Column Koos Marsman

COLUMN De Groate Utreg Kwis

Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol

Klaos Kos is 96 geworre. Welleke Kos?, zul u zegge. Da zouw 'n De Groate Utreg Kwis-vraog kenne zijn. Klaos Kos dus. Onlangs overleje. Hij was voor mij de leukste geminte-ambtenaor die Uterech heb gehad. Klaos verzon tientalle leuke dinge en moch die tot op hoge leeftijd uitvoere en daordoor zulle we hem nooi nie vergete. Welleke dinge dan?, is de vollegende kwisvraog. De twee mees in 't oog springende waore die van de Loertoeter op de Mariaplaots, 'n groat apperaot waormee je as 'n omgekeerde periscoop in 'n middeleeuws rioal ('n slokop) ken kijke en hij bedach de ijzere ligbedde in parrek Lepeleburreg die laoter ook elders zijn neergezet. Klaos, je was geweldig! En as we 't over De Groate Utreg Kwis hebbe..., hebbu u al opgegeve as deelnemer? Da moj' wel doen hoor wan 't gaot 'n groat spektaokel worre tijdes 900 jaor Uterech, mè kwisses in september en oktober en 'n groate naole op 5 november in de Bieb Neude. Wa zo aordig an die kwis wor is da ied'reèn mee ken doen. Je mot 'r wel wa voor doen, maor je hoef d'r gin student geschiedenis voor te weze. Aj' je anmeldt kejje (graotis!) vanaf vollegende maond meedoen an de voorbereidinge zo as rondleidinge van 't Gilde door de binnestad en de wijke vollege, de stadsmusea bezoeke, leuke lezinge vollege en van alles en nog wat waor je van ons stadsjie wa van opsteek. Over al die dinge gaon dan de vraoge in de kwisses en ied'reen staot dus gelijk an de start. Belângrijkste is daj' wa ken lere over Uterech van toen en van vandaog. Daornaos komme alle deelnemers in teams zoda je ook and're Uterechters ken lere kenne. Kortom De Groate Utreg Kwis is 't leukste uitsjie van dit jaor naos zoveul and're aordige 900 jaor Uterech activiteite die afgelope week bekend zijn gemaok. Dus gaot naor de website www. degroateutregkwis.nl en meld je an of stuur mij 'n mailtsjie via koosmarsman@gmail.com en ik speul 't door. Vas bedânk en 'k gaot jullie zien!

Grote schoonmaak na Koningsdag: ‘Voor de meeste medewerkers is het een feestje’

We zijn met z’n allen nog volop aan het nagenieten, maar voor dit jaar zit Koningsdag er helaas alweer op. Wat was het jn dat we de verjaardag van onze koning eindelijk weer zoals vanouds konden vieren, zonder last te hebben van coronamaatregelen. De vrijmarkt werd druk bezocht, de verschillende feestjes waren gezelliger dan ooit en Utrecht kleurde volledig oranje. Er zit alleen één nadeel aan zo’n grootschalig evenement: het levert veel, heel veel afval op. Toch zag onze stad er donderdagochtend alweer een stuk schoner uit. Hoe heeft de gemeente daarvoor gezorgd?

Plastic bekertjes, blikjes en andere voedselverpakkingen; het hoort allemaal bij een evenement als Koningsdag. Toch is het niet goed voor de natuur als dit allemaal op straat belandt, en daarnaast natuurlijk ook niet bevorderlijk voor het straatbeeld. Daarom zorgt de gemeente Utrecht er elke Koningsdag weer voor dat dit soort troep zo snel mogelijk opgeruimd wordt. Sterker nog: de grote schoonmaak begint op Koningsdag zelf al. ‘’Het opruimen begint als de vrijmarkt is afgelopen, dus rond 18:00 uur. Dan starten de medewerkers van de reinigingsdienst op verschillende plekken rondom de binnenstad en in het vrijmarktgebied, waarna er steeds meer richting het centrum wordt gewerkt’’, vertelt Sanne Hermans, woordvoerder van de gemeente Utrecht. ‘’Het belangrijkste is dat de doorgaande wegen -dus straten en busbanen- rondom het vrijmarktgebied en in de binnenstad zo snel mogelijk worden schoongemaakt. Dat heeft wel echt de prioriteit, zodat het verkeer zo snel mogelijk weer door kan. Als ze daarmee klaar zijn, kijken ze waar ze nodig zijn. Ook de pleinen worden meegenomen, wanneer de drukte daar is afgenomen.’’

110 medewerkers

Maar wie zijn die mensen die zorgen dat de stad weer schoon wordt dan precies? Dat zijn mannen en vrouwen van de afvalinzameling van de gemeente Utrecht. ‘’Jaarlijks bestaat de ploeg op Koningsdag uit zo’n 110 medewerkers’’, aldus Hermans. ‘’Dat zijn in principe mensen van de gemeente, maar het kan dat er ook nog extern mensen worden ingehuurd. Zij houden zich op Koningsdag ook alleen bezig met het schoonmaken van de stad, dus er wordt geen ander afval opgehaald bij mensen thuis. Daar krijgt iedereen ook altijd een brief over.’’

Het is niet ondenkbaar dat de gemeente moeite heeft om genoeg personeel te vinden om mee te helpen bij het schoonmaken van de stad, aangezien Koningsdag een feestdag is. Toch is er volgens Hermans geen last van een tekort. ‘’Werken op Koningsdag is voor de meeste medewerkers een feestje. Ze maken de sfeer in de stad mee, kunnen doen wat ze graag doen en laten zien waar ze goed

in zijn. We hebben geen moeite om genoeg personeel te krijgen voor deze dag’’, stelt ze gerust.

Fases

Samen ruimen deze 110 medewerkers zo’n 50.000 kilo afval op. Althans, dat was de hoeveelheid die rond Koningsdag 2019 verzameld werd. Dat opruimen gaat in verschillende fases. ‘’Allereerst wordt met vuilniswagens het grofvuil opgehaald. Vervolgens is het de beurt aan het kleinere geschut, zoals afvalprikkers en bladblazers. Tot slot komen daar de veegmachines achteraan, en die vegen alles op’’, somt Hermans op. Daarbij houdt de gemeente rekening met het scheiden van afval. Zo zamelt het naast grofvuil ook elektrische apparaten en ijzer apart in, en worden sinds kort plastic, blik en pak naderhand in de fabriek ook nog gescheiden van het restafval.

Al die veegmachines, afvalprikkers en veegmachines zorgen er dus voor dat de straten weer schoon worden, maar onze stad staat natuurlijk ook bekend om z’n prachtige grachten en singels. En ook die worden schoongemaakt. ‘’Daar hebben we een boot voor’’, vertelt Hermans. ‘’Die schept afval en blaadjes uit de grachten, en die wordt ook rond Koningsdag ingezet. Daarnaast is er ook

nog een boot die bedoeld is om afval op te halen bij restaurants die aan het water zitten. Die wordt de dag vóór en de dag na Koningsdag ingezet, om al het extra afval op te halen bij die horecagelegenheden.’’

En wat nou als tijdens het opruimen waardevolle spullen worden gevonden, zoals een rugzak of een portemonnee? Dan doet de gemeente z’n best om dat voorwerp weer te herenigen met de eigenaar. ‘’De waardevolle spullen die we vinden tijdens het schoonmaken van de stad, leveren we in bij het loket gevonden voorwerpen of bij de politie’’, aldus Hermans.

Middernacht

Heel wat werkzaamheden dus, om ervoor te zorgen dat onze stad er zo snel mogelijk weer picobello uitziet. Toch luidt een bekend spreekwoord ‘voorkomen is beter dan genezen’. Oftewel: eigenlijk zou de gemeente ervoor moeten zorgen dat het niet eens nodig is om zoveel afval op te ruimen. Dat doet het dan ook, vertelt Hermans. ‘’Voordat Koningsnacht begint, legen we alle prullenbakken al. Vervolgens doen we in de nacht van dinsdag op woensdag rond 5:00 uur nog een schoonmaakronde om de doorgaande wegen en een aantal drukbezochte locaties weer zoveel mogelijk schoon te maken. Daarnaast plaatsen we op verschillende plekken in de stad extra kliko’s op zichtbare plekken, en moedigen we mensen op de vrijmarkt aan om ook zelf een prullenbak neer te zetten. Inwoners die spullen verkopen op de vrijmarkt vragen we tot slot om hun afval netjes weg te gooien en de onverkochte spullen niet achter te laten, maar mee naar huis te nemen.’’

Hoelang het uiteindelijk duurt voordat de stad na Koningsdag doorgaans weer schoon is, vindt Hermans moeilijk te zeggen. ‘’Dat hangt af van verschillende factoren, zoals het weer en de drukte in de stad. Je kunt een plein bijvoorbeeld niet schoonmaken als het nog vol met mensen staat’’, legt ze uit. ‘’Maar we zijn vaak zeker wel tot middernacht bezig met het opruimen van Koningsdag.’’

Dus als iedereen er volgend jaar nou voor zorgt dat hij z’n beker cola of blikje bier netjes weggooit in de prullenbak tijdens Koningsdag, kunnen we er misschien voor zorgen het een keer géén nachtwerk wordt voor de mensen van de afvalinzameling en ze nog voor het donker thuis zijn. Want samen houden we Utrecht schoon. Ook tijdens Koningsdag!

'We hebben geen moeite om genoeg personeel te krijgen voor deze dag'