durangon.com número 115

Los ‘imperdibles’ de las fiestas

Tras dos años de paréntesis festivo provocado por la pandemia, Durango se prepara para sus fiestas patronales. Aunque el txupinazo de las txosnas tendrá lugar hoy, martes, el programa oficial comenzará mañana coincidiendo también con la fiesta que el Durango Rugby Taldea ha organizado bajo la temática ‘México lindo y querido’.

Aunque la oferta es amplia se han organizado un total de 170 actividades , estas son nuestras recomendaciones para los ‘Sanfaustos’.

Pantxike juntoa Patxikotxu

Por primera vez, las dos figurasmás representativas de las fiestasparticiparán en el txupinazo oficial. Patxikotxu ha sido la mascota oficial de las fiestas hasta que, haceunos años, las txosnas apostaronpor una mujer como emblema. Enesta ocasión, Pantxike se unirá enel camino a la comitiva festiva quepartirá mañana, miércoles, a lasseis de la tarde de San Fausto

Regresa la bajada de goitiberas Carropoteo transmaribollo

Han pasado muchos años desde que dejaran de celebrarse las tradicionales bajadas de goitiberas en Durango. En esta ocasión, en colaboración con la Federación de Deportes de Inercia de Euskal Herria, habrá oportunidad de ver rodar estos divertidos vehículos el día 15 a partir de las 16.00 horas.

La salida será en el barrio Eguzkitza (frente al caserío Okarantza) y, tras recorrer 500 metros, llegarán a la meta ubicada en la calle Intxaurrondo, en Tabira. La carrera contará con diferentes categorías: neumática, ligera, drift bike y de rodamiento

Ese mismo día, a las once de la mañana, habrá un taller de goitiberas dirigido al público infantil en Tabira.

De la mano de Kuir eztanda, un colectivo formado por personas de Durango que quieren agrietar la norma cisheteropatriarcal, el día 15 habrá un carropoteo transmaribollo que partirá a las 18.00 horas de Pinondo para “remover los cimientos” de los ‘Sanfaustos’.

Organizan esta actividad porque “en un pueblo como Durango no hay ningún espacio que sintamos como propio” y el que hay “no nos satisface en absoluto”. De ahí que su objetivo sea “reventar” la heteronorma y, al mismo tiempo, tejer una red propia que ponga en el centro la autodefensa para que se vea y escuche “cómo nos cuidamos mutuamente”.

acompañada de las cuadrillas lo-cales, la fanfarria Sugarri y cabezu-dos. El txupinazo txiki de la mano de Landako eskola será el sábado.

Sukalki, paellas y tortilla de patatas

Los concursos gastronómicos suelen ser uno de los ingredientes más apetecibles de cualquier fiesta. El menú de los ‘Sanfaustos’ se centrará en las proteínas y los hidratos de carbono. El primer plato llegará el día del patrón con dos concursos de paellas que se desarrollarán a lo largo de la mañana: el que organiza el Centro Social San Fausto en este barrio durangarra y el de las txosnas.

El primer sábado de fiestas será el turno delsukalki, el guiso de ternera tradicional de lacocina vasca, que sustituyó al de marmitako en2018 al no poder garantizarse el suministro debonito necesario. Cocineros y pinches pasaránla mañana en Landako Gunea entre fogonespara, posteriormente, degustar las preparacio-nes en cuadrilla.

La oferta culinaria concluirá el día 22 con el XIII Concurso de tortilla de patatas. Habrá premios para las personas mayores de 16 años y también para quienes tengan menos de esa edad.

Zezenak dira a la carta

Los revolcones ante las vaquillas volverán a protagonizar algunos de los momentos estelares de las fiestas. Habrá ‘zezenak dira’ los días 13, 15, 16, 22 y 23 de octubre, y, un año más, volveremos a grabar las sesiones para que puedas verlas las veces que quieras desde el ordenador o tu dispositivo móvil.

Los vídeos se publicarán cada día por la mañana y para poder acceder a ellos solo tienes que entrar en nuestro periódico digital (www.durangon.com). También encontrarás allí vídeos de otros festejos relevantes, así como la información más actualizada de los ‘Sanfaustos’. Si quieres que te lleguen al teléfono las noticias y vídeos que publicamos, apúntate a nuestro Whatsapp en el teléfono 607 034 143, y te las enviaremos diariamente.

Un aviso para quienes suelen acudir a lasgradas de Santa Ana a seguir las ‘zezenakdira’. Este año hay que apuntarse previa-mente en el Museo de Arte e Historiapara poder cumplir las medidas de aforo.

AMPARO EREÑAGA

“Jaietan egunez ibiltzea gustatzen zait, goizetan kirola egiten dudalako”

-Bi urteko etenaldiaren on doren, durangarrak gogo tsu daude jaiak ospatzeko eta zuk eta Marisak eman go diozue hasiera ‘sanfaus toei’. Harro egongo zara? -Bai, nahiko ondo eta gus tura hartu dut izendapena. Orain arte egindako lanaren aitorpena dela uste dut. Eta indartsu gaude lanarekin ja rraitzeko. Bi urtez lan guztiak albo batera itxi behar izan ditut, etxeko denok Covidaga tik babestuta egon garelako, baina oraindik gauza asko di tugu egiteko eta jarraitu egin behar dut.

-Pregoian zer esango du zuen aurreratzerik bai? -Feminista garen neurrian, argi dugu ‘erasorik ez’ mezua zabal duko dugula. Denok dibertitze ko aukera eduki behar dugula ere aldarrikatuko dugu. Horre lako gauzak aipatuko ditugu.

-Zein da ‘sanfaustoetan’ gehien gustatzen zaizun ekitaldia eta inoiz galdu ez duzuna?

-Batez be, dantza ekitaldiak; Txoritxu Alai eta Kriskitinen dantza agerraldietara joatea gustatzen zait. Koadrilako lagunekin egiten dugun ba zkarira ere oso gustura joa ten naiz. Mañaria errekaren jaitsiera ere asko gustatzen zait, eta ahal dudan guztietan ikustera joaten naiz.

-Zer gustatzen zaizu gehia go, egunez dagoen giroa edo gaueko parranda?

-Niri egunez ibiltzea gusta tzen zait; ez naiz batere gau txoria. Kirola egiten dut egu nero eta goizeko 8:00etan hasten naiz. Ez dut barkatzen egun bat bera ere, bestela umore txarrarekin egoten naiz egun osoan.

-Jaietako programatik zer bait kenduko zenuke? -Ez, ez nuke ezer kenduko, bakoitzak gustu batzuk di tuelako eta egitarauan da goen gauza bakoitzak bere jarraitzaileak izango ditu. Nik, ‘zezenak dira’ ez ditut gustuko, zeren ez dut bate re gogoko animaliak kordel batekin lotuta ikustea. Bai na jende askoren gustuko ekitaldia da eta ez nuke ken duko egitarautik. Alde ho rretatik, jendearen gustuak errespetatzen ditut.

-…eta zerbait gehituko zenuke?

-Uste dut denetik dagoela eta egitarauan denen gustuak betetzeko ekitaldiak daude nez, ez nuke ipiniko ezer ge hiago.

-Durango goitik behera al datzen da ‘sanfaustoetan’, baina zelan izatea gusta tuko litzaizuke urteko gai nerako hilabeteetan?

-Jaietan sortzen den giroa eta zurrunbiloa normala dela uste dut, zeren urtean zehar ez da egoten horren beste ko zarata. Egia esan, ni San Roken bizi naiz eta ez dut sen titzen horrelako arazorik.

Amparo Ereñaga, beheko ilararen ezkerraldean, oso txikitatik hartu zuen parte Durangoko jaietan Txoritxu Alai taldearekin.

“Asko gustatu zait aurtengo programan jaiak auzoetara ere zabaltzen direla”

-Oso desberdinak dira txi kitan Zornotzan pasatzen zenituen jaiak eta orain Du rangon egiten dituzunak?

-Txikitan bizi izan nituen jaiak eta oraingoak diferenteak dira. Orduko ilusioa, barraketan ibiltzea eta Revuelta saltzaileak ekartzen zituen kukurutxoak erostea zan. Su artifizialak eta tanborrada ere oso gustukoak nituen. Gaztetan, San Anto nioetan etortzen ginen; lehe nengo Urkiolara joan eta gero Durangon jai itzela egiten zan. Ekaineko sasoia oso polita iza ten zen jaiak ospatzeko.

-Bi urtez ‘sanfaustorik’ ez egotea hutsune handia izan da zuretzat?

-Ni jaizalea naiz eta bai nire tzat eta herritar guztiontzat, pena izan da jairik ez egotea. Baina aurten oso pozik nago. Gainera pregoilari izendatu naute Amparorekin batera eta niretzat ohorea da.

-Pregoilari izendatzea, egin dako eta egiten jarraituko duzuen lana aitortzeko modu bat da?

-Aitorpen bat da eta esker tzen dut izendapena. Saritxo bat da urte guzti hauetan egin dugun lanagatik. Horrela sentitu dut.

-Zer da jaiegunetan gehien gustatzen zaizuna?

-Dantza, kantua eta jaietako saltsa. Lagunekin egotea, lagunekin bazkaltzea eta la gunekin parranda egitea, gorputzak aguantatzen duen arte. Gautxoria naiz betidanik, baina gauerako zaletasunean

gorputzak agintzen du. Disfra zatzea asko gustatzen zait eta egun hori itzela izaten da ni retzat. Gauza handirik pres tatzen ez badut ere, peluka eta antiojuak ipini eta kalera irtetea gustatzen zait. Hori ez dut parkatzen.

-Beraz, mozorro eguna da gehien gustatzen zaizun eguna. Baina zein da gehien gustatzen zaizun ekitaldia? -Niretzat oso berezia da dan tza ekitaldia, eta lanean nen goenean ere ahalegintzen

nintzen beharretik lehenago irteten bertan egoteko. Guk dantza parekidearen aldeko apustua egin genuen, eta 2015etik hona, Durangoko dantzariek egindakoa garran tzitsua da. Maitasun handiz bizi izaten dudan momentua da. Gero, programan begi ratzen dut beste zereginekin bateragarriak diren gauzekin disfrutatzeko. Aurten, esate rako, begiratu beharko dut ia Zea Maysen kontzertua, esa te baterako, bateragarria den nire alaba-ama-amama pro

gramarekin. Herria elkarteko partaidea naizen aldetik, asko gustatu zait aurtengo progra ma auzoetara ere zabaltzea.

-Jaietako programatik zer bait kenduko zenuke? -Programa osoa ez dut iku si, baina Jai Batzordeak lan handia egiten du dena ondo ateratzeko. Badakit zelako gogorra den antolaketa lana, eta miresten ditut antolatzai leak. Durangar guztien gus tuak eta lehentasunak isla tzea oso zaila da.

Ezkerreko irudian, Marisa Barrena eta Juanan Aroma. Bigarren irudian, Barrena eskuinean agertzen da, bere lagun-taldearekin.

La revolución sexual llega a Durango

La oferta musical de los ‘Sanfaustos’ ha vuelto a dejar indiferente a buena parte de la población de Durango. A falta de grupos de ‘caché’, la Comisión de Fiestas se ha inclinado por el reclamo del grupo de in die pop liderado por Guille Milkyway, La Casa Azul, a cuya autoría corresponde uno de los himnos a favor del amor libre más baila dos de los últimos años.

“Tú que decidiste que tu amor ya no servía, que pre feriste maquillar tu identi dad, hoy te preparas para el golpe más fantástico, porque hoy empieza la revolución sexual”, repite la canción en sus estrofas. Desde su lanza miento, en 2007, el tema ha vivido distintos picos de po pularidad coincidiendo con su preselección para repre sentar a Eurovisión y, sobre todo, por el ‘opening’ gru

pal que protagonizaron los concursantes de Operación Triunfo en 2017.

La posterior versión de Fangoria no hizo más que afianzar el ‘pelotazo’ que si gue siendo ‘La revolución sexual’. Milkyway y La Casa Azul presentarán en Duran go ‘La gran esfera’, su octavo álbum de estudio junto a al gunos de sus temas más co nocidos. Actuarán el 21 de octubre.

Zea Mays también visitará Durango durante los ‘San faustos’. La banda liderada por Aiora Renteria regresó a los escenarios en abril de este año pocos meses des pués de que su vocalista tuviera que ser operada de urgencia de un cáncer de útero. “Después de un tiem po de descanso y cuidado personal”, la formación viz caína aprovechó su vuelta para celebrar su vigésimo quinto aniversario con la giraLa Casa Azul.

Los catalanes de La Casa Azul y Zea Mays, la banda liderada por Aiora Renteria, actuarán en el escenario de Ezkurdi

’25 joan dira ta!’. Su concierto será el día 15.

Ainke y Alerta

Pero la oferta musical será más amplia con alrededor de 35 actuaciones. A la programación de las txosnas se sumará la diseñada por la Comisión de Fiestas con grupos como Egan, Dientes de Luna, Kai Nakai y el concierto especial que ofre-

cerán los durangarras de Ainke y Alerta, que celebra su 25 aniversario, el día 14 en Andra Mari.

Los donostiarras de Golden Apple Quartet, Orquesta Azabache, Gansos Rosas, con su tributo a Guns&Roses, Luhartz, Bart Sax, Los Cinco Bilbaínos y Mariachi Internacional también harán las delicias del público durangarra.

Monólogos de Gurutze Beitia y Gorka Aginagalde

Las artes escénicas también ocuparán un hueco estelar en el programa de los ‘Sanfaustos’. Destaca la actuación del grupo madrileño Yllana en San Agustín y los monólogos que ofrecerán la actriz vizcaína Gurutze Beitia y el cómico alavés Gorka Aginagalde el día 16 en el pórtico de Andra Mari.

También habrá danza vertical en el muro de la iglesia de Santa Ana con Oreka TX y Harrobi Dantza, un espectáculo de breakdance con Circle of Trust y Logela Multimedia, y una amplia oferta de circo en la calle para las familias. Los ‘txikis’ podrán disfrutar de distintas propuestas, como la presencia de Txirri, Mirri eta Txiribiton.

Zea Mays. Kai Nakai.

“Txosnaguneko eskaintza proposamen interesgarriekin osatzen ahalegindu gara”

lehenengo egunean Konorte, Parkatu, Penny Fleck eta Laru taldeek joko badute, biga rren egunerako bertako DJen maratoia prestatu dugu”.

Leire Vargas idazle eta ber tsolari durangarrak parte hartzen duen ‘eRRe. Aldarri bat bertsoz’ ikuskizuna” ere azpimarratzen ditu Blancok.

Kulturan eta euskaran, kiro lean, arlo politikoan zein gizar te-ongizatean diharduten 14 kolektibok jarritako zortzi txos na, sukalde bat eta bi agertokik osatuko dute Landako Gunea ren kanpoaldean kokatuko den txosnagunea. Eremu ho rretako egitaraua gaur bertan hasiko da, Bilgune Feministak 20:30ean piztuko duen txupi nazoarekin.

Txosna Batzordean bil tzen diren talde, elkarte eta

erakundeek gogo onez hartu dute 2018an eta 2019an izan zuten kokagune berdina, “he rriaren erdigunean dagoelako eta, azpiegituren aldetik, leku praktikoa delako. 2014an Lan dako Gunearen barrualdean egon zen txosnagunea, baina aurten barrukoa paella eta tortilla txapelketa egiteko eta bestelako ekitaldiren baterako erabiliko dugu”, Endika Blanco txosna batzordearen kidearen esanetan.

Udalaren aldetik jasotako erraztasunak eskertzeaz gain, Plateruenaren ingurua erabil tzeko aukera baliatuko dute, “gune horretan jarriko dugu lako DJen saioetarako erabiliko dugun eszenatoki txikia”.

Bi agertokietako musika es kaintza “proposamen interes garri edo erakargarriekin” osa tuta dagoela uste du Blancok. Izan ere, “herriko eta eskual deko taldeen partaidetza bul tzatzen ahalegindu gara, eta

Musika egitarauan tarte katuko dira ere, 14an joko duten Añube, Vulk eta Los Zopilotes Txirriaos; 21ean egongo diren Peio eta Itsua, J Martina eta Merina Gris; eta azken egunean, 22an, agertokira igoko diren Dj Remy eta Beñat eta Maixa Guztientzako ekintzak Hala ere, txosnagunearen ar duradunek edozein adineko herritarrentzat aproposa izan daitekeen jai eremua presta tzen ahalegindu dira eta hel buru horrekin “herritar guztiei zuzendutako ekintzak antola tzea izan da batzordearen hel buruetako bat”.

Aurtengo programazioan ez dira faltako ohiko paella eta tortilla txapelketa jen detsuak; Mañaria errekaren jaitsiera arrakastatsua; edo gazte eta elkartasun ba zkariak. “Familia eta umeei zuzendutako Kalaka egu rrezko jolasekin osatutako haur parkea; Eixu artisau eta sortzaileen azoka; edo

Kokatuko diren txosnak ber tan inplikatutako eragileen ani ztasuna erakusteaz gain, “talde desberdinen arteko harrema nak sendotzeko eta elkarlana indartzeko” baliagarria dela uste du Blancok. Gainera, sukaldearen ardura nagusia Ibaizabal ikastolako familiek eta irakasleek hartuko dute be raien gain, “eta txosna batzor deko kideok eurek urtean ze har antolatzen dituzten ekitaldi eta jardueretan parte hartzen konprometitu gara”, Blancok azpimarratu duenez.

Txosnagunea “euskararen arnasgune” izateaz gain, “emakumeen presentzia oholtza gainean bermatzen ahalegin du gara”. Gainera, San Fausto jaiak denontzat direnez, “elkar lanean eta errespetuarekin jokatu beharra” gogoratu du Blancok. Horrekin lotuta eta “denontzat espazio segurua izateko, protokolo bat martxan jarriko dugu eta ez da inolako jarrera edo eraso sexista, ez LGTBI+foborik zein arrazistarik onartuko”, gogoratu du.

20. urteurrena ospatzen duen Bilgune Feministak, Landako Gunearen alboak kokatuko diren txosnen eremuko egitaraua piztuko du gaur iluntzean

txoko Gure

Dónde aparcar y cuánto cuesta en Durango

Cuando terminen las fiestas, el parking de Tadu pasará a ser de pago y el de Landako Gunea elevará sus tarifas, aunque comenzará a abrir las 24 horas

El estacionamiento en Durango se va a ver alterado de forma sustancial este otoño. La nueva OTA se ha implantado a finales de septiembre incrementando las plazas de pago de 1.478 a 2.500, y extendiendo las ‘rayas azules’ a Muruetatorre y la zona de Landako. Pero, en cuanto finalicen las fiestas, habrá nuevos cambios.

Estas modificaciones tienen que ver con el parking de Tadu, donde permanecerán las barracas durante las fiestas, y el subterráneo de Landako Gunea. Cuando finalicen los ‘Sanfaustos’, empezará a cobrarse por aparcar en Tadu.

Con capacidad para 120 plazas, este parking se abrió en noviembre de 2021 de forma gratuita, pero la ampliación de la OTA a la zona de Landako ha llevado a los responsables municipales a fijar unas tarifas. “Una especie

de OTA blanda para los días de labor”, en palabras de los concejales de EH Bildu y Herriaren Eskubidea Aritz Bravo y Jorge Varela.

Así, aparcar de lunes a viernes de 8.00 a 20.00 horas costará 0,50 céntimos de euro las seis primeras horas y otros 0,50 céntimos, las seis siguientes. De noche, los fines de semana y los festivos será gratis.

Nuevos abonos

En el caso del parking del pabellón multiusos de Landako, el Ayuntamiento ha renovado sus tarifas y prevé que el servicio 24 horas entre en funcionamiento este mismo mes. Los nuevos abonos y el incremento que se ha aplicado a los precios no convencieron a PNV y PSE-EE, que en el último pleno votaron en contra de la propuesta.

La socialista Jesica Ruiz aseguró no entender el sistema de los abonos ni que en el aparcamiento de Murias –la

gure gomendioak!

La tarifa por aparcar más cara será en Landako Gunea y la más barata, en Tadu

Aparcamientos

San Roke

Gratuito. Abierto 24 horas

Murias

(el parking soterrado de la estación) De pago. 24 horas

Landako

De pago. Estará abierto las 24 horas próximamente

Tarifas OTA

empresa que gestiona el par king soterrado de la estación se pueda aparcar por 2,95 euros al día, mientras que en Landako Gunea cueste 15 eu ros. La jeltzale Josune Escota, por su parte, volvió a repro char al Equipo de Gobierno “la falta de información”.

Desde el Equipo de Gobier no, Iker Urkiza explicó que las tarifas no se habían ac tualizado desde 2015 y que el incremento trataba de com pensar los 357.000 euros in vertidos por el Ayuntamiento en distintas mejoras en las instalaciones.

La propuesta que final mente salió adelante con templa elevar de 0,74 a 0,82 la hora en este parking y que los abonos cuesten entre 30 y 75 euros. Será, por tanto, la tarifa de aparcamiento más elevada de Durango por enci ma, incluso, de la OTA, donde por un ticket de 60 minutos se abonan 0,80 céntimos.

Tadu

Mixto. Ha sido gratuito, pero próximamen te será de pago de lunes a viernes hasta las 20.00 horas. Gratuito todas las noches y los fines de semana. Abierto las 24 horas

Tarifas y abonos

Tadu

€ de 08.00 a 14.00 horas y 0,50 €, de 14.00

20.00 horas. Los fines de semana, festivos y de noche será gratuito.

Murias

0,80 € hasta un máximo de 2,95 € al día. Los abonos que hay actualmente son de 45 euros mensuales y 365 anuales.

Landako

Tarifas: Actualmente 0,74 € la hora. Próxima mente, 0,82 € la hora hasta un máximo de 15 €.

Abonos de Landako Gunea

Ahora mismo hay un bono mensual de 50 € y uno sema nal de 16 €. Próximamente entrarán en vigor los siguien tes abonos:

Diurno: De 7.00 a 21.00 horas de lunes a sábado. Plaza garantizada. Precio: entre 40 € (6 horas) y 60 € (14 horas)

Nocturno: De 20.00 a 8.00 horas de lunes a viernes. De 20.00 a 8.00 horas. Sábados, domingos y festivos, 24h. Plaza garantizada. Precio: 60 €.

Abono por usos: De lunes a domingo en cualquier hora rio. Caducidad de 3 meses. Plaza no garantizada. Tarifas: 30 € (10 usos), 55 € (20 usos) y 75 € (30 usos).

Hausnarketa beharra

Ikasleek, oro har, jarduera akademikoan ager dakizkie keen oztopo guztiak euren kontura gainditzeko, inolako laguntzarik gabe ikasteko, modu eraginkorrean eginbe harrak antolatzeko eta, ho rrez gain, ikasketa-emaitza bikainak lortzeko, gaitasun osoa dute.

Ikasleak, zeregin guzti horiek edozein gurasok asma de zakeen baino modu askoz erra zagoan egin ditzake. Kontua, ikasten jarri eta jarduerak erro tik eraldatzeko gutxieneko in darra eta motibazioa aurkitzen jakitean datza.

Emaitza txarrak lortzen dituz ten ikasleez hitzegitean “ikasle txarra” dela esatea, bere duinta sunari erasotzea da, ez baitago ikasle txarrik. Ikasle txarrak bai no gaizki ikasten dutenak edo ta ikasten ez dakitenak daude, egon ere…ugari.

Irakurketa eta ikasketa dira edozein formazioren oinarrizko bi zutabe nagusiak. Ikasten edo irakurtzen ez duenak ez daki eraginkortasunez ikasten edo irakurtzen. Ondo irakurtzen ez dakienak, ez daki ikasten.

Oso etsigarria da, egia esan, irakurketak eta ulermenak ur terik urte okerrera besterik ez dagiela ikustea eta, are gehiago, egoera horri irtenbiderik ema teko jarduera eraginkorrik inork (ez Hezkuntza Sailak, ez Ikaste txeek, ez irakasleek) garatzeari ekiten ez diola antzematea.

Aipatzen dudan errealitate horretaz jabetzeko, Ekonomia, Lankidetza eta Garapenerako Erakundeak (ELGA) bere azken Skills Outlook txostenean irakur ketaz eta ulermenaz adierazi tako datu harrigarriak ikustea besterik ez dago.

Andreas Schleicher PISA txostenaren sortzaile eta koordinatzaileak eta ELGAko Hezkuntza Arloko Zuzendariak, orain denbora asko ez dela ikasleen irakurketa eta ulerme naz zenbait data garrantzitsu eta errotik arduratzekoak adie razi zituen arren; Europako Hezkuntza Batzordeak egin dako Hezkuntza eta Prestakuntza Monitorearen azken liburukian, eskola-uztearen eta eskola-po rrotaren tasa handiez gain irakurketa- eta ulermen-maila eskasei buruzko datu kezka garriak ere adieraztera eman arren; Hezkuntza eta Lanbide Heziketako Ministerioko Esta tistika eta Ikasketarako Zuzen dariordetzak prestatutako egungo hezkuntza-sistemak aurkezten duen errepikatzai le-tasa altuari dagokionez Es tatistika Urtekarian jasotako da tuak errotik harrigarriak diren

arren; Argitaletxe-Kofradien Fe derazioak Kultura Ministerioko Liburu, Artxibo eta Liburute gien Zuzendaritza Nagusiarekin elkarlanean egindako Irakurke ta Ohitura eta Liburu-Erosketaz argitaratutako Urteko Txostene tan islatzen diren irakurketari eta ulermenari lotutako datu kezkagarriak azaldu arren; ai patutako txostenek, beste as koren artean, eskola-umeei, unibertsitate-ikasleei eta, oro har biztanleriak duen irakur keta mailari, irakurketa-ohitu rei eta bereziki ulermen oso urriari buruzko egoera latzak urtero adierazten dizkiguten arren, ulertezina da irakurke ta eta ulermena lehen mailako jarduera gisa aintzat hartu ere (ez ikastetxeetan, ez Hezkuntza Sistemaren helburuetan, ez gu rasoen gogoan) egiten ez dela ikustea.

Bestalde, helduok aho be tean irakurketak garrantzi handia duela esanez gabiltza baina egia bihurria…darabilgun irakurketa dugu urria. Irakurke ta ez da inola ere sustapen eta aintzatespen bereziko lehenta sunezko jarduera gisa aintzat hartu ere egiten.

Duela aste batzuk Save the children txostena argitaratu da eta txosten horretan ere ikas leen hainbat gaitasuni buruzko datu larriak, aurrekoan bezala, azaldu dira baina, zoritxarrez, ez du, egia esan, hedapen han dirik izan.

Ikasle gehienak, [guztiak ez esatearren], oso geldo, ulermen urriz, akats ugariz eta ahoskera baldarrez irakurtzen dute eta egoera horren ondorio zuze na kalifikazio kaxkarrak lortzea besterik ezin izan daiteke.

Emaitza txarrak izaten dire nean, gurasoen helburu bakarra euren seme/alabak “ez nahiko” dituen ikasgaiak gainditzea da baina horretarako motibazio sendoaz gain, metodologia ego ki eta eraginkorrik ezean ez da neke handiz, egonezin nabar menez, urduritasunaren menpe eta etsipena bitarte dela baino jarduterik izaten eta horrela ezin gauza onik egin daiteke eta are gutxiago ikasgaiak gaindi tzeko prestakuntza egokia gara tu behar denean.

Une horietan, gurasoen eta irakasleen akats handienetako bat kalifikazioak hobetzeko ikasleak egin beharko lituzkeen ekintzak adieraztea izaten da, aldez aurretik horretarako ikas leak motibaziorik duen inola ere ziurtatu gabe.

Ikasketetan arrakasta izate ko, motibazio sendoaz gain ikas prozesua erraztu, atsegingarri bihurtu eta erakargarri izatea lortzen duten metodologia era

ginkorrak behar dira, bestela ezin ikasketa bikainik garatu daiteke. Edozein jardueratan arrakasta lortzeko, metodolo gia bikainen jabe izatea fun tsezkoa da.

Bestalde, guraso eta ikasleen buruhauste nagusia kalifika zioak diren arren, bitarteko bes terik ez dute izan behar. Ez dute inoiz helburu izan behar baina zoritxarrez… horrela gertatzen da, atsekabe handia, egonezin larria, motibazio falta eta mai la pertsonalean zein akademi koan, ezinaren sentsazio nabar mena sorrarazi eta barneratuz. Eskola-porrota ondorio ikara garri eta oso larriak dakartzan errealitatea da, eta, aipatu takoak bezalako egoerak dire netan ez da etsipena, egonezi na, artegatasuna etab. baino beste erantzunik azaltzen, sa rritan gurasoei kudeatzea zail zaien urduritasun menperaezin nabarmena agertu izanaren on dorioz egoera okerreragotzea bakarrik lortuz.

Gauzak horrela, ikasleen guraso-elkarteetan eta baita irakasleen artean ere, ohikoa den hizpideetako bat seme-ala bek euren ikasketetan lortu tako emaitza txarren inguruan gurasoek adieraztera ematen dituzten kezka eta egonezi nak izan ohi dira. Gertakizun horiek gorabehera, oso gutxi izaten dira aipatutako egoerek konpontzeko erabakia hartzen duten gurasoak.

Gehienetan, gurasoek ez da kite zein izan daitekeen ikaske tetan egokitasunez jarduteko modurik eraginkor eta eragin garriena, eta ez jakite horrek ikas-jarduera modu berririk abiarazi ezin izatea edota seme/ alabak bere ikasketei dakien bezala, hau da, ohiko duen modu ezeraginkorrez ikasten jarraitzea besterik ez dakar, horretara arituz ikaslearen eta gurasoen kalterako ikasketetan hobekuntza eta arrakasta izatea errotik eragotziz.

Nerabeen artean, 12 eta 16 urte bitarteko ikasleei, euren eguneroko ikasketa- eta ikas kuntza-lanean izaten dituzten zailtasun ugarienei buruzko galdetegia egin zitzaien orain hilabete batzuk. Hara hemen emaitzak:

1.- Ikasleen % 69k, ikaskete tan zituzten arazorik handienak arreta falta, kontzentraziorik eza eta distraitzeko erraztasuna zirela adierazi zuen.

2.- % 33k ikasketekiko intere sik eza eta ikasi beharrak eragin dako asperdura adierazi zuen.

3.- % 27k ikasketetan inolako jarraitutasunik eza eta ikasi be harrak sortutako neke handia azaldu zuen.

4.- % 18k ikasketa-tekniken hutsunea, funtsezko ideiak aur kitzeko ezintasun garbia eta irakurritakoa ez ulertzea adiera zi zuen.

Seme-alabek izaten duten ikasketekiko interesik eza, eu ren borondate urria, arreta gabezia eta sarritan gehiegi pentsatu gabe esleitzen zaien “izaera alferra” izan dira tradi zionalki irakasle zein gurasok seme-alaben ikas-emaitza es kasak ikustean erabilitako “aipa men” edota “arrazioak”.

Esandakoak bezalako egoe rak direnetan, aipatu bezalako laido, hoben edo antzekoak seme-alabei jarraitutasunez esanaren ondorio eta eraginez egiazkotzat jo eta baitaratu egi ten dituzte euren izana era ho rretakoa dela erabat sinetsiz.

Hala eta guztiz ere, sinesmen horretan oso gutxitan oinarri tzen dira ikasketa-gabezia eta errendimendurik eza. Porrota da desinteresa sortzen duena eta ez alderantziz.

Ikasleak lortutako emaitza txarren ondorio eta eraginez irakasle eta gurasoen arteko bi lera egiten denean, irakasleek, gehienetan, “semeak gehiago ikasi behar du”, “gehiago lan egi tea dagokio”, “heldutasuna falta zaio”, “klasean arreta gutxi jartzen du”, “antolatzea beharko luke” eta “ardura gehiago hartu behar du”... eta antzekoak aipatzen di tuzten arren, ez dute inoiz, ikas learen kaltetan, jarduera egoki, eraginkor eta ikasleen gabezia horiek bideratzeko lagungarri liratekeen neurri zehatz eta era ginkorrik inoiz adierazten.

Irakasleek aipatu egoera horiek gainditzeko ez dute ba liozko irtenbiderik ematen, eta horrek guztiak gurasoek duten hezkuntza-sistemarekiko harri dura eta konfiantzarik eza are agotu besterik ez du egiten, al diberean ikasleengan egonezin eta etsipen nabarmena sortuz.

Errealitate latza, hauxe: po rrotak eta emaitza txarrak, urte ro gehituz doatzi eta atsekabeak hezkuntza-munduko osagai di ren guztien gogoak ureztatzen jarraitzen du: ikasle, guraso eta irakasleak alegia.

Ikasleei “eskola” hitzak euren tzat duen esanahiaz galdegitean, gehienek oztopo, zailtasun eta eragozpenen lekuko dela adierazi du, hau da, atsekabe-sortzaile

Ikastetxea erronkak gaindi tzeko gune da edo… behar luke; hobekuntza pertsonalerako eremu, ikasteko, hazteko, au toestimuz heltzeko toki, nor tasunaren garapen askerako inguru lagungarria eta kritika gogoetatsua egiteko espazioa, norbanakoaren askatasune rako eremua alegia.

Eskola-adineko ikasleek ikas keta erakargarriak, arrakasta tsuak eta interesgarriak ahalbi detzen dituzten teknika eta metodologia intelektualak be har dituzte. Emaitza bikainak

lortzeko osagai garrantzitsuak, autoestimu jasoan, motibazio handian eta metodologien eza gutzan datzaz, horiek baitira arrakastarako oinarrizko diren alderdi garrantzitsuak.

Ondorioz ikasle eta gura soentzako: berandu orduko, seme-alaben bikaintasune rako onartu beharrekoak diren neurriak lehenbailehen har ditzazue, emaitza txarrak eta buruhauste ugariak azkar eta ustekabean iritsi eta neke han diz erauzten baitira.

Seme-alaba bikainak izan daitezen, bikaintasunez ikas dezaten, lehendabizi, egun du ten irakurketa-paradigma, Goi Mailako irakurketarako meto dologia barneratuz, errotik eral datu behar dute eta ondoren ikas-metodologia eraginkorrak eta ikas-ohitura egokiak landu, buru-mapak garatzen ikasi eta ahozko eta idatzizko jarduera komunikatibo jasorako gaita sunak baitaratu behar dira, ho riek gabe ez baitago bikaintasu nik lortzerik.

Ikasleek, goi mailako irakurke taren, ikas-tekniken, buru-ma pen, ahozkotasunaren eta beste hainbat formazio edota tresna intelektualen beharrizan gorrian daude.

Aipatutako gaitasun intele ktualak dira, besteak beste, emaitza akademiko txarrak jaso izanak sorrarazitako ondorio emozional negatiboei buelta emateaz gain, ikaslearen adi mena landu, bere harrotasuna aktibatu, gogobetetasunean sakon eragin eta ikasleari zo riontasun handia emango dio ten tresnak.

Gaitasun intelektualak, hezi keta eta jakintza-nahia ditugu garapen pertsonalaren, kultu raren eta bakoitzaren norta sunaren adierazgarririk nabar menenak. Gurasoen esku dago seme-alaben onura eta zorio nerako guzti horiek landu eta metodologia bikainak barnera tzeko dagozkien erabakiak har tu eta ekintzak garatzea. Horre tarako baina, sakon hausnartu beharra dago. Hala bedi.

Gorka Aurre Zuzenbidean Lizentziatua & Neurotrainerra | Garapen Intelektualean aditua gorka.aurre13@gmail.com