ISK-Teknik | Ocak-Şubat-2019 | Sayı-73

DOĞA SEKTÖREL YAY IN GRUBU

ISSN 1306-9721 FİYATI: 12 TL YIL: 12 SAYI: 73 www.iskteknik.com

73

Isıtma, Soğutma, Klima ve Havalandırma Ekipmanlarının Montaj, Servis ve Uygulama Tekniği Dergisi

OCAK-ŞUBAT 2019

İpucu

Kazan, Eşanjör ve Önemli Ekipmanların Korunması Teknik

mineraltasarim.com

Enerji Verimli, Düşük Küresel Isınma Etkili (GWP) Soğutucu Akışkanlar için Isı Değiştirici Geliştirilmesi Püf Noktası

Depolarda Enerji Verimliliğinin Artırılması Bilgi

Soğutma Sistemlerinde Soğutucu Akışkan Şarj Azaltımı DSYG Dergilik

dergilerinize her yerden ulaşın...

Siz de ısıtma sistemleriyle ilgili her türlü ihtiyacınız için Totaline’a gelin, kaliteye çok uygun fiyatlarla tek adresten sahip olmanın keyfini çıkarın.

www.totaline.com.tr

www.isk-market.com

EC Versiyonlar

Enerji Tasarruflu Fan

Bülbül Mah. Irmak Cad. No: 40 Beyoğlu / Dolapdere / İstanbul Tel: (0212) 250 15 00 - 237 19 29 Faks: (0212) 255 01 14 E-mail: satis@frigoterm.com.tr

www.frigoterm.com.tr

FH

AJ

AE2

2

900/4500 W

200/2400 W

100/900 W

AG

1200/9000 W

Masterflux DC

30/15000 W

THB

40/500 W

Bülbül Mah. Irmak Cad. No: 40 Beyoğlu / Dolapdere / İstanbul Tel: (0212) 250 15 00 - 237 19 29 Faks: (0212) 255 01 14 E-mail: satis@frigoterm.com.tr

www.frigoterm.com.tr

İÇİNDEKİLER Isıtma, Soğutma, Klima ve Havalandırma Ekipmanlarının Montaj, Servis ve Uygulama Tekniği Dergisi

www.iskteknik.com

SAYI 73 • OCAK/ŞUBAT 2019

Sahibi Asrin Bakır Gerçek asrinbakir@dogayayin.com

4 Haber Turu

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Oya Bakır oyabakir@dogayayin.com Yayın Danışmanı Doç. Dr. Hüseyin Bulgurcu Genel Yayın Yönetmeni Gökçen Parlar Ünal gokcenparlar@dogayayin.com

18 Bilgi Soğutma Sistemlerinde Soğutucu Akışkan Şarj Azaltımı

24 Püf Noktası Depolarda Enerji Verimliliğinin Artırılması

28 Teknik Enerji Verimli, Düşük Küresel Isınma Etkili (GWP) Soğutucu Akışkanlar için Isı Değiştirici Geliştirilmesi

Yazı İşleri Müdürü Nihan Kolçak nihankolcak@dogayayin.com Reklam Grup Başkanı Asrin Bakır Gerçek asrinbakir@dogayayin.com Reklam Müdürü Emin Deniz Demirek denizdemirek@dogayayin.com Reklam Servisi Bilgin Akcan bilginakcan@dogayayin.com Melih Büçge melihbucge@dogayayin.com Abone ve Okur Sorumlusu Diler Sunay abone@dogayayin.com Grafik Altan Üren Elif Cankan Hicran Sopaoğlu Sayfa Düzeni Hicran Sopaoğlu Baskı ve Cilt ŞAN OFSET MATBAACILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

Adres: Hamidiye Mah. Anadolu Cad. No: 50 Kağıthane/İstanbul Tel: 0212 289 24 24 Yayımlayan Doğa Yayıncılık ve İletişim Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.

36 İpucu Kazan, Eşanjör ve Önemli Ekipmanların Korunması

38 Piyasa • Baymak’tan Genix Bireysel Atıksu Terfi Cihazı • TEINNOVA FILNET Ultrasonic Filtre Temizleme ve TEINNOVA VISIOBOT Kanallar için Video Kontrol Sistemi 2

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

Yönetim Yeri Alinazım Sk No: 30 34718 Koşuyolu-Kadıköy/İSTANBUL Tel: (216) 327 80 10 Pbx. Faks: (216) 327 79 25 Internet: www.dogayayin.com E-posta: info@dogayayin.com Fiyatı: 12 TL. Yıllık Abone: 70 TL. © 2019 Doğa Yayıncılık Ltd.Şti.

ISSN: 1306-9721 Tüm Türkiye’de dağıtılmaktadır.

Basın Kanunu’na göre yerel süreli yayındır.

EDİTÖR

Soğutucu Akışkanlarda Son Durum Soğutucu akışkanların kullanımı, Montreal 1987 Protokolü ile başlayan bir dizi kararlar ile kısıtlama sürecine girdi. Bu protokol 1990 yılında Londra, 1992’de Kopenhag, 1995 Viyana, 1997’de tekrar Montreal’de yapılan toplantılarla güncellendi. 1997’deki Montreal protokol metninde Avrupa Birliği HCFC’lerdeki bu oranları yüzde 2.8’den yüzde 2’ye düşürdü ve tamamen kaldırma yılını 2015’e çekti.

Montreal Ozon Tabakasını Tüketen Maddeler Protokolüne taraflar, son olarak 15 Ekim 2016 tarihinde 28.

Taraflar Toplantısı’nda Ruanda Kigali’de, hidroflorokarbonların (HFC’ler) azaltılması için anlaştı.

HFC’ler genellikle ozon tabakasına zarar veren maddelere (OTİM) alternatif olarak kullanılır. Ozon tabakasına zarar vermeyen maddelerin kendileri olmasa da HFC’ler, yaklaşık 121 ila 14 bin 800 arasında değişen, küresel ısınma potansiyeli yüksek veya çok yüksek olan sera gazlarıdır.

HFC’lerin Montreal Protokolü’nde sona ermesi, 2009’dan bu yana taraflarca müzakere edilmiştir ve Kigali Değişikliği (XXVIII / 1 Kararı ve beraberindeki XXVIII / 2 Kararı) ile ilgili başarılı anlaşma, Montreal Protokolü’nün tarihi mirasını sürdürmektedir.

Avrupa Birliği’nin ilk yasal düzenlemesi 3094/94 tarihli yönetmelikti. Bu yönetmelik 1 Ekim 2000 tarihinde imzalanan EC 2037/2000 sayılı yönetmelikle değiştirildi.

Danimarka gibi bazı Avrupa Birliği ülkeleri bu yönetmelikten daha sıkı yönetmelikler hazırladılar.

Avrupa Topluluğu Haziran 2006’da Kyoto Protokolünün kapsamına uygun olarak F-Gaz Yönetmeliği hazırladı.

Bu yönetmelik; belli miktarda soğutucu akışkan bulunduran sistemlerde periyodik kaçak kontrolleri, geri kazanım ve iyileştirme işlemleri, işletici ve servis elemanlarının eğitimi ve belgelendirilmesi, soğutucu gaz tanklarının etiketlendirmesini ve kullanım kontrolünü kapsamakta idi.

1 Ocak 2015’ten bu yana geçerli olan F-Gaz Yönetme-

liği, 2006’da kabul edilen orijinal F-Gaz Yönetmeliği’nin yerine geçer. Orijinal Yönetmeliğin uygulama yönetmelikleri yürürlükte kalır ve yeni yasalar kabul edilene kadar uygulanmaya devam edilir.

Mevcut Tüzük önceki önlemleri güçlendirdi ve aşağıdakileri yaparak kapsamlı değişiklikler getirmiştir: • 2015 yılında AB’de satılabilecek en önemli F-gazı miktarını 20’den itibaren sınırlandırmak ve 2030’da 2014 satışlarının beşte birini aşamalı olarak azaltmak. Bu, daha fazla iklim dostu teknolojilere doğru ilerlemenin ana yönlendiricisi olacaktır; • F-gazlarının evlerde veya süpermarketlerde buzdolapları, klima ve köpükler ve aerosoller gibi daha az zararlı alternatiflerin yaygın olduğu pek çok yeni ekipman türünde kullanılmasının yasaklanması; • Ekipmanların kullanım ömrünün sonunda kontrol edilmesi, uygun servis ve gazların geri kazanılmasını gerektiren F-gazlarının mevcut ekipmanlardan salımlarının önlenmesi.

Bu önlemler, AB’de uluslararası kabul görmüş programdan 10 yıl önce ozon tabakasına zarar veren maddelerin başarılı bir şekilde sonlandırılmasını sağlamıştır.

F-gaz düzenlemesi sayesinde, AB’nin F-gaz emisyonları 2030’da 2014’e göre üçte iki oranında azalacaktır.

F-gazlarının yaygın olarak kullanıldığı birçok ürün ve ekipman için iklim dostu alternatiflerin mevcut olduğu göz önüne alındığında, bu iddialı azaltma nispeten düşük maliyetle gerçekleştirilebilir. Ayrıca, soğutma ve iklimlendirme sektöründe yenilikçiliği artırma fırsatları sunmaktadır.

2019 yılının ülkemize ve insanlığa güzellikler getirmesi temennisiyle…

Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

3

HABER TURU

Armatür Derneği Faaliyetlerine Başladı

A

rmatür Valf Musluk Tesisat Ekipmanları ve Vana Sanayicileri Derneği, ilk Genel Kurulunu 10 Ocak 2019’da Beylikdüzü Skyport Residence Dernek Merkez Ofisi’nde gerçekleştirdi. Genel Kurul sonrası Yönetim Kurulu belirlendi ve Armatür Valf Musluk Tesisat Ekipmanları ve Vana Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı olarak Gökhan Turhan seçildi. Turhan yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Sektörümüzün ilk derneği olan Armatür Derneği, ‘arması Türkiye’de üretilen ürünler’ demek. Ancak yalnızca armatür değil, içinden akışkan geçen valf, musluk, tesisat ekipmanları ve vanalar gibi ürünler de derneğimizi ilgilendiriyor.

Derneğimizi esasen çok uzun yıllar önce kurmayı hayal ediyorduk ancak bazı sebeplerden dolayı kuruluşumuz biraz gecikti. Derneğimiz üyeleri, ikinci ve üçüncü nesil sanayiciler, sektörümüzün güçlü ve köklü kuruluşları. Şu an 28 üyemiz bulunuyor, bu sayıyı artıracağız ve sektörümüzün çoğunluğunu temsil etmek için çalışacağız. Derneğimizin ana amacı; sektörümüzün tüm sorunlarını tek çatı altında çözmeye çalışmak, hem sektörümüze hem ihracata katkı sağlamak. Sektörümüz gerek üretim gerek ihracat anlamında güçlü bir sektör, ancak bugüne kadar bizi temsil eden bir sektör derneğimiz yoktu. İstanbul Sanayi Odası’nda ben mecliste sektörümüzü temsil ediyorum ancak ticaret odaları, ihracatçılar birlikleri gibi STK’larda sektörümüzün bir derneği olmaması bizim bir eksikliğimizdi. Şimdi ise sektörümüzü, derneğimizin çatısı altında temsil edeceğiz ve sektör olarak ortak karar alabileceğiz.

Sektörümüz için bir çözüm platformu gibi çalışacağız. Aynı masada oturup, sorunlarımızı dile getirip, sektörümüz için çözüm sağlayacağız.”

4

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

“Sektörümüzün en önemli sorunlarından ve çalışılması gereken konulardan biri, sertifikalar ve standartlar” Armatür Derneği’nin haksız rekabetin önlenmesi, piyasa gözetimi ve denetimi ile ilgili gelecekte çalışmalarının olacağını söyleyen Turhan, “Yakın zamanda yuvarlak masa komiteleri oluşturduk ve komite liderlerini

belirledik. Örneğin, sektörümüzün en önemli sorunlarından ve çalışılması gereken konulardan biri; sertifikalar ve standartlar. Bu konuyu, komite liderlerimiz, Fevzeddin Kaya ve Adem Tekneci önderliğinde ele alacağız. İhracat ve İthalat Komitesini oluşturduk, Liderleri Erman Ayvaz ve Celal Günay olacak. Bir diğer önemli komitemiz, Piyasa Gözetimi ve Denetimi, Haksız Rekabetin Önlenmesi Komitesi. Bu komitenin liderlik görevini de ben yürüteceğim.

Vergilendirme ve Tevkifat Komitesi liderliğini, Adem Meydancı, Hakan Şahin ve Ayhan Şensoy, Eğitim komitemizin liderliğini ise Mehmet Nalbantoğlu yürütecek. Sektörümüzle ilgili STK’lar çok faydalı eğitimler düzenliyor. Biz de Armatür Derneği olarak bu kuruluşlarla işbirliği yapıp sektörümüze özel eğitimlerin düzenlenmesi konusunda çalışmalarımıza başlayacağız. Değerli sanayicilerimizin çalışmaları ile kurulan derneğimizin, gelecekte eğitimli genç ekiplerle birlikte gelişmesini sürdüreceğine inanıyorum” dedi.

ESSİAD Yeni Yönetim Kurulu Başkanı Güray Korun Oldu

F

orm Şirketler Grubu’nun üretim ayağını oluşturan Form Endüstri Tesisleri’nin Genel Müdürü Güray Korun, Ege Soğutma Sanayicileri ve İş Adamları Derneği ESSİAD tarafından Ocak ayında düzenlenen Olağan Genel Kurul Toplantısında alınan kararla Yönetim Kurulu Başkanı görevine getirildi. 1992 yılında Form Şirketler Grubu’nda İmalat Mühendisi olarak çalışma yaşamına başlayan Güray Korun, sırasıyla İmalat Mühendisi, Satış Mühendisi ve Fabrika Müdürü olarak görev yaptı. İklimlendirme sektörü alanında faaliyet gösteren birçok tüzel kuruluşta sektörün gelişimine katkıda bulunmak için faaliyetlerde bulunan Güney Korun, şu anda Türk Tesisat Mühendisleri Derneği (TTMD), Isıtma

Soğutma Klima İmalatçılar Derneği (İSKİD) ve Makine Mühendisleri Odası (MMO) kuruşlarında da aktif olarak üyeliğini yürütüyor. Güray Korun son 4 yıldır üyesi olduğu ESSİAD’da 2018 yılını başkan yardımcısı olarak geçirdi ve 12 Ocak

2019’da ESSİAD’ın yeni başkanı oldu. 1969 yılında Ankara’da doğan Güray Korun, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği bölümünden 1992 yılında mezun oldu. Korun, evli ve bir çocuk babasıdır.

Belimo Türkiye, 2019 Yılı için Eğitim Takvimini Yayımladı

2

016 yılından bu yana alanındaki uzmanlığını sektör paydaşlarının faydasına sunan Belimo Türkiye, 2019 yılı için eğitim takvimini yayımladı. Karşılıklı bilgi, tecrübe ve fikir alışverişinin hedeflendiği Belimo Akademi eğitimlerinde; mekanik tesisat ve otomasyon sektöründe ürün ve sistemler ile ilgili bilgi birikimini artırmak, yenilikçi ve enerji verimli çözümler konusunda fikir alışverişi hedefleniyor.

Belimo Çözüm Ortakları, Meka-

nik Tesisat Proje Tasarım Firmaları, Mekanik Otomasyon Firmaları, Mekanik Tesisat Taahhüt Firmaları ve Mekanik Tesisat Ekipman Üreti-

cilerine yönelik düzenlenen eğitimler, Belimo’nun İstanbul Ümraniye’de bulunan ofisinde ücretsiz olarak gerçekleştiriliyor.

2019 Belimo Akademi programı aşağıdaki gibidir: 06.03.2019 Sensörler 20.03.2019 Klima Santrallerinin Otomatik Kontrolü 11.04.2019 Yangından Korunma ve Duman Kontrol Uygulamaları 25.04.2019 VAV/CAV ve Hava Kontrol Uygulamaları 03.05.2019 Belimo Projelendirme ve Devreye Alma Programları 04.09.2019 Tasarımcılar için Otomasyonun Temelleri 25.09.2019 Kontrol Vanaları ve Balanslama 23.10.2019 Sensörler 06.11.2019 Klima Santrallerinin Otomatik Kontrolü 20.11.2019 Yangından Korunma ve Duman Kontrol Uygulamaları 04.12.2019 VAV/CAV ve Hava Kontrol Uygulamaları 18.12.2019 Belimo Projelendirme ve Devreye Alma Programları Eğitim kayıt formuna ulaşmak için: https://bit.ly/2GZD4xZ ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

5

HABER TURU

SOSİAD, 2019 Yılında Yapacağı Çalışmaları Basın Mensuplarıyla Paylaştı

S

OSİAD (Soğutma Sanayii İş Adamları Derneği), 16 Ocak 2019 tarihinde Yıldız Teknik Üniversitesi MYO ISKAV toplantı salonunda düzenlediği basın toplantısında sektörel basın mensuplarıyla buluştu. Toplantıda SOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Karakuş ve SOSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Hayati Can, SOSİAD’ın 2018 yılı faaliyetleri ve 2019 yılında yapacağı çalışmaları hakkında bilgi verdi.

SOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Karakuş, Florlu Sera Gazlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında iklimlendirme sektörünü bilgilendirmek amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işbirliğinde “Avrupa ve Türkiye’de Florlu Sera Gazlarına İlişkin Yönetmelik Uygulamaları’’ konulu seminer düzenlediklerini söyledi. SOSİAD üyesi firmaların sponsorluğunda T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ozon Tabakasının Korunması Şubesi’nin de destek verdiği seminerlerin büyük ilgi gördüğünü, 2019 yılında Ankara, İzmir ve ISKSODEX Fuarı’nda tekrar etmek için çalışmalar yaptıklarını belirtti.

SOSİAD’ın sosyal ortak olarak yer aldığı Real Alternatives 4 LIFE projesi kapsamında 29 Kasım 2018 tarihinde Almanya IKKE eğitim merkezinde yapılan tutuşucu akışkanlar konusunda eğitime; SOSİAD üyesi Barış Uçaner ve Armen Hüsüman, 14 Aralık 2018 günü İtalya ATF eğitim merkezinde düzenlenen eğitime Kıvanç Aslantaş ve Hüseyin Bahadır Yıldırım, 18-19 Aralık 2018 günü Belçika UC Limburg eğitim merkezinde düzenlenen karbondioksit eğitimine Kıvanç Aslantaş ve Ali Ekber Erdal’ın katılıp eğiticiler olarak eğitimlerini tamamladıkları ve 6

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

sertifikalarını aldıkları bilgisini veren Karakuş, söz konusu eğitimcilerin sektöre eğitimler vereceğini söyledi.

Eğitimcilerin Eğitimi kapsamında 12-13 Mart 2019 tarihinde Friterm Akademi’de AREA Yönetim Başkanı Marco Buoni, İngiltere IOR Derneğinden Raluca Sisiu ve SOSİAD adına eğitime katılan eğiticilerin eşlik edeceği karbondioksit konusunda 15 kişilik eğitim düzenleneceğini belirten Karakuş, bu başlangıç eğitiminin ardından sektörde oluşacak ihtiyaçlara bağlı olarak eğitimlerin devamının sağlanabileceğini söyledi.

Karakuş, Real Alternatives web sitesinin ve AREA F-Gas uygulamasının SOSİAD tarafından Türkçe’ye çevrilerek sektöre kazandırıldığını, “İşinizi Geliştirin: Yanıcı Akışkanlara Hazırlıklı Olun’’ adlı yeni yayın çalışmasının son aşamaya ulaştığını, 2019 yılı içerisinde sektöre kazandırılmasının hedeflendiğini söyledi.

Karakuş, SOSİAD’ın, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, UNIDO işbirliğinde yüksek KIP (Küresel Isınma Potansiyeli) ile çalışan sistemlerin düşük KIP’li alternatif akışkanlarla çalışan sistemlere dönüştürüleceği

örnek projelerin oluşturulması için çalışmalarını yürüttüğünü belirterek, “2019 yılı içerisinde UNIDO ile kontrat imzalanarak proje hayata geçirilecek. Proje tamamlandıktan sonra sektör basınımız için UNIDO ve Bakanlık yetkililerinin katılacağı tanıtım gezisi düzenlenecek” dedi.

2019 yılı içerisinde İstanbul’da Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme Alanı Soğutma Sistemleri bölümünde eğitim veren 6 meslek lisesinde 9. sınıf öğrencilerine ve velilere tanıtım seminerlerinin düzenleneceğini belirten Karakuş, “Milli Eğitim Bakanlığı ile görüşmelerimiz devam ediyor, 2019 yılında bir protokole kavuşturulması hedefleniyor.

SOSİAD olarak meslek lisesi meselesini memleketimizin en önemli meselelerinden biri olarak görüyor, bu konudaki çalışmalarımızı 2019 yılında da artırarak sürdüreceğimizi ilan ediyoruz” diye konuştu. Karakuş ayrıca 17-20 Nisan 2019 tarihlerinde düzenlenecek Teskon+Sodex Fuarı ve 2-5 Ekim 2019 tarihlerinde düzenlenecek ISK-SODEX Fuarında SOSİAD’ın stant açarak katılım sağlayacağını belirtti.

İSKİD’in 2019-2020 Dönemi Yönetim Kurulu, Ozan Atasoy Başkanlığında Göreve Başladı

İ

SKİD’in Olağan Genel Kurulu, İSKİD üyelerinin yüksek katılımı ile 18 Ocak 2019 tarihinde gerçekleştirildi. Divan Başkanı ve üyelerinin seçimi ile başlayan Genel Kurul toplantısında 2017-2018 dönemi Yönetim Kurulu Başkanı Taner Yönet, dönemi içinde yapılan yönetim kurulu çalışmaları ve komisyon faaliyetlerini Genel Kurul ile paylaştı.

Komisyon Başkanlarının geçmiş dönem çalışmalarının sunulmasının ardından yeni yönetim kurulu için seçime geçildi. Genel Kurul kapsamında yapılan seçimlerde üyeler İSKİD’in 14. Dönem Yönetim, Denetim ve Onur Kurullarını belirledi. Yeni seçilen Yönetim Kurulu, seçimin ardından ilk toplantısını gerçekleştirdi. Yapılan toplantıda Yönetim Kurulu içinde görev dağılımı ve gelecek toplantı tarihi belirlendi.

Buna göre Yönetim Kurulu Başkanlığına Ozan Atasoy, Başkan Yardımcılıklarına Taner Yönet ve Ayk Serdar

Didonyan, Genel Sekreterliğe Zeki Özen, Sayman olarak Volkan Arslan oybirliği ile seçildi.

Başkanlık seçimi sonrasında konuşan Yönetim Kurulu Başkanı Ozan Atasoy şunları söyledi: “İSKİD’in bugüne kadar sürdürdüğü başarılı çalışmalarının yeni dönemimizde de artarak süreceğine inancımız tam. Yeni dönemde teknolojik gelişmeleri takip ederek, uluslararası ticari faaliyetlerimize ağırlık vereceğiz.”

14. Dönem (2019-2020) İSKİD Yönetim Kurulu şu isimlerden oluşuyor: Ozan Atasoy, Başkan, Aiolos

Taner Yönet, Başkan Yardımcısı, İmco Ayk Serdar Didonyan, Başkan Yardımcısı, Sarbuz Zeki Özen, Genel Sekreter, Daikin Volkan Arslan, Sayman, Alarko Carrier Birey Bakanay, Üye, Niba Hüseyin Onbaşıoğlu, Üye, Friterm Serli Sinanoğlu Tümer, Üye, Karyer Can Topakoğlu, Üye, Arçelik İSKİD Olağan Genel Kurulu sonrasında düzenlenen müzikli gala yemeğinde onursal üyeler Hasan Önder, Metin Duruk ve Osman Pezükoğlu’na sektöre katkılarından dolayı plaket verildi.

Grundfos Akademi’de Dersler Başlıyor

G

rundfos Akademi, 15 Şubat 2019’dan itibaren yeni dönem eğitimlerine başlıyor.

12 Ekim 2009 tarihinde kapılarını açan Grundfos Akademi’de bugüne kadar binlerce teknisyen, mühendis ve öğrenciye pompalar ve

pompa sistemleri konusunda eğitim verildi. Eğitim takvimini yayımlayan Akademi’nin yeni eğitimleri hakkında detaylı bilgi için Grundfos’un web sitesini ziyaret edebilir veya akademi-tr@grundfos.com mail adresine yazabilirsiniz.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

7

HABER TURU

POMSAD 11. Olağan Genel Kurulu Yapıldı Baymak Yeni Nesil Isı Pompası Yönetim Kurulu Üyelerine teşekkür plaketlerini sunmasının ardından ger- Eğitimlerine çekleştirilen oylama sonucunda, 2018- Devam Ediyor

T

ürk Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği (POMSAD) 11. Olağan Genel Kurulu 26 Eylül 2018 tarihinde, İstanbul Grand Hyatt Hotel’de gerçekleştirildi.

Yönetim Kurulu Başkanlığı’na Başkan Yardımcısı Nurdan Yücel seçildi. Dernek Başkanı Kutlu Karavelioğlu’nun açılış konuşmasıyla başlayan Genel Kurul’da, açılış konuşmasının ardından Dernek Genel Sekreteri Gökhan Sezer Türktan tarafından 2016-2018 döneminde gerçekleştirilen faaliyetler Genel Kurul katılımcılarına sunuldu ve dönem ibrası gerçekleştirildi. Dr. Can Fuat Gürlesel de Genel Kurul’da “Ekonomide, Yatırımlarda ve Makine Sektöründe Gelişmeler – Beklentiler” konulu bir sunum yaptı. Kutlu Karavelioğlu’nun 2016-2018 Dönemi

2020 Dönem Yönetim Kurulu’nda görev yapacak isimler belirlendi ve Yönetim Kurulu Başkanlığına Nurdan Yücel seçildi.

Genel Kurul sonrasında POMSAD üyeleri, eşleriyle akşam yemeğinde bir araya geldi.

POMSAD 2018-2020 Yönetim Kurulu Başkan Nurdan Yücel (Layne Bowler) Yönetim Kurulu Üyeleri Bülent Hacıraifoğlu (Doğuş Vana) Ercan Çelebi (Standart Pompa) İbrahim Akdemir (Asteknik Vana) İsmail Gökhan Çıtak (Göksan Pompa) Murat Çopur (Alarko) Sinan Özgür (KSB) Vahdettin Yırtmaç (Mas Grup) Ziya Şeftalioğlu (Eagle Burgmann) Önceki Başkan Kutlu Karavelioğlu

F-GAZ Eğitimi İSMEK İklimlendirme Okulu’nda Yapıldı

F

-Gazlar Konusunda Kapasite Oluşturma ve Aktarım için Kapasite Geliştirme Teknik Yardım Projesi Eğiticilerin Eğitimi Uygulama Çalışması; yetkililer ve eğitmenlerle İSMEK İklimlendirme Okulu F-Gaz atölyesinde düzenlendi. 22 Ocak 2019 Salı günü yapılan programa Çevre ve Şehircilik Bakanlığı temsilcileri ve 60 eğitmen katılım sağladı. Uluslararası proje ekibi temsilcilerinden eğitimci Dennis 8

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

Huehren’in verdiği ve iki gün süren eğitime; ISKAV mekân ve cihaz kullanımları konularında katkı sundu.

B

aymak, yeni nesil ısı pompalarını Türkiye’nin dört bir yanında gerçekleştirdiği eğitimlerle anlatıyor.

2018 yılında 12 ilde yaklaşık 500 katılımcıyla gerçekleşen eğitimlerde Baymak, bölgelerde hizmet veren satış ve uygulama firmalarıyla bir araya gelerek yeni nesil ısı pompalarının özellikleri ve kullanım alanları hakkında detaylı bilgileri paylaşıyor. Kasım ayında eğitimlerine hız veren Baymak, Balıkesir’in Edremit ilçesinde ve Antakya’da 180 kişilik katılımla düzenlediği ısı pompası eğitimlerinin ardından Ankara’da Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü GünDer tarafından organize edilen ve 3 gün süren organizasyonda, “Isı Pompaları ve Kullanım Alanları” başlıklı oturumda yenilenebilir enerji kaynaklarının en verimli şekilde kullanımını anlattı. Satış ve uygulama firmalarının yanı sıra son kullanıcılara da eğitim veren Baymak’ın Trabzon’dan Hatay’a kadar olan sahil hattı ile birlikte Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır’da gerçekleştirdiği eğitimlere, geniş çaplı katılım sağlandı.

HABER TURU

İTÜ ile Avrupa’nın 8 Üniversitesi Arasında İşbirliği

İ

stanbul Teknik Üniversitesi, Avrupa’nın önde gelen 8 üniversitesi ile birlikte Avrupa Mühendislik, Öğrenimde Yenilikçilik ve Bilim İttifakı’nı kurdu. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca’nın başkanlık ettiği İTÜ Delegasyonu Avrupa’nın seçkin üniversitelerinin rektörleri ve delegasyonları ile 29 Ocak 2019’da İspanya’nın başkenti Madrid’de bir araya geldi. Türkiye’den İstanbul Teknik Üniversitesi, İspanya’dan Madrid Politeknik Üniversitesi, Macaristan’dan Budapeşte Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesi, Romanya’dan Bükreş Politeknik Üniversitesi, Almanya’dan Friedrich Alexander Erlangen-Nürnberg Üniversitesi, Fransa’nın önemli mühendislik yüksek okulları (graduate engineering schools) çatı kurumu ParisTech’in kurucu üyelerinden Chimie ParisTech, École des Ponts et Chaussées ParisTech, ENSTA ParisTech, Mines ParisTech, güçlerini birleştirdi ve “Avrupa Mühendislik, Öğrenme Yenilik ve Bilim İttifakı’nı (EELISA -European Engineering, Learning Innovation and Science Alliance)” oluşturdu. İttifakın hedeflerini de kapsayan kuruluş beyanı, Madrid Politeknik Üniversitesi’nin düzenlediği görkemli bir törenle imzalandı.

Bilindiği gibi Avrupa Komisyonu, 2025 yılına kadar 20 Avrupa Üniversitesi kurmaya yönelik bir Erasmus+ çağrısı yayımlamıştı. İTÜ ekibi dahil, EELİSA üyesi ekipler bu çağrıya cevap vermek üzere 8 ay birlikte çalıştı.

Mühendislik eğitimine önemli katkı Mines ParisTech koordinatörlüğünde, ATHENS (Advanced Technology Higher Education Network/Socrates) adlı değişim programı çerçevesinde 20 yıldan beri işbirliği yapan üniversite ve 10

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

okullar, yeni kurdukları EELISA sayesinde, toplam 170 bin öğrenci ve personeli, 2025 yılına kadar iddialı hedefler taşıyan bir Avrupa Üniversitesi oluşturmak üzere bir araya getirdi. Bu doğrultuda geliştirilen geniş vizyonlu ortak projenin ilk 3 yılı, bütün Avrupa’da geçerli, yüksek lisans (master) seviyesinde bir mühendislik derecesi oluşturmaya odaklandı. Bu kapsamda sektörle ilgili eğitim ve deneyim paylaşımı yaygınlaştırılacak. Yükseköğrenim ve bilimsel araştırma arasındaki ilişki kuvvetlendirilecek, bilimsel araştırma yaparak öğrenme desteklenecek. İlk 3 yıllık öğrenci ve akademik personel hareketliliği kapsamında, Avrupa Komisyonu nezdinde öncelikli olan “Akıllı, Yeşil ve Sürdürülebilir Şehir” ile “Endüstri 4.0” konularında açılacak ders programları sunulacak. Adı geçen bu iki alanda çalışan laboratuvar ve ekipler arası işbirliği desteklenecek. İleride, hem işbirliği alanları genişletilecek hem de lisans ve doktora konularında birlikte çalışılacak. Avrupa Mühendislik Eğitimi Akreditasyon Ağı da EELISA

projelerine danışman partner olarak destek verecek.

EELISA hakkında Avrupa devlet başkanları ve başbakanları, 20 Avrupa Üniversite kurma fikrini 2017 sonbaharında tartışmaya açtı.

Avrupa Komisyonu konuyu 2018’in ilk aylarından itibaren gündeme aldı ve 2018 sonu 1., 2019’da 2. çağrının yapılacağını bildirdi. Avrupa üniversiteleri 10-11 aydır bu konuda görüşüyor.

Avrupa Üniversitesi projesi 5 alt projeden oluşuyor: 1) Organizasyon ve yönetim, 2) Eğitim, 3) Eğitim ile Ar-Ge ve inovasyon arasında köprü, 4) Üniversite ile iş dünyası ve toplum işbirliği, 5) İletişim, proje sonuçlarını toplumla paylaşma ve yayma. İTÜ Eğitim ile Ar-Ge ve İnovasyon arasında köprü konusunun liderliğini üstlendi ve diğerlerine katkıda bulundu.

Buderus Sponsorluğunda Gerçekleşen Türkiye’nin En İyi Kombi Ustası Yarışması Başladı

2

017 yılında Türkiye’de bir ilke imza atarak En İyi Kombi Ustası Yarışması’nı düzenleyen Bosch Termoteknik, bu sene ikincisini Buderus’un sponsorluğunda gerçekleştiriyor. İki etaptan oluşan yarışmanın ilk etabı, 20 Şubat - 20 Mart tarihleri arasında her Pazartesi, Çarşamba ve Pazar günleri 18:00 – 22:00 saatleri arasında www.kombininustasi.com web sitesinde gerçekleşecek. Kombi montaj ustaları, kendilerine uygun olan gün ve saatte yarışmaya katılarak soruları en kısa sürede doğru yanıtlamaya çalışacak.

Online etabın sonunda en yüksek puana sahip ilk 15 kombi montaj ustası, 25 Nisan’da İstanbul’da

düzenlenecek büyük finalde yarışma hakkı kazanarak bilgilerini, hızlarını, uzmanlıklarını ve ustalıklarını gösterme fırsatı yakalayacak. Yarışma sonunda birinci, ikinci ve üçüncü finalistleri birbirinden değerli ödüller bekliyor olacak. Ayrıca büyük finalin birincisi “Türkiye’nin en iyi kombi ustası” unvanının da sahibi

olacak. Online etap sırasında ustalar farklı uygulamalar üzerinden de ekstra puanlar toplayabilecek. Her gün 20:00 – 21:00 saatleri arasında yayımlanacak günün Buderus Bonus Sorusunu cevaplayarak ya da kombi montajı yapan iki arkadaşını davet kodu ile yarışmaya davet ederek ek puanlar kazanabilecek. Yarışmada aynı zamanda sektörün en beğenilen ve sevilen ustası da belli olacak. Ustaları desteklemek isteyenler www.kombininustasi.com ‘a kayıt olduktan sonra “Benim Ustam” sayfasından destekledikleri ustaları beğenebilecek. En çok beğeniyi alan usta büyük finale katılarak “Gönüllerin Ustası” ödülünü alacak.

Pramid Isı Sistemleri’nin E.C.A. Showroom Açılışı Ankara’da Gerçekleşti

E

.C.A’nın Ankara bölge bayilerinden Pramid İnşaat Malzemeleri Isı Sistemleri, sektördeki 25. yılında, 750 metrekare alanda, Ulus Rüzgarlı’da faaliyet gösterecek olan mağazasının açılışını gerçekleştirdi.

Açılış töreni ATO Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, ATO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Temel Aktay, MÜSİAD Ankara Şube Başkanı İlhan Erdal, TİMKODER Yönetim Kurulu Başkanı Tekin Yetiş, Elginkan Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Emas Makina Sanayi A.Ş. Genel Müdürü Mehmet Özokumuşoğlu, Rüzgarlı esnafı, Ankara ve çevre illerden gelen doğalgaz tesisat firmaları ve Ankaralı vatandaşların katılımlarıyla 25 Aralık 2018 tarihinde gerçekleşti. E.C.A. markalı ısıtma-soğutma ürünlerinin sergilendiği showroom tüm Ankara ve çevre illerdeki iş ortaklarına;

kombi, kazan, klima ve panel radyatör başta olmak üzere oldukça geniş ürün yelpazesiyle hizmet sunmaya hazır.

Pramid Isı Sistemleri Firma Sahibi Rahmi Toy, açılış konuşmasında tüm katılımcılara teşekkür ederek, Pramid – E.C.A. işbirliğinin Ankara açısından önemini vurgularken, kendi alanında iki köklü firmanın ısıtma – soğutma sektöründe ileriye dönük birçok atılım yapacağını ifade etti.

Rahmi Toy konuşmasında, 25 yıllık ticaret hayatlarında “doğru ticaret“

misyonundan hiçbir zaman vazgeçmediklerini ifade ederek, nice 25 yıl bu yaklaşımın aynı şekilde devam edeceğini dile getirdi. Açılışta konuşan Elginkan Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Emas Makina Sanayi A.Ş. Genel Müdürü Mehmet Özokumuşoğlu, Pramid Isı Sistemleri ailesini tebrik ederek, E.C.A.’nın “Yıllarca Beraber” ilkesi doğrultusunda daha nice yıllar iş birliklerinin sürmesi temennisinde bulundu.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

11

HABER TURU

Alarko Carrier’ın Ankara Bürosuna Bağlı Yetkili Satıcıları, Yıl Sonu Toplantısında Buluştu

A

larko Carrier, bayilik satışları departmanı üst yönetimi ve Ankara bürosuna bağlı 100 yetkili satıcısının katılımıyla 2 gün süren yıl sonu değerlendirme toplantısı düzenledi. Alarko Carrier yönetimi, toplantının açılışında 2018 yılında bayilik kanallarında yaşanan gelişmeleri aktardı ve başarılı geçen 2018 yılı için tüm yetkili satıcılara teşekkür etti. Daha sonra Ankara Büro Satış Müdürü Ali İsmet Koçak, 2019 yılına dair strateji ve hedefleri davetlilerle paylaştı. Etkinliğin ikinci günü Bireysel ve Ticari Klimalar Ürün Yöneticisi

Dilara Çayır, sunumunda Alarko ve Toshiba ailesinde yer alan klimalardaki yenilikleri paylaştı. Katılımcıların

görüş ve önerilerini paylaşma fırsatı buldukları etkinlik, soru cevap bölümüyle sona erdi.

Kültür Üniversitesi Öğrencilerinden Systemair HSK’nın Dilovası’ndaki Fabrikasına Ziyaret

S

ystemair HSK, üniversitelerin çeşitli bölümlerinden öğrencileri ağırlayarak onlara iklimlendirme sektörünü tanıtırken aynı zamanda vizyon sağlıyor. Systemair HSK, kendine edindiği bu görev kapsamında Kültür Üniversitesi İklimlendirme ve Soğutma Teknolojileri Programı öğrencilerini Dilovası’ndaki fabrika-

sında ağırladı. Organize edilen bu teknik gezide Ar-Ge ve Kalite, Üretim ve Planlama gibi departmanlardan temsilciler, öğrencilere fabrikayı, işleyişi ve çeşitli projeleri anlatan sunumlar yaptı. Ayrıca İnsan Kaynakları departmanının yaptığı sunumla öğrencilere istihdam olanakları, organizasyon yapısı ve kariyer fırsatları anlatıldı.

Systemair HSK, İş Ortaklarını İsveç’te Ağırladı

S

ystemair, 29 Kasım-1 Aralık tarihleri arasında mekanik proje tasarım firmalarının temsilcilerinden oluşan bir grup ile birlikte Systemair İsveç fabrikasına bir gezi düzenledi.

Gezi, Systemair Genel Merkezi ve yeni açılan Technical Center turları ile başladı.

2018 yılında yeniden yapılan Systemair Technical Center’da ziyaretçiler, toplam 2 bin 800 m2 kapalı alana yayılan ve uluslararası normlara uygun olarak akustik, hava akışı ve ısıl 12

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

ölçümlerin gerçekleştirildiği ve çeşitli simülasyonların yapıldığı test laboratuvarlarını gezdi. “Ventilatorium” bölümünde ise iklimlendirme sektörünün gelecekte ulaşacağı nokta ile ilgili uzun vadeli görüşlerin projeksiyonları ve teknik gelişmeler paylaşıldı.

Technical Center turunun ardından fanlar, kompakt klima santralleri ve Frico ürünlerinin üretildiği hatları gezen grup, buradan Stockholm’e geçiş yaptı. Stockholm’de uzman rehber eşliğinde Gamla Stan, Nobel ve

Vasa müzelerini de içeren panoramik bir şehir turu yapıldı, bölgenin tarihi ve kültürel değerleri ziyaretçiler ile paylaşıldı.

Caleffi, “Hidrolik Sistemlerde Balanslama” Eğitimi Gerçekleştirdi

C

aleffi, Ocak ayında Makina Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi’nin ev sahipliğinde “Hidrolik Sistemlerde Balanslama” eğitimini gerçekleştirdi.

Kısa bir marka tanıtımının ardından Caleffi İş Geliştirme Müdürü Ceren Ercan, hidrolik sistemlerde balansla-

manın önemini ve sistem farklılığına göre hangi cihazların kullanılması gerektiğini anlattı.

2019 senesine katılımın yüksek olduğu bu eğitim ile başlayan Caleffi, yıl içerisinde birçok farklı şehirde HVAC profesyonelleri ile buluşmayı planlıyor.

Ökotek’in “Organize Sanayi Bölgeleri için Biyolojik Atıksu Arıtma Tesislerinin Optimizasyonu” Teknik Eğitimi Bursa’da Yapıldı

Ö

kotek, farklı endüstrilerden yönetici ve mühendislere “Organize Sanayi Bölgeleri için Biyolojik Atıksu Arıtma Tesislerinin Optimizasyonu” temalı teknik eğitim düzenledi. Katılımcıların tesislerindeki havalandırma havuzlarından alınan atıksu numuneleri ile mikrobiyolojik analizler yapıldı. Bursa, Balıkesir, Eskişehir, Kocaeli, İzmir gibi çok sayıda OSB temsilcisi ile firma yetkilisinin katıldığı programda konuşan Ökotek Genel Müdürü Şebnem Aybige Şener, endüstriyel tesislere ait biyolojik atıksu arıtma sistemlerindeki biyokütlenin girişteki pik yüklere ve toksik maddelere karşı direncinin artırılıp tesisin nasıl daha verimli şekilde işletilebileceğinin önemini vurguladı. Ökotek Teknik Koordinatörü Burcu Kaleli Öztürk’ün “Atıksu Arıtma Tesislerini Etkileyen Faktörler ve Kontrol Parametreleri”, Ökotek Atıksu Bölüm Yöneticisi Nilay Barlas Turan ve Ökotek Analiz ve Değerlendirme Mühendisi Songül Göden ve Çevre Yüksek Mühendisi Oğuz Üçevli’nin “Biyolojik Atıksu Arıtma Sistemlerindeki Biyokütlenin Mikrobiyolojik Analizlerle Kontrolü ve Proses Yönetimi, Uygulamalı Laboratuvar, Mikrobiyolojik Analizlerin Yorumlanması”

temalı sunumlarının sonrasında katılımcıların soruları cevaplandırıldı.

Dünyanın en büyük seçimli adapte bakteri kültürü ve enzim üreticisi firmanın Atıksu Bölümü Teknik Müdürü Geoff roy Chantry ise Atıksu Arıtımındaki Dünyadaki Öncelikli Konular, Karma Atıksuları olan Endüstriyel Biyolojik Atıksu Arıtma Tesislerinde Sık Karşılaşılan Sorunlar, Muhtemel Sebepler ve Çözüm Önerilerini içeren sunumunu gerçekleştirdi.

Prof. Dr. Hulusi Barlas ise “Atıksudaki Kirletici Parametreler” başlıklı sunumunu yaparken esas olanın öncelikle su ve atıksu analizleri üzerine yorum yapabilmek olduğunun altını çizerek, “Parametreleri derinliğine tanımazsak bunların ilişkilerini de anlayamayız ve bu ilişkileri söze dökemeyiz. Halbuki

tüm incelik parametreler arasındaki ilişkilerin anlaşılmasında gizlidir.

Analizin doğru mu yanlış mı olduğunu da ancak bu ilişkileri konuşturarak anlayabiliriz. Yorum yapabilme kültürü yerine ‘ezber kültürü’ hâkim olunca yanlış analiz bazlı tesis yapımı bile sıradan uygulamalar haline gelir.

Analizi yorumlayabilmek, doğruluğunu sağlamasını yapabilmek önceliğimiz olmalıdır” dedi.

Sunumları takiben katılımcıların işletmelerindeki biyolojik atıksu arıtma tesislerindeki güncel sorunları ile ilgili soruları konuşmacılar tarafından cevaplandırıldı. Katılımcıların yanlarında getirdikleri atıksu numuneleri Ökotek uzmanlarınca mikrobiyolojik analize tabi tutuldu. Eğitime katılan 46 kişiye daha sonra sertifikaları verildi.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

13

HABER TURU

SFA SANIHYDRO Alanya’da Tesisat Ustalarıyla Bir Araya Geldi

S

FA SANIHYDRO 6 Şubat 2019 tarihinde Golden Riviera Hotel Alanya’da, tesisat ustalarıyla bir araya geldi. 103 kişinin katılımıyla gerçekleşen seminerde, Satış Sonrası Hizmetler Sorumlusu Erman Tümçelik, SFA Grubu’nun 60 yıllık geçmişinden bahsetti ve WC öğütücü pompaların sağladığı çözümleri anlattı. Tümçelik, “WC öğütücü ve pompalar, doğal akışlı tahliyenin imkânsız olduğu durumlarda, evlerde ve iş yerlerinde herhangi bir yere, ekstra tuvalet, yeni bir banyo veya mutfak kolayca monte etmeyi sağlıyor. İster çatı veya bodrum katında ister kanalizasyon borusun-

dan uzak veya kot farkı olan yerlerde cihazlar dikey yönde 14, yatay yönde 140 metreye kadar atıkları pompalayabiliyor, hijyenik, ekonomik, pratik ve estetik bir çözüm sağlıyor” dedi. Ürünleri iyi tanımanın doğru pompa

seçiminde büyük önem taşıdığını vurgulayan Tümçelik, WC öğütücüleri, pompalar ve tahliye istasyonları hakkında çalışma prensibinden montajına kadar detaylı teknik bilgileri de katılımcılarla paylaştı. Seminer, katılımcıların sorularının yanıtlanması ile son buldu. SFA SANIHYDRO, seminerin ardından düzenlediği akşam yemeğinde ustalarla yakından tanışma fırsatı buldu. Şirket yetkilileri, müşteri memnuniyetini en iyi şekilde sağlamak ve üst seviyede tutmak için eğitim etkinliklerine önem verdiklerini ve bu tür çalışmaların devam edeceklerini belirtti.

TLC Klima GREE İş Ortakları Mersin’de Buluştu

T

LC Klima San. ve Tic. A.Ş.’nin 14 -16 Aralık 2018 tarihlerinde firmanın doğuş yeri olan Mersin’de gerçekleştirdiği toplantıda, TLC Klima çalışanları ve iş ortakları bir araya geldi. “Büyük Düşünenlerle Büyüyeceğiz” sloganı ile gerçekleşen buluşmada TLC Klima Yönetim Kurulu Başkanı Akın Telci ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı/ Yönetici Ortak Sema Tunar, 2018 yılını değerlendirdi, TLC Klima iş ortakları ile gelecek yıl stratejilerini

paylaştı. Pazarlama Müdürü Filiz Doğan, Bireysel ve Ticari Klimalar Satış Müdürü Hakan Dizlek ve VRF & Isı Pompası Sistemleri Satış Müdürü Cahit Pektaş’ın da söz aldığı toplantı, 2018’in en başarılı ve atılım yapan iş ortaklarına plaket ve ödül sunumu ile sona erdi. Mersin buluşmasında tüm TLC Klima - GREE personeli ve iş ortakları, Tarsus’tan başlayan kültürel gezi ile Eski Tarsus Sokakları-Evleri, Hz. Danyal Mezarı, Aziz Pavlus Kilisesi, Mersin’de Kan-

lıdivane, Elaiussa - Sebaste Antik Kenti, Cennet-Cehennem obruklarını gezerek bölgenin tarihi dokusunu yaşama fırsatı yakaladı.

Danfoss, Kapasite Kontrollü HVAC Eğitimi Düzenledi

D

anfoss’un Soğutma Sistemleri, yılın son eğitimini kapasite kontrollü HVAC üzerine düzenledi.

HVAC sektöründen 9 farklı OEM firması ile Danfoss’un diğer segmentlerinden katılımcıların yer aldığı eğitimde toplamda 45 kişi, Kapasite Kontrollü HVAC Sistem Tasarımı ve Uygulaması hakkında bilgi aldı.

Danfoss Soğutma Sistemleri Global Uygulama Müdürü Thierry Legay ile 14

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

Danfoss Soğutma Sistemleri Saha Sistem Mühendisi Onur Salih Zorlu tarafından verilen eğitimde, değişken hızlı sistem tasarımında karşılaşılan zorluklar üzerinde duruldu. Sistem tasarımı, yağ yönetimi ve test prosedürü, superheat yönetimi ile test prosedürü, duruş zamanlarında koruma, defrost algoritması ve sistemin rezonans testi gibi başlıkların öne çıktığı eğitim uygulama ağırlıklıydı.

Üntes, Kırıkkale Üniversitesi Makine Mühendisliği Ar-Ge Topluluğu Öğrencilerini Fabrikasında Ağırladı

K

ırıkkale Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümü Ar-Ge topluluğundan 50 öğrenci, 14 Aralık’ta Üntes’in Kahramankazan’daki fabrikasını ziyaret etti. Fabrika gezisinin öncesinde Üntes Ar-Ge Merkezi Yöneticisi Bekir Cansevdi tarafından Üntes’in üretim teknolojileri, enerji verimli iklimlendirme çözümleri, ürün grupları ve Ar-Ge Merkezinin faaliyetleri hakkında bilgiler aktarıldı. Seminer salonunda gerçekleştirilen sunumun ardından öğrenciler üretim sorumluları eşliğinde klima santralleri, paket iklimlendirme cihazları ve fan-coil üniteleri

üretim tesislerini ziyaret etti. Üretim sahasındaki ziyaretlerde öğrenciler, Üntes’in üretim süreçlerini ve uluslararası kalite ve standartlarda üretim yapabilme kabiliyetini yakından görme fırsatı buldu. Performans Test Laboratuvarlarını da gezen öğrenciler, cihazların test edilme süreçleri hakkında yetkililer tarafından bilgilendirildi.

Ayrıca Test Laboratuvarları sayesinde üretimi tamamlanan cihazların devreye alma sırasındaki tüm riskleri ortadan kaldırdığı, gerçek çalışma koşullarında ünitenin nasıl işleyeceği ve sert çalışma koşullarında ünite limitlerinin önceden

tespit edildiği, böylelikle müşterilere daha kaliteli hizmet sunulduğu, uluslararası kalite ve standartlarda üretim yapabilmek için Ar-Ge merkezlerinin önemi vurgulandı.

Üntes, İstanbul Üniversitesi 22. Makine ve Teknoloji Günlerinde Öğrencilerle Bir Araya Geldi

Ü

ntes Ar-Ge Merkezi Yöneticisi Bekir Cansevdi ve İhracat Bölge Yöneticisi Safa Ayhan’ın katılımlarıyla İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nde “22. Makine ve Teknoloji Günlerinde” düzenlenen seminerde, öğrencilere “Klima ve Soğutma Sistemlerinde Enerji Verimliliğinin Dünü, Bugünü, Yarını” başlıklı konferans verildi. İhracat Bölge Yönetici Safa Ayhan, üniversite öğrencileri ile

bir araya gelmekten çok mutlu olduklarını ve bu tarz etkinlikler sayesinde gelecekte sektörde çalışacak öğrencilere katkı verebilmek adına üniversiteler ile her zaman işbirliği içerisinde olduklarını vurguladı. Ar-Ge Merkezi Yöneticisi Bekir Cansevdi, enerji verimliliğinin geleceğimiz için çok hassas ve önemli bir konu olduğuna dikkat çekerek, Üntes’in yüksek enerji verimli üretim felsefesi doğrultusunda

Ar-Ge çalışmalarını Mart 2017 itibarıyla Türkiye’nin 400. Ar-Ge merkezi olarak hızla devam ettirdiğini aktardı.

Konferans, Üntes ekibine katılım plaketinin takdim edilmesiyle sona erdi.

Honeywell Morley-IAS Uygulamalı Teknik Eğitimleri Farklı Kentlerde Sürüyor

M

orley-IAS Uygulamalı Teknik Eğitimi, Honeywell Türkiye ve Morley-IAS Türkiye distribütörü Han Elektronik ev sahipliğinde 10 Ocak’ta Holiday Inn Airport Hotel’de düzenlendi. Küçük ve orta ölçekli projelere özel çözümler sunan alt distribütörler için düzenlenen eğitime teknik destek mühendisleri ve teknisyenler tarafından yoğun ilgi gösterildi. Honeywell Morley-IAS Yangın Sistemleri tanıtımı ile başlayan sunumlar uygulamalı

teknik eğitim ile devam etti. Tüm katılımcılar, kendileri için hazırlanan demo setleri sayesinde birebir uygulamalı olarak yangın algılama panelini kurma ve devreye alma şansı buldu.

Günün sonunda başarılı katılımcılara sertifikaları Honeywell Türkiye yetkilileri tarafından sunuldu. Geçen yıl Aralık ayında başlayan eğitimler, Ocak ve Şubat ayları boyunca Honeywell Türkiye ve Morley-IAS Türkiye distribütörü Han Elektronik ev sahipliğinde

başta İstanbul, Ankara, Gaziantep, Malatya, Trabzon ve Konya olmak üzere çeşitli illerde verilmeye devam ediyor.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

15

HABER TURU

Viessmann Motivasyon Toplantısı Yapıldı

V

iessmann Türkiye’nin 25-26 Aralık tarihlerinde Hilton İstanbul Kozyatağı’nda düzenlediği motivasyon toplantısı, sayıları 120’yi aşan Viessmann çalışanlarının katılımıyla gerçekleşti.

Viessmann Türkiye Genel Müdürü Dr. Celalettin Çelik yaptığı açılış konuşmasında 2018 sektörel değerlendirmelerini katılımcılarla paylaşırken, hem gösterdikleri performans için katılımcılara teşekkür etti, hem de 2019 yılı için planlanan projelerin müjdesini verdi.

Programın devamında konuşan Export Müdürü Thorsten Dietze, “Viessmann çalışanları olarak her birimiz, içimizdeki en iyiyi bulup, ortaya koymalıyız.

Kendimizi geleceği tasarlayan bireyler olarak konumlandırmalı, bunu yaparken de kaynakların verimli kullanımının ve tasarrufun önemini unutmamalıyız” dedi ve Viessmann Türkiye

ekibine teşekkürlerini bildirdi.

Açılış konuşmaları sonrasındaki satış toplantısını takiben, teknik ve ticari departman müdürleri, gerçekleşen ve planlanan projelerini tanıttı. Yeni ürün tanıtımıyla devam eden toplantı sonrasında, Viessmann katılımcıları zorlu bir seneyi başarıyla kapatmış olmalarını birlikte kutladı. Genel Müdür Dr.

Celalettin Çelik, yeni yıl mesajında, tüm ekibe başarı dolu bir yeni yıl diledi.

Gecede tüm ekip, dans gösterileriyle eğlenme fırsatı buldu.

Toplantının 2. gününde katılımcılar, eğitmen Kaan Sonat moderatörlüğünde çalıştay, yarışma ve aktivitelerle dolu tam günlük bir programla keyifli ve verimli anlar yaşadı.

Form, VRF Sistemleri Yetkili Servislerini Buluşturdu

F

orm Şirketler Grubu, 2011 yılından beri VRF sistemler konusunda tek yetkili satıcısı olduğu Mitsubishi Heavy Industries VRF Sistemlerine yönelik eğitim toplantıları düzenledi. Form’un grup şirketleri içerisinde yer alan Form VRF Sistemleri firmasının 22 Kasım-14 Aralık 2018 tarihleri arasında düzenlediği bu toplantılara tüm Türkiye genelinde VRF sistemlerinden sorumlu yetkili servisler katıldı. Form’un eğitimler ve seminerler için özel olarak tasarlattığı Form Akademi’de gerçekleştirilen “VRF Sistemleri Temel Montaj Kuralları” ve “Mitsubishi Heavy Industries VRF Sistemleri Devreye Alım & Arıza Çözümleri” konulu teknik eğitimlere Türkiye genelinde 74 servis firmasından toplam 131 kişi katıldı. Eğitim16

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

lerin sonrasında düzenlenen akşam yemeği organizasyonlarında yetkili servislerle tekrar bir araya gelindi. Form ekibi, satış sonrası hizmet kalitesini ve

müşteri memnuniyetini en üst seviyede tutmak için servislerine yönelik gerçekleştirdiği eğitimlere devam edeceklerini belirtti.

BİTZER ÜRÜNLERİ STANDARTLARI BELİRLER, VERDİĞİMİZ HİZMETLER GİBİ...

BITZER ULUSLARARASI BITZER ULUSLARARASI KOMPRESÖR SERVİS MERKEZİ KOMPRESÖR SERVİS MERKEZİ

Sentez Klima San. Tic. Ltd. Şti. ve BITZER iş ortaklığı ile Sentez KlimaTürkiye San. Tic. Ltd. Şti. ve BITZER iş ortaklığı Green Point faaliyetlerine başlamış, ekonomikileve Green Point Türkiye faaliyetlerine başlamış, ekonomik ve hızlı çözüm önerilerini siz değerli müşterilerimizin hizmetine hızlı çözüm önerilerini siz değerli müşterilerimizin hizmetine sunmuştur. sunmuştur.

Orjinal yedek parçalar ve Quality Kit’ler (tamir takımı) kullanarak Orjinal parçalaronarım ve Quality Kit’ler (tamir takımı) kullanarak garantiliyedek ve sorunsuz çözümleri üretiyoruz. garantili ve sorunsuz onarım çözümleri üretiyoruz.

Vidalı ve pistonlu soğutma kompresörlerinde hızlı, ekonomik, sorunsuz Vidalı ve pistonlu kompresörlerinde hızlı,Uluslararası ekonomik, Servis sorunsuz ve garantili bakımsoğutma onarım çözümleri sunar Bitzer Ağı ve garantili bakım onarım çözümleri sunar Bitzer Uluslararası Servis Ağı “Green Point” Sentez Klima ile Türkiye’de...

“Green Point” Sentez Klima ile Türkiye’de... bitzerservis bitzerservis

bitzerservis bitzerservis

bitzerservis bitzerservis

sentez klima sentez klima

SENTEZ KLİMA SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

SENTEZ SAN. TİC. İOSB PikKLİMA Dökümcüler San.LTD. Sit.ŞTİ.

B6 Blok No: 2 İkitelli - Başakşehir / İST. İOSB San.Faks Sit. B6 Blok No:567 2 İkitelli Tel : +Pik 90 Dökümcüler 212 613 71 92 : + 90 212 63 91- Başakşehir / İST. Tel : + 90 212 613 71 92 Faks : + 90 212 567 63 91 • servis@greenpointturkiye.com www.greenpointturkiye.com • www.sentezklima.com www.greenpointturkiye.com • www.sentezklima.com • servis@greenpointturkiye.com

12850 12850 12870 12870

BİLGİ

Soğutma Sistemlerinde Soğutucu Akışkan Şarj Azaltımı Yazan: José Corberán IIR Soğutma Sistemlerinde Soğutucu Akışkan Miktarı Azaltma Çalışma Grubu Başkanı Çeviri: Hüseyin Bulgurcu 1. Giriş

G

elecekteki soğutma ekipmanlarında şarj miktarının en aza indirilmesi, soğutma teknolojisi geliştirilmesinde çok önemli bir hedeftir. Şarjın en aza indirilmesi, ünitenin tüm ömrü boyunca doğrudan soğutucu gaz emisyonlarının azaltılmasına ve soğutucu üretim, taşıma ve servis zincirinin tamamı boyunca üretilen emisyonların azaltılmasına imkân verir. Ek olarak, soğutucu akışkan şarjının azaltılması, düşük bir birim maliyeti ve yanıcılık veya zehirlilik gibi zararlı özelliklere sahip soğutucu akışkanlar olması durumunda daha az risk anlamına gelir.

Bununla birlikte, verimlilikten fedakârlık edilerek şarjın en aza indirilmesi sağlanamaz, çünkü bu daha yüksek elektrik tüketimi ve dolayısıyla daha yüksek dolaylı CO2 emisyonları anlamına gelir. Bu nedenle, minimum 18

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

CO2 eşdeğeri toplam emisyon elde etmek için ekipman tasarımı ve şarjında genel ​​ bir optimizasyon gereklidir. Öte yandan, yönetmelikler soğutucu akışkan ve uygulamaya bağlı olarak maksimum şarj değerleri uygular. Çoğu HFC soğutucu akışkanı, yüksek küresel ısınma potansiyeli (GWP) değerlerinden dolayı sera gazı olarak kabul edilirken, hidrokarbon veya amonyak gibi doğal soğutucu akışkanların maksimum şarj izni ve hassas tasarım gereksinimlerini karşılaması gerekir. Bu nedenle, şarjın en aza indirilmesi gelecekteki soğutma ekipmanı için en önemli şartlardan biri haline gelecektir.

2. Soğutucu Akışkan Şarjı ve Şarj Dağıtımı Bir soğutma sistemindeki minimum şarj, ünitenin mümkün olan tüm

çalışma koşullarında kararlı çalışması için gereken minimum şarjdır.

Asgari şarj açıkça ünitenin tasarımına ve ayrıca çalışma koşullarına bağlıdır. Bu nedenle, belirli bir ünite için asgari soğutucu şarjı, tüm bileşenlerde tam soğutucu akışkan şarjı gerektiren çalışma koşulları altında kararlı çalışma için gerekli olan şeydir. Asgari şarj, daha sonra akışkan sıvı hattı vasıtasıyla genleşme cihazına gönderilen minimum soğutucu akışkan şarjının genleşme cihazına sağlandığı minimum soğutma yükünün, içine giren herhangi bir kabarcığı ortadan kaldırmak için yeterli olduğu durumlarda kararlı çalışma sağlayacak şekilde tanımlanacaktır.

Yük karşılaştırması için tipik bir değer, özgül şarj, yani şarj (normal olarak g cinsinden ifade edilir) ve soğutma kapasitesi (normalde kW cinsinden ifade edilir) arasındaki orandır. Farklı uygulamalar ve soğutucular için bu

parametrenin bir incelemesi Poggi ve ark. [1]. Özgül şarjın değeri öncelikle, soğutucu akışkan devresine ve ısı değiştiricilerinde belirli bir tasarım gerektirecek olan uygulamaya bağlıdır ancak aynı zamanda yoğunluk, molekülün kendine özgü bir özelliği olduğundan, kullanılan soğutucu akışkana da büyük ölçüde bağlıdır. Hidrokarbonlar gibi düşük yoğunluklu soğutucular düşük rakamlara yol açacaktır. HCFC’leri ve HFC’leri kullanan soğutma sistemleri için özgül şarj değerleri, küçük soğutma sistemleri için 200 ila 800 g/kW arasında ve daha büyük sistemler için yaklaşık 2000 g/kW arasındadır. Bu çalışma, asgari şarjların geçmişteki tasarımlar için tasarım kriteri olmadığını kanıtlayan değerlerin çok yüksek bir dağılımını göstermektedir. Şimdiye kadar, asgari şarj ekipmanı geliştirmeyi amaçlayan araştırmalar, temel olarak doğal akışkanlar üzerine yoğunlaşarak, potansiyel ani bir soğutucu akışkan salınımıyla ilişkili oluşabilecek riski en aza indirmeye çalışıyordu (örneğin, Cavallini [2], Primal [3], Corberan [4] ve Hrnjak [5]). Elde edilen minimum değerler propan için yaklaşık 30 g/kW ve amonyak için 20 g/kW civarındadır.

Bu, soğutucu akışkan şarjını en aza indirmenin tasarım gerekliliklerinin bir parçası olması durumunda, soğutucu akışkan şarjında ​​önemli bir azalmanın mümkün olduğunu kanıtlar.

HFC’lerin yoğunluğunun propanın yaklaşık iki katı olduğu göz önüne alındığında, bu, yaklaşık 60 g/kW’da özgül şarjlı tasarımların bu sentetik soğutucu akışkanlar için uygun olduğu anlamına gelir. Çalışma sırasında, ünitedeki soğutucu şarjı tüm farklı bileşenlere dağıtılır, böylece dağıtım soğutucu akışkanın yoğunluğuna, bileşenin özgül termo-

dinamik koşullarına ve iç hacmine bağlıdır. Bir bileşendeki soğutucu akışkanın ortalama yoğunluğu, mantıksal olarak, bileşenin döngüdeki rolüne ve fiili çalışma koşullarına bağlıdır. Bu nedenle, farklı bileşenler arasında şarj dağılımı çalışma koşullarına göre değişir. Bu değişiklikler çok etkin değildir ve sonuçta şarj dağılımı temel olarak cihaz tasarımına bağlıdır.

Bir bileşenden diğerine ortak eğilimler gözlenebilir.

Herhangi bir temel soğutma ünitesinin normal çalışması sırasında, soğutucu akışkan evaporatör çıkışı ve kondenser girişi arasında buhar halindedir. Bu parçalarda bulunan soğutucu akışkan şarjı azdır, ancak kompresör haznesindeki yağ dışında ihmal edilemez miktarda soğutucu akışkan miktarı içerir. Yağ karterinde çözünen soğutucu akışkan miktarı, normal birimlerdeki toplam şarjın yalnızca küçük bir kısmıdır (% 10-15), ancak bu bölüm minimum şarjlı cihazlarda önemli ölçüde (% 30-40) olabilir.

Kuru genleşme modunda çalışan evaporatörler düşük miktarda soğutucu akışkan içerir. Tipik olarak, evaporatördeki şarjın oranı yaklaşık %20 olacaktır. Taşmalı modda çalışan evaporatörler çok daha yüksek bir şarj miktarı içerir.

lıdır: Aşırı soğutma ne kadar yüksekse, şarj o kadar büyük olur. Kondenserdeki tipik oransal şarj değerleri, diğer ünite bileşenlerine bağlı olarak %30 ila %60 arasında olabilir.

Soğutucu akışkan hatlarındaki şarj, soğutma sistemlerinde veya VRF klima ünitelerinde çok uzun olabilen ve bu nedenle toplam şarjın yüksek bir oranını içerebilen sıvı hattının muhtemel olması dışında neredeyse göz ardı edilebilir.

Temel bileşenlerin yanı sıra, bir soğutma ünitesi ihmal edilemeyecek bir şarj miktarını da içerebilen diğer bileşenlere sahip olabilir. Bu, özellikle farklı çalışma modlarında veya çalışma koşullarında büyük değişikliklerde gereken soğutucu akışkan şarjının büyük değişikliklerini telafi etmek için kullanılan, sıvı deposu cihazlarıdır. Bir sıvı deposunun kullanımı, maksimum sistem çalışma koşullarında bile sıvı hattına düzgün sızdırmazlık ve tam sıvı girişi sağlamak için en az minimum sıvı seviyesini sağlamak zorunda olduğu için her zaman önemli bir soğutucu şarjı gerektirir. Prensip olarak, çap (uzun boylu sıvı deposu) ne kadar düşük olursa, gereken ekstra şarj o kadar düşük olur.

Aşağıdaki şekil, sıvı deposu olmayan ve kısa soğutucu akışkan hatları bulunan, fabrikada monte edilmiş küçük bir iklimlendirme ünitesine uygulana-

Kondenser (kızgınlığın bulunduğu giriş kısmı hariç) iki fazlı ve aşırı soğutma bölgelerinde yüksek miktarda soğutucu akışkan içerir. Soğutucu akışkan şarjının çoğunun, soğutucu akışkanın sıvı halde olduğu bölgede olduğu dikkate alındığında, kondenserdeki şarjın önemi aşırı soğutmaya bağ- Şekil 1. Küçük bir iklimlendirme cihazında yük dağılımı örneği

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

19

BİLGİ

bilecek şarj dağılımını göstermektedir.

3. En Uygun Şarj Bir sistem gerekli olandan daha fazla soğutucu akışkan ile doldurulduğunda ne olur? Cevap açıktır, soğutucu kütle kalacak bir yer aramalıdır ve soğutucu sistemin yeniden dağıtılması sistemin tüm farklı bileşenlerinde ortaya çıkacaktır. Açıkçası, soğutucu akışkanı saklama kabiliyeti en yüksek olan bileşenler, sıvı soğutucu akışkan içeren ve büyük bir iç hacme sahip olanlardır.

Bu özelliği sunan ilk şey, devrede bir tane olduğunda sıvı deposudur.

Bu bileşen, soğutucu akışkan doluncaya kadar sıvı halde depolanabilir.

Bu nedenle, sıvı deposu ünitelerinde, tüm ekstra şarjlar bu bileşene rahat bir şekilde tahsis edilir ve bu, ünite çalışması sırasında herhangi bir önemli değişikliğin oluşmasını önler.

Sıvı deposu, soğutma döngüsünde bir düzenleme cihazı olarak görev yapar, tüm ekstra şarjı depolar ve aşırı soğutmayı düşük bir değerde düzenler (tipik olarak 1-2K civarında); “optimum şarj” kavramı bu sistemler için geçerli değildir.

Sıvı deposu olmayan üniteler, ekstra şarj eklendiğinde çok farklı şekilde davranır. Genel olarak, ekstra şarjın çoğu kondenser çıkışında sıvı halde tahsis edilir. Bu, performans katsayısı (COP) için faydalı olan bir aşırı soğutma oluşturma imkânı sağlar.

Bununla birlikte, sıvı dolu alandaki artış, soğutucu akışkan yoğuşması için mevcut alanı azaltır. Bu, sıcaklık farkında bir artış gerektirir; bu, yoğunlaşma sıcaklığı ve basıncının artması anlamına gelir ve COP’yi azaltma eğilimindedir. Bu iki COP üzerindeki karşıt etkilerin varlığı (aşırı soğutma ve yoğunlaşma baskı20

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

sının artması), COP’yi maksimuma çıkaran bir “optimal şarj”ın varlığına yol açar. Optimum aşırı soğutma esas olarak kondenserden ikincil akışın sıcaklık değişmesine, akış düzenine ve kondenserin tasarımına bağlıdır.

Tipik en uygun şarj değerleri, 5 ile 10 K arasında yer alan aşırı soğutma seviyelerine karşılık gelir.

Ev tipi buzdolapları ve derin dondurucular gibi kızgınlık kontrolü olmayan küçük sistemler tipik olarak şarj ve performans arasında güçlü bir bağlantı sergiler. Bu ünitelerdeki soğutucu şarjı aynı anda aşırı soğutmayı ve aşırı kızgınlığı etkiler ve bu etki büyük ölçüde kılcal boru tasarımına bağlıdır.

Bu nedenle, bu sistemlerin yükünün optimizasyonu, kılcal borunun optimizasyonu ile birlikte yapılmalıdır ve genel optimizasyon daha sonra karmaşık bir prosedür haline gelir. Melo [6] kısa süre önce kılcal boru tasarımı ve soğutucu akışkan şarjı için kombine optimizasyon prosedürünün tam bir analizini sunmuştur.

4. Düşük Şarj Sistemlerinin Tasarımı Azalan şarj sistemleri için ilk gereksinim, kaçakların sıfıra yakın olmalarını sağlamak için yüksek ünite sızdırmazlığıdır. Azalan şarj sistemleri sadece minimum şarjı içermelidir ve bu nedenle, herhangi bir önemli sızıntı oranı, COP ve dolayısıyla enerji tüketiminde, dolaylı emisyonlarda, bakım gereksinimlerinde ve maliyette bir artışa neden olarak performansın hızlı bir şekilde bozulmasına sebep olacaktır.

Asgari soğutucu şarjı ve soğutucu dağıtımı, bilim topluluğunun yakın zamana kadar ilgisini çekmedi. Neyse ki, son yıllarda bazı deneysel çalışmalar bu önemli konuyu hedef almış

ve bu konuda çok ilginç bilgiler sunmaktadır. Örneğin bakınız: Primal [3], Palm [7], Poggi [1], Hrnjak [8], Peuker [9] ve Cavallini [2]. Şarj azaltma için ana tasarım kılavuzu, bileşenlerin iç hacminin asgariye indirilmesidir. Ayrıca, en yüksek soğutucu akışkan yoğunluğunun sıvı koşullarına tekabül ettiği göz önüne alındığında, aynı zamanda, kondenser çıkışının (soğutucu akışkanın sıvı olduğu), sıvı hattının ve sıvı deposunun iç hacminin en aza indirilmesiyle, en yüksek şarj azaltma potansiyelinin elde edildiği anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla, bir sistemdeki şarj miktarı ve dağılımı, ilk önce büyüklüğüne ve ikinci olarak kullanılan ısı değiştiricinin tipine (soğutucu tarafındaki ısı değiştirici ne kadar küçükse, iç hacim Vi o kadar düşüktür) bağlıdır.

Dolaşım hızı aynı zamanda içerdiği kütleye de bağlıdır (Nino ve ark. [10]). Şarjın en aza indirilmesinin ilk prensibi, soğutucunun küçük bir hidrolik çap boyunca akmasıdır. Nitekim, soğutucunun N paralel kanallarının iç hacmi Vi ile karşılık gelen ısı transfer alanı arasındaki oran, her bir kanalın hidrolik çapının bir fonksiyonudur.

Bu nedenle, hacmi en aza indirme, boruların veya küçük bir hidrolik çapa sahip kanalların kullanımıyla doğrudan ilgilidir. Buna küçük çaplı borular, yeni alüminyum mini kanal teknolojisi veya lehimli plakalı ısı değiştiricilerinde (BPHE’ler) kullanılanlar gibi paralel plakalı kanallar da örnek olarak verilebilir. Küçük hidrolik çaplar kanal boyunca yüksek bir basınç düşüşü üretme eğilimindedir, bu nedenle uygulamada soğutucu akışkan devresi sayısını veya paralel kanalların sayısını artırarak elde edilen düşük soğutucu akışkan sirkülasyon hızı ile telafi edilmelidir.

5. Kondenser / Evaporatör Soğutucu akışkandan suya kondenserler veya evaporatörler söz konusu olduğunda, soğutucu akışkan şarjını en aza indirme eğilimi, lehimli plakalı ısı değiştiricilerinin kullanımına doğru ya da bir gövde boru konstrüksiyonu muhafaza edildiğinde, suyun gövdenin içinden dolaşımını sağlamaya yöneliktir ve soğutucu akışkan küçük çaplı boruların içinde dolaşırken, soğutucu akışkan şarjını minimumda tutmak için dağıtıcı ve kolektör bölümlerinin hacminin düşürülmesine odaklanır. Yüksek basınçlı sistemler ile ilgili olarak, bir üretici zaten silindirik bir gövdeyi mümkün kılan yuvarlak plakalı bir çözüm geliştirmiştir. Çok geçişli çapraz akışta su ile çok delikli alüminyum borular kullanan özel tasarımlar, propan ve amonyak için 20-30 g/kW’lık çok düşük özgül şarj değerlerine yol açmıştır.

Soğutucu akışkan-hava evaporatörleri ve özellikle kondenserler söz konusu olduğunda, şarjın en aza indirilmesi küçük çaplı boruların veya çok delikli alüminyum boruların kullanılmasını gerektirir. Nitekim, boru çapındaki azalma, geçen yıllarda, örneğin iklimlendirme endüstrisinde, 12 mm’den 9 mm’ye ve şimdi 7 mm’lik boruya doğru sürekli bir eğilim olmuştur.

Bazı üreticiler halihazırda 5 mm boru çapında çözümler geliştirmiştir.

Küçük kanalların ve çok kanallı alüminyum ekstrüzyonlu yassı boruların kullanımı, şarj azatlımı için çok iyi bir potansiyel sunar ve ayrıca, hava tarafındaki ısı transferi ile basınç düşümü arasında çok iyi bir uyum sağlar. Mini kanallı ısı değiştirici teknolojisi ayrıca her geçişte paralel kanalların sayısının gerekli ısı transfer alanına ve soğutucu akışkanın yoğunluğuna kolayca adapte olmasına ve sonuçta soğutucu

akışkan şarjının azaltılmasına yardımcı olur. Ancak, bu teknoloji sayesinde kanal düzeyinde kazanılanlar, kolektör ve dağıtıcı başlık seviyesinde kaybedilebilir. İki fazlı akışı olan başlıklar hatalı dağılmaya ve sıvı soğutucu akışkan birikmesine neden olabilir.

Her durumda, başlık konusu dikkate alınsa bile, pratikte mini kanallı evaporatörlerin veya kondenserlerin kullanılmasının, ısı değiştiricilerinde soğutucu şarjının önemli ölçüde azaltılmasına izin verdiği, bu teknolojinin soğutucu şarjı en aza indirgeme potansiyeli sunduğu kanıtlanmıştır.

Şekil 2. Mini kanallı alüminyum evaporatör/ kondenser örneği

Taşmalı evaporatörler düşük basınçlı bir depoya ihtiyaç duyarlar ve daha yüksek bir soğutucu akışkan yükü içerirler, böylece şarjı en aza indirmek için kuru buharlaştırma genellikle tercih edilir. Taşmalı evaporatörler, daha yüksek soğutucu akışkan şarjı nedeniyle doğrudan emisyonlardaki artışı telafi edebilecek daha fazla verimlilik göstermektedir, bu nedenle TEWI (eşdeğer çevre etki faktörü) hangi seçeneğin en düşük toplam emisyona izin verdiğini bilmenin yolu, ayrıntılı bir çalışma yapılmasıdır.

6. Kompresör Yukarıda açıklandığı gibi, kompresörde bulunan soğutucu şarjı ihmal edilemez ve evaporatör ve kondenser minimum bir şarj kullandığında önemli bir orana sahip olabilir. Kompresördeki soğutucu akışkanın çoğu, kompresör haznesindeki yağlama yağı içinde çözünmüş halde bulunur. Bu nedenle bu miktar, öncelikle soğutucu akışkanın yağın içine çözünürlüğüne, ikinci olarak, haznedeki yağ miktarına ve üçüncü olarak işletme basıncı ve yağ sıcaklığına bağlıdır.

Kompresörden çıkan yağın etkili bir şekilde geri dönüşünü sağlamak için soğutucunun yağda belirli bir çözünürlük derecesi elbette gereklidir. Ancak; bu çözünürlük seviyesinin, yağda çözünen soğutucu madde miktarını azaltmak için gereken minimum düzeyde olması tavsiye edilir. Aynı sebepten ötürü, yağ miktarı kesinlikle ünite için gereken minimum miktarda olmalıdır.

7. Sıvı Hattı Ünitenin diğer bileşenlerine gelince, şarjı en aza indirgemek için en önemli sıvı hattı ve sıvı deposudur. Fabrikada birleştirilmiş ünitelerdeki sıvı hattı nispeten küçüktür, bu nedenle toplam şarja katkısı azdır. Bununla birlikte, soğutma sistemlerinde veya split klima ünitelerinde, sıvı hattı çok uzun olabilir ve bu nedenle toplam şarjın kayda değer bir kısmını içerir.

Sıvı hatlarındaki soğutucu şarjı, küçük fakat yeterli çaplı bir boru seçilerek ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

21

BİLGİ

kolayca en aza indirilebilir. Sıvı hattı boyunca basınç düşümü normalde çok düşüktür, çünkü sıvı hızları buharlı hatlardaki soğutucu hızına kıyasla çok düşüktür. Bununla birlikte, doymuş bir sıvı içindeki küçük bir basınç düşümü bile kararsızlıklara neden olabilecek kabarcıkların oluşumuna ve basınç düşümünde yüksek bir artışa neden olabilir. Bu nedenle, sıvı hattının çapı, mevcut basma yüksekliğine bağlı olarak, sıvı basınç yüksekliği ve aşırı soğutma tarafından verilen doygunluk seviyesine bağlı olarak dikkatlice seçilmelidir. Eğer aşırı soğutma yüksekse, sıvı hattındaki basınç düşümü, herhangi kaynama riski olmadan nispeten yüksek olabilir.

Bu durumda, sıvı hattındaki basınç düşümü performansta herhangi bir bozulma yaratmaz.

8. Sıvı Deposu Bir sıvı deposu (SD), ünitenin soğutucu şarjını önemli ölçüde artırır. Bu nedenle, şarj azaltma ilk önce böyle bir eleman için olan ihtiyacın eleştirel bir incelemesini ve eğer gerekliyse, iyi çalışması için gerekli soğutucu miktarını en aza indirgemek için tasarımın daha sonra optimizasyonunu gerektirir.

Yüksek basınçlı SD, kondenserin çıkışına yerleştirilen bir depodur ve rolü şunlardan biri olabilir: a) çalışma koşullarındaki, kompresör kapasite düzenlemesini veya çalışma modundaki değişikliklerden dolayı soğutucu kütle varyasyonlarını karşılamak; b) küçük kaçakları telafi etmek için şarjın bir kısmını yedek tutmak; c) Bakım veya onarım sırasında sistemin toplam soğutucu şarjını depolamak (Şekil 3).

SD’nin amacı ise, a) soğutucu akışkan kütlesi değişimlerini barındırmak için, mümkün olan minimum 22

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

soğutucu akışkan şarjını gerektirmesi için boyutlarının dikkatli bir şekilde tahmin edilmesi gerekir. Tasarım açısından, en düşük soğutucu akışkan miktarına sahip buhar sızdırmazlığı için gereken minimum seviyeyi sağladığından, SD için yüksek bir en boy oranı en iyi seçenektir. SD’nin diğer amacı ise, b) küçük kaçakları telafi etmek için şarjın bir kısmını yedek tutmak için, küçük ve kompakt fabrika montajlı iklimlendirme üniteleri veya ısı pompaları, bir SD gerektirmeyecek kadar sıkı olabilir. Büyük sistemlerde veya sahada kullanılması gereken sistemlerde, yıllık sızıntı oranını tahmin etmek ve şarj süreleri arasında makul bir zaman aralığına izin vermek için yeterli kapasiteye sahip bir SD kurmak normaldir.

Bununla birlikte, soğutucu akışkan şarjının en aza indirilmesi, bu ortak yöntemin eleştirel bir şekilde gözden geçirilmesini gerektirir. Son olarak, SD’nin diğer amacı c) servis veya tamir sırasında sistemin toplam soğutucu şarjını depolamak; günümüzde, teknisyenler verimli soğutucu geri kazanım ekipmanına sahip olduklarından, bu uygulama terk edilmelidir.

SD’deki dikkatin büyük kısmı, otomobil klimaları sektöründe, kompaktlık, yüksek verimlilik ve şarjlar arasındaki uzun sürelere duyulan ihtiyacın, tasarımcıları SD tasarımını sürekli olarak geliştirmeye ve iyileştirmeye ve en uygun şarjı dikkatlice incelemeye zorladığı otomobil klimaları sektöründe

gösterilmiştir. Entegre set: Tipik olarak iklimlendirme sistemlerinde kullanılan kondenser + sıvı deposu + aşırı soğutucu, ünite performansı açısından ve aynı zamanda soğutucu şarjı en aza indirgeme açısından çok etkili bir çözümdür. Abraham [11], kondensere SD entegrasyonu için teknolojideki evrimin yanı sıra sistemin optimal şarjı hakkında bir inceleme sunar. Şekil 3. Sıvı deposu

Sulu evaporatörlere sahip sistemlerde sıvı buhar ayırıcı (emiş akümülatörü) olarak çalışan, düşük basınçlı SD adı verilen ikinci bir SD kategorisi vardır. Bu düşük basınçlı SD’ler aynı zamanda önemli soğutucu akışkan yüklerinden de sorumludur ve bunları en aza indirmek için boyutlarını ve tasarımlarını optimize etmeye çalışma eğilimi vardır. Brown ve Pearson [12] bu önemli bileşenin rolü ve tasarımı hakkında iyi bir derleme sunmuştur (Şekil 4).

Son olarak, büyük soğutma sistemlerinin çok daha karmaşık olduğu ve bu nedenle, ayrıntılı bir toplam CO2 emisyonu analizinin, soğutucu akışkan şarjı azaltma önlemlerinin uygunlu-

ğunu değerlendirmenin tek yolu olduğu belirtilmelidir.

Her nasılsa, bazı eğilimler, düşük GWP dağıtımlı bir soğutucu akışkan kullanan dolaylı sistemlere sahip Şekil 4. Emiş hattı sıvı/ süpermarketbuhar ayırıcı (emiş ler gibi, mevakümülatörü) cut doğrudan sistemlere kıyasla çok önemli bir düşüşe sebep olan son deneyimlerde açıkça ortaya çıkmıştır.

9. Uluslararası Soğutma Enstitüsünün (IIR) Şarj Önerileri • Soğutucu akışkan şarjının en aza indirilmesi, önemli sızıntı riskini azaltır ve bu nedenle hem sera gazı emisyonlarının azaltılması hem de güvenlik için faydalıdır.

• Birim verimlilik pahasına, şarjın en aza indirilmesi mümkün değildir, çünkü bu daha yüksek dolaylı CO2 emisyonlarına sebep olacaktır. Bu nedenle ekipman tasarımında ve şarjda genel bir optimizasyon gereklidir.

• Azalan şarj sistemleri için ilk gereksinim, kaçakların sıfıra yaklaşması için yüksek ünite sızdırmazlığıdır.

• Şarj azaltma için ana tasarım kılavuzu, kondenser, sıvı hattı ve sıvı deposu olarak sıvı soğutucu akışkan içeren bileşenlerin iç hacminin asgariye indirilmesidir.

• Evaporatörlerde ve özellikle kondenserlerde şarjın en aza indirilmesi, küçük hidrolik çapların, yani küçük çaplı boruların, yeni alüminyum mini kanal teknolojisinin

veya sert lehimli pleyt tipi ısı değiştiricilerinde (BPHE) kullanılanlar gibi paralel plaka kanallarının kullanılmasına yol açar.

• Soğutma ekipmanı üreticileri; yağdan tasarruf etmek, yağda bulunan soğutucu şarjını azaltmak, iyi ve güvenli yağlama ve gereken yağ şarjını en aza indirmek için kompresör üreticileriyle birlikte çalışmalıdır.

• Tek amacı, sızıntıları telafi etmek için rezervin bir kısmını saklamak veya servis veya onarım sırasında sistemin tüm soğutucu akışkan yükünü saklamak için şarjın bir kısmını saklamaksa, bunun genel şarjı önemli ölçüde artıracağından, sistemde sıvı deposunun kullanımından kaçınılmalıdır.

Gerektiğinde, mümkün olan minimum soğutucu akışkan şarjını talep edebilmeleri için SD’ler çok dikkatli bir şekilde boyutlandırılmalıdır.

• Soğutma sistemlerindeki soğutucu akışkan şarjının en aza indirgenmesine yönelik araştırma ve teknolojik gelişme sonuçları mümkün olduğunca duyurulmalı ve dağıtılmalıdır.

Kaynaklar 1. Poggi F., Macchi-Tejeda H., Leducq D., Bontemps 2008, A. Refrigerant charge in refrigerating systems and strategies of charge reduction, International Journal of Refrigeration, Vol. 31: 353-370.

2. Cavallini A., Da Riva E., Del Col D. 2010, Performance of a large capacity propane heat pump with low charge heat exchangers, International Journal of Refrigeration, Vol. 33, Issue 2: 242-250.

3. Primal F., Palm B., Lundqvist P., and Granryd E. 2004, Propane heat pump

with low refrigerant charge: design and laboratory tests. International Journal of Refrigeration Vol. 27 (7): 761-773.

4. Corberan J.M., Martínez I.O., Gonzalvez J. 2008, Charge optimisation study of a reversible water-to-water propane heat pump, International Journal of Refrigeration, Vol. 31, Issue 4: 716-726.

5. Hrnjak, P.S., A. D. Litch 2008, Microchannel heat exchangers for charge minimization in air-cooled ammonia condensers and chillers, International Journal of Refrigeration, Vol. 31:4, 658668.

6. Boeng J., Melo C. 2012, A capillary tube - Refrigerant charge design methodology for household refrigerators – Part II: Equivalent diameter and test procedure. International Refrigeration and Air Conditioning Conference at Purdue, July 16-19, 2146.

7. Palm B., 2007, Refrigeration systems with minimum charge of refrigerant, Applied Thermal Engineering, Vol 27, Issue 10: 1693-1701 8. Hrnjak, P. 2009, Refrigerant charge reduction: strategies and experience, Proc. 1st IIR Workshop on Refrigerant Charge Reduction in Refrigeration Systems, IIF/IIR. 9. Peuker S., Hrnjak, P. 2009, Transient refrigerant migration and oil distribution of an R134a automotive A/C system, SAE Int. J. Passenger Cars Mech. Syst., SAE, Vol. 2, Issue 1, 714724.

10. Nino V. G., Hrnjak P. S., Newell T. A. 2003, Two-phase flow visualization of R134a in a multiport microchannel tube, Heat Transfer Engineering, 24:1, 41-52 11. Abraham G. S., Ravikumar A. S., Shah R. K. 2006, Design considerations for an integral receiver dryer condenser, SAE Paper 2006-01-0725.

12. Brown J., Pearson S.F. 1995, Benefits of using low pressure receivers with ammonia, Proc. 19th International Congress of Refrigeration, IIF/IIR, Vol IVa, 657-666.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

23

PÜF NOKTASI

Depolarda Enerji Verimliliğinin Artırılması Çeviren: Hüseyin Bulgurcu

D

epolar, yalnızca depolama sağlamanın ötesine geçiyor; birçoğu artık yüksek teknoloji envanter takibi ve kalite kontrol testi ve yeniden paketleme gibi katma değerli hizmetler sunmaktadır. Depolar daha kapsamlı büyüdükçe, enerji tüketimi artar ve enerji verimliliği önlemleri sonuçta bir fırsat olabilir.

ABD’deki depolar enerji başına metrekare başına ortalama 7.5 ABD Doları harcıyor: Bu maliyetin yaklaşık yarısı doğalgaz yarısı da elektrik için.

Bazı depolar için enerji maliyetleri toplam gelirlerinin yüzde 10’undan 24

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

Şekil 1. ABD’deki son kullanımına göre depo enerji tüketimi (Kaynak: E SOURCE; data from U.S. EIA)

fazladır. Isıtma ve aydınlatma, depoların toplam enerji kullanımının %64’ünü oluşturan depolarda kullanılan en büyük iki enerji kaynağıdır.

Bu, bu sistemleri enerji tasarrufu için en iyi hedef haline getirir (Şekil 1).

Hızlı Düzeltmeler İhtiyacınız olmadığında işleri kapatmak ve ekipmanı iyi durumda tutmak enerji tasarrufu sağlar.

Sızdırmazlık: Isıtmalı veya soğutulmuş depo alanları için en büyük enerji kaybı kaynaklarından biri, yükleme ve boşaltma işlemleri sırasında yükleme kapıları etrafındaki boşluklardan hava sızmasıdır. Contalardaki boşlukları düzenli olarak kontrol etmek ve onarmak hızlı bir enerji tasarrufu sağlar.

Bakım: Düzenli olarak değişen filtreleri içeren ısıtma, havalandırma, soğutma ve serinletme sistemlerinin düzenli bakımı, iyi çalışma ve enerji israfını önlemek için önemlidir.

Ampullerin Sökülmesi: Işık armatürleri genellikle önerilen aydınlatma seviyeleri için gerekenden daha fazla lambaya sahiptir. Gereksiz lambaları çıkarın.

Her iki durumda da bu kontroller enerji maliyetlerini önemli ölçüde azaltabilir.

Havalandırma ve sıcaklık ayarları: Birçok depo alanında ısıtma, havalandırma veya soğutma için çatı üniteleri bulunur. Bazıları ayrıca egzoz fanlarıyla donatılmıştır. Kullanılmayan alanlar varsa bu depo alanları için egzoz fanları kapatılmalıdır. Daha önce açıklanan dış hava kontrollerine ek olarak, gereksiz fan kullanımından kaçınmak, her dakikada 28.32 metreküp hava için saat başına ek bir 0.10 ABD Doları kazandırır. Ek tasarruflar için, sıcaklık ayar noktası ısıtma mevsiminde, alanlar boşken 6 °C veya daha fazla azaltılmalıdır.

Daha Uzun Süreli Çözümler Para ve zaman yatırımı ile depolarda enerji verimliliğini artırmak için daha birçok fırsat vardır.

Büyük tavan vantilatörleri: Alan klimalı ise, tavan vantilatörleri hava sirkülasyonunu artırarak enerji tasarrufu sağlayarak sıcaklık ayarının 2.5 °C kadar düşürülmesini sağlar. Alan klimalı değilse, büyük tavan vantilatörleri kullanmak çalışanların rahatını, moralini ve üretkenliğini artırabilir.

Birkaç vaka çalışması, hava sirkülasyonunun daha iyi olduğunu ve daha küçük, yüksek hızlı fanlara kıyasla büyük tavan vantilatörleri ile enerji verimliliğinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. (Büyük, yavaş hareket eden bir fan birkaç küçük, yüksek hızlı fan ile aynı işi yapabilir.) Büyük tavan vantilatörleri, aynı zamanda depo tavanlarının yakınında durmak isteyen yüksek sıcaklıktaki havayı yeniden sirküle ederek kışın ısıtma maliyetlerini azaltır.

Radyant ısıtma: Birçok depo uygulamasında, özellikle yükleme alanlarında, personelin konforlu kalması için 16°- 21 °C arasındaki sıcaklıkların korunması maliyetli ve verimsizdir.

Bu durumlarda, reflektör odaklı gaz veya elektrikli radyant ısıtıcılar ısı gerektiren alanların üzerine monte edilebilir, bu sayede çalışanlar ortam içi hava sıcaklığı 4 ° ila 10 °C aha düşük olabilir. Genel iç ortam hava sıcaklığındaki bu azalma, ısı kaybını ve enerji tüketimini, bazen de yarıya kadar önemli ölçüde azaltabilir. Radyant ısıtıcılar, alanlar boşken çalışmalarını en aza indirmek için zamanlayıcılar veya kullanım sensörleri tarafından kontrol edilmelidir.

Dış hava girişini kontrol etme: Kullanım dışı zamanlarda her saat 60 m3 dış havayı ısıtmamak, saat başına ortalama yaklaşık 17.65 ABD Doları tasarruf sağlar. Ekonomizer kontrolleri, dış hava sıcaklığına bağlı olarak, kullanılan dış hava miktarını değiştirmek için kullanılabilir veya basit zamanlama kontrolörleri belirli zamanlarda (çalışma saatlerinde olduğu gibi) dışarıdaki havayı almak üzere ayarlanabilir ve mekanik ısıtma veya soğutma ihtiyacını azaltabilir.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

25

PÜF NOKTASI

Hava sızmasının azaltılması: Depolardaki soğutulmuş alanlar, kapılar açıldığında forkliftlerin gelip gitmesine izin vermek için çok fazla enerji kaybeder. Uygun çözümler arasında hızlı (ancak güvenli bir şekilde) açılıp kapanan yalıtımlı soğuk hava kapıları ve yükleme boşluğu kapıları etrafına yerleştirilen plastik perdeler bulunur.

Floresan aydınlatma: Çoğu depo uygulamaları için floresan aydınlatma şimdi en iyi seçimdir. Koridorlarda, geleneksel flüoresan armatürler (T8 veya yüksek verimli T8 ve balastlar) en iyi 6 metre yükseklikte çalışır ve bunları doluluk sensörleri veya zamanlayıcıları ile birleştirmek enerji tasarrufu sağlar. Daha fazla boşluk gerektiren koridorlar için ve birçok yüksek tavanlı bölme alanı için tipik olarak, yüksek yoğunluklu deşarj aydınlatması veya yüksek yoğunluklu floresan lambalar kullanılır. Yüksek yoğunluklu flüoresanların son zamanlarda metal halojen veya yüksek basınçlı sodyum lambalarından daha fazla enerji verimli olduğu kabul edilmiştir.

Metal halojen aydınlatma: Bununla birlikte, metal halojen lambalar tüm sıcaklık aralığında yeterli ışık seviyelerini korur ve elektronik balastlarla, aşırı sıcaklıklarda floresan aydınlatmaya göre daha verimli çalışır. Ek olarak, metal halojen teknolojisi, bazı yeni şartlandırılmamış depo alanlarında en iyi aydınlatma seçeneği olabilmesi için geliştirilmiştir. Elektronik balastlı seramik metal halojenler, bazı depo alanlarında önemli olabilecek çok iyi bir renk verimi sağlamak için etkili bir yoldur - örneğin, personelin alınacak uygun parçaları tanımlamak için renk kullandığı yerler.

26

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

Doluluk sensörleri: Doluluk sensörleri, etrafta kimse olmadığında ışıkları kapatır. Yeni hat voltajı doluluk sensörleri, takılan maliyetleri sensör başına yaklaşık 150 ABD Doları’ndan 50 ABD Doları’na düşürerek düşük kullanım alanlarına armatür başına bir sensör takmayı ve düşük potansiyel enerji tasarrufu sağlayarak maliyeti düşürmüştür. Doluluk sensörleri en iyi şekilde metal halojenler yerine floresan aydınlatma ile kullanılır, çünkü floresanların neredeyse anında dinlenme yetenekleri vardır. Metal halojenler, ışığın kapatıldığı an ile tekrar açılabildiği an arasında birkaç dakikalık bir gecikme gerektirir. Bununla birlikte, bir doluluk sensöründen gelen sinyale dayanarak ışıkları yaklaşık yüzde 50 güce düşüren metal halojenli balastlar monte etmek mümkündür. Bu seçenek, doluluk sensörlerinin floresanlarla eşleştirilmesi seçeneğine kıyasla potansiyel tasarrufun yaklaşık yarısını sağlar.

Bu aydınlatma teknolojilerinin çoğu, Vaughn, Ontario’da inşa edilen son teknoloji ürünü 71323 metrekare ofis ürün dağıtım tesisinde bir araya getirildi. Her zaman çalışan tesiste aydınlatma sensörleri, T8 OCTRON® lambalar ve bilgisayar kontrollü bir enerji yönetim sistemine bağlı elektronik balastlar bulunmaktadır; bunların hepsinin standart bir tesiste ayda 14.500 kilovat enerji tasarrufu sağlaması beklenmektedir.

Yardım Alma Bu önerilen düzeltmelerden herhangi birinin deponuz için değerli olup olmadığını nasıl anlarsınız? Denetimler, bina yöneticilerinin düşük maliyetli iyileştirmeleri tanımlamasına ve önceliklendirmesine yardımcı

olur. Bazı kuruluşlar ücretsiz olarak yerinde denetim sağlar ve danışmanlık ve enerji hizmeti şirketleri mütevazı bir ücret karşılığında denetim yapar.

Web tabanlı araçlar, enerji tasarrufu planlarınızı yönlendirmenize yardımcı olabilir. Örneğin, Energy Star programının Portföy Yöneticisi aracı, depolardaki enerji kullanımını değerlendirmek ve izlemek için kullanılabilir: www.energystar.gov/ index.cfm c = assess_performance.bus_portfoliomanager.

Soğutmalı Depolar için Seçenekler Amerika Birleşik Devletleri’ndeki soğutulmuş depoların yıllık enerji yoğunluğu, metrekare başına yaklaşık 0.34 kW’tır ve bu da soğtması olmayan depoların yoğunluğunun 2.8 katıdır. Soğuk hava depolarında enerji verimliliğini artıran birkaç özel ekipman yükseltmesi vardır: • Değişken frekans tahrikli orta büyüklükte evaporatif kondansatörler • Kompresörler için verimli motorlar • Tam hızda işlem gerekli olmadığında evaporatör fanlarını yavaşlatan kontrolörler • Değişken frekanslı sürücü kontrollü fanlara sahip düzgün boyutta evaporatör bobinleri • Donduruculardaki buz birikmesine bağlı olarak buz çözme döngüleri başlatan buz çözme (defrost) kontrolörleri • Soğutucu ve dondurucuların uygun şekilde yalıtılması Kaynak: http://dsoelectric.coopwebbuilder2.com/sites/dsoelectricdsoelectric/files/images/Business/ warehouses.pdf (18.01.2019 tarihinde erişildi)

teskon+SODEX 2019 Isıtma, Soğutma, Havalandırma, Yalıtım, Pompa ve Vana Fuarı 14. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi

17 - 20 Nisan 2019

MMO Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi İzmir Türkiye •

teskonsodex.com

#teskonsodex

Online İçin Kayıt .com sodex

teskon

Hannover Messe Sodeks Fuarcılık A.Ş.

Destekleyenler

Tel. +90 212 334 69 00 Faks +90 212 347 10 96 info@hmsf.com www.hmsf.com

BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ (TOBB) DENETİMİNDE DÜZENLENMEKTEDİR.

TEKNİK

Enerji Verimli, Düşük Küresel Isınma Etkili (GWP) Soğutucu Akışkanlar için Isı Değiştirici Geliştirilmesi Yazanlar: Yoram Shabtay, Nigel Cotton Çeviren: Hüseyin Bulgurcu

B

irçok cihaz uygulamasında, serpantin tasarımları geleneksel borular için optimize edilmiştir. Günümüzde, geleneksel boru çapı artık serpantin tasarımında bir ölçüt değildir (Şekil 1 ve 2). Bu bağlamda “geleneksel” terimi, tipik olarak, geçmiş yıllarda yaygın olarak kullanılan 9.52 mm (3/8 inç) dış çaplı bakır borular anlamına gelir.

Şekil 1. 5 mm bakır borulardan yapılan ısı değiştirici serpantinleri geniş bir alanda kullanılmaktadır. (Kaynak: Spirotech) 28

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

lir ve dünya çapında milyonlarca kişi tarafından kullanılır.

Bu yazıda, cihazlar için ısı değiştiricilerinde daha küçük çaplı bakır boruların kullanımına ilişkin önemli gelişmeler özetlenmiştir. Şekil 2. Yüksek verimli ısı değiştirici serpantinleri için boruların dış çapları için yeni karşılaştırma (sol tarafta 5 mm ve sağ tarafta 7 mm).

Oda klimaları için endüstri birkaç yıl önce 5 mm çaplı borulara geçti.

Günümüzde, büyük perakende market zincirinden split tipi bir klima satın alırsanız hem evaporatör hem de kondenser serpantinlerinde muhtemelen 5 mm bakır borular olacaktır.

Bu cihazlar yüksek hacimlerde üreti-

Hava Tarafı Isı Transferi Daha küçük çaplı borular etrafındaki hava tarafı ısı transferi, kapıyı yeni, daha yüksek enerji verimli ısı değiştirici tasarımlarına açarak, benzeri görülmemiş bir hassasiyetle modellenebilir.

Küçük çaplı boruların etrafındaki hava akımı, geleneksel boruların etrafındaki hava akışından daha az dirence sahiptir (Şekil 3). Uluslararası Bakır Birliği (ICA) tarafından

desteklenen ve Optimized Thermal Systems, Inc. (OTS) tarafından yürütülen araştırmalar, daha küçük çaplı (3 mm ila 5 mm) bakır borular için yarık ve panjur kanatçıkların performansını karşılaştırmaktadır [1, 2].

Şekil 3. Küçük çaplı tüplerin etrafındaki hava akımı, geleneksel tüplerin etrafındaki hava akışından daha az dirençlidir.

Önceden, yalnızca en büyük Orijinal Ekipman Üreticileri (OEM’ler) CFD (Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği) modellemesi yoluyla bu serpantin optimizasyonunu gerçekleştirmeyi başarabilirdi. Tasarımcılar genel ilkelere ya da “sağ el kuralı” gibi yaygın kabul gömüş kurallara göre yönlendirildi ve daha küçük çaplı borular için kanatçık tasarımları optimize edilmedi. Uluslararası Cihaz Üreticileri Dergisinin (International Appliance Manufacturing) önceki sayısında açıklandığı gibi, Çin’deki bir araştırma konsorsiyumu, simülasyonların gerçekleştirilmesinden önce mümkün olmayan veya pratik olmayan tasarımları ortadan kaldırmak için, tasarım alanının daha verimli bir şekilde örneklenmesine olanak sağlayan, bilgi tabanlı bir evrim yöntemi (KBEM) kullandı [3].

Günümüzde Maryland ve OTS Üniversitesi’ndeki Çevre Enerji Mühendisliği Merkezi (CEEE) sayesinde,

serpantin tasarımlarını optimize etme teknikleri, tasarımcıların ısı performansını benzeşim yapmalarını ve optimize etmelerini sağlayan oldukça özelleştirilebilir bir yazılım aracı olan CoilDesigner® tasarımcıların kullanımına açık hale getirilmiştir. [4]. OTS, daha küçük çaplı boruların kullanımı da dahil olmak üzere, ısı değiştirici geometrisini optimize etmek için dünya çapındaki serpantin tasarımcılarıyla birlikte çalışmaktadır. CoilDesigner, açık literatürde yayımlanan en yeni ısı transferi ve basınç düşümü modellerini içerir ve kullanıcılar, özel modeller de ekleyebilir. OEM kullanıcıları ürün geliştirme maliyetlerini kısaltabilir ve hızla pazara sunabilirler.

Soğutucu Akışkan Taraflı (Boru İçi) Isı Transferi Simülasyon yazılımı, dünya çapındaki birçok laboratuvarın araştırma sonuçlarına dayanarak hem hava hem de soğutucu akışkan tarafındaki ısı transferi için geliştirilen korelasyonlarını kullanmaktadır. Dolayısıyla, bu simülasyonların tahmin doğruluğu, bu korelasyonların mevcudiyetine ve doğruluğuna bağlıdır.

Shanghai Jiao Tong Üniversitesi’nin Soğutma ve Kriyojenik Enstitüsü’nde yeni ufuklar açan bir araştırma yapıldı [5]. Şimdi daha küçük çaplı bakır borulardaki yeni düşük küresel ısınma potansiyelli (GWP) soğutucu akışkanları için laboratuvar araştırma sonuçları da mevcuttur. Özellikle, mikro kanatçık borularında laboratuvar deneyleri, Padova Üniversitesi, Padova, İtalya [6,7]; Tokyo Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Üniversitesi [8]; ve Kyushu Üniversitesi, Fukuoka, Japonya’da yapılmaktadır [9].

Bu tür araştırmalar, düşük ve çok düşük GWP’li soğutucu akışkanlar için çeşitli boru içi geliştirmelerle

(örneğin, mikro kanatçıklar) daha küçük çaplı bakır borular kullanan serpantin tasarımlarının performansını simüle etmek için kullanılabilecek tahmini korelasyonları sağlamaktadır (Şekil 4).

Şekil 4. Genellikle teknik literatürde “mikro kanatçıklar” olarak adlandırılan boru içi yüzey geliştirmeleri, ısı transfer katsayılarını arttırır ve MicroGroove bakır borulardan akan soğutucu akışkanlar için basınç düşümünü azaltır. Düşük GWP soğutucu akışkanları ile ilgili olarak Micro kanatçık performansı devam etmekte olan bir araştırma alanıdır.

Padova grubuna göre, “daha ​​küçük çaplı mikro kanatçıklı boruları (yani 6 mm’den daha düşük iç çap) hakkındaki literatür, daha büyük borularla karşılaştırıldığında zayıftır.” Geleneksel olarak (daha büyük çapların aksine) bu “küçük mikro kanatçıklı borular” olarak adlandırılırlar. Bu araştırmacılar, akış kaynama ısı transferini ve iç donanımdaki bakır borular içindeki basınç düşümlerini ölçtüler [6]. Bu ilk çalışmada, bakır borular 5 mm dış çapa (OD) sahipti ve soğutucu R134a idi. Doyma sıcaklığı 10 ° C idi. Buhar kalitesi 0.1 ila 0.95 arasında değişmiştir; kütle hızı 100 ila 800 kg/m2’dir ve 15 ila 90 kW/m2 arasında ısı akışı.

Beklendiği gibi, baskın mekanizmalar düşük ısı akışlarında taşınım kaynaması yapar ve yüksek ısı akışlarında iki fazlı zorlamalı taşınımdır. Yazarlar, sonuçların, akışta kaynama sırasında mini mikro kanatçıklı boruların umut verici ısı transfer yeteneklerini vurguladığı sonucuna varmıştır. İleriye baktığımızda, “farklı boru çaplarına, farklı helisel geometrilere ve farklı soğutucu akışkan tiplerine sahip ilave ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

29

TEKNİK

ısı transfer ölçümlerine mutlaka ihtiyaç duyulduğunu” belirtiyor. İkinci bir makalede Padova grubu ayrıca 4 mm [7] ‘lik bir dış çapa sahip pürüzsüz boruların içindeki bir son derece düşük küresel ısınma etkili HFO1234ze (E) soğutucu akışkanı için akış kaynama ısı transferini ve basınç düşümünü ölçmüştür. HFO (hidro floro olefin) için ısı transfer katsayıları, aynı çalışma koşullarında HFC134a’nınkine benzerdi ancak basınç düşümleri HFO için %10 ila %25 daha yüksekti. Bu yazarlara göre, ısı transferi ölçümleri HFO1234ze (E)’nin HFC134a alternatifi olarak çok umut verici bir düşük GWP adayı olduğunu doğrulamaktadır.

Tokyo araştırmacıları, 4 mm dış çaplı bakır borulardan geçen R32 soğutucu akışkan için 0.1 mm ve 0.2 mm [8] “mikro kanatçık” yükseklikleri de dahil olmak üzere geniş bir iç donanım yelpazesiyle geçen buharlaşma ısı transfer katsayılarını ölçtü. Ölçümler 15 °C buharlaşma sıcaklığında, 50 ila 400 kg/m2 arasında değişen kütle hızı ve 5 ila 20 kW/m2 arasında değişen ısı akışı ile yapıldı.

Bu arada Kyushu grubu R32’nin HFO’lar ile karışımları için ısı transfer katsayılarını ölçtü [9]. Bu araştırma özellikle önemlidir, çünkü soğutucu karışımların farklı bileşimleri için performans verileri sağlar. “Sıcaklık kaymasının”, R32/HFO karışımlarında, tekli bileşenlere kıyasla (örneğin, yalnızca R32 veya HFO) performansı düşürdüğü bilinmektedir. Kyushu sonuçları, gelecekteki iklimlendirme ve soğutma sistemlerinde önemli bir rol oynayabilecek olan bu soğutucu karışımları için mikro kanatların etkilerini içeren öngörücü bağıntıları sağlar. 4 mm çapındaki bakır borulardaki mikro kanatların yüksekliği 0.26 mm idi.

30

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

Soğutucu Akışkanların Geleceği Hidroflorokarbonların (HFC’ler) kullanımının aşamalı olacağından şüphe yoktur. Bunun sadece ne kadar sürede olduğu konusu tartışılmaktadır. Montreal Protokolünde yapılan bir değişiklik, güçlü sera gazı olan HFC’lerin kullanımının aşamalı olarak kaldırılmasını amaçlamaktadır.

R32, dört hidrojen atomundan ikisinin flor atomları ile değiştirilmiş olması dışında metan ile benzer bir HFC’dir. Halen kullanımda olan diğer HFC’lere kıyasla hâlâ oldukça yüksek, ancak diğer HFC’lere nispeten düşük olan bir küresel ısınma etkisi 675’e sahiptir. Hidrofloroolefinler (HFO’lar) ayrıca hidrojen, flor ve karbon bileşikleridir, ancak alkanlardan ziyade alkenlerin (olefinler) türevleri olarak HFC’lerden ayrılırlar.

Araştırmacılar, R32 ve HFO’ların ve bu soğutucu akışkanların karışımlarının daha küçük çaplı bakır borulardan geçirildiğinde nasıl davrandıklarını anlamaya çalışıyor.

Burası düşük küresel ısınmaya karşı soğutucu akışkan maliyetinin doruğa ulaştığı yerdir. HFO’lar ultra düşük GWP’ye sahiptir ve aslında R32’den daha az yanıcıdır; bununla birlikte, şu anda daha maliyetlidir çünkü bu bileşiklerin üretimi artırılmamıştır. Bu arada, R32 daha ucuzdur ve daha yaygındır ancak daha yanıcıdır ve daha yüksek bir GWP’ye sahiptir.

Düşük GWP soğutucu akışkanlarının yanıcılığı nedeniyle düşük soğutucu akışkan debileri evrensel olarak istenmektedir. Küçük çaplı bakır boruların avantajlarından biri, yüksek verimlere izin verirken soğutucu hacminde bir azalmaya izin vermeleridir (Şekil 5 ve 6). R290’ı soğutucu olarak kullanan uygulamalar, tipik olarak soğutucu şarj

gereksinimlerini azaltmak için daha küçük çaplı bakır borular kullanır.

HFO’lar R290 kadar yanıcı değildir, ancak yine de yanıcıdırlar ve soğutucu akışkan yükünü en aza indirmeleri istenir.

Şekil 5. 5 mm bakır boru kullanan bu kondenser bobini, enerji tasarruflu giysi kurutucu ısı pompasında kullanılır. Kaynak: Spirotech

Şekil 6. 5 mm bakır boru ile yapılmış bu ısı değiştirici serpantini, seon derece düşük bir küresel ısıtma etkili soğutucu akışkan olan R744 için tasarlanmıştır. Kaynak: Spirotech

Şangay Jiao Tong Üniversitesi, (Şangay, Çin) Soğutma ve Kriyojenik Enstitüsü’nden yeni bir makale, R290 yoğuşma ve buharlaşma üzerine araştırmaları gözden geçirdi [10].

Yazarlara göre, bu inceleme makalesi gelecekteki R290 çalışmaları ve klima sistemlerindeki R290 uygulamaları için bir başlangıç noktasıdır.

GELECEKTEKİ YERİNİZİ

ŞiMDiDEN ALIN!

ŞiMDiDEN ALI BİNA VE TESİS YÖNETİM Çözümleri, Hizmetleri, Ekipmanları

FUARI & KONFERANSI Yeni Müşteriler ile tanışmak

Prestij Sağlamak

Firmanızı , hizmet veya ürünlerinizi tanıtmak için

SiZi DE FUARIMIZA

BEKLiYORUZ! BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TOBB (TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ) DENETİMİNDE DÜZENLENMEKTEDİR

3-6

NiSAN 2019

Avrasya Gösteri Merkezi Yenikapı / İstanbul www.demosfuar.com.tr www.fmexpo.com

BU FUAR KOSGEB TARAFINDAN DESTEKLENMEKTEDiR.

TEKNİK

MicroGroove teknolojisi, R-290’ın düzenleyici gereksinimlerini karşılamaya yardımcı olabilir, çünkü daha küçük çaplı bakır borular kullanılarak soğutucu akışkan hacimleri büyük ölçüde azaltılabilir. Zaten ABD’de soğuk vitrinler ve derin dondurucular hafif ticari uygulamalarda güvenlik gereksinimlerini karşılar. Ayrıca örneğin propan, Hindistan’daki oda klima sistemlerinde kullanım için kabul görmektedir.

Süper Radyatör Serpantinlerinden yapılan bir R290 klima kondansatör uygulamasında, MicroGroove, soğutucu akışkan şarjında bir ​​ düşüşe izin vermiştir ve daha ince duvarlarla yüksek patlama basınçlarını korumuştur [11]. Bakır kullanımı %26’ya kadar düşerken, kapasite 10.52 mm’den (3/8 inç) ve 7.94 mm’den (5/16 inç) 5 mm’ye düşürülürken, kapasite %6.5 yükselmiştir ve boru cidarları sırasıyla 0.41 mm ve 0.33 mm ila 0.25 mm arasında inceltildi.

Süper Radyatör Serpantinlerinden başka bir uygulamada, bir R290 soğutma sistemi için bir ısı değiştirici tasarımında geleneksel çaplı (9.52 mm) bakır borular yerine daha küçük çaplı (5 mm) bakır borular kullanılmıştır. Süper Radyatör Serpantinleri Ürün Geliştirme Direktörü Dr. Jian Yu’ya göre, (Richmond, Virginia), boru ağırlığı %30, kanat ağırlığı %47 ve soğutucu akışkan iç hacmi %50 azaldı.

Kolay Drenaj ve Temizlik Yuvarlak boru levha kanatçıklı (RTPF) serpantinlerinin bir avantajı, temizleme kolaylığı ve iyi yoğuşma suyu drenajıdır. RTPF serpantinlerinde levha kanatları tipik olarak dikey olarak yönlendirilir ve yaprakların üstten alta doğru kolayca akması sağlanır. Borular levhalara dik açılarla 32

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

nüfuz eder ve su etraflarında kolayca akabilir. Aynı şey daha küçük çaplı bakır borulardan yapılmış RTPF serpantinleri için de geçerlidir. Levha kanatçıklarına daha fazla boru yerleştirilebilir, ancak su küçük çaplı boruların etrafından kolayca akar.

Yuvarlak boru levha kanadının (RTPF) açık yapısı büyüktür. MicroGroove ısı değiştiricilerinin alüminyum mikro kanallı ısı değiştiricilerine kıyasla avantajı, MicroGroove ısı değiştiricilerinin, özellikle buzlanmanın önemli olabileceği daha soğuk iklimlerde, ısı pompalarının dış buharlaştırıcılarda yaygın olarak kullanılmasının nedeni budur.

Dalgalı bir kanatçık, deliksiz bir levha kanatçığıdır ve bu nedenle daha iyi akar. Dalgalı kanat tasarımlarının, dış mekân buharlaştırıcılarının donmaya maruz kalabildiği ısı pompalarında yarıklı ve panjurlu kanatçıklara göre soğutma ekipmanlarında daha etkili olduğu bulunmuştur. Çünkü donma ve yoğuşma açıklıkları tıkaması nedeniyle yarık ve panjur tipi kanatçıkların ısı transfer avantajlarını ortadan kaldırmaktadır.

Ayrıca, yarıklı veya panjurlu kanatlar gibi geliştirilmiş kanatçıklar, soğutulmuş vitrinlerin kondenserlerinde toz birikimini artırır [12]. Vitrinlerdeki kondenserler özellikle toz birikimine yatkındır çünkü zemine yakın konumlandırılmışlardır. Uluslararası Bakır Birliği (International Copper Association) tarafından kısmen desteklenen Şangay Jiao Tong Üniversitesi, Soğutma ve Kriyojenik Enstitüsündeki araştırmacılar, soğutmalı vitrinlerin kondenserlerindeki 9.52 mm bakır boruların 5 mm çaplı borularla değiştirilmelerinin fizibilitesini incelemek için araştırma yaptılar [13].

Toz biriktirme konusundaki endişeler

nedeniyle bu uygulama için dalgalı kanatçıklar seçilmiştir.

Kanat yapısı teorik analiz ile seçilmiş ve 5 mm çaplı borulu ısı değiştiricinin akış yolu, ısı transferi ile basınç düşümü arasında uygun bir denge bulmak için bir ısı değiştiricisi simülasyon aracı kullanılarak analiz edilmiştir. Simülasyon sonuçları, 9.52 mm prototip ile aynı performansa sahip 5 mm boru kullanılarak kondenser maliyetinin %26 azaltılabileceğini göstermiştir.

Deneysel veriler simülasyon sonuçlarını doğruladı ve küçük çaplı boruların vitrinlere uygulanmasının mümkün olduğunu kanıtlamıştır. İlgili araştırmada CEEE, 2 ila 5 mm arasında değişen bakır boru dış çaplarına sahip dalgalı kanatlı ısı değiştiriciler için tasarım alanını araştırdı.

Mevcut korelasyonların tasarım alanına uygulanabilir olmadığını, dolayısıyla yeni denklemlere olan ihtiyacı haklı çıkardıklarını bulmuşlardır [14, 15].

Basınç Genişlemesi RTPF serpantinlerinin bakır borulardan ve alüminyum levha kanatlarından üretimi, bakır boruların yüksüklü alüminyum kanatlarla temas edinceye kadar içeriden genişletilmesini gerektirir. Tipik olarak bakır borular, emniyetli gerilmenin ötesinde deforme olur (yani plastik deformasyona maruz kalırlar), alüminyum kanatlar ise elastik olarak gerilir. Bu, iki metal arasında iyi ısı ileten sıkı bir temas uyumu sağlar.

Ekim 2015’te IAM, Burr OAK Tool Inc. (BOTI) tarafından Kasım 2015’te piyasaya sürülen yeni basınç genişletme teknolojisinin bir ön izlemesini yayımlamıştır [16]. Ayrıca, Optimize Edilmiş Termal Sistemler’den (OTS) ve BOTI’den ortak bir bildiri, üretim

yöntemlerinin boru gelişimleri üzerindeki etkilerini açıklamıştır [17].

2016 Purdue Konferanslarının önemli noktalarından biri, yaygın olmayan pnömatik basınç genişlemesi üzerine bir yazıydı ve bu önemli yeni üretim yönteminde en son test sonuçlarını vermiştir [18]. Küçük çaplı boruları genişletmek için mermi (bilye) yöntemlerini uygulama zorlukları ana hatlarıyla belirtilmiş ve Sınırlı Küçülme Gerilimli Genleşme, Sıfır Küçülme Gerilimli Genişleme ve Boru Şeklindeki Hidrolik Genleşme gibi alternatif yöntemlerle karşılaştırılmıştır (Şekil 7).

yöntemi kullanılarak yapılan serpantinlerle karşılaştırıldı. En çarpıcı şekilde, basınçlı genleşmesi boruların daha tutarlı bir şekilde genişlemesine neden oldu. Son boru çapının standart sapması, mekanik olarak genişletilmiş serpantinler için 0.029’a kıyasla, basınçla genleştirilmiş serpantinler için sadece 0.016 mm idi (Şekil 8).

Şekil 7. Bakır boruları genişletmek için çeşitli yöntemler: (a) mekanik mermi (bilye) genleşmesi, (b) gerilmeli genleşme, (c) sınırlı küçülme gerilimli genleşme ve (d) Boru içi hidrolik genleşme a)

BOTI’nin yeni basınç genleşme ekipmanı, yüksek genleşme sıvısı olarak basınçlı hava kullanmaktadır. Yaygın olmayan basınç genleşmesi doğal olarak sıfır küçülme işlemidir. Malzemedeki plastik akışı tanımlayan LévyMises denklemleri, borunun çapını plastik olarak genişletmek için basınç uygulanırken, bir borunun sıfır eksenel zorlanma yaşadığını göstermektedir. Boru çapını genişleten iç basınç, boru gerginliğe de uyar ve gerçekte, gerilme borunun büzülmesini önlemek için gereken tam miktardır.

Bu yaklaşım, serpantinlerin temizliğini korurken, boruların hızlı bir şekilde doldurulmasını sağlar. Suyun ya da yağ gibi diğer sıvıların kullanımı, klimalar için serpantinlerin imalatında istenmeyen bir işlem sonrası temizliği gerektirecektir.

Mekanik yöntemler kullanılarak yapılan serpantinler, görsel inceleme, ısı değiştirici mukavemetinin ve yapısının fiziksel testi, ısı değiştirici boyutlarının ölçümü ve ısı transfer performansının fiziksel testi ile ilgili olarak yeni hidrolik basınçlı genleşme

b) Şekil 8. (a) mekanik genleşme ile (b) yaygın olmayan basınç genleşmesini karşılaştıran tüp çaplarının ölçümleri

Basınçlı genleşme yöntemi hasarsız iç donanımlara izin verir; borular ve kanatçık bilezikleri arasında daha iyi temas ve boruların son boyutları üzerinde daha iyi kontrol sağlar. Borunun genişlemesi için yüksek basınçlı havanın kullanılması, daha sonraki lehimleme ve sızıntı testlerinden önce imalat işleminin başında herhangi bir kusurlu boruyu tanımlayarak bir kalite kontrolü seviyesi sağlar. Ekipman, Burr Oak Tool YouTube kanalında izlenebilecek bir videoda açıklanan (Burr Oak Tool Inc.) çoklu güvenlik özellikleri ile tasarlanmıştır. Ayrıca, ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

33

TEKNİK

Burr Oak’dan güvenlik konusunu ele alan yeni bir beyaz sayfa bulunmaktadır [19].

Transfer and Pressure Drop Correlation Development for Small Diameter (3 mm to 5 mm) Louver Fin Heat Exchangers,” Purdue 2016, Paper 2363.

Özet ve Sonuç

3. Nigel D. Cotton Bob Weed and Wenson Zheng, “Building Better Appliances with Smaller Diameter Copper Tubes,” International Appliance Manufacturing, October 2013.

Küçük çaplı bakır borular kullanan cihazların tasarımı, şimdi olduğundan daha kolay olmamıştı. Hava tarafı ve boru tarafı simülasyonlarındaki gelişmeler, serpantin tasarımlarının tek bir serpantin oluşturmak zorunda kalmadan optimize edilmesini sağlar. Tahmin korelasyonları her zamankinden daha iyidir ve çeşitli boru donanımları olan küçük çaplı bakır borular ve birçok soğutucu akışkan için boru korelasyonlarını içerir. Üretim verimliliği ve güvenilirliği sunan gelişmiş üretim yöntemleriyle de üretim daha kolaylaşıyor.

Bu gelişmeler, endüstrinin yüksek küresel ısınma etkili (GWP) soğutucu akışkanlarını düşük GWP ve son derece düşük GWP ile değiştirmeye başlamasının tam zamanıdır. Soğutucu akışkanlar, maliyet ve yanıcılık konusundaki düşüncelerden dolayı soğutucu hacminde bir azalmayı gerektirir. Küçük çaplı bakır borular, enerji verimliliğinden ve temizlenebilirlik, drenaj ve üretim kolaylığı gibi diğer avantajlardan ödün vermeden soğutucu hacimlerinin azaltılmasını sağlar.

4. For information on CoilDesigner®, visit the CoilDesigner webpages of CEEE at www.ceee.umd. edu/consortia/isoc/coildesigner; and OTS at www.optimizedthermalsystems.com.

5. MicroGroove Update, “In the Spotlight: Professor G.L. Ding,” Vol. 2, No. 3, June 2012. www.microgroove.net/microgrooveupdate-newsletter

7. Giovanni A. Longo, Simone Mancin, Giulia Righetti, Claudio Zilio, “HFO1234ze(E) and HFC134a Flow Boiling Inside a 4mm Horizontal Smooth Tube,” Purdue 2016, Paper 2167.

16. Nigel Cotton and Yoram Shabtay, “Trends in the Design and Manufacture of Round-Tube Plate-Fin Coils from Smaller Diameter Copper Tubes,” International Appliance Manufacturing, October 2015.

8. Norihiro Inoue, Daisuke Jige, Kentaro Sagawa, “Evaporation Heat Transfer and Pressure Drop of R32 inside Small-diameter 4.0 mm Tubes,” Purdue 2016, Paper 2394.

17. “A Review of the Influence of Microfin Enhancements on the Condensation Heat Transfer Coefficient for Small Diameter Tubes,” unpublished report from OTS and Burr Oak Tool Inc., 2015. Available on microgroove.net.

1. Note: “Purdue 2016” refers to the 16th International Refrigeration and Air Conditioning Conference at Purdue, July 11-14, 2016.

10. Cichong Liu, Ziyang Sun, Ziqi Zhang, Junye Shi, Jiangping Chen, “Review of Condensation and Evaporation of R290,” Purdue 2016, Paper 2413.

1. Shekhar Sarpotdar, Dennis Nasuta, Vikrant Aute, “CFD Based Comparison of Slit Fin and Louver Fin Performance for Small Diameter (3 mm to 5 mm) Heat Exchangers” Purdue 2016, Paper 2362.

11. Yoram Shabtay, Jian Yu, Nigel Cotton, “New coppertube technologies for heat exchangers: R290 condenser coil and R744 gas cooler,” Light Commercial Refrigeration Panel, 2016 ATMOsphere America, Chicago, Illinois.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

14. Daniel Bacellar, Vikrant Aute, Reinhard Radermacher, “Wavy Fin Profile Optimization Using NURBS for Air-To-Refrigerant Tube-Fin heat Exchangers with Small Diameter Tubes,” Purdue 2016, Paper 2119.

6. Simone Mancin, Claudio Zilio, Giulia Righetti, Luca Doretti, Giovanni A. Longo, “R134a Flow Boiling inside a 4.3 mm ID Microfin Tube,” Purdue 2016, Paper 2265.

Kaynaklar

34

13. Tao Ren, Guoming Wu, Guoliang Ding, Xinqiao Jin, Yongxin Zheng, Yifeng Gao and Ji Song, “Simulation and Application of 5 mm Tube Condenser in Display Cabinet,” Fourth IIR conference on sustainability and the cold chain, Auckland, New Zealand, 2016.

15. Daniel Bacellar, Vikrant Aute, Reinhard Radermacher, “CFDBased Correlation Development for Air Side Performance of Wavy Fin Tube Heat Exchangers using 2mm-5mm Tube Diameters,” Purdue 2016, Paper 2120.

9. Shingo Nakamura, Chieko Kondou, Nobuo Takata, Shigeru Koyama, “Comparison on Evaporation Heat Transfer between R32/R1234yf and R32/R1234ze(E) Flowing in Horizontal Microfin Tubes,” Purdue 2016, Paper 2244.

2. Shekhar Sarpotdar, Dennis Nasuta, Vikrant Aute, “CFD-Based Airside Heat

“A Review of Researches on Long-term Performance Degradation of Heat Exchangers in Air Conditioners [ J],” Journal of Refrigeration, 2015, Volume 36, Number 3, pp. 17-23.

12. Zhan F L, Ding G L, Zhao F F, et al.,

18. Roger Tetzloff, Vikrant Aute, Song Li and Cara Martin, “Evaluation of a Pressure Expansion Method for the Manufacturing of Copper Tube Heat Exchangers,” Purdue 2016, Paper 2532.

19. Burr OAK Tool Inc., “Pressure Expansion Equipment – Risk Assessment and Risk Mitigation,” Phoenix Expansion Equipment Digital Whitepaper, 2016. Download from Burr OAK Tool Inc. www.burroak.com.

Kaynak: https://www.appliancedesign. com/ext/resources/WhitePapers/2016/ INTL-Copper/Microgroove.pdf (12.01.2019 tarihinde erişildi)

reklam bütçenizi kısmayın!

Profesyonellere ulaşmak istiyorsanız reklam bütçenizi kısmayın, SEYAD üyesi prestijli sektörel yayınlara reklam verin. Çünkü profesyoneller sektörlerinde olup biteni izleyebilmek için saygın sektörel yayınları takip ederler. Hem basılı yayınlardan, hem dijital ortamda...

sizi hedefinize sektörel yayınlar ulaştırır www.seyad.org

İPUCU

Kazan, Eşanjör ve Önemli Ekipmanların Korunması Yazan: Hakan Haldun Yayla Makine Mühendisi Ekin Endüstriyel – İş Geliştirme Müdürü hakan.yayla@ekinendustriyel.com

K

imyasal temizleme genellikle asidik çözeltiler kullanılarak kazan, eşanjör, kompresör giriş hatları gibi ekipmanların birikinti ve kirliliklerden temizlenmesi işlemidir.

Bu amaçla en çok kullanılan asitler hidroflorik asit, hidroklorik asit gibi anorganik asitler ve sitrik asit, formik asit, sülfamik asit gibi organik asitlerdir. Temizlemenin ardından temiz metal yüzeyleri pasive edilerek (koruyucu bir oksit tabakasıyla-magnetit-kaplanarak) temizlenen ekipmanın tekrar devreye alınacağı süre içinde oksidasyona karşı korunurlar.

Kimyasal temizleme ekipman devreye 36

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

alınmadan önce uygulanabileceği gibi, işletme sürecinde de gerçekleştirilebilir. Özellikle buhar kazanının emniyetli ve arızasız çalışması, su ve buhar ile temas eden yüzeyleri kaplayan koruyucu oksit-magnetit tabakasına bağlı olduğundan koruyucu tabakanın oluşabilmesi için gerekli temiz yüzeyler sadece kimyasal temizleme ile sağlanabilir. İşletme Öncesi Kimyasal Temizleme Buhar kazanlarının ve su-buhar çevri-

minin diğer bileşenlerinin (kondense, ön ısıtıcılar vs.) ve benzeri ekipmanların işletmeye alınmadan önce kimyasal olarak temizlenmesi son yıllarda giderek daha fazla kabul gören ve artık günümüzde mutlaka uygulanan bir işlemdir. İşletme öncesi kimyasal temizleme işlemi ile; • İmalat, depolama ve montaj sırasında oluşan ve ilk çalışma sürecinde arızalara neden olabilecek kirlilikler uzaklaştırılır.

• Devreye girme için gerekli kazan suyu ve buhar limitlerine en

kısa sürede ulaşılarak süreden ve yakıttan önemli tasarruflar sağlanır.

Montaj sonrasında su-buhar çevriminde; imalat ve depolama sırasında oluşan oksit tabakası (mill scale), kaynak çapakları, korozyon ürünleri, geçici kaplamalar, yağ, gres, toz, pislikler bulunabilir. İşletme öncesi kimyasal temizlemenin avantajları bilinmesine rağmen son zamanlarda esas olarak kimyasal temizlemenin kendilerine getireceği maliyet düşünülerek kazanı imal eden firmalarca buhar kazanları asitle temizlenmeksizin sadece alkali kaynatılarak devreye alınmaktadır. Alkali kaynatma ile ancak gevşek kirlilikler, yağ ve gresler uzaklaştırılabilir. Alkali kaynatma kazan borularının iç çeperlerinde mevcut yüzeye sıkı yapışmış oksit tabakalarını ve silisi çözemez, Boruların iç yüzeylerinde kalan oksitler ilerde birikintilerin ve kazan taşının toplanması için en uygun ortamı yaratır.

Tecrübeler, işletme öncesi asitle kimyasal temizleme ile kazan suyu ve buharda devreye alınabilme için istenen limitlere (iletkenlikler, demir, silis gibi) temizleme yapılmaksızın devreye alınmaya nazaran çok daha çabuk ulaşılabildiğini göstermiştir.

Sadece alkali kaynatma yapılırsa gerekli buhar saflığına ulaşabilmek için çok uzun süre buharla üfleme yapmak gerekir. Bu durumda harcanan yakıtın maliyeti yanında tesisin devreye alınması ve üretime geçilmesi haftalar, bazen aylar alabilir. Asitle kimyasal temizlemenin maliyeti ve alacağı süre üretim kaybının getireceği maliyet yanında son derece küçük kalır.

Kimyasal temizleme ile sağlanan faydalar şöyle özetlenebilir: • Üretime daha çabuk geçilir.

• Kazanın ve türbinli sistemlerde türbinin devreye girme süreleri kısalacağından sudan ve yakıttan büyük tasarruf sağlanır. Buharla üflemenin çıkarttığı yoğun sesin yerleşime yakın bölgelerde vereceği rahatsızlık en aza indirgenir.

• Boru iç yüzeyleri alkali kaynatmadakine nazaran çok daha temiz olur. Bu durum ısı transferini kolaylaştırdığı gibi boruların iç yüzeylerinde korozyon ve kirlenmeyi de yavaşlatır. İşletme Arası Kimyasal Temizleme Bir buhar kazanının normal çalışma süresi içinde ısı transfer yüzeyleri giderek kirlenir. Bu ise metal sıcaklıklarını artmasına, fark basıncının yükselmesine ve yakıt tüketiminin artmasına sebep olur. Isı transfer yüzeyleri iki mekanizma ile kirlenir: • Kazan öncesi sistemlerden taşınan korozyon ürünleri • Kazanda yerinde meydana gelen korozyon ürünleri Kazan öncesi sistemler korozyona karşı çok hassastır. Bu kısımlarda oluşan korozyon ürünleri besleme suyu ile kazana taşınır ve ısı transferinin en yüksek olduğu bölümlerde (yakıcı civarlarında) toplanır. Ayrıca ne kadar iyi muamele edilirse edilsin yüksek sıcaklıklarda su ile metal arasındaki reaksiyon sonucu metal yüzeylerinin oksidasyonu kaçınılmazdır. Herhangi bir nedenle metal sıcaklıkları normal çalışma sıcaklığının üstüne çıkarsa (burada kirlenme en önemli faktör-

dür) yerinde oksidasyon çok hızlanır (high temperature oxidation) ve metal yüzeyleri hem su hem de ateş tarafından adeta kavrularak kalın, yoğun ve sıkı yapışmış bir oksit tabakasıyla kaplanır. Oksit tabakalarının da yalıtıcı etkisi vardır. Dolayısıyla boru metalinin aşırı ısınmasına neden olur. Eğer aşırı ısınma belli limitler içinde tutulursa hasar hemen ortaya çıkmaz, ancak metalin ömrünü büyük ölçüde azaltır (sürünme hasarı). Bu ise zaman içinde kazan borularının komple değiştirilmesi ihtiyacını ortaya çıkartır. Eğer birikintiler bazı borularda toplanır ve onlarda su akışını çok azaltırsa, metal sıcaklığı birden bire artar ve ani boru patlamaları ile karşılaşılır. Her iki tip hasar da çok masraflı ve zaman alıcı olabilir.

Bu tür oluşumlardan korunabilmek için buhar kazanlarının su-buhar taraflarının kimyasal yöntemlerle temizlenmesi gerekir. Temizleme gerekliliği kazan borularından yapılan birikinti miktarı tayinleriyle tespit edilebileceği gibi, buhar kazanları ABD’de çok yaygın uygulandığı gibi periyodik olarak da temizlenebilir. İşletme arası kimyasal temizlemenin koruyucu bakım programlarının en önemli parçalarından biri olduğu akıldan çıkartılmamalıdır.

Bir kimyasal temizleme işlemi; • Alkali kaynatma (genellikle sadece işletme öncesi kimyasal temizleme işlemlerinde uygulanır) • Asitle temizleme • Pasivasyon kademelerinden oluşur.

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

37

PİYASA

Baymak’tan Genix Bireysel Atıksu Terfi Cihazı

D

AB teknolojisi ile üretilen Genix atıksu terfi cihazı, tuvalet, duş ve lavabodan gelen atıksuyun yer çekimiyle tahliye edilemediği her yerde kompakt yapısıyla rahatlıkla kullanılabilen, ideal mimari çözümü sunuyor.

Her türlü yapıda, gideri olmayan bir odanın dönüştürülmesinde, bodrum katına yapılması planlanan tuvalet-

lerde veya merdiven altı ya da ardiye gibi ölü bir bölgenin banyoya dönüştürülmesinde kullanılan Genix 4 yeni modeliyle farklı uygulama alanlarında farklı seçenekler sunuyor. 1 WC + 1 lavabo gideri bağlanabilen Genix 110 ve 1 WC + 3 lavabo bağlanabilen Genix 130 modellerine ek olarak asma klozetlerle kullanılan gömme rezervuar tipi Genix WL 110 ve 130 ile mutfak gibi sadece lavabo gideri olan yerler için Genix VT 010 ve 030 modelleri istenen tasarıma uygun

maksimum uygulama imkânı sunuyor.

Genix atıksu terfi cihazı kokuyu ve sesi izole eden %30 Baryum takviyeli polipropilen malzemeden üretilmiştir. Maksimum 68 dB ses seviyesi ile daire içi kullanıma uygundur. Zorlu partiküllerin parçalanarak terfi edilebilmesi için dizayn edilmiş nikel kaplı paslanmaz çelik öğütücüye ve termik korumaya sahiptir. Genix atıksu terfi cihazında olası bir tıkanma veya arıza durumunda cihazı sistemden sökmeden ve depo kısmını açmadan sadece pompa kısmına erişim sağlanabilmektedir. Kurulum esnasında gerekli olabilecek kelepçe, drenaj hortumu gibi aparatlar cihazla birlikte paket olarak sunulmaktadır. Tüm bağlantı noktaları koku ve hijyen unsurlarını sağlayacak şekilde sızdırmazlık ekipmanları ile donatılmıştır. Ayrıca akustik alarm opsiyonel olarak sunulur.

TEINNOVA FILNET Ultrasonic Filtre Temizleme ve TEINNOVA VISIOBOT Kanallar için Video Kontrol Sistemi

F

ilnet ultrasonik sistemi, ultrason (ses üstü dalga), ısı, kimyasal ve mekanik işlemlerin birleşimidir. Bu 38

ISK TEKNİK OCAK/ŞUBAT 2019

birleşim birkaç dakika içinde kirleri herhangi bir manuel bitirici müdahale olmadan söküp atar. Ultrasonik işlemler tüm boşluklara nüfuz ederek kaliteli bir temizlik sağlar.

Otomatik video kontrol sistemi ise hava kanallarını görüntüler ve SD karta kaydeder. Şarj göstergesi, şarj edilebilir lityum bataryası, ufaltılmış boyut ve otonomisi ile kullanıcılar için ideal bir cihazdır. Robot ön ve arka kameralara sahiptir. Ayarlanabilir LED aydınlatma ve bağımsız motoru ile

dört teker (4*4) çekişe sahiptir. Kontrol paneli, 9 inç yüksek çözünürlüğe sahip LCD monitör ile taşıma haznesinin içine yerleştirilmiştir. İspanyol Teinnova, Türkiye’de CFR GLOBAL tarafından temsil ediliyor.

ISK sektörünün uygulama tekniği dergisi

ISK sektörümüzü yurtdışında tanıtan dergi

Yerel yönetimlerde yeni yaklaşımlar

Tesisat ürünleri pazarlama dergisi

ISK sektörünün en çok okunan dergisi

Yenilenebilir enerji teknolojileri dergisi

DSYG Dergilik

dergilerinize her yerden ulaşın...

Sektörünüzle ilgili en taze haberler burada! www.termodinamik.info www.tesisatmarket.com www.iskteknik.com.tr www.yenienerji.com www.ebelediye.info www.hvac-turkey.com

Doğa Sektörel Yayın Grubu Ali Nazım Sok. No: 30 Koşuyolu 34718 Kadıköy, İstanbul Tel: (0216) 327 80 10 Faks: (0216) 327 79 25 www.dogayayin.com

19,5x27+5mm.pdf 1 18.08.2014 10:57:01

Abone formu

WILO altyapı ürünleri, yüksek verimli çözümler sunarak küresel standartları belirliyor.

DOĞA SEKTÖREL YAY I N GRUBU

ISSN 1306-9721 FİYATI: 6 TL YIL: 9 SAYI: 53 www.iskteknik.com

53

İKİ AYDA BİR YAYINLANIR • EYLÜL-EKİM 2015 • YIL: 9 • SAYI: 59 • 8,50 TL • ISSN 1306-5343 • www.ebelediye.info WILO, teknolojisini dünya için kullanıyor. İleri teknoloji ile geliştirilen altyapı ürünleriyle yüksek tasarruf sağlıyor.

Kusursuz bir şekilde çalışan ve minimum bakım ile maksimum performans sergileyen WILO altyapı ürünleri geleceğimizi garanti altına alıyor.

Isıtma, Soğutma, Klima ve Havalandırma Ekipmanlarının Montaj, Servis ve Uygulama Tekniği Dergisi

EYLÜL-EKİM 2015

Söyleşi C

Tesisat Akademisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yücel Yorulmaz:

M

Y

“Sektörü buluşturacak yepyeni bir platform: Tesisat Akademisi Derneği”

CM

MY

CY

CMY

YEN‹LENEB‹L‹R ENERJ‹ TEKNOLOJ‹LER‹

K

Sayıştay Başkanlığı Raporu

İki ayda bir yayınlanır • Kasım - Aralık 2015 • Yıl: 8 • Sayı: 49 • 8,5 TL • ISSN 1307-9212 • www.yenienerji.info

www.dogayayin.com

Makale

“Belediyelerin yüzde 47’sinde atıksu tesisleri zamanında

Ev Tipi Buzdolaplarına Ait Standartlar ve Performans Testleri

RÖPORTAJ

faaliyete geçmedi” CSUN Türkiye

Türkiye Rüzgâr Rüzgar Enerjisi Kongresi Ankara’da yapıldı

Dergi Aboneliği Öğrencilere

Egemen Seymen

Bilgi

İş Kazaları ve İş Güvenliği

Ayda bir yayımlanır • Kasım 2015 • Yıl: 24 • Sayı: 279 • 8,5 TL.• ISSN:1302-8065 • www.termodinamik.info

DERGİLERİMİZE ULAŞIN

AYDA BİR YAYIMLANIR • KASIM 2015 • YIL: 20 • SAYI: 202 • 7,5 TL. • ISSN: 1302-8073 • www.tesisatmarket.com

DERGİLERİMİZE ULAŞIN

DERGİLERİMİZE ULAŞIN

“ www.wilo.com.tr

Endüstri 4.0” yaşam biçimimizi çok hızlı değiştirecek

GÜNCEL KKTC’NİN TEMİZ SU İHTİYACINA ÇÖZÜM GELDİ

% 50

MAKALE GELECEK İSTANBUL DEPREMİ: BİLİMSEL VE SOSYAL ÇERÇEVESİ

Teknik

TRV Avantajları, Çeşitleri ve Montajı

Kentsel Dönüşüm, Neye Dönüşüm?

Fan Verimlilik Metrikleri

DERGİLERİMİZE ULAŞIN

Yivli Mekanik Bağlantı Sistemlerinde Termal Boru Hareketinin Telafi Edilmesi ve Hesaplanması

İndirimlidir

G20 Enerji Bakanları Toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi

TCG Bayraktar Suya İndi

2015 .

11

Türkiye ve İklim Politikası

İ

stanbul’da nereye dönsek, karşımıza kentsel dönüşüm kapsamında yenilenmek üzere parsellenmiş bölgeler ve tabelalar çıkıyor; “filanca yapı kentsel dönüşüm alanı” diye… Çarpık kentleşme, sadece İstanbul’un değil, neredeyse Türkiye’nin her ilinin en ciddi sorunlarından biri. Düzeltilmesi için atılan adımlar da oldukça faydalı çalışmalar ve desteklenmeli.

Sağlam ve sağlıklı binalara, çevre düzenlemesi yapılmış projelere kimin itirazı olabilir ki? İçinde yaşayanlar için de kuşbakışı fotoğrafını çekenler için de evine ulaşmak isteyenler için de memnuniyet verici ise bir proje; sonuna kadar desteklenmeli elbette. Ama gerçekte neler yaşıyoruz?

Bu kadar proje; bu kadar yenileme, güzelleştirme,

yeniden yapılandırma çalışmalarının koşturmacası arasında, İstanbul’da yaşayanların cılız bir fısıltısı gibi şu cümleler duyuluyor; “İstanbul dev bir şantiye alanına dönüştü”, “Adım atacak yer yok”, “trafik sorununa bir çare…”

Dev projelerin reklam filmlerinde duyuyoruz: “Kombinizi evinize varmadan çalıştırabiliyorsunuz. Klimanız hangi konfor koşulunu tercih ettiğinizi hatırlayıp evinizi o ısıda tutuyor, hatta içeride kaç kişisiniz, kim nerede oturuyor bütün bunları algılayıp kanatçıklarını ona göre ayarlıyor. Otoparkınız aracınızı tanıyor, siz eve girer girmez akıllı eviniz ışıkları yakıyor, sıcak suyunuzu hazırlıyor vesaire, vesaire…” Adeta bir popstarsınız ve eviniz neredeyse sizi alkışlayacak!

Tabii evinize ulaşmayı başarabilirseniz... O kocaman projeler yapılırken; üstyapı ve altyapı çalışmaları, çevre düzenlemesi, ulaşım kolaylığı konuları yeterince düşünülmüyor. Bu da İstanbul’u bir “çilehane”ye çeviriyor. İşler öyle karışık hale geldi ki, artık “dev şantiye”nin içinden de uyarılar geliyor. Mesela AE Mimarlık Yönetim Kurulu Başkanı Mimar Ahmet Erkurtoğlu, kentsel dönüşümün İstanbul’a 50 senelik bir yük getirdiğini ve İstanbul’un kentsel dokusuna hiçbir katkısı

olmadığını söylüyor. Yapılanın kentsel dönüşüm değil, binasal dönüşüm olduğunu belirten Erkurtoğlu, “Afet Yasası sayesinde binalar sağlamlaştırılıyor, depreme dayanıklı hale getiriliyor. Ama İstanbul’a ve özellikle de kentsel dönüşümün en yoğun yaşandığı Kadıköy’e baktığım zaman Kadıköy’ün eski çehresini yitirdiğini görüyorum. Yeşil alanlar beton yığınlarına dönüşmeye başladı. Aynı parselde bulunan 10 katlı binayı yıkıp yerine 12 katlı yeni bir bina yapmak kentsel dönüşüm değildir” diyor. Erkutoğlu; “İnsan ve trafik yoğunluğu hesaplandığı zaman kentsel dönüşümde bu yoğunluğu kaldıracak altyapı, yol, yeşil alanlar ve rekreasyon alanları yaratılmıyor. Dolayısıyla İstanbul’un her tarafı maalesef beton yığını haline gelecek. Yazın camlarımızı açtığımızda bile bir rüzgâr esintisi hissedemeyeceğiz. Çocuklarımıza yeni oyun alanları yaratılmamış olacak.

Umarım mevcut alanları koruyabiliriz. İmar Yasası’nın yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor.” diyor ve yanlış kentsel dönüşüm uygulamaları nedeniyle 50 sene sonra İstanbul’da yeniden bir kentsel dönüşümün zorunluluk haline geleceğini sözlerine ekliyor.

Bu kapsamda altını çizmek istediğimiz bir önemli husus da şu: Şehirler, kendi dokularıyla, sahip oldukları geçmişle, içinde yaşayan farklı kültürlerin izleri ile bir değerler bütünü haline gelir. Yapılan çalışmaların da o değerlere saygılı olması; projelerin, kentin dokusuyla uyumlu yapılması gerekiyor.

Salacak’tan Tarihi Yarımadaya baktığımızda, cânım Sultanahmet Camisi’nin muhteşem minarelerinin arkasında dev kuleler görüyorsak, bir yanlışlık var demektir! TM Gökçen Parlar Ünal Yazı İşleri Müdürü gokcenparlar@dogayayin.com

TERMODİNAMİK (12 Sayı)

ISK TEKNİK (6 Sayı)

E-BELEDİYE (6 Sayı)

ISK sektörünün en çok okunan dergisi

Montaj, servis ve uygulama tekniği dergisi

Yerel yönetimlerde yeni yaklaşımların dergisi

Basılı Dergi / 140 TL Dijital Dergi / 70 TL Basılı + Dijital Dergi / 180 TL

Basılı Dergi / 60 TL Dijital Dergi / 30 TL Basılı + Dijital Dergi / 75 TL

Basılı Dergi / 80 TL Dijital Dergi / 40 TL Basılı + Dijital Dergi / 105 TL

TESİSAT MARKET (12 Sayı)

YENİ ENERJİ (6 Sayı)

HVAC&r TURKEY

Tesisat sektörünün ürün pazarlama dergisi

Yenilenebilir enerji teknolojileri dergisi

ISK sektörünün yurtdışına yönelik tek dergisi

Basılı Dergi / 130 TL Dijital Dergi / 65 TL Basılı + Dijital Dergi / 165 TL

Basılı Dergi / 80 TL Dijital Dergi / 40 TL Basılı + Dijital Dergi / 105 TL

Yılda bir kez çıkar Yayın dili: İngilizce Örnek Sayı İstiyorum

Yukarıda işaretlediğim dergiye/dergilere abone olmak istiyorum.

Kişinin/Kuruluşun adı İş ünvanı Sektör

Kamu

Özel

Faaliyet alanı

Adresi Posta kodu

Telefon

Faks

TL. Toplam abone bedelini aşağıda işaretlediğim banka hesabınıza havale ettim.

Havale fotokopisini adresinize gönderiyorum.

Yapı Kredi Bankası Acıbadem Şubesi - İST. 60430526 nolu Doğa Yayıncılık Ltd. Şti. hesabı IBAN No: TR 21 0006 7010 0000 0060 4305 26 Türkiye İş Bankası Koşuyolu Şubesi - İST. 311301 nolu Doğa Yayıncılık Ltd. Şti. hesabı IBAN No: TR 41 0006 4000 0011 1700 3113 01 Garanti Bankası Acıbadem Şubesi - İST. 6299978 nolu Doğa Yayıncılık Ltd. Şti. hesabı IBAN No: TR 29 0006 2000 4040 0006 2999 78 TL. Toplam abone bedelini aşağıda işaretlediğim kredi kartından çekiniz.

Visa

Eurocard/Mastercard

Kart no:

Son kullanma tarihi:

Lütfen faturayı

V.D.

Tarih:

İmza:

Güvenlik no: no’lu hesaba kesiniz.

ABONE SERVİSİ

Dergilerimizin aboneliğini herhangi bir nedenden dolayı sürdürmek istemeyen okurların 4077 sayılı Tüketiciyi Koruma Kanunu’nun 11/A maddesinde tanımlanan koşullar doğrultusunda cayma hakkı bulunmaktadır. Gecikmelerde dergimizi arayınız.

Tel. : (0216) 327 80 10 Faks : (0216) 327 79 25 abone@dogayayin.com

䄀䐀䄀夀 、䬀䰀、䴀䰀䔀一䐀、刀䴀䔀 嘀䔀 匀伀ḁ唀吀䴀䄀 眀眀眀⸀愀搀愀礀椀欀氀椀洀氀攀渀搀椀爀洀攀⸀挀漀洀 椀渀昀漀䀀愀搀愀礀椀欀氀椀洀氀攀渀搀椀爀洀攀⸀挀漀洀 ⬀㤀 ㈀㌀㈀ 㐀㘀㤀 㜀㌀ 㜀㌀

䴀䔀刀吀䔀䬀匀伀 匀伀ḁ唀吀䴀䄀 眀眀眀⸀洀攀爀琀攀欀猀漀⸀挀漀洀 猀愀愀猀䀀洀攀爀琀攀欀猀漀⸀挀漀洀 ⬀㤀 ㈀㌀㈀ 㐀㔀㜀 ㄀ ㌀

䘀刀、䜀伀吀䔀刀䴀 眀眀眀⸀昀爀椀最漀琀攀爀洀⸀挀漀洀⸀琀爀 椀渀昀漀䀀昀爀椀最漀琀攀爀洀⸀挀漀洀⸀琀爀 ⬀㤀 ㈀㄀㈀ ㈀㌀㜀 ㄀㤀 ㈀㤀

夀䤀䰀䴀䄀娀 匀伀ḁ唀吀䴀䄀 眀眀眀⸀礀椀氀洀愀稀猀漀最甀琀洀愀⸀挀漀洀⸀琀爀 椀渀昀漀䀀礀椀氀洀愀稀猀漀最甀琀洀愀⸀挀漀洀⸀琀爀 ⬀㤀 ㌀㄀㈀ ㌀㄀㄀ ㈀㜀 ㈀㔀

INNOVATION

QUALITY

FLEXIBILITY

RELIABILITY

PUNCTUALITY

GROUP OF COMPANIES

Pump Expert

ENDÜSTRİ

ALT YAPI

SU TEMİNİ

HVAC

YANGINLA MÜCADELE

DALGIÇ POMPALAR

• Kimyasal Proses Pompaları • API 610’a Uygun Pompalar • Acil Durum Pompaları • Dizel Motorlu Pompalar • Yüksek Sıcaklık ve Basınç Pompaları • Ters Ozmoz Cihazları • Su Arıtma Sistemleri

• Santrifüj Pompalar • Kelebek Vanalar • Sürgülü Vanalar • Küresel Vanalar • Çek Valfler • Sökme Aparatları • Kontrol Panoları

• Hidroforlar • Transfer Pompaları • Temiz Su Dalgıç Pompaları • Genleşme Depoları • Emniyet Ventilleri • Aksesuarlar

• Sirkülasyon Pompaları • Santrifüj Pompalar • Kontrol Panoları • Vanalar ve Bağlantı Elemanları • Genleşme Depoları • Sıcak Su Depolama Tankları • Plakalı Eşanjörler • Aksesuarlar

• Yangın Pompa İstasyonları • Yangın Pompası Kontrol Panoları • Jokey Pompa Sistemleri • Köpük Sistemleri • Yangın Vanaları • Alarm Vanaları • Sprinkler, Akış Sensörleri, Akış Ölçerler

• Dalgıç Pompalar • Atık Su Pompaları • Drenaj Pompaları • Mikserler • Kontrol Panoları • Aksesuarlar

Ecologic Design & Operation

Energy Saving

High Flow

Competitive

HVAC

International Certifications

Energy

Fire Safety

Industrial Process

Plumbing

Irrigation

EBITT EUROPE KFT H-6782 Mórahalom, Szegedi út 108. Hungary Tel: +3662-280-926 Fax: +3662-280-927 export@ebitteurope.com www.ebitteurope.com

Each of Them One-By-One Tested

EBITT ASIA PACIFIC PTE LTD (EAP Singapore) 48 Toh Guan Road East #06-147 Entreprise Hub Singapore 608586 Tel: (65) 6898 4111 Fax: (65) 6898 4222 info@ebitt-asiapac.com

EBITT ITALIA Via XXI Luglio 20 41037 Mirandola (Mo) - Italy export@wtwatertechnologies.it www.wtwatertechnologies.it

EBITT TÜRKİYE Koçullu Mah. Doğru Sok. No:6 34799 Çekmeköy / İstanbul info@ebitt.com.tr www.ebitt.com.tr