Veulenbrigade

11

Brigadiers voor dertigste jaar aan de slag om veulens te redden

Tekst en fotogra e: Robert Oosterbroek

Met een scherpe blik kijkt Missy tussen haar lange vlechten door naar Mathijs Theelen. Hij houdt goed in de gaten wat de 39-jarige dierenarts aan het doen is bij Black Jack. Het nieuwsgierige veulentje heeft zojuist gulzig gedronken bij zijn moeder en ondergaat nu geduldig een onderzoek – onder het toeziend oog van zijn moeder. Het gaat nu beter met Black Jack, maar dat was een paar dagen eerder wel anders. Hij werd op donderdag 17 februari geboren maar had dringend medische hulp nodig. Voor dit soort hulp is de Utrechtse Veulenbrigade opgericht.

De Veulenbrigade is uniek in zijn soort. Nergens in Nederland wordt dit soort intensieve zorg aangeboden aan veulens. In de periode van maart tot en met juni staat Mathijs samen met een team van ‘brigadiers’ in Utrecht klaar om 24 uur per dag en zeven dagen in de week zorg te leveren aan doodzieke pasgeboren paarden. Het team, dat bestaat uit Europees erkende specialisten en dierverzorgers van het Universitair Dierenziekenhuis voor Paarden en studenten Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht, bestaat nu dertig jaar. Alle paardeneigenaren in Nederland kunnen hier terecht als hun pasgeboren veulen acute zorg nodig heeft.

30 jaar

Afgelopen december meldden vijftien studenten zich bij Mathijs. Dit was de nieuwe lichting die in een paar maanden tijd opgeleid zou worden tot Veulenbrigadiers, zoals de studenten genoemd worden. Het is de dertigste lichting studenten die aan het werk gaat, want de Veulenbrigade bestaat in 2021 dertig jaar. Veulens zijn vooral in de eerste dagen en weken erg kwetsbaar. Dat was ook bij Black Jack het geval. Toen hij geboren werd ging het niet goed met hem. De eigenaar van het veulen belde de lokale dierenarts en samen werd besloten dat hij zo snel mogelijk naar de Veulenbrigade in Utrecht gebracht moest worden.

Black Jack werd met spoed naar het Universitair Dierenziekenhuis gebracht en werd opgevangen door de Veulenbrigade op de intensive care afdeling. Net zoals in een ziekenhuis voor mensen (door dierenarts Mathijs stelselmatig humane geneeskunde genoemd) zijn de intensive care-ruimtes ingericht voor de zwaarste zorg. Hier werd Black Jack tussen een paar finke kussens geplaatst, wat zo als een soort couveuse werkt, en aangesloten aan de benodigde apparatuur. De brigadiers zaten in diensten van acht uur onafgebroken bij Black Jack. Dit doen ze standaard, bij alle veulens die op de intensive care terechtkomen. Een veulen komt overigens nooit alleen, altijd komt de moeder mee die zo dicht mogelijk bij de veulen blijft. Zo kwam Missy mee met Black Jack. Mathijs: “De merrie volgt altijd heel goed wat de verzorgers doen bij de veulens, de band is heel sterk en ze zijn beschermend.”

Studenten

Mathijs begon zelf in 2010 bij de Veulenbrigade, sinds 5 jaar runt hij de boel samen met zijn collega Esther Siegers en een team van andere specialisten en daarnaast voornamelijk studenten. Elk jaar gaan ze tijdens de maanden dat het gebruikelijk is dat paarden bevallen open en bieden ze acute zorg aan. Sinds vorig jaar hebben ze twee intensive care-ruimtes. Daarmee zijn ze uniek in Nederland. Dit soort faciliteiten, waar 24 uur per dag zorg wordt geleverd is bijzonder. “We krijgen zo’n 75 veulens per jaar binnen. Maar we weten nooit wanneer. De brigadiers en ik lopen dus altijd met een telefoon en we kunnen elk moment gebeld worden dat er een veulen aankomt.”

Als er een veulen aankomt, wordt er direct gekeken of hij naar de intensive care moet of naar een andere afdeling. Op de intensive care is specialistische apparatuur aanwezig, zoals infuuspompen en zuurstof, waar de dieren op aangesloten kunnen worden. Maar wat als er dan ineens drie veulens binnenkomen die naar de intensive care moeten? Er zijn maar twee intensive care-kamers. Mathijs zegt: “Dat is weleens een keer voorgekomen; maar dan improviseren we en maken we er een derde bij. Ik kan in zulke gevallen ook altijd collega’s bellen die niet eens dienst hebben. Als het echt moet, komen ze helpen. Zo gemotiveerd zijn we hier. Gelukkig blijkt dat we met twee intensive care-ruimtes bijna altijd voldoende hebben.”

Dat de Veulenbrigade dit soort zorg de klok rond kan aanbieden, komt juist ook doordat studenten Diergeneeskunde op vrijwillige basis hieraan meewerken. Die leren er veel van, maar ontvangen geen salaris en dat drukt de kosten voor paardeneigenaren fink. Mathijs vertelt: “Het is een win-win situatie voor iedereen. De studenten staan ook altijd in de rij om deel te nemen. Ze kunnen hier de theorie in de praktijk toepassen. Daarnaast willen wij gewoon de best mogelijke zorg geven aan onze patiënten. En dat 24 uur per dag.” Mathijs benadrukt ook hoe belangrijk het is dat ingezet wordt op meer kennisontwikkeling. “We willen zoveel mogelijk onderzoek doen, naar de beste manier van diagnoses stellen en natuurlijk naar de beste behandelmethoden. Dat maken we hier ook mogelijk.”

Om ervoor te zorgen dat de Veulenbrigade beschikt over de nodige, zeer gespecialiseerde apparatuur, en belangrijk wetenschappelijk onderzoek kan doen om de zorg verder te verbeteren, wordt de Veulenbrigade ondersteund door Vrienden Diergeneeskunde, het goede doelenfonds van de faculteit Diergeneeskunde.

Veulens die binnenkomen kunnen van verschillende dingen last hebben, maar één ding hebben ze gemeen; dat ze direct zorg nodig hebben. Net als in een ziekenhuis voor mensen, hebben ze hier ook bezoekmomenten. De eigenaren van de paarden kunnen dan even komen kijken hoe het met hun dieren gaat. Na een paar spannende dagen gaat het nu alweer een stuk beter met het veulen. De diagnose was een ziekte die bekendstaat als white muscle disease. Na drie dagen op de intensive care is ze fink opgeknapt. Nog een paar dagen voor enkele controles en dan kan hij hopelijk weer snel terug naar huis.