Db 13(4)1991 by DutchBirding

~utCh

Birding

Postadres Dutch Birding, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Nederland Faxadres Dutch Birding, p/a IVN (Pau l Böhre), Amsterdam, Nederland, 020-6266091 Redactiesecretariaat Gera ld Oreel (020-6730710) Redactie Arnoud van den Berg, Tom van der Have, Graham Holloway, André van Loon, Gera ld Oreel, Frank Rozendaal en Hans Schekkerman; DB Actueel: Max Berlijn, Ruud van Dongen en Jaap Eerdmans Fotografische redactie René Pop, Floris Burgwal 54, 2907 PH Capelle aan den Ijssel, Nederland (010-4508879) Productie en lay-out André van Loon (020-6997585) en René van Rossum Advertenties Roy de Haas (03240-62819) Redactiemedewerkers Klaas Eigenhuis, Ted Hoogendoorn, Edward van Ijzendoorn, Karel Mauer en Hans van der Meulen Abonnementen 1991: NLG 45 (Nede rl and) of BEF 900 (België); NLG 50 (overige landen binnen Europa) en NLG 55 (land en buiten Europa). Giroreken in g (Nederland) 41 48 343; girorekening (België) 000 1592468 19; bankrekening 54 93 32 065 van Algemene Bank Nederland (Amsterdam). Rekeningen tnv Dutch Birding Assoc iation, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Nederland. Voor abonnementen, inlichtingen en adreswijzigingen kan men zich richten tot: Dutch Birding, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Nederland. Dutch Birding is een tweemaandelijks tijdschrift met nummers in februar i, apri l, juni, augustus, oktober en december. Het publiceert artikelen en mededelingen ove r de morfologie, systematiek, voorkomen en versp reidin g van voge ls in Nederland en Europa en elders in het Palearctische gebied. Het publiceert tevens bijdragen over vogels in het Aziatisch-Pacifische geb ied. Manuscripten behoren te worden uitgevoerd in machineschrift met een dubbele regelafstand en een ruime marge aan beide z ijden. Een lij st met tarieven voor de betaling van auteu rs, fotografen en tekenaars is verkr ij gbaar bij het redactiesecretariaat.

Dutch Birding Association Adres Dutch Birding Association, Postbus 7561 1, 1070 AP Amsterdam, Nederland

Nuts Ziektekostenverzekerin g NV is hoofdsponsor van de Dutch Birding Association

Bestuur Paul Knolle (voorzitter), Enno Ebels (secretaris), Arnold Veen (penningmeester), Paul Böhre (pub lic relations), Arnoud van den Berg, Roy de Haas, Peter Meijer, Gerald Oreel en Frank Rozendaal Bestuursmedewerkers Eugène van der Burg, Ron van den Enden, Leo Heemskerk, Ferry Ossendorp, Wim van der Schot, Kees Tiemstra, Dieuwke van der Veen en Peter van der Wolf Travel-report service Dirk de Moes, Dartheideweg 2, 3956 NN Leersum, Nederl and (03430-17115) Telefoonlijnen 06-320 321 28 (vogellijn 50 cpm); 01720-38100 (inspreeklijn)

Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna Adres CDNA, Postbus 45, 2080 AA Santpoort-Zuid, Nederland Leden Arnoud van den Berg (voorzitter), Pieter Bison (secretaris 020-6715783 ), Rolf de By (archivaris), Klaas Eigenhuis, Cock Reijnders, Kees Roselaar, Hans Schekkerman en Gerard Steinh aus

© 1991 Stichting Dutch Birding Assoc iation . Het copyr ight van de foto's en tekeningen blijft bij de fotografen en tekenaars. ISSN 0167-2878. Drukkerij Albédon/Klop BV, Postbus 32 11 , 2220 CE Katwijk, Nederland

Wie op zoek is naar de beste ziektekostenverzekering moet zijn ogen goed openhouden. Want ook op dit gebied heb je bijzondere en minder bijzondere "soorten". Zo mag de Zeker Beter Polis van Nuts bijzonder genoemd worden. Omdat het een zeldzaam goede ziektekostenverzekering is voor een bescheiden premie (al vanaf f26,- per persoon per maand!). Ontwikkeld door Nuts, specialist in

ziektekosten met meer dan 35 jaar ervaring. En niet te vergeten met een uitzonderlijke visie. Want Nuts werkt zonder winstoogmerk en uitsluitend in het belang van de verzekerde. Het is dan ook in uw belang om uwassurantie-adviseur binnenkort eens naar de Zeker Beter Polis van Nuts te vragen. Of, dat kan ook, bij Nuts de gratis brochure "Een betere kijk op ziektekosten." aan te vragen.

NUTS

ZIEKTEKOSTEN VERZEKERING

NUTS ZIEKTEKOSTENVERZEKERING N~ VERZEKEREN IS VOORUITZIEN Stadhoudersplantsoen 214, 2517 SK 's-Gravenhage. Telefoon 070-3100614 .

NATUUR & BCEIG specialist voor bioloog en natuurliefhebber

Een Witgatje is niet in de eerste plaats een klein beest, eerder een beest dat zich kenmerkt door een wit gatje, een witte stuit, een wit achterwerk. Waar een Witgat aan doet denken, laat zich raden: onder de tafel hou je stil, daar zat juffrouw Dikkebil; Dikkebil zo hiet ze - enzovoort, u kent het versje. Een Goudhaan doet denken aan een goudfazant of aan Guus Geluk en het woord Goudhaantje geeft gedachtenassociaties van subtieler niveau; inderdaad ook aan een mooie jongen met veel geld en veel geluk. Als vogelnaam één van de zinvol gebruikte verkleinwoorden in onze taal: laat het ook nog een kl ein vogeltje wezen! BLADKONING is onze aankondiging van vogelboeken. We mogen hopen dat ons gebruik van een megalomaan woord niet heeft geleid tot 't streven alle vogelnamen zonder verkleinend achtervoegsel ingang te doen vinden. W e mogen trouwens hopen dat onze vogel boeken vaak zullen helpen een Bladkoninkje te vinden en herkennen . De BLADKONING kent u nog niet? Die komt op verzoek. NATUUR en BOEK

Bankastraat 10 Nl 2585 EN Den Haag

ZWARE TOCHT

LICHTE UITRUSTING

Om hel::. heJe jaar re kunnen kom peren , klimmen, ~wClndelen, kano<z.n, fie~n; om ''ö winter5 te kunnen skiën hèeft:. u een pede uitrust:.ing nodig. Bever/E.S. heeft; alles in huis voor elke I:oc.nt:..

fen greep uit ons enorme ac:,sorl:;imenl::.: -licntqewlcht tenten - slaapzakken, hoge donsk'MlIU::e.it:;, synthetisch _rugzakken, de groot:;st;e, kollektie van ~1. _kleding, ventilerende r~kleding. skI kleding. - donspcks, warmte ondergoed, fiberpels\:;ruien

berg (wcmdeDschoonen -ski's skischoenen; ook verhuur - kaarten, reisgidsen, boel-<en, etc. Kom sn~ een5 bU ons kUkefl of vraag de zomer- of winwkatalogus:010-38837oo

r:"

.IVII ZWIIFSPOIT HCIÇIq

Calcmd~n 4 Z5~A'"

Boek Kaart;

ld.

o.o-381!5639

Rotterdam Adm. de Ruyl:erweg 33 ut;recht; BalUeiaan 12

ERDM~N

ucrechcsestr. 5 Arnhem Wilhe1m·,nosCr. 22 Breda Apeldoorn P,rinklaon 45

SCHMIDT Hparlem

H,lver~um

lUlweg 63 'sGrovelbndsweg 28

Hooqe\l0m Weberst.r

OUTCH BIROING TRAVEL-REPORTS SERVICE

-p

For a free (only p&p costs) catalogue and other information, please contact:

• When you are planning a birding trip or holiday abroad, ask for recent reports of fellow birdwatchers • Many items available, in English as weil as in Dutch

DIRK DE MOES POSTBUS 94

• Reasonably priced (non-profit base)

3956 ZS LEERSUM

• All kinds of bird, nature and traveI reports u rgent ly requ ired

WESTERN BIRDS A quarterly journalof field ornlthology for actlve birders and professional ornlthologlsts

• Bird identi!ication artic/es written by experts and rigorously reviewed byeditorial board

• Generously ,ffustrated by leaJing amateur and professional artists and photographers • Articles and photographs documenting rarities and range extensions • Studies of bird distribution, abundance. behavior , migration and ecology

WESTERN BIRDS also announces:

• WFO sponsored pelagic trips

THE NETHERLANDS TEL: 03430 - 17115

Subscribers to Dutch Birding can claim 25% off a Britisch Birds subscription.

The monthly journal for every birdwatcher

British Birds ... full of variety .. weil iIIustrated ... a/ways readab/e .

Why not give 'BB' a try?

• Annual conventions including field trips and bird identification presentations

To become a WFO member and receive WESTERN BIRDS send $14.00 ($17.00 outside U.S.) annual dues payable to Western Field Ornithologists-D , c /o Howard Cogswell , 1548 East Ave .. Hayward. CA 94541. U.SA

Ask for a free sample copy from Mrs. Erika Sharrock, Fountains, Park Lane, Blunham, Bedford.

The Club's reg ion of interest embraces the entire Indian Subcontinent, South East Asia, the Philippines, Taiwan and much of Indonesia and China,

DUTCH BIRDING

Twee maa nde lij ks tijd sc hri ft voor elke fervente voge laa r! Schrijf voor informatie naar: Dutch Birding, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam

It is open to all ornithologists throughout the world who share an interest in the region 's birds and their conservation. Mernbers receive two Bulletins and a journal 'Forktail' annually, keeping thern in touch with the latest developrnents in Oriental ornithology

JOIN TODAY Mernbership casts [9 (US $15) per annurn, or lor nationals living in countries within the Oriental region [6 (US $10) per annurn. Write lor details or to join (enclosing your lee) la The Mernbership Secretary, Oriental Bird Club, c/o The Lodge, Sar)dy, Bedlordshire, SG 19 2DL. United Kingdorn.

Aspects of identification of Crested Coot Oiek Forsman

ccordin g to the rece nt literature, Crested Coot Fuliea cristata and Coot F atra are difficultto teil apart in the field, unless some important features, visible only at close range, can be seen (Cramp & Simmons 1980, jonsson 1982, Delin & Svensson 1988). The most important identification characters mentioned are the red knobs atop of the head in adult birds, the differently shaped loral feathering between bill and shield, the bill colour and the uniformly dark wing of Crested Coot, lacking the whitish trailing edge of Coot. Cramp & Simmons (1980) state 'at distance, resting or feeding adult indistinguishable' . Only jonsson (1982) mentions possible differences in shape of head and neck. During two visits to south-western Spain, in March 1989 and in May 1990, I had the opportunity to study Crested Coot at two different breeding localities. In 1989, two to three birds from two different pairs were observed and, in 1990, at another locality, all four individuals of the two present pairs were studied. Several rather easily assessable differences between the species prompted the writing of this article. The following remarks are exclusively based on the above-mentioned field sightings and thus refer to adult birds during the breeding season.

whereas Coot appears thick-necked and has the neck evenly thick over the entire length . The head of Crested Coot appears clearly smaller, relatively to the body, than in Coot. In Crested Coot, the length of the head (measured from base of bill to nape) is roughly one-sixth to one-fifth of the body length of a swimming bird whilst it is nearly one-fourth of the body length in Coot. Although the actual size difference between the two species is minimal (Crested Coot being fractionally larger), the small head, together with the slim neck and the longish body, make Crested Coot appear bigger and heavier than Coot.

Differences in head shape The head profile of the two species is also different, the difference usually bei ng apparent from a distance (cf figure 1a and 1cl. The forehead of Crested Coot is rather steep, with the crown reaching its highest point just behind the shield while the nape is rather long and gently sloping. In Coot, the head profile is more rounded, with the highest point at midcrown (or with the crown appearing flattish) and forehead and nape being equally rounded. Thus, the head is topped and almost triangular in Crested Co ot but rounded in Coot.

Shape and proportions

Details of shield and bill

In Spain, Crested Coot is usually found in mixed flocks together with Coot, both during the breeding and non-breeding season. This is usually considered a problem as normally a few Crested Coots are sought in flocks of hundreds or thousands of Coot. At the same time this is, however, a relief as both species areavailable fordirectcomparison, a matter of great help for the identification. The general appearance of the two species is rather different and the birds can often be, at least tentatively, identified at a fairly long distance, even when no details are seen (figure 1el. The body of Crested Coot appears longer and flatter, almost rectangular when on the water, compared with the rounder and shorter body of Coot. Crested Coot also frequently swims with the stern clearly higher than the front, due to its habit to raise its rump-feathers, whereas Coot resembles a halved bali, being highest 'midships'. The neck of Crested Coot appears slimmer, often with a marked bottleneck just below the head,

When seen at closer range, at distances up to c 100 m, and providing a telescope is used and that the conditions are favourable (eg, not too much heat blur), several characters of the head become obvious, allowing a separation of the species. In frontal views, the shape ofthe shield ofCrested Coot (figure 1b) recalls a narrow triangle pointing downwards, with the upper edge appearing either straight or slightly notched, and the shield being basally not markedly narrowerthan the bill.ln Coot (figure 1d), the shield is more or less oval, with the upper edge clearly rounded and with the base deeply pinched, thus becoming almost separated from the bill. The difference is striking in the field, giving a totally different facial expression to the birds. The difference in shape can be noted at great distance. In side views, the shield of Crested Coot is confi ned only to the forehead , appeari ng moreover thin and inconspicuous. It is much less obvious than in Coot wh ich has a swollen th ick shield, often

IOuteh Birding 73: 721路725, augustus 7997]

121

Aspects of identification of Crested Coat

122 Crested Coot Fu/ica cristata, Spa in, 11 May 1990.

123 Crested Coot Fu/ica cristata, Spa in, 11 May 1990.

Note flat and rectangu lar body shape and hi gh stern as we il as typical triang ul ar-shaped head (Tomi Muukkonen)

Note shape of sh ield and 'firm' con nection of shie ld and bill (Markku Saarinen)

curving up to the crown during th e breeding sea-

er and rounder-bodied, with a comparative ly larger head and thicker neck of even wid th (figu re 1el. Th e typical head shape of Crested Coat is obv ious during the breeding season w hen the knobs are largest (( ramp & Simmans 1980). However, in th e two pairs stud ied in May 1990, there was a great difference in the size of the knobs between the mates of each pair. Thi s might suggest that there is a sex-related difference in the size of the knobs. Large knobs certa inl y add to the characteristi c head shape of Crested Coat but th e shape was typically topped also in those birds w ith the sma ll est, hardly visib le knobs (figure 1 b). One cou ld, th erefore, presume th at th e d ifference in head shape between the two spec ies is retained also outside the breeding season and that iteven might be worth a seco nd look when identify in g first-winter b ird s, a point, however, yet to be proved.

son.

There is also a sli ght difference in the bill shape wh ich, however, is more difficult to note but adds to th e total express io n of the bird. The blui sh-tinted billof Crested Coat appears fin er and more drooping, compa red w ith the stouter and straighter, fa intIy pink- or peach-toned billof Coat.

Knobs The red knobs atop of th e forehead of adult Crested Coat va ry in size individually. In same birds, they seem to be very prominent although their deep-red co lour seems surp ri sin gly difficult to disce rn , at least in strong sunli ght. Other breeding birds show very sma l I, hard ly v isib le knobs, even at v iews down to c 100 m . In my expe ri ence, the shape of head and sh ield w ill make a pos itive identifi cation possible long befa re th e red knobs ca n reli ably be observed. Discussion Summarizing, Crested Coat can already at a dista nce be sorted ou t in a fl ock of Coats on differences in body and head shapes. The body appears large and f lat, aften rectangular with a hi gherfloati ng rea r. The head appears sma ll and is typicalIy tr iangul ar, w ith a steepe r fo rehead and a sloping nape. The neck is thinner than in Coat, being narrowest ju st be low the head. Coat appears sma l 1122

Samenvatting ASPECTEN VAN HERKENNING VAN KNOBBELMEERKOET Op korte afstand, wan neer onder andere de rod e voorhoofdsknobbe ls z ichtbaar zijn, is de herkenning van volwassen Knobbelmeerkoeten Fu/ica cristata makkelijk. Hoewel dit klassi eke kenmerk op grote afstand moeilijk is vast te stellen, blij ven duidelij ke versch illen in lichaamsvo rm en -proporties tussen Knobbelmeerkoet en Meerkoet F atra waa rneem baar. Belangrijke determ in ati ekenmerken van Knobbelmeerkoet zijn dan als vo lgt: 1 Langer, platter en meer rechthoekig li chaam, dikwijls met hoog 'achtersteven', terw ij l lichaam van Meerkoet 'ronder' is,

Aspects of identification of Crested Coat

F cristata

e F cristata

F atra

""..-

F cristata

d FIGURE 1 Crested Coat Fu/ica cristata and Coat F atra (Oick Forsman)

123

Aspects of identificatian of Crested Coat

124 Coat Fu/ica atra, Ij muiden, Noordho ll and, Netherlands, 3 March 1986 (Arnoud B van den Berg)

125 Crested Coat Fu/ica cristata, Sidi Bou Rhaba, Morocco, 22 December 1987 (Arnoud B van den Berg)

124

Aspects of identification of Crested Coot meer als een halve bol. 2 Dri ehoekig kopprofiel, met een steil voorhoofd en ee n aflopend achterhoofd; kopprofiel van Meerkoet is meer afgerond. 3 Slankere nek dan Meerkoet. 4 Kop relatief kleiner tov lichaam dan bij Meerkoet. 5 Kopschild in vooraanzicht driehoekig, aan basis nauwelijks smaller dan snavel (bij Meerkoet kopschild ovaal, aan basis bijna 'afgesnoerd ' van snavel. Hoewel deze vormverschillen werden vastgesteld bij volwassen vogels, zijn ze mogelijk ook van toepassing op eerste-winter vogels.

References Cramp, S & Simmons, K E L 1980. The birds of the W estern Palearctic 2. Oxford. Delin, H & Svensson, L 1988. Photographic guide to the birds of Britain and Europe. London. Jonsson, L 1982. Birds of the Mediterranean and Alps. London.

Oick Forsman, PO Box 25, 02427 jorvas, Finland

Siberische Strandloper te Philippine in september 1989 Luc Bekaert

P 14 september 1989 bracht ik in de voormiddag een bezoek aan de waterspaarbekkens te Philippine, Zeeland. Eén van deze bekkens was ten behoeve van onderhoudswerkzaamheden leeggepompt. Op één van de drooggevallen stukken liepen verschillende soorten waadvogels. Met de kijker (1 Ox40) ontdekte ik plotsel ing een ongewone Calidris strandloper. Vrijwel onmiddellijk herkende ik hierin een Siberische Strandloper C acuminata, welke soort in de week daarvoor (3-6 september 1989) eveneens te bekijken was bij Longchamps, Namen, België (Driessens 1989, de Schutter 1989). Goed vertrouwd zijnde met de Gestreepte Strandloper C melanotos en de waarneming van Longchamps nog vers in het geheugen, gaf de determinatie geen problemen. Terwijl ik met de telescoop (16x) op een afstand van c 50 m de Siberische Strandloper nog eens bewonderde, begon het tot mij door te dringen dat dit de eerste waarneming voor Nederland was. Na telefonisch alarm te hebben geslagen in het Belgische grensdorp Assenede, besloot ik vlug terug te rijden om de vogel goed te beschrijven; mijn fototoestel met telelens had ik naar slechte gewoonte thuis laten liggen. Alle kenmerken klopten, waaronder de gestreepte rossigbrui ne kru i n, opvallend contrasterend met de witgrijze wenkbrauwstreep, een witte oogring, een licht gebogen snavel even lang als de kop, een licht gestreepte rossigbruine borst, nietzo abruptafgescheiden als bij een Gestreepte Strandloper, groengele poten, rossigbruine rug met fijne streeptekening, staarteinde gelijk eindigend met de vleugel punten , silhouet als

ID u tch Birding 13: 125- 121, augustus 199 1]

een kleine Kemphen Philomachus pugnax en typisch foerageergedrag als een 'reuzen' Klei ne Strandloper C minuta. Door verstorende werkzaamheden vloog de Siberische Strandloper een 10-tal keren op. Intussen arriveerden per toeval P van Daele en C van de Woestijne die samen met de gewaarschuwde W de Smet de waarneming konden bevestigen . Om 14:00 kreeg ik aan de overkant van het bekken een tweede 'gestreepte' strandloper in beeld, doch op grote afstand. Samen met PvD en CvdW reden we er naartoe en kregen nu de verdachte Calidris op c 30 m in ons kijkervizier. Groot was mijn verbazing toen ik eerst een Gestreepte Strandloper herkende en luttele ogenblikken daarna de Siberische Strandloper in één kijkerbeeld - niet te geloven! In de late namiddag en avond arriveerden nog meer gewaarschuwde vogelaars. Ondanks het feit dat het terrein tijdens het weekeinde gesloten was, slaagden toch enkele 1OO-en vogelaars uit Nederland en België erin beide soorten voortreffelijk te bekijken (Bekaert 1989). De Siberische Strandloper bleef tot 21 september 1989. Beschrijving

De beschrijving is grotendeels gebaseerd op eigen aantekeningen, aangevuld met beschrijvingen van Gerald Driessens. GROOTTE & BOUW

Groter dan aanwez ige Bonte C

alpina en Kleine Strandlopers. Even groot als aanwezige Gestreepte Strandloper. Kleiner dan aanwezige Bosruiter Tringa glareola. Sna vel licht gebogen, iets korter dan van

125

Siberische Strandloper te Philippine in september 1989 Gestreepte Strand loper. Bouw lichaam als va n kleine Kemphen. Verschi ll end van Gestreepte Strandloper door plattere buik, langere poten, kortere snavel, kle inere kop en p lattere kruin. Vleuge ls gelijk met staarteinde. KOP Kruin rossig kastanjeb ruin met zwarte strep ing, li chtst achter oog, sma l in achternek uitlopend. We nkbrauwstreep voor oog onduidelij k, achter oog breder wo rdend, w itachtig tot bleek zee m kleuri g en abrupt ei ndi gend . Oordekveren roestbruin met donkere streping . Kruin voor oog verbonde n met bruingrij ze teuge l, w itte oogr ing benadrukkend. Kin w itachti g. BORST & ONDERDE LE N Borst met oran jegoudkl eu ri ge waas met en kele v lekjes, naar mantel en oordekve ren toe gestreept. Li chte strep ing op z ij hals, naa r borst toe zwaa rder doch niet abrupt afgescheiden als bij Gestreepte Strandloper. Flank, buiken anaa lstreek metzwarte sc hachtstreepjes en chevrons. Rest onderdelen w it. BOVENDE LEN Mantelvere n zwartac htig met lichte rand ; dubbele w itte V op mante l en sc houderve ren. Dekveren ges leten, bleek grij sb ruin met w itachti gbeige zoo m, donkerst op po ls en grote dekveren. Tertials egaa l bruin met iets blekere buitenrand. Handpen nen bruin. Kl eine en middel ste v leugeldekveren lic htgrij s ve ld vorme nd, opva llend op afstand. NAAKTE DELEN Oog donker. Snavel grij zig met zwa rte punt. Poot dof grij sg roe ngeel. GEDRAG Tijdens wegv li egen v liegbeeld gelijkend op dat va n Gestreepte Strandloper. Zeer acti ef voedse lzoeke nd: sne lle pikbewegingen, daarbi j snavel di cht bij

grond hou dend als Kleine Stra ndl oper. Kop tot aa n oog in water stekend als Krombekstrandloper C ferruginea. Doorknikkende poten bij foerageren. Dominant gedrag ten opz ichte va n alle andere aanwez ige waadvoge ls, voo ral Bontbekplevieren Charadrius hiaticula, maar opva ll end verdraagzaa m tegenover Gestreepte Strand loper. Zich vaakom onduidel ij ke redenen neerdrukkend.

D eterminatie Van begin af aan was duide l ij k dat all een Gestreepte en Siberische Strand loper voor de determin atie in aanmerk ing kwamen . Op gro nd van bovenstaa nde besc hrij ving kan de Gestreepte Strandl oper vrij v lu g word en uitges loten. A ls belangrijkste verschilpunten metde aanwez ige Gestreepte Strandloper vielen op: 1 de platte buik ; 2 de iets langere poten en iets kortere snave l; 3 de rondere en iets kl einere kop; 4 de platte re kruin ; 5 de goud ge le borst met li chte strep in g en de niet abrupte afsc heidin g daarvan met w itte onderd elen; 6 de li chtgr ijze klein e en middelste vleuge ld ekve ren; en 7 de opvallende rosse kruin en w itachtige wenkbra uwstreep. Ondermee r va nwege enke le (bi j Gestreepte Strand loper ontbrekende) zwa rte chevro ns (vooral op de voorflank) en het gesleten kl eed was het een ad ulte vogel. Voo r verd ere ve rsc hill en tussen beide soorten zij verwezen naar H ayman et al (1986).

126-127 Siberi sc he Strand loper Ca lidris acum inata, Philippine, Zeeland, 18 se ptember 1989 (Arnoud B van den Berg, RenĂŠ Pop) r---------------------~----,

126

Siberische Strandloper te Philippine in september 7989 Voorkomen en verspreiding D it was het eerste zekere geva l van de Siberi sc he Strand lo per voo r Nederl and . De soort broed t in de suba rcti sc he toend razone va n Oost- Siberi ë tussen de Ko lyma en de Jana (135 -1 62 0) en mogelij k ook in A laska. Het is een lange-afstandstrekker, waarva n de volwassen voge ls rec htstreeks via het Ba ikalmeer zuidwaa rts, en de juveni elen langs de Oostaz iati sche ku sten en de Filipijn en naa r de overw interin gsgeb ieden in N ieuw -Guinea, Australië, Tasmanië en Ni euwzee land trekken. De wegtrek is va n jul i-augustu s tot i n o ktober, de voorj aa rstrek vindt pl aats va n februari tot april. Dwaa lgasten z ijn waa rgenomen op Java (Indonesië), Sri Lanka, Kashmir (Noo rdwest-Indi a), Tri sta n da Cunh a, Guatemala en de westku st va n Ca nada en de VS . In Eu ropa spant Groot-Bri tta nnië de kroo n met 19 waarn emin gen tot en met 1985 (D ymo nd et al 1989). O o k z ijn er vier geva ll en in Zweden (juli 1975, september 1976, augustus 1977 en juli 1985) en drie in Noorwegen (a ugustu s 1984, mei 1986 en juni 1986) (Breife et al 1990). Verder is de soort éé nmaa l vastgesteld in Be lgië (september 1989), Denemarken (a ugustu s 1989), Finl and (a ugustus 1984), Frankrijk (september 1972) en Ierl and (augustu s 1973, Sharrock & Sharrock 1976). Dankzegging Hierbij dank ik de directi e van het W aterspaarbekken Philippine voor hun begrip en de toelatin ge n, alsook Henk Caste lijn s, de behee rd er va n het spaa rbekken. Dankz ij Henk ko nden vele waarnemers nog na het sluitingsuur zo nder problemen

in en uit rij den. Ge rald Driessens da nk ik voor het besc hikbaa r ste llen va n veldsc hetse n en A rn o ud va n den Berg voor de mooie zwartwit foto ' s. Ik da nk Da nielle Maer voor het begri p dat ik versc hillende dagen te Phili ppine ro ndtoerd e en Gent 'een beetj e links liet li ggen'. Summary 1989 O n 14 September 1989, an adu lt Sharp-tai led Sandp ipe r

SHARP-TAILED SAN DPIPERAT P HILIPPIN E IN SEPTEMB ER

Ca lidris acum inata was d iscovered in an empty water reservo ir at Phil ippine, Zee land . The bi rd stayed until 21 September and was accompa n ied by a Pectoral Sandpi pe r C melanotos. A week ea rl ier, from 3 to 6 September 1989, an adul t was seen at Longchamps, Namen, Belgium. The observati on at Phili ppine constitu tes the first record of Sharp-ta iled Sandpi per for the Netherl ands. Verwijzingen Bekaert, L 1989 . Sibe ri sc he Strandloper te Phili ppine, nieuwe soort voo r Nederl an d . DB N ieuwsbr 1: 146148. Breife, B, Hirsc hfeld, E, Kjellén, N & U/Jman, M 1990. Sä /J synta fag lar i Sverige. Lund . Dri essens, G 1989 . Siberi sc he Stra ndl oper, primeur voo r de Benelu x. D B N ieuws br 1: 145-146. Dymond, J N, Fraser, P A & Ga nt lett, S J M 1989 . Ra re b ird s in Bri ta in and Ireland . Ca lton. Hayman, P, Marchant, J & Prater, T 1986. Shorebird s: an identificati on guide to the wade rs of th e wo rld . Londen. de Sc hutter, B 1989 . Sibe ri sc he Gestreepte Strand loper te Longc hamps : een ni euwe soort voo r België. Belg Bi rd in g Mag 0: 18-20. Sharroc k, JT R & Sharrock, EM 1976 . Rare b ird s in Britain and Ireland. Berkh amsted.

Luc Bekaert, Sint Pieters Aalststraat 66, 9000 Gent, België

127

Recognition of Icelandic 8lack-tailed Godwit and its occurrence in the Netherlands CS (Kees) Rose/aar & CerritJ Cerritsen

timulated by frequent observations of Blacktailed Godw its Limosa Iimosa w ith bright rustyred plumage and obv iously short bill by GJG in western Overij ssel, Netherlands, we stud ied Blacktailed Godw it sk in s present in the col lections of the Nationaa l Natuurhistorisch Museum (NNM/RMN H) at Leiden, Zuid ho ll and, and the Zoological Museum of the University of Amsterdam (ZMA) at Amsterdam, Noordholland . We intended to describe the variation among local breeders of Blacktailed Godwit, focusing on the difference between L /imosa Iimosa from the Netherland s and the shortbilled L / is/andica from Iceland. During thi s study, it appeared that other people were also interested in is/andica, mainly after observ ing deep-rufous Black-tail ed Godwits which cou ld belong to is/andica (cf Dutch Birding 11 : 185, 1989) in other parts of the Netherlands, thus making a study of is/andica even more desirabie. This study was restricted to ava il ab le sk ins; the probable occ urrence of is/andica as a wintering bird in Zeeland (Marteijn & Swennen 1984) and ringing recoveries were not considered. As only th ree is/andica skins were ava il able in the Netherlands, ie, two males from Ice land in RMNH and a sing le male of unknown provenance (ex co ll Tinho lt, Bloemendaal , Noordh o ll and) at ZMA, additiona l material from the Icelandic Natural Hi story Museum at Reykjavik was requested on loan, in order to compare in detail differences in summer plumage and size of adu lts.lEvar Petersen fo rwarded two males and two females of is/andica, and measurements of these fou r birds and 21 others from Ice land were suppl ied by Kaj Halberg. Th ese data were compared w ith c 100 adu lt specimens from the Netherlands at RMNH and ZMA (not al l necessarily local summer birds). Special attention was pa id to measurements of wing, bi ll and tarsus, to the extent of moult into summer plumage, to the intensity of rufous of summer plumage and to the variation in pattern of summer plumage. 128

Taxonomy Though al ready described by C L Brehm in 1831, is/andica was genera ll y not accepted as a va li d subspec ies until Schi01er (1926) revived the name. He described is/andica as 'scarcely sma ll erthan the typical subspecies, but bill c 1 cm smal ler; much stron ger red co lour on head, neck, upperbreast and back; summe r plumage more extensive ly developed; in birds in full sum mer plumage the red on upperbreast and head is as stron g as in Bar-tailed Godwit L /apponica /apponica ... ' . He provided measurements of wing, bill, tarsus and middle toe of 33 sk ins of Iimosa from Denmark and eight of is/andica, one of these o ri gin atin g from the Faroes and the rema inder from Ice land. Wing, tarsus and middle toe did not differ much between these samp les but the average b ill length of five is/andica males was 82 (76-85) mm and 91 (89-100) mm in three fema les, aga inst 91 (83-99) mm in 17 Danish males and 110 (10 1-1 21) mm in 16 Danish females of Iimosa. Most later authors added very littl e new information to this. For instance, Hartert & Steinbacher (1932 -38), Witherby et al (1940) and Eykman et al (1943) repeated Schi0ler's (1926) diagnosis whi le even Vaurie (1965) still used the same description though add ing some bill data: bill length of eight males 89.7 (84-93) mm , aga in st 99.1 (92-109) mm in 10 males of Iimosa (thus quite different from Schi0ler's data). Though not add ing anythin g to the identifi catio n of is/andica, Eykman et al (1943) reported on its occu rrence in the Netherl ands: a male was co ll ected o n 3 April 1942 on the Mokkebank at Laaxum , Friesland, as discovered by van Marle (1943). Witherby et al (1940) d id not consider the possible occ urrence of is/andica in Britain and Ireland but th at the British Isles form an important winteri ng area for this subspecies was proven by Williamson & Ruttledge (1957), Vernon (1963) and Ash (1964). These auth ors measured bills of 52 possible is/andica from Britain and Ireland and found lengths of 67-85 mm

IOuteh Birding 13: 128-135, augustus 1991)

Recognition of Icelandic 8lack-tailed Codwit and its occurrence in the Netherlands

128-129 Black-ta il ed Godwit Limosa limosa, ma les (fro m top to bottom): two L llimosa, Zunderdorp, Noordho ll and, 20 May 1966 an d Jouswier, Fri es land, 17 May 1977; two L I island ica, Ice land, 2 June 1957. Th ese are average bird s of each subspec ies; some limosa are d istinctl y darker and more extensive ly red, oth ers much pa ler and less extensive ly c inn amon; d iffe rences in pattern and amou nt of summer plum age between females is much less pro nounced but di ffe rence in tinge of ru fo us is sa me as shown bv ma les (GerritJ Cerritsen)

129

Recognition of /ce/andic 8 /ack-tai/ed Godwit and its occurrence in the Nether/ands TABLE 1 Measurements (mm) of adu lt 8lack-ta il ed Godwit Limosa limosa f rom Ice land and the Netherl ands. 8irds from the Netherlands may incl ude a few mi gra nt is /andica w in g

Ice land

Ă&#x201C;

'i' Netherl ands

Ă&#x201C;

'i'

bill

mean

mea n

range

mea n

206 .1 218.9

20 7

197-2 13 214-229

78.5 94.2

19 6

72 .9- 84 .0 90.0- 10 1.0

65 .9 73.6

20 7

58 .2-70 .5 67.6-78.4

210.4 22 1.9

55 39

198-221 212-234

90 .7 107 .7

57 39

78.0- 99.5 98 .3-11 5.4

72.2 80 .8

56 37

63.8-78.2 71.0-88.3

range

(26 males) and 75 -100 mm (26 females). However, some of th ese birds we re pro bably in correctly sexed, ju venil e birds w ith not full-grow n bill s were included and, more importa nt ly, large r birds we re di smi ssed as bein g probab le Iimosa. W G Hale and S Rynn (in Cramp & Simmo ns 1983) and Prate r et al (1977) prov ided data of ce rtain is/andica: 10 males and three females, and six males and nine females w ere meas ured, respecti ve ly, both sa mpl es o ri ginatin g mainl y from th e Bri tish M use um (Natural Hi sto ry) (BMNH ) atTrin g, UK; bill length s of 74-85 mm (males) and 85 -100 mm (females) were obtained but neith er of these studi es nor Hayman et al (1986) added much to Schi 0 ler's (1926) descripti on of th e plum age of is/andica. A better survey of plum age and oth er characters of is/andica was given by G lutz von Bl otz heim et al (1977): here, th e upperp arts are desc ribed as ' more saturated, more extens ive and bri ghter rusty-red (Iess c inn amo n-brow n) th an /im osa, w ith bl ac k mo re restri cted; blac k-brow n (a nd ru sty) ba rs on fl ank and bell y so metimes extendin g farth er to rea r of body, w hite mo re restri cted bu t ba rrin g of Iimosa occas io nall y di stin ctl y heav ier and mo re extensive; indi stin gui shab le fro m Iimosa in th e fi eld' .

Differences between limosa and islandica Size As ca n be seen from tabl e 1, the d iffere nce in w ing length between both subspec ies is neg li gibl e. Fi rstyea r birds, w hi ch have sli ghtl y sho rte r w ings, are exclud ed fro m the tab ie. Th ey are in fact un commo n (the sa mpl e fro m th e Neth erl ands con tain s five males and two fe males onl y) because first-yea r bird s rarely appea r o n the breedin g gro unds. Th e diffe rence in average b ill and tarsus length is far mo re marked, is/andica being dec ided ly sho rterb ill ed and sho rter-Iegged . Th e range in bill and ta rsus length in birds from the Netherl and s is large, probab ly beca use so me Iceland ic mi gra nts are included. Outside th e Netherl and s, some bird s even have a lo nger bi ll and tarsus, eg, a female fro m western Chin a (bill 120 mm ; tarsus 97 mm ; ZMA) 130

ta rsus n

range

and o ne from Egypt (bill 123 mm ; RMN H). Further east, L / m e /anuro ides is small er th an is/andica. O ne may concl ude that sepa rati o n of is/andica and Iimosa o n measure ments is not too difficult in th e hand but proba bl y impossibl e in the fie ld o n size alo ne.

Extent of m o u/t into summer p /umage M uc h ofth e difference between both subspec ies in exte nt of rufo us co loratio n and amount of blac k barrin g ca n be ex pl ained by th e extent of th e mo ult into summer plumage. In is/andica, the pre-breeding moult includes th e w ho le head and neck, v irtu all y the w ho le body and often a num ber of terti als, resul tin g in extensive ly bl ack- and-rufouspattern ed upperparts and terti als and extensive bl ack barr ing on w hite or rufous groun d o n und erpa rts. In Iimosa, at least some and so metim es many fe ath ers of w inter plumage are retained in summer plumage, showin g as grey patches on upperparts and as a mi xture of uniform w hite or pale grey betwee n th e bl ac k-barred feathers of the underparts. Th e reaso n fo r thi s difference may be simpi e: is/andica breeds c 1 month later than Iimosa (Timm erm an 1949, Glutz vo n Bl otzheim et al 1977) . Thu s, assum in g a simil ar startin g date of spring mo ult, is/andica has more tim e to moul t. Th e sa me applies to m e /anuro ides w hi ch also breeds late and w hi ch has a v irtu all y compl ete body moul t into summer plum age. Moult generall y sto ps w hen breed in g sta rts (seco nd half of Apri l and fi rst half of M ay in th e Netherl and s) but, espec iall y in females, it may co nt inu e slowly in May-June. As ca n be seen from tab le 2 and fi gure 1, the extent of moult is hi ghl y va ri abi e in Iimosa. Durin g Ma rch-April , the amo unt of summer plu mage o n th e body of Iimosa is generall y lower than in is/andica in May (howeve r, is/andica undo ubtedl y has also less during Ma rchApril , w hen still moultin g, bu t no ne have been examined); in MaY-Jul y, 17% of 24 males and 11 % of 18 fema les of /imosa show as much su mmer plumage as is/andica. c 40% of /im osa rep lace o ne o r mo re terti als. In first- yea r bird s, o nl y 5-30% of the body atta in s summer plumage.

Recognition of Ice/andic 8/ack-tai/ed Godwit and its occurrence in the Nether/ands TABLE 2

Amount of summer plumage (% of total feathering) on body of adu lt Black-tailed Godw it Limosa Iimosa from th e Neth erland s and Ice land and percentage of birds in active body moult per month % summer plumage

range

mean

50 59 62 64

4 24 19 5

40-65 25 -75 30-95 45-90

85-93

mean Neth erl ands Ma r Ap r May Ju n-Jul Ice land Late May-Jun

Intensity of rufous c% ur in summer p/umage In va riou s pub li cations, the co lour of the rufous of is/andica is described as 'darker rusty-red' or ' more ferru ginous' than in Iimosa (eg, H arrison & Harrison 1965). In fact, variation in both subspecies is considerable, espec iall y due to th e large influen ce of bleaching and wea r. In fresh /im osa from the Netherlands, th e colour tends to dark brick-orange or cinn amon-brown , darker but less saturated th an th e bright ru sty-rufous of is/andica . In wo rn pluma-

ÓÓ

range

60 36 48 39

1 14 8 10

15-75 30-70 20-55

75 33 37 0

100 78 38 40

70-90

ge, bird s fro m the Netherlands are pale c inn amon w hil e is/andica is more saturated ora nge-ci nn amono Feathers grown ea rl y during moult intosummer plumage (see bel ow) tend to be paler than those grow n later. Apart from the more saturated aspect of is/andica, many birds of both subspec ies are quite simil ar in colour. A further complication is the · apparent difference in timing of moult: feathers of head, neck and upperbreast of is/andica are usua ll y still fresh in late May-June w hen most bird s (but not

ncP-J~

% in active moult

ÓÓ

Icelandic

,.--

Netherlands

--~

Icelandic

i·-~ I I

0 0 ,. __ .10

Netherlands

r--"

0 0

100%

FI GURE 1 Amou nt of summer plumage (percentage of total featherin g) on body in non-moulting adu lt Black-tailed Godwit Limosa limosa from the Netherlands and Ice land . A, upperparts; B, underparts; so lid lines, ó ó ; broken lin es, ??

131

Recognition of Icelandic 8lack-tailed Godwit and its occurrence in the Netherlands all) from the Netherlands are bleached to pale cinnamon. Fresh limosa can look very bright rustyrufous in April and can easily be mistaken for islandica when no direct comparison is possible; a few birds maintain such a bright plumage until June when they stand out among duller companions. The subtie d ifferences in rufous coloration between limosa and islandica are useful in the hand but generally not in the field, except perhaps in a mixed flock of both subspecies.

Variation in pattern of summer plumage It is not genera ll y real ized that Black-tailed Godwit

has three different types of summer-pi umage feathers: 7 Feathers growing early in the pre-breeding moult (presumably when the birds are still in their w inter quarters) which are intermediate in appearance between winter- and summer-plumage feathers. These feathers are pale grey (as in winter plumage), not rufous, but differ from winter-plum age feathers in showing a black central streak or arrow mark. They are usually restricted to mantie, scapulars and/or upperbreast. Except for some females, few or none of these feathers remai n when the birds are on the breeding grounds. The feathers were scored 130 Ice landic Godwit Limosa limosa islandica, Myvatn, Iceland, 22 July 1990 (Ronaid Groenink) 131 Ice landi c Godwit Limosa Iimosa islandica, Myvatn, Iceland, 26 June 1990 (Henk Tromp)

l32

Recognition of /ce/andic 8/ack-tai/ed Godwit and its occurrence in the Nether/ands Black-tailed Godwit Limosa /imosa from the Netherlands w ith bill and tarsus short enough to be possibly is/andica. Percentage of summer plumage in brackets refers to birds w hich are still actively moulting. x : possible is/andica by plumage

TABLE 3

% in summer plumage

sex

date

laca lity

wing

bill

tarsus

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

0 0 0 0 0 0 0 0 0 '? '? '? '? '?

21-04-1919 31-05-1919 24-04-1924 14-05-1933 03-04-1942 25-06-1957 20-05-1966 16-05-1969 13-05- 1982 06-04-1906 20-06-1906 21-04-1932 early 06-1974 14-06-1979

Wassenaar, Zuidhol land Tongelre, Noordbrabant Venray, Limburg Voorburg, Zuidholland Laaxum, Friesland Rijpwetering, Zuidholland Zunderdorp, Noordholland Eempolder, Utrecht Uitdam, Noordholland Nieuwkoop, Zuidholland Noordwijk, Zuidholland Voorburg, Zuidholland Schoorl, Noordholland Lauwersmeer, Groningen

211 207 208 212 209 198 208 207 216 2 19 217 221 224 221

83.5 83 .0 81.5 80.0 78.0 84.2 86.5 83.5 99.7 101.3 102 .1 98.6 103.8

67.5 65.9 67.0 63.8 70.6 67.9 72.5 68.1 70.6 77.3 74.0 74.0 77.6 71.0

x x

x x x x

as 'winter' in the section on moult into summer plumage above. 2 Feathers growing during stopovers on migration or just after arrival on the breeding grounds, from about February to midApril, here called 'adult summer l' (AS1). In this type, head and neck are rufous. Mantle-feathers, scapulars and tertials are black with large rufous lateral notches and a rufous or rufous-grey tip. The breast is rufous, each feather with a black subterm inar bar and a narrow rufous or rufous-grey tip, breast appearing densely barred black on a rufous background. Flank, belly, vent and undertailcoverts are white, each feather with a bold black bar.3 Feathers growing on breeding grounds, from about mid-April to June (AS2). Head and neck in fresh plumage slightly deeper rufous than in AS1. Mantle-feathers, scapulars and tertials as in AS1 but rufous tends to form complete bars across each feather, bar only narrowly broken by black at shaft rather than broadly as in AS1 . More conspicuously, the breast is rufous without black bars; the remainder of the underparts is as in AS1 but the black bars on the upperflank show a variabie amountof rufous subterminally. The difference in pattern on the upperparts is bridged by individual variation and, therefore, less useful for separating AS1 and AS2 but the difference on the underparts is usually pronounced. The timing of moult and its relation to migration as described above concern populations from the Netherlands. The plumage sequence also applies to is/andica and me/anuroides though the relation to the migration schedule is not known. It is not known whetherfeathers are actually moulted twice

upperparts underparts (70) (40) 60 (40) (50) 20 (50) 80 50 (20) 20 (30) 40 20

80 80 80 (50) (60) 20 (50) 100 80 80 20 (50) 70 40

co ll ectian RMNH RMNH RMNH RMNH RMNH RMNH ZMA ZMA ZMA RMNH RMNH ZMA ZMA ZMA

during moult into summer plumage. In me/anuroides examined, birds collected in early spring in New Guinea were almost fully barred black-andrufous on the body, while the few examined from a month later and further north were much less barred, 50 perhaps indeed some of the body-feathers are moulted twice in spring. As a result of the staggered nature of the moult into summer pIumage, the underparts are quite variabie: some birds arrive in the Netherlands with 80% in AS1 and the remainder in adult winter plumage (AW); by late May, these birds may show 10% AW, 80% AS1 (or less) and 10% AS2 (or more) . Others show only 50% AS1 on arrival; by late May, they may have up to 40% AS2, 50% AS1 and 10% AW. Especially in females of /imosa and in all is/andica, which both have relatively much late moult, much AS2 is obtained. In skins from the Netherlands, males show 25 (10-50)% new AS2 amidst usually more (slightly worn) AS1 and a little (much worn) AW on underparts (n=24); femalesshow 22 (1 0-40)% AS2 (n=22) . Four males from Iceland have 50,65,70 and 80% AS2 on underparts and two females 20 and 30%. As aresuit, is/andica males show largely unbarred rufous upperbreast and rufous-and-black-barred upperflank, in some birds mixed with black-barred or partly white AS1 feathers. Depending on how much and where on the underparts AS2 was obtained, some males from the Netherlands resembie is/andica though most have a black-barred rufous upperbreast and a black-and-white-barred flank. Females of both subspecies are equally variabie in plumage pattern. A highly variabie summer plumage is quite

133

Recognition of Icelandic B/ack-ta i/ed Godwit and its occurre nce in the Nether/ands common in other wader species, eg, Go lden Plover P/uvia/is apricaria, Redshank Tringa totanus and various Ca /idris spec ies, especia ll y in th e southerl y populations. Possible L I islandica in the Netherlands

Based so lely on short bill and tarsus, the birds listed in tab le 3 may be considered as be longing to is/andica. some birds with lo nger billor tarsus from the Netherlands are simi lar in plumage and pattern to is/andica but of th ose from the table none matches the seve n ava il able breed in g spec imens of is/andica in plumage: either the amount of summer plumage is too sma l I, orthe rufous is too pale, orthe pattern of bars does not fit. Unfortunately, no moulting is/andica from Apr il and ea rl y May were ava il able for compari son. In birds 2,7,8,9 and 11, the rufous is probably too pale for even an As1 is/andica. A lso, birds 7, 8 and 9 are known to have bred in the Netherlands and thus are limosa. The rufous of th e remainder is somewhat less pale though paler than the rufo us of th e As2 necks of the seve n is/andica; the rufous, however, may match the As1 of is/andica. Birds 1, 3 and 4 probably show too much barred As1 on upperbreast to be is/andica. Birds 5, 6,10,12,13 and 14 have too littl e summer plumage on the upperparts to be is/andica but they were either co ll ected in April and may have obtained a larger amount later on, o r they are known to be non-breeders, in part due to illness (13), in part due to immaturity (6 probably a firstyear, 14 a seco nd-year) and therefore th ey may have developed less summer plumage than usual for is/andica. Conclusions

In spring and early summer, is/andica can safe ly be identified w hen: 1 the bill is shorter than 84 mm (ma les) or 101 mm (fema les), or the tarsus is shorter than 71 mm (ma les) or 78 mm (fema les); 2 the co lour of head, neck and upperbreast is saturated bright ru sty-rufous; 3 at least 70% of the bodyfeathering is in summer plumage; and 4 th e upperbreast is unbarred rufous and the upperflank barred black-and-rufous . None of th e possible is/andica (by measurements) from the Netherlands agree with all these points but neither do all Icelandic birds. Especially females of is/andica are often indistinguishable from limosa in co lour and pattern. six birds (5, 6, 10, 12, 13 and 14 of table 3) agree in size w ith is/andica and show at least pa rt of its plumage characters: they may belong to that subspec ies. In the fie ld , sin gle birds showin g characters 2-4 from above can not be safely assigned to is/andica as long as size can not be ascertained. 134

M igratin g flocks of birds w ith characters 2-4 can be more safe ly assumed to consist of is/andica; as only a few /imosa show characters 2-4, occurrence of a whole group with these cha racters is unlikely for limosa. such a case was desc ribed by Marteij n & swennen (1984) for a wintering flock of Blacktailed Godwits near Terneuzen, Zeeland, in 1982 and 1983. Acknowledgements We greatly apprec iate the help of IEvar Petersen w ho lent us spec imens of is/andica. We thank Kaj Ha lberg for measuring specime ns at th e Icelandi c Natural History Museum and we are greatfu l to Gerlof Mees fo r permission to examine birds at the Nationaal Natuurhistorisch Museum. Samenvatting HERKENNING EN VOORK OMEN VAN IJ SLANDSE GRUTTO IN NEDERLAND Naar aan leid in g van waarnemingen in Nederl and van Grutto's Limosa limosa met een opvallend rood ve renkleed en duidelijk korte snavels werden balgen bestudeerd van L Ilimosa uit Nederl and en van de Ijslandse Grutto L I islandica uit Ijsland. Het versc hil in de hoeveelheid rood in het verenk leed tussen limosa en islandica wo rdt voora l veroo rzaakt door een versch il in de mate va n ru i van de li chaamsveren naar het zomerkleed : deze bes laat bij islandica vaak een vee l groter deel van het li chaam. Somm ige ve rs geru ide limosa kunnen echter zeer helder rood zijn en voora l vrouwtjes van islandica z ijn soms ni et te onderscheid en van limosa in kleur en patroon . In het voorjaar en vroege zomer is herkenning in de hand echter mogelijk in combi natie met afmetin gen. Een zeke re determinatie als islandica is mogelijk indi en de vo lgende kenmerken zijn vastgeste ld: 1 snavel korter dan 84 mm (mannetjes) of 101 mm (vrouwtjes), Ă f tarsus korter dan 71 mm (mannetjes) of 10 1 mm (vrouwtjes); 2 kop, nek en boven borst diep roestrood; 3 minstens 70% van lichaamsveren in zomerkl eed; 4 bovenborst zonder zwarte banderin g, flank zwart-en -ross ig gebandeerd . In het ve ld is determinatie als islandica van so litaire voge ls op grond van alleen de kenmerken 2-4 niet mogelijk. Waargenomen groepen met kenmerken 2-4 behoren meer waarsc hijn lijk tot islandica omdat het optreden van deze kenmerken bij een hele groep onwaarschijnlijk is voor limosa. Geen enkele van de op grond van afmetingen mogelijk tot is landica behorende balgen uit Nederl and (tabe l 3) vo ldoet vo lled ig aan de kenmerken 2-4; echter, ook niet alle islandica ba lgen van Ijsland vertonen deze kenme rken.

References Ash , J S 1964 . Observations in H ampshire and Dorset du rin g the 1963 co ld spe lI . Br Bird s 57: 22 1-241 . (ramp, S & Simmons, K E L 1983. The birds of the Western Palearctic 3. Oxford. Eykman, ( et al 1943. De Nederl andse voge ls 3. Wageningen.

Recognition of Icelandic 8lack-tailed Godwit and its occurrence in the Netherlands G lutz von Blotzhe im, U N, Bauer, KM & Bezze l, E 1977. Handbuch der Vögel M itteleuropa s 7. Charadriifo rmes 2. Wiesbad en. Harrison, J M & Harri so n, J G 1965. The ju veni le p lumage of the Icelandi c Black-tail ed Godwit and further occurrence of this race in Eng land. Br Bi rds 58: 10-14. Hartert, E & Steinbach er, F 1932-38. Die Vöge l der Paläarktischen Fauna. Ergänzungsband. Berl in . Hayman, P, Marchant, J & Prater, T 1986. Shoreb ird s: an identifi catio n guide to th e wade rs of the world . London . van Marl e, J G 1943 . Over een Usland sc he G rutto en oostelijke Bonte Strandloopers in Nederl and. Lim osa 16: 60-6 1. Marteijn, E C L & Swennen, C 1984 . Overwin terende Grutto's Limosa limosa in ZW-Nede rl and. Limosa 57:

125-128. Prater, A), Marchant, J & Vuor in en, J 1977 . G uide to the identification and agei ng of Holarctic waders. Trin g. Sch io ler, E L 1926. Om den Islandske Kobbersneppe, Limosa limosa islandica Br. Dansk Orn itho l Foren Tidsskr 20 : 11-1 2. Timmermann , G 1949. Die Vöge l Islands 2. Reykjav ik. Vaurie, C 1965. Th e bi rd s of the Palearctic fauna. NonPasse riform es . Londo n. Vernon, J D R 1963. Ice land ic Black-ta il ed Godwits in the Briti sh Isles . Br Bird s 56: 233-237. W illi amson, K & Ruttledge, R F 1957. Ice land ic Blacktai led Godwits w interin g in Ireland. Br Birds 50: 542546. Witherby, H F et al 1940. Th e handbook of British bird s 4. London.

CS (Kees) Roselaar, Instituut voor Taxonomische Zoölogie (Zoö logisch Museum), Postbus 4766, 7009 A TAmsterdam, Netherlands Gerrit j Gerritsen, julianastraat 40, 807 9 AX Zwolle, Netherlands

Rotskruiper in Amsterdam in winters van 1989/90 en 1990/91 j os W M van de Staaij & Wim Fokker

P 13 november 1989 was Jos van de Staaij aan het werk in zijn kamer op de tweede verdieping van het Biologisch Laboratorium van de Vrije Universiteit aa n De Boelelaan in Amsterdam Buitenveldert, Noordholland. Toen hij om 11 :00 uit het raam keek, viel z ijn oog op een vogel die tegen de muur zat van het gebouw waarop hij uitkijkt, op c 15 m afstand. De vogel viel direct op door z ijn gedrag dat totaal anders was dan dat va n de norm aa l zich hier op ho udende spreeuwen, mussen en mezen. Hij scharrelde wat rond over de muur zoals ee n boomkruiper Certhia zo u doen . De grijz ige vogel onthulde z ijn identiteit door een paar maal op te vliegen: rode vleugels werden z ichtbaar. Ondanks het ontbreken van een verrek ijker was een vergissing uitgesloten: het was een Rotskruiper Tichodroma muraria! De gewaa rschuw de Wim Fokker bevestigde direct de determinatie. De vogel vloog om 11 :3 0 weg maar werd later op dezelfde dag teruggevonden op het VU-terrei n. De nu aanwez ige kijkers en telescopen maakten een

JOuteh Birding 13: 735-139, augustus 7997J

betere observatie mogelijk. Met grote regelmaat werd de Rotskruiper daarna tot 11 april 1990 op het VU -terrein waa rgenomen en de voge l trok vee l publiciteit va n dagbladen, rad io en televisie . Ook rei sde een groot aa ntal buitenlandse voge laa rs (voora l uit Engeland) naa r Amsterdam o m de vogel te zien (Brew 1989, va n de Staaij 1989). Meestal kon men de voge l langd urig zien peuteren in sp leten en gaten in muren en onder balkonranden. Ook vloog hij vaak naar andere gebouwen in de o mgev ing om te foeragere n. Op de meeste dagen werd waargenomen dat hij in de avondsc hemeri ng ging slapen achter de grote roze neon letters VRIJE UNIVERSITEIT, hoog boven de inga ng va n het 16 verd iep ingen te llende VU-hoofdgebouw. Meestal ve rdween hij ac hter de eerste R. Op 19 april 1990 werd ee n Rotskruiper (hoogst waarsc hijnlijk dezelfde voge l) geme ld va n de electric iteitscentrale va n het indu strieterrein Lage Weide bij Utrecht, Utrecht (va n der Burg et al 1990b). Vanaf 27 november 1990 w erd de Rotskruiper

135

Rotskruiper in A msterdam in w inters va n 7989/90 en 7990/9 7

132 Rotskruiper Tichodroma muraria, VU-hoofdgebou w, Amsterd am-Buitenve ldert, Noordh oll and, 15 november 1989 (A rn o ud B va n den Berg)

o pn ieuw o p het VU-terrei n en o m gev i ng aa ngetroffen . D e vo gel ve rtoond e hetze lfde gedrag als in d e voorafgaa nde w inter en wa s aa nwez ig tot 5 april 199 1.

borst, fl ank en bui k grij s. O nderstaa rtdekveren grij s.met w itte to ppen. V LEUG EL Handpennen zwa rt. P6-9 met twee w itte vlekke n waarva n ene halve rwege vee r, andere op dri ekwa rt va n bas is va n veer; p3-5 met één w itte vlek halve rwege vee r. Arm pennen in zit zwa rt, in vlucht rood met donkere uiteinden. Terti als zwa rt met grij sachtige buitenranden. Duim vleuge l zwa rt met rood randj e. Kl eine en middelste vleuge ldekveren rood , grote vleugeldekvere n rood met donke re uiteinden. Handpendekve ren rood met zwa rte top. Totale vli egbeeld va n rode vleugel eindi gend in zwa rte band , ongeveer een derd e va n vleuge l beslaand. In zit vleugel overwege nd zwa rt en donkergrij s met rode tekening nabij vleuge l boeg. O ndervleugel donker met rode oksel. W itte vlekke n op bui te nste handpen nen ook op ondervleugel zichtbaar. STAART Zwart met grij ze punten. Buitenste staartpennen met grij sachtige rand aan bui te nvlag. NAAKTE DE LEN Snavel en poot zwa rt. Iris bruinzwa rt. GEDRAG Vlucht golve nd als va n Hop Upupa epops. Tijdens foe rageren va n spleet naa r spl eet bedrij vig heen en weer vliegend , zich daarbij al s boomkruiper over muur bewegend (snavel omhoog en staart naar beneden). V leuge ls zeer frequent open en di cht slaand. Vogel va n vaste gewoontes : vaak op vaste tijd en teru gkerend op het VU -hoofdgebouw; systematisch foeragerend, steeds ze lfde soort ni ssen afzoekend ; rege lmati g teru gkerend naa r een aa ntal vaste uitkij kpunten, daa r c 10 min rondkijkend . O p 23 maart 1991 mogelijk reagerend op nagespee lde za ng door naa r beneden te vi iegen en va n ko rte afstand toe te kijken; later op dag ook reagerend met op baltsv lucht lij ke nde vlucht: va n reling wegv liegend en met go lve nde vlucht terugke rend naar ze lfde pl aats. Eénmaa l reagerend op agress ieve Ekster Pica p ica door zich te late n va llen, snelheid makend met vleugels. Reagerend op zitte nde Torenva lk Fa/co tinn uncu/usdoo r ern aa r toe te kruipen, op 2 m afsta nd zitten blij ve nd en onru sti g vleugels open en di cht slaand.

Beschrijving

Determinatie

D e besc hrij v ing is geb aseerd o p ve ld notities gemaaktop 13-1 6 november 1989 en op foto's gem aakt in d eze lfde period e doo r Arn o ud va n d en Berg, aa ngevuld m et een aa ntal d etail s di e we rden vastgeste ld tijd ens het ve rblijf va n d e voge l o p d e kerk va n d e Au gustinu sparoc hi e, A m sterd am-Bui te nve ldert, N o ordholl and , va n 29-3 1 m aa rt 199 1 (Lamm ert va n d er Veen in litt).

D oor d e unieke kl eurenc ombin atie va n een grij s li c haam m et rod e v leuge ls is ied ere ve rwa rrin g met andere soorte n uitges lo ten . V ersc hill en in kleed tu ssen d e Euro pese ond e rso ort Tm muraria en d e A z iati sc he ond ersoort Tm nepalensis zijn zeer gerin g. D e laatste is ove r het al ge mee n iets donkerd er va n kl eur en heeft gemiddeld ee n iets langere v leuge l en een iets korte re snave l (Kees Rose laar pers med, Ali & Ripl ey 1973) m aar d eze ve rsc hill en z ijn te ge rin g o m in het ve ld vast te stell en. H et oostel ijk ge legen ve rspre idingsgebi ed va n Tm nep alensis(oostwaa rts va naf d e we stelijke Himal aya) èn het afwez ig z ijn va n grootsc hali ge t rekbewegingen (A li & Ripl ey 1973) m aken het v rij we l zeker d at d e waa rgeno m en voge l tot Tm muraria behoord e. In w interkl eed is het ve rschil tu sse n de sexen in het ve ld ni et va st te stell en . D e rui kan in het voo rj aa r d erm ate laat beg inn en d at ee n voge l in

lets kl einer da n Spreeuw Sturnus vu /ga ris. Lange, brede afgeronde vleugels. Korte staart.

GROOTTE EN BOUW

Lange, iets naar beneden gebogen snave l. Lange, sterk gekromde ac htern agel. KO P Voo rh oofd, kruin , wa ng en oorstreek donkergrij s met bruine zweem. Teuge l grij szwart. Nek grij s. Kin en keel li chtgrij s tot w it. Inco mplete oogring (ni et vóó r oog) w it (maa rt 1991). BOVEN DE LEN Mantel en schouder lichtgrij s, ru g grij s, stui t donkergrijs, bovenstaartdekve ren grijszwart. ONDERDE LE N Bovenborst li chtgrij s tot w it. Zij ka nt va n

13 6

Rotskruiper in Amsterdam in winters van 1989/90 en 1990/91

133-134

Rotskruiper Tichodroma muraria, Augustinusparochiekerk, Amsterdam-Buitenve ldert, Noordholland, 31 maart 1990 (Lammert van der Veen )

april nog steeds een gedeelte van het winterkleed vertoont (Kees Roselaar pers med). Het is echter onwaarschijnlijk dat de Rotskruiper van Amsterdam in april 1990 nog in volledig winterkleed was. Het leek daarom waarschijnlijk dat de Amsterdamse vogel een vrouwtje betrof. Overigens vertoont c 60% van de vrouwtjes in zomerkleed eveneens een individueel variërende hoeveelheid zwart op de borst zodat bij aanwezigheid van zwarte borstveren een vrouwtje in zomerkleed niet uit te sluiten is; de hoeveelheid zwart is bij man nel ijke exemplaren echter groter dan bij vrouwel ijke (Löhrl 1967). Ontwikkeling van verenkleed In het najaar van 1989 en de winter van 1989/ 90 was de kop grijs meteen bruine zweem. Vanaf april 1990 was deze bruine zweem verdwenen. Bovendien werd tijdens waarnemingen in het voorjaar van 1991 ontdekt dat zich tussen 3 en 23 maart een kleine zwarte vlek op de boven borst had ontwikkeld. Deze vlek werd echter niet groter maar veranderde in de loop van een aantal dagen wel iets van vorm: op 23 maart driehoekig, vanaf 29 maart rond (Lammert van der Veen in litt). Dit bevestigt nogmaals de determinatie als een vrouwtje . Bovendien suggereren deze waarnemingen dat de vogel in het

najaar van 1989 in haar eerste winterkleed was en datde zwarte borstveren zich pas tijdens de rui naar het tweede zomerkleed ontwikkelen. Verspreiding en voorkomen De Rotskruiper is een vogel van het hooggebergte. In Europa is zijn broedgebied beperkt tot de Alpen, Pyreneeën, Pi cos d'Europa, Apennijnen, Karpaten en de hogere delen van de Balkan (Voous 1960). De vogel broedt op steile wanden boven de boomgrens maar daalt tijdens de winter af naar de dalen aan de voet van het hooggebergte waar soms ook op gebouwen overwinterd wordt (Löhrl 1970, 1975, Whitehouse 1987). Buiten de berggebieden wordt de soort in Westeuropa slechts incidenteel waargenomen. Er zijn in Groot-Brittannië vóór 1900 drie, tussen 1900 en 1950 drie en van 1950 tot 1990 vier gevallen (Dymond et al 1989). Driemaal overwinterde een exemplaar in Engeland. In Worth Matravers, Dorset, overwinterde een mannetje van 19 november 1969 tot 18 april 1970. Een vogel in Cheddar, Somerset, was aanwezig van begin november 1976 tot 6 april 1977 en keerde net als de Amsterdamse vogel de volgende winter terug en was aanwezig van begin november 1977 tot 9 april

137

Rotskruiper in Amsterdam in w in ters van 7989/90 en 7990/97

135-136

Rotskruiper Tichodroma muraria, A ugustinu sparoc hiekerk, Amsterdam-Buitenveldert, Noordholl and, 31 maart 1990 (Lammert van der Veen)

1978. De twee overi ge Britse geva ll en na 1950 betroffen een exemp laar va n 6 tot 10 april 1977 bij H astings, East Sussex, en een mannetje op 16 mei 1985 op Isle of Wight. Er is ook ee n geva l bekend van Jersey, Kanaa leil anden, op 4 maa rt 1972 (Lo ng 1981). In België zij n deze eeuw drie aa nvaa rd e geva llen . Tijdens vijf opeenvolgende w inters (1985 -90) verb leef een mannetje in de steengroeve va n Poulseur, Luik, met als uiterste datu ms 23 december en 15 april (D ri essens 1989, Driessens et al 1990, va n der Eist et al 1990). Recentel ijk waren er in België nog meldin gen op 5 november 1989 van een overv l iegende voge l te Heist, Westv laanderen (va n der Bu rg et al 1990a, van der Ei st et al 1990), en va n 2 tot 14 januari 1990 te Soignies, Henegouwen (Driessens et al 1990). In de BRD buiten het zu idelijk deel aan de voet va n de Alpen is er o nder andere een geva l bekend va n een Rotskruiper die overw interde op een watertoren in Hamburg va n 4 febr uari tot 13 ap ril 1950; ook deze voge l was mogelijk de w inter daarvoor ook aa nwezig (Verth ein 1952) . Er z ijn geen aanvaarde geva llen in Scand in avië. De voge l va n Amsterdam betrof het eerste aan vaarde geva l va n deze soo rt in Nederl and (cf Sc harringa & Os ieck 1982). 138

Dankzegging De auteurs w ill en André va n Loon bedanken voor zijn hulp bij de voorbereiding va n dit artikel. Tevens danken w ij Arnoud van den Berg voor het beschikbaar stellen van fotomateriaal, Kees Roselaa r voo r het beschikbaar stell en va n kleedbeschrijvingen en biometrische gegeve ns en Lammert van der Veen voo r het verstrekken van diverse gegeve ns ove r het ged rag en de ontwikkeling van het vere nkl eed.

Summary 1989/90 ANO 1990/ 91 A fema le Wallcreeper Tichodroma muraria wintered on the campus of the Vrije Universiteit in Amsterd am, Noordholl and, from 13 November 1989 until 11 Apr il 1990. It was often fo und foraging on the wa ll s of the un iversity buildings, wh ich are among the highest in Amsterdam. Probably every night, the bird roosted behind the large pin k neon letters high above the entrance of the main bu ildi ng. By 27 November 1990, the bird had returned and behaved in a sim il ar manner as durin g the previous w in ter. It stayed until 5 Apr il 1991. D uring the w in ter of 1989/90, the grey head showed a clear brownish was h which had disappeared before Apr il 1990. Between 3 and 23 March 1991, the Wallcreeper developed a smal l b lack spot on the chest. These observations co nfi rmed th at the bird was a female and suggested that, during 1989/ 90, the bird was in first-winter W A LL C REEPER I N AMSTER DAM I N W IN TER S OF

Rotskruiper in Amsterdam in winters van 1989/90 en 1990/91 plumage and that the black feathers on the chest do not develop unti I mou lt from second-w inter to second-summer plumage. This is the f irst accepted record of a Wallcreeper for the Netherl ands.

Verwijzingen A li , S & Ripley, S 0 1973 . Handbook of the birds of India and Pakistan 9. Bombay. Brew, M 1989 . Twitching the Amsterdam Wallcreeper. Birding World 2: 433-434. va n der Burg, E, va n Dongen, R M & Driessens, G 1990a . Recente meldingen. Dutch Birding 12: 41-50. va n der Burg, E, va n Dongen, R M & de Rouw, P W W 1990b. Recente meldingen. Dutch Birding 12: 98106. Driessens, G 1989. Rotskruiper wederom bij Poulseur. DB N ieuwsb r 1: 51 -52. Driessens, G, Smets, G & So rb i, S 1990 . Rotskruipers in België en hun leeftijd s- en geslac htsbepa lin g. Belg Birding Mag 1: 6- 10. Dymond, J N, Fraser, PA & Gantlett, SJ M 1989 . Rare birds in Britain and Ireland. Calton . va n der Eist, 0, Lafontain e, R-M & Lafontaine, 0 1990. Rapport de la Commission d' homol oga tion ann ée

1989 . Aves 27 : 83 -94. Löhrl, H 1967. Das Brutkleid des weib lichen Mauerläufers (Tichodroma muraria) . J Orn ithol 108: 221223. Löhrl, H 1970. Stud ies of less familiar bi rds 158: Wa llcreeper. Br Birds 63 : 163-168. Löhrl, H 1975. Brutverhalten und Ju gendentwicklung beim Mauerl äufer (Tichodrama muraria). J Ornitho l 116: 229-262. Long, R 198 1. Review of birds in the Channel Islands, 1951-80 . Br Birds 74: 327-344. Scharringa, C J G & Os ieck, E R 1982. Ze ldzame en sc haa rse voge ls in Nederl and in 1981. Limosa 55: 125- 138. va n de Staa ij, J 1989. Rotskruiper op de vu in Amste rdam. DB N ieuwsbr 1: 177-178. Verthein, J 1952. Wissenswertes über den im Frü hj ahr 1950 in Hamburg beobachteten Mauerl äufer (Tichodrama muraria) . Orn ithol M itt 4: 64 . Voo us, K H 1960. At las van de Europese voge ls. Amsterdam. W hitehouse, S 1987. Wa llcreepers and w here to look for them. Twitching 1: 352-355 .

jos W M van de 5taaij, Fideliolaan 556, 11 83 RB Amstelveen, Nederland Wim Fokker, Kleizuwe 8, 3633 Af Vreeland, Nederland

Mededelingen _ _ _ _ _ _ _ __ Transatlantic vagrancy of adult White-rumped Sandplpers in early autumn It has been suggested that vagrancy of Nearctic waders to Europe in autumn invo lves birds from the Eastern Palearctic and bi rds th at have ove rw intered and summered in the Old World. Sharrock (1974) drew attention to the disproportionate number of White-rumped Sandpipers Ca lidris fuscicollis record ed in ea rly autumn in easte rn Britain ; Rogers (1972) suggested that th ese were failed breeders and probably ad ults. Dymond et al (1989), in an anal ys is of 262 British and Irish records for 195885, aga in showed th at 39% of th e birds were found in th e eastern counties of Britain, with a peak in Jul y-August, suggesting that the majority had crossed the Atlantic Ocean during a previous autumn and had overwintered and summered in Africa or Europe. To partiall y account for th ese data, Dymo nd et al (1989) even suggested th e ex istence of a small breeding popul ation of White-rumped Sandpiper in northern Europe. Thesefindings among others have led obse rvers to presume that ad ult

[Dutch Birding 13: 139-745, augustus 7997)

White-rumped Sandpipers encountered in Europe in ea rly autumn may not be freshly arrived transatl anti c vagra nts but have been present in the O ld World since at least the previous autumn . O n 28 August 1990, w hile ca rrying out researc h for the Portu guese 'Serv iço Nacional de Parques, Reservas e Conservaçao de Natureza', I discovered a flock of Nearctic waders at some alga-cove red pools o n the east coast of IIha Terceira in the ce ntral arch ipelago of the Azores. Th e flock comp ri sed one Pectora l Sandpiper C melanotos, eight Semipalmated Sandpipers C pusilla, three Least Sandpipers C minutilla and no less than 48 White-rumped Sandpipers (a ll accepted by the Iberi an rariti es committee). Most, if not all, White-rumped Sandpipers were adults in a va ri ety of plumages, ranging from worn summer birds to ad ult w inter individu als. The latter we re rather uniforml y grey above and may have included a few first-summer birds, some of w hi ch apparently never rea ll y acqu ire a 'summer' pIumage. c 25% ofthe birds showed th e plain worn w ingcoverts that are 50 typical of ad ul t Ca lidris sandp ipers in autumn, the greater coverts forming a darker 139

Mededel i ngen

137 White-rumped Sandp ipers Ca lidris fuscicollis, Ilha Terceira , Azores, 28 August 1990 (C C Moore)

band alo ng the lower rea r edge of the folded wing. Another c 25% of the b irds retai ned the sma rtl y patterned scapul ars of summer ad ults. These birds resembied juveniles since the feathering appea red new and the w ing-coverts fres h and pale-fringed. However, at close range, the pale fringes were obviously faded and worn and none of the birds was noted as having the fresh crisp fringes typical of juvenile plumage (K illi an Mullarney in litt after exam in ation of transparencies). An exam in ation of synoptic data for the western Atlantic Ocean for the period does not suggest that exception al meteorological cond itions were respons ibl e for this mass occurrence of the spec ies and it may be th at such occu rrences are regular. Thu s, although the presence of such a concentration of adu lt White-rumped Sandpi pers atthe western fringes of the Palearctic is na proof that these birds eventua ll y wou ld have reached the European or African coast, th e record does indi cate the proba-

bility of direct transatlantic vagrancy in earl y autumn . Elkins (199 1) recentl y suggested th at high endurance vag rant waders approach in g from the west mayovershoot western Britain altogether. Perhaps this ove rshooting to eastern sites is more comman w hen the vagrants are accompan ied by strong-fl ying Ameri ca n arcti c waders (w ith astro ng preference for coastal hab itat) that normally wi nter in western Europe. Interestingly, the birds on IIha Terceira were accompa ni ed by a variety of HoIarctic waders. References Dymond, J N, Fraser, PA & Ga ntlett, 5 J M 1989. Rare birds in Britain and Ireland . Ca lton. Elkin s, N 1991. Nearctic wader distribution in Britain. Br Birds 84: 154. Rogers, M J 1972. Nearctic vagrants in Britain and Ireland. Br Bi rd s 65: 37 . Sharrock, J T R 1974. Scarce mi grant birds in Brita in and Ireland. Berkhamsted .

CC Moore, v/v Monte Mar RlC, Monte Santa Luzia, 2775 Parede, Portugal

140

Mededel ingen

Gedeeltelijk albinistische Temmincks Strandloper bij Oudega in mei 1991 Op 12 mei 199 1 was ik op een o nder water gezet weiland van ' It Fryske Gea' aa n de Westersannin g nab ij O udega, Smal I inger land , Friesland, Bontbekplevieren Charadrius hiaticula aa n het tell en. Op ee n gegeve n moment ontdekte ik een klei ne strandloper tussen de Bontbekplevieren. De voge l zag er bont uit, met witte plekken op de schouders en zijkanten va n de kop. Door de witte z ijkanten van de kop meende ik met een Kleine Strandloper Calidris minuta te doe n te hebben maa r de verd e re koptekening was afw ijkend voor een Kleine Strandloper. Toen ik de vogel wat beter bekeek bleek dat de poten ni et zwart maa r bruin-groenig waren. Ook de borstband I iep voor de voll e breedte over de borst. Hierui t bl eek dat het om een Temmin cks Strandloper C temminckii ging. D e voge l had ee n brede witte wenkbrauwstreep (eve n voor het oog beginnend) en een witte oorstreek, uitlopend op de zij hals. Op de rechtervl euge l zat een enkele rij w itte schouderveren en op de linkervleuge l dee ls twee rij en witte schouderveren.

Summary PARTI A LLY AL BIN ISTIC T EMM INCK' S STIN T NEAR O U DEGA I N MAY

199 1 On 12 May 1991 , a partiall y albini st ic Temmin ck's Stint Ca lidris temminckii was observed and photographed near Oudega, Smallingerland, Fri es lan d.

138 Gedeeltelijk albini sti sc he Temmincks Strandloper

Calidris temminckii, Oudega, Smallingerland, Fri esland, 12 mei 199 1 (Thijmen de Groot)

Thijmen de Groot, Feestlรกn 66, 8408 JJ Lippenhuizen, Nederland

Melanistische Kokmeeuw bij Borssele in juni 1989 In de middag va n 24 juni 1989 bevonden Koos Minnaar, Rob Sponselee en Jaco Walhout zich bij de zogenaamde 'Totalpl asjes' ten westen van Borssele, Zeeland. Om 15:30 merkte RS een donkere zwarta chti g gekleurd e vogel op di e uit noo rd elijke ri c hting, vrij laag over land, aa n kwam vliegen en pan iek veroorzaakte onder de aa nwez ige Kokmeeuwen Larus ridibundus, die alle opvlogen. De vogel maakte aa nsta lten om te landen maa r werd hi erin gehinderd door enkele Kokmeeuwen die hem aa nvielen . Na en ige tijd won de voge l hoogte en verdween in zuidelijke ri chting. Onderstaande beschrijving is gebasee rd op ter plaatse gemaakte aa ntekeningen, aa ngevuld met op foto's z ichtbare kenmerken. GROOTTE & BOUW Ongeveer even groot als Kokmeeuw met vrij lan ge snave l en iets afgeronde staart zonder

verl engde middelste pennen. Maakte slanke indruk. Poten vrij lang met goed zichtbare zwe mv liezen. KOP, H A LS, LICHAAM & STAART Geheel egaa l grij szwa rt. VLE UG EL Handpen nen donkergrijs tot zwa rt, armpen nen iets lichter grij s van kleur, va n onder gez ien eni gsz in s doorschijnend. Bovenvleugeldekveren (behal ve grote?) zeer li chtgrij s tot w it. Voo rts op beide bovenvleugels nog kleine onopva llende w itte v lek. POOT Zwa rt. GEDRAG Vloog met soepele vleugelslagen . Veroorzaakte paniek onder Kok meeuwen die voge l aa nvie len. Reageerde hierop door meeuwen te ontw ijken en hoger te gaan vliegen.

Het donkere uiterlijk en de sierlijke vlu cht, alsmede de reacti e va n de Kokmeeuwen dede n ons even vermoeden met ee n jager Stercorarius te maken te hebben. Het ontbreken va n verlengde middelste staartpennen en li chte ondervleugelvlek sluiten ec hter elke jager uit terwijl de ongevorkte staart de mogelijkheid va n een stern uitsluit. Aanvankelijk leek all een de Noddy Anous stoliduseen geschikte 141

Mededel i ngen

kandidaat. Deze soort komt qua grootte o ngevee r overee n met de Kokmeeuwen heeft een gehee l donker verenkl eed. Bovendien kan de Noddy in sterk gesleten kleed lichte voorvleugels tonen (Cramp & Simmons 1983). Li chtevleugelv lekken zijn echter atypisch voor deze soort en bovendien is de Noddy aa nmerkelijk slanker dan een Kokmeeuw, met een wigvormige staart en een lichte bovenkop. Pas na bestuderin g van enkele dia's die va n de voge l werden gemaakt, konden we ook deze soort uitsluiten. O p de dia's is een o nmi skenbare meeuwac htige te zien. Op grond van grootte en bouw determineerden we de voge l als Kokmeeuw. De ge hee l egaa l donkere kop, li chaam en staa rt, alsmede de symmetrisch e vleuge lteke ning w ij ze n op (gedeeltelijk) mela ni sme. Melanisme bij meeuwen (Kokm eeuw, Zi lvermeeuw L argentatus en Kleine Mantelmeeuw L fuscus) en andere vogelgroepen werd beschreven door Sage (1962). Harri son & Harri so n (1962) vermeldden een ad ult winter Kokmeeuw met een combinatie va n albinisme (s lagpennen) en melani sme (poten en mogelijk kopveren). King (1988) beschreef een melanistische Drieteen mee uw Rissa tridactyla; teve ns werd hierbij opgemerkt dat alleen bij ee n voge l in de hand kan worden vastgesteld of de zwarte kleur werkel ijk pigment betreft of veroorzaakt is door vervuilin g. De symmetrisc he kleurverdeling bij de voge l van Borssele lijkt dit laatste ec hter uit te sluiten. Als reacti e op een oproep in DB Nieuwsbr 1: 107, 1989, ontving ik va n RenĂŠ van Rossum ee n waarneming va n een geheel egaa lgrij ze Kokmeeuw op het strand van Katwijk aa n Zee, Zuidholland, op 4 en 29 oktober 19 75. RvR merkte op dat er zeker geen sprake was va n vervu iling maar we l degelijk van ee n pi gmentafw ijking. Met erts vervuilde voge ls, bijvoorbeeld afkomstig va n de ertsovers lag op de Maasvlakte, Zuidholl and , ton en gewoo nlijk een rood-roestbrui ne vervuiling, met name op buik en borst. Gezien het feit dat melani sme bij voge ls een uitzonderlijk verschijnsel is en omdat dergelijke vogels waarnemers, zoals in dit geva l, kunn en mi sleiden, is een nauwkeu rige en gedetaill eerd e besc hrijvin g belangrijk. Waarnemingen va n (mogelijke) melanistische voge ls, voorzien va n een derge lijke beschrijving, zie ik met belangstelling tegemoet. Hi erbij dank ik, Koos Minnaar en RenĂŠ van Rossum voor hun reacties en Dirk Moerbeek voor de hulp bij het verzamelen en toezenden va n reacties.

Melanistische Kokmeeuw Larus ridibundus, Borssele, Zee land, 24 juni 1989. Naar ve ld sc hets

FIGUUR 1

Uaco Wa/hout)

Summary MEL AN ISTIC BL ACK - HE ADED G UL L N EA R B O RSSEL E IN JUN E

1989 On 24 June 1989, near Borssele, Zee land, a partiall y melanistic Black-headed Gull Larus ridibundus was observed. lts identification as Black-headed Gull, the ini tia l co nfu sion w ith a skua Stercorarius and some di stin cti o ns from Brown Noddy Anous sto/idus are discussed. The symmetri ca l co lo ur pattern of the bird indicated that the black co loration was not ca used by po lIution.

Verwijzingen Cramp, S & Simm ons, K E L 1983. Th e birds of th e Western Palearctic 4. Oxford. H arrison, J M & Harri son, J G 1962. A Black-headed Gu ll show ing both albini sm and melanism. Br Birds 55 : 435-436 & plate 71. King, B 1988. Poss ibl y melanistic Kittiwake in Cornwa ll. Br Birds 8 1: 181-182. Sage, B L 1962. A lbini sm and melanism in birds . Br Birds 55: 201-225.

Jaco Walhout, Verwerijstraat 25, 4337 TA Middelburg, Nederland

142

Medede /ingen

Separation of Cuckoo and Oriental Cuckoo Separati on of cuckoos Cucu /us in the field is extremely difficult unless they are giving their d iagnostic ca ll s. Reports of two Oriental Cuckoos C saturatus at Spurn Point, Humberside, Britain , in June 1985 (Br Birds 78: 462, 523, 1985), have high lighted the possibility th at th is spec ies may be occurri ng as a vagrant in western Europe but is be ing overl ooked amongst the more abundant Cuckoo C canorus. To further add to the confusion surroundin g their separation, one of the Spurn Point Orienta l Cuckoos was retrapped the following year and found to be a sma ll fema le Cuckoo, despite being w ide ly acknow ledged as Or ienta l Cuckoo by many observers at the time of th e original obse rvations. Information o n the field identification of Orien tal Cuckoos is limited and littl e progress has been made in recent years. Redman (1985) drew attention to comp lex prob lems of both field and museum identifi cation. He did, however, co nsider the w idth of the barring on the underparts of Orie nta l Cuckoo to be broader than in Cuckoo and 139 Cuckoo Cucu/us canorus canorus, adu lt female, showing broad barring on underparts, particu larl yon flanks, and also ochre-tinged undertai l-coverts, Rye Meads, Hertfordshire, Britain, May 1990 (P Roper) 140 Orienta l Cuckoo Cucu/us saturatus horsfie/di, adu lt fema le, show ing underwing pattern, Talaud Islands (north of Sulawes i), Indonesia, February 1985 (Frank Rozendaal)

143

Mededel ingen

141 Oriental Cuckoo Cucu/us saturatus, immature, show in g underw in g pattern , Mai Po, Hongkon g, September 1989 (Pa u/ ) Leader) 142 Cuckoo Cucu /us canorus, ad ult female, show in g underw in g pattern, Rye Meads, Hertfordshire, Britain, May 1990 (P Roper)

144

Mededel i ngen bird s d ispl ay in g narrow barrin g would inva ri ab ly be Cuckoos. Blom (1989) noted that O ri ental Cuckoo has an oc hre unde rtone o n th e lowerbreast-to-ve nt area and , of th e spec imens of Cuckoo exa min ed, onl y one d id not have pure w hite undertail-coverts (but sa mple size was not stated). Furtherm ore, Pa rkes (1990) noted the w idth of th e ve ntra l barrin g in Cuckoos of the subspec ies Cc te/ephonus(w h ich occ urs in north-eastern Asia and thu s is unli kel y to occ ur in western Eu ra pe) to be usuall y d istin ctl y narrowe r th an in O ri ental Cuckoo w ith o nl y a few spec imens be ing interm edi ate. Pa rkes (1990) furth er qualified thi s statement by addin g th at, w hil e these comments rega rd ing th e ve ntral co lo ur and w idth of barrin g on th e und erpa rts may ho ld tru e for Cc telephonus, they appea red not to do so for the western Eurapea n subspec ies Cc ca norus w hi ch generall y has heav ier ve ntral barrin g and looks li ke the mi gratory Asian popul atio n of O ri ental Cuckoo. We have fo und thi s comment to be ge nerall y co rrect and plate 139 shows a fe male Cuckoo trapped at Rye Meads, Hertfo rd shire, Britain , in M ay 1989, w ith both an oc hre tin ge to the undertailcove rts and braad ba rrin g o n th e breast and underta il-coverts, feat ures w hi ch are freq uentl y assoc iated w ith O ri ental Cuckoo rath er th an Cuckoo. A previo usly und ocumented difference between O ri ental Cuckoo and Cuckoo is th e pattern of th e un derw ing w hi ch appears to co nsistentl y differ and, given good v iews, can be used to separate th e spec ies in th e fi eld. O ri ental Cuckoo has a braad

band acrass the centre of th e underw in g ca used by the off-whi te bases to th e inner primari es, greate r un derw ing-coverts and ax ill ari es. Thi s pale ba nd contrasts sharply w ith the grey second ari es and lesser and med ian underw ing-cove rts as shown in plate 140. W hile it appea rs th at adults show da rker and, th erefore, more contrastin g underwi ngs, th e d ifference is still obv ious in immature birds as plate 141 illu strates. Frank Rozendaa l (in litt) has commented that he was unab le to detect any subspec ifi c differences in th e patte rn of the underw ing betwee n sa mpl es of Cs sa turatus and Cs ho rsfieldi. It is therefore considered that the darkn ess of the underw in g is depende nt on age rather th an the subspec ies invo lved . By co ntrast, Cuckoo shows extensive braad w h ite ba rrin g acrass the primari es and bases of the seco nd ari es w hil e th e di stal part of th e seconda ri es is da rk grey and unmarked and the underw in g-coverts are fin ely barred (pl ate 142). Thi s effect gives Cuckoo a relati ve ly pale and unifor m underw in g w hil e th at of O ri ental Cuckoo appea rs dark w ith an obv iou s co ntrastin g pale band ac ross the ce ntre w hi c h ca n be surpri sin gly easy to see in th e fi eld . References Bl om, E A T 1989. Cucu /us cuekoos and th e NGS guide. Birdin g 21: 183- 184. Parkes, K C 1990 .ldentifica ti on of Common and O ri ental Cuekoos. Birdin g 22 : 19 1-1 93 . Redman, N 1985 . Ph otospot 15 : O ri en tal Cuckoo . Br Bird s 78 : 473-475 .

Peter R Kennerley, 2C Cra ne Co urt, 45 Sassoon Road, Pok Fu Lam, H o ng Ko ng PaulJ Leader, Flat 77 B, 4C Kensington Court, Shiu Fai Terrace, Stubb's Road, H ong Kong

Brieven

---------------------------------------------------------------

Yellow-Iegged Gulls in Poland: a comment In a recent note, Du bo is et al (1990) cl aimed th at at least so me of th e ye llow-I egged Herrin g G ull s Larus argenta tus (sensu Cramp & Simmons 1983) occ urrin g o n the Po li sh Ba ltic coasts are Ye ll ow-I egged G ull s L cachinnans (sensu G lutz vo n Blotz heim & Ba uer 1982), probabl y belo nging to the Bl ac k Sea subspec ies L c cachinnans. Th ey also hypothes ized th at th e small inl and popul ati on breeding at the V istui a ri ver, Po land, maya lso be of Black Sea

[Dutc h Birding 13: 745-748, augustus 799 1]

ori gin . Far fra m sharin g th eir po int of v iew, we would like to comment o n some co ntroversial po ints in their note. Dubo is et al (1990) stated th at th e w ing of an adult gull dep icted in th eir pl ate 9 shows characte rs of L c cachinnans. It is uncl ea r, howeve r, w hi ch c haracters are referred t~. A closer loo k at thi s w ing revea ls three importa nt features: a compl ete lywhite ti p to the outerm ost prim ary (p 10) (type 1 pattern in Goeth e 196 1 and Barth 1968), bl ac k markings on fi veouter primari es and the so-call ed 'thayeri pattern ' (se nsu Ba rth 1968) o n p9 . In our op ini on, no ne of 145

Brieven these individual characters (nor their combination) seems to justify the identification as L c cachinnans for the following reasons. 1 An extensive white tip of pl 0 lacking a black subterminal band occurs in adults of almost all European populations of the L argentatuscomplex (sensu Cramp & Simmons 1983) studied so far (Barth 1968, Isenmann 1973, Coulson et al 1982). It seems typical for Black Sea cachinnans (all names refer to subspecies throughout this letter unless otherwise stated), in which more than 33% in a sample of 18 individuals had an extensive white tip on plO, while a further 39% had only fainttraces of a black subterminal band (cf KohI1959). However, the highest frequency of the white tip character (53% of a sample of 197) is known from the Norwegian populations of the L argentatus complex (sensu Cramp & Simmons 1983), which represents the north-eastern extreme of a SW-NE cline of increasing frequency of this featu re a long the north-western and northern coasts of Europe (cf Barth 1968). 2 The black pattern on the primaries of typical cachinnans always involyes at least six outermost feathers (Kohl 1959, Cramp & Simmons 1983); individuals with black

tips on five primaries only - as the bird depicted in Dubois et al's plate 9 - seem to be virtually absent among typical cachinnans. Again, five (or less) black-marked primaries are common in northern populations (54% of a sample of 200, cf Barth 1968; 65% of a sample of 169, cf Coulson et al 1982) but less frequent further south, eg in Germany (13% of a sample of 160, cf Goethe 1961) and Great Britain (20% of a sample of 1424, cfCoulson et al 1982), where a more extensive black pattern predominates. 3 Within the European range, a thayeri pattern on p9 seems to be restricted to Fennoscandia where it forms a SW-NE cline of increasing frequency, reaching 27% (of a sample of 15) in eastern Finnmark (Barth 1968) and again 27% of 95 museum skins from north-western Russia (Coulson et al 1984). It is virtually absent in central and western Europe (0-1 % in north-western Germany, the Netherlands and Great Britain) (Barth 1968, Coulson et al 1984) and we are not aware of any records of this characterfrom southern populations of the complex. In fact, the thayeri pattern has been used as areliabie criterion for the identification of northern Scandinavian birds among

143 Wing of adult Yellow-Iegged Gull L c cachinnans (sensu Glutz von Blotzheim & Bauer 1982), breeding colony at Sivash, Azov/Black Sea, Ukraine, USSR, May 1989. Note six black-marked primaries (pS-1 0) with trace of black on p4, white wedge on inner web of p1 0 and wide black band on inner web of p8. Compare with wing of claimed L c cachinnans from Vistuia mouth, Poland (Dutch Birding 12: 16, plate 9, 1990) (Czeslaw Nitecki)

146

Brie ven Herring Gulls wintering in Great Britain (Cou lson et al 1984). Summarizing these points, we find no clear indication for the cla imed Black Sea origin of the specimen illu strated in Dubois et al (1990). The onl y feature fitting descriptions of cachinnans (the pattern on plO) is not unique to this subspecies. On the other hand, the combination of cha racters shown by this individual is typical for populations from the north-eastern part of the European range of the comp lex. Together with the yell ow legs of the bird (M Skakuj and T Stawarczyk pers comm), it suggests a Fennoscandian origin (most probably northern Scandinavia) (cf Eigenhuis 1990). In spite of these arguments, of w h ich the second and third were already put forward in shortened form by Eigenhuis (1990), Dubois (Dutch Birding 12: 193, 1990) defended hi s o ri ginal subspec ific identification, suggesti ng thatthe wi ng pattern shown is the resu lt of moult and abrasion, 'reduci ng the amount of black' . We do not know how seri ous this statement is since neither moult nor abrasion have anything to do with the number of black-marked primaries and the thayeri pattern o n p9 (un less we wou ld have to ag ree that ab ras ion ca n, on some primaries, cha nge the co lour of some subterminal reg ions of a feather from black into white or grey - a point of view which is difficult to accept). Dubois, in his same rep ly, also argued that it was identified as a 'pure Yell ow-I egged Gull' on the basis of a rather dark grey mantie and yellow legs. Again, both cha racters do not allow the separation of cachinnans from Fennoscandian argentatus (i ncluding 'omissus') . The common beliefthatgulls of the cachinnans group have a darker mantie than northern birds of the argentatus group, holds true o nl y as long as western Mediterranean michahellis is compared with gulls from centra l and western Europe, ie from Britain, the Netherlands and Denmark (ma inl y L a argenteus). Vet, Herring Gull s from Fennoscandia have a much darker mantie than central and western European birds (Barth 1968: figure 1), being equa lly dark or even darker than michahellis and cachinnans (Barth 1968: figure 10). Similarly, bright ye llow legs, as opposed to straw-ye ll ow ones, are not typical for cachinnans which actua ll y has pa le straw-yellow legs (C Nitecki pers comm, based on many birds seen and caught in the Black Sea area) . Apart from the identification of the bird in plate 9, the genera l problem of the breeding origin of 'Herrin g Guiis' w ith ye llow legs recorded on the Polish Baltic Sea coast is anoth er story. Dubois et al (1990) suggested th at, apart from 'om issus' birds, cachinnans mayalso regularly occur on the Baltic

coast. Perhaps it is useful to remind that yellowlegged individuals constitute at least a significant proportion of ' Herring Gu ii s' breeding everywhere around the Baltic basin and in Fennoscandia, espec iall y inl and, and not on ly in Norway, Finland and southern Sweden (Barth 1968: 9) but also in northeastern Germany (Kuschert 1980, Porner 1984, Nehls 1987). Although the subspecific identity and possible orig in of these populations are subject to many specu lations (cf Barth 1968: 38, Vo ipio 1968, Gl utz von Blotzheim & Bauer 1982), it is clear that espec ial ly these gu ll s are most likely to occur in Poland. Morphological variation within these southern Baltic populations seems to be extensive and as yet poorly known . Consequently, we argue that it is premature and highly specu lative to recognize true cachinnans individuals among Baltic 'Herring Gu ii s' . The morphological var iation of all populations involved (Ba ltic, Black Sea) needs to be described in more precise, biometrical and statistical terms (cf Goethe 1961 , Barth 1967, Barth 1968, Isenmann 1973, Coulson et al 1982), rather than in hardly quantitative and subjective impress ions and comparisons like 'sli ghtl y paler', ' litti e sma ller', 'littie more', etc. Furthermore, rin gin g results suggest that birds from south-eastern Europe reach the Baltic coast onl y irregul arly as a result of dispersal of immatures. A review of rin ging recoveries of ' Herring Guiis' obtained under the Polish ringing sc heme reveals that from birds ringed as chicks abroad and recovered in Poland 84 were of Baltic origin (Estonia, Finland, Sweden and Denmark) w hil e on ly three (first-year) indi vidu als orig in ated from the Black Sea (Gdansk Ornitholog ica l Station, unpubl data). Simil arly, only Fennoscandian and Baltic individua ls have been recorded in eastern Germany (Kusc hert 1980, Nehl s 1987). Although many factors, most importantly differences in ringing effort, may have biased these results, it is clear that adult ye ll ow- Iegged ' Herring Gull s' observed nowadays on the southern Baltic coast originate mostly from the loca l Baltic-Fennoscandian populations, rather than from south-eastern Europe. This mayalso app ly to the 'Herring Gull' population breeding at the middle Vistuia. A lthough these birds have yel low legs (Bukacinsk i et al 1989), a c loser look at the wing-tips of a perched bird (Dubois et a11 990: plate 8) raises doubts about the identificatio n as cachinnans. In this individual , black marks are visible on on ly three primaries; even w hen assuming that p1 0 has a broken tip and the bird is moulting p6, this b ird can only have five black-marked prima ri es at the most, unlike the cachinnans pattern! 147

Brieven In summary, we feel that the opinions put forward in Dubois et al (1990) about the subspecific identity of the yellow-Iegged ' Herring Guiis' in Poland are premature and unproven . However, it is not impossible that further detailed research, based on birds in the hand, may confirm their ideas. References

Barth, E K 1967. Standard body measurements in Larus argentatus, L. fuscus, L. canus and L. marinus. Nytt Mag Zool 14: 7-83. Barth, E K 1968. The circumpolar systematics of Larus argentatus and Larus fuscus with special reference to the Norwegian populations. Nytt Mag Zool 15, Suppl 1: 1-50. Bukacinski, D, Nawrocki, P & Stawarczyk, T 1989. [Breeding of Yellow-Iegged Gulls in the middle reaches of the Vistuia, their taxonomie status and problems with identification of the Larus cachinnans micha heli is, L. c. cachinnans and L. c. omissus subspecies.] Notatki Ornithol 30: 1-12. [In Polish ; English summary.] Coulson, J C et al 1982. Variation in the wing-tip pattern of the Herring Gull in Britain. Bird Study 29: 111-120. Coulson, J C et al 1984. Scandinavian Herring Gulls wintering in Britain . Ornis Scand 15: 7988. Cramp, 5 & Simmons, K E L 1983 . The birds of the Western Palearctic 3. Oxford.

Dubois, P J, Skakuj, M & Stawarczyk, T 1990. Occurrence of Yellow-Iegged Gull in Poland. Dutch Birding 12: 14-17. Eigenhuis, KJ 1990. Occurrence of Yellow-Iegged Gull in Poland. Dutch Birding 12: 193-194. Glutz von Blotzheim, U N & Bauer, K M 1982 . Handbuch der Vögel Mitteleuropas 8. Wiesbaden. Goethe, F 1961. Zur Taxionomie [sic] der Silbermöwe (Larus argentatus) i m südl ichen deutschen Nordseegebiet. Vogelwarte 21 : 1-24. Isenmann, P 1973. Biometrische Untersuchungen an der Gelbfü&igen Silbermöwe (Larus argentatus michahellis) aus der Camargue. Vogelwarte 27 : 16-24. Kohl, 11959. Contributions to systematic studies of the Black Sea's Herring-Gulls. Aquila 65: 127143. Kuschert, H 1980. Morphologisch-biometrische Untersuchungen an Silbermöwen (Larus argentatus) einer Binnenlandkolonie Schieswig-Holsteins. Angew. Ornithol 5: 190-194. Nehls, HW 1987. Silbermöwe; Weisskopfmöwe. In: Klafs, G & Stubs, J (editors), Die Vogelwelt Mecklenburgs, third edition, Jena, pp 218-220. Porner, H 1984. Bestandsentwicklung und Wanderungen der DDR-Population der Silbermöwe (Larus argentatus). Ber Vogelwarte Hiddensee 5: 24-42. Voipio, P 1968. Zur Verbreitung der argentatusund cachinnans-Möwen. Ornis Fenn 45: 73-83.

Przemyslaw Chylarecki & Arkadiusz Sikora, Ornithological Station, Nadwislanska 108, 80-680 Gdansk 40, Poland A comment by Philippe Dubois and Tadeusz Stawarczyk on the views of Chylarecki & Sikora will be published in the next issue. EDITORS

Mystery photographs _ _ _ _ __ 41

The grey geese Anser illustrated in mystery photograph 41 show a pale-grey forewing and rump and a white tail with obvious central band not extendi ng onto the outer rectrices. Only Pink-footed A brachyrhynchus and Greylag Geese A anser show this pattern while Bean A fabalis, White-fronted A albifrons and Lesser White-fronted Geese A erythropus would have shown, among other features , a rather dark forewing and a brown rump. The black colour of the tail-band identifies these birds as Greylag Goose since Pinkfooted Goose has a pale-grey tail-band. Furthermore, the mystery birds show contrasting dark brown 148

scapulars, which are characteristic for Greylag Geese, as weil as a contrast between dark and pale coverts on the innerwing. Pink-footed Geese have more uniform upperparts and upperwing. During the Dutch Birding mystery-bird competition on 19 October 1990 held on Texel, Noordholland, 68% of the 69 contenders misidentified the birds as Pink-footed Geese and 13% as Bean Geese whereas only 11 .5% correctly identified the birds as Greylag Geese.

Arnoud B van den Berg, Ouinlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort-Zuid, Netherlands [Outch 8irding 73: 148·149. augustus 1991]

Mystery photographs

144 G reylag Geese Anser anser, Verdronken Land van Saeftinge, Zee land, 30 November 1989 (Arnoud B van den Berg)

Mystery photograph 42. Solution in next issue "

.,~

. .' ""'.'

149

Varia

-------------------------------------------------------------------

Arabian Culf In April and May 1991, the International Counci l for Bird Preservation, ass isted bythe Working Group on International Wader and Waterfowl Research Foundation , was working jointly with the Saudi Arabian National Commission for Wildlife Conservation and Development in order to monitor the effects of Kuwait oil sp ilI s and smoke on migratory and breeding birds in the Arabian Gu lf of Saud i Arabia. As an extension to the project, in the first half of June 1991, Michael Evans and Peter Symens visited five tiny offshore Saudi Arabian cora l islands in the A rabian Gult, Harqus, Jana, Jurayd, Karan and Kurayn, to census breeding colon ies and to ascertain pollution damage. During the first week of June, on Karan, they were assisted by Arnoud van den Berg. On Karan, wh ic h is the largest of the islands (c 1 28 ha), c 26 000 pa irs offour tern species had sta rted to incubate eggs (not a single chick was

present yet). These were, in order of abundance, Bridled Sterna anaethetus, Lesser Crested S bengalensis, White-cheeked S repressa and Crested Terns S bergii. Bridled and Lesser Crested Terns were equa ll y numerous whi le White-cheeked (c 1000 pairs) and Crested Terns (Iess than 500 pa irs) were present in relatively low numbers. On 12 April, a Scottish undertaking had sta rted to remove the 35 cm thick and c 3 m wide 'asphalt' layer that surrounded the island. In tota l, 24000 m3 of oi l substance got co ll ected by using several bulldozers and a few dozen labourers. On 5 May, the c lean-u p of the shores of Karan was comp leted. Presumably, this was just on time to be before the arriva l of large numbers of terns returning to Karan from their wintering grounds in the Indi an Ocean. As a consequence, only a sma ll number of the breeding terns on Karan appeared to have been moderately to heavily o il ed.

Arnoud B van den Berg, Michaeli Evans & Peter Symens, c/o Ouinlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort-Zuid, Netherlands

145 Lesser Crested Terns Sterna bengalensis, Karan, Arab ian Gu lf, Saud i Arabia, June 1991 (Arnoud B van den Berg)

150

IDutch Birding 13: 150路1 5 1, augustus 1991 1

Varia

146 White-cheeked Tern Sterna repressa, Karan, Arabian Culf, Saudi Arabia, June 1991 (A rnoud B van den Berg)

147 Lesser Crested Terns Sterna bengalensis, Karan, Arabian Culf, Saudi Arabia, June 1991 (A rnoud B van den

Berg) 148 Crested Terns Sterna bergii, Karan , Arabian Culf, Saudi Arabia, Jun e 1991 (Arnoud B van den Berg)

151

Recensies

-------------------------------------------------------------

G GORMAN 1991. A guide to birdwatching in Hungary. Corvina Books, Boedapest. 96 pp. ISBN 963-13-3070-2. In Nederland te bestellen door overmaking van NLG 28 .50 (inclusief portokosten) op bankrekening 56 69 30 145 (A lgemene Bank Nederland Groningen, girorekening bank 80 23 94) tnv ISO Huysman, Groningen, Nederl and. Voor een bezoek aan Hongarije kan dit handzame boekje een goede hulp z ijn, zowe l bij de voorbe reidingen als ter plekke. Verspreid over het hele land worden 24 gebieden besproken. Per gebied worden achtereenvolgens de locatie zelf (Iiggi ng, grootte, berei kbaarheid per auto èn trei n), de karakteristieke soorten (geïll ustreerd met aardige tekeningen ), de besc hermingsstatus (ivm met eventue le noodzakelijke toestemming enlof toegangsbewijzen, en waar deze te verkrij gen) en het se izoen waari n een bezoek orn ithologisc h het meest interessant is besproken. Aan het eind is een soorten lij st opgenomen (helaas alfabetisch op Engelse soortn amen) met de wetensc happelijke en Hongaarse namen en de status van de betreffende soorten . Twee kaarten met, respectievelijk, de 24 gebieden en de belangrijkste weg- en

spoorverbindi ngen, bevinden zich voo r- en achterin. De bespreking van de soorten per gebied is ge lukkig geen droge opsomm in g maar een v lot leesbare, en thousiaste en soms humoristische tekst. Wie echter even snel wil opzoeken waar hij de beste kansen heeft om, bijvoorbeeld, Schreeuwarend Aqui/a pomarina of Witrugspecht Oendrocopos /eucotos te zien, moet nogal zoeke n en bladeren. Jammer dus dat er in de soorten lij st geen paginaverwijzing is opgenomen. Spechten zi jn trouwens zeer goed vertegenwoo rdi gd in Hongarije met maar liefst acht van de negen Europese soorten als broedvogel aanwezig, inclusief de algemeen voorkomende Syrische Bonte Specht 0 syriacus; al leen de Drieteenspecht Picoides tridacty/us ontbreekt. Andere interessante broedvogels die men in Hongarije kan aantreffen zijn, bijvoorbeeld, Keizerarend A he/iaca, Saker Fa/co cherrug, Grote Trap Otis tarda, Noordse Nachtegaal Luscinia /uscinia (die hier samen voorkomt met Nachtegaa l L megarhynchos), Krekelzanger Locustel/a f/u via ti/is, Va le Spotvogel Hippo/ais pal/ida, Sperwergrasmus Sy/via nisoria en Withalsvliegenvanger Ficedu/a a/bicol/is. Aanbevolen en nuttig voor iedere Hongarije-ganger. AN DRÉ J VAN LOON

Aankondigingen ~~~~~~~_ Biology and Conservation of Small Falcons The first of its kind, this international conference on all aspects ofthe biology and conservat ion of sma ll falcons, orga ni zed by the Hawk and Owl Tru st, is to be held at the University of Kent, Canterbury, Kent, UK, on 6-8 September 1991 . It has attracted a w ide range of speakers from all over the wo rld. Leaflet and registration details are ava ilable from: Fiona Swingland, Durrell Institute of Conservation and Ecology, University of Kent, Canterbury, Kent CT2 7NY, UK. Offers of poster paper, contributions to works hops, etc shou ld be addressed to: Mike Nicholls, Christchu rch College, North Holm es Road, Canterbury, Kent CTl lQU, UK. Jubileumsymposium NJN-VWG Op zaterdag 26 oktober 1991 wo rdt ter gelegen heid van het 30-jarig bestaan van Aythya, het orgaan van de Voge lwerkgroep van de Nederlandse Jeugdbond voo r Natuurstudie (NJN-VWG), een ju bileumsymposium georganiseerd. Een aanta l prominente oud -VWG-I eden heeft toegezegd een voordracht te zu llen geven. Dit zijn onder andere Bruno Ens, Frank Majoor, Jan Veen en Leo Zwa rts en, onder voorbehoud, Marcel Klaassen en Arie Spaans. Zi j zullen spreken over het onderzoek dat ze hebben verr icht in hun NJNtijd en later. Aangezien het sympos ium tevens het karakter van een reünie draagt, worden alle oud-VWG- Ieden van harte uitgenodigd om hierbij aanwez ig te zijn. De kosten bedragen N LG 5.00. Men kan z ich opgeven bij: Christiaan Both, Droevendaalsesteeg 57, 6708 GA

152

Wageningen, Nederland. Bij opgave vo lgt meer gedetai lleerde informatie over het symposi um. De teksten van de lezi ngen zu llen worden gepubliceerd in een spec iale uitgave van Aythya. Dit jubil eumnummer kan ook worden besteld bij Christiaan Both. Third Forktail/Leica Award The Orienta l Bird Club, in conjunction with Leica Camera, is pleased to announce th e Third Forktail/Leica Award. This award is given to the best project fitting one of the following categor ies: 7 a habitat survey useful to bird conservat ion; 2 a survey or study of a globall y threatened bird spec ies; 3 a study of a little-known protected area; 4 conservation education w ith an emphasis on bird s. The award has in previous years been GBP 500 but this yea r is being raised to GBP 1000. The recipient w ill be announced at the club's annual genera I meeting on 14 December 1991 and so the closing date for submissions is 1 October 199 1. Submissions shou ld cons ist of a description of the aim s of the project, the methods to be employed and some background as to the project's significance. The 1990 winners of the award are Zhang Yin-sun and He Fen-qi w ho are studying the breeding ecology of Relict Gu ll Larus re/ictus. As the award concerns bird conservation in the Orient, applications from nationals work ing in countri es in the region are particularly encou raged. Applications should be sent to: Carol Insk ipp, Oriental Bird Club, c/o The lodge, Sandy, Bedfordshire SG19 2Dl, UK.

[Dutch Birding 73: 152, augustus 1991]

DBA-nieuws~~~~~~~~~~ Adreswijziging Dutch Birding Travel.Report Service We maken de lezers er op attent dat het adres van de coördinator van de Dutch Birding Travel·Report Service, Dirk de Moes, is gewijzigd. Het nieuwe ad res is: Postbus 94,3956 ZS Leersum, Nederl and, telefoon 03430· 1711 5 (na 29 september 1991: 03434·57501). Change of address Dutch Birding Travel.Report Ser· vice Please take notice th at the Dutch Birding Travel· Report Service has a new add ress: c/o Dirk de Moes, Postbus 94, 3956 ZS Leersum, Netherlands, telephone +31·343017115 (after 29 September 1991: +31· 34345750 1). Meerjarig sponsorcontract met Nuts Ziektekosten· verzekering ondertekend Op 21 mei 1991 heeft het DBA·bestuur in Den Haag een meerjarig sponso rcon · tract getekend met Nuts Ziektekostenverzekering NV. Na de voo r beide partijen succesvo l verlopen spo nso ring van de jubileumu itgave van de DBA, Vogels nieuw in Nederland, is ditmaal een overeenkomst gesloten voor 3 jaar. Gedurende deze periode za l Nuts de DBA onder· steunen; het geld is in principe bedoeld voor de financie· ring van spec iale projecten. Dit jaar wordt het geld besteed aan de Euro Bird Week op Texel. De komende 2 jaar wordt geld uitgetrokken voor de voorbe reidin g van het boek over alle ze ld zame voge ls in Nederland, een project waarvoor binnen de DBA al geru ime tijd plannen bestaan maar dat nu daadwerkelijk vorm krijgt. Het moge duidelijk zijn dat bestuur en redactie buitenge· woon verheugd zi jn over de toegezegde ondersteun in g door Nuts en dat wij hopen op een voor beide partijen langdu ri ge en succesri jke samenwerk ing. Avondlezingen gedurende Euro Bird Week Het pro· gramma voor de Engelstalige lezingen die iedere avond (van zaterdag 12 tot en met vr ijdag 18 oktober 1991) tijdens de Euro Bird Week zu ll en worden gehouden, ziet er (onder voorbehoud) als volgt uit:

Zaterdag 12 okt

Zondag 13 okt

Maandag 14 okt Dinsdag 15 okt

Woensdag 16 okt

• Adriaan Dijksen geeft een inlei· ding over voge len op Texel • Lasse Laine verzorgt een Finse 'mystery·bird competi tion ' • Pau l Lehman over identificatie van Thayers Meeuwen aan· verwante (onder)soorten • A lgirdas Knystautas over voge ls in de USSR • Determinatie van oranjesnaveli· ge sterns en determinatie van kruisbekken • Arnoud va n den Berg over zijn verb lijf in het Golfgebied in het voorjaar van 1991 en het onder· zoek naar de effecten van olie· plassen en ·branden op trekvo· gels

[Dutch 8irding 13: 153-154, augustus 1991]

Donderdag 17 okt

Vrijdag 18 okt

• Gunnlaugur Pétursson over Nearc· tische dwaalgasten op Ijsland • Per Alström over interessante boszangers, oa Bladkoning en Pallas' Boszanger • Avondvul lend programma over voge len in de VS door Don Ro· berson ea

Alle avonden beginnen om 20:00 precies en vinden plaats in de conferent iezaal van het NIOZ, nabij haven 't Horntje. Waarschijnlijk za l een kleine entreeprij s gevraagd worde n. Tegen gerin ge vergoeding is busvervoer beschikbaar tussen De Cocksdorp en het NIOZ. In het NIOZ zu llen 's avonds diverse stands te bezoeken zijn die op één of andere w ijze met voge len te maken hebben. Tijdens de Euro Bird Week zal restaurant 'De Toren' aan de Vuurtorenweg op de noordpunt van het eiland functioneren als 'Euro Birding Centre'. Hier bevindt zich de centra le portofoon en komen borden te staan met het laatste voge lnieu ws . Men kan hier aanvu llende informatie krijgen over de avond lez in gen, het busvervoer en andere aspecten van de Euro Bird Week. Er wordt een systeem opgezet waa rmee de gegevens die door de talrijke aanwezige voge laars worden verzameld gestructureerd verwerkt kunnen worden. Meer informatie over hoe hieraan meegewerkt kan worden volgt op de eerste lez in genavond . Wij vertrouwen erop dat alle voge laars zich tijdens de week in het ve ld zu ll en houden aan de DBA-gedragsregels. Evening lectures during Euro Bird Week During the Euro Bird Week on Texel in October 1991, there wi ll be lectures on every even in g, from Saturday 12 to Friday 18 October. All lectures w ill be in English. The programme w ill be as follows:

Saturday 12 Oct

• Adriaa n Dijksen gives an introduction to birding on the island of Texel • Lasse Laine presents a Finnish mystery·bird competition Sunday 13 Oct • Paul Lehman on identificat ion of Thayer's Gull and related (sub)spec ies Monday 14 Oct • A lgi rd as Knystautas on birds in the USSR Tuesday 15 Oct • Identifi cat ion of orange-billed terns and identification of cross· bills Wednesday 16 Oct • Arnoud van den Berg on his trip tothe Gulf reg ion during the spring of 1991 to study the effects of oil sp ilI s and burning oil we l Is on migrating birds • Gunnlaugur Pétursson on Nearc· tic vagrants in Ice land

153

OBA-nieuws Thursday 17 Oct

Friday 18 Oct

• Per A iström on in teresting Phy//oscopus wa rbl ers, including Ye ll ow-browed Warb ier and Pa ll as's Warbier • On b irding in the USA, by Don Roberson and others

Al l evening lectures w ill sta rt at 20:00 and w ill take pl ace at the co nference room of the N IOZ (Netherland s Institute for Sea Research), nea r the southern tip of th e island (w here th e ferry arri ves) . A sma ll entrance fee w ill most probably be asked for. Th ere w ill be inexpensive bus transport from De Cocksdorp (w here many bi rders w ill be stayin g) to the N IOZ.

Durin g the Euro Bird Week, resta urant ' De Toren', opposite the li ghthou se on the northern tip of the island, w ill function as ' Euro Birdin g Centre' . The centraI wa lkietalkie w ill be based here and in fo rmation on th e evening lectures, bus transport, b irdi ng spots etc ca n be obta ined here. O utside the restaurant information boards w ill teil the latest bird news. Foreign birders pl anning to come to Texe l are kindl y requested to send a short notice in advance to: Dutch Birding, Postbu s 756 11 , 1070 AP A msterdam, Netherlan ds. Th is w ill help us to gain in sight in the number of v isit in g b irders and gives us the opportunity to send additio nal information (if necessary) to th e v isitors before the wee k begin s.

Verzoeken _____________________ Marked Griffon Vultures in Spain For a stud y on the m igration of Griffon Vulture Cyps fu /vus, yo ung bird s have been marked w ith wi ng-tags, rings and a radiotransmitter at Ri glos, Huesca, Spa in. The w ing-tags are w hite w ith red or red w ith blue symbol s (dots, commas and circl es). Th e ri ngs are ye ll ow PVC w ith b lack letters and/or fi gures (ri ght) and aluminium (Jeft) . Th e anten na of the transm itter is sli ghtly longer than the tail. During Jul y, the yo un g G riffon Vu ltures make their first fli ghts around the co lon y and in Aug ust they are expected to be see n up to c 50 km from the co lony. From half September onwards, observations are possib le anyw here in Spa in.

Observers of marked birds are req uested to note pi ace, date, time, type of w in g-mark and th e in sc ription of the ye ll ow ri ng. It is also important to note the num bers of poss ib le other G riffon Vu ltu res accompanyin g th e marked b irds. Furth erm ore, obse rvers are required to ass ist in counting mi gratin g G riffon V ultures at Tarifa, Cád iz, Spa in, from 15 to 30 October 1991. If yo u have data on marked G riffon Vultures, or if you wa nt to ass ist in counting, p lease co ntact: Joac him Gri esin ger, Institutio Piren aico de Ecologîa, Apertado 64, 22700 Jaca, Huesca, Spai n.

Recent WP reports _ _ _ _ _ __ Thi s rev iew of recent reports of rare and interesting birds in the Western Palearct ic refers mainl y to March and April 1991. Th e records are largely unc hecked, not authenti cated. Th e Shetland Black-browed Albatross Oiomedea me /anophris ('Albert Ross') remain ed at th e H erm aness ga nnetry, Unst, Britain, from 23 M arch until at least 24 M ay. Interestin gly, it became errati c on ce its fa vo urite perch was taken over by a pair of Gannets Su/a bassana. Redbi lied Tropicbirds Phaethon aethereus were record ed in the Canary Islands (2 4 March, 12 and 19 Apr il) and Israel (23 Ap ril). The American Bittern Botaurus /entiginosus at Marton Mere near Blackpool , Lancas hire, Britai n, stayed until at least 12 May. One may wo nder w hether the eight Bald Ibises Cerontieus eremita roami ng th e At Ta' if area, Saud i Arab ia, in April and ea rl y May were Turki sh birds, fa ili ng to return to their native co lony at Bireçik. Fro m 1 until at least 3 April , two Fulvous Whistling Ducks Oendroeygna bic%r ('of unknown origin') we re at A iguamo ll s de l'Empord à, Girona, Cata lonia, Spa in. A

154

fema le Baikal Teal Anas formosa was present near Li ège, Li ège, on 31 March and 1 Apri l, a potential first fo r Belgium. In ea rl y March, a record floek of 160 Redcrested Pochards Netta rufin a was on the Donau near W ien, Wi en, Austri a. On Scharhörn, N iedersac hse n, FRG , in mid-April , a male Steller's Eider Po/ystieta stelleri di sp layed w ith Shell ducks Tadorna tadorna. Th e Harlequin Duck Histrion ieus histrionicus at W ick, Highland, Britain, departed on 17 May. A n adu lt Steller's Sea Eagle H a/iaeetus pe/agieus was photographed near Greifswald, Mecklenburg-Vorpommern, FRG, on 2 March. Most likely, th e same b ird showed up in Finland on 21 and 23 Ap ril (w hile try ing to relocate its cage !). Th e sighting of a lammergeier Cypaetus barbatus over the Pitz Tal glacier, Ti rol, Austri a, on 14 March is intri guin g. An imm ature Black Vulture Aegypius monaehus was at Dj ebel Zaghouan on 27 March, apparentl y constituting the first record of th is spec ies for Tuni sia. An ad ult Bl ack Vu lture was reported at Gu issa n, Aude, France, on 29 Apr il. A pair of Barbary Falcons Fa/co pe/egrinoides was found in th e mountain s of Daftah on 4 April , representing

[Dutch Birding 13: 154-156, augustus 1991[

Recent WP reports th e first breed in g reco rd of thi s (semi)spec ies fo r the UAE. A n alarmin g report in th e Jul y 199 1 iss ue of IWR B News suggests th at the small popul ation of Siberian White Cranes Crus leucogeran us w interin g along th e so uthern Caspi an sea in Iran has suffe red a catastrophi c 1055 during the last w inter. O ut of th e 10 b irds th at arri ved in Nove mber 199 0, one to th ree have been kill ed by poachers and another four taken ali ve for a zoo log ica l garden, leaving onl y three to five to mi grate back to siberi a! Inte restin gly, a Stone-curlew Burhinus oedicnemus co lour-rin ged as pullu s at M eth wo ld, Norfolk, on 9 M ay 1990, was present at Zeebru gge, W estvlaanderen, on 13 Ma rch (bein g the c 24th reco rd for Belgium), representing th e first report of a co lour-rin ged stonecurlew outside Bri ta in (Me rgus 5 : 27-28, 199 1). O n 9 April, a large fl oc k of 107 Great Knots Ca lidris tenuirostris and on e Knot C ca nlltlls was reco rded at Taru t, north-eastern sa udi Ara bi a (here, Knot is even rarer th an Great Knot). The first lesser Yellowlegs Tringa flavipes for th e Ba lea ri c Island s, Spa in, was reported at A lbufera, M ajorca, on 25 April. A Terek Sandpiper Xenlls cinereus w hi ch v isited Backw ith Pond, Tyne and W ea r, Britain, on 15 March w~s pres umabl y th e bird th at had spent the w inter on the Bl yth Estu ary, Northumberl and, Bri ta in (cf Dutch Birdin g 13: 31, 199 1). surp ri sin gly, th e Ancient Murrelet Synthliboramphlls antiqulls return ed to Lundy, Devon, on 14 April , prov iding many Briti sh bird ers w ith another opportunity to savo ur thi s ve ry we lcome vagrant 149 Ful vous Whi stlin g Du ck Dendrocygna bicolor, A iguamo ll s de l' Empo rd Ă , Spain, 3 April 199 1 (Osca r

Endtz) 150 Great Kn ots Ca lidris te nuirostris, Tarut, sa udi A rabi a, 9 April 199 1 (A rnoud B va n den Berg)

155

Recent WP reports (cf Birdin g Wo rld 4 : 145-146, 199 1). In th e Rh eindelta, Vo rarlberg, A ustri a, a fin e Great Spotted Cuckoo Ciam ator g /andarius stayed from 2 1 Ma rch until at least 5 April , pl easin g many A ustri an, Germ an and Sw iss birders. On 29 Apr il , an adult male Citrine Wagtail Motacilla citreo/a was at Bres kens, Zee land, fo r ju st c 30 s, bein g onl y the second record for the Neth erland s. A sin gin g male Sardinian Warbier Sy/via m e /anocepha/a on Muckl eburgh Hili , Weybourn e, Norfo lk, Britain, on 27 April was un fo rtun atel y ju st a 1-day bird . ln France, Spotiess Starling Sturn us unic%r seemed to co loni ze new sites in Languedoc (cf Dutch Bird in g 12 : 209, 199 0) and Spanish Sparrow Passer hispanio /ensis was (re?)discove red at

Bonifacio, Co rsi ca. At least four Indian Silverbills Euodice ma/abarica we re present at A I Jubayl, Saudi A rabia, in April, pres um abl y constituting the most northern reco rd along the Gulf coast. Afterth e Neth erland s (Au gust 1989, co nsidered an esca pe) and the FRG (J anu ary-March 199 1), Finl and has now also produ ced a reco rd of Yellow-throated Bunting Emberiz a e /ega ns: on 23 April an adul t male was trapped at Hanko (cf Dutch Birdin g 13: 11 5, 1991) . I w ish to th ank Gerard va n Aa lst, Peter Barth el, A rnoud va n den Berg, Ma x Berlijn and Peter Symen s fortheir help in compiling thi s revi ew .

Gerald J Oreel, Postbus 51273, 1007 EG Amsterdam, Netherlands

Recente meldingen ~~~~~~~ Dit ove rzicht va n rece nte meldin gen va n ze ldza me en interessa nte voge ls in Nederl and bes laat voorn amelijk de maa nden mei en juni 1991. De ve rmelde gevallen zijn merendeels niet geverifi eerd en het overz icht is niet vo lledi g. A lle voge laa rs die de moe ite namen om hun waa rn emin gen aa n ons door te geven w ord en hartelijk bed ankt. Waa rn emers va n soorten die w orden beoord eeld door deCommis sie Dwaa lgasten Nederl and se Av ifaun a wordt verzoc ht hun waa rn emin gen zo spoedi g mogelijk toe te ze nden aa n: CD NA, Po stbu s 45, 2080 AA SantpoortZuid, Nederl and. Hiertoe geli eve men gebruik te maken va n CD NA-waa rnemin gsformuli eren die eveneens verkrij gbaa r z ijn bij bove nstaa nd adres. D U IKE RS TOT VALKEN O p 5 mei we rden niet minder dan 32 Parelduikers Gavia arctica w aargenomen bij Camperduin N h. Dewaa rn emin gvan een Kuhls Pijlstormvogel Ca /onectris d iomedea, die op 18 mei korte tijd aa nwez ig was voo r de kust bij Camperduin , mag als zeer bij zonder w orden beschouw d. Noordse Pijlstormvogels Puffinus puffinuswerde n zoa ls gewoonlijk in lageaantallen gez ien. Naast één waa rnemin g op 15 mei wa ren er negen juniwaa rn emingen. Kuifaalscholvers Pha/acrocorax aristotelis ware n op 4 en 18 mei (twee adulte exempl aren) bij de Maasvlakte Zh en va n 26 tot 31 mei (een on vol wassen exempl aar) langs de Oostvaa rd ersdijk FI. De Woudaap Ixobrychus m inutlls va n A lphen aan den Rijn Z h we rd pas va naf 21 juni waa rgenomen. Kwakken Nycticorax n ycticorax we rden gemeld te V li ss ingen Z op 10 mei en onvo lwassen exempl aren te Emm eloord Fl op 4 juni en b ij het Naa rderm eer N h op 22 juni. Een Koereiger Bubu /c lls ib is za t op 21 juni langs de A7 bij de Wijd e W ormer N h. Na een waa rnemin g va n een Kleine Zilverrei ger Egre tta garzetta op 16 mei langs de Ph i Ii psdam Z, vulden de Oostvaarderspl assen FI zi c h langzaam met deze soort. Op 8 juni versc heen de eerste, op 16 juni de tweede, op 20 juni ve rdub be lde dit aa ntal en op 21 juni

156

we rd de top bereikt met v ijf exempl aren. Vanaf begin juni ve rbl eef er ook één bij Nieuw dorp Z. De hoeveelheid w it werd we l erg ve rblindend toen langs de O ostvaardersdijk eind juni ook nog maxim aa l vijf Grote Zilverreigers E a/ba verschenen. Andere Grote Zil ve rrei gers zaten te Azew ijn Gld op 12 mei, Ellew outsdijk Z op 2 juni , v liegend ove r de Ankeveense Pl assen Nh op 14 juni en in de reigerkoloni e bij Nieuw koop Zh op 15 juni . Zwarte Ooievaars Ciconia nig ra we rd en gemeld op 2 juni op Tersch ellin g Fr en op 23 juni te Rotterd am Zh. Tot 28 mei werden nog 26 Ooievaars C ciconia gemeld. Van de Krooneend Netta rufina mag niet onve rm eld blij ven dat er opva llend vee l meldin gen wa ren va n exempl aren 'van beiderl ei kunn e' langs de Oostvaa rdersdijk. Van 5 tot 8 mei ve rbl eef een mannetje Ringsnaveleend A yth ya co//aris bij Utrecht U. Witoogeenden A nyroca we rd en gemeld op 18 mei in Scheveningen Zh en op 5 juni bij de kazern e in de Lauwersmeer Gr. IJseenden Clang ll/a h yem a/is bl even aanwez ig te Reeuw ijk Zh va n 14 tot 24 mei en te Ijmuiden Nh tot 22 mei. 30 Zwarte Wouwen Mi/vll s migran s werden nog gem eld, voorn amelijk in mei, evenals de Rode Wouw M mi/vus waa rva n er 31 doorgegeven werd en. Naast enkele broed geva ll en in Gronin gen en Fl evol and w as er een geringe doortrek van Grauwe Kiekendieven Circ us p ygargus tot eind mei. Het ve rmelden w aard is de waa rneming va n een exemplaar op 18 juni in het Am sterd amsc he Veld D. Tot begin juni werden c 40 Visarenden Pandion ha/iaetlls gemeld. Roodpootvalken Fa/co vespertinus wa ren sc ha ars dit j aa r, met meldin gen op 1 mei op de Holterberg 0, op 4 mei in de Engbertsdijksvenen 0, op 5 mei te Bres kens Z, op 9 mei te Gronin gen Gr, op 12 mei op Rottum eroog Gr, op 19 mei te Voorst Gld en in de Mein weg L (tw ee), op 22 mei op de Hoge Velu we Gld en te Bres kens, op 1 juni in het Haaksbergerveen 0 en op 4 juni te Ritthem Z. O p 30 mei we rd nog een laat Smelleken F co/umbarius gez ien op Rottum eroog. Een Slechtvalk F peregrinus zat rond 25 mei eni ge t ijd ten oosten va n Haarl em Nh. Ook

[Outeh Birding 73: 156-159, augustus 19911

Recente meldingen

151 Steltkluut Himantopus himantopus, Bergen op Zoom, Noordbrabant, juni 1991 (jaco W a /hou t)

op Rottumeroog werd en nog late exemplaren gemeld op 3, 10 en 29 mei. Overigens heeft er dit jaar in Nederl and een geslaagd broedgeva l va n deze soort plaatsgehad. KRAANVOGELS TO T STE RNS Van de Kraanvogel Crlls grus waren er nog dri e waarnemin gen in mei en ĂŠĂŠn in juni. Intri gerend is de waa rn emin g va n een overv liegend exempl aar op 7 mei te Sterksel Nb omdat 's avonds op de Strabrechtse Heide Nb, ten noorden va n deze p laats, een ad ulte jufferkraanvogel Anthropoides virgo neerstreek. Tot 10 mei werd deze voge l daar zeer v roeg in de oc htend of zee r laa t in de avo nd waa rgeno men. Voor het 3e opeenvo lgende jaar ware n er broedgeva llen va n Steltkluten Himantopus himantopus in Nederl and. Voorts wa ren er meld ingen op 22 mei te Oudega Fr, op 25 mei te Eernewoude Fr, op 3 juni in het j aap Deensgat Cr, va n 4 tot 14 juni langs de Oostvaardersd ijk (twee) en op 12 juni te Delft Zh (twee). D it jaar bl even langduri ge observat ies va n grote groepe n Morinelplevieren Charadrius morinellus uit. Op 8 mei zaten er acht in de Ko ll umerwaa rd Cr, op 19 mei drie langs de Ibisweg FI en/of vier langs de Dodaarsweg FI en op 22 me i v logen er 1 7 langs de Voge lweg FI , maar li efst 80 langs de Scholl evaa rsweg FI en zaten er 151 angs de Oo ievaarsweg Fr. Enkel het j aap Deensgat en omgevi ng leverde een Gestreepte Strandloper Ca lidris me/anotos op d it voorj aar, en we l van 24 tot 31 mei. Breedbekstrandlopers Limico /a fa/cinellus we rd en opgemerkt bij Ca rrelsweer Cr op 23 mei, in het j aap Deensgat tussen 24 en 27 mei (max im aa l twee), op het

terrein va n Eemsh aven-Oost Cr tu sse n 25 mei en 1 juni en te Sn eek Fr op 12 juni. Er wa ren meld ingen va n Poel ruiters Tringa stagnatilis op 18 mei langs de Oostvaardersdijk, op 22 mei te Delft, op 26 mei en 22 en 23 juni in het j aap D eensgat en op 16 en 19 juni te Oudega. Een Terekruiter Xenlls cinerells was op 17 mei gedu re nde 10 min aa nwez ig in de Steenwaard bij Cu lemborg C id . Grauwe Franjepoten Pha/aropus /obatus zaten op 5 me i langs de Philipsd am, va n 19 mei tot 5 juni in het j aap Deensgat (twee), op 1 juni bi j de Molenplaat N b, op 2 juni te Oudega en op 11 juni op het Oostvaardersdi ep FI. Bij Camperd uin werden op 11 en 2 1 mei (be ide kere n twee) Middelste jagers Stercorarius pomarinus en op 2 juni een Kleinste jager S /ongicalldlls gemeld. Geelpootmeeuwen Larus cach innans zaten onder meer bij de Dintelh aven Zh en te Zeewo lde FI. lachsterns C e/ochelidon ni/otica we rd en gez ien bi j Katw ij k Zh op 7 mei, langs de Kn ard ijk Flop 9 mei, in Breskens op 9 en 12 mei, in het jaap Deensgat va n 1 tot 8 juni en bij Camperdu in op 2 juni. Reuzensterns Sterna caspia we rden gez ien te Breskens op 7 en 9 mei, langs de Oostvaardersdijk va n 26 mei tot 1 juni (twee) en te H u lshorst Cid (ee rste zomer) op 5 juni. De we ini ge Witwangsterns Chlidonias hybridus betroffen exempl aren te Bres kens op 22 mei, in het j aap Deensgat op 1 juni en langs de Oostvaa rd ersd ij k op 2 juni (twee). Een Witvleugelstern C /eucopterus we rd op 2 juni ten noordwesten va n Ell ewo utsdijk Z gez ien.

157

Recente meldingen

152 Witoogeend Aythya nyroca, Schevenin gen, Zuidholland, 18 mei 199 1 (Mike Weston) 153 Bijeneters Merops apiaster, Rottumeroog, Groningen, 21 juni 199 1 (Koen van Dijken)

158

154 Krekelzanger Locustella fluviatilis, Zuidbroek, Groningen, juni 1991 (LeoJ R Boon)

Recente meldingen BIJENETERS TOT GORZEN Op 22 mei werden de eerste Bijeneters Merops apiaster gemeld te Breskens (v ij f). Tot ieders genoegen bleef het daar niet bij. Van 23 tot 28 mei zate n negen exemp laren in en b ij Kreileroord N h. Daarnaast waren er waarnem ingen in de AW-d uin en N h op 27 mei (twee), op Schiermonn ikoog Fr op 31 me i (twee) en 2 juni, bij de Wassenaarse Slag Zh op 11 juni , in het Wo rmer- en Ji spe rve ld N h op 17 juni en op Rottume roog op 21 juni (vi jf). Opva ll end was de waa rnemin g van drie langsvli egende Hoppen Upupa epops b ij Julianadorp Nh op 21 mei. Degehele maand mei werde n nog Draaihalzen l ynx torquilla op doortrek waargenomen. Helaas beperkt tot één waa rn emer was de Rotszwaluw Ptyonoprogne rupestris die op 5 juni temidden van Hui szwa lu wen Delichon urbica langs Breskens v loog. Nu eens niet te Breskens ware n de Roodstuitzwaluwen Hirundo daurica die op 19 mei op V lieland Fr, op 23 mei te Maa rtensd ijk U (twee) en op 17 juni over Ko udekerke op Walcheren Z vlogen. Roodkeelpiepers Anthus cervinuswerden gemeld op 9 mei op Ti engemeten Zh, op 18 en 29 mei te Breskens,op 25 mei in Budel-Dorplein Nb en op 30 en 31 mei op Rottumeroog. De eni ge Noordse Nachtegaal Luscinia /uscinia die ons bereikte èn bezocht kon wo rden zat va n 29 mei tot zeke r 17 juni in het Stadspark te Groningen. Minder bezoekbaa r was de fBlonte' Tapuit Oenanthe hispanicalp/eschanka die op 6 juni op Rottumeroog gefotografeerd kon worde n. Op 2 1 juni was er nog een Beflijster Turdus torquatus aanwez ig in de HWduinen Zh. Een Grijsrug- of Tuinlijster T hortu/orum die van 16 tot 18 mei in Hoofddorp N h zo ng, betrof ve rm oedelijk een ontsnapte kooivogel. Tot de j aa rlijkse zomergasten behoort tegenwoord ig ook de Krekelzanger Locustella f/uviati/is. Op 1 juni werd er één gehoord bij Zu idbroe k G r. Verge lijkbaar met de situatie va n vo ri g jaa r in Fl evo land dook er op 5 juni een tweede op, enkele 100en m ve rd er. Tot ze ker 16 juni waren ze daar aanwez ig. Een Orpheusspotvogel Hippo/ais po/yg/o tta was van 31 mei tot 3 juni aanwez ig op Sc hierm onni koog. Een zingende Bergfluiter Phylloscopus bonelli werd op 11 mei gecla imd in de Kennemerduinen N h. De opmars van de Buidelrnees Remiz pendulinus ging dit jaar gestaag verd er hoewe l het eerder een aa ndikken van de popu lati e in het oosten van het land is dan een uitbreiding van het areaa l naar het weste n. Roodkopklauwieren Lanius senator verschene n op 2 juni in het H aa ksbergervee n en op 6 juni op Rottumeroog. In mei werden nog op versc hill en de plaatsen in Noord braba nt en op de Ve lu we G ld groepjes Grote Kruisbekken Loxia pytyopsittacus gez ien. Hieron der bevonden z ich ook juveniele exem-

155 Roodkopklauwier Lan ius senator, Rottumeroog, Groningen, 6 juni 199 1 (Koen van Dijken)

plaren. Hoewe l het beeld niet vo lledi g is, lijkt het een zeer goed jaar voor de Roodmus Carpodacus erythrinus. Vanaf 19 mei werden regelmatig z in gende exemp laren en paartjes in Flevoland gez ien (c 10 plaatsen). Overigens we rden Roodmussen gezien en gehoord op de Waddeneilanden (c lal, bij Den H aag Zh (tweel, op de Maasvlakte en te Castricum N h. O p 30 apri l en 1 mei werd een Pallas' Roodmus C roseus gefotografeerd te Lauwersoog Gr. Zoa ls gewoonlijk lopen de meningen over de 'wildheid' van deze voge l sterk uiteen. H et aanta l meldingen van doortrekkende Ortolanen Emberiza hortu/ana in mei bleef laag. De laatste waarnem in gen buiten de broedgebieden werden gedaan op 20 en 29 mei. Drie Dwerggorzen E pusilla werde n op 10 mei op het terrein van Eemshaven-Oost gemeld. Omstreeks 18 mei werd er op V li eland een z ingend mannetje Bruinkopgors E bruniceps waa rgenomen.

Eugène va n der Burg, Vliestroom 747,240 7 VD Alphen aa n den Rijn, Nederland Ruud M van Dongen, Albertusstraat 4, 5267 AD Vught, Nederland Peter W W de Rouw, Warande 23, 3705 ZB Zeist, Nederland

159

DB-Actueel

---------------------------------------------------------

Blonde Tapuit in België Op 24 juli 1991 werd in Bastogne Lux, België, een mannetje Blonde Tapuit Oenanthe hispanica ontdekt. Hiermee kon een nieuwe soort op de Belgische lij st worden bijgeschreven. De voge l bleef tot en met 29 juli. Nederland kent v ijf geva llen maar op 6 juni 1991 werd op Rottumeroog Gr een 'B lonte' Tapuit hispanica/p/eschanka waargenome n (cf Recente meldingen). De specifieke identiteit van deze vogel is (nog) onbekend; de CDNA studeert nog op de gemaakte foto's.

Flevoland ... of Camargue? Op 8 juni 1991 werd langs de Oostvaardersdijk FI een Kleine Z il verreige r Egretta garzetta waargenomen. Deze vogel was de eerste van een steeds groter wordend groepje va n maximaal vi jf Kleine Zi lverre igers die tenminste tot en met eind augustus aanwez ig wa ren. Bovendien bevonden zic h op deze lfde plaats vanaf eind juni maximaal v ijf Grote Zilverreigers E a/ba. Met een beetje geluk kon men, meestal ter hoogte van kilometerpaal 23.5, 'Zu ideu ropese taferel en' aanschouwen van wel negen z il verreigers tegelijk. Dit is de eerste keer dat dergelijke aantallen z il verreigers in Nederland op één plaats te zien zijn. Volgens een terreinbeheerder va n de Oostvaardersplassen zou den de Grote Zi lve rreigers een mislukte broed poging hebben gedaan tegenover observatiehut ' De Grauwe Gans' aan de Knardijk. De Kleine Zi lverre igers hebben waarsc hijnlijk all een overzomerd. KLM stopt met transport van wilde vogels In 1990 besloot Lufthansa te stoppen met het vervoer van in het wi ld gevangen voge ls. In juli 1991 werd bekend gemaakt dat met onmiddellijke ingang ook de KLM daarmee stopt. De aan leiding was een hoge boete die de KLM in Londen kreeg vanwege de dood tijdens een transport van een groot aantal tropische voge ls. Het is te hopen dat ook andere luchtvaartmaatschappi jen het transport van w ilde vogels staken . Niet alleen gedurende een transport

156 Blonde Tapuit Oenanthe hispanica, Bastogne, Luxembourg, België, 23 juli 1991 (Luc Verroken)

sterven immers vaak vee l voge ls maar ook in de perioden daarvoor en daarna. Een aanta l soorten wordt door de voge l handel zelfs in het voortbestaa n bedreigd. Voor voge laars in Nederland wordt door het stopzetten van het ve rvoer de kans kleiner om in het veld , met name op en rond Schiphol , geconfronteerd te worden met voge ls waarvan de herkomst dubieus is.

Corrigenda In het onde rschrift van plaat 88 (Dutch Birding 13: 81 , 1991) is een fout geslopen: LeoJ R Boon (e n niet Hans Gebuis) maakte de foto van de Jufferkraanvogels Anthropoides virgo bij Asten , Noordbrabant, in september 1989. Onze excuses voor deze ve rgissing. RED ACTIE

160

Graag maken we de lezer erop attent dat de Humes Bladkoning Phylloscopus humei die tijdens de winter va n 1990/ 91 in de HW-du inen, Zuidholland, verbleef, aanwez ig was vanaf 11 december 1990 tot in januari 199 1 (cf Dutch Birding 13: 34, 38, 1991). REDACTIE

IDutch Birding 73: 760, augustus 79971

NIEUW! ZEER lAAGGEPRIJSD NIEUW! BAUSCH & lOMB ELITE LEVENSLANGE GARANTIE 10 x 42 (rubber) lederen etui 8 x 42 (rubber) lederen etui

BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIjSOPGA VE

LEICA 30 JAAR GARANTIE 10 x 42 BGA (rubber) + speciale tas

BEL VOOR PRIJSOPGAVE

ZEISS WEST 30 JAAR GARANTIE 10 x 40 BGAT (rubber) + speciale tas 7 x 42 BGAT (rubber) 8 x 56 BGAT (rubber) 15 x 60 BGAT (rubber) kompleet 10 x 25 B + speciale tas 8 x 20 B

BEL BEL BEL BEL BEL BEL

NLG

VOOR VOOR VOOR VOOR VOOR VOOR

PRIjSOPGA VE PRijSOPGAVE PRIJSOPGAVE PRIJSOPGAVE PRIjSOPGA VE PRIjSOPGA VE

OPTOl YTH 30 JAAR GARANTIE Alpin 10 x 40 (rubber) + speciaal etui Alpin 10 x 50 (rubber) + etui Alpin 12 x 50 (rubber) + etui Alpin 8 x 40 (rubber) + speciale tas Touring 10 x 40 BGA (rubber) + speciale tas Touring 7 x 42 BGA (rubber) + speciale tas Royal 9 x 63 (rubber) Telescoop TBS 80 (groen rubber) + 20 x WA lens Telescoop TBS 80 (groen rubber) + 30 x lens 40 x lens voor TBS 80

755 825 895 745 1595 1325 1495 1848 1690 220

OPTICRON 5 jaar garantie (Japans) 10 x 40 lWCF (rubber) WA 10 x 50 lWCF (rubber) WA 8 x 42 lCF Dioptron WA 10 x 42 lCF Dioptron WA 10 x 50 lCF Dioptron WA Telescoop (45 0 , 60 mm) + 20-60 x zoomlens

355 365 595 595 625 1045

JAPANSE / RUSSISCHE VERREKIJKERS 8 x 30 Tento USSR + etui 20 x 70 lCF + etui 7-15 x 35 lCF zoom + kompas 8 x 21 mini (rubber) + kompas STATIEVEN Slik SL 67 505 QF (3,800 gr.) Slik SEC 16 (met pistoolgreep, 2800 gram) Autoraamstatief Informatie: Roy de Haas Telefoon: 03240 - 62819

110

625 335 315 495 538 415 135 Prijzen miv. BTW en porto Wijzigingen voorbehouden

Bovenstaande artikelen kunnen besteld worden door het vereiste bedrag over te maken op giro 4148343 tnv Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Nederland, ovv het/de gewenste artikel(en). De bestelling wordt binnen drie weken goed verpakt per post thuisbezorgd.

For all that's best in birding

BIRDING

WORLD

ldentification papers. Photo essays. Conservation news. Birdwatching hoIidays. All the latest sightings. Rarity reports.

ANNUAL SUBSCRIPTION (12 ISSUES): t26

0, or t45 airmail 0

To: BIS, Stonerunner, Coast Road, Cley next the Sea, Holt, Norfolk, England NR25 7RZ

Giro (account no. 2102102), or

Bank cheque (E sterling only, cheques to BIS)

Credit card . Type ..................... Expiry Date ........... . . . . . . ... . Card No. . ..... . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . .. .. .. ... Signature .. . .. . . .. .. . .

Name ...... . .... ...... . ... . .... . ...... . .... .. . ..... . .. . ............... . . Address ......... . . . ........ . . . . . . .... .. .. . . . . . .... . ............. . . . . . .. .

AANBIEDING Kowa T5N-1 45' + 20-60x zoom, Kowa T5N-3 45' + 20-60x zoom, Kowa T5 60 1 45' + 20-60x zoom ,

! 1295,! 1995 ,! 825 ,-

Nieuw van Kowa!!! Lupinu s 8x42 BGA Rubber m_et tas,! Lupinu s lOx42 BGA Rubber met tas,!

695,795,-

Optolyth Toering 10x40 BGA Rubber met tas , ! 1175,Toering 7x42 BGA Rubber met tas,! 11 95,-

archltectura+natura international

booksellers

Leliegracht 44 - 1015 DH Amsterdam-C Holland Telefoon 020-23 61 86

• The Birds of Japan Mark A Brazi/ i1/ustrated by Masayuki Yabuuchi

131,95

Prijzen ïn cl. BTW

• A guide to the birds of Nepal (2nd ed, 1991) Cara/ & Tim /nskipp f 131,95

• The birds of Pakistan 1 T J Raberts

150,80

IS DIT DE TOEKOMST VAN ANTARCTICA?

moet onaangetast blijven en Greenpeace voert Antarctica daar aktie voor. Zoals altijd doen we dat zonder geweld. Maar zonder uw hulp zijn we nergens. Word daarom ook donateur van Greenpeace. Uw gift helpt ons echt enorm. 11k~~ G;~~~; ~ ;;dd~n~t;u~ Als-ik~~i~~l~~ tie~tjel I : I I

stort, krijg ik bovendien 4 x per jaar de Greenpeace kwartaalkrant. Deze bon gaat naar: Greenpeace Nederland, antwoordnummer 10734, 1000 RA Amsterdam. Bellen mag ook: 020-261877.

I Naam: I I Adres:

L~~c~d-=:

I : I I I I I

___ __

~l~~ _ _ _ _____________ J

ZONDER UW HULP ZIJN WE NERGENS. Advertentieruimte aangeboden door Dutch Birding

BELGIAN

BIRDING

Dappere Dodo!

MAGAZINE

DRIEMAANDELIJKS VOGELTIjDSCHRIFT VOOR ALLE VOGELKIJKERS Artikels m.b.t. morfologie,taxonomie,trekgewoonten,gedrag, voorkomen,bescherming, status en nog veel meer over Belgische en West-Palearctische vogels. ldentificatievaria:determinatie van zowel zeldzame als meer frequente vogels. Recent nieuws over schaarse en zeldzame vogels in Belgiê.

Uitgestorven, door toedoen van de mens. Dat nooit meer l Het Zuid hollands Land· schap probeert door aankoop van natuurgebieden in uw eigen omgeving bijzondere planterl en dieren te behouden. Uw ondersteuning is daarbij onmisbaar.

STEUN ONS ALS BEGUNSTIGER Bel 010-4135045.

r, .Jaarlijks onderbreken duizenden vogels hun trek om in het voedselrijke waddengebied hun veren te verwisselen . Rustverstoring in die 'kleedkamer' betekent verstoring in het ruiproces. Hierdoor verliest de vogel z'n weerstand en wordt een gewillig slachtoffer van kou en infekties. De Waddenvereniging doet alles om rustverstoring tijdens die kwetsbare perioden te voorkomen en houdt daarom het waddengebied nauwlettend in het oog. Wij signaleren elke verandering, zoeker. de oorzaken en komen in aktie wanneer dat nodig is. Met uw hulp kunnen we ons werk voortzetten. En krijgen miljoenen planten en dieren de kans om te overleven.

r------

Mijn bijdrage aan die kleedkamer is tenminstef27,50 .• Noteer mij als lid van de Vereniging tot Behoud van de Waddenzee.

I I I Naam: I Adres: I Postkodel plaats: Giro lbank: I 'Voor studenten en 65' bedraagt het I lidmaatschapf17,50 Vereniging - I Landelüke tot Behoud van de Waddenzee. Het Wadden huis, IL 8800 Antwoordnummer 90, ~ XT Harlingen.

I I I I I I I I I

- - - - - _~.J

DOE OOK WAT VOOR HET WAD! • Ad vertentieruimte aan geboden door Outch Birding

~utCh

Birding

Postal address Dutch Birding, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Netherlands fax address Dutch Birding, c/o IVN (Paul Böhre), Amsterdam, Netherlands, +31-206266091

Editorial secretariat Gerald Oreel (+31-206730710) Editors Arnoud van den Berg, Tom van der Have, Graham Holloway, Andrévan Loon, Gerald Oreel, Frank Rozendaal a nd Hans Schekkerman; DB Actueel: Max Berlijn, Ruud van Dongen and jaap Eerdmans Photographic editor René Pop, Floris Burgwal 54, 2907 PH Capelle aan den Ijssel, Netherlands (+31-104508879) Production and lay-out André van Loon (+31-206997585) and René van Rossum Advertising Roy de Haas (+31-324062819) Editorial assistants Klaas Eigenhuis, Ted Hoogendoorn, Edward van Ijzendoorn, Karel Mauer and Hans van der Meulen Suhscriptions 1991: NLG 45 (Netherlands) or BEF 900 (Be lgium) annually; NLG 50 (other countries inside Europe) and NLG 55 (co untries outside Europe). Giro account (Netherlands) 41 48 343; giro account (Belgium) 000159246819; bank account 54 93 32 065 of Algemene Bank Nederland (Amsterdam). Accounts are in name of Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Netherlands. Payment mayalso be made by Access, Eurocard, MasterCard or Visa credit card. Please indicate account number and expiry date and append signature. Note: This method of payment is not applicable to subscribers resident in the Netherlands and Belgium. for subscriptions, information and changes of address, please write to: Dutch Birding, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Netherlands. Dutch Birding is a bimonthly jou rna I with issues in February, April, june, August, October and December. It publishes articles and notes on morphology, systematics, occurrence and distribution of birds in the Netherlands and Europe and elsewhere in th e Palearctic region. It also publishes contributions on birds in the Asian-Pacific region. Manuscripts should be typewritten with double line-spacing and wide margins on both sides. A schedule of payment rates for authors, photographers and artists is available from the editorial secretariat.

Dutch Birding Association Address Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Netherlands

Dutch Birding Association is sponsored by Nuts Ziektekostenverzekering NV

Board Paul KnolIe (president), Enno Ebels (sec retary) , Arnold Veen (treasurer), Paul Böhre (public relations), Arnoud van den Berg, Roy de Haas, Peter Meijer, Gerald Oreel and Frank Rozendaal Board assistants Eugène van der Burg, Ron van den Enden, Leo Heemskerk, Ferry Ossendorp, Wim van der Schot, Kees Tiemstra, Dieuwke van der Veen and Peter van der Wolf Travel-report service Dirk de Moes, Dartheideweg 2, 3956 NN Leersum, Netherlands (+31-343017115)

Dutch Rarities Committee Address CDNA, Postbus 45, 2080 AA Santpoort-Zuid, Netherlands . Members Arnoud van den Berg (chairman), Pieter Bison (sec retary +31-206715783), Rolf de By (archivist), Klaas Eigenhuis, Cock Reijnders, Kees Roselaar, Hans Schekkerman and Gerard Steinhaus

© 1991 Stichting Dutch Birding Association. The copyright of th e photographs and drawings remains with the photographers and artists. ISSN 0167-2878. Printed by Albédon/Klop BV, Postbus 3211, 2220 CE Katwijk, Netherlands

YvutCh

Birding

jaargang l3 nummer4 augustus 1991 Volume 13 number4August 1991 Artikelen 121 Aspects of identification of Crested Coot Diek Forsman 125 Siberische Strandloper te Philippine in september 1989 Luc Bekaert 128 Recognition of Icelandic Black-tailed Godwit and its occurrence in the Netherlands C 5 (Kees) Rose/aar & Gerrit j Gerritsen 135 Rotskruiper in Amsterdam in winters van 1989/90 en 1990/91 jos W M van de Staaij & Wim Fokker

139 141 141 143

Mededelingen Transatlantic vagrancy of adult White-rumped Sandpipers in early autumn CC Moore Gedeeltelijk albinistische Temmincks Strandloper bij Oudega in mei 1991 Thijmen de Groot Melanistische Kokmeeuw bij Borssele in juni 1989 jaco Wa/hout Separation of Cuckoo and Oriental Cuckoo Peter R Kenner/ey & Pau/ j Leader

Brieven 145 Yellow-Iegged Gulls in Poland : a comment Przemys/aw Chy/arecki & Arkadiusz Sikora Mystery photographs 148 Mystery photograph 41 : G reylag Goose Arnoud B van den Berg Varia 150 Arabian Gulf Arnoud B van den Berg Recensies 152 A guide to birdwatehing in Hungarydoor G Gorman André j van Loon Aankondigingen 152 Biology and Conservation of Smal I Falcons ; jubileumsymposium NjN-VWG ; Third Forktail/Leica Award DBA-nieuws 153 Adreswijziging Dutch Birding Travel-Report Service; Change of address Dutch Birding Travel-Report Service; Meerjarig sponsorcontract met Nuts Ziektekostenverzekering ondertekend; Avondlezingen gedurende Euro Bird Week; Evening lectures during Euro Bird Week Verzoeken 154 Marked Griffon Vultures in Spain Recent WP reports 154 Recent WP reports: March and April 1991 Gera/d j Oree/ Recente meldingen 156 Recente meldin gen: mei en juni 1991 Eugène van der Burg, Ruud M van Dongen & Peter WW de Rouw DB Actueel 160 Blonde Tapuit in België; Flevoland ... of Camargue?; KLM stopt met transport van wilde vogels

160 Corrigenda

Abstracted/indexed in : Auk, Ecological Abstracts, Emu , GEOBASE (Geo Abstracts Database), Ibis, Wi Idlife Review, Zoological Record