00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 1
berrizko ezker abertzalearen A
L
D
Berrizko ezker abertzalea sarean: www.berrizkoezkerabertzalea.blogspot.org www.altzoan.com www.berrizmaitedugulako.com
I Webgune interesgarriak: www.ezkerabertzalea.info www.askatu.org www.euskalherrian.info
Z
K
A
R
I
A
www.basque.criticalstew.org www.rebelion.org www.kaosenlared.org www.nontzeberri.com
Gatazka politikoa konpontzeko aukera berria sortu da. Ezker abertzaleak hartutako alde bakarreko erabakiak gatazka normalizazio politikora eramateko atea zabaldu du. 3. orrian
Karmen Amezua, Udaleko Kultura, Euskara eta Jaien zinegotzia:“Kultura herrira zabaldu, eta herritarren parte hartzea bultzatzen saiatzen gara” 6. eta 7.orrietan
Konpostaje ikastaroa Berriz Maite Dugulako taldeak Konpostaje ikastaroa antolatu du irailean. Hogehita hamasei berriztarrek hartu dute parte. 4.orrian
Gure kultur gomendioak El mazo y la cantera Sagarren denbora
8. orrian
00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 2
2
gernikako akordioa akordioaren
zortzi puntuak
• ETAk nazioarteko komunitateak egiaztatzeko moduko su-eten iraunkorra eta aldebakarrekoa aldarrikatzea, jarduera armatua behin betiko uzteko borondatearen erakusle gisa.
• La declaración de ETA de un alto el fuego permanente, unilateral y verificable por la comunidad internacional como expresión de voluntad para un definitivo abandono de su actividad armada.
• Eskubide zibil eta politiko guztien aitortza, proiektu politiko guztien jarduera eta garapena onartuz. (…) Alderdi Politikoen Legea indargabetzea.
• Reconocimiento de los derechos civiles y políticos permitiendo la actividad y el desarrollo de todos los proyectos políticos (…) Derogación de la Ley de Partidos Políticos.
• Inoren aurkako mehatxu, presio, jazarpen, atxiloketa eta tortura mota guztiak desagertzea.
• Desaparición de todo tipo de amenaza, persecución, detención y tortura contra toda persona.
• Euskal preso politikoen aurka aplikatzen den espetxe-politika etetea. Amnistiarako bidean lehen urrats hauek:
• El cese de la política penitenciaria que se sigue contra los presos y presas políticas vascas. Primeros pasos en el camino hacia la Amnistía:
- Preso guztiak EHra ekartzea, gaixotasun larriak dituztenak askatzea, epaiketa zain dauden preso prebentiboei behin behineko askatasuna, kondena beteak dutenei baldintzapeko askatasuna, 40 urteko zigor legedia indargabetzea. • Jarduera politikoagatik epaituak izan diren pertsona/erakundeen aurkako prozesu judizialak berraztertzea. • Salbuespeneko lege edo tribunal oro eta inkomunikazioa bertan behera uztea. • Militante eta erakunde independentistei politikan aritzeko ezarri zaizkien debekuak indargabetzea. • Nazioarteko eragileen parte-hartzea sustatzea, giza eskubideen urraketarik gertatzen ez dela egiaztatzeko helburuarekin.
- Traslado de los presos a EH, liberación de los presos con enfermedades graves, juicio a los presos preventivos que están a espera de juicio, libertad para los que han cumplido la condena, derogación de legislación que permite condenas de 40 años. • Revisión de los procesos judiciales contra personas y estructuras derivados de su actividad política. • Derogación de jurisdicciones, de tribunales especiales de excepción y la incomunicación. • Levantamiento de prohibiciones para participar en política a militantes y organizaciones independentistas. • Impulsar la participación de agentes internacionales a fin de verificar que no se produce ninguna vulneración de derechos humanos.
Elkarrizketa eta negoziazio politikoa dakartzan prozesu hau ondoko printzipio eta baldintzetan oinarritu behar da: “Mitchell Printzipioak” deitutakoetan azaldutako konpromisoek zuzenduko dituzte elkarrizketa eta arlo guztiei buruzko negoziazioak. · Gai politikoak konpontzeko, soilik bitarteko demokratiko eta baketsuak erabiltzea. · Alderdien arteko negoziazioaren emaitzetan edota negoziazio prozesuaren norabidean eragiteko asmoarekin egindako indarkeriaren erabilerari edo berau erabiltzeko mehatxuari aurkakotasuna agertzea. · Alderdien arteko negoziazioetan erdietsitako akordio oro errespetatzeko konpromisoa. Era berean, akordioen alderen bat aldatu nahi izanez gero, soilik bitarteko demokratiko eta baketsuak erabiltzeko konpromisoa. · Akordio politikoak lortzeko negoziazio prozesua eragile politiko, sindikal eta sozialen egitekoa baino ez da izango. · Elkarrizketa politikoaren edukiek Euskal Herriko kultura politiko guztiak barne hartuko dituen akordioa izango dute helburu: euskal errealitate nazionalaren eta erabakitze ahalmenaren onarpenari buruz; barne eredu juridiko-instituzionalari eta, estatuekiko lotura motari dagokionez, independentzia barne; eta herriak duen borondate demokratikoa errespetatzeari buruz. · Aitortza, adiskidetzea eta erreparazioa gatazka politikoak eta jatorri guztietako bortizkeriek eragindako biktima orori.
00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 3
3
GATAZKA POLITIKOA KONPONTZEKO ABAGUNE BERRIA Euskal Herria aldaketa politikoaren atarian aurkitzen da, eta hala ere, Ezker Abertzalea ilusioz, urduritasunez, zenbait kezkarekin ere, baina batez ere batasunetik begiratzen dio ireki berri den abagune horri. Kezka horren iturriak bi dira: bata, egoera berriaren aurrean Estatuak hartu duen jarrera erasokor inoiz baino gogorragoa (presoen kontrako jazarpen gero eta bortitzagoak, eskubide funtsezkoenen deuseztapena, Jon Anza militantearen erahilketa, eta abar) eta gatazka bide politikoetan ardazteko borondate eza; eta bigarrena, Ezker Abertzalearen estrategia aldaketa berriaren norabide eta oinarrien inguruko zalantza. Azken 50 urteetan gatazka soluzionatzeko egon diren prozesu, eztabaida eta abaguneak memorian dituela, Ezker Abertzalearen historia eskarmentuaren historia dela esan dezakegu. Txibertako mahaitik pasata, 1989ko Argeleko negoziazioen porrotera joanez, ondoren Lizarra– Garaziko prozesu demokratikoaren hasierako ilusioa urte bat beranduago zapuzten zela berriz ikusita, azkenik, Loiolako Negoziazioen porrotak berriz, amaigabeko gatazka bizi ote dugun pentsatzera eraman gaitu. Euskal Herriaren askatasunerako bidean, badirudi pausu bat eman eta bi egiten ditugula atzera. Usteak erdi ustel, ordea. Ezker Abertzalearen estrategiaz eta askapen prozesuaren
aurrerabideaz egon daitezkeen zalantzak, negoziazio guzti horien porrotaren eta Estatuaren inmobilismo amaigabearen ondorio besterik ez dira. Baina azaletik begiratuta galtzen ari garela dirudien arren, Euskal Herriaren askapen prozesua aurreruntz doa: esan daiteke bere azken fasean sartzen ari dela. 50 urtetan, beraz, Euskal Herriak aske izateko baldintza estruktural guztiak izatearen alde borrokatu du, eta baldintza gehienak lortuak izan direla esan daiteke: marko estatutarioaren agortzea; lurraldetasunaren kontzientzia (Nafarroa gatazka politikoaren erdigunean jarriz); instituzio nazional propioen eraketa; Estatuaren eta bere zutabeen (Konstituzioa, Audientzia Nazionala, Indar Armatuak, Legebiltzarra...) deslegitimazioa. Eta guztietan garrantzitsuena: egun, euskal herritarren
gehiengoak etorkizuna autodeterminazio eskubidearen gauzapenetik datorrela ulertzen du. Errepresioaren areagotzeak beraz, Estatuaren porrota eta Ezker Abertzalearen estrategia berriaren eta Gernikako akordioaren norabide zuzena erakutsi besterik ez dute egiten. Ezker Abertzaleak erakutsi du, beste behin ere, erabaki ausartak hartzeko gai dela, noiz eta Estatuak gehien kolpatzen dion momentuetan probokaziotan jauzi gabe, herri honi etorkizunerako proiektu politikoa eskaintzeko eta normalizazio politikora bidean ilusioa pizteko. Konfrontazio demokratiko eraginkorra bultzatuz, Tasio Erkizia Ezker Abertzaleko militante historikoak dionez: “Bidegurutze ilusionagarri bezain zaila bizi du gure herriak. Ezker abertzaleak ausardiaz jokatuz beste agertoki politiko baterako bal-
“En los últimos 50 años, el pueblo vasco ha luchado para conseguir todas las condiciones estructurales para ser libre, y se puede decir que la mayoría han sido logradas: el fin del marco estatutario; la conciencia territorial (poniendo a Navarra en el centro del conflicto político); la creación de instituciones nacionales propias; la deslegitimación del Estado y sus pilares (Constitución, Audiencia Nacional, Fuerzas Armadas y policía, Parlamentos…). Y entre todos el más importante: que hoy en día, la mayoría del pueblo vasco entiende que el futuro pasa por la libre determinación del mismo. Por lo tanto, la acentuación de la represión no muestra más que la derrota del Estado y la senda correcta de la nueva estrategia de la IA y del Acuerdo de Gernika.”
dintzak sortu ditu. Horren aurrean, bistan da estatuek ez dutela bide berririk zabaldu nahi eta gure herriaren nortasuna irentsi, eta bestela desegin, nahian dirautela. Baina, halaber, gizartean mugimendu independentista indartsua gauzatzen ari da, giza eskubideen alde plataforma zabala hedatzen, eta batez ere nonahi ilusioa suspertzen ari dela nabarmentzen da. Indarra bada eta asko gara aldaketa sakonen aldeko apustua egiten dugunok. Urrats berriak emateko herritarren konpromisoa behar da. Eguneroko konpromiso anitza eta zabala hedatzea da bidea.” (Konfrontazio demokratikoa. GARA. 2010-10-14) Hitz gutxitan: azken 50 urteotan borrokatutakoaren uzta batzeko garaia da. Orain, Estatuari presio eraginkorra egiteko, herriaren aktibazioa indartu eta ezkerreko eta abertzaleak diren herri estrategia eraginkorrak bultzatu behar dira. Euskal estatua lortu arte, beraz, borroka da bide bakarra!
Prozesu demokratikoak urte bat bete du K
R
2009ko URRIAN Urriak 14: “Bide politikoen” estrategia defendatzen ari ziren Arnaldo Otegi, Rafa Diez, Rufi Etxebarria eta ezker abertzaleko beste sei militante historiko atxilotzen dituzte. Urriak 18: Manifestazio jendetsu eta anitz batek Atxilotuak askatzeko exijitzen du Donostian. Urriak 20: Ziklo politiko berri bat abiarazteko estrategia berria jartzen du Batasunak militantziaren baitan eztabaidan. Azaroak 14: Altsasuko adierazpena. Ezker Abertzaleak Mitchell Printzipioak onartzen ditu, eszenatoki armatua gainditu eta eszenatoki demokratikoa eskuratze aldera. ERREAKZIOAK Azaroa: Brian Currinek eta Gerry Adamsek txalotu egiten dute Altsasuko adierazpenean Ezker Abertzaleak emandako pausua.
O
N
O
Azaroak 25: 34 gazte independentista atxilotzen dituzte. Horietako askok torturak salatzen dituzte. Azaroak 28: 20.000 pertsona manifestatzen dira Bilbon gazteei beraien babesa adierazteko. 2010eko URTARRILEAN Urtarrilak 4: Ezker Abertzalearen militantziak babesa ematen dio Altsasuko dokumentuari. Urtarrilak 17: Ezker Abertzalearen proposamena onartzen du ETAk. Otsailak 16: Para llevar a cabo el cambio resulta imprescindible posibilitar una acumulación de fuerzas creciente y llevar la confrontación al terreno donde los estados son más débiles, el terreno político. Martxoak 30: DECLARACIÓN DE BRUSELAS: Declaración de líderes internacionales en la Resolución de Conflictos y Procesos de Paz. Llamamiento a ETA y al Gobierno
L
O
G
I
Español para que los nuevos esfuerzos políticos para encauzar el conflicto político avancen. Ekainak 20: EAk eta Ezker Abertzaleak “Indar politiko independentisten arteko akordioaren oinarri estrategikoak” sina-tzen dute, beste alderdi batzuetara zabalik dagoela esanez. Helburua Euskal Estatua sortu, konflikto politikoa gainditu eta biolentzia desagerraraztea da. Irailak 5: ETAk, zenbait hilabete lehenagotik ekintza armaturik ez egiteko erabakia hartua zuela adierazten du. Eragile guztien inplikazioa eskatzen du. Gobernuaren erantzuna. Iraila: EKIN eta Askapenako kideak eta beste 3 militante independentista atxilotuak. Tortura latzen salaketa. Irailak 11: Adierazi EHk deitutako eta 40 eragilek baino gehiagok babesa emandako manifestazioa debeka-
A tzen du Audientzia Nazionalak. Irailak 18: ETAk nazioarteari lankidetzarako deia luzatzen dio. Irailak 25: Bakerako bidean, soluzio demokratiko baterako akordioa. Beste batzuen artean, Ezker Abertzalea, EA, Aralar, Alternatiba, AB, LAB, ELA... sinatu zuten. Bertan, ETA eta Espainiar Gobernuari eskatzen zaio biolentzia gabeko eszenatoki bat eraikitzea, elkarrizketa eta negoziazio politiko alderdi-anitzari bide emateko. Urriak 1: Currinek dio Bruselako sinatzaileek 5 pertsonako “Harremanetarako talde internazionala” eratzea erabaki dutela. Mugimendu zibil eta politikoa Urriak 2: Adierazi EHri babesa emanez 40.000 pertsonatik gora manifestatzen dira. Urriak 12: Independentistak sarearen olatu berdea Iruñean.
00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 4
4
konpostajea erantzunak bilatzen Berriz Maite Dugulako ekimenak hondakinen arazoarekin kanpaina bat jarri zuen martxa aspaldian. Honen helburua zaborren inguruko gogoeta piztea zen. Izan ere sortzen dugun zarama kopurua ez da batere onargarria eta arazo horren aurrean, alternatibak jarri ordez, beste alde batera begiratzen dugu. Errazagoa egiten zaigu zaborra kontainer batean jartzea eta ahaztea. Hurrengo goizean desagertu da eta! Pentsa dezagun ordea: zergatik botatzen dugu horrenbeste zabor? Nor aberasten da horrekin? Eta botatako guzti horrekin zer gertatzen da? Guk etxean bereiztu ditugun hondakinetatik, zenbat birziklatzen da? Zenbat botatzen da zabortegira? Zenbat erretzen da? Zer kalte duen erraustegiak? Zergatik ez dakigu ezer, zergatik hain informazio gutxi?
Berriz Maite Dugulako organizó un curso sobre el compostaje en septiembre; 36 berriztarras participaron en el taller de días Galdera gehiegi eta erantzun gutxi. Horregatik, guzti honetaz hitz egiten eta urrats praktikoak ematen hasteko, Konpostaje ikastaro bat antolatu zuen irailaren 27 eta 28an Berriz Maite Dugulako ekimenak udaletxearekin batera. Bi txandatan, 36 lagunek ikasi zuten auto-konpostajea nola egiten den. Paco Saez, ikastaroa eman zuen teknikariak, galdetzen zien parte hartzaileei zeintzuk ziren ikastaroan izena emateko motiboak: hondakinak tratatzeko, ortua garbi edukitzeko, kontzientzia ekologikoa,
Los participantes aprendieron las técnicas básicas para el compostaje mediante las explicaciones del profesor Paco Saez y de los ejemplos prácticos
konposta ongarri moduan aprobetxatu ahal izatea… ziren erantzunak. Berak azpimarratzen zuen moduan, erantzunei buelta emanez, ez dago inolako motiborik, beraz, ez konpostatzeko. Horrela, teknika ikasteaz gain bi konpostera jarri ziren martxan udaletxeko lorategian, guztiok ikusgai direnak. Izandako arrakasta ikusita, Berriz Maite Dugulako ekimenetik
pentsatzen dugu zabaldutako ildotik jarraitu behar dugula: jende asko geratu da ikastaroan parte hartu ezinik eta beste txanda bat antolatu beharko da. Eta baita ere jarraitu behar da erantzunak bilatzen orain zabalik dauden beste galdera batzuei: Berrizko familia batzuk jarrera arduratsu batetik konpostatzen badute, eta zarama ez badute kontainerrera ateratzen, udaletxeko hondakin tasak
ordaindu behar al dute? Eta lur zati bat ez daukatenek baina konpostatu nahi dutenak, nola egin dezakete? Udaletxeak ezingo luke jarri konpostera kolektiboak? Eta asko badira animatzen direnak prozesu honetan, zergatik ez atez ate bildu konpostatzen diren hondakin organikoak? Galdera asko… jarraitu behar dugu, guztion artean, erantzunak bilatzen.
PARTE HARTZAILEEN IRITZIZ... Raul: “mi valoración del cursillo de compostaje es positiva porque me ha demostrado que otra forma de reciclaje es posible” Leire: “Etxean sortzen den zabor organikoarekin zer egin oso ondo azalduta eta era praktikoan ikusteko aukera izan dugu ikastaroan”
00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 5
5
Euskaldunon aldarrikapenei errepresio bortitzarekin erantzuten diote bi estatuek Euskal Herria eta Estatu Espainol eta Frantsesaren arteko gatazka aspalditik dator, orain 500 urtetik, hain zuzen. Mendeetan zehar bi estatu horiek egin dituzte ahaleginak euskaldunon nortasuna eta libre izate nahia suntsitu eta ezabatzen, baina ez dute lortu. Eta Espainia eta Frantzian asimilatuta bukatu nahi ez dugun euskaldunon helburua, berriz, oso sinplea da: Gure hizkuntza, kultura, ..., eta baliabide ekonomikoen kudeaketa hemen, Euskal Herrian, erabakitzea nahi dugu, ez dugu kanpoko inposaketarik onartzen. Euskaldunon aldarrikapenei bi estatuek errepresio bortitzarekin erantzun diete beti, eta azken 30 urtetan geroz eta bortitzagoa izaten ari da errepresioa:
aldatzen dituzte Kartzela batetik bestera presoak, senitartekoen bisitak geroz eta zailagoak izan daitezen, beti ere etxetik urrunduz. • Batasuna, EHAK, EAE-ANV, ... alderdiak eta gazte abertzaleen organizazioak (Jarrai, Haika, Segi, ...) ilegalizatuta eta zuzendaritza osoak kartzelaratuta dauzkate. • Egin eta Egunkaria komunikabideak ere ilegalizatuta. Egin-eko arduradunak preso. • Udalbiltza, Euskal Herri osoko instituzio bakarra, ilegalizatuta eta bere arduradunak, epaiketa fantasma baten ondoren, urtetako kartzela egotzi diezaiekeen sententziaren zain. • Estatuen babes osoarekin, torturatu egiten dute poliziek.
• 700 preso politikotik gora daude Espainia eta Frantziako kartzeletan; 150 pasa gaixorik daude. Hirurogehi preso inguruk 22 urtetik gora daramatzate kartzelan. Tratu txarrak eguneroko ogia dira kartzeletan. Ikasketak ezinezko bihurtzen ari dira. Behin eta berriz
Nos encontramos en un momento político trascendental. Contra la asimilación cultural y la represión que mantienen los estados (más de 700 presos políticos, cierres de periódicos, persecución a la juventud independentista, ilegalizaciones de partidos políticos, tortura... ), la defensa del derecho a construir libremente el futuro de Euskal Herria exige ahora más que nunca nuestro compromiso y trabajo activo en todos los frentes.
Ezker Abertzaleak bakea lortze bidean alde bakarreko pausoak eman arren, eta ETA erakundeak ekintza guztiak etenak dituela adierazi arren, Estatutu Espainoleko gobernuan dagoen PSOE –k badirudi gatazka jarraitzea nahi duela. Inolako biolentziarik erabili ez duten gazte euskaldunak atxilotu, torturatu eta kartzelaratzen jarraitzen dute. Atxiloketetan inkomunikazioa tresna baliagarria zaie eurak nahi dituzten deklarazioak bortizki lortzeko, eta gero juizioetan deklarazio horietaz baliatzen dira urtetako kartzela zigorrak ezartzeko. Komunikabide gehienek ere laguntzen dute Estatuen aparatuak daramaten politika: torturaren aurrean bestaldera begiratu, kartzeletako egoera isildu, Euskal Herriaren independentzia aldarrikatzen duen mugimendu guztia kriminalizatu eta “demokrazian” bizi garela sinestu dezagun, artileria guztia daukate martxan jarria. Baina euskaldunok gure etorkizuna zein izango den erabakitzeko sasoia heldu da. Asko dago jokoan eta, ez espainol eta ez frantsez sentitzen garen euskaldunok has gaitezen aktibo izaten, ekin diezaiogun lanari eta geroa defini dezagun geuk.
Independistak Sarea Euskal Herriko independentziaren aldeko sarea da Independentistak. Jendearen aurreko lehen urratsa 2010ko Otsailaren 27an eman zuen. Sarearen lehenengo egitasmoa, Apirilaren 4an Aberri Egun bateratua antolatzea izan zen. Aralarrek eta ABk euren kabuz ospatzea erabaki zuten arren. Parte-hartzea oinarri duen sare bat izanik, alderdien jokotik kanpo dago.Independentzia Euskal Herriarentzat aukera politiko onena dela sinestuta, naziotasuna, gure hizkuntza, gure kultura, gure ekonomia, gure jendartearen aurrerapena eta ingurumenarekiko oreka bermatzeko biderik zuzenena delako, independentziaren aldeko aldarria herri guztietara zabaltzea du helburu. Giza Eskubide zibil eta Politikoen Itunarekin bat eginik, erabakiak hartzeko subjektu bakarra jendartea dela defendatzen du. Horretarako, Independentziara bidean zeharkatu beharreko bidea egiteko; Euskal Herriaren aitortza, lurraldetasuna eta autodeterminazio eskubidea errespetatu eta bermatzen duen agertoki demokratiko baten alde egingo du sareak, eta independentziaren aldeko arrazoiak landuko ditu.
‘Independentistak sarea’ pretende aglutinar, al margen de partidos políticos, a todas las personas que se sienten independentistas en Euskal Herria Defiende los derechos civiles y políticos de la ciudadanía mediante la creación de redes, buscando la implicación y activación de la sociedad
00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 6
6
Karmen Amezua Kultura, euskara eta jaien
zinegotzia
Karmen Amezua es concejala de la izquierda abertzale desde hace tres años. En esta entrevista nos habla entre otras cosas, de los retos que afronta su grupo en este curso, de cómo se ve la situación política de Euskal Herria, y de su labor como responsable del área da cultura, euskera y fiestas del ayuntamiento de Berriz. Zer asmo eta espektatiba dituzue legegintzaldiko azken ikasturterako? Udalean gaudenetik eman ditugun aurrerapausuen bidean jarraitzea, eta gaiak ixten joatea da helburua. Ezer ez dugu erdizka edo gora beherekin utzi nahi, datozenei gauzak ahalik eta ondoen lotuta utziko dizkiegu. Kultura arloa nahikoa forma emanda daukagu: agenda kulturala ateratzen dugu hiruhilabetero, eta errutina sakonak sortzea lortu dugula uste dut; jendeak hartu du ohitura Kultur Etxean zer dagoen begiratzekoa. Falta zaiguna, Kultur Etxearen erabilera arautegia osatzea da. Sortutako ekimenak mantentzeak lan handia eskatzen du, eta energia handia behar da horretarako.
Eta Euskara arloari dagokionean? Lan egiteko esparru zabala ikusten dut Euskara arloan; herriko ezaugarri guztiak kontuan hartzen dituen euskararen egoeraren diagnosiaren araberako ekintza plan bat prestatzen gabiltza, euskarari dagokionean ikusten ditugun lehentasunak zehazten. 2011rako eginda utzi gura dugu lehentasun horiek garatuko dituen plangintza konkretua. Behar oso larria dago bestalde, Euskararen ordenantza berrizteko ere; Udaletik ateratzen diren gauza guztiak lehenengo eta behin euskaraz izatea, oinarrizkoa da. Udaletik antolatzen diren ikastaroak euskaraz eskaintzen hasi gara, eta euskara ez dakien nonork interesa badu sortzen da gaztele-
razko taldea. Orain arte, talde batean bakarrak euskara jakin ezik, talde guztia igaro izan da gaztelerara. Pleno aretoan eta Kultur Etxean ere itzulpen-zerbitzua dago, eta guk euskara erabiltzen dugu. Zeintzuk dira abendura arteko egitarauak jasotzen dituen berrikuntzak? Jendearen ekarpenak kontuan hartuz egin ditugu egitarauan zenbait moldaketa: askok esan digute kultur emanaldiak bariku gauean izatea ez zela oso egokia, eta zapatuetan, 20:00tara aldatu dugu. Ordu eta egun egokiagoa delakoan aldatu dugu. Kultur Batzordea hartu genuen lehenengo momentutik bezala, umeendako ekitaldiak euskaraz eskaintzen ditugu, gauza asko eta oso onak ditugulako euskaraz aukeran. Euskal kulturaren aldeko apustu horretan, helduendako kultur eskaintzan ere euskalduna lehenesten dugu, nahiz eta gaztelerazko lanak ere programatzen ditugun. Datozen hileetan, besteak beste, bertso saio oso potentea abenduan, eta azaroan Benito Lertxundiren emanaldia egongo dira. Azken urte bietan burututako toponimia ikerketan batutako datu eta mapen erakusketa ipiniko dugu bestetik azaroan, Kultur Etxean, herritarrek euren ekarpenak egin ditzaten. Abendurako, eta berritasun moduan, Euskal Zinemaren Astea antolatu dugu baita: egunero euskarazko filme bat botako dugu.
“En el área de cultura que dirijo, los mayores esfuerzos los hemos puesto en intentar promover la participación de los y las ciudadanas”
“Vémos que todavía hay mucho que hacer en Berriz en lo que respecta al euskara; estamos preparando un plan de acción para 2011” “Hace falta mucha energía para mantener todas las iniciativas que hemos puesto en marcha, y en eso vamos a centrarnos hasta primavera” Eusko Jaurlaritzatik eta Aldunditik Udalean jasotzen den diru-sarreren kopuruan murrizketa egon izana igartzen da kudeatzaile moduan? Diru-sarrerak gutxitu arren, soberakin handia egon da Berrizko Udalean (eskaini dutena baino gehiago gorde izan dute aurreko legegintzaldietan udala kudeatu duten taldeek). Eginda behar luketen hainbat gauza egin dira, gordeta zegoen dirutik. Kiroletan ere, esaterako, lehen zapatu eta domeketan itxita zeuden kirol azpiegiturak zabalik daude, rokodromoa egokitu da: dirua gorde ez, ondo inbertitu behar dutela instituzioek da gure politika. Zailtasun asko topatu ditugun arren, aurrekontu argi eta parte hartzaileen aldekoa izan da beti gure jarrera. Euskara arloan bestalde, Jaurlaritzaren eta Aldundiaren diru-laguntzak asko jaitsi dira, eta gehiago igarri dugu. Herritar eta elkarteek parte hartzeko hainbat formula bilatu dituzue. Inauguratu genuenean esan nuen bezala, Kultur Etxea herriarena eta herritarrendakoa da. Kudeatu egiten dugu guk, baina oinarrizkoa da herritar eta kultur elkarte guztiei zabalik egotea. Oso herri aberatsa da Berriz kulturari dagokionean: arlo ezberdinetako sortzaile asko ditugu. Musikari, idazle, argazkilari, bertsolari, margolari,… asko ditugu herrian, eta
00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 7
7
“Kultura herrira zabaldu, eta herritarren parte hartzea bultzatzen saiatzen gara” daudela ohartu gara. Bestetik, Udalbiltzaren aldeko mozioa onartu genuen, eta Gorka Camara zinegotzia eta Jabier Azpitarte alkatea epaituei sostengua erakusten izan ziren Madrilen… Dispertsioa salatzeko, presoen aldeko kontzentrazioak hamabostero egiten jarraitzen dugu… Egoera politiko orokorrari begiratuta, bistakoa da gauzak aldatzen dabiltzala, eta guk ere hor egin gura dugu indarra. Beti egin dugun moduan, independentziaren aldeko pausuak emateko lanean dihardugu. Jende askorentzat ilusionantea den egoera hau ezker abertzalearen lanaren ondorio da gainera.
“Hemos trabajado mucho en lo que creíamos beneficioso para el pueblo”
denen lanaren oholtza izan behar du Kultur Etxeak. Edozein eragile kulturalek zabalik dauzka Kultur Etxeko ateak. Bestalde, Kultura Batzordetik antolatu ditugun ekitaldietan herritarren parte hartzea sustatzen saiatu gara beti: eskultura zein mural lehiaketetan jendea bere iritzia ematera bultzatu dugu. Herria izan daitela erabakitzen duena da gura duguna: kultura herrira zabaltzea. Aukeran ditugun ekimenen gaineko informazioa eta deialdiak zabaltzean ere indar berezia jarri dugu: panel informatiboak ipintzea bultzatu dugu, eta hiruhilero agenda kulturala banatzen da etxe guztietara. Gidatzen ez dituzuen Batzordeetan ere hainbat ekarpen burutu dituzue... Bai, esaterako, alokairu sozialeko 16 etxebi-zitza egokitzea bultzatu ditugu Ongizate Batzordean, lokalak pisu bihurtzeko normatiba ere bultzatu genuen (espekulazioagaz amaitzeko helburuagaz: lehen lokala bost milioi ordainduta erosten zen eta berrogehi milioitan etxe moduan saldu). Herrian sortzen diren lanpostuetan bertako jende langabea kontratatzeari ekin diogu... Guk zuzenean gestionatzen
“En las áreas de Euskera, Cultura y Urbanismo que dirigímos, hemos desarrollado las ideas que mencionábamos en el programa electoral”
“Es evidente que se vislumbran cambios en la situación política en Euskal Herria, y nosotros también querémos empujar hacia la solución del conflicto”
Normalizazio bidean zertan langundu dezakete Berriz moduko herriek? Badihardugu Udaletan pausuak ditugun arloak ez diren arren, ematen; arazoak konpondu eta hainbat proposamen egin ditugu. adostadunetara ailegatzeko lan egiten dihardugu. Gure lehentaHauteskundeetara aurkeztu zenuten sunak oinarri hartuta, ezkertiar programatik aurrera eraman barik eta independentista legez zabalik egon gara eta egongo gara udalean geratu den gairik badago? Guk zuzenean kudeatzen ditugun zein kalean ere berba egitera. Kultura eta Hirigintza batzordeetan programan aipatutako ideiak Hilabete gutxi barruko hauteskungaratu ditugu. Gidatzen ez ditugun deetara begiratuta, zer espektatiba? arloetan ere hainbat proposamen Normaltasun politiko batean egin ditugu, batzuk ondo atera hauteskunde horietan aukera guzdira eta bidean geratu dira beste tiak egon behar liratekeela argi batzuk (zaharren egoitza edo daukagu. Eskubide zibil eta polieguneko zentroa esate baterako). tikoen aldeko agertu direnek gai horri dagokionean zeresana Euskal Herrian normalizaziorako badutela uste dut. Guk lanean zabaldu den aukera zelan bizi duzue? dihardugu, baina ez normaltasun Udalean lanean dihardugu; esku- batean; ezin dugu zerrendarik bide zibil eta politikoen urraketen prestatu, ezin dugu hemendik eta kontrako mozioak aurkeztu eta hauteskundeei begira plangintza onartu ditugu. Adierazi Euskal bat egin… Eta hori guztia kalteHerria ekimenaren Durangaldeko garria da berriztarrontzat. aurkezpena antolatu genuen Zalantza barik esan dezakegu, guk Berrizen, benetan argi daukagu- lan handia egin dugula zinegotzi lako eskubide zibil zein politikoen izan garen urteotan, eta gure ustez arloan aurrerapausuak eman lan ona, gainera. Hala ere behar ditugula. Horregatik, guztiz kontziente gara lau urte labur gerirekiak izan gara gizarteko eragile atzen direla aire berriak behar eta pertsona guztiekin berba egi- bezala igartzeko, ez dago aldaketeko. Horrela, Udaleko jeltzaleen tak sakontzeko denborarik. Gauza artean eskubide urraketei dago- asko egin ditugu, oposiziotik, eta kienez sentsibilidade desberdinak alderdi politikorik barik.
00190000 REVISTA:Maquetación 1
15/11/10
09:17
Página 8
8
liburuak
Xabier Amurizak ateratako liburu berriak, Euskara hizkuntza nazional, osoa eta bakarra egiteko proposamen konkretuak dakartza, hiru atal nagusitan banatuta. I) Euskararen hutsuneak. Bertan, erlatiboan, konkordantzian eta beste hainbat arlo garrantzitsutan oraindik dauden arazo larriak planteatzen eta soluzionatzen ahalegintzen da. II) Aditzaren fantasia heroikoa. Aditzari buruzko Amuriza, Xabier. atal luze hau arazoen plante“Euskara batuaren atzea gehiago da soluzioen eskaintza baino, nahiz eta bigarren jaiotza” hemen ere irizpide eta bide (2010, Lanku) oso zehatz batzuk markatzen diren. III) Hiztegi osoa, nazionala eta bakarra. Sail luze honetan, hiztegigintzako hutsune oraindik handiak eta iriz-
La juventud vasca ha expresado sus aspiraciones y reivindicaciones políticas y sociales de formas múltiples y diversas, padeciendo una reacción represiva exacerbada y arbitraria por parte del Estado: criminalización de sus actividades públicas, montajes policiales, detenciones masivas, tortura, procesos judiciales inquisitoriales, políticas carcelarias criminales… A su vez, como si de una cadena se tratase, la reacción estatal ha originado la activación de miles de personas, principalmente de madres y padres, en defensa de unos derechos que consideran elementales y que ven constantemente pisoteados, negados a sus hijos. Si bien se han puesto sobre la mesa medidas de corte político y social globales para la resolución de esta situación de conflicto, el Estado huye de estos mecanismos. Prefiere perpetuar sus recetas represivas. (Iturria: Txalaparta)
pide ustez nahasiak eta okerrak planteatzen dira, oso proposamen zehatzak eginez, saiakeraren sarrerako pasarte batek dioen ildotik: "Lehiaren lege gupidagabez baino ez bada ere, bada inguruko hizkuntzekin nahitaez konpartitu behar dugula uste dudan ondare komun oso zabal bat, gramatikak eta hiztegiak orain arte onartzen ausartu diren baino askoz zabalagoa, eta erabaki dut ez egotea hizkuntzalari, hiztegilari, gramatikari eta arauemaileen zain. Badakit bat baino gehiago aurkitzen direla nire antzeko sentieran, eta baliteke horiei ondo etortzea lan honetan planteatzen diren arazoak, eta eskaintzen diren soluzioak".
Pelikulak
G O M E N
Arzuaga, Julen. “La maza y la cantera” (2010, Txalaparta)
1600tik eta 1900era tarteko pentsalari ustez paradigmatikoenak lantzen dira liburu honetan. Descartes frantziarretik hasi eta Heideggerren bukatuz. Tartean, Hume, Kant, Hegel, Marx, Schopenhauer eta Nietzscheren pentsamenduak azaltzen dira. Horrela, modernitatearen berrirakurketa bat proposatzen dute autoreok, berrirakurketa hori ezinbestekotzat hartuz gaur egunOlariaga, Andoni / go arazo etiko, filosofiko eta politikoak hobeto ulertu ditzaJimenez, Jon. gun. Liburuan salatzen da, “Modernitatearen auziaz” (2009, Jakin) askotan pentsatzen dela Erdi Aroan fedea zegoela eta gero arrazoimena iritsi zela harekin puskatzera. Autoreon tesia da, ordea, lehen fedea bazegoela, jainkoarenganakoa, baina orain ere fedea badagoela,
arrazoian jarritakoa. Fede hori lehen eliza kristauan bazegoen, orain Estatu-elizan eta bere propietateetan (Giza Eskubideak, Demokratzia,…) dago. Horrela, aurreko garaia eta gaur egun bizi duguna ez dira hain ezberdinak. Adibide gisa, Estatuaren papera aipa daiteke: Estatu arrazional absolutu bat daukagu kontzientziaraino sartzen dena (kondena politikoa da horren erakusle). Estatua, aurretik Eliza bezala, ideien inkisitore bihurtu zaigu. Horrek adierazten du ez dugula Modernia gainditu eta agian zentzu horretan Erdi Arora egin dugula jauzi. Dena den, liburuak aipatu autoreen gaineko errepasoa egiteko ere balio dezake.
D I O A K
Kristiane Etxaluz xiberotarra eta Alfonso Etxegarai bizkaitarra ezohiko bikotea dira. Biak gaztetik lotuak Euskal Herriaren askapenerako borrokari, beren maitasuna sorterritik 7.000 kilometrotara bizitzera kondenatuta daude, Alfonso Afrikako irla tipi batean baitaukate aspaldi, deportaturik. Baina erbesteak erbeste, Bidasoaren Herrian dauzkate biek begiak eta sagarren denboran bihotzak; oraindik iristear den sagarren denbora emankorrean.
Haize Goikoetxea Ugartek hogeita sei urte dauzka. Ipar Euskal Herrian jaio zen. Errefuxiatu bikote baten bigarren alaba da, eta bi urte bete gabe zituela, GALek Mikel Goikoetxea, “Txapela”, ETAko militantea hil zuen: bere aita. Urte guzti hauetan Haizerentzat sendatu gabeko zauri sakon bat izan da bere aitaren heriotza. Gertaera horrek bere bizitza erabat baldintzatu du, eta gainera, amarekin gaiari buruz hitz egitea bientzat oso gogorra izan denez beti, gauza gutxi dakizki aitari buruz. Memoriaren berreskurapeneko ariketa honen lekukotza da dokumentala. Bide horretan, Txapelaren irudi desberdinak ezagutu zituzten pertsonekin egiten da topo eta guztiek kontatutako istorioak josiz, Txapelaren irudi kontraesankor bezain erreala osatzen du Haizek.