Verdwenen horeca

Victor Consael aan de Neude

Tekst: Arjan den Boer / Fotogra e: Het Utrechts Archief

Veel Utrechters kennen de po ertjeszaak nog van het Vredenburg, waar deze tot 2007 te vinden was. Daarvoor stond Victor Consael twintig jaar lang op de Neude. Eerder reisde de demontabele po ertjeskraam langs kermissen door het hele land. In de loop der jaren waren er verschillende eigenaren. De echte Victor Consael — de wafelbakker met die naam — was eind 19e eeuw vanuit België naar Nederland gekomen.

Victor werd in 1847 geboren in Henegouwen. Zijn oom Max Consael was de bedenker van de appelbeignet en de Brusselse wafel. Die reisde met zijn gebakkraam langs kermissen in België en Nederland. De MAX-wafelkramen werden een begrip; er bestaat er nog eentje in Oostende. Victor Consael vestigde zich in 1884 in Breda en trok langs Nederlandse kermissen. Zijn broer Charles deed hetzelfde (de familiegeschiedenis is uitgebreid beschreven op de website van Henk Werk).

Victors kraam was met 12 bij 26 meter de grootste van Nederland, ingedeeld met de typische 'chambres separées' (zitboxen). Om indruk te maken noemde Consael zich 'Etablissement Victor Consael de Paris' en adverteerde met 'veritables beignets aux pommes', naast wafels en later poffertjes. Soms deed hij Utrecht aan, zoals in 1905 de kermis op het Vredenburg, waar de kraam pal naast die van de concurrent stond, het Etablissement Hollandais van D.N. Visser. In Consaels kraam klonk regelmatig live-muziek: Italiaanse operazangers! Dat was wellicht te danken aan zijn Italiaanse echtgenote Domenica Riozzi. Consael in 1917 nam het duo Jacobus van Leeuwen en Harrie Nacke de gebakskraam over, nog steeds met Breda als uitvalsbasis. Pas in 1947 kwam de zaak in Utrechtse handen. De nieuwe eigenaar was Antoon de Baar (1908-1997), exploitant van café-restaurant Royal aan de Oudegracht 101 (nu PK bar & kitchen). Nog steeds reisde de gebaksraam langs kermissen en jaarmarkten, ook in Utrecht. In 1955 adverteerde het 'Etablissement Victor Consael' met 'Standplaats Wilhelminapark, gedurende de Lichtweek. Befaamd om zijn Beignets, Hollandse wafels en Poffertjes.'

In 1967 verkocht De Baar de poffertjeskraam aan Ad Flantua (1936-2000), die patissier was geweest op het MS Oranje van de Stoomvaart Maatschappij Nederland en inmiddels werkte als vertegenwoordiger in horecaproducten. Na enkele jaren besloot Flantua te stoppen met rondreizen omdat dit niet meer lonend was. Hij zocht een vaste standplaats in Utrecht, eerst korte tijd in Kanaleneiland en vanaf 1973 op de hoek van het Vredenburg, waar het muziekcentrum zou komen.

Het was niet de eerste semi-permanente poffertjeskraam rond het Vredenburg. Tot de opening van Hotel Smits in 1953 had daar de kraam gestaan van J.H.R. Wouters. En aan het Leidseveer (Smakkelaarsveld) had je 'De Gevulde Pan' van Joop van de Hoven. De inmiddels krakkemikkige kraam van Consael werd bij plaatsing op het Vredenburg opgeknapt met onderdelen van een oude poffertjeskraam uit Haarlem en werd daarbij verkleind. Toen in 1976 de werkzaamheden voor het Muziekcentrum begonnen, moest de kraam al weer weg.

Neude en Vredenburg

De langste vaste periode beleefde Victor Consael van 1976 tot 1996 aan de Neude, tegenover café Le Journal. De Neude was toen vooral een parkeerplaats en nog geen terrassenplein. In 1994 lagen er plannen om de Neude te transformeren. De poffertjes waren zo geliefd bij de Utrechters dat er een handtekeningenactie werd gehouden voor het behoud van de zaak. Niet alleen de auto's moesten namelijk verdwijnen. Ondertussen bleek de houten kraam verrot en kon dus niet verplaatst worden. In 1996 opende Flantua een geheel nieuwe maar kleinere kraam aan het Vredenburg (niet precies op de oude plek, daar stond het Muziekcentrum). Met verwarming was de zaak het hele jaar bruikbaar (onduidelijk is of de kraam op de Neude 's winters dicht ging). De poffertjesbakplaat was meeverhuisd, maar niet de wafeloven, want wafels vonden geen aftrek meer. Appelbeignets waren al eerder geschrapt. Belgische lekkernijen hadden plaatsgemaakt voor Hollandse poffertjes.

Dochter Reina Flantua en haar man Chris van der Steeg namen de onderneming in 1999 over. De geschiedenis herhaalde zich: vanwege de bouw van TivoliVredenburg en het appartementengebouw Hollandse Toren kwam er na tien jaar een einde aan deze locatie. Op de laatste openingsdag, zondag 25 februari 2007, was de zaak tot op de laatste plek gevuld. Velen tekenden het gastenboek als een soort condoleanceregister. Reina Flantua en Chris van der Steeg hebben nog enkele jaren een poffertjeszaak gehad in een Hilversums winkelpand.

De houten kraam van het Vredenburg kwam in Leidsche Rijn terecht. Onder de namen Paleis Leeuwesteyn en Restaurant De Baai heeft de kraam daar dienst gedaan als horecagelegenheid zonder poffertjes. Passend bij het zwervende bestaan van Victor Consael moest de kraam in 2020 wijken voor bouwplannen. Horecaondernemer Raoul Witteman wilde er een reizend restaurant van maken, misschien wel met poffertjes, maar zag daar vanwege de coronacrisis vanaf. Onduidelijk is wat er nu met de kraam gaat gebeuren. Ondertussen zijn er plannen om poffertjeskraam Parklust uit Zeist te herbouwen bij zorgboerderij 't Hoogt aan de Gageldijk, maar dat vindt de gemeente ongezond. a

DE BESTE MOP Tienduizend basisschoolleerlingen op zoek naar de grappigste mop van Nederland

Wat is de allerleukste mop? Dat was de vraag waarmee de Universiteit Utrecht op woensdag 10 november, de Grote Wetenschapsdag, het land in trok. 10.000 basisschoolleerlingen mochten meestemmen over de grappigste mop.

Tekst: Charlie van Dijk

Leerlingen van verschillende basisscholen gingen zelf op onderzoek uit. Hoe vind je nou uit wat de beste mop is? Daarvoor testten ze de lachsalvo’s in de klas op verschillende manieren, zoals met een applausmeter, een smileymeter en met het klassieke rapportcijfer. Met welke methode krijg je eigenlijk de meest betrouwbare resultaten?

Samen lachen

Dr. Madelijn Strick weet daar meer over. Zij doet voor de Universiteit Utrecht onderzoek naar humor. Madelijn legt uit waarom zij denkt dat humor zo belangrijk is: “Mensen lachen meestal samen met anderen en bijna nooit als ze alleen zijn. Samen met andere mensen lachen is een van de leukste dingen die er bestaan. Je voelt je dan blij en ontspannen, en vindt de ander aardig. Het helpt dus om een goede band met anderen op te bouwen. En je kunt humor ook voor van alles gebruiken, bijvoorbeeld om producten te verkopen. Ik vind het interessant om te ontdekken hoe dit precies werkt.”

Net als Strick, worden de kinderen van basisscholen in Nederland aangespoord om zelf onderzoek te doen. De Universiteit Utrecht wil met de Grote Wetenschapsdag aan leerkrachten laten zien hoe zij wetenschap in de klas kunnen brengen. Ieder jaar doen ze dat met een actueel wetenschappelijk thema.

De winnaar

Niet alleen de basisschoolleerlingen, maar ook Strick heeft aan het einde van deze dag een lach op haar gezicht. “De leerlingen hebben mij geholpen om te begrijpen wat kinderen grappig vinden. Alle ingestuurde moppen kan ik goed gebruiken in mijn onderzoek en als voorbeeld aan andere kinderen laten zien.” Na een onderzoeksdag vol lachen, gieren en brullen, kozen de basisschoolleerlingen per klas de allergrappigste mop die er bestaat. Aan comedian Edson da Graça de eer om deze te onthullen. a De winnende mop

Jantje gaat bij oma en opa logeren. Jantje zegt: 'Oma, ik moet piesen.' Oma zegt: 'Bah wat een vies woord, zeg maar uiten.' Even later gaan ze slapen. Jantje krijgt een nachtmerrie en mag bij oma en opa in bed slapen. Jantje zegt: 'Opa, ik moet uiten.' Opa zegt: 'Jantje, je kunt toch niet zomaar midden in de nacht uiten.' Jantje zegt: 'Maar ik moet echt!' Opa zegt: 'Ach, doe het dan maar heel zachtjes in mijn oor.'

Advertentie

Utrecht in woord en beeld

21

DUIC brengt eind januari een bijzonder koffietafelboek uit; DUIC in 2021. Het boek is een spectaculair overzicht van het jaar 2021 in Utrecht.

Als lokaal nieuwsmedium is DUIC 365 dagen per jaar bezig met alles wat er speelt in en om de stad. Volgens de redactie tijd om deze content te bundelen in een jaaroverzicht.

Het boek is op dit moment in de maak en zal eind januari beschikbaar zijn. Het staat vol met de meest bijzondere verhalen, spectaculaire nieuwsberichten en prachtige fotoreportages.

Een must-have voor alle inwoners van Utrecht!

Boek reserveren

Het boek DUIC in 2021 is vanaf eind januari te koop voor €24,95 bij duicshop.nl en diverse boekhandels. Vast een exemplaar reserveren?

Prijs

€24,95

*gratis verzonden Scan de QR-code om het boek te bestellen via duicshop.nl

Allemaal Utrechters

Hüseyin Kömbeci uit Turkije

Voor de liefde is Kömbeci in 1997 naar Nederland gekomen. “Eigenlijk was het idee dat mijn vrouw naar Turkije zou komen. Maar dat was voor haar toch erg moeilijk. Daarom heb ik besloten om met haar in Nederland te gaan wonen.” Kömbeci is echt iemand ‘van alle markten thuis’. In Turkije had hij al tal van verschillende beroepen. Hij werkte voor onder andere een reclamebureau, een makelaarskantoor, als autodealer en als servicemanager. Anderhalf jaar nadat hij in Utrecht kwam, startte hij zijn eigen bedrijf: het schoonmaakbedrijf Tiger Team. “Ik heb er zelf voor gekozen om in de schoonmaakbranche te gaan”, vertelt Kömbeci. Hij krijgt daar trouwe hulp bij. “Mijn vrouw heeft mij veel ondersteund bij het opstarten van het bedrijf.” “We bieden onze service aan in Utrecht en omgeving. We komen veel in scholen, kantoren, tandartsenpraktijken en andere bedrijven.” Inmiddels heeft Hüseyin Kömbeci maar liefst vijftig mensen in dienst. “We hebben nooit iets hoeven veranderen aan het concept. Het werkt gewoon.”

Woonartikelen

Tijdens de coronacrisis loopt ook voor Tiger Team het aantal opdrachten terug. Bedrijfspanden en schoolgebouwen blijven gesloten, dus hoeven niet te worden schoongemaakt. Voor Kömbeci schept het de gelegenheid om nog een eigen bedrijf op te richten. Hij opent een webshop voor woonartikelen, zoals bureaustoelen en eetkamerstoelen. Iedereen zit immers thuis. “Utrecht is een prima stad in Europa”, vindt Hüseyin. “Dit is echt een metropool van de toekomst. De gemeente is actief bezig met het ontwikkelen van nieuwe projecten.” Dat zorgt volgens de rasondernemer voor een gunstig klimaat voor mensen die een eigen bedrijf hebben. a Allemaal Utrechters is een reeks interviews met onze in het buitenland geboren stadsgenoten. We vragen ze naar hun achtergrond en hun ideeën over Utrecht en tonen zo de diversiteit van onze stad. Jezelf of iemand anders aanmelden voor deze rubriek? Dat kan! Mail naar redactie@ duic.nl.

Paspoort Naam: Hüseyin Kömbeci Land: Turkije Geboorteplaats: Karaman Geboortedatum: 22 december 1969

'Dit is echt een metropool van de toekomst'

#De stad in cijfers

In other news

Comment Utrecht est devenue un paradis pour cyclistes

Een van de belangrijkste dingen waar Utrecht in het buitenland om bekend staat, is toch wel de fi etsinfrastructuur. Menig buitenlands medium prijst de Utrechtse fi etspaden en ook de in 1993 opgerichte meertalige nieuwszender Euronews besteedt er deze week aandacht aan, in het kader van de klimaatconferentie in Glasgow, waar burgemeester Dijksma ook aanwezig is. “Comment Utrecht est devenue un paradis pour cyclistes”, kopt Euronews boven een grote foto van de burgemeester op de fi ets. “Jong, oud, sportief of niet, de

Utrechters hebben één ding gemeen”, volgens Euronews. Fietsen. De straten van de Domstad, ooit ontworpen voor auto’s, zijn nu ‘een ereplaats voor fi etsers’, schrijft de nieuwswebsite in het artikel bij een fi lmpje dat is opgenomen op de drukke fi etspaden van Utrecht. In het Frans nagesynchroniseerde fi lmpje, vertelt Dijksma over de rol die fi etsen in Utrecht speelt. “Pas op, het is hier erg druk! Het is eigenlijk een soort fi etssnelweg”, zegt Dijksma bij het oversteken van een van de vele fi etspaden in de stad. Volgens Dijksma is de stad ‘un cauchemar pour automobilistes et un paradis pour les cyclistes’. Utrecht In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

Miljarden euro’s wil Utrecht, voor investeringen in het openbaar vervoer in de stad en de regio. Onderdeel daarvan zijn de aanleg van de Merwedelijn, de Waterlinielijn, een combistation bij Lunetten-Koningsweg en de

Papendorplijn.Vooral de Merwedelijn, die deels ondergronds moet komen te liggen, springt in het oog. Deze lijn gaat lopen tussen Utrecht

Centraal en Nieuwegein Centraal en wordt dus deels ondergronds.

Ook moet de lijn bij Utrecht Centraal een aansluiting krijgen voor een mogelijke metro door de binnenstad van Utrecht. Die metrolijn zou onder de route van de busbaan tussen Vredenburg, Janskerkhof en de Biltstraat komen. Een ondergrondse verbinding draagt volgens de provincie en gemeente bij aan bereikbaarheid, leefbaarheid en levert meer ruimte voor voetgangers en fi etsers op. De aanleg van de Merwedelijn zou betekenen dat Utrecht er een hoop tramreizigers bij krijgt. Zoals in de grafi ek te zien is, is de tram nu nog niet zo’n populair vervoersmiddel om naar de binnenstad te reizen. Eigenlijk alleen een handjevol inwoners van Zuidwest gaat regelmatig met de tram naar de binnenstad: 7 procent in 2019. In alle wijken is, als mensen al kiezen voor openbaar vervoer, de bus het populairste openbaar vervoermiddel om mee naar de binnenstad te reizen. Over de populariteit van de fi ets als manier om naar de binnenstad te gaan, bestaat geen twijfel. In alle Utrechtse wijken, op Vleuten-De Meern na, gaan er meer mensen per fi ets dan per bus naar de binnenstad. In Vleuten-De Meern ligt dat - natuurlijk onder meer vanwege de afstand tot de binnenstad - anders: 26 procent van de inwoners kiest meestal voor de fi ets, terwijl 32 procent meestal met de bus gaat. Ook de trein is hier populairder dan de fi ets: 27 procent van de inwoners kiest voor de trein. Of de mogelijke komst van nieuwe tramlijnen verandering gaat brengen in die cijfers, zal de tijd moeten uitwijzen. Utrecht zal eerst het benodigde geld nog los moeten zien te krijgen bij het Rijk: 4 tot 5 miljard euro. a

is volgens Euronews voorloper op dit gebied. De vraag is dan ook hoe dit ‘duurzame model’ kan worden overgebracht naar andere steden en dorpen in Europa, stelt de nieuwswebsite. “Door voorop te lopen, door te laten zien dat het kan, dat het je burgers niet alleen gezonder, maar ook gelukkiger maakt”, denk Dijksma. “Hoewel we watDUIC fi les met de fi etsen hebben, proberen we nog meer ruimte te geven voor fi etsen. En het is een proces van meerdere jaren, dat gaat natuurlijk niet in een dag”, zegt ze tegen Euronews. a