Utrecht krijgt er een iconisch gebouw bij met klimwand, nachtclub en dakterras

Het heeft wat voeten in de aarde gehad, maar Utrecht lijkt er een iconisch gebouw bij te krijgen. Op het Jaarbeursplein komt een 105 meter hoge toren met de naam Oopen. Het gebouw wordt grotendeels publiek toegankelijk met ruimte voor een nachtclub, dakterras, sportfaciliteiten en plek voor 3.200 etsen. Het ontwerp komt van de Londense architect Heatherwick Studio, dat op veel plekken ter wereld bijzondere projecten heeft gemaakt.

Met het herstel van de Utrechtse singel, een nieuw station en vele andere ontwikkelingen is het gebied in de afgelopen decennia al onherkenbaar veranderd. Toch gaat er nog het nodige gebeuren. Aan de kant van de historische binnenstad moet het Smakkelaarsveld nog ingericht worden, aan de zijde van de Jaarbeurs gaat er nog het nodige gebouwd worden. Het Jaarbeurspleingebouw is een van die projecten. Nu ligt daar een eerste ontwerp voor klaar. Het moet een gebouw worden waar opvallend veel ruimte is voor andere functies dan kantoor, hoewel kantoorruimte nog wel het grootste gedeelte van de toren in beslag gaat nemen. Maar er komt ook ruimte voor een klimwand, skaten, cultuur, een nachtclub en plek voor creatieve en innovatieve start-ups. De Utrechtse olympisch skateboarder Keet Oldenbeuving heeft meegedacht over de urban sports-onderdelen. Op de kroon van het gebouw komt ook een publiek toegankelijk dakterras, een van de wensen die al vaak besproken is in Utrecht. Het uitkijkpunt moet vrij te bezoeken zijn. Het idee is dat er in en om het gebouw 24 uur per dag iets te beleven bouwen van een stalling met 3.200 plekken. Dit alles moet gerealiseerd gaan worden door projectontwikkelaar Edge. Het ontwerp komt van de Londense architect Heatherwick Studio in samenwerking met Barcode Architects. De toren wordt 105 meter hoog en zal dus de skyline van Utrecht veranderen. Het ontwerp onderscheidt zich in het Stationsgebied door zachte en ronde vormen, warme materialen en groene terrassen. Coen van Oostrom, oprichter van Edge: “We zijn trots om aan dit markante multifunctionele project te mogen werken om een nieuwe bestemming in Nederland te creëren. Door onze lokale expertise en kennis te combineren met onze partners - Heatherwick Studio en BARCODE Architects, zal Utrecht worden neergezet als een centrum waar design en innovatie samenkomen om een bruisende omgeving te bieden. Het resultaat van onze samenwerking zal een gebouw zijn dat een gezonde werkomgeving bevordert, bijdraagt aan de groei van de regio en aansluit bij de toekomstvisie van Utrecht voor healthy urban living.”

Wethouder Eelco Eerenberg (Ruimtelijke Ordening) presenteerde het ontwerp van het bijzondere gebouw in het Stadskantoor van Utrecht. Eerenberg: “Ik ben onwijs trots op dit ontwerp. De ontwikkeling van het Jaarbeurspleingebouw kent een lange geschiedenis en ik ben blij dat we jaren terug besloten om op deze plek een iconische trekpleister te ontwikkelen. Een gebouw van en voor de stad. Oopen heeft werkplekken voor beginnende ondernemers, plekken om te skaten én de zo vurig gewenste publiek toegankelijke kroon met uitzicht over de hele stad. Ik ben er echt van overtuigd dat met dit gebouw

Utrecht een stukje mooier wordt.”

Aanloop

Dat er een toren zou komen op het plein was al langer bekend, maar een eerder plan werd in 2020 van tafel geveegd. Toen lag er een ontwerp waar een studentenhotel, kantoorruimte en huurwoningen onderdeel van waren. Dat plan was echter niet goed genoegtocht naar een nieuw ontwerp kon beginnen. De gemeente Utrecht pakte dat toen groter aan. In hetzelfde jaar dat het eerste plan werd afgeschoten werd er een enquête gepubliceerd die door meer dan 4000 mensen werd ingevuld. In de peiling werd gevraagd naar de wensen die gebruikers en bewoners van de stad hadden voor een toren op deze locatie. Uit de resultaten bleek dat veel mensen willen dat het gebouw publiek toegankelijk zou worden met horeca en ruimte voor culturele voorzieningen. Ook was er veel aandacht voor het skatepark dat nu nog ligt op de plek waar de toren moet komen. Veel jonge mensen die de enquête invulden vinden de sportlocatie een aanwinst en zouden het jammer vinden als die helemaal verdwijnt. Na de enquête ging de gemeente samen met negen Utrechters aan de slag om een partij te vinden die het gebouw moest gaan ontwerpen en bouwen.

Het is niet gebruikelijk dat negen ‘gewone’ Utrechters zo actief kunnen meedenken over het plan. Samen vormden ze het Stadsteam. Een van hen is Joy, tegen CU2030 zei hij eerder: “Ik woon sinds 2013 in Utrecht. Toen ik zag dat de gemeente leden zocht voor een Stadsteam dacht ik: 'Dit is zo leuk.' Een uitgelezen kans. Aan de ene kant krijg je een kijkje in de keuken en aan de andere kant, mag je op basis van de voorselectie, de belangen van Utrechters behartigen. Ik zie dat als een voorrecht.” Over het ontwerp zegt hij: “Als Stadsteam wilden wij een soort omgekeerde jas; een uitnodigend gebouw waarbij je van buitenaf ziet wat er binnen gebeurt én dat veelal publiek toegankelijk is. Voor mij persoonlijk was het openbaar uitkijkpunt in de top van de toren belangrijk. En je ziet dat de gemeente en ontwikkelaar goed naar ons geluisterd hebben. We zijn dan ook verliefd op het idee en ontwerp van Oopen en kunnen niet wachten tot het er staat!”

Via een zogenoemde Europese aanbestedingsprocedures konden partijen zich melden. Op de dag van de deadline was er maar één bieding binnengekomen. Een andere geïnteresseerde partij had er toch van afgezien vanwege de ‘hoge ambities’ die gevraagd werden, de verslechterde economische omstandigheden en de gestegen bouwkosten. De enige bieding die binnenkwam, gooide volgens de gemeente echter hoge ogen en scoorde op alle onderdelen heel goed. Als alles volgens planning verloopt is het gebouw in 2028 klaar.

De invulling van het gebouw (bij benadering)

- 33.300 m2 kantoor;

- 3.700 m2 broedplaats;

- 3.200 etsparkeerplaatsen

- 3.3.00 m2 (sociale) horeca & publiek toegankelijk dakterras;

- 1.100 m2 urban sports (zoals skaten en boulderen);

- 3.600 m2 cultuur & nachtclub met daarin ruimte voor het Utrechtse culturele werkveld.