั ดเตรียมการฝก ภาคปฏิบัติ รวมถึง จัดเตรียมและดําเนินการทดสอบ ประเมินผลในลักษณะตาง ๆ อันจะทําใหสามารถเพิ่มจํานวนผูรับการฝกไดมากยิ่งขึ้นชวยประหยัดเวลาในการเดินทาง และ ประหยัดงบประมาณคาใชจายในการพัฒนาฝมือแรงงานใหแกกําลังแรงงานในระยะยาวจึ ง ถื อ เป น รู ป แบบการฝ ก ที่ มี ค ว า ม สํ า คั ญ ต อ ก า ร พั ฒ น า ฝ ม ื อ แ ร ง ง า น ทั ้ ง ใ น ป จ จุ บ ั น แ ล ะ อ น า คต ซึ่ง หากมีการนําระบบการฝก อบรมตาม ความสามารถมาใชในการพัฒ นาฝมือ แรงงานจะชวยทําใหป ระชาชน ผูใชแรงงาน ผูวางงาน นั ก เรียน นัก ศึก ษา และ ผูประกอบอาชีพอิสระ สามารถเขาถึงการฝกอบรมเพื่อพัฒนาตนเองไดอยางสะดวก และไดรับประโยชนอยางทั่วถึงมากยิ่งขึ้น

กรมพัฒนาฝมือแรงงาน

ก กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

เรื่อง

สารบั ญ

หนา

คํานํา

ก

สารบัญ ขอแนะนําสําหรับผูรับการฝก

ข 1

โมดูลการฝกที่ 409215203 การอานแบบ-เขียนแบบวงจรไฟฟาอุตสาหกรรม หัวขอวิชาที่ 1 0921520301 สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร หัวขอวิชาที่ 2 0921520302 แบบวงจรไฟฟาควบคุมมอเตอร

14 31

คณะผูจัดทําโครงการ

ข กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอแนะนําสําหรับผูรับการฝก ขอแนะนําสําหรับผูรับการฝก คือ คําอธิบายเกี่ยวกับรายละเอียดของคูมือ และขั้นตอนการเขารับการฝก ซึ่งมีอยูดวยกัน 6 ขอ ดังนี้

1. รายละเอียดของคูมือ 1.1 โมดูลการฝก / หัวขอวิชา หมายถึง โมดูลการฝกที่ครูฝกตองจัดการฝกอบรม โดยภายในโมดูลจะประกอบไปดวย หัวขอ วิชาที่ ผู รั บการฝ กต อ งเรี ยนรูและฝก ฝน ซึ่ง มีร หัสโมดูลและรหัสหัวขอ วิชาเปนตัวกําหนดความสามารถ ที่ตอ งเรียนรู 1.2 ระยะเวลาการฝก หมายถึง จํานวนชั่วโมงในการฝกอบรม เพื่อใหบรรลุตามวัตถุประสงคของแตละโมดูล 1.3 ระบบการฝกตามความสามารถ (CBT) หมายถึง ระบบการฝก ที่เกิดจากการนําความรู ทัก ษะ ความสามารถ (Competency) ที่จําเปนสําหรับการทํางานมาเปนฐาน (Based) ของการจัดฝกอบรม หรือนํามากําหนดเปนเนือ้ หา (Content) และเกณฑก ารประเมินการฝก อบรม ทําใหผูรับ การฝก อบรมมีความสามารถ (Competency) ตามเกณฑมาตรฐานที่กําหนด และตามความสามารถในการเรียนรูของผูรับการฝกเปนหลัก 1.4 ชุดการฝก หมายถึง สื่อสิ่งพิมพ และสื่ออิเล็กทรอนิกส ใชสําหรับเปนอุปกรณชวยฝก โดยแตละโมดูลประกอบดวย คูมือครูฝก คูมือผูรับการฝก คูมือประเมิน สื่อวีดิทัศน 1.5 ระบบจัดการฝกดวยคอมพิวเตอร (Computer Managed Instruction : CMI) หมายถึง การนําระบบคอมพิวเตอร และเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งใชในการจัดการเรียนรูและฝกอบรม เชน ระบบรับสมัครออนไลน ระบบลงทะเบียน เขารับ การฝก อบรมออนไลน ระบบการฝก อบรมภาคทฤษฎีผานอุป กรณอิเ ล็ก ทรอนิก สห รือ อุปกรณสื่อ สาร แบบพกพา การทดสอบออนไลน การบันทึกผลการฝกอัตโนมัติ และการออกใบวุฒิบัตรอิเล็กทรอนิกส เปนตน โดยการเขา ใชง านระบบ แบง สว นการใชง านตามความรับ ผิด ชอบของผูมีสว นไดสว นเสีย ดัง ภาพในหนา 2 ซึ่ง รายละเอียดการใชงานของผูเขารับการฝกสามารถดูไดจากลิงค mlearning.dsd.go.th/download/files/trainee.pdf

1 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2. ผังการฝกอบรม

3 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

3. วิธีการฝกอบรม 3.1 ผูรับการฝก ทําความเขาใจการฝกอบรมในระบบ CBT ซึ่งสามารถฝกอบรมได 3 รูปแบบ คือ 3.1.1 การฝกอบรมดวยการสงมอบสื่อสิ่งพิมพ (Offline) 3.1.2 การฝกอบรมที่ศูนยฝกอบรม (Offline) 3.1.3 การฝกอบรมดวยสื่อในระบบออนไลน (Online) โดยในแตละรูปแบบจะมีรายละเอียดแตกตางกัน ดังนี้ 3.1.1 การฝกอบรมดวยการสงมอบสื่อสิ่งพิมพ (Offline) คือ การฝก อบรมที่ผูรับ การฝก เรียนรูภาคทฤษฎี (ดานความรู) ดวยตนเอง โดยครูฝก เปนผูสงมอบ คูมือผูรับการฝกที่พิมพจากสื่ออิเล็กทรอนิกส (.pdf) และวีดิทัศน (DVD) แกผูรับการฝก และฝก ภาคปฏิบัติ (ดานทักษะ) ที่ศูนยฝกอบรม การฝกภาคทฤษฎี - ผูรับการฝกเรียนรูภาคทฤษฎีดวยตนเอง โดยใชคูมือผูรับการฝกที่พิมพจากสื่ออิเล็กทรอนิกส (.pdf) และวีดิทัศน (DVD) ที่ครูฝกสงมอบให การประเมินผลภาคทฤษฎี 1) ผูรับการฝกทําแบบทดสอบกอนฝก (Pre-Test) ลงในกระดาษคําตอบ แลวสงกระดาษคําตอบ ใหครูฝก เพื่อตรวจและประเมินผล 2) ครูฝกประเมินแบบทดสอบกอนฝก - ถาผลการประเมินผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จะมี สิ ท ธิ์ ข อเขา รับ การฝก ภาคปฏิบัติ (ถา มี) หรือ เขา รับ การฝก ในโมดูล ถัดไป หรือเขารับการฝกในโมดูลที่ครูฝกกําหนดได - ถาผลการประเมินต่ํากวารอยละ 70 ใหครูฝกมอบหมายใหผูรับการฝกศึกษาเนื้อหา จากสื่อดวยตนเองจนเขาใจ จึงทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) 3) ผูรับการฝกทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) ลงในกระดาษคําตอบ แลวสงใหครูฝกตรวจ และประเมินผล โดยใชหลักเกณฑเดียวกับการประเมินแบบทดสอบกอนฝก การฝกภาคปฏิบัติ 1) ผูรับการฝกตรวจสอบวันฝกภาคปฏิบัติที่ศูนยฝกอบรม - หากครูฝกกําหนดวันฝกและหองฝกโดยระบุชื่อผูรับการฝกไวแลว ใหผูรับการฝกมา ฝกภาคปฏิบัติใหตรงวันและเวลาที่กําหนด - หากครูฝกกําหนดวันฝกและหองฝกแตไมไดระบุชื่อผูรับการฝก ใหผูรับการฝกลงชื่อ ในวันและเวลาที่ตนเองสะดวก

4 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2) ผูรับการฝกศึกษาใบขั้นตอนปฏิบัติงานกอนเขารับการฝกภาคปฏิบัติ 3) เมื่อถึงวันฝกภาคปฏิบัติ ใหผูรับการฝกฟงคําชี้แจงขั้นตอนการปฏิบัติงานจากครูฝก แลวฝก ปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4) ผูรับการฝกสงผลงานใหครูผูฝกประเมินผล และวิเคราะหผลงานรวมกับครูฝกเพื่อใหมาตรฐาน เปนไปตามเกณฑการประเมิน การประเมินผลภาคปฏิบัติ 1) ผูรับการฝกตรวจสอบวันสอบภาคปฏิบัติที่ศูนยฝกอบรม - หากครูฝกกําหนดวันสอบและหองสอบโดยระบุชื่อผูรับการฝกไวแลว ใหผูรับการฝก มาสอบภาคปฏิบัติใหตรงวันและเวลาที่กําหนด - หากครูฝกกําหนดวันสอบและหองสอบแตไมไดระบุชื่อผูรับการฝก ใหผูรับการฝกลงชื่อ ในวันและเวลาที่ตนเองสะดวก 2) เมื่อถึงวันสอบภาคปฏิบัติ ใหผูรับการฝกฟงคําชี้แจงจากครูฝก แลวสอบปฏิบัติงานตามคําชี้แจง 3) ผูรับการฝกสงผลงานใหครูฝกตรวจผลงานและกรอกคะแนนลงในใบประเมินโดยตองผานเกณฑ รอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จึงจะผานการฝกโมดูลนั้น 4) ผูรับการฝกดูประกาศผลการทดสอบภาคปฏิบัติจากครูฝก 3.1.2 การฝกอบรมที่ศูนยฝกอบรม (Offline) คือ การฝกอบรมที่ผูรับการฝกเรียนรูภาคทฤษฎีจากครูฝก และฝกภาคปฏิบัติที่ศูนยฝกอบรม การฝกภาคทฤษฎี ผูรับการฝกเรียนรูภาคทฤษฎีจากครูฝกโดยใชสื่อสิ่งพิมพจากสื่ออิเล็กทรอนิกส (.pdf) และวีดิทัศน (DVD) ที่ศูนยฝกอบรม การประเมินผลภาคทฤษฎี 1) ผูรับการฝกทําแบบทดสอบกอนฝก (Pre-Test) ลงในกระดาษคําตอบ แลวสงกระดาษคําตอบ ใหครูฝกตรวจและประเมินผล 2) ครูฝกประเมินแบบทดสอบกอนฝก - ถาผลการประเมินผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร ผูรับการฝกจะมีสิทธิ์ขอเขารับการฝกภาคปฏิบัติ (ถามี) หรือเขารับการฝกในโมดูลถัดไป หรือเขารับการฝกในโมดูลที่ครูฝกกําหนดได - ถาผลการประเมินต่ํากวารอยละ 70 ใหผูรับการฝกศึกษาเนื้อหาจากสื่อดวยตนเอง จนเขาใจ จึงทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) 3) ผูรับการฝกทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) ลงในกระดาษคําตอบ แลวสงใหครูฝกตรวจ และประเมินผล โดยใชหลักเกณฑเดียวกับการประเมินแบบทดสอบกอนฝก 5 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

การฝกภาคปฏิบัติ 1) ผูรับการฝกตรวจสอบวันฝกภาคปฏิบัติที่ศูนยฝกอบรม - หากครูฝกกําหนดวันฝกและหองฝกโดยระบุชื่อผูรับการฝกไวแลว ใหผูรับการฝกมา ฝกภาคปฏิบัติใหตรงวันและเวลาที่กําหนด - หากครูฝกกําหนดวันฝกและหองฝกแตไมไดระบุชื่อผูรับการฝก ใหผูรับการฝกลงชื่อ ในวันและเวลาที่ตนเองสะดวก 2) ผูรับการฝกศึกษาใบขั้นตอนปฏิบัติงานกอนเขารับการฝกภาคปฏิบัติ 3) เมื่อถึงวันฝกภาคปฏิบัติ ใหผูรับการฝกฟงคําชี้แจงขั้นตอนการปฏิบัติงานจากครูฝก แลวฝก ปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4) ผูรับการฝกสงผลงานใหครูผูฝกประเมินผล และวิเคราะหผลงานรวมกับครูฝกเพื่อใหมาตรฐาน เปนไปตามเกณฑการประเมิน การประเมินผลภาคปฏิบัติ 1) ผูรับการฝกตรวจสอบวันสอบภาคปฏิบัติที่ศูนยฝกอบรม - หากครูฝกกําหนดวันสอบและหองสอบโดยระบุชื่อผูรับการฝกไวแลว ใหผูรับการฝก มาสอบภาคปฏิบัติใหตรงวันและเวลาที่กําหนด - หากครูฝกกําหนดวันสอบและหองสอบแตไมไดระบุชื่อผูรับการฝก ใหผูรับการฝกลงชื่อ ในวันและเวลาที่ตนเองสะดวก 2) เมื่อถึงวันสอบภาคปฏิบัติ ใหผูรับการฝกฟงคําชี้แจงจากครูฝก แลวสอบปฏิบัติงานตามคําชี้แจง 3) ผูรับการฝกสงผลงานใหครูฝกตรวจผลงานและกรอกคะแนนลงในใบประเมินโดยตองผานเกณฑ รอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จึงจะผานการฝกโมดูลนั้น 4) ผูรับการฝกดูประกาศผลการทดสอบภาคปฏิบัติจากครูฝก 3.1.3 การฝกอบรมดวยสื่อในระบบออนไลน (Online) คือ การฝกอบรมที่ผูรับการฝกเรียนรูภาคทฤษฎีดวยตนเองผานระบบจัดการฝกดวยคอมพิวเตอร หรือ CMI โดยใชคูมือผูรับการฝกที่เปนสื่อออนไลนในแอปพลิเคชัน DSD m-Learning และฝกภาคปฏิบัติที่ศูนยฝกอบรม วิธีดาวนโหลดแอปพลิเคชัน DSD m-Learning ผู รั บ การฝ กดาวน โหลดแอปพลิเคชัน DSD m-Learning ซึ่ง วิธีก ารดาวนโหลดแอปพลิเคชัน สามารถแบงออกเปน 2 ชองทางตามแตละระบบปฏิบัติการ คือ 1) ผูรับการฝกที่ใชเครื่องมือสื่อสารอิเล็กทรอนิกส ระบบปฏิบัติการ iOS คนหา แอปพลิเคชัน DSD m-Learning ใน App Store จากนั้นกดดาวนโหลด เพื่อติดตั้งบนเครื่องมือสื่อสาร และเขาใชงานโดยกรอก Username และ Password ตามที่เคยลงทะเบียนไว 6 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2) ผูรับ การฝกที่ใชเครื่องมือสื่อสารอิเล็ก ทรอนิกส ระบบปฏิบัติก าร Android คนหา แอปพลิ เ คชัน DSD m-Learning ใน Google Play Store จากนั้ น กดดาวนโ หลด เพื่อติดตั้งบนเครื่องมือสื่อสาร และเขาใชงานโดยกรอก Username และ Password ตามที่เคยลงทะเบียนไว การฝกภาคทฤษฎี ผูรับการฝกเรียนรูภาคทฤษฎีดวยตนเอง จากคูมือผูรับการฝก ซึ่งเปนสื่อออนไลนบนแอปพลิเคชัน DSD m-Learning การประเมินผลภาคทฤษฎี 1) ผูรับการฝกทําแบบทดสอบกอนฝก (Pre-Test) ลงในแอปพลิเคชัน โดยระบบจะตรวจและประเมินผล อัตโนมัติ - ถาผลการประเมินผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร ผูรับการฝกจะมีสิทธิ์ขอเขารับการฝกภาคปฏิบัติ (ถามี) หรือเขารับการฝกในโมดูลถัดไป หรือเขารับการฝกในโมดูลที่ครูฝกกําหนดได - ถาผลการประเมินต่ํากวารอยละ 70 ใหผูรับการฝกศึกษาเนื้อหาจากสื่อดวยตนเอง จนเขาใจแลวจึงทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) 2) ผูรับการฝกทําแบบทดสอบหลังฝก โดยใชหลักเกณฑเดียวกับการประเมินแบบทดสอบกอนฝก การฝกภาคปฏิบัติ 1) ผูรับการฝกตรวจสอบวันฝกภาคปฏิบัติในแอปพลิเคชัน - หากครูฝกกําหนดวันฝกและหองฝกโดยระบุชื่อผูรับการฝกไวแลว ใหผูรับการฝกมา ฝกภาคปฏิบัติใหตรงวันและเวลาที่กําหนด - หากครูฝกกําหนดวันฝกและหองฝกแตไมไดระบุชื่อผูรับการฝก ใหผูรับการฝกลงชื่อ ในวันและเวลาที่ตนเองสะดวก 2) ผูรับการฝกศึกษาใบขั้นตอนปฏิบัติงานกอนเขารับการฝกภาคปฏิบัติ 3) เมื่อถึงวันฝกภาคปฏิบัติ ใหผูรับการฝกฟงคําชี้แจงขั้นตอนการปฏิบัติงานจากครูฝก แลวฝก ปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4) ผูรับการฝกสงผลงานใหครูผูฝกประเมินผล และวิเคราะหผลงานรวมกับครูฝกเพื่อใหมาตรฐาน เปนไปตามเกณฑการประเมิน การประเมินผลภาคปฏิบัติ 1) ผูรับการฝกตรวจสอบวันสอบภาคปฏิบัติในแอปพลิเคชัน - หากครูฝกกําหนดวันสอบและหองสอบโดยระบุชื่อผูรับการฝกไวแลว ใหผูรับการฝก มาสอบภาคปฏิบัติใหตรงวันและเวลาที่กําหนด 7 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

- หากครูฝกกําหนดวันสอบและหองสอบแตไมไดระบุชื่อผูรับการฝก ใหผูรับการฝกลงชื่อ ในวันและเวลาที่ตนเองสะดวก 2) เมื่อถึงวันสอบภาคปฏิบัติ ใหผูรับการฝกฟงคําชี้แจงจากครูฝก แลวสอบปฏิบัติงานตามคําชี้แจง 3) ผูรับการฝกสงผลงานใหครูฝกตรวจผลงานและกรอกคะแนนลงในใบประเมินโดยตองผานเกณฑ รอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จึงจะผานการฝกโมดูลนั้น 4) ผูรับการฝกดูประกาศผลการทดสอบภาคปฏิบัติในแอปพลิเคชัน 3.2 ครูฝกชี้แจงรูปแบบการฝกอบรมทั้ง 3 รูปแบบแกผูรับการฝก เพื่อทําการตกลงรูปแบบการฝกอบรมรวมกับผูรบั การฝก โดยใหผูรับการฝกเลือกวิธีที่สะดวก 3.3 ครูฝกวางแผนการฝกตลอดหลักสูตรรวมกันกับผูรับการฝก

4. อุปกรณชวยฝกและชองทางการเขาถึงอุปกรณชวยฝก ผูรับการฝกสามารถเลือกใชอุปกรณชวยฝกได 2 รูปแบบ คือ รูปแบบสื่อสิ่งพิมพ (Offline) และรูปแบบระบบจัดการฝก ดวยคอมพิวเตอร หรือ CMI (Online) โดยมีชองทางการเขาถึงอุปกรณชวยฝกแตละรูปแบบแตกตางกัน ดังนี้ 4.1 รูปแบบสื่อสิ่งพิมพ (Offline) ประกอบดวย - คูมือผูรับการฝก เพื่อใชศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ - คูมือการประเมิน เพื่อใชในการทดสอบ - สื่อวีดิทัศน (DVD) เพื่อประกอบการศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ 4.2 รูปแบบระบบจัดการฝกดวยคอมพิวเตอร หรือ CMI (Online) ดังนี้ - คูมือผูรับการฝกรูปแบบเอกสารอิเล็กทรอนิกส (.pdf) เพื่อใชศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ - คูมือการประเมินรูปแบบเอกสารอิเล็กทรอนิกส (.pdf) เพื่อใชในการทดสอบ - สื่อวีดิทัศน (Online) เพื่อประกอบการศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ

5. การวัดและประเมินผล 5.1 การประเมินผลภาคทฤษฎี (ดานความรู) ประเมินผลจากแบบทดสอบภาคทฤษฎีกอนฝก และแบบทดสอบภาคทฤษฎีหลังฝก โดยกําหนดเกณฑการใหคะแนน และการระบุความสามารถดานความรู ดังนี้ เกณฑการใหคะแนน ภาคทฤษฎี ตั้งแตรอยละ 70 ขึ้นไป ต่ํากวารอยละ 70

เกณฑการประเมิน ความสามารถ ผาน (C) ไมผาน (NYC) 8

กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

5.2 การประเมินผลภาคปฏิบัติ (ดานทักษะ) ประเมินผลจากแบบทดสอบภาคปฏิบัติกอนฝก และแบบทดสอบภาคปฏิบัติหลังฝก โดยกําหนดเกณฑการใหคะแนน และการระบุความสามารถดานทักษะ ดังนี้ เกณฑการประเมิน ภาคปฏิบัติ ตั้งแตรอยละ 70 ขึ้นไป หรือทํา ไดตามเกณฑการปฏิบัติงาน ต่ํากวารอยละ 70 หรือ ไม สามารถทําได ตามเกณฑการปฏิบัตงิ าน

เกณฑการประเมิน ความสามารถ ผาน (C) ไมผาน (NYC)

ผูรับการฝกจะไดรับการประเมินผลการฝกจากครูฝก โดยจะตองสามารถปฏิบัติตามความสามารถในแตละโมดูลนั้น ๆ ไดตามเกณฑที่กําหนด จึงจะถือวาผานการฝกโมดูลนั้น และเมื่อผานการฝกครบทุกโมดูล จึงจะถือวาฝกครบชุดการฝกนั้น ๆ แลว

6. เงื่อนไขการผานการฝก ผูรับการฝกที่จะผานโมดูลการฝก ตองไดรับคารอยละของคะแนนการทดสอบหลังฝก ภาคทฤษฎี คะแนนรวมไมต่ํากวารอยละ 70 ภาคปฏิบัติ คะแนนรวมไมต่ํากวารอยละ 70 โดยคะแนนรวมจะถูกนํามาคิดแบงเปนสัดสวน ภาคทฤษฎี คิดเปนรอยละ 20 ภาคปฏิบัติ คิดเปนรอยละ 80 เมื่อนําคะแนนมารวมกัน ผูรับการฝกจะตองไดไมต่ํากวารอยละ 70 จึงจะผานเกณฑ ทั้งนี้ ผูรับการฝกจะตองทําคะแนนผานเกณฑทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ จึงจะผานโมดูลการฝก

9 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

รายละเอียดหลักสูตร หลักสูตรฝกอบรมฝมือแรงงานตามความสามารถ สาขาชางไฟฟาอุตสาหกรรม ระดับ 1 กรมพัฒนาฝมือแรงงาน กระทรวงแรงงาน

รหัสหลักสูตร 0920164150301

1. ขอบเขตของหลักสูตร หลักสูตรนี้พัฒนาขึ้นใหครอบคลุมดานความรู ทักษะ และเจตคติแกผูรับการฝกในสาขาชางไฟฟาอุตสาหกรรม เพื่อให มีความรู ความสามารถและทัศนคติตามมาตรฐานฝมือแรงงานแหงชาติ สาขาชางไฟฟาอุตสาหกรรม ระดับ 1 ดังนี้ 1.1 มีความรูเกี่ยวกับการปฏิบัติงานทางดานชางไฟฟาอุตสาหกรรมไดอยางปลอดภัย 1.2 มีความรูความสามารถเกี่ยวกับการใชเครื่องมือวัดทางไฟฟาและเครื่องมืออุปกรณปองกันสวนบุคคล 1.3 มีความรูเกี่ยวกับทฤษฎีไฟฟา 1.4 มีความรูความสามารถเกี่ยวกับการอานแบบ-เขียนแบบวงจรไฟฟาอุตสาหกรรม 1.5 มีความรูเกี่ยวกับหลักการทํางานของอุปกรณในระบบไฟฟา มาตรฐานสายไฟฟา ขอกําหนดในการติดตั้ง และการเดินสายไฟฟา 1.6 มีความรูความสามารถเกี่ยวกับการตอสายไฟฟา 1.7 มีความรูความสามารถเกี่ยวกับการเดินสายรอยทอโลหะ และทอพีวีซี 1.8 มีความรูความสามารถเกี่ยวกับการเดินสายภายในตูควบคุม 2. ระยะเวลาการฝก ผูรับการฝกจะไดรับการฝกในภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ โดยสถาบันพัฒนาฝมือแรงงาน หรือสํานักงานพัฒนาฝมือ แรงงานที่เปนหนวยฝกตามความสามารถใชระยะเวลาในการฝก 78 ชั่วโมง เนื่อ งจากเปนการฝก ที่ขึ้นอยูกับพื้นฐานความรู ทัก ษะ ความสามารถและความพรอ มของผูรับ การฝกแตล ะคน มีผลใหผูรับการฝกจบการฝกไมพรอมกัน สามารถจบกอนหรือเกินระยะเวลาที่กําหนดไวในหลักสูตรได หนวยฝกจึงตอง บริหารระยะเวลาในการฝกใหเหมาะสมตามความจําเปน ทั้งนี้ใหอยูในดุลยพินิจของผูอํานวยการสถาบันพัฒนาฝมือ แรงงาน หรือผูอํานวยการสํานักงานพัฒนาฝมือแรงงานที่เปนหนวยฝกตามความสามารถจะเห็นสมควร 3. หนวยความสามารถและโมดูลการฝก จํานวนหนวยความสามารถ 8 หนวย จํานวนโมดูลการฝก 8 โมดูล 10 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

4. วุฒิบัตร 4.1 ชื่อเต็ม : วุฒิบัตรพัฒนาฝมือแรงงาน สาขาชางไฟฟาอุตสาหกรรม ระดับ 1 4.2 ชื่อยอ : วพร. ชางไฟฟาอุตสาหกรรม ระดับ 1 4.3 ผูรับ การฝ ก ที่ ผ า นการประเมิ นผลหรื อ ผา นการฝก ครบทุก หน วยความสามารถ จะไดรับ วุฒิบัตร วพร. ชางไฟฟาอุตสาหกรรม ระดับ 1

11 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

รายละเอียดโมดูลการฝกที่ 4 1. ชื่อหลักสูตร

รหัสหลักสูตร 0920164150301 2. ชื่อโมดูลการฝก การอานแบบ-เขียนแบบวงจรไฟฟาอุตสาหกรรม รหัสโมดูลการฝก 09215203 3. ระยะเวลาการฝก รวม 6 ชั่วโมง ทฤษฎี 2 ชั่วโมง ปฏิบัติ 4 ชั่วโมง 4. ขอบเขตของหนวย หนวยการฝกนี้ พัฒนาขึ้นใหครอบคลุมดานความรู ทักษะ และเจตคติแกผูรับการฝก เพื่อใหมี การฝก ความสามารถ ดังนี้ 1. อธิบายการอานและเขียนสัญลักษณไฟฟาในงานควบคุมมอเตอรได 2. อานและเขียนสัญลักษณไฟฟาในงานควบคุมมอเตอรได 3. อธิบายการทํางานของวงจรแตละแบบที่ใชในงานควบคุมมอเตอรไดตามแบบ ที่กําหนด 4. อานแบบแสดงการติดตั้งอุปกรณและตูควบคุมไดตามแบบที่กําหนด 5. อานแบบไฟฟาแสงสวางในโรงงานไดตามแบบที่กําหนด 6. อานและเขียนแบบวงจรที่ใชในงานควบคุมมอเตอรได 5. พื้นฐาน ผูสมัครเขารับการฝกตองมีคุณสมบัติ ดังตอไปนี้ ความสามารถของ 1. มีความรูพื้นฐานงานไฟฟาเบื้องตน หรือผานการฝกอบรมการอานแบบ-เขียนแบบ ผูรับการฝก วงจรไฟฟาอุตสาหกรรมจากหนวยงานหรือสถาบันที่เชื่อถือได 2. ผูรับการฝกผานโมดูลที่ 3 มาแลว 6. ผลลัพธการเรียนรู :เมื่อสําเร็จการฝกในโมดูลนี้แลวผูรบั การฝกสามารถปฏิบัตงิ านโดยมีความรูความสามารถและ ใชระยะเวลาฝก ดังนี้ ระยะเวลาฝก (ชั่วโมง: นาที) ผลลัพธการเรียนรู ชื่อหัวขอวิชา ทฤษฎี ปฏิบัติ รวม 1. อธิบายการอานและ หัวขอที่ 1: สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร 1:00 1:00 2:00 เขียนสัญลักษณไฟฟา ในงานควบคุมมอเตอรได 2. อานและเขียนสัญลักษณไฟฟา ในงานควบคุมมอเตอรได สาขาชางไฟฟาอุตสาหกรรมระดับ 1

12 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

3. อธิบายการทํางานของวงจร หัวขอที่ 2 : แบบวงจรไฟฟาควบคุมมอเตอร แตละแบบที่ในงานควบคุม ไดตามแบบที่กําหนด 4. อานแบบแสดงการติดตั้ง อุปกรณและตูควบคุม ไดตามแบบที่กําหนด 5. อานแบบไฟฟาแสงสวาง ในโรงงานไดตามแบบทีก่ ําหนด 6. อานและเขียนแบบวงจรที่ใชใน งานควบคุมมอเตอรได รวมทั้งสิ้น

13 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

1:00

3:00

4:00

2:00

4:00

6:00

รายละเอียดหัวขอวิชาที่ 1

0921520301 สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร (ใบแนะนํา) 1. ผลลัพธการเรียนรู 1. อธิบายการอานและเขียนสัญลักษณไฟฟาในงานควบคุมมอเตอรได 2. อานและเขียนสัญลักษณไฟฟาในงานควบคุมมอเตอรได

2. หัวขอสําคัญ - สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร

2. วิธีการฝกอบรม การฝกอบรมสามารถเลือกได 3 รูปแบบ คือ 1) การฝกอบรมดวยการสงมอบสื่อสิ่งพิมพ 2) การฝกอบรมที่ศูนยฝกอบรม 3) การฝกอบรมดวยสื่อในระบบออนไลน ดังรายละเอียดในขอแนะนําสําหรับผูรับการฝก

3. อุปกรณชวยฝก อุปกรณชวยฝกสามารถเลือกใชงานได 2 รูปแบบ คือ 1. รูปแบบสื่อสิ่งพิมพ (Offline) ประกอบดวย - คูมือผูรับการฝก เพื่อใชศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ - คูมือการประเมิน เพื่อใชในการทดสอบ - สื่อวีดิทัศน (DVD) เพื่อประกอบการศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ 2. รูปแบบอิเล็กทรอนิกส (Online) ประกอบดวย - คูมือผูรับการฝกรูปแบบเอกสารอิเล็กทรอนิกส (.pdf) เพื่อใชศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ - คูมือการประเมินรูปแบบเอกสารอิเล็กทรอนิกส (.pdf) เพื่อใชในการทดสอบ - สื่อวีดิทัศน (Online) เพื่อประกอบการศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ

14 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

4. การรับการฝกอบรม 1. ผูรับการฝกทําแบบทดสอบกอนฝก (Post-Test) แลวสงใหครูฝกหรือระบบประเมินผลตามวิธีที่เลือกฝกอบรม 1.1 ถาผลการประเมินผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จะมีสิทธิ์ขอเขารับการฝก ภาคปฏิบัติ (ถามี) หรือเขารับการฝกในโมดูลถัดไป หรือเขารับการฝกในโมดูลที่ครูฝกกําหนดได 1.2 ถาผลการประเมินต่ํากวารอยละ 70 ใหผรู ับการฝกเขาฝกอบรมภาคทฤษฎี 2. การฝกอบรมภาคทฤษฎี ใหผูรับการฝกศึกษาคูมือผูรับการฝก และฝกหัดทําใบทดสอบทายหัวขอวิชา 3. เมื่อผูรับการฝกศึกษาคูมือผูรับการฝกประจําโมดูลนั้นเขาใจแลว ใหทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) แลวสงให ครูฝกหรือระบบประเมินผลเชนเดียวกับแบบทดสอบกอนฝก 4. การฝกอบรมภาคปฏิบัติ ผูรับการฝกอานและทําความเขาใจกับใบงาน ใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน และเกณฑการวัด และประเมินผลงาน 5. ผูรับการฝกเขารับการฝกที่ศูนยฝกอบรมที่ลงทะเบียนหรือจองไว 6. ผูรับการฝกอานระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับความปลอดภัยในการฝกของหนวยฝก 7. ผูรับการฝกฟงคําชี้แจงลําดับการปฏิบัติงานตามใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน 8. ผูรับการฝกปฏิบัติงานตามใบงาน แลวสงใหครูฝกตรวจประเมินผล 9. ผูรับการฝกที่คะแนนผลงานผานเกณฑรอยละ 70 สามารถขอทดสอบเพื่อจบโมดูลที่ฝกกับครูฝก

5. การวัดผล 1. ผูรบั การฝกสงแบบทดสอบกอนฝก ใหครูฝกหรือระบบประเมินผลภาคทฤษฎีตามวิธีที่เลือกฝกอบรม 1.1 ถาผลการประเมินผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จะมีสิทธิ์ขอเขารับการฝก ภาคปฏิบัติ (ถามี) หรือเขารับการฝกในโมดูลถัดไปได 1.2 ถาผลการประเมินต่ํากวารอยละ 70 ใหครูฝก มอบหมายใหผรู ับการฝกศึกษาเนื้อหาจากสื่อดวยตนเองจนเขาใจ จึงทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) 2. ผูรบั การฝกสงแบบทดสอบหลังฝก ใหครูฝกหรือระบบประเมินผลภาคทฤษฎี โดยใชหลักเกณฑเดียวกับการประเมิน แบบทดสอบกอนฝก 3. ผูรับการฝกสงผลงานในการฝกภาคปฏิบัติใหครูฝกตรวจประเมินผลงานของผูรับการฝก โดยตองผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลัก สูตร จึง จะมีสิท ธิ์เขารับ การฝกในโมดูลถัดไป หรือ เขารับการฝกในโมดูล ที่ ครูฝกกําหนดได

15 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

7. บรรณานุกรม ธนาทรัพย สุวรรณลักษณ. สัญลักษณและวงจรในการควบคุม.[ออนไลน]. เขาถึงไดจาก : http://e-learning.e-tech.ac.th/learninghtml/e-web/sara012.html ศุภชัย เกาเอี้ยน และปลวัชร เตงภู. 2557. การควบคุมมอเตอรไฟฟา. นนทบุรี:ศูนยหนังสือเมืองไทย. อํานาจ ทองผาสุก และวิทยา ประยงคพันธุ. ม.ป.ป. การควบคุมมอเตอร. ม.ป.ท.

16 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบขอมูล หัวขอวิชาที่ 1 สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร ในแบบงานไฟฟาโดยทั่วไปจะใชสัญลักษณแทนอุปกรณไฟฟาตาง ๆ เนื่องจากการเขียนรูปอุปกรณไฟฟาจริงในแบบงานไฟฟา จะกระทําไดยากและอาจทําใหความหมายผิดพลาดได ดังนั้นจึงตองมีการกําหนดสัญลักษณของอุปกรณไฟฟาชนิดตาง ๆ เพื่อใหเปนมาตรฐาน โดยผูปฏิบัติงานดานไฟฟาจะตองมีความรูเกี่ยวกับความหมายของสัญลักษณอยางถูกตอง 1. สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร สั ญ ลั ก ษณ ใ นงานควบคุ ม หมายถึ ง เครื่ อ งหมายที่ เ ขี ย นหรื อ กํ า หนดขึ้ น เพื่ อ ใช แ สดงแทนอุ ป กรณ ก ารควบคุ ม เปนประโยชนในการเขียนวงจรการควบคุม และใหเขาใจตรงกันระหวางผูเขียนแบบ ผูอานแบบ และผูปฏิบัติงาน ในสวนของ สถานประกอบการหรือ โรงงานอุตสาหกรรมไดมีก ารนําเครื่องจั กรที่ผลิตขึ้นทั้งในประเทศและตางประเทศมาใชในงาน สายการผลิต เพื่อลดการใชกําลังงานและลดตนทุนการผลิต โดยเครื่องจักรจําเปนตองใชมอเตอรไฟฟาเปนเครื่อ งตนกําลัง เพื่อความปลอดภัยในการทํางาน ผูปฏิบัตงิ านในโรงงานจึงตองมีความรูและความเขาใจในการสั่งการหรือควบคุมเครื่องจักรนั้น ๆ ดัง นั้น ผูป ฏิบัติงานที่เกี่ยวข องกั บงานดั งกล าวจะตองมีความรู ความเขาใจดานอุปกรณควบคุมมอเตอรไฟฟา ตลอดจน สัญลักษณตาง ๆ ที่ใชในวงจรควบคุมมอเตอร ซึ่งผูผลิตเครื่องจักรแตละประเทศอาจใชสัญลักษณที่แตกตางกัน ในวงจร ควบคุมมอเตอรไฟฟา สวนใหญจะเปนการเขียนการออกแบบวงจรควบคุม (Control Circuit) วงจรกําลัง (Power circuit) เงื่อนไขการทํางาน การเริ่มเดิน การกลับทางหมุน การหยุดของมอเตอรไฟฟา ซึ่งประกอบดวย มอเตอรไฟฟากระแสตรง (DC motor) มอเตอรไฟฟากระแสสลับ (AC motor) ทั้งชนิด 1 เฟส (Single phase) และ 3 เฟส (Three phase) สําหรับสัญลักษณที่ใชกันทั่วไป โดยเปรียบเทียบตามมาตรฐานที่ไดรับความนิยม ดังตารางที่ 1.1 มาตรฐานดังกลาว ไดแก 1) DIN (Deutsches institute fur normung) มาตรฐานการออกแบบของประเทศเยอรมนี 2) IEC (International electrotechnical commission) มาตรฐานสากลทางไฟฟานานาชาติ 3) ANSI (American national standard institute) มาตรฐานการออกแบบของประเทศสหรัฐอเมริกา/แคนาดา ตารางที่ 1.1 เปรียบเทียบสัญลักษณที่ใชสําหรับการควบคุมมอเตอรกันทั่วไปตามมาตรฐาน DIN, IEC และ ANSI รายการอุปกรณ

DIN

IEC

สวิตชปุมกดปกติเปด

17 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ANSI

รายการอุปกรณ

DIN

IEC

สวิตชปุมกดปกติปด

สวิตชปด-เปด ธรรมดา

สวิตชลูกลอยปกติเปด

สวิตชลูกลอยปกติปด

สวิตชทํางานดวยเทาปกติเปด

สวิตชทํางานดวยเทาปกติปด

สวิตชความดันปกติเปด

สวิตชความดันปกติปด

สวิ ต ช ทํ า งานด ว ยความร อ น หรือสวิตชอุณหภูมิปกติเปด สวิ ต ช ทํ า งานด ว ยความร อ น หรือสวิตชอุณหภูมิปกติปด

18 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ANSI

รายการอุปกรณ

DIN

IEC

สวิ ต ช ค วบคุ ม การไหลหรื อ โฟลสวิตชปกติเปด สวิ ต ช ค วบคุ ม การไหลหรื อ โฟลสวิตชปกติปด สวิตชจํากัดระยะปกติเปด

สวิตชจํากัดระยะปกติปด

ขดลวดหรือ คอยลของสวิ ต ช แมเหล็กหรือคอยลรีเลย ปลดหรือทริปดวยแมเหล็ก

โอเวอร โ หลดรี เ ลย ท ริป ดวย ความรอน หลอดสัญญาณ

ฟวส

เซอรกิตเบรกเกอร

19 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ANSI

รายการอุปกรณ

DIN

IEC

มอเตอรเหนี่ยวนําโรเตอรแบบ กรงกระรอก 3 เฟส

สลิป ริง มอเตอรห รือ มอเตอร เหนี่ยวนําโรเตอรแบบพันขดลวด

มอเตอรไฟฟากระแสตรงแบบ อนุกรม

วาลวแมเหล็กไฟฟา

20 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ANSI

ใบทดสอบ ตอนที่ 1 คําชี้แจง ใหผรู ับการฝกจับคูโจทยและคําตอบใหถูกตอง โดยทําเครื่องหมาย x ลงในกระดาษคําตอบ ขอ

โจทย

ขอ

คําตอบ

ก

เซอรกิตเบรคเกอร

ข

สวิตชลูกลอยปกติปด

ค

โอเวอรโหลดรีเลยทริปดวยความรอน

ง

สวิตช ทํางานด วยความร อ นหรื อ สวิตชอุณหภูมิป กติเ ปด

จ

สวิตชปด-เปด ธรรมดา

21 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ตอนที่ 2 คําชี้แจง ใหผรู ับการฝกจับคูโจทยและคําตอบใหถูกตอง โดยทําเครื่องหมาย x ลงในกระดาษคําตอบ ขอ

โจทย

1 2 3 4 5

ขอ

คําตอบ

ก

ฟวส

ข

สวิตชความดัน (ควบคุมความดัน)

ค

สวิตชปุมกดหนาสัมผัสคาง

ง

หนาสั ม ผั ส ปกติ เ ป ด (Normally Open ; NO)

จ

มอเตอรเหนี่ยวนํา 3 เฟสแบบกรงกระรอก

22 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ตอนที่ 3 คําชี้แจง ใหผรู ับการฝกจับคูโจทยและคําตอบใหถูกตอง โดยทําเครื่องหมาย x ลงในกระดาษคําตอบ ขอ

โจทย

ขอ

คําตอบ

ก

สวิตชจํากัดระยะปกติเปด

ข

สวิตชความดันปกติเปด

ค

หลอดสัญญาณ

ง

สวิตช ทํางานด วยความร อ นหรื อ สวิตชอุณหภูมิป กติปด

จ

ขดลวดหรือคอยลของสวิตชแมเหล็กหรือคอยลรีเลย

23 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

กระดาษคําตอบ ตอนที่ 1 จับคู ขอ ก 1 2 3 4 5 ตอนที่ 2 จับคู ขอ ก 1 2 3 4 5 ตอนที่ 3 จับคู ขอ ก 1 2 3 4 5

ข

ค

ง

จ

ข

ค

ง

จ

ข

ค

ง

จ

24 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบงาน ใบงานที่ 1.1 สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร 1. วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม - อานและเขียนสัญลักษณไฟฟาในงานควบคุมมอเตอรได 2. ระยะเวลาการฝกปฏิบตั ิงาน - ระยะเวลาการฝกปฏิบัติงานรวม 1 ชั่วโมง

3. คําชี้แจง ใหผรู ับการฝกเขียนสัญลักษณไฟฟาที่ใชในงานควบคุมมอเตอร ทีก่ ําหนดใหลงในตารางบันทึกงานใหถูกตอง ตารางบันทึกงาน ลําดับ

ชื่ออุปกรณ

มอเตอรเหนี่ยวนํา โรเตอรแบบ กรงกระรอก 3 เฟส

หลอดสัญญาณ

ปลดหรือทริปดวย

DIN

แมเหล็ก 4

สวิตชจํากัดระยะ ปกติปด

สวิตชจํากัดระยะ ปกติเปด

25 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

IEC

ANSI

ลําดับ

ชื่ออุปกรณ

สวิตชควบคุมการไหล

DIN

หรือโฟลสวิตชปกติปด 7

สวิตชควบคุมการไหล หรือโฟลสวิตชปกติเปด

สวิตชทํางานดวย ความรอน หรือสวิตชอุณหภูมิ ปกติปด

สวิตชทํางานดวย ความรอน หรือสวิตชอุณหภูมิ ปกติเปด

สวิตชความดันปกติเปด

สวิตชทํางานดวยเทา ปกติปด

เซอรกิตเบรกเกอร

26 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

IEC

ANSI

ใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน ใบขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ 1.1 สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร 1. การเตรียมการ 1.1 การเตรียมอุปกรณปองกันสวนบุคคล 1.2 รับฟงคําสั่งจากครูฝก พรอมรับใบงาน 1.3 การเตรียมสถานที่ 1. ตรวจสอบสภาพพื้นที่ปฏิบัติงาน ไมใหมีอุปกรณอื่น ๆ ที่ไมเกี่ยวของ หรือวัสดุอันตราย เชน สายไฟฟา วางกีดขวางอยู 2. ดูแลไมใหบุคคลที่ไมเกี่ยวของเขามาในบริเวณปฏิบัติงาน 3. เตรียมชุดปฐมพยาบาลเบื้องตน ในกรณีเกิดอุบัติเหตุขณะปฏิบัติงาน 4. รับทราบจุดที่ตั้งของอุปกรณชวยเหลือในกรณีฉุกเฉินตาง ๆ รวมถึงวิธีการใชอุปกรณเหลานั้น 1.4 การเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ 1. ปากกา/ดินสอ 2. ปากกาลบคําผิด/ยางลบ

จํานวน 1 แทง จํานวน 1 อัน

หมายเหตุ ตรวจสอบเครื่องมือวามีสภาพพรอมใชงานหรือไม หากพบวาเครื่องมือชิ้นใดชํารุด ใหรายงานครูฝกใหทราบ 1.5 การเตรียมวัสดุ -

27 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2. ลําดับการปฏิบตั ิงาน สัญลักษณที่ใชในงานควบคุมมอเตอร ขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1. เขียนสัญลักษณ มาตรฐาน DIN

คําอธิบาย เขียนสัญลักษณไฟฟาที่ใชในงานควบคุม มอเตอร ตามมาตรฐาน DIN

2. เขียนสัญลักษณ มาตรฐาน IEC

เขียนสัญลักษณไฟฟาที่ใชในงานควบคุม มอเตอร ตามมาตรฐาน IEC

3. เขียนสัญลักษณ มาตรฐาน ANSI

เขียนสัญลักษณไฟฟาที่ใชในงานควบคุม มอเตอร ตามมาตรฐาน ANSI

28 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

3. ตรวจสอบชิน้ งาน ตรวจสอบชิ้นงานและบันทึกขอบกพรองตอไปนี้ พรอมระบุขนาด ลําดับที่ 1

รายการตรวจสอบ

เกณฑการพิจารณา

การปฏิบัติงาน 1.1 สัญลักษณถูกตองตามมาตรฐานที่กําหนด

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

1.2 ความเรียบรอยของงาน

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

29 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบใหคะแนนการตรวจสอบ ลําดับที่ 1

รายการประเมิน

เกณฑการใหคะแนน

การปฏิบัติงาน 1.1 สัญลักษณถูกตองตามมาตรฐานที่กําหนด

คะแนนเต็ม

คะแนนที่ได

15 - เขียนสัญลักษณถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

ใหคะแนนขอละ 1 คะแนน - เขียนสัญลักษณไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนนขอละ 0 คะแนน 1.2 ความเรียบรอยของงาน

- ความเรียบรอยของงานถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 3 คะแนน - ความเรียบรอยของงานไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

ใหคะแนน 0 คะแนน คะแนนเต็ม

หมายเหตุ หากผูเขารับการฝกไดรับคะแนน 11 คะแนนขึ้นไป (คะแนนมากกวาหรือเทากับรอยละ 70) ใหผูเขารับการฝก ขอเขารับการทดสอบภาคปฏิบัติได

30 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

รายละเอียดหัวขอวิชาที่ 2 0921520302 แบบวงจรไฟฟาควบคุมมอเตอร (ใบแนะนํา) 1. ผลลัพธการเรียนรู 1. 2. 3. 4.

อธิบายการทํางานของวงจรแตละแบบที่ใชในงานควบคุมมอเตอรไดตามแบบที่กําหนด อานแบบแสดงการติดตั้งอุปกรณและตูควบคุมไดตามแบบที่กําหนด อานแบบไฟฟาแสงสวางในโรงงานไดตามแบบที่กําหนด อานและเขียนแบบวงจรที่ใชในงานควบคุมมอเตอรได

2. หัวขอสําคัญ 1. 2. 3. 4. 5. 6.

วงจรแสดงแบบงานจริง วงจรแสดงการทํางาน วงจรสายเดียว วงจรประกอบการติดตั้ง แบบแสดงการติดตัง้ อุปกรณและตูควบคุม แบบไฟฟาแสงสวางในโรงงาน

3. วิธีการฝกอบรม การฝกอบรมสามารถเลือกได 3 รูปแบบ คือ 1) การฝกอบรมดวยการสงมอบสื่อสิ่งพิมพ 2) การฝกอบรมที่ศูนยฝกอบรม 3) การฝกอบรมดวยสื่อในระบบออนไลน ดังรายละเอียดในขอแนะนําสําหรับผูรับการฝก

4. อุปกรณชวยฝก อุปกรณชวยฝกสามารถเลือกใชงานได 2 รูปแบบ คือ 1. รูปแบบสื่อสิ่งพิมพ (Offline) ประกอบดวย - คูมือผูรับการฝก เพื่อใชศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ - คูมือการประเมิน เพื่อใชในการทดสอบ 31 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

- สื่อวีดิทัศน (DVD) เพื่อประกอบการศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ 2. รูปแบบอิเล็กทรอนิกส (Online) ประกอบดวย - คูมือผูรับการฝกรูปแบบเอกสารอิเล็กทรอนิกส (.pdf) เพื่อใชศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ - คูมือการประเมินรูปแบบเอกสารอิเล็กทรอนิกส (.pdf) เพื่อใชในการทดสอบ - สื่อวีดิทัศน (Online) เพื่อประกอบการศึกษาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ

5. การรับการฝกอบรม 1. ผูรับการฝกทําแบบทดสอบกอนฝก (Post-Test) แลวสงใหครูฝกหรือระบบประเมินผลตามวิธีที่เลือกฝกอบรม 1.1 ถาผลการประเมินผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จะมีสิทธิ์ขอเขารับการฝก ภาคปฏิบัติ (ถามี) หรือเขารับการฝกในโมดูลถัดไป หรือเขารับการฝกในโมดูลที่ครูฝกกําหนดได 1.2 ถาผลการประเมินต่ํากวารอยละ 70 ใหผรู ับการฝกเขาฝกอบรมภาคทฤษฎี 2. การฝกอบรมภาคทฤษฎี ใหผูรับการฝกศึกษาคูมือผูรับการฝก และฝกหัดทําใบทดสอบทายหัวขอวิชา 3. เมื่อผูรับการฝกศึกษาคูมือผูรับการฝกประจําโมดูลนั้นเขาใจแลว ใหทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) แลวสงให ครูฝกหรือระบบประเมินผลเชนเดียวกับแบบทดสอบกอนฝก 4. การฝกอบรมภาคปฏิบัติ ผูรับการฝกอานและทําความเขาใจกับใบงาน ใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน และเกณฑการวัด และประเมินผลงาน 5. ผูรับการฝกเขารับการฝกที่ศูนยฝกอบรมที่ลงทะเบียนหรือจองไว 6. ผูรับการฝกอานระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับความปลอดภัยในการฝกของหนวยฝก 7. ผูรับการฝกฟงคําชี้แจงลําดับการปฏิบัติงานตามใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน 8. ผูรับการฝกปฏิบัติงานตามใบงาน แลวสงใหครูฝกตรวจประเมินผล 9. ผูรับการฝกที่คะแนนผลงานผานเกณฑรอยละ 70 สามารถขอทดสอบเพื่อจบโมดูลที่ฝกกับครูฝก

6. การวัดผล 1. ผูรบั การฝกสงแบบทดสอบกอนฝก ใหครูฝกหรือระบบประเมินผลภาคทฤษฎีตามวิธีที่เลือกฝกอบรม 1.1 ถาผลการประเมินผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลักสูตร จะมีสิทธิ์ขอเขารับการฝก ภาคปฏิบัติ (ถามี) หรือเขารับการฝกในโมดูลถัดไปได 1.2 ถาผลการประเมินต่ํากวารอยละ 70 ใหครูฝก มอบหมายใหผรู ับการฝกศึกษาเนื้อหาจากสื่อดวยตนเองจนเขาใจ จึงทําแบบทดสอบหลังฝก (Post-Test) 2. ผูรบั การฝกสงแบบทดสอบหลังฝก ใหครูฝกหรือระบบประเมินผลภาคทฤษฎี โดยใชหลักเกณฑเดียวกับการประเมิน แบบทดสอบกอนฝก

32 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

3. ผูรับการฝกสงผลงานในการฝกภาคปฏิบัติใหครูฝกตรวจประเมินผลงานของผูรับการฝก โดยตองผานเกณฑรอยละ 70 ตามที่กําหนดในเอกสารโครงรางหลัก สูตร จึง จะมีสิท ธิ์เขารับ การฝกในโมดูลถัดไป หรือ เขารับการฝกในโมดูล ที่ ครูฝกกําหนดได

7. บรรณานุกรม มนตรี เงาเดช. แบบระบบไฟฟาเบื้องตน. [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก :http://montri.rmutl.ac.th/old/tranning/p01.pdf ศุภชัย เกาเอี้ยน และปลวัชร เตงภู. 2557. การควบคุมมอเตอรไฟฟา. นนทบุรี:ศูนยหนังสือเมืองไทย. อํานาจ ทองผาสุก และวิทยา ประยงคพันธุ. ม.ป.ป. การควบคุมมอเตอร. ม.ป.ท.

33 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบขอมูล หัวขอวิชาที่ 2 แบบวงจรไฟฟาควบคุมมอเตอร วงจรไฟฟา เปนการนําเอาสายไฟฟาหรือตัวนําไฟฟาตอถึงกัน เพื่อใหกระแสไฟฟาสามารถเดินทางจากแหลงจายไฟไปยัง อุปกรณไฟฟาไดซึ่งวงจรไฟฟามีหลายหลายรูปแบบขึ้นอยูกับ การใชงาน ทั้งนี้ เพื่อใหผูปฏิบัติงานสามารถเดินสายไฟฟา เขากับอุปกรณตาง ๆ ไดอยางถูกตอง จึงตองมีการออกแบบวงจรไฟฟากอนการปฏิบัติงาน สําหรับแบบวงจรไฟฟาที่ใชเพื่อ ควบคุมมอเตอรดวยคอนแทคเตอรสามารถแบงไดเปน 4 รูปแบบ 1. วงจรแสดงแบบงานจริง (Working Diagram) แบบงานจริง จะเขียนลักษณะคลายงานจริง นั่นคือ เขียนสวนประกอบของอุปกรณตาง ๆ โดยไมแยกออกจากกัน สายตาง ๆ จะเขียนตอกันที่จุดเขาสายของอุปกรณเทานั้น

ภาพที่ 2.1 ตัวอยางวงจรแสดงแบบงานจริง

34 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2. วงจรแสดงการทํางาน แบบวงจรแสดงการทํางาน สามารถแบงตามลักษณะวงจรได 2 รูปแบบ คือ แบบแสดงวงจรกําลัง และแบบแสดงวงจรควบคุม 2.1 แบบแสดงวงจรกําลัง (Power Circuit) แบบแสดงการทํางานของวงจรกําลัง คือ การเลือกเขียนเฉพาะสวนวงจรกําลังเทานั้น โดยตัดสวนที่ไมเกี่ยวของ ในอุปกรณบางชิ้นออก เชน โอเวอรโหลดรีเลย ที่ไมเขียนสวนคอนแทคซึ่งใชสําหรับวงจรควบคุม สวนสายตาง ๆ ที่ตอถึงกัน จะแสดงจุดตอดวยสายทึบและจุดตอแตละจุดเพียงสายเดียวที่จะเขาไปตอสายของอุปกรณ 2.2 แบบแสดงวงจรควบคุม (Control Circuit) แบบแสดงการทํางานของวงจรควบคุม เปนการนําวงจรควบคุมในงานจริงยืดออกเปนเสนตรง เปนการแยกสายตาง ๆ โดยเขียนออกมาในแนวดิ่งและแนวระนาบ สําหรับสวนประกอบของอุปกรณ จะเลือกเขียนเฉพาะสวนที่นํามาใชใน วงจรควบคุมเทานั้น สําหรับคอนแทคของรีเลย หรือคอยลคอนแทคเตอรสามารถเขียนใหแยกกันอยูตามสวนตาง ๆ ของ วงจรได โดยการเขี ย นตั ว อั ก ษรและตั ว เลขกํา กั บ ไว เ พื่ อ ให รู ว า เป น ของคอนแทคเตอรตัวใด

วงจรกําลัง

วงจรควบคุม

ภาพที่ 2.2 แบบแสดงการทํางานของวงจรกําลังและวงจรควบคุม

35 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

3. วงจรสายเดียว (One Line Diagram) แบบแสดงการทํางานของวงจรกําลัง ที่เขียนแบบวงจรดวยสายเสนเดียว ซึ่งอาจจะมีตัวเลขแสดงจํานวนสายกํากับไว ทั้งนี้ สําหรับวงจรของมอเตอรไฟฟา 3 เฟสที่มีจํานวนสายแตละจุดของวงจรเทา ๆ กัน คือ 3 เสน อาจไมจําเปนตองแสดง จํานวนสายกํากับไว

ภาพที่ 2.3 ตัวอยางวงจรสายเดียว 4. วงจรประกอบการติดตั้ง (Constructional Wiring Diagram) วงจรประกอบการติ ด ตั้ ง ประกอบด ว ย แผงควบคุ ม ตู ค วบคุ ม หรื อ ตู ส วิ ต ช บ อร ด และโหลดที่ ต อ งการควบคุ ม ซึ่ง มัก จะแยกกันอยู ในที่ต างกั น โดยส ว นตา ง ๆ ดัง กลาวจะเขียนแสดงรายละเอียดดวยวงจรแสดงแบบงานจริง และ ประกอบเขาดวยกันที่แผงตอสายโดยใชวงจรสายเดียว รวมถึงเขียนรหัสกํากับสายที่ออกจากจุดตอสายแตละอันไว เชน ที่แผงตอสาย X2 จุดที่ 1 เขียนรหัสวา X3 ซึ่งในตําแหนงนี้จะมีการบอกเอาไววา สายที่จุดนี้ตอมาจากจุดที่ 1 ของแผงตอสาย X2

36 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ภาพที่ 2.4 ตัวอยางวงจรประกอบการติดตั้ง

37 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

5. แบบแสดงการติดตั้งอุปกรณและตูควบคุม แบบแสดงการติดตั้งอุปกรณและตูควบคุมเปนแผนผังแบบวงจรแสดงการเดินสายไฟฟาทั้งวงจรควบคุมและวงจรกําลัง แบบแผนของวงจรจะแสดงการเดิ น สายระหว า งตู ติ ด ตั้ ง อุ ป กรณ ไปยั ง มอเตอร แผงควบคุ ม และอุ ป กรณ อื่ น ๆ สายที่ ต อ เชื่ อ มโยงระหว า งตู และแผงอุ ป กรณ อื่ น ๆ แสดงโดยใช ว งจรสายเดี ย ว และมี โ ค ด ที่ กํา กั บ ว า สายจุ ด นั้น ตอเขากับจุดใดของแผงนั้น ๆ เชน แผงตอสาย (Terminal) X2 ที่จุด 5 จะเดินไปตอกับแผงตอสาย X3 จุดที่ 1 เปนตน

ภาพที่ 2.5 ตัวอยางแบบแสดงการตอสายติดตั้งอุปกรณควบคุมมอเตอร

38 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ภาพที่ 2.6 ตัวอยางแบบแสดงการตอสายติดตั้งอุปกรณควบคุมมอเตอร

39 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

6. แบบไฟฟาแสงสวางในโรงงาน แบบไฟฟาแสงสวางที่ใชในการกอสราง เปนแบบที่แสดงถึงตําแหนงของหลอดไฟแตละหลอดวาอยูตรงจุดใดของหอง หรือตรงจุดใดของโรงงาน เพื่อ ใหผูป ฏิบัติง านทราบวาควรติดตั้ง ที่จุดใด หรือ หลอดไฟที่ตอ งการจะเปลี่ยนอยูที่จุดใด ทั้ง นี้แ บบไฟฟา แสงสว า งที่ ใ ช ใ นการก อ สร า งต อ งเปน แบบมุม มองจากดา นบน (TOP VIEW) คือ แบบของโรงงาน หรือ หอ งที่มองจากดานบนลงมา เพื่อใหสามารถเขียนแสดงถึงตําแหนงตาง ๆ ของสิ่งที่อยูในหองไดชัดเจน พรอมทั้งตาราง อธิบายสัญลักษณ แบบไฟฟาแสงสวาง

ภาพที่ 2.7 ตัวอยางแบบไฟฟาแสงสวาง

40 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ตารางสัญลักษณแบบไฟฟาแสงสวาง สัญลักษณ

ความหมาย สวิตช

หลอดไฟฟาฟลูออเรสเซนต ขนาด 36 วัตต ปลั๊กไฟ แผงควบคุมระบบไฟฟา

41 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบทดสอบ คําชี้แจง ใหผรู ับการฝกจับคูโจทยและคําตอบใหถูกตอง โดยทําเครื่องหมาย x ลงในกระดาษคําตอบ ขอ

โจทย

แบบวงจรเขียนสวนประกอบตอกันตรงจุดเขาสายอุปกรณ

แบบวงจรเขียนเฉพาะสวนของวงจร สวนสายตาง ๆ

แบบวงจรเขียนอุปกรณแสดงการทํางานของคําสั่งแบบเปนวงจรอยางงาย

แบบวงจรเขียนรหัสกํากับสายจากจุดตอสาย

แบบวงจรเขียนในแนวดิ่งและแนวระนาบ และเขียนอุปกรณเฉพาะที่ใชในวงจร

แบบวงจรเขียนอุปกรณที่เกี่ยวของแบบมุมมองจากดานบน

ขอ

คําตอบ

ก

แบบวงจรประกอบการติดตั้ง

ข

แบบไฟฟาแสงสวางในโรงงาน

ค

แบบวงจรแสดงแบบงานจริง

ง

แบบวงจรแสดงการทํางาน (วงจรแกนควบคุม)

จ

แบบวงจรแสดงการทํางาน (วงจรกําลัง)

ฉ

แบบวงจรสายเดียว

42 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

กระดาษคําตอบ ขอ 1 2 3 4 5 6

ก

ข

ค

ง

43 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

จ

ฉ

ใบงาน ใบงานที่ 2.1 เขียนแบบวงจรแสดงแบบงานจริง 1. วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม - อานและเขียนแบบวงจรที่ใชในงานควบคุมมอเตอรได

2. ระยะเวลาการฝกปฏิบตั ิงาน - ระยะเวลาการฝกปฏิบัติงานรวม 1 ชั่วโมง

3. คําชี้แจง ใหผูรับการฝกเขียนแบบวงจรแสดงแบบงานจริงจากแบบวงจรแสดงการทํางานที่กําหนดให ลงในตาราง ใบปฏิบัติงานใหถูกตอง แบบวงจรแสดงการทํางาน

วงจรกําลัง

วงจรควบคุม

44 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน ใบขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ 2.1 เขียนแบบวงจรแสดงแบบงานจริง 1. การเตรียมการ 1.1 การเตรียมอุปกรณปองกันสวนบุคคล สวมใสอปุ กรณปองกันอันตรายสวนบุคคลกอนเริ่มปฏิบัติงาน ไดแก - ถุงมือผา - แวนตานิรภัย - รองเทานิรภัย - หมวกนิรภัย - ชุดปฏิบตั ิงานชาง 1.2 รับฟงคําสั่งจากครูฝก พรอมรับใบงาน 1.3 การเตรียมสถานที่ 1. ตรวจสอบสภาพพื้นที่ปฏิบัติงาน ไมใหมีอุปกรณอื่น ๆ ที่ไมเกี่ยวของ หรือวัสดุอันตราย เชน สายไฟฟา วางกีดขวางอยู 2. ดูแลไมใหบุคคลที่ไมเกี่ยวของเขามาในบริเวณปฏิบัติงาน 3. เตรียมชุดปฐมพยาบาลเบื้องตน ในกรณีเกิดอุบัติเหตุขณะปฏิบัติงาน 4. รับทราบจุดที่ตั้งของอุปกรณชวยเหลือในกรณีฉุกเฉินตาง ๆ รวมถึงวิธีการใชอุปกรณเหลานั้น 1.4 การเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ - อุปกรณเขียนแบบ จํานวน 1 ชุด หมายเหตุ ตรวจสอบเครื่องมือวามีสภาพพรอมใชงานหรือไม หากพบวาเครื่องมือชิ้นใดชํารุด ใหรายงานครูฝกใหทราบ 1.5 การเตรียมวัสดุ -

45 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2. ลําดับการปฏิบตั ิงาน เขียนแบบวงจรแสดงแบบงานจริง ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

คําอธิบาย

1. เขียนแบบวงจรไฟฟากระแสสลับ

เขียนแบบวงจรไฟฟากระแสสลับ ระบบ 3 เฟส 5 สาย

2. เขียนแบบวงจรกําลัง

เขี ย นวงจรกํ า ลั ง มอเตอร ไ ฟฟ า กระแสสลับ 3 เฟส

46 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

คําอธิบาย

3. เขียนแบบวงจรควบคุม

เขียนแบบวงจรควบคุม มอเตอร ไฟฟากระแสสลับ 3 เฟส

47 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

ตารางใบปฏิบัติงาน

48 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

3. ตรวจสอบชิน้ งาน ตรวจสอบชิ้นงานและบันทึกขอบกพรองตอไปนี้ พรอมระบุขนาด ลําดับที่ รายการตรวจสอบ 1 การปฏิบัติงาน 1.1 เขียนแบบวงจรไฟฟากระแสสลับได 1.2 เขียนแบบวงจรกําลังได 1.3 เขียนแบบวงจรควบคุมได

เกณฑการพิจารณา ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

49 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบใหคะแนนการตรวจสอบ ลําดับที่ 1

รายการประเมิน

เกณฑการใหคะแนน

การปฏิบัติงาน 1.1 เขียนแบบวงจรไฟฟากระแสสลับ

คะแนนเต็ม

คะแนนที่ได

15 - เขียนแบบวงจรไฟฟากระแสสลับถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 5 คะแนน

- เขียนแบบวงจรไฟฟากระแสสลับไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 0 คะแนน 1.2 เขียนแบบวงจรกําลัง

- เขียนแบบวงจรกําลังถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

ใหคะแนน 5 คะแนน - เขียนแบบวงจรกําลังไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 0 คะแนน 1.3 เขียนแบบวงจรควบคุม

- เขียนแบบวงจรควบคุมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 5 คะแนน - เขียนแบบวงจรควบคุมไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

ใหคะแนน 0 คะแนน คะแนนเต็ม

50 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบงาน ใบงานที่ 2.2 เขียนแบบวงจรแสดงการทํางาน 1. วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม - อานและเขียนแบบวงจรที่ใชในงานควบคุมมอเตอรได

2. ระยะเวลาการฝกปฏิบตั ิงาน - ระยะเวลาการฝกปฏิบัติงานรวม 1 ชั่วโมง

3. คําชี้แจง ใหผูรับการฝกเขียนแบบวงจรแสดงการทํางานจากแบบวงจรแสดงแบบงานจริงที่กําหนดให ลงในตารางใบปฏิบัติงาน ใหถูกตอง แบบวงจรแสดงแบบงานจริง

51 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน ใบขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ 2.2 เขียนแบบวงจรแสดงการทํางาน 1. การเตรียมการ 1.1 การเตรียมอุปกรณปองกันสวนบุคคล สวมใสอปุ กรณปองกันอันตรายสวนบุคคลกอนเริ่มปฏิบัติงาน ไดแก - ถุงมือผา - แวนตานิรภัย - รองเทานิรภัย - หมวกนิรภัย - ชุดปฏิบัติงานชาง 1.2 รับฟงคําสั่งจากครูฝก พรอมรับใบงาน 1.3 การเตรียมสถานที่ 1. ตรวจสอบสภาพพื้นที่ปฏิบัติงาน ไมใหมีอุปกรณอื่น ๆ ที่ไมเกี่ยวของ หรือวัสดุอันตราย เชน สายไฟฟา วางกีดขวางอยู 2. ดูแลไมใหบุคคลที่ไมเกี่ยวของเขามาในบริเวณปฏิบัติงาน 3. เตรียมชุดปฐมพยาบาลเบื้องตน ในกรณีเกิดอุบัติเหตุขณะปฏิบัติงาน 4. รับทราบจุดที่ตั้งของอุปกรณชวยเหลือในกรณีฉุกเฉินตาง ๆ รวมถึงวิธีการใชอุปกรณเหลานั้น 1.4 การเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ - อุปกรณเขียนแบบ จํานวน 1 ชุด หมายเหตุ ตรวจสอบเครื่องมือวามีสภาพพรอมใชงานหรือไม หากพบวาเครื่องมือชิ้นใดชํารุด ใหรายงานครูฝกใหทราบ 1.5 การเตรียมวัสดุ -

52 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2. ลําดับการปฏิบตั ิงาน เขียนแบบวงจรแสดงการทํางาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1. เขียนแบบวงจรกําลัง

คําอธิบาย แบบวงจรแสดงการทํางาน เริม่ จาก แบบวงจรกํ า ลั ง มอเตอร ไ ฟฟ า กระแสสลับ 3 เฟส

2. เขียนแบบวงจรควบคุม

แบบวงจรควบคุ ม มอเตอรไ ฟฟา กระแสสลับ 3 เฟส

53 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

3. เขียนตารางสภาวะการทํางาน

คําอธิบาย

ตารางสภาวะการทํางานของ แมคเนติก คอนแทคเตอร ในแบบ วงจรแสดงการทํางาน

54 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

ตารางใบปฏิบัติงาน

55 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

รายการตรวจสอบ

เกณฑการพิจารณา

การปฏิบัติงาน 1.1 เขียนแบบวงจรกําลังได

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

1.2 เขียนแบบวงจรควบคุมได

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

1.3 เขียนตารางสภาวะการทํางานได

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

56 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบใหคะแนนการตรวจสอบ ลําดับที่ 1

รายการประเมิน

เกณฑการใหคะแนน

การปฏิบัติงาน 1.1 เขียนแบบวงจรกําลัง

คะแนนเต็ม

คะแนนที่ได

15 - เขียนแบบวงจรกําลังถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 5 คะแนน

- เขียนแบบวงจรกําลังไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 0 คะแนน 1.2 เขียนแบบวงจรควบคุม

- เขียนแบบวงจรควบคุมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

ใหคะแนน 5 คะแนน - เขียนแบบวงจรควบคุมไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 0 คะแนน 1.3 เขียนตารางสภาวะการทํางาน

- เขียนตารางสภาวะการทํางานถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 5 คะแนน - เขียนตารางสภาวะการทํางานไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

ใหคะแนน 0 คะแนน คะแนนเต็ม

หมายเหตุ หากผูเ ขารับการฝกไดรบั คะแนน 11 คะแนนขึ้นไป (คะแนนมากกวาหรือเทากับรอยละ 70) ใหผเู ขารับการฝก ขอเขารับการทดสอบภาคปฏิบัติได

57 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบงาน ใบงานที่ 2.3 เขียนแบบวงจรประกอบการติดตั้ง 1. วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม - อานและเขียนแบบวงจรที่ใชในงานควบคุมมอเตอรได

2. ระยะเวลาการฝกปฏิบตั ิงาน - ระยะเวลาการฝกปฏิบัติงานรวม 1 ชั่วโมง

3. คําชี้แจง ใหผูรบั การฝกเขียนแบบวงจรประกอบการติดตั้ง จากแบบแสดงการทํางานที่กําหนดให ลงในตารางใบปฏิบัติงาน ใหถูกตอง แบบวงจรแสดงการทํางาน

วงจรกําลัง

วงจรควบคุม

58 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบขั้นตอนการปฏิบัติงาน ใบขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ 2.3 เขียนแบบวงจรประกอบการติดตั้ง 1. การเตรียมการ 1.1 การเตรียมอุปกรณปองกันสวนบุคคล สวมใสอปุ กรณปองกันอันตรายสวนบุคคลกอนเริ่มปฏิบัติงาน ไดแก - ถุงมือผา - แวนตานิรภัย - รองเทานิรภัย - หมวกนิรภัย - ชุดปฏิบตั ิงานชาง 1.2 รับฟงคําสั่งจากครูฝก พรอมรับใบงาน 1.3 การเตรียมสถานที่ 1. ตรวจสอบสภาพพื้นที่ปฏิบัติงาน ไมใหมีอุปกรณอื่น ๆ ที่ไมเกี่ยวของ หรือวัสดุอันตราย เชน สายไฟฟา วางกีดขวางอยู 2. ดูแลไมใหบุคคลที่ไมเกี่ยวของเขามาในบริเวณปฏิบัติงาน 3. เตรียมชุดปฐมพยาบาลเบื้องตน ในกรณีเกิดอุบัติเหตุขณะปฏิบัติงาน 4. รับทราบจุดที่ตั้งของอุปกรณชวยเหลือในกรณีฉุกเฉินตาง ๆ รวมถึงวิธีการใชอุปกรณเหลานั้น 1.4 การเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ - อุปกรณเขียนแบบ

จํานวน 1 ชุด

59 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

2. ลําดับการปฏิบตั ิงาน เขียนแบบวงจรประกอบการติดตั้ง ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

คําอธิบาย

1. เขียนสัญลักษณเทอรมินัล

เขียนสัญลักษณไฟเขากระแสสลับ

- X1

3 เฟส 5 สาย ดังนี้ - สัญลักษณเทอรมินัล X1 - สัญลักษณเทอรมินัล X2 - สัญลักษณเทอรมินัล X3 - สัญลักษณเทอรมินัล X4

- X2

- X3

- X4

60 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

คําอธิบาย

2. เขียนแบบวงจรกําลัง

เขียนแบบวงจรกําลัง ไฟฟา และ ต อ กั บ เ ท อ ร มิ นั ล X1, X2, X3, และ X4

61 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

คําอธิบาย

3. เขียนแบบวงจรควบคุม

เขี ย นแบบวงจรควบคุ ม มอเตอร ไฟฟา และต อ กั บ เทอรมิ นัล X1, X2, และ X3

62 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ขอควรระวัง

ตารางใบปฏิบัติงาน

63 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

รายการตรวจสอบ

เกณฑการพิจารณา

การปฏิบัติงาน 1.1 เขียนสัญลักษณเทอรมินัลได

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

1.2 เขียนแบบวงจรกําลังได

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

1.3 เขียนแบบวงจรควบคุมได

ความถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน

64 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

ใบใหคะแนนการตรวจสอบ ลําดับที่ รายการประเมิน 1 การปฏิบัติงาน 1.1 เขียนสัญลักษณเทอรมินัล

1.2 เขียนแบบวงจรควบคุม

1.3 เขียนแบบวงจรควบคุม

เกณฑการใหคะแนน - เขียนสัญลักษณเทอรมินัลถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 5 คะแนน - เขียนสัญลักษณเทอรมินัลไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 0 คะแนน - เขียนแบบวงจรควบคุมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 5 คะแนน - เขียนแบบวงจรควบคุมไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 0 คะแนน - เขียนแบบวงจรควบคุมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 5 คะแนน - เขียนแบบวงจรควบคุมไมถูกตองตามวิธีการปฏิบัติงาน ใหคะแนน 0 คะแนน คะแนนเต็ม

คะแนนเต็ม 15 5

คะแนนที่ได

65 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

คณะผูจัดทําโครงการ คณะผูบริหาร 1. นายสุทธิ 2. นางถวิล 3. นายธวัช

สุโกศล

อธิบดีกรมพัฒนาฝมือแรงงาน

เพิ่มเพียรสิน เบญจาทิกลุ

รองอธิบดีกรมพัฒนาฝมือแรงงาน รองอธิบดีกรมพัฒนาฝมือแรงงาน

4. นายสุรพล พลอยสุข 5. วาที่รอยตรี สมศักดิ์ พรหมดํา

รองอธิบดีกรมพัฒนาฝมือแรงงาน ผูอํานวยการสํานักพัฒนาผูฝ กและเทคโนโลยีการฝก

6. นางเพ็ญประภา 7. นายวัชรพงษ

ศิริรัตน มุขเชิด

ผูอํานวยการกลุมงานพัฒนาระบบการฝก ผูอํานวยการสํานักงานรับรองความรูความสามารถ

คณะที่ปรึกษาโครงการ 1. ผศ. ดร. มนตรี

คําเงิน

ภาควิชาวิศวกรรมโทรคมนาคม คณะวิศวกรรมศาสตร

สุนทรกนกพงศ

สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟาสื่อสาร คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม

2. รศ. ดร. วิสุทธิ์

สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง ภาควิชาครุศาสตรวิศวกรรม คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

3. ผศ. สันติ

ตันตระกูล

4. นายสุระชัย

พิมพสาลี

ภาควิชาครุศาสตรวิศวกรรม คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

5. นายวินัย

ใจกลา

6. นายวราวิช

กําภู ณ อยุธยา

สํานักบริหารงานวิจัยและนวัตกรรมพระจอมเกลาลาดกระบัง สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง

7. นายมนตรี 8. นายธเนศ 9. นายณัฐวุฒิ

ประชารัตน วงควัฒนานุรักษ เสรีธรรม

แผนกวิชาชางไฟฟา วิทยาลัยเทคนิคมีนบุรี แผนกวิชาชางไฟฟา วิทยาลัยเทคนิคมีนบุรี แผนกวิชาชางไฟฟา วิทยาลัยเทคนิคมีนบุรี

10. นายหาญยงค

หอสุขสิริ

แผนกวิชาโลหะการ วิทยาลัยเทคนิคกาญจนาภิเษก มหานคร

66 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน

นายสวัสดิ์

บุญเถื่อน

แผนกวิชาชางยนต วิทยาลัยเทคนิคกาญจนาภิเษก มหานคร

67 กรมพั ฒ นาฝ มื อ แรงงาน