Bedelverbod in Utrecht?

Bedelverbod in Utrecht lijkt er voorlopig niet te komen

Moet bedelen in Utrecht verboden worden? Die vraag stond dinsdagavond centraal tijdens een bijeenkomst van hulporganisaties, ondernemers en de politiek. De conclusie? Er is een ink verschil van inzicht. Waar ondernemers onder meer spreken over ‘criminele bendes’ en het ‘jatten van tassen’ en de hoop dat een verbod helpt om de ergste overlast tegen te gaan, benoemen hulpverleners vooral de gevolgen van een verbod voor lokale bedelaars in de stad. En de politiek? De grootste partijen GroenLinks en D66 lijken na het gesprek nog minder te porren voor een verbod. VVD Utrecht heeft een bedelverbod wel opgenomen in de plannen. Tekst: Robert Oosterbroek / Fotogra e: archie oto Pixabay

Bedelen is zo’n onderwerp dat de afgelopen jaren af en toe weer boven komt drijven. Op dit moment is bedelen niet verboden in Utrecht, maar de roep om het wel te verbieden klinkt vanuit sommige groepen al enkele jaren. Vooral ondernemers uitten kritiek op de aanwezigheid van mensen die om een aalmoes vragen. Dat was ook dinsdagavond tijdens de raadsinformatiebijeenkomst het geval. Een bestuurslid van Koninklijke Horeca Nederland sprak over ‘gasten van horecazaken die constant worden aangesproken’, ‘vaak door meerdere personen’ en als een bezoeker dan in gesprek zou gaan kan het zomaar zijn dat ‘je telefoon wordt gejat of hele tassen verdwijnen’. Het Centrummanagement Utrecht pleitte ook voor een verbod en sprak onder meer over ‘criminele bendes’ die overlast veroorzaken. Winkeliersvereniging Lombok probeerde zich iets genuanceerder uit te spreken en sprak over rondreizende bendes waar ‘een beetje de zweem van criminaliteit’ te bekennen is.

Er vielen harde woorden, maar de ondernemersverenigingen benadrukten ook allemaal het verschil tussen de ‘bendes’ en de ‘gewone Utrechtse bedelaar’ of Straatnieuwsverkoper. Voor de groep Utrechters zou aandacht moeten zijn en eventueel hulp als dat nodig is. Ondernemers zouden ook goed contact hebben met deze groep. De winkeliersvereniging Lombok noemde ook het vele liefdadigheidswerk dat de ondernemers in de Kanaalstraat verrichten en de inzamelingen die regelmatig gehouden worden.

Verschil

Maar het verschil tussen de zogenoemde bendes en de reguliere Utrechtse bedelaar is juist ook het grote struikelblok. Want een verbod voor de één, is ook een verbod voor de ander. De harde woorden zorgden ook voor frictie tijdens het gesprek op dinsdagavond. Er werd onder meer kritiek geuit op de term ‘criminele bendes’, want bedelen mag op dit moment gewoon, dus daar is weinig crimineels aan. Verschillende welzijnsorganisaties kwamen aan het woord tijdens de bijeenkomst en spraken zich allemaal uit tegen een verbod. Fred Smits van Stichting Rechtop gaf aan te ‘walgen’ van wat hij hoorde. “We hebben het hier over mensen (…) ga nou niet iedereen die bedelt op straat bestempelen als een slechte bedelaar.” Een aanwezige van Stichting Goud voegde toe: “Er wordt een beeld neergezet of er supergrote organisaties in Utrecht zijn die mensen geld uit de zakken willen kloppen.”

Bendes, criminele organisaties, Oost-Europese families, Utrechtse bedelaars; het zijn termen die voorbij kwamen en het klopt natuurlijk dat de volledige groep bedelaars in de stad niet bestaat uit allemaal dezelfde soort mensen. Zowel de gemeente, als de ondernemers en welzijnsorganisaties bevestigen dat ook en het is bekend dat er soms families uit andere delen van Europa georganiseerd hierheen komen om te bedelen. Maar waar de ondernemers pleiten voor een algeheel verbod, spreken de welzijnsorganisaties zich uit tegen zo’n maatregel. De aanwezige welzijnsorganisaties menen dat overlast, die soms gepaard gaat met het bedelen, al aangepakt kan worden. Overlast veroorzaken is namelijk wel verboden. Een hulpverlener van Jellinek zei dat ‘een algemeen bedelverbod enorm veel mensen zal raken’ en een verbod ‘brengt schade toe aan onze eigen daklozen’. Een medewerker van het Leger des Heils voegde toe dat ook hij de politie belt als ze overlast of misstanden zien met vermeende ‘bendes’, maar benadrukte ook dat er in Utrecht - een stad waar Sint-Maarten de beschermheilige is – ruimte moet zijn voor bedelen. ‘Daklozen horen net als jij en ik ook bij de stad’ en ‘we moeten elkaar aanspreken op gedrag om goed te kunnen samenleven’. Een verbod zou daarbij volgens de welzijnsorganisaties niet helpen.

pen die vanuit buiten Utrecht naar de stad komen om hier te bedelen niet mogelijk is, liet ook een medewerker van de gemeente Utrecht weten. “Maar hinderlijk gedrag als opdringerig zijn, aanklampen of bewust de weg versperren is op dit moment wel al tegen te gaan. Dat mag namelijk niet.” Hoe vaak komen er eigenlijk meldingen binnen bij de gemeente Utrecht over bedelen? In heel 2021 werden er 19 meldingen gedaan in de binnenstad, in heel Utrecht waren het er 149. In 2020 was dit nog 127 en in 2019 in totaal 114. De raadsinformatiebijeenkomst was bedoeld om de gemeenteraad bij te praten over het onderwerp, zodat een verbod mogelijk op de agenda komt. Maar de grootste partijen in de gemeenteraad, GroenLinks en D66, hebben laten weten geen voorstander te zijn van een verbod. D66-lijstrekker Maarten Koning vertelt dat ze daar twee redenen voor hebben: “Hinderlijk gedrag (door wie dan ook, ook bedelaars) is al verboden in de APV, en daarnaast is vragen om een gift/gunst een manier voor iemand om een beroep te doen op medemenselijkheid, dat willen wij niet verbieden.” De VVD heeft wel nadrukkelijk in het verkiezingsprogramma staan dat bedelen verboden moet worden.

Danique (26) in gesprek met Jannes (78) over het leven in Utrecht West: 'Het is hier rustig en het saamhorigheidsgevoel is groot'

Wat verbindt de oudste en de jongste bewoners van onze mooie stad? Nou, precies dat: die mooie stad! In deze reeks gaan een jongere en een oudere inwoners van steeds een andere Utrechtse wijk met elkaar in gesprek over het leven. Over vroeger, over nu en over later. Al wandelend of op een bankje in de zon praten ze over het leven, over Utrecht, over de wijk waar ze wonen en nog veel meer. Want de liefde voor Utrecht kent geen leeftijd: Utrecht verbindt jong en oud! Vandaag: Danique (26) in gesprek met Jannes (78) over twee passies: Utrecht én muziek.

Dag Jannes, ik begrijp dat je al je hele leven in West woont! Vertel?

“Ja, mijn hele leven op een half jaar na! Ik ben geboren in het Diakonessenhuis en opgegroeid aan de Cremerstraat, naast het spoor. Mijn moeder zei altijd: “Je mag tot je dertigste thuis wonen, daarna schop ik je eruit”. Dus toen ik eind twintig was, heb ik een half jaar in Zeist gewoond en daarna ben ik in Oog en Al beland. Via een kennis van de muziekvereniging vond ik een appartement in de gele tweede kind kregen hebben we een huis aan de Goethelaan gekocht. Daar woon ik inmiddels al ruim 42 jaar.”

Hoe was het om aan het spoor op te groeien? Reden er toen al zoveel treinen?

“Ja, al waren het toen nog stoomlocomotieven. Ik herinner me nog dat de Spoordijk af dend kooltje uit de locomotief en vatte het droge gras vlam. We hadden ook een buurman die machinist was. Als hij langs kwam pfuuu! Zo wist zijn vrouw dat hij voorbij reed. En ’s nachts kwam de zware olietrein vanuit Drenthe voorbij, dan lagen we te schudden in ons bed.”

Inmiddels woon je al een hele tijd in Oog in Al. Wat vind je van de wijk?

“Oog in Al is altijd een hele goede wijk ge rustig en het saamhorigheidsgevoel is groot. Vroeger zat de SOL-fabriek hier om de hoek: daar maakten ze eerst veevoer en later olie uit sojabonen. Rondom de fabriek was het continu een drukte van belang. Duwboten voerden sojabonen aan over het kanaal, en we hoorden altijd de ventilatoren, de pompen en het gezoem. De fabriek stond er al sinds 1909, voordat de woningen in Oog in Al gebouwd werden. Op een gegeven moment werd de fabriek een doorn in het oog en is hij, met enige politieke druk, naar buiten de stad verplaatst. De oude gevel en de kraan zijn bewaard gebleven. Nu zijn er woningen gebouwd en zit de bibliotheek in het pand. Een hele verandering.”

Ik kan me voorstellen dat je sowieso veel hebt zien veranderen in Utrecht. Wat vind je daarvan?

“Ik heb een plakboek met allemaal oude foto’s uit de krant, kijk daar maar eens in. Je ziet inderdaad veel veranderen: er wordt van alles gesloopt voor nieuwbouw. De fabrieken in Lombok zijn verdwenen en hebben plaatsgemaakt voor woningen, maar ook voor de prachtige gebouwen gesloopt. In de stad zelf worden gesloopte gebouwen vaak vervangen voor nieuwbouw die goed in het geheel past. En ze restaureren ook veel. Leuk om te zien, hè?”

Hele bijzondere foto’s, ja! Wat staat er in het andere plakboek?

“Daar staan allemaal foto’s in van Erroll Garner, de jazzpianist. Ik ben al mijn hele leven groot fan.”

Ik zie hier in de woonkamer inderdaad twee piano’s staan. Welke rol speelt muziek in jouw leven?

“Ik ben klassiek pianist, al probeer ik af en toe ook jazz te spelen. Mijn vader was muzikaal en heeft al zijn kinderen op muziekles gedaan. Dat was voor die tijd heel bijzonder. waren thuis met z’n vijven. De rest van mijn leven heb ik muziek gespeeld. Momenteel speel ik piano en orgel op allerlei plekken in en rondom Utrecht: in de kerk, in het Antoniusziekenhuis, in Zuilen, in Voorhoeve en on gel daar was niet gestemd, dus ik zei: “laat mij maar piano spelen dan”. Er staat daar dus een de piano’s, heerlijk om te spelen!”

Prachtig om te zien dat jij zo geniet van muziek én het met de rest van Utrecht wil delen!

“Komende zomer is iedereen welkom bij het jubileumconcert van harmonie De Bazuin. Daar speel ik samen met mijn broer en mijn zoon. De Bazuin is een van de weinige harmonieën die nog bestaan in Utrecht. Opgericht in 1921, dus vorig jaar bestonden we honderd jaar. Vanwege corona hebben we dat toen niet kunnen vieren, maar deze zomer dus wél!”

Utrecht verbindt jong & oud De interviewreeks ‘Utrecht verbindt jong & oud’ is een initiatief van Thirty030, de stadsambassadeurs van Utrecht. In deze reeks gaan steeds een jongere stadsambassadeur en een oudere inwoner van een wijk met elkaar in gesprek.