9 minute read
Verdwenen winkels
VERDWENEN WINKELS IN UTRECHT Bastiaanse Mode-artikelen aan de Oudegracht
In de 130 jaar dat vier generaties Bastiaanse hun winkel aan de Oudegracht 159 dreven, verschoof het imago van oubollige korsettenwinkel naar hippe badmodezaak. Daaraan droeg een legendarische modeshow 'in' de Oudegracht bij. De onderneming was halverwege de 19e eeuw eenvoudig begonnen als 'Magazijn van Garens, Band, Saaijetten, Wollen Gebreide Goederen, Breikatoen, Naaikatoen, Kousen, Knoopen, enz. enz'.
Advertisement
Tekst: Arjan den Boer / Fotogra e: Het Utrechts Archief
'Heden mijn winkel in bovengenoemde artikelen geopend hebbende, beveel ik mij bij deze minzaam bij het publiek aan', schreef Adrianus Bastiaanse (1826-1890) op 3 juli 1859 in een advertentie. Hij was geboren in Rotterdam en opgeleid tot onderwijzer. Op zijn eerste school in Leiden kreeg hij ruzie met de directeur en nam ontslag, om dan maar een winkel te beginnen in Utrecht! Dat vertelde zijn kleinzoon althans bij het eeuwfeest van de zaak.
Van hem komt ook het verhaal dat Bastiaanse zijn eerste winkelmeisje 'uit het weeshuis' haalde en drie jaar later met haar trouwde. Zij was Gerarda Bernardina Theodora Kieffer (1842-1920). Toen Bastiaanse in 1891 overleed, zette Gerarda de zaak voort totdat haar zoon en naamgenoot Gerardus Bernardus Theodorus Bastiaanse (1864-1931) de baas werd. Zijn broer Frans Bastiaanse (1868-1947) ging Nederlands studeren en zou een bekend dichter worden van natuur- en liefdeslyriek.
Korsetten
Onder leiding van Gerardus specialiseerde de winkel zich in korsetten: keurslijven om taille en boezem te ondersteunen, destijds gangbaar bij dames. 'Fransche, Duitsche en Engelsche Corsetten zijn steeds in de nieuwste modellen alle maten en prijzen voorhanden', liet Bastiaanse in 1897 achterop zijn briefpapier drukken, samen met een plaatje van zo'n dame. In in Arnhem en Den Haag, feitelijk samenwerkingsverbanden met winkeliers in die steden.
Het Utrechtse winkelpand dat vanouds Cleyn Roosendael heette, werd steeds krapper. Behalve korsetten verkocht Bastiaanse nog steeds garens, wol en kousen, maar ook toiletzeep en eau-de-cologne. Rond 1900 liet hij de gevel bekleden met glanzend zwarte natuursteen met gouden letters en krullen. Tien jaar later werd het linker buurpand op de hoek van de Hekelsteeg erbij getrokken, dat bekend stond als Den Gulde Coppe. In 1922 was het tijd voor een volgende verbouwing, uitgevoerd door architect Jan van der Lip, die ook de naastgelegen modewinkel van Gerzon had ontworpen. Door achterliggende panden en tuinen erbij te trekken, ontstond 400 m² winkel- en magazijnruimte. 'Keurige toonbanken zijn bijgezet, nieuwe vitrines étaleeren de uitgebreide collecties, rijen en stapels trekladen bergen de groote verkoopvoorraden', schreef het Utrechtsch Nieuwsblad. 'Boven het bijgebouwde, frisch in de verf gestoken winkel-interieur loopt rondom een balcon dat van uit het privé-kantoor onmiddellijk te bereiken valt en van waar men, als van de brug van een mailschip, de gansche zaak kan overzien.' In 1931 overleed directeur Gerardus Bastiaanse en werd opgevolgd door zijn zoons, die de vertrouwde namen Adrianus en Gerardus Bernardus Theodorus droegen. Kort na de bevrijding in 1945 bracht architect A.P. Koster de gevels terug in oude staat. De gemeente betaalde een vergulde gevelsteen voor Den Gulde Coppe door Pieter d'Hont.
Badpakkenshow
Bij het 80-jarig jubileum in 1939 had een krant geschreven: 'Behoorde vroeger in hoofdzaak de oude generatie tot de clientèle, thans wendt ook de jeugd zich te danken aan een nieuwe specialiteit: badmode. In de collectie van het Centraal Museum bevinden zich twee wollen badpakken van Bastiaanse uit de jaren dertig. Het herenbadpak — destijds gangbaar — is effen zwart, het damesbadpak versierd met rode strikjes. Op labels in het pak staat 'Venus' (de modelnaam) en 'gedeponeerd A. Bastiaanse Utrecht-Den Haag'. Kennelijk produceerde Bastiaanse de badpakken zelf en was de vestiging Arnhem inmiddels gesloten.
Na de oorlog werd badmode steeds belangrijker en overigens ook steeds bloter. Op een woensdagavond in mei 1963 organiseerde Bastiaanse een evenement dat vele Utrechters zou bijblijven: een badpakkenhow op een drijvende catwalk, die diagonaal over de Oudegracht liep van de Bezembrug naar de Ganzenmarkt. De toegang was vrij, maar er waren voor 5 gulden zitplaatsen beschikbaar op de werf — 'café-complet inbegrepen' — en voor 1 gulden in een rondvaartboot.
Andere feestelijkheden waren al gepasseerd, zoals in 1955 een drievoudig jubileum voor Adrianus Bastiaanse: 45 jaar directeur, 35 jaar getrouwd en bovendien 50 jaar lid van Hercules, de sportvereniging waarin hij erg actief was. Bij het eeuwfeest van de zaak in 1959 kwam de burgemeester een 'glunderende familie Bastiaanse' vertellen dat zij het predicaat generatie trad ondertussen aan. Omstreeks 1970 werd het rechter buurpand (Groot) Roosendael bij de winkel getrokken en 'Modehuis Bastiaanse' bood nu damesmode in het algemeen.
In 1984 stond er '125 jaar' groot op de gevel, maar zo'n vijf jaar later moet Bastiaanse gestopt zijn. In 1992 betrok kledingwinkel Creeks het pand, al snel gevolgd door Kruidvat, de huidige gebruiker. De naam Bastiaanse was nog niet helemaal weg. In de jaren vijftig waren twee zoons herenmodezaken begonnen aan het Willem van Noortplein en in de Händelstraat. Bastiaanse Menshop heeft — met een volgende generatie aan het roer — nog tot ongeveer 2010 bestaan.
Niet iedereen heeft elke dag tij d, puf of gewoonweg zin om te koken, om wat voor reden dan ook. Daarom kiezen we steeds vaker voor het gemak van maaltij den aan huis, zoals maaltij dboxen of kant-enklaarmaaltij den. Deze laatste optie wordt steeds populairder nu maaltij dbezorger Uitgekookt als koploper in de branche laat zien dat kant-en-klaar ook echt gezond kan zij n.
Want ondanks de wens naar gemak vinden we gezond eten steeds belangrijker. Zo blijkt uit recent onderzoek van het Voedingscentrum dat ruim een kwart van de Nederlanders
meer op hun weerstand is gaan le en sinds de coronapandemie, voor 30% is dit een reden om gezonder te gaan eten. Om dit zo makkelijk mogelijk te maken biedt Uitgekookt gezonde kanten-klaarmaaltijden aan die ze gratis bij klanten thuis bezorgen. En dat slaat aan!
200.000e klant
Het familiebedrijf met een geschiedenis van 6 generaties en een oorsprong in het telen van verse groenten heeft deze maand haar 200.000e klant mogen verwelkomen.
Hoera
200.000 klanten!
Een mijlpaal voor de maaltijdbezorger die in vijf jaar tijd haar bezorggebied uitbreidde tot heel Nederland en
inmiddels klanten heeft in alle
leeftijdscategorieën.
Écht lekker en gezond eten De sleutel tot succes is volgens eigenaar Johan dat Uitgekookt haar visie nooit uit het oog verliest: Nederland gezonder laten eten. Hoe? “Door dit zo makkelijk mogelijk te maken. Dat betekent dat de maaltijden eenvoudig zijn te bestellen, door een vaste vertrouwde bezorger worden thuisbezorgd en natuurlijk boordevol groenten en de nodige gezonde voedingstoff en zi en”, aldus Johan. Chef en voedingsexpert Chefs en voedingsexpert bedenken gezamenlijk nieuwe gerechten, zodat deze smaakvol zijn en qua voedingswaarden goed in balans. Aan de hand van labels kiezen klanten een-
voudig hoeveel eiwi en, zout en vet de maaltijd mag beva en, afhankelijk van iemands levensstijl en met wekelijks keuze uit 24 maaltijden plus bijgerechten. De maaltijden worden vervolgens vers en op ambachtelijke wijze gekookt. Zonder toevoeging van geur, kleur- en smaakstoff en. Iets waarmee de maaltijdbezorger zich onderscheidt van de rest.
Win een maand lang gratis maaltij den Om te vieren dat Uitgekookt de mijlpaal van 200.000 klanten heeft bereikt pakt de maaltijdbezorger fl ink uit met kortingen en prijzen. Zo won de 200.000e klant een jaar lang gratis maaltijden, krijgt iedere 200e nieuwe klant een gratis Gezond Genieten pakket én winnen elke maand maar liefst 20 bestellende klanten een
maand lang gratis eten. Daarnaast profi teren vaste klanten van een
aantrekkelijke 60% korting op nieuwe maaltijdsoepen. Nieuwe klanten kunnen nu de vier populaire maaltijden naar keuze van het seizoen proberen voor maar €19,95. De acties lopen t/m 18 februari.
met 40% korting
10.000+
klantreviews
Bestel via UITGEKOOKT.NL of bel 085-0190066
VIORA: ‘Zonder die oedtransfusies hadik mijn rijd n ukemie niet er efd.’
6400 nieuwe helden nodig in Utrecht
Sanquin zoekt in Utrecht nieuwe bloed- en plasmadonors om de komende jaren voldoende bloed en plasma in te zamelen. Daarmee worden jaarlijks duizenden levens gered en verbeterd.
Eén op de vier mensen in Nederland heeft ooit in zijn of haar leven donorbloed nodig en steeds meer mensen worden gered met een medicijn gemaakt van plasma. Terwijl minder dan drie procent van de Nederlanders donor is. De noodzaak is duidelijk: Sanquin zoekt nieuwe donors om samen patiënten te redden. Viora weet als geen ander hoe belangrijk donors zijn. In 2016 kreeg zij de diagnose leukemie; een heel zwaar behandeltraject volgde. ‘Er waren periodes dat ik elke dag een bloedtransfusie kreeg. Alleen zo bleef ik op de been. Ik ben al die donors zó ontzettend dankbaar!’
DONEREN IN UTRECHT
In Utrecht kunnen bloed- en plasmadonors op drie plekken terecht om te doneren: bij de Powerbank in Winkelcentrum Nova, op de Uithof en in Leidsche Rijn. Bloedbank teamleider Bea Mannée – Heus kijkt uit naar de komst van nieuwe donors: ‘Donors zijn helden zonder cape; we leggen ze graag in de watten terwijl zij levens redden. Teamwork van de bovenste plank, dat voelt ontzettend goed.’
ERNSTIGE VERWONDINGEN EN KANKERBEHANDELING
Donorbloed is onmisbaar voor mensen die als gevolg van een ongeluk of een bevalling veel bloed hebben verloren. Daarnaast gaat een groot deel van het gedoneerde bloed naar kankerpatiënten; zonder bloedtransfusies doorstaan zij vaak de behandelingen niet.
Plasma is minder bekend, maar is net als bloed een levensreddende vloeistof. Plasma wordt gebruikt bij de behandeling van ernstige brandwonden en er worden medicijnen van gemaakt voor meer dan 100 ziektes en aandoeningen, zoals auto-immuunziekten en stollingsziekten. Meer dan 250.000 mensen in Nederland zijn afhankelijk van medicijnen die gemaakt worden uit plasma van donors. •
HELP MEE EN WORD DONOR HELP MEE EN WORD DONOR IN UTRECHT IN UTRECHT
Word jij één van de 6400 nieuwe Word jij één van de 6400 nieuwe Utrechtse donors die patiënten een Utrechtse donors die patiënten een beter leven geeft? Of ben je al donor beter leven geeft? Of ben je al donor en maak je je vrienden en kennissen en maak je je vrienden en kennissen enthousiast? enthousiast?
Ga naar Ga naar sanquin.nl/utrecht of scan sanquin.nl/utrecht of scan de QR code. Je kunt de QR code. Je kunt ook altijd binnenook altijd binnenlopen bij één van de lopen bij één van de bloedbanklocaties. bloedbanklocaties.
Je bent nodig! Je bent nodig!
DONEREN IN UTRECHT DOE JE HIER UTRECHT DOE JE HIER Bloedbank Utrecht Leidsche Rijn Bloedbank Utrecht Leidsche Rijn
(bloed) – Burgemeester Verderlaan 17 (bloed) – Burgemeester Verderlaan 17
(plasma) – Hammarskjoldhof 58 (plasma) – Hammarskjoldhof 58
Bloedbank Utrecht Uithof Bloedbank Utrecht Uithof
(bloed en plasma) – Lundlaan 8 (bloed en plasma) – Lundlaan 8
