Db 3(2)1981

Jaargang 3 Volume 3 Nummer 2 Number2 Juni 1981 June 1981

Tijdschrift van de Stichting Dutch Birding Association Joumal of the Stichting Dutch Birding Association

Dutch Birding

ISS N 0167-2878

Redactieadres/Editorial address Dut eh Birding, Postbu s 5 1273, 1007 EG Am sterd a m Redactie/Editors H a n Bla nk en , Leenden Meeszstraa t 8, 201 5 J S H aa rl em (023-242 132) Paul de Hee r, Hend rik Cas imirstraat 160 , 3 136 BE Vl aa rdin gen (010-74703 1) Edward va n IJ ze nd oorn , 3e SehinkelSlraa t 45, 1075 TK Am sterda m (020-727239) Gera ld Oreel, P os tbu s 5 1273, 1007 EG Am sterd a m (020-461 278) Fotografisch red acteur/ Photographic editor René P o p , J acob G illesstraat 16,3 135 A P Vl aa rdingen (010-34 11 28) La y-out /Lay out & Omslagontwerp/Cover design Ka rel Ma uer, Graa f Flor islaan 11 , 12 17 KG Hil versum Drukker/ Printer Acca, P os tbus I , 1700 AA Heerhugo waa rd (02207-18025) Duteh Birding is het d riemaa ndelijk se tijd schrift va n de Stichting Dutch Birding Associ a ti o n .

Duteh Birding is the qu a rtel y jo urnal o f the Sti chting Dutch Birding Associati o n .

Stichting Dutch Birding Association Adres/ Address Sti chting Dut ch Birding Associa ti o n, P ostbu s 7 1927, 1008 EC Amsterda m Bestuur / Boa rd Voo rzitter/ President: Edwa rd va n IJ ze ndoorn , 3e Schinkelstraa t 45, 1075 T K Amste rda m (020-72723 9) Seeretaris/Seeretary: Kees Kl aver, Uil enstede 40, 11 83 AJ Amstelveen (020-433090) Penningmeester/Treasurer: Gerard Steinh a us, G raaf Ad oln aa n 11 ,3708 XA Zeist (03404- 17 149) Overige bestuursleden/ Remaining offieers: H a n Bla nk ert (023-242 132); J a nj aa p Brinkma n (020-433 079); P a ul de Heer (010-74703 1) ; Gerald Oreel (020-461 278) Abonnement 1981 De prijs voor een a bo nnement o p Dil/eh Bit'ding bedraagt minim aa l f 25. A bo nn ees buit en België en Luxemburg di enen minim aal US $ 15 o f ee n gelij kwaardi g bed rag in elk e geldsoon tegen de ge ldend e wi sselkoers te beta len. Het bedrag di ent te wo rden overgemaa kt o p postgiro rekening 4 1 483 43 ten na me va n de Sti chtin g Dut ch Bi rding Assoe ia ti o n. Het ka n oo k overgemaa kt wo rden o p ba nkrekenin g 549332 065 va n de A BN Ba nk (Am sterd a m) ten na me va n de Stichtin g Dut ch Birding Assoe ia ti o n of o p ba nk re kening 59 27 0888 van de Na ti o nal Westmin ster Ba n k (25 Ma rket Square, Dover, Kent CTI 6 IN Q, UK) ten na me va n Ant o n van IJ zendoo rn .

Subscription 1981 T he ra te of subscripti o n to Dllteh Birding a mo unt s to a minimum of /25. Subsc ri bers o ut side Belgium en Luxc mbourg sho uld pay a minimum o f US $ 15 o r a n equi va lent a mo unt in a ny currency a t cur rent excha nge rates. T he a mo unt sho ul d be remitt ed to posta l giro account 4 1 48 343 in the na me o f th e Sti chtin g Dlit ch Birding Associati o n . It can a lso be remitt ed to ba nk acco unt 54 93 32 065 o f th e AB N Ba nk (Amsterd a m) in the na me of the Sti chting Dut ch Birding Assoe ia ti o n or to ba nk acco unt 5927 0888 o f the Na ti o na l Westmin ster Ba nk (25 Market Square , Dove r, Kent CT I6 I NQ , UK ) in th e na me o f Ant o n va nIJ zendoo rn .

© Sti chtin g Dlit ch Birding Assoc ia ti o n 198 1. Het co pyri ght va n de fo to's en te kenin gen blijft bij de fo togra fen en tekenaa rs.lT he copyri ght of th e ph o togra phs a nd dra wings rema in s with the pho tog ra ph ers a nd an ists.

REACTIE OP 'SOORTENJAGERS7'

In het s tukj e ' Soortenjager s? ' door Wim van der Zande en Sjoerd Dirksen (vogd28 (4) : 208) wordt melding gemaakt van excessen die bi.j he t waarnemen van ze ld zame voge l s zouden hebben plaatsgevonden. Er worden in dit verband drie gevallen genoemd . Van der Zande en Dirksen, beiden erkende tegenstander s van de Dutch l3irding I\ssociation (DI3I\), blij ken het echter niet zo n au\~ me t de \~aarheid t e nemen . ( I ) De mees te bezoekers aan de Poelruiter die in 1979 bij Spaa rnwoude verblee f , waren l eden vm1 locale en regional e voge ll~erkgroe pen en j eugdbonden (de betrekkelijk geringe belangstelling van de mees te ' soortenjagers ' voor deze vogel kwam onKlat zij in 1979 al diverse Poelruiter s hadden ge zien, in dat j aar werden in totaal zes exemplaren waargenomen). De vers toring i s in het algemeen gering gewees t. Dit km1 onder meer worden af gel eid uit het fei t dat de Spaarnwouder Poelruiter ruim vier weken (van 22 september tot en met 22 october) aW1wezig is gewees t. Een voor Nederlm1dse begrippen zeer l ange periode . De opmerkin g vm1 van der Zande en Dirksen dat ' de weilanden bij Spaarnwoude ' platgelopen waren, i s uit de lucht gegrepen en getuigt van k\~ad e r troll\~ . (2) De Roodkopklall\áer die augus tus 1979 i n Zuid-Limburg verbleef , i s - voor zover ik weet niet ' me t bussen' bezocht. Er zijn in de periode van 14 tot en met 18 augustus nie t mee r dm1 t\~e e of drie auto ' s met vogelaars uit de Rands t ad naar toe gewees t .

(3) De gefingeerde Roodbors tlij s t er bij Nijmegen i s s l echt s door één 'DI3I\-kops tuk' bezocht. Hij \~as daar naa r toe gegaan om t e onder zoeken of zijn vennoeden juis t was dat het om een valse melding ging. liet i s waar dat hij en zi jn t\~ee me t geze llinnen op verboden t errein zi jn geweest. tv1aar van der Zande en Dirksen vermelden er niet bij dat zi j dit deden op aamáj zingen èn in geze l schap van i n het complot betrokken voge l aars (waaronder - naar ik meen - ook van der Zande)!

Ik vind het zo breed uitmet en van het f eit dat mensen op verboden terrein zijn gewees t , overi gens noga l schijnhei lig. liet opze tten van deze val (of tes t-case zoa l s men het noemt) vind ik bovendien ge tuigen van de mentaliteit van de be trokken voge laars . Van der Zande en Dirksen sugge reren dat er nog meer excessen hebben plaatsgevonden sinds de oprichti ng van de DBI\ . Ik daag hen uit om mij deze t e noemen . I\an he t eind van hun s tuk j e laken van der Zande en Dirksen de wij ze waarop DBI\-e rs gegevens zouden verzamelen bij willekeurige vogelaars . Zi j zouden hierbij nie t of nie t meteen zeggen dat he t voor de DI3I\ is . Ook deze opmerking i s in zijn algemeenheid nie t juist . Overi gens vi nd ik het een nogal gezocht ve1'\\'ijt.

De tegens tm1Clers van de DI3I\ lij ken geen mickiel te schuwen om de ze orgmüsatie en haar l eden i n een uite rst k\~aad daglicht te ste ll en. Men probeert via l eugens , verdraaiingen en verdachtmaki ngen een zeer negatief bee ld te scheppen. Men wil vogelend Nederland doen geloven dat de DBI\ bes taat uit niet s of niemand ontziende I.ieden die in sneUe auto ' s rond racen op jacht naar ze ld z aan~1eden . Een vo.ls trek t onjuis t beeld. De meeste l eden van de DI3I\ hebben een brede bel angstelling in voge l s en zijn ook ac tief in andere voge lorganisaties . De DI3I\-ers vo nnen geen groep die in de marge van de Nederlandse voge l aarsgemeenschap opereert. Tens lott e zou ik iedereen die behoefte hee ft aan een meer objectief beeld van de DI3I\, willen aanraden om eens een a,mtal nwmners van Dutch Bir>ding door te lezen. Dit za l hem of haar een be t er i nzicht i n de DI3I\ geven dm1 bijvoorbee ld he t s tukj e doo r van der Zande en Dirksen. jaar>

Ger ald J . Oree l, Postbus 51273 , 1007 EG I\msterdam De bovens taa nde reactie \;e rd gepubliceerd al s korte mededeling in 29 ( 2) : 90-9 1. Hedac tie

liet Voge~jaar>

37

HERZIENING VAN WAARNEMINGEN VAN SLANGENAREND IN NEDERLAND REVIEW OF OBSERVATIONS OF SHORT- TOED EAGLE IN NETHERLANO S

In he t begin van de jaren 70 we rden ve r sche idene waa rnemingen va n de S langena rend Cipcae tus gaUicuD in Nede rl and gepubl icee nl. tladi en ve r scheen e r be langr i jke I i ter a t uur ovçr he t de t e l'lnine ren van roo[voge Is . ~lc t name ,,,e rd de stud ie door Porte r e t a Z. ( 1976) be kend en in minde r e ma t e die doo r Svensson ( 1976) .

Deze lite ratuur zor gde niet a ll een voo r ee n nieuwe bron va n in forma tie maa r brach t ook de moei I.ij kheden bi j he t he rkennen bete r aan he t I i ch t. Naa s t de moge lijkhe id t ot een kritische r beoo rde ling we rd daa rmee oo k de noodzaak hi e rtoe duidcJ. ij ke r naa r vor en gebracht.

Tot nu t oe zi jn 12 geval. len va n de Sl angena rend door de COllunissie NederJ and se Avi fa una en de COllunlss i e Dwaa l gas t en Nede r Iandse Avifauna aanvaa rd. lIie rvan hebben er dr ie be tre kk ing op een vondst en één op een onbeves ti gde ,,'aa rneming . In di t a rtike l tracht ik de beschrijvin gen van de waa rnem ingen t e t oe t sen aan de huid ige kenn is over de he rkenn i ng van de S l:Ul gena rend. Acht van de negen waa rnemi ngen worden i n chrono logi sche vo l gorde besproken . De wan rnemi.n g op 22-23 augus tus 1968 t e Ber gh (Gld ) (ï'e kke 1972) kan hi e r niet behande ld worden omdnt de beschrijv i ng zoe kge r aa kt i s (Kees Scharri.nga pe ps . med . ) . Vnak kunnen op de beschr i jvingen - ook op die van goed gede t e rminee rde voge l s - aanme r ki ngen worden gemaa kt . Zo ook op die van de in Nede rland waa r genomen Sl angenarenden . In geen enke l e van de hie r onder besproken geva ll.en s lu:i t i k uit da t de be trokken voge ] inde rdaad een Slangenar end was . Ik hoop dat de I.eze r dit zal onthouden want op de meeste gevallen i s mi jn kritiek sche rp. Uitei nde lijk gna t he t e rom of de 'bewij svoe ring ' in he t licht van de bes t aande kenn is a l.s voldoende kan wo rden aangemerk t . In ze ke r opzi cht i s dit een a rbitra ire kwestie . De I.eze r oorde le derha lve zelf we l ke geva JJ en hij nog nanvaa rdbaar acht.

Een opva lJ.ende ove reenkoms t tussen de beschrijv i ngen i s de onbevredigende wij ze ,,'aar op de grootte van de voge l ,,'e rd gescha t . Sl echts i n één ge va l we rd e l' een di rec t e ve r ge l i j ki ng gemaa kt me t een ande re soort. In vi e r ge va I.l en i s op geen enke l e ,,,ij ze ve rklaard op gr ond van we Jke ove rwegingen t o t de aangegeven groo tte we rd geconc ludee rd . Ove r het scha tten van de groo t te va n voge l s oppe rt Gr ant ( 1980) da t e r a l om t e vee l ve rtroUl"en wordt ges t e ld in de mogelijkhe id va n het mense li jk oog om groo tte t e beoorde l en en da t he t vaa k l i jk t a l so f de gr ootte in fe ite he l emaa l niet word t beoor dee ld maa r onbewus t word t vastges te ld uit kennis voo r af van de grootte van de soo r t die me n denkt te z ien. Een voorz ichti ge di rec t e ve rge lijking me t andere I.ie rst ve rwante soo rten i s een noodzaak . ~ Ii j n s in zi ens kan di t nie t genoeg worden benad rukt .

Een ande r e ove reenkoms t t ussen de geva lJen i s de korte ,,,aal1lemings tij d . lIie rdoor lijkt het er in een aanta l geva llen op da t de vogel al was ve rdwenen voordat de waa rneme r s er aan toe k1VanlCn a I.le kenme r ken nauwkeuri g vas t te s t e 1 I.en. Bi j he t zien van een ze ld zaamheid is een ' t weede blik ' mees t a l. onontbee rLij k .

4 augu stu s 1970, Knardijk (ZIJP), Kl atte &Wolff (19 71) ' ... iets gpote p dan een Ru·igpootb u i~e pd en me t ee n Zange pe s taa pt en ui tsteken de , min of meel' l'onde kop , ~ onde p voopuitstekende , f opse snavel ( ~oaZs bij vo-· gels Van het genus Aqui la) . Bij eel'ste waar>neming vZoog de vogel ( ... ) van ons af , waa pdoo p wij goed konden ~ i en , dat de v leugels enigs~in s naa p beneden wa ~e n gebogen met naa p boven gek pulde v ZeugeZpunten '.

Op grond waarvan t ot de aa ngegeven groo t te we rd geconc ludcenl, wo rdt ni e t verme l d . Ge z ien de datum va n de waa rnemi.n g k'lIl 1I'0rden aange nomen dat op dat momcnt i n e I. k geva l geen Ih li gpoo tbui zerd Buteo Zagopus a;J ll\"ez i g ,,'as . Dc genoellKle s taartlengte past niet goed op d i.e van een S langena rend . Deze heeft een s taa rtle ngte die gClI'oonJij k iets minde r is da n de breedte va n de v lcuge l (gemeten langs het 3R

l端:ha,lJn) t e n"ijl die van een Ruigpoo tbui ze rd j uis t i e t s mee r i s dan de vleuge lbreedte (cf. Po rte r ei al ., Svensson) . Ee n S langenarend houdt bij he t zweven zijn v leuge ls nie t naaI" beneden gebogen maa r vr i jwe l. hori zontaal (de hand daalt hoogui t e ven ve r al s de ann s tjj g t ) . ' Ook de kop elI onder'lsijde wa r'en nogal donker' (de ondeNdjde was dus niet lieht mei eC/I daapiegen min of meer' afsiekende bovenbor'st) . De onder'kan"t van de vleugels was op/JaUend wii mei enkele vepspr'eide , Heine , donker'e vlekken en met Iseel' donkel'e punien /Jan de nlagpennen '. "e n de rge li jke gehee l donke re romp i s a typ isch voor een Slangenarend en \"as voor de \"aal1leme rs dan ook a;U1vanke lijk een punt vrul twijfe l. De twijfe l wonlt echte r nog ve r s t e rk t doo r de combinatie van de donker e r omp me t de we inig gevlekte lichte onde rvleuge L. Door gaans geldt hoe gevl ek t e r de romp , hoe gevl e kte I' ook de onder v leuge l. Kenme rkend voo r een Slangenar end i s voorts dat de vle kken op de ondervL euge Ls (hoe we inig ook) ni e t ve rs pre id liggen maar in rij en . Ook de combina tie op de v LeugcJonder z jjde van enke l e vl e kken me t een zeer donker e vleuge lach t e rrand i s ongebrui ke lij k voor een Slangenarend . 1\11 een zwa ar gevJ e kte exemplaren hebben zu I ke donke r e IllUlten aan de s lagpefUlen . De donke rhe id hi ervan neemt evenredi g a f me t de vl ekking op de onder vl eugel s en r omp , t ot vrijwel wit bij ongev le kte exempla r en. ' De vogel liei de poten eenmaal hangen en ' speelde ' er'mee; de tar'sus was niet beveder'd; de pootHeur' was lieht van onbestemde kleur', in ieder geval niet geel of donker'bruin . ' De omstandi gheden h'aar onder de poot kleur i s bepaa ld, maken deze bepaling , die op zi ch a l we inig bevredi gend i s , on zeke r.

14 . Slangenarenel/Short - toeel Eag l e Cireae tus gaZZieus , l30sporus , Turkij e , septembe r 197 1 (Lar's Jonsson)

39

30 me i 1971, Amerongen (U), Tekke (197 3) '/Iet viel ons geli j k op dat de vogel belangf'ijk (Jf'otef' was als BUÜlef'd/r/c,<;pendief die l<1e op de:öe mOf'g en ook :öagen met langef'e v leuge ls en s taa)'t . ( ... ) /Je vogel nie t zwevend ge:öien '.

Zoa l s ccrdc r vc nnc ld, bchorcn wij kritisch tc staan t cgcnovc r ccn groottc bcpaling zondcr ccn di.rcctc vcrgcJ ij king in hct vc ld. Dc staa rt van cc n S langcnarc nd i s rc lat :icf kortc r dan di c van ccn Wcspcnd icf Pe f'nis apivof'us . Glu t z von Il lotzhc im et al . ( 1971) nocmcn dc Slangcnarcnd ccn uitgcsp rokcn zlvcc fvl lcgcr dic s lcchts ze l dcn langc r achtc rccn dc r OCÎ.vlucht gcbruikt cn gocd van wind cn thcrmic k IvCCt gcbruik tc makcn .

Dc vogc l wc rd biddcnd Ivna r gcnomcn : 'de :c.e vogel hield de vleugels stmk gespannen en maakte enkele snelle vleugelslagen waa f'bij de vleugels boven het lichaam vf'ijwe l tegen elkaa f' kwamen met neel'hangende poten en kop omlaaggehouden . /Je vogel zakte dan -iets naaf' beneden en vloog weef' v e f'de f' en hef'haalde dit machtige schouwspel nog 5 kee f' ( ... ) '.

SJangcnarcndcn bi<lclcn and c l's ; zi j s laan doorgaa ns n lCt zwaar mct dc v Icugc Is maal' hangcn of zwcvcn zondc r of mct ond icpc v lcugc ls lagcn in dc lucht. S icchts bij ontbrckcn va n wind of thc nni c k makcn zi j dicpc v lcugc ls lagc n (cf . Glut z von Bl ot zhcim et al ., Svcnsson) . IIct gcdrag van dc J\mcrongcnsc vogc l doct vcrras scnd s t c rk dcnkcn aan dat van cen baltscndc Wcspc ndicf ! ' Ondef'zijde wit met onf'egelmatige tekening van zwaf'tbf'uine vlekken en stf'eepjes en 2Waf'te vleugelpunten, de polsvlekken dichtel' getekend dan de f'est van de onde f'vl eugels '.

Oc tc kcni ng op dc ondcrv l cugc ls is bi j ccn Sl angcnarcnd nict: onrcgc lmatig (dc v l c kkcn vonncn ri j cn) cn bovc nd icn i s cr nooit ccn gl'Otc r c d i cht hc id van Itl ckkcn bij dc po ls .

7 october 19 72 , Knardijk ( ZIJ P), Tekke (1974) IIct bctrcft hicr ccn Ivaarncmi ng va n twcc cxcmp la rcn dic apa rt dool' vc r schill cndc waa rncmc r s zi.j n bcschrcvcn . De cc r stc lI'aarncmc rs kondcn één van dc vogc Is ' goed waaf'nemen ' . ' ... een gf'ote vogel met lange bf'ede vleugels , beslist gf'otef' dan een Ruigpootbui;.:ef'd en eell rlespendie f (een kwaf'tief' latef' waaf'genomen) . liet eef'ste wat on:; opviel was de dikke ponde witte kop en buik , met donke f'e bOl's t . ( ... ) 7, ' 11 ondel'vleugels waf'en nagelweg wit met zwaf'te hOlldpennen . Bij eel's te waa f'neming was wel een lichte stl'eepjestekening te zien, die lateI' vef'vaagde toen de vogel hogef'op vloog . ( .. . ) /lij had eenl<1itte lange staQl't met zwaf'te eindband '.

Dc grondcn voo r dc bcs lis thc id waanncc dc groottc van dc vogc l I"ordt gcgcvcn, z ijn wcini g ovcrtui gcnd . Ondanks hct fc i t dat dc waarncmcrs dc vogc l gocd kondcn zicn (dc vogc l c ir kc ldc 100 m bovcn hcn) , laat dc bcschr i jv ing van dc ondcrzijdc nogal tc I"cnscn ovcr. Ecn Sl angcnarc nd hcc ft nooit zwartc handpcn ncn; dc zc bchorcn vr i.jl"c l lI'it t c z ijn mct ccn don kc rc punt . Afgczicn van dc zlvartc c lndb,11ld haddcn, ondc r dc gcgcvcn gocdc omstandighcdcn, nog cnkc lc staartband cn z ichtbaar moctcn zijn. Ilovcndicn hcbbcn vogc l s mc t ccn I ic htc kop , ondcrv lcugc ldck cn ondcr zijdc min of mccr cvcnrcd ig daarmce cc n I"at mindcr gcprononcccrdc c indband dan I"onlt bcschrcvcn cn gctckcnd (cf . Por tcr et alo ) . Voort s hccft ccn S langcnarcnd , vcrgc lckc n mc t ccn Ruigpootbui zc rd of Wcs pcnd icf , gccn langc s taart .

Vo Igc ns hc t rc Iaas van dc tlvccdc lI'aarncmcr hadd cn dc ccr s tc lI'aarncmcrs 'de vo gels vaal' meeuwen aange:c.ien , vanwege lnm l-ichte ondef'kOllt ' cn r cdcn dc zc aa nvankclijk 'al wee f' gauw dool" . Dc t lvccdc Ivaa rncmc r schat zijn afsta nd tot dc twccdc vogc l op IS m. lI i j nocmt dc vogcl 'g1'otel' dan een lIuigpootbuiM1'd, die lateI' daaf' ovef'vloog '. Ook dc zc vogcL t oondc '{,'en lange 8taa1't met een duidelijke don kef'e Btaa1'ieindband ' . IIct ver cnk lccd I"o rdt vcrdcr afgcdaan mct '{,en dOl/kef'e bovenkant, een lichte ondef'kan·t en een d1:kke kop '.

40

14 october 1972 , Voge l enza ng (NH) , Tekke (1974) 'Groier> dan 2 Uuize l'den die kOl't iellOl'el! passeel'del! . OpllaUend 1J7:ite ondel'k:ijde . /)e ellige donkere pal'tijen wal'en de donkepe vteuueluiieinden ell cel! donkel'e u ,jn aall de aehie l'zijde de p vleugdn . I!ikke donke pe kop el! bOIJenbol'Hi. J dOllkel'e s iaal'ibmlden . De zwape voge l IJ loog kp'ingel!d van N naap ;t.uid ' .

Deze g rootteschatt ing I"ekt niet · de gel"en ste 1I1ate van vertrOllll'en . Vl e kkelo ze of bijna-vlekkeloze exe1l1plaren d ie ee n donkere kop en bovenborst he bben , zi jn ze ldzaa1l1 (e[ . Svensson) . liet l i jkt ni e t Ivaarsch i jnlijk dat bij een dergelijke c01l1b inatle ook nog een donkere v leugelachternlJld zal optreden (die wel typi sc h i s voor de Uuteo/Pemis -groep) . Over igens blijft het in het ongewi sse of de ,,'aargenomen vogel we rkelijk ongevlekt Ivas of moge l ijk I kht gev lekt . Over de Ivaarne1I1ingsomstilndi gheden wordt alleen venne l d dat de zon scheen en de wind noo rd oost wa s , en ni ets ove r afstand en positie van de waarne1l1e r s tot de vogel. ' Ook op de bovenzijde staken de hand- en ar'mpermen donke I' a[ iegen de vteugddekvepen ' . liet Ivoord ' ook ' schept venvarring . De s uggest ie I;orclt gewekt dat de hand - en a rmJlennen ook op de onder zijde gehee l donker z ijn . Bij een S langenarend kan dat nooit het geva l zijn . In verband hi e nnee kan 1I1en zich afvragen I"aar de ee rde r genoe1l1de ' donke pe vleugeluiteinden ' aan de onder zijde precies beginnen. Ook naar de mate van het contras t op de bovenzij de en de kleuren van schouders en rug kan 1I1en g issen .

Over s i lhouet , vliegl\' Lj ze en houd .ing van de vleugels , vonn o[ lengte van v leuge ls en s taart wordt niets 1I1edegedee ld.

28 september 1975, Naarden (NH), lekke (1977) 'Een l'oo fvogel , gl'oiep dan een Uuizepd ( .. . ) De vleugels wal'en IJan onder'en uehibpuin . Ongevee p op de gl'ens van het ondePlJ leugeldek en de gl'oie slagpennen liep (op elke vleugeU een duideli jke , e pg donke l'e band '.

Een de r ge lijke opva l.lende band ove r de onde rvleuge l (die vo lge ns de bij gevoegde tekening ook lan gs de gr ens van he t vleuge ldek 1I1et de kleine s lagpenne n 1 Lep) k01l1t bij ee n Slan genarend nooit voor . De gr ondkl e ur van de onde r v le uge l s i s nooit li chtbruin1l1ilar witachtig . ' De kop was opvallend gl'OOt en I'ond en wa .~ ca paJl1etkleul"i g mei pelatie[ lichtepe plekken bij de ogen ' .

Een cara1l1e lkl euri ge kop heeft de S langenarend .in geen enke l kleed . Lichtere plekken bij de ogen op zoie t s al s een ' ca paJl1e&kleul'ige ' kOJl i s typi sch voor een lichte Bui ze rd U. buteo (c[ . Svensson).

14 apri l 1976 , Hi l versum (NH) , Sc harringa & Osieck (197R) ' ... een zee p [ops e poo[vogel ( . .. ) op een afstand val! onuelJeep 100 meiep ( . . . ) de ondepzijde IJQrl de vogel goed te zien waa pbij de donkel'e kop en hals a[aiaken tegen de vl'ijwel wiiie ondel'z ijde vml de vleugel s en bopsi en buik , bovel!dien ww; de vogel l'ichi gesi peept op borst en onde pvleugel , in de VOI'n1 van pijen don kel'e Vlekjes . Polsvlekken ontbm ken . ( ... ) De siaal't, die VP7:j bl'eed was en stel'k afger>ond, was moeilijk pl'ecies te ber;chl'ijven, daal' de vogel de.:::e :;ieodr; dmaide op de maniel' :::oals we die van 1JOUWen kennen . Zeker> we r>d (op de onder:::ij·· de ) een donke r e eindballd gezien, echier niet zo bl'eed als b'i j Ruigpooibuize pd, ook niet <: 0 coniraGtrijk '.

Ook hier ste l t de l;a:1 rn eme r bi ijkbaar vo l ledig vertroUl"en in z ijn 1I10ge l ij kheden de g rootte van de voge l zonder vergel ij k ing met andere soo r ten te kunnen be pa len . Bij de mees te S langenarenden i s de bars t donke r. Passe r en I, i j he t sca I a van donkere llilar li chter e exempJ.aren, dan z ie n \\'ij het donke r V(111 de bOI's t pas het laats t venhvijnen na achtereenvolgens dat va n kop en hal s . liet beschreven type met alleen donkere kop en hal s komt niet voor. Vóór de determinatie al s S lan gen41

15-16. S l angenarend/ Short-toed Eag l e Ci r>cae ius gailic uv , Frankrjjk, lIIe j 1980

(ilen茅 Pop ) arend pl e iten de rij en donke r e vl ekken op de onde rvl euge l s en he t ontbreken van po l svl ekken. Opgelllerkt dient t e \vo rden dat sOllunige Wespendi even prec i es he t ze lfde vertonen (0 . Svensson) . Svensson noelllt de s taart ju i S [- SIIKII, lIIet zee r r echte z ij kanten en, hoe\\'e I eni.gsz i ns r ond aan he t e ind, lIIe t sche llJC hoe ken ilan de zj jden. Ander e r oofvoge l s zoa l s lIIe t IWllle de Wespendi e f en lIIinder frequent de Iluizc rd, draai en ook IVe l lIIet de s taart .

' Boven;;i j de : Op ee p:; ie ge;;icht ~efir> cOlli pan i pi ,jk ! Zee p dOllk(')'e .~ lagpenllen , lichte v~eugeldeklJe pen (kleu r> moei lijk ie be rJ c:ln' i,jlJell ) . flug en kop dOllke r>de p dali v leugeldekve pen , maal' lichie r> da n nlagpellnell . Siaar>tbcwis hwi de klew' van de v leugeldekvepen , IJaal' eind Gtaar>t ioe donke pde p opdcl1d . ( ... ) lIei einde all de niaa pt wav y.cke r> 1;0 donke r al:; de v l agpennen '.

Slangenilrenden lIIet een der ge lijk contra s trijke boven z ijde z ijn een g r ot e uit zonderin g (c . Svensson). Daarbij kan men z i ch bovendi en afvragen hoe ' geIVoon ' dit i s in cJmbinat i e met een donker e kop , hal s en rug . De t ekeningen in Porter ei al . t onen bij de exemplilren met lichte bovenv l euge l s t e l ke ns een ne t zo I i Chte rug .

Svensson teken t en noemt bij de V(1I1 boven zee r I i ch t e voge I s IViI t donkenle l' schouder s en rug en bovendi en een donke nlel' voo rvl euge l. Vo l gens Svensson z ijn de dlVarsband en op de boven z ijde van de s taart van zee r gr ot e ilCs tilnd IVail l11eemIJilar (het mees t du i de l ijk IV:lnnee r de s tailrt \'Iordt gespre id) . Van een nailr he t e'ind t oe min of meer ge l e ide l i jk donkenier IVordende s tailrt i s noo it sprake . De gr ondkl eur bl i jft in all e gevall en ove r de gehel e l engt e ge lijk en de banden z ijn du i de l ijk gedefini ee rd .

De IVaal11emc r j s van mening dat de voge l een vo l \\'assen exemplaar betro f . I<edenen hj ervoor IVonlcn niet aangegeven . Vo l gens de I i t eratuur i s l ee ftijd sbcpal ing bij de S langenarc nd op gl'Ond van z ijn kl euren ni.et moge I ij k .

22 mei 19 76, Baarn (U), Scharl' inga & Os ieck (1978)

' Yat gl'oie p da n BuilJe pd me i vl'i j la,'1ge, IJa i af ger>onde en :;iepk ge lJil1ge pde vleugelG. SiaaFi ong . e ve n lallg aiD br>eedie val1 de vleugelv . Bovelldelen bpuilzaohiig met lichie r>e vleugeldeklJe pen . Rug en bovenv iaa r>t niet goed kUl/llen lJeoOl'delen .

Onder delen w'itachiig met donke r>e , bij l1a ;;wa pie keel en kl'OP, e/l nie pk - donkel' ge lekie bor>:; i , buik Cll f lankel1 . Onde r>vle ugel en ol1dePG iaapi /liet goed waar>gello-men, in elk (Je lJal ;;ee p l路i cht . ' 112

Ove r de bc pal ing van de gr oo ttc i s reeds hc t ecn en ;lIldc r gc zegd dat oo k hi e r

IVee r van t oepa ss in g i s . IloclVe l de \~aarnell1c r vc nl e r in z i jn bc s c hrijving verlIle idt da t dc voge I op g r o t e a l's t;lIld (t e nll1 i ns t e 500 111) door Ko kll1cc Ul~c n [,a P I/I.; p'iJibwldus \Vc nl I;ls ti.g gc v;l ll c n, vc r gc l i j kt hij hun g roo tte n I!i e t . De kari gc heschrijving hc va t ni.e t s IV;lt s pec il誰 c k i s voor de S langenare nd. De hc t aan de zc onvo l Le d igc besch I' ij v i ng is hc t rc i t da t de IV;I;I rn ell1c r dc vogc L p i o t s c Ling e n s Iec ht s kort r echt bovc n z ic h zag voo rdat de ze ac hte r ccn hui s vc nh~ec n . Pas Late r zag de IVaarnCll1e r de vogc l op SOO 111 in t cgc n l icht van zi c h ar vi iegen .

' VloofJ IWUlJelijka , v r i j lJel u端sluiiend gl7: j vluchi met pech ie of ieiD holle vleu gels . Ilangt l'egelmaiig siil ,in de lucht - tegen de zwakke hlind in - , met holle iets naaI' VOi'en gehouden vleugels , lJaapbij de vogel telkmw de poien laat hangen en i i'appelende beweg7:ngen maaki . Bidi tweemaal ko pi mei diepe vleugelslag , hangende poien en v pi j ho pizoniaal gehouden lichaam . ' Dc opll1e rk in g ove r dc naar vore n gehouden v lc ugc l s i s onduid e l ijk; bedoe ltlt de IVaarnell1e r dat hand- e n allnv le ugc J naar vo r e n IVorde n ge houde n of a Il ccn dc a lln zoda t de v I e uge I bocht naa I' vor e n s t ce kt (hetgeen indc rdaad op een S I;lI1genarend pas t ) ? Wc l ke vo rll1 hee ft de acht c rrand van de v le ugc ls hi e rb i j? De bij een S lan gena rc nd opva Il c nde brede v le uge l s cn de I ange a 11l1en ,,'ordc n n i e t genoell1d. Op de vo rll1 van de s ta a rt IVo rdt nie t ingegaan . VrijIVc l all e r oofv oge ls en oo k ande re voge ls late n in de vlucht hun po t c n ge r cgc ld bun gc lc n o r lI1a kc n c r b e\~eg in ge n lI1ee . lJit i s ze ke r ni e t voo rbc houdc n aan cen S langc narcnd, ook ni c t bij he t bidde n. lie t rc it da t de voge l zi c h op g ro t c afs tand van dc IVaal1lell1e r ar b C\~oog in t e ge n I ic ht, r oept v ragcn op ove r de naUl~k e uri g h e id V ~Ul he t IVaarnCll1cn van het ' s t i Is taan' in de luc ht e n hc t ' bidd en'.

14 juni '19 80 , Hond sbo ss e Zeel'leri ng (NH), de Roever (19 80)

' 7,ee p gpoie POofvogel (in ve pgelijk-ing mei Scholeksie ps Ila ell1a t opus os traJ egus en Zi lve l'lueeUlJel! La ru s argcnta tus die vogel najoegel1 ) met gpote vooi'ui iG iekende kop , lWlge el! voo )'al IJ pede vleugelD en vpij lange Gmalle Giaal't ' . ln rc ite geven de IVoo rdc n ' zee r g r o t e r oo f voge l in ve r gcl. i j k ing lI1e t Sc ho leks t e r s cn Zil vc rll1eeulVe n ' IVe inig exac t e inro nnati e ovc r de g roo tte en late n de be pa l ing hi e rvan ove r aan IVa t de le zc r zi c h bij de ze s ugge s t ie \~e n s t voo r t e s t e ll e n . lIetze i rde ge Ldt voo r de ' vrij l:lIl ge ' s taart . Latc r IVo rdt in de besc hrijving nog t oegevoegd dat dc ' pi j lange Giaapi en lange vleugels mei hlai donke l' licht. COI1i pan i ' aan vanke I ijk aan ee n manne tj e Brui ne Kieke nd ie r Cil'cWJ aepuginor;uD dc de n de nkc ll. lJe ze ve r ge l ijking \端j s t op een voo r een S lan gcnare nd t e lange s t a art .

1I0e \~c l de s mal Ic s taart voo r een S I;lIlgenare nd p le it, kan dit even zec r op ande r e s oo rte n V;1l1 t oepa s s in g z ijn zoal s de Wes pe nd ie r zodat he t j ;ulUner i s dat een nade r c oms c hrij v ing van de vo n n van de s taart ontbreek t (tusse n Il'e s pe ncli e f, Buize nl , S lan gena re nd or 11I~c r gar e nd Ilie paaeius pel1na t un i s gelVoonLijk ee n v rij duide l ij k ve rs c hi L in s ta:l1' tvOl'ln (cr . Sve nss on) . ' Tijdens gli j paIweG wepdell de vleugels vl' ijwel hOl'ixontaal gehouden; a Plu leugel lIl'i.;r;chiell ieir; omhoog, handvleugel 7:11 elk gevat duidelijk omlaag mei omhoogge k pu lde toppeIl ' .

Sve nss on ve n ne ldl da t ee n S La ngenare nd ' .. . in r J ijvluc ht z ijn vl e ugc i s in g r o t e ma t e hori zontaal houd t, gelVoonl i jk me t onbeduide nd gc heven handc n c n gcen ge zonke n Iw ndc n' ( in ve rta l ing doo r St e rckx) . Po rt c r ei al . besc hrij ven: ' ... \~h e n g l idin g , anns r a is e d ve r y s j ightl y ;md hand s co rre s ponding ly droopeel' . Bij hc t g l.ij ele n 1V0 rd t de hanel du s hoogui t evenvee l om Laag ge houde n al s de a rm omhoog .

Dc be s c hrij v ing van dc Ilonel s bosse Zee" e ring voge l s ugge r e e rt dat de handv lc uge l lage r "c rd ge houdc n . Ove ri ge ns i s de dia gnos ti s c he "aa r dc van de ze kenme rken k le in doo r hun ve rande rljjkhc id onde r invl oed van de oms tandi ghede n . ' Van bOllel! /) puil1 mei donke pdel' stagpennen , z ondel' liehiel'e siuit 0 schoude ps .

Op ondeplileugel in elk gelJal liehie gpoie slagpennel! mei uehepp afgesneden 21Ja pte pUIlielI (bij oopbeeld alr; bi.' l10dfJ r-louw ~ I i I vus mi I vus ) '.

113

IJc donkc rc vl cugc lpuntc n bij ce n S I:lIlgcnarcnd z ijn niet sc hc rp :Irgct'c kcnd, dc vl e uge lpunten ,,'o rdcn ge lc ide l ijk donkc r (cf' . Svensson) . I'cn Rod c I\'OU\. hec rt gc hee l donke re vingc rs , een S lange nare nd ni e t.

Omdai IJij de pogel n'ie i r ee/ti VWI ol/de pe l/ hebb(m """,pue/wmell, komlcl/ IJi j hei j u'in ie patl'oo/1 Vall de ondel"v leu:!" I I//:e i goed vw ; i:; ie llell . ( .,. ) Or de ::elwüNI/f) iW;Dell de donke !'e keel en bovcl/boP:;i "11 de v lekke p'i ga ol/<I"l'i)ol':: i ,,,,hc I'p IJa:; , elal/ IJel geleieleU j k vi a :; ieeels mil/de l' diehie v lekking, ,i :: (!all 01/ ,«; {ulIIela"hi ol/irmapl, ' .

Op he t be lan g V,IIl de t e ke n in g op dc onde rv Iel/ge Is , de i nt ens i t e i t h i e rvan in cOllibinati e IIICt di e V,IIl de onderz ijdc van he t I ichaalll e n de al o r ni c t di cht e re vl e kkin ~~ bij dc pol sc n, is r eeds gc\.e zen. ' flai de niet al'e lldachii gen be u e f' i ;:ou , mede doOi' hel, gcle oog, de be:wltl' i j vl:l/g vall hei veI' enk leed alleen nog op dni VGn de flespel/die }' I'c rn i s ap ivo ru s kl/rnen paDsen . /l l'(Je:&ie n van hei gedl'a(J (bülden mei af'ha ngende pO i (m ) , de bl'eJe vlel/gal D en he/. a pel/daehiige poo!'komen kan de;,e rool'vogeZ evemJel op milldm' s ubiicle kel/ me!'kel/ IJo!'den u-it(Jeslo i en : nomeli j k op (Jl"Ond van de d r ie e ven b pede equ'idiDianie dOl/ke pe banden op de bov em;Laal' i '.

Bidden lIIe t afhangende pot e n i s ni e t voorbeh ouden a::lIl ee n S lan genarcnd. ~ Ie n kan z ich :Ifvragen o f cle voge l werke l ijk bidde of zi c h een paar lila a I uit sc hudde zoal s bi.jvoo rbee ld een I\'es pendi e f dat doe t (cl' . Svensson I98 1). TOllilleur ( 1971\) \. ij s t op he t arend achti g aand oende s i,lhoue t van een We s pendi e f, de bij ac ti eve vlucht krachti ge en soepe le vl euge l slagen, de duid e lijk ge zonke n handen bij he t gl ijden en de 'dikke kop' wannee r de ha l s i s inge trokken. Gel e ogen kOllien niet <Jll een bij I\'es pend ie f en S langenarend voo r Illaar ook bij Bui ze rd en Ru i gpoo tbu i,ze rd die een nogal va ri<Jbe l e oogk l e ur hebben . 1nderdaad zou een I\'es pe nd ie f kunnen \.orden uitges lo t en op gr ond van de drie even brede equidi s tante banden op de s taart.

Tweede ka Iend e rj aa r lI'es pencii even hebben i n jun i d oo q~aan s v i er even brede equidi s tante staartbanden die ni e t e r g opvall en ollidat de s taart vrij donke r pl eeg t t e z ijn (e f' . Po rte r et al . ) . Bij sOIiDlli ge exelliplaren zijn de banden echte r bijna ne t zo opva ll end al s bi j vollva s sen voge l s (ef' . Crallip & S iliDlions 1980) . Ve rde r i s bij een S lange na r end de e indband ,,'a t brede r en de binnens t e ,,'at small e r clan de midde l s t e .

Sumlllary So f ar 12 cas es o f Short -toed Eagl e Cil'caeius galheus in t he Nethe rl ant:s have been publis hed, Three of these r e f e r to find s . !'rom e i ght obse rvati ons the cles c rip ti ons ar e compared wi t h the mor e r ece nt Lite r <J ture on identifi cati on of Short- toed I'ag le ; rrom one obse r vati on the desc ription .is no longe l' ava i labi e .

The de scr i,ptions a ll o\. mo r e cri t i c i sm than one would \. i sh.

Ve n/ij zingen Glut z van Hlot zhe illl, U. N., Baue r, K . ~ !. & He zz e l, E. 197 1. /Iandbueh de Y' VögeZ Mit teZeu popa:; ti Frankfurt [1111 ~ Ia in.

Grimt, P.J. 1980 . Judging the s i ze of btrcls . Bpit . Bi pds 73 : 227 - 22 8 ; /Juieh BiY'ding 2 : 12 I .

Kl atte , J .II. & I\'o lff, A. B.I!. 19'1 1. Waa rnem ing van ee n S lan genar end Cil'eaetu:; gaUicus i n Nede rl and . Limosa 44 : 190- 191 .

Porte r, R. F. , Willi s , l ., Chri s t ensen, S. & Nie l scn, 1>' 1'. 1976 . pt'ighi idenii f'i ca t i on o f' t:ul'opean J'ap tOJ'8 . Tweede druk. Be rkhams t ed. cle Roeve r, J. I\'. 1980 . SI angena r end bij 1I0nd s bosse Zeeweri ng in j uni 1980 . Duteh BiPdil1g 2: 56- 57 .

Scha rrin ga , C.J. G. & Os ieck , E.R. 19 78 . Ze ld zallie voge l s in Nede rl ,lJld in 1976 . [,imoHa S I: 137-1 46.

Sve ns son, 1. . 1976 . Probl eme t a t t s ki Ija IJus Dvärgö rn /I-ie J'aaeiuG pennatus och Ormö rn Cir>eaeiw; gaZUeus frftn Ijusa vrBkar Buteo/ Pel'nü . vllp V8.(Jelväl'Zd 35 : 2 17- 234 (ve rta li ng doo r T. Ste ;'ckx in Veldol'l1iiolo(]l:HCh 7'ijd:Jch ï'i "i I: 7 1-93) .

114

Svensson, I.. 198 1. Om bes täJmüng 1 niJt av Bivrlik Pernis apivorus - art , lilder oc h kön - s; unt jümrörel.ser med Ol1nvrlik Buteo buteo . Var page lvär l d 40: 1- 12.

Te kke , ~ I. J . 1972 . Onüthol.ogie V<Ul Nede rland 1969 en 1970. [,imosa 45: 58-89 .

1!1 73 . OmithoJogie van Nede rland 1971 . T,imosa 46 : 72 -88 .

- - - . ·1971\ . Om i tholog ie van Nederland 1972 . [,imosa 47: :B- 50.

- - - . 1977 . Om:ithologie van Nederland 1971\ , 1975 . [,imosa 50 : 34-60.

TombelIl: ' F. J.. I: . 1978 . Ile t ellnina tieprob 1emen bij Bui zerd, Buteo buteo , en lI'espendlCl, Per m.1J api vol'US , "in vluc ht. VeldornitologilJch 1'ijdschrift 1: 10 2- 11 O. J:dward J. van IJ zendoom, 3e Schinkelstraat 45, 1075 TK J\msterd,un

LARGE FE MAL E HEN HARRI ER TRAPPED AT CASTRICUM IN NOVEMBER 1980

On 3 Novembe r 1980 an inunature (probabJy first-year) [emale lIen lIarrier Circus cyaneus was trapped at Ringstation Castricwn, Castricwn (Noo rd-Iloll and) . Because it l ooked extreme ly large , the binl \\'as described and measured .

The bircl' s plwnage was not ve ry different from t ha t of o the r inunature female lIen lIarr iers trapped at Castricwn . lts underparts wer e heavily s trea kec!. '['he head pattern was perhaps more contrastlng t h,m usua]. lts irides were wü[ol1n chocolate-brO\~I)' The measurements \Vere as [o llO\~s (the maximwn measurements of inunat u re Eurasian lIen lIar rier e . c . cyaneus as recorded by Ni eboe r (1973) in parentheses) : \\'ing 395 nun (389), t:.d l 250 nun ( 264 ), bilt 19. 6 nun ( 19 . 6) , tarsus 87 . 2 (80) and weight 483 . 6 gr .

Nieboer ( 1973) in his study o r the harrie r s o r t he 1V0dd measured 104 s kin s of inunature femal.e lIen lIarri.e r s [rom a ll ove r Euras ia. Except [or the t a U (\,rhich he meas ured in a different \,ray) , Nieboer ' 5 measurements \,re re not iceabl y sma ller t han thos e o[ the Castricwn bin!. ln fact , the measurements of the latte r \,re re more in acco rdan ce wi th the max ima for inunature femaJe J\merican lIen lIarrier (or ~ Iar s h IIm,rk) e . C. hudsonius as r ecorded by Ni eboe r: wing 395 nun , ta il 256 nun, bi J I 20. 1 nun mld tarsus 87 nUiI. RecentJ y , the occur rence in Europe o[ Ilen IlalTie r s s holVing pllUllage cha rac ters o[ American lIen lIarder attracted attention (van Kreuningen 1980 , Oreel 1980 , lI'a]]ace 1971) . 'I'his no te s hows that lIen lIa rrie r s r esembling flJnerica n Hen lIarrier i n size and struc ture do also occur i n J:urope .

Refe rences van Kreuningen , J. 1980 . lIen lIarrie r Cir c us cyaneulJ \,rith features o[ American lIen lIarrier e . c . hudsom:us . Dutch Bir ding 2 : 10.

Nieboe r, E. 1973. Geograph-i cal and ecological di ffer en i i aiion in the genus Circus . Ams terdam.

Oreel, G. J .1 980 . lIen lIarrier Cir cus C'yaneus w i th un s treaked rufous underparts .

Du ich Bi rding 1: 101. lI'allace, 1l.I.~ 1. 1971. I\meri ca n ~ Iar s h I!m,rk in Norfo l k. Br it . Bir ds 64 : 537 - 542 .

Q.L. (R ienk ) S li ngs , J;m Ligthart straat 56 7, 196t1 IIR

lIeems kerk 45

OVER LEE FTIJD VAN STEENAR END IN FLEVOLAND IN WINTER VAN 1980/81 ON AG E OF GOLD EN EAGLE IN FLEVOLAND IN WINTER OF 1980/81

In de winter van 1980/81 vc rbleer in Flevoland (ZIJP) een juveniele Steenarend II qui l a ehrysaetos . V.an :10 tot 2'1 novembe r \\'e rd de voge l ,,'aargenomen bij Le lys tad in OosteJ ijk Flevoland (cf . van Esb roeck & Gartner 198 1). Van 2'1 november tot half apri l werd waa r schijnlijk de zelfde vogel vrij\\'e l dage lijks gez ien bij de Spie kl"eg i.n ZuidcJ.i jk Flevoland (Jan l3ergs hoeff per s . med .) . Vee l vogelaa r s uit binnen- en buitenland hebben de vogel goed kunnen bes tud e ren.

Omdat de Lee (tijd s bepaling van de betrokken Steena rend problemen opleve rd e , leek het mij zinvol om de moe iJijkheden t e bespreken we lke s amenhangen me t de leeftijds bepaling van juvenie l e en onvolwassen Steenarenden . Deze moe ilijkheden hangen voor een groot deel samen met he t feit dat de hoevee lhe id wit op de s lagpennen en s taart individueel s terk ve r schUt. Bovendien ve rtoont het rui schema i ndividuee l ver sch illen .

Bij een juveniele Steenarend vallen de witte basi s aan de s lagpennen en de \"itte s taart met de zwarte eindband op. De voge J i.s verder vrij egaa J brui n van kleur. ~ Ie t mune op de flanken i 5 vaak eni g \"端 aam"e zi g . a VleI' tot vij ( jaar krijgt de voge l he t volII'a ssen kleed . In dit k Leed i s he t wit op de vleugel en s taarten lichaa ms veren ve rdwenen . lJe voge l i s egaa l donkerbruin en heeft de voor de St eenarend karakteristieke ' gouden ' kop- en ne l-'Ver . en en geelbruine vleuge ldekveren .

Slagpennen . De hoeveelhe id wit op de s lagpenn en i s bij juveni e le en onvolwassen St eenarend en niet nauw gere latee rd met de l eefti jd (Tjernberg 1977) . Op de bovenv1euge l kan het wi tin he t juven ie l e kleed al a[\"e zig zij n; ook op de ondervleuge l vari eert de hoevee lhe id \"i.t s t e rk. (De \"aa rgenomen hoevee lheid wit op de s lagpennen i s daa renboven afhankelij k va n de \"aa rnemingsoms t a ndi gheden en houding van de vogeL) Staart . De s t Jart k Leur is m:i nde r vari abel maar ook hie r zij n in he t juveni c Ic kLeed afwij kingen nie t onge\"oon . ~ Iees ta l gaa t het dan om vogel s me t minder wit dan de normale hoevee lhe id - tweederde va n de s taart - op de s taartpennen .

In het tweede kalende rjaar wordt bij de (t\"eede) rui met name ee n aantal handen s taartpeJUlCn ve rV<Ulgen (Jollie 19/17). S l agpennen . Na de rui van de bilUlCnste handpenn en i s de witte vl e k op de ond e rvleuge l s nonnal.iter grijs en bruin , nog s l ec hts een tint lic hte r dan de handpennen va n het voll"assen kl eed (c f . Glut z von Blotzhe im e t al . 1971) . Bij de t.\"eede rui \"o rden de bu i t ens t e handpelUlCn en de annpennen nie t vervange n (of cr ru ien s lechts enkele pennen) . liet wit op de basis van de armpennen i s daal'om ook in het onvoll"assen kl eed veelal goed zichtbaar. Na de de rde l'll:i i s ook hi e r het wit mees t a l. verd\\'enen . Staart . De s taartpennen zijn na de tweede rui mee r gl' ij s dan ,,'it. De rui van de s taart verloopt echte l' zee r onrege lma ti g zodat ook na de derde ru i nog pennen van het juvenie l e kl eed kunnen voorkomen (Cramp &- Sinnnons 1930 , JoU i.e) .

Bij de tweede ru i \\'orden de l ic haamsveren niet a lJ.e verva nge n . De vogel maakt dan een gev l ek t e indruk doordat I ichaamsveren van het juveniele kleed voorkomen naast ni eUl"e donke rd e r ve ren . De v Leuge ldekve ren krijgen na de tweede rui de geelbruine kleu r van he t volwassen kl eed. ~ Ie t

vrij g rote ze kerhe id kan men onder goede oms tandi ghede n he t juveniele kleed va n de St eenarend herkennen . Een be langri.jk kenme rk i s hi e rbij de verdeling van het \vjt op de staa rt . Ook het vo L\"a s!;en kl eed kan men goed he rkennen. De t\vee of dl'ie k Lede n tussen het juven ie Ic en het vo.l.h'assen kleed leveren echte r vaak onopl os bare pl'ob Iemen op . Voge l s me t een der ge I ij k kl ccd kan men het bes te al s onvo l wassen de t e rmine l'en (c f . Joll i.e ) .

46

17-18 . Stccnarcnd/Golden Eaglc Aquila ahrysae i cs , Flcvo land ( ZIJP), maart 198 1 (lIené Pop ) Ilc St ccnarc nd van FLcvoland had ccn t ypi sc h juvc ni c l klccd . Ilc staart \; a 5 voor tll'ccdc rdc \;it cn op dc bovcn- cn ondcrvlcugc l \;a s duidcl i jk dc \I'lttc bas i s aa n dc s lagpclmc n waarnccmbaa r . Dc hocvcclhcid wi t \;a s cchtcr s tcrk a rhankc I.i j k van dc lI'aarncm ingsoms tandi ghcdcn. Tussc n dc rJ<1 nk- en buikvcl'cn wa s bij cni gc lI' ind hct \áttc ba s a lc gcdccltc van dc li c haams vc rc n go cd tc zi cn. (~ Icd c op g rond van dc zccr lic htc (of wi ttc ) bcvcdc ring van dc dij cn tar sus mag \;ordcn aangcnomcn dat dc Stccnarcnd van Flc vo land uit Scand i nav ië or Noord-Ru s l and afkoms tig W<1S (af . Glut z von Blot zhcim et alo ) . )

Summary From 10 Novcmbc r 193 0 until mld-J\pri l 198 1 a n inunaturc Go ldcn Eagl c Aqu'Ïla ahrysaetos s taycd in Flevoland (Zuidc l ijkc IJ ssc lmccrpo ld cr s) . Thc agcJng prcscntcd d i fficultic s . J\fter di scus s ing thc a gc ing of Co ldcn Eag l c , thc author is o[ opinion t hat t hc FLcvoland Co ldc n Eag lc lI'a s a juvcnilc bird .

Ve nli j zin ge n Cramp , S . & S"inunons , K. E. I.. 1980 . 'l'he bi rds of ihe 11este m PaZeaml-ia 2. Oxrord. van Es broeck , J. &Gartnc r, 1' . 1. . 198 1. Stccnarc nd bij I.c lys tad in novcmbc r 1930 .

Dutch Bi!'ding 2: 129 .

Glut z von 131otzhc im, U. N. , Baucr, K . ~ 1. &- Bc z zc l, E. 1971 . lIandbuch de r' VögeZ M"itteZeuropas 1\ . Frankfurt <[m ~ Ia i n .

JoUic , ~ I. 194 7 . Plumagc c ha ngcs in thc Co / dc n Ea g lc . Auk 64 : S4 9-567 .

Tj c l'llbc r g , ~ 1.1 9 77 . Ind ividucll "igcnkiinnin g av Kun gsö rn ar . var' F3.gelvär'ld 3(, : 2 1-3 2. "aul dc IIcc r, IIcndr.ik Ca s imirs traat 1(,0 , 3 136 BE

Vlaardingcn 47

BAIRDS STRANDLOPER OP D E MAASVLAKTE IN SEPTEMB ER 1980 BAIRO 'S SANOPIP ER ON DE MAASVLAKTE IN SEPTEMB ER 1980

Op ZI septembe r l!lIlO om oms tree ks 14:00 zag ik op Ile ~Iaasv l akt e (ZII) ee n Cali dl"is-s trandlope r die ik nie t kend e . Ile voge l bevond zic h tussen een IO-tal ru stende Bontbekplevieren Charadr i UIJ hia i1:cula op een s paar zaam beg roe ide zandvLakte . De h ie rnaa s t ge legen s likplaa t s tond door geti jdell'e rking op dat momc'nt onder ,,,ate l'. Zittend op de g rond wachtte he t groepje kenne lijk op een lagere ,,,ate r s tand . llc voge l ,,,a s duidelij k kl e ine r dan een Bontbek en ,,,eek af van de mij bekende s trandlope r s door zi jn bruingele kl e uren en rege lmatig breed gesc hubde bovendelen . De snavel lI'as kort en VI' i jwel recht. Op g rond van deze kenmerken k,,,am de gedachte aan een Ilainls Strandl oper C. iJail"dii in mi j op. (;ebrek aan verdere kenni s weerhie ld mij e rvan de voge l -terstond a l s zodani g te de tel1nine r en. Uit het verse , onversleten en rege lmatige verenkl eed maakte ik op dat de voge L z i c h, ge zien de tijd van he t jaar, venl10edelijk in zi jn ee r s te kaLenderjaar bevond . Ik kon de s trandloper bijna drie kwartier van een 10-tal m met de zon in de rug bekijken. lI ierbij gebruikte ik onder andere een tel escoop . }\[ en toe verpLaatste de vogel zich een paar m om ,"eer tu ssen de Bontbekken op de g r ond te gaan z itten . Soms ver s topte hi j zich in een oneffenhe id van het t errein zodat hij naulI'elij ks zichtbaar ,,,as .

Hoewel de voge l duidelijk kl einer wa s dan de hem omringende maar anders geproportioneerde Bontbekplevieren, kon ik mij op dat moment geen goede voorstell.ing maken van zijn gr ootte. De voorbij de s taart r ei kende vl euge l punten deden mij herilUleren dat dit onder andere bij de Bairds Strand] oper zo voorkomt. Toen het groepje opvloog en zich op de i nmiddels gedeelte lijk drooggeva ll en s likplaat bij ande r e st r andlopers voegde en ik de vogel naast Bonte C. aZpina en Kleine Strandloper s C. mi nuta zag , lI'as ik er vrijwel ze ker van dat het een Bairds lI'as . Ik waarschu,,,de Klaas Eigenhu is , Gerald Oreel en Ger:Jrd Ste i nhaus. Zij zagen de vogel nog de ze lfde dag en beves ti gden de juis theid van de voorlopige determinatie . De vogel verbleef tot en me t Z8 september i n het geb i ed en we rd door 1(ltallen vogelaars gezien.

Tijdens hoogwater zocht de Bairds Strandlope r, veelal in ge zelschap van Bontbekplevieren, droge zandige gedee lten op . De andere strandl opers , ee n ZO-tal Bonte , wat Kleine en Krombekstrandlopers C. Jel"l"uginea , bleven dan langs de waterkant .

Bij laag wate r foerageerde n alle s trandlopers door e lkaa r.

Beschrijving Kin en keel ,รกtachti g , rest van kop met Lichte bruingele onde r grond; donkere du i delij k afge zette vlekjes op kruin vormden st r eepjes in Lengte richt ing ; lichte lI'enkbraLllystr eep liep door over voorhoofd ; oorstreek en teugel grauwbru in; zijden van kop en hal s verder vaag gev l e kt, nek duideli jker . BOl's t licht bruingeel, zij borst met graUl"bru i ne vlekjes di e in l engterichtin g enke le ri.jen vormden; buik, fla nk en onderstaart zilverwit en ongestree pt, bu-i k duidelijk gesche iden van borst . Witac hti ge randen Vrul zwartbruine rugver en V0 l11Klen schubpatroon; ook sc houde rveren vertoonden opvallende \vi tac htige randen, binnenste ( in zit bovens t e) lI'a r en verder zh'artbruin maar mee r naa r buiten toe (in z-i t beneden) alleen subtel1ni naa l zwartbrui n, naar basis overgaand in bruingee I. Vleugel dekveren graU\vbrui.n me t lichte randen; onde rvleuge ldekve r en wit; 'te rt ia l s ' vrij donker met lichte randen ; s l agpelUlen zh'a rta chti g ; smalle maar du idelijke li chte vl eugel s tree p . Stuit en staart (ni et goed waarge nomen) in midd en donke r, aa n zijden wat l"ichter ; vleugelpunten staken naa r schatt ing 6- 7 Ilun voo rbij staa rt (op dia in verhouding tot tm'sus geme t en); s taart kwam ongeveer ha lve n"ege vl eugelpunt en langste tertial; zichtbare deel van tertials wa s ongeveer even lang al s z ic htba r e deel van grote s l agpenll en. Oog donkerhruin ; poten Zh'art (e nke l en zagen een gr oe ne zweem) .

48

19-20 . 13airds Strandloper/Bairc\ ' s Sanc\piper Calid:fois bail"di-i , De september 1980 (Al"ie de Knijff)

~ Iaasvlakte

(ZII ) ,

Besprek i n9

De Baj rds Strandloper was ongeveer zo groot als de kleInste Bonte . D':) poten \,'aren korter dan d te van een Bon te . De snavel h'as korter, 5ma 11er en me t een geheel recht cu.lmen . Ondat de staart meestal schud gI ng onder de vleugelplUlten, \;<1 5 ni et altijd z ichtbaar dat de vleugelplUltcn voorbij de staart stakcn. Een

langgerekt uite rlijk - dat in de literatuur vaak a l s kenme rk va n de l3<1ircls wordt genoemd - viel de meeste waa rneme r s niet op. Zoal s op [oto ' s te zi en i s , steken de vleuge lpunten bij de l3aird s echte r vaak "'e l opval l end ver ui t. Onge t,,'ijfe ld heeft dit te maken met de variatie in v leugellengte waarbij verschi llen tot 16 nun moge lijk zi jn (Prater e t al . 1977).

De bruinge le kleuren en de opvallende sc hubtekeni ng zorgden ervoo r dat de Baird s Strandloper telkens zonder al te vee l moeite kon ,,'orden t e ruggevonden . Geen va n de Europese s trandlope r s heeft in enig kleed de ze combina tie van kleuren en tekening. (In elk verenkl eed i s de Baird s, mee r bruingee l da n welke Europese strand l oper dan ook . Oe bovende l en zijn in het broedkleed vlekkerige r en bij vo h 'assen vogels i n de he r fst en winter vager ge t ekend dan bij jonge voge l s .) In sonunige s tudies Iwrdt gesproken ove r het ontbreken van een vleuge l st ree p bij de Bairds .

On ze vogel blee k ec hter wel dege lijk ee n vleuge l s treep te hebben. De ze str e kte zich over de ge hel e lengte va n de vl euge l uit en ,,'as , hoewel smalle r en minder opvallend dan bij een Bonte , i n de vlucht duide lijk zichtbaar . Ook Bond ; Editors (19 78 ) en Glut z von Blotzheim e t al . ( 1975) verme ldden dat de Bairds een vleugelst r eep heeft.

In de vlucht uitte de Bairds Strandlope r he rhaa lde lijk een kort droog ' prriet ' of 'kniet ' dat leek op de roep van een Bonte . De wij ze van voedsel zoeken ve rschi lde met die van een Bonte. lIij lie p snelle r, porde zelden en deed s l ec hts een pik na een stukj e l open of r e lUlCn. Dit was de derde waarneming van een Bai.rds Strandloper voor Nede rland. De ee r ste vogel werd gezi.en op 28 juli 1973 i n Zuidelijk Flevoland ( ZIJP) (~ la n'a 1974); en de tweede op 22 j anuari 1977 bij Oostvoo rne (ZII ) (Sc har r i nga & Os i ec k 1979) . In Finland, Frankrijk, Polen en ZIVeden werd s lechts een exemplaa r lVaargenomen (I\nonymus l980 , Glut z von BJ.otzhe im e t a l . ) maar i n Gr oot-Brittannië en I e rla nd tot en me t 1979 bi jna 100 (of . Rogers & Rarities Conunittee 1980) .

Summary From 21 w1til 28 September 1980 a first ca l enda1' -yea r Bai.rd ' s Sandp iper Calid pis bair'dii s t ayed at De ~Jaasv l a kte (Zuid - Holland). lt had the s i ze of a sma I.l Ounlin C. alpina and a b1'olVn-ye11ow ( ' buff ') ground- colour to head, upperparts and breas t, di s tinctly s t1'iped crown, regular broad whitis h-fringed uppe rpa rt s , un ma rked s ilvery-whi te beHy, flank and undertaiJ -cove1'ts , short f ine bi II wi th a s traight culmen and s hort legs . The I~i n gs did not proj ect a s far beyond t he tail as i n some Baird ' s . It s holVed a c l ea r, narrO\~ and light-co 1oUl'ed Ivlngbar in flig ht . It seldom probed but made one surface pec k at a time between s hort wa l ks and run s . This ,,'as the t hird record fo r the Netherland s .

Verwij zingen I\nonymus . 1980. Eur opean nelVs . Bpi t . Bir'ds 73 : 573-578 .

Bond, T.E.; Editors . 1978 . \\fingbar of Baird' s Sandpipe r. I3 p'Ït . Bi r'ds 7 1: 4 17 .

Glutz von Blotzhei,m, U. N. , Baue r, K.~ J. & Be zzel , E. 1975. lIandbuoh de r' Vögel Mi tteleur'O[Jas 6 . Wiesbaden. ~ Iarra , N. 19 74. Bairds St randloper Ca lidpi s bai pdii (Coues ) een lü eUl~e soo rt voor Nederland. Limosa 47 : 150- 152 .

Prate r, A.J., ~ larc ha nt, J.H. & Vuorinen, J . 1977 . Gu'ide to the identi fi oa'i ion and ageing of flola po tio wade r's . Tring.

Roge r s , ~ J. J . & Rarities Conullittee , The .1 980 . Repo rt on rare birds in Great Britain in 1979 . Br'it . l3'ir'ds 73 : 49 1-534 .

Scharri nga , C. J . G. & Osieck, E. R. 1979 . Zeld zame vogels i n I ederland in 1977 .

Li mosa 52 : 217- 232 .

Edward J . van IJ zendoo m, 3e Schinke.ls traat 45, 1075 TK 50

Amsterdam

BAIRD'S SANDPIP ER IN SÉNÉGAL IN DECEMBER 1965

On Ib Ilccembe r 1965 my \Vi. fe and I ob$e rved and phot ographed a Ilainl' s Sandpipe r Calidpis ba'i pchi a t (;andi o l, jU$t $outh o f Saint Loui s , in Sénégal. The binl \va s in \vin t e r pllunage . Thi s \Va s probabl y the l'i)'s t r eco nl fo r Sénégal and \ve s t e rn I\ f rica . I t is no t mentioned in ~ Io rcl ( 1972 ) and Serl e & ~ Io r cl ( 1977 ). The second r eco rd \\'a s on 25 Novembe r 1976 \\'hen a bint \va s obse rved and photog raph ed in The Gambi.a (Jen$en & Kirkeby 1980) . The onJ y o the r sub -Sahara Afri can r ecord \va s a t Wa lv i s Bay in Sout h West A[)' j ca on 24 Oc t obe r 18Cl 3 (Glut z von Blot zhe im et aL 1975 ). Thi$ reco rd i s , ho\Veve r, cons ide r ed controve r s ial (K . Il. Snüth in ~ Io re au 1972 ) .

Re fer ences G.lut z von Blo t zhe im, U. N., Baue r , K. ~ 1. & Be zze l, E. 1975. Ilmuibuch de p Vägel Mit te leuPOpas 6 . Wiesbaden.

J ens en, J .V. & Kirkeby , J. 1980 . l'he bil'ds o f 1'he GWI/bia . Aarhus . ~ Io re au, IL E. I!J 72 . 1'he Palea pctic- Afpican bi Y'd migpation systems . Lomion & Ne\\' Vo r k . ~ Io rc l, G.J . 1972 . I,iste cOllunentée des oiseaux du Sénégal ei de la Gambie . Dakar.

SerIe , 11'. & ~ Io rcl , G.J. 1977 . A field guide to the bi Y'ds of r-le st AfY'ica . London.

Pi et /,Ieeth, Ilramcnla an 5 , 2 11 6 BR

Ilcntvc ld

TOPOGRAFISCHE KAARTEN VOOR VOGELAARS

IIct komt r cgc lmatig voor da t bi j hc t t c I c foni sch door gcvcn van \vaarncmingcn van ze ld zamc vogc l s in Ncde rland fout cn \Vordcn gcmaakt bij dc plaat saanduiding . Dczc fo utcn zijn voo r ccn bc l angri j k dce l t c rug t c vocr cn op hc t fc it da t dc mees t e vogcl aa r s nic t ovcr gocdc t opog ra [ i sc hc kaartcn bcsclükken . liet i s daa r om nutt ig om c r op t c \vi j zcn da t dc door dc AM~B uitgcgcvcn sc ric t oc ri s t cnkaartcn op dc sc haa l I : 100 000 er g gcschi kt i s voo r gcbruik door vogc laa r s . Dc zc sc r ic bc s t aat ui t 13 kaart cn cn i s vc rkr i j gbaar bij a llc ANWB- kantor en. Dc door de TOpog r af i sc hc Dicns t u itgcgcvcn s pec iaLc kaa rten van de Waddene ilande n op dc schaal I : 25 000 zi jn eveneens er g geschikt voo r gebruik doo r voge l aars . Dezc kaa rten zi j n ve rkrij gbaa r bij cic Topog ra fi sc he' Dicns t (A fde ling Kaartvc rkoop, Postbu s 14S , 2600 AC Delf t & Te l efoon 0 1 5 - 1 2 0 8~6 ) . Tens l o tte dient t e \Vo rden gc\ve zen op de dool' cle Ri j ksdiens t voor dc IJ ssc lmecrpoldc r s ui t gcgeven kaa rt van Flevoland op cic schaa l I : 50 000. Deze kaart i s ve rkrij gbaar bi j de Rijk sdiens t voor de JJ sse lmee rpolder s (Afde l i ng Voo r1 i c hting , Plaat s , 8224 AB Le l ys tad g, Te l e foon 03200-9 2578) .

Redac tie 51

FIELD CHARACTERS AND HAB ITAT PR EFERENC ES OF GREAT SN IPE AND SN IPE

Fi e ld itienLi ri cat ion or ereat Snipe Gal/i//uf/U /IIedia anti cOllIpari sans he lIVeen i I anti Snipe (;. ul/Uil/aua ha ve heen IVc ll tloCl ullenlcti h)' 1\1,lIlkert ( I ' ) ~ O ) anti lValLlce (llJHOa, l'lHOh ) . IIolI'eve r, 1II0s l oh se r ve r s in Europe arc uni ike l )' t o he ro rtunat e enough t o sec large Jllullhc r s o r (;re;ll Snipe on pa ss age ;lIlti in th e ir \vinlering arca s and LlHI S noL :lhl e t o hecollle ruil )' Llilli I i:lr \" ilh thi s hird oul's idt' ils hreeding ran ge . Illn' in g s i x )'cars in Zalllhi:l - a counLr)' lI'he r e th e l;re,lt Snipe i s a r egular aml r eason;II11 )' COilU lion vi s i t or dUl' ing the n01'lhc J'Jl lVint er ( Benson ei aL . l !l 7 1) - I lI'as ahl e t o make a c l ose s tud )' o l' thi s spec i es . ~ Ios t o r 111)' ohse r va t i ons lVe r e matle a t I t,II;:I, Ndo I a ( 12, 57 S, 2H. ,17 E), :In a r ea o r seasona 11 )'- i nun dated g ra ss l.;lIlti bo rdering pe J1l1anent sll'ilmps and r eed- beds . Iie r e , the (;reat Snipe i s a COIlUllon pa ss age binl and lVinte r r es ident ,lIld I h:lve r egularl )' been ilhl e t o rlu sh helIVeen :1 0 anti 50 bird s rrom Icss than anc km 2 o r sui t ahl e hahilat ;lIlti al sa to handl e man)' birtl s . Snipe anel J:thi opian Snipe (; . l1i(7 1'i />(,I///I[; al so occur in thi s area and I have pubJ i shetl no t es on lhe ri e ld itlen t i ri cati on o r lhes e lhree spec i es (Ta y lor I!lHO). l ha ve als o obse rvcd man)' (;real Snipes in o ther areas o f' Zalllh i a and c l sell'her e in J\ 1'1' i ea, anti l knolI' Sn i pc lVe I I rrom J:urope . ~ Iy obse r vati ons rrolll J\rri ca lila)' ass i s t obse rv er s in J:urope aml e l selVh er e l a separate (;r eat Snipe rrolll Snipe in th e l誰 e ltl and ma)' th 1'011' same I i.ght on (;I'eat Snipc ' s habilat pre r er ences in its lVintering grollnd s .

Field characters ldenliri cati on o r (;reat Snipe i s r e lative l )' c as)' g i ven gootl vi ell's , ;lIld pluma ge c ha rac l er s , both on th e gr ountl and in I' I i ght, have been tl esc I' i bed b)' Wa I I aee ( 19H Oa ) 11' i th sub sequent adtl i t i ons and co rrec ti ons b)' Lhe s;ulle aulho r (11'a I I ace 1980b ) , Furthe r eOIlUllent on these eharac Ler s i s unnecces ar)' . Oth er ri e ltl tli I' r er enees he tll'een (;reat Snipe anti Snipe ma)' be conve ni entl )' separated in to s trllcture anti s i Ihoue tte , ac t ion and behilvi our in 1'1 i ght and on the g r ound, aml cal I .

1\ snipe does no t usualJ )' ri se LIIlLi I one i s c l ose t o it and il i s t hen o rt en a relV secontl s he rOl'e bi nocul ars can be f ocuscd on th e h i nl. Dur i ng lh i s in i t i a I pe ri od, importan t r eatures to no t e arc the cal 1., usuillJ )' g i ve n on ri s ing , the coJ our o r the under s ide , anti the 1'1 i ght ac li on. Th e upJle n vin g , hac k ;lIld tai I patte J'Jl ;lIld the biJl l enght and an g l e o r GlJTiage lila)' th en he ohse r vetl through bi nocul a l' S , l t i s i mpol'tan t t o \Va l eh the h i nl as i t comes dOlVJl hecause i t i s a t th i 5 Illomen t tl13 t th e ta i J pa t t e J'JI i s hes t seen.

Structure and s ilhouette In fli gh t , (;r eat Snipe i s a bulki e r h inl than Snipe aml ha s hroader lI' ings , These r ea'ture s , coupl etl lVith its sJolI'er and mo r e direc l fLi ghl, g iv e it a Illuch heav i el' appearance . Th e hi II i s no ti ceahl )' sho rter than that o r Snipe anti in ['li gh t i s carri ed nearer t o the ho ri zonlal, o rten at onl )' 10- 150 he l olV th e hori zontal. On th e gr OLUld, (; r eat Snipe appears hulki e r in the hod)' than Snipe anti it s Jarge r head and shorter hi 1.1 arc aJ so noli ceahl e .

Flight action and behaviour It i s some ti llles poss ihJ e t o idenLir)' ereal Snipe on 1' 1 i ght act i on a l one as it ri ses at a much shall OlVe r ang l e than Snipe , 1'1 i es mor e s l Old)' anti tlirec tl )' , usua l.l )' rOl' onl )' a short ti i s tance , ;lIld drops sharpl )' into cove l'. I ha ve f'ountl lhat l ong rli ghls (i . e . o r ove l' 30-S0 m) arc no t usual in Cr eat Snipe hllt I\'alla ce (1 980h) cOllllllelltetl that l ong 1'1 i ghlS ma)' he matle \"hen th e h i nis arc flu shed ['rom hahi laL etlges , and I ha ve ohse r ved that a CJ'eat Sni pe suhjec Led t o continuetl o r v j o l ent tli s luJ'bance h' i Il 1'1 )' ro r cons iderahl e di s t ance s , Thc fl i ght ac ti on o r (;I'eat Snipe ShOh'S none o r Lh c L)'pi cal da sh ,lJld z i gzagg illg o r SlIipe and indced,

52

a (;rcat Snipc in (Li ght is of t cn ma r c r cmini sce nt o f s uch I;ade rs a s Charadf'ü/B pl ove rs aml somc 'l'f'il1ga s andpipe r s than of a 't)'pi ca.l' snipe . This f eature wa s ment ioned b)' Wa l.I.ace (1 ~) 8 0b). Creat Snipe occa s iona11)' lI'ave r s s lightl )' in fJ ight but thi s i s no t a we .ll - marked ac ti on and i s made mo r e s loll'J)' than the z igz ags of Sn i.pe .

Snipe ri ses s t ecpl)' allli fI ies in a t )'picall)' [a s t z igzagg ing malUler, afte n [o r a .I ong ti i s tance , he [OI'e caminp, dOl;]) .less s harpl)' than Grea t Sn ipe . lt s houJ d be ba rn in mi nd tha t a ti r ed s nipe ma)' fl)' mor e s lOld )' than nonIlal and tha t an)' s ni.Jle ma)' on occa s ion make ver)' s hort fl ight s but uncle r such c ircLUns t ances iclenti[i cati on s hou.ld s tlU be poss ible on th e bas i s of othe r features . [ have of t en f Ollnd that Great Snipe , aftel' fl)'ing awa )' [rom the obs erve r I,'hen flu shed, I; i 11 turn and fl)' ac r oss h i s li.ne 0 [ vi s i on , thu s prov:i ding a goocl v·i ew o f the LUlcle r s üle patte m and the bil.l I;he r ea s Snipe usuaU )' continues t o 0)' in a mo r e o r l ess direc t .line , at l eas t LUltil it i s a cons ide rabl e clis tance awa )' .

The tail patte rn of a s nipe i s an important fi e lcl charac t e r, Great Snipe having mo re lI'hite in the oute r tail than Snipe wlLi ch in direc t El.ight ma)' shOl; no I;h i t e at all. 1I01l'evc r, I;hen a s nipe ' s tail i s no t s pread, the fuU ex t ent of the Ivhite is dif f i cult t o juclge and the tail of Gr eat Snipe ma )' at times ShOlv .l.ittle I;hite in [J ight . The ta il patte rn ma)' bes t be seen lI'hen the binl spread s .lts tai.l on landing and some tlmes also a t t a ke -oH . Creat Snipe o f t en keeps its taU pa rtl)' s pread in f1i ght, thu s makin g the white ve r )' no ti ceabl. e . I'irs t- )'ear Great Snipes ma)' have much I ess white in the tai l th an atlul t s but have moulted mos t of th e r ec tri ces b)' mid - wint e r when the)' appeal' s imilar t o atlult s (Prater et ai , 1977 ).

Behaviour on ground !\lthough its l egs al'e l ange r than those of Snipe (Ivallace 1930a ) , a Gr eat Snipe n0l1na11 )' appears t o G \lT)' i t s bod)' c loser to the gl'Ollnd , mov i ng ra the r ;\\; k\;a rdl )' on weU - bent l egs and appearing mor c ungainl)' than Snipc . ~I)' obse rvations sugges t that Great Snipes ente r I;ater to feed l ess [requent.l)' than do Snipes and a r e mo r e usuall )' seen feed in g at the edges of puddles and pool s lI'he r e the)' I; i LJ t a ke pre)' from th e surface a s we n as b)' probing . (;reat Snipes at Ital;a are inac tive durin g the da)' , remaining l;eH hi(klen in gra ss . The)' become mos t ac tive be fo r e dawn and at dus k, fl )'ing t o feed a t open mudd)' o r Ive t short -g ra ssed area s anti even at rain pllclclles on Jate rite o r g rave l trac ks . At Kanini Sel;age Wo rk s , Ndola, Creat Sni.pes act ive .l)' fed in the open at mucld)' se ttl ing tank s at l ea s t an hour be fa r e da )'break and [J ew out be fo r e sunri se .

Call s Wa H ace ( 1980a ) cons itle red that Gr eat Snipcs call infrequentl )' in winte r but thi.s i s cc rtainl )' no t true o f birds in Zambia . I have found that the lIsual call i s a fecb le c r oak, ea s il)' separablc f rom the hars h ra sping no t e o f Snipe , and tha t t hi s feehle call ma )' be fl'equentl )' utte rcd hoth on ri s ing ,Uld in fli ght . It i s poss .ibl e that th e of t en co ns ide rable I; ing no i se made h)' (; r eat Sni pe on ri s ing ma )' ma sk the qui e t call , and obse rve r s at 1tawa I;ho I;e r e no t familiar with the ca U, of ten did no t heari t unti.l it wa s po intecl out t o them.

Habita t preferences In Zambia, Gr ea t Snipes ma)' occur in a I; ide vari c t )' ol' g r ass)' habi tat s but al'e mos t o f ten [OLUld i n s ho rt g ra ss , usua.ll )' I;e t but some t imes dr)' . The)' ma)' occur in s ho r t dl')' gra ss on Coo tba11 pitches , golf courses and at the marg ins o f seh'a ge se ttling pond s , es peciall )' on passage . At sllch ti mes th e)' are o ftc n ea s)' t o see , allow ing c lose approach, and llIa )' be tired and r e luc tant t o fl )' . The)' ha ve been scc n on tra c ks in wooded areas , aga in presLUnabi )' on pa ssage . lVinte ring

53

birds at 1tawa uSliaJ l)' occur in ShOl' t lI'e t gra ss hut lila)' !'Oos t in dr)' a r eas and are al50 rOLUld j n s ha 11011'1)'- j nuda t ed o r lIIudd )' 10ng-g ra ssed area s a Iongs ide o the r s nipes , The)' aL so favour I;e t or lIIudd )' areas o r open g rowld lI' i th s pal'se tu ssoc ks of s hort g ra ss , plough rUITOII'S, and so on . I have o f t en round thelll in catt le tralllpJ ed gra ss eve n whe r e no lIIud I;as present, ;Illd I have seen g r ollps o r up t o IS in slIIa11 area s tralllpJ ed wet g ra ss (o rten onde r acac ia s !Ieae'ia whe re catt ie ha ve res t ed in the s hade) - at such ti lIIes th er e have 0 ften heen reil' t o be round e J sewhe r e in the area.

Snipe r eaches Zambia on l )' in smaU nwnbe rs but poss jb l )' r egliJarl )' , and is proba bl)' no t UJlconunon in sOllle years at Itawa (Button 1973 , pe ps . obl] . ) . ~ Io s t Zambian r ecords are f!'Om I t<l\;a and the r e i s no in ronnati on on habi tat pre re re nce s el5ewhe r e in Zamb ia , 'i . e . in we t areas , some times complete l )' rl ooded , lI'ith tussoc ks of g ra ss of varying he i ght. J t seelllS to avoiel the ta11 es t g ra s s anel the lIlas t deepl y- flo oded area s I;he r e Et h iopian r egularly occur s , and i s mos t frequentl )' fJu s hed from area s lI'he re lIIud i s present and g ra s s i s tussoc k)' . Bo th s pec ies are al so seen on lIIudd)' paths , plough furrows and ditches in gra ss Jand and ravour t a11e r dense r cove r in I;e tte r area s than Great Snipe . 1n ea s t e rn !\rrica Snipe i s a conunon v i s i t o r t o pe l1mlllent SI;iUllpS and Illars hes , lake ma l'g i ns and inuda t i ons while Great Snipe i s s aid to occur in an)' mars hJand habitat on pas sage (Britton et aZ . 1980) . lIab ,itat pre f e r ences in the se parts of !\[ri ca lila)' not be e ntircl)' s imilar t o those s hown in Europe hut se rve t o delllons trate t ha t Great Snipe may occur in a much lรก de r vari ety of habitats than Snipe and i s by no mean s conf.ined t o wet arcas .

Refere nce s Benson , C. W. et al . 1971. J'he biPds oj' Zambia . London .

Blanke n , J .J . 1980. lIe rkenning van Poel s nip en voorkomen in Nede rland . Duieh Bi pding 2 : 106- 11 5 .

Bri t t on, P.L. et al . 198 0 . Bil'ds oj' E'ast !Ij'piea . Na irobi .

Button , E. L. 1973 . Comnon Snipe (GaUinago gaUinago ) in Coppe rbe lt Prov ince : a s pec i es new t o Zambia. Bu Zz. Zambian Opn . Soc . 5 : 72 .

Prate l' , !\ .J . , ~ Iarc h a nt, J . II. & Vuo rinen, J. 1977 . Guide io the identi j'ieation and ageing oj' /lolaret'ie wade ps . Tring .

Taylo1', 1'.13. 198 0 . The fie ld separation or COllunon, Ethiop ian and Gr eat Snipe (GaUinago gaUinago, nigl'ipennis and media ) . Seopus 'I: 1-5 .

Wa11ace , 1J . 1. ~ 1. 198 0a . D:is tingui s hing Gr ea t Snipe from Snipe . In Sharroc k, J .T.R. 1'he j'pontiel'l] oj' biJ'd i dentifieaiion . pp . 22 5- 230 . Lonclon .

- - - . 1980b . Furthe r de fin'itioll of Gr ea t Silipe charac t e r s . In Sharroc k, J .T.R. 7'he j'POntie ps of bipd 1:dentifieation . pp . 261- 266 . Londoll.

P. B. 'I'a)'l o1', Pos t Orfi ce Box 87336 ,

54

~ Iomb a s a ,

Ken)'a

OVER STATUS VAN BALTISCHE KLEINE MANTELMEEUW IN NEDERLA ND ON STATUS OF BALTIC LESSE R BlACK,BACKED GUll IN N ETHERLANDS

Tot en met 197R z ijn in Nede rland v i jl" rin gme l dingen bekend geh'onlen va n de Bal tisc he I\ l e ine ~ Iant e lmeeu,,, I,Cl I'Ui; j'u ,'JCUIJ j'UDUW.; . liet bet r el"t een volh'a ssen voge l en t ,,,ee t\Veede en th'ee ee r ste ka l enderjaar voge l s . Deze ,,,a r en al s pu.!lu s ge ringd in Zuidh'est-Fi nla nd (d ri e) en Zuidoost-Zh'eden (t,,,ee) . Toch hesta at er over de status van de ze onde r soo rt in Nederl and geen du i del. ij khe id (/lv1:fauna van Nedel'lC/nd 1970) . Dit komt' voora l ollKlat hij in he t ve ld ni e t of nauh'e lijks van de Noo r se Ki e i ne ~ Ian te l meeu,,, I, . j' . 'inie l'mediuG i s t e ondersche i den. Er hes taa t name li j k een g r ote mate van ove )' l app ing in de kenmer ken. ~ Iee r dan 20 'l. van de Noor se Kl e ine ~ Ian te l meell\,en u i t Zuid -Noo n "egen (Kri stian sa nd en Lindesnes) komt in mante l kleu r overee n met de Baltische Kl e ine ~ Ia n te l meeuh' . Dit pe)'cen tage bedraagt in Denemarken en Zuid- Z,,,eden (Skllne) ze i fs mee r dan 4 1 % (Ba rth 1966 , 19(8). Een Ila l ti sche Kl e ine ~ 1; lIl telmeell\" kan du s niet op gr ond va n de mante.!kl eur van een NOOl'se Kle ine ~ lante l meeuh' van het j'U.'WUi; -type \Vonlen onder sc he iden. (;ra nt ( 1980) " ees er in z ijn besprek ing van de ve.!d kenme r ken va n de K.! eine ~Ia n ­ telmeell\" en z i jn ondersoorten op dat de in Gr oot- Brittannië ,,,aargenomen Kl e ine ~ Ian te Imeeu,,,en van het j'uscus - t)'pe moge .! ijk a [koms t i g z i j n u i t Noord -Noo l'\\'egen .

(De Noo rdnoo r se popu l at i e " o rd t tot de BaJtische Kl e ine ~ Ia n te l meell\" ger ekend.)

Dit \Vordt echte r ni et door de hovenstaande [eiten onder s t elUld. De herkomst van de meeste van deze voge l s moet eerder in Zuid-Noor\Vegen, Denemarken en Zuid- Z\Veden \Vorden gezocht dan in Noord-Noorh'egen. Di t geldt ,,,aa r sch i jnli j k ook voo r de i n Nede rland h'aa r genomen voge .! s . liet per cen tage Ba I.t i scile KI e i ne ~ Ian te Imeell\"en i s in Nede rl and \Vei l i c ht \Vat hoger.

Dankzeggi ng lIi erb ij dank i k B. J . Speek van het Voge l trekstation te Arn hem (G ld ) voor het beschikbaar ste ll en van de ringgegevens .

Sumlllary Th e s tatus of Ba l t i c Lesser Blac k-hacked (;uJ.l I,al'us j'UIJ(!Us fu scus in the Nether lands is ohscure. Thi s i s ma .inl )' due to the fact that it can not be d i sti ngui shed from No n ,eg ian Lesser Bl ack-hac keds I, . j' . iniel'medius ,,, i th a black i sh o r black bac k. Afte l' discu ss ing the inci.dence of this t )'pe in southern Non "i1)' , IlenIIwrk and southet1l Sh'eden , the author is of opi ni on that the majori t)' of j'usaust )'pe Lesser BI ack-backed s obse rved in the Netherl ands ori g i nates [ r om thi s ar ea .

Up to and inc luding 1978 t her e \Vere [ive rin g recove ri es o[ Ba l t i c Lesse r Il l ackbacked Gu l l in the Nether l and s . Qne adult bint and t " o second ca l endar- and t\Vo .ri.r s t cal endar-)'ear bird s \Vc r e in volved. The)' " er e )' inged as pul.!u s in soutIMes te rn Finland (th r ee) and southeastern S\Veden (thlO) .

Venli j zingen Barth , E. K. 1966

~ lantl e

co l our as a taxonom i c feature in Dal'us a l'geniailw and 13 : Sh-82 . ___ . 1968 . The c ircumpo lar s)'s temati.c s of [,aI'US al'geniatlw ,lIld Dal'ulJ j'usaus h' i t h spec ial r e f erencc to t he Norh'eg i an popu l ation s . Nyii ·tag . Zooi . IS (supp l emen t i ) : 1- 50 .

Comm i ss i e voo r de Nederla nd se Avi. fa: I1 w, Ile . 1970 . /lvifauna van Nedel'land . '\\"eede druk. Le i.den .

Grant , P. J . 1')80 . Field i dentHication of west Pal ea r ct i c gull s 3 . I!l' i i . /3il'dlJ 7:' : I 1,)- I S8 .

I,(ll'ur; j'UGeuD . Nyii Mag . Zool .

!'aul de IIce r , lIendrik Cas i lllirst raat 160 , 3 136 BE

V l aardingen

55

ATYPICAL FIRST-WINTER IC ELAND GULL AT IJMUID EN IN FEBRUARY 1981

On 24 February 198 1 Jan ~Iulder obse rved and photographed a first-\vlnter lceland Gull Larus glaucoides at Ijmuiden (Noord-Holland). Apart [rom thc characters usually mcnt ioncd fo r IceJand Gu.ll (such as small s i ze , rOlUlded head and s hort bili), the binl s howcd some characters h'hi ch a re at)'pica l of thc species . ( I) The bill wa s quite thic k, giving it , i n combinat.i.on \vith its s hortness , a s tlunpy appea rence . (2) The bi.ll looked all black, \vith no s ign of a pa le ba se . (3) The tail s howed a na rrOlv pale subte l1ninal band . (4) The ta ,i! was s lightl)' dar keI' than t he upper tail-coverts and rlunp, be ing darkest jus t above , and thu s emphasiz ing , the pale subtel1nina l band .

The above alld othe r record s demons trate that the plLUnage alld bare parts of fir s twinter Icelancl Gulls occurlng ln Europc are more variablc t han gene rall y s upposed (cf. lIedgr en S, Larsson 1973 , IlLUne 1980) . The OCCUlTence of darke I' individuals gives support t o the ielea t hat also [ce land s or more wes tern ori gi n ma)' occur in Europe. 1'01' infonnation on thc dm'ker Klun lien ' s Gull [, . g . kW7IZieni of eas t e m J\rc tic Canada and Thayer' s Gull L. (g. ) thayeY'i of J\r c tic Canada, sce e . g.

Gosselin & David ( 1975) , Lclunan ( 1980) and Webe r ( 198 1) .

Reference s Gos selin, ~ 1. & David , N. 1975 . Fie ld iden ti.fication o r Tha)'er ' s Gull (LaY'us thayer'i ) in easte rn North J\merica. IIm . Bir'ds 29 : IOS9- 1066. lIedgren, S. &. Larsson, L. 1973 . Vittrut Lar'us hyper boreus , Vitvingad Trut D. glauooides e11er nüssfärgad allnan trut - svfirigheter vid Hiltbestüming av ljusvingade truta r. var FagelväPld 32 : 173- 198 .

IIlunc , R.J\ . 1980 . Identi fication anel age ing of Glaucous and Iccla nd Gull s . In Sharrock , J .T.R . 'l'he fr ontier s of bir'd iden't ification . pp . 170-18 2. London.

Lelunan , P. 1980. The identi r:ica tion o r Tha ye r ' s GuH in the fie ld. Bü'ding 12 : 198-2 10.

Weber , J . IV . 198 1. The DaY'us gulls 0 r the Pac i ric No rthwest ' s i nterior, wit h taxonomic conUlIents on seve ra J fOlln s I. Cant . Bir dZife 2: 1- 10.

Ed\vard J . va n IJ zcndoo rn , 3c Schin kc ls traat 45 , 1075 TK J\ms terdam Jan I\~üd er, Ver lengde Koepe llaan 9 , 206 1 VD 1310cmendaal

21-22 . Ice land Gull /Kleine Burgemees t er Dar'us glaucoides , first- \vi nter, Ijmuiden (NoonHlolland), Febntar)' 198 1 (Jan Mulder' )

56

23 . l celand Gull/Kleine Burgemees ter Lal'US gZaucoides , fir s t - \;inter , TJmlriden (NoonHlolland ) , I'e bruury 198 1 (J an Mu Zde l' )

VOGELEN OP TERSCHELLING IN OCTOBER 1981

Een aantal voge laars hee ft bes lo t en om van zate rdag 3 t o t en me t zonda g II oc tobe r I')S I naar Ter sche lling ( I' ) t e gaan . liet" li g t in de bedoe l ing om t i.jdens di t ve rbl ijf vooral vee l aanda cht t e hes t eden aan de he rkenning vun zangvoge l s . Op g r ond van me t name o rnitho log i sche ove n ;eg in gen i s he t do rp Oos t e r end tot he t centnun van de ac ti v ite iten ge ko zen. Iede r e voge laar di e ook be langs teJling hee ft om tijdens de ze pe ri ode naar Te r sche il ing t e komen, \,o rdt ve r zocht t e l e foni sch contac t op te nemen me t Jan.Jaap Brinkman (02 0-4:)3079) o f hi.j z ijn af\;ezi ghe id mC' t een and e r bes tuurs lid van de lJutc h Ilirding i\ssoc ia ti on . (Voo r boek in ge n kan men de VVV Te r sc he lling ( Pos tbu s :>02, 8890 1\)\ ~ Iid s land & Te le foon 056 20- 8800) sc hrij ven of be ll en . ) Ilcs Luur

S7

OEHO E VAN DEN HELD ER GESCHOTEN IN FE BRUAR I 1981 EA GLE OWL OF DEN HELDER SHOT IN FE BRUARY 1981

Op 25 Ce bruari 198 1 om 18: 00 \"e rd de Oehoe Bubo bubo die vanaf oc tober 1973 in de Donke r e Duinen bij Den Iie lde r (MI) verb lee f (cf . van den Berg 1979, van IJ zendoo rn 1979) , gewond en verzwakt aanget r offen bij het noo rdhek van het gebied doo r 11' . Groen . De voge l d ie zi jn r echte rvl e uge l had gebroken werd gevangen en naar een dierena rts i.n Den Iie lder gebracht . Deze advi.see rde de ud te laten behande len in Art i s te Ams t e rdam (M I) . In de ocht end van 26 februari. bracht P. Duursmu va n het Voge lils i.e .l Donkere Duinen hem nailr Ams terdam . Daar werd de gebroken vleuge l geze t maar de voge l over.l eed kort nadat hij wa s bij gekomen ui t de narcose . Bij sec ti e blee k de rechterv leuge l een hoevee lheid ve rse fij ne hage l (nunnne r 9- 10) te bevatten. Verrassend wa s de cons tateri ng da t de Oehoe een mannetj e wa s (cf . V i Ul den Ber g) .

Ile Oe hoe i s opgenomen in de balgencollec ti.e Vrul he t Zoö logi sch ~ Iu se um te l\Jns terdam . ~ Iate n en ge\v:l cht s taa n vellne ld in tabel 1. De maten en de wanne r oodbruine kJe ur van het verenk leed r ec htvaardi. gen de conc.lusie dat de voge l tot de ondersoort B. b . bubo behoo rde (cf . G.lut z von Bl otzhe im & Bauer l980, Vam' ie 1965) . De regiona l e he rkoms t i. s niet me t zekerheid va s t t e s teLlen . De voge l ve rtoonde gee n actieve s lagpenrui. . Tenmin s te vie r gene rati.es a rmpennen kLUlIlen \Vorden onde r sc heiden . (De s l agpenrui bij de Oehoe \Vordt uitgebrei.d beschreven door Glu t z von Bl ot zhe im & Baue r . )

Tabe 1 1. :\ laten \'Ie l ke ,,'crden ge nome n van de Oe hoe Bubo bubo di.e op 2S februari 198 1 ,,'erd ge vangen j n de Donke re Du ine n bi j Den lIe lde r (NII) .

Vleuge l Staa rt Snave l (gemeten vana f wa shuid ) KlaUl" (b innenteen) Gewic ht Tes t es

448 257 30 . 5 34 . 6 1880 17 x 12

nnn nnn nml nun gr nun

De Oe hoe Vil n Den lIelder i s aanvaa rd door de Conuni ss ic 1:Jt"aa lga s ten Nederlandse Av ifauna . liet ,,'as het ee r s te beves t igde geval voor Neder land. lI ierbij dank i.k lIan Blankert, 1'. Iluursma e n Kees Roselaa r voor de gegevens ,,'el ke de ba s :i s vo md en Vil n deze medede l ing .

Summary On 25 February 198 1 the "ag Ic Ot" I Bubo bubo tha t s tayed in the Donke r e Duinen nea r Den lIe lder (Noord -lIo11.and ) s ince Oc tober 1973 , was [::JlInd \Vith its ri.ght \Ving broken. I t d ied one day late I'. Fres h fi ne s hot \Va s [ound i.n the broken \Ving .

The binl \Vas a male and be l onged to the sub s pec.ies B. b . bubo . ~ Ieasur emen t s arc gi.ven . lt ,,'a s the fi.r s t acceJlted I'ecord for the Ne t her land s .

Verwijzingen van de n Be rg , A. B. 1979 . Oe hoe Bubo bubo bij Den lIelder. Duich BiJ'ding I: 16- 17 .

Glut z von Blo t zhe im, IJ . N. & Ba ue r , K . ~ 1. 19S0 . lIandbuch del" Vögel Miti eleUl'opas 9 . Il'ies baden . van lJ zendoo rn , ".J. 1979. Aanvullend e gegevan s ove r de Oehoe IJubo hubo bij Den Iie lder . Du iclz lJil"ding I: 6 1.

Vaul' ·ie , C. 1965 . 7'he bil'ds of ihe Paleal"ctic fa una : l1ol1- pass el"i f oJ'me s . I.ondon .

Gerard 11. St e inhau s , Gra af Ado .l lîaa n 11, 37 08 XA 58

Ze i s t

ANOTHER RECORD OF PARTIALLY ALBINISTIC WHEATEAR IN NETHERLANDS

lI'ith rere r ence to t he note on jXll'tlally aLbinl st ic II'heateéll's Oenanihe oenanihe nea r Katlvl j k a ~ll1 Zee (Zu:iu - Jlo l lanu) in Augus t 1980 (va n der Bent I ~)R I ) , ~ 1. Tekke (in liit . ) inrol1l1ed me thut on 28 August 193 2 a partia ll y a Lbinl st ic \"heatea r lVas trapped at Ring s tation lI'assenaa r nea r lI'a ssenaa r (Zuid - Jlo ll and ) . The bjl'u I\'US elescribeel in BOlulla et al . ( 1934) . l t Iva s in auntwlIn p luma ge anel hau a compl e tely Ivh jte head and neck and a Ivhlte to IVhiti s h munt ie , ha c k and scapu.lars. The \lirel "'as sexed a s remale . Tlüs on account or the \\' ing-J eng th or 90 nUli (cf . Sve nsson 1975) . But sec tion r evealeel that i t lVa s a male . The b irel i.s nolV in the co lLection of the Rijk smuseum vun Natuurlijke Jli s torie at I.e iden (Zuid- Ilolland) .

1 thank

~ 1.

Tekke fo r his reaction anel fo r senel .lng photographs of the II'heatear .

24-25. II'heatear/Tapuit Oenanthe oenanihe , partlaLJy a .lb i nistic , lI'a sse naar (ZuidJlolland), August 1932 (J . Koch )

References van der Bent, G. 193 1. Part ·iall.y a lbini.s tic II'heatears nea r Kat\\' i jk aa n Zee in August 198 1. Dutch l3ir ding 3 : 22 .

1l0wlIa, J . J> ., Koc h, J . C. & Tekke , ~ I. J . 1934 . Jaarve r s la g van het Ringstation lI'assenaar 1932/33. Levende Nat . 39 : 155 .

Svensson, L. 1975 . Ideni'ification guide io F:uropean passerinelJ. SecOJlu ed i ti on .

St ockho Lm. Gijsbert va n de r Bent, E. A. Ilorgerstraat 7 1, 2225 AI'

Kat\\' ijk aa n Zee

59

BIRD ING IN EG YPT

or

S incc thc publ ication o r Ni<:oll ' :; biJ'd:; '''ai' pi b}' R. ~ Ie incrt z ha ge n in I ~):) O ver}' I itLi e ha s been puhl i s hed on Lhe birds o r I:g)'pL. In June and ,Jul }' 1 ~ ) 77 , ~Ia }' 1975 and in Oc t oher 1 ~) 8 0 Pe t e r I.. ~ Ic inin ge r v i s iLed I:g}' pl and in Se ptellibe r 1')Il O Willl C. ~Iu ll ié . Bath parti c ipated in Lhe Ne Lht' r land s Ol'llil'ho log ica l I: xpetliLi ons to I:g}'pt in the ,,' inte rs o f 1') 7 8/ 7 ~) allli 1 ~) 7 ')/8 0 anti in the s pring o r I'lil I. Ilurin g these vi s its it becallie c lear thaL Eg)' pt s t i 11 i s a ve r y ;ILLrac tive country rOl' birde r s hut al so thnt man y c han ges in its avifauna have taken place s ince ~ Ie i ­ ne rt zhagen' s da ys .

In orde r t o cOllipiJ e an up- t a- date chec kt i s L o r thc hirtl s o r EgypL in the ruture "'e are lIIaklng an extens i,ve sur vey o f the J i Le r a ture and a re co ll ec ting a ll r eco rd s o r birds in Egypt (inc lutling S inai ) . ~ Io reo ve r , a breedin g binl al' la s proj ec t wa s s tarted in 1978 . The co ll cc t ed info nnati on wi 11 al so be used 1'0 1' S UIli " mari z ing thc s tatu s or the bird s in Egypt in '['he bir d,; o f ihe IO/('[;ic m l'aleal'cii<: b}' S. Crallip &. K. E. L. Slnunon s (19 77 - ) .

Thi s paper is meanl' to g ive a s ho rL SLUlunary o f th e Egyptian avifauna; it will hope fuJ J y encournge b irdc r s to v i s i t I:gypt.

Visitillg Egypt The c limate in "gypt ",i II poss ib l y infJuence the birde r ' s dec is ion I"hen t o vi s it the country . The I"inter i s lIIild in the no rth, occa s ionall y lI' ith same rain.

Spring and autwlUl are l"a11n in the north and ho t in the sou ti), During t he s unune r .Lr i s hot in the l"hoJ e countr)' and ve r )' hot in the sou ti), !\ v is it t o Eg)'pt does not have t o he expens ive . The r e are ho t e l s in a ll pri ce c lasses (var)'ing hom one to 100 US $ pe r ni ght). The r e are a fel" )'outh ho t e J s ; camping s ites a r e almas t cOllipl e t e J )' la c king . Publ ic tran s port is exce ll ent and chcnp ; the r e are r eguJar train s , busses and co ll ec tive ta x i s to a llllos t all places . In same t ouri s t s 'i tes (e . g . lIurghada and Luxo r ) the r e a r e bi c)'c le s rOl' r ent .

As the Eg)' pt i an tra ffi c i s extrellie I)' dan ge r ous , i t i 5 no t adv i sa b Ie t o r ent a cal' . ~Ioreo ve r, i t i s ve r )' expens ive . It i s c heape r and a l so (a I ittl e) sa fe r to r ent a cal' with a driver 1'0 1' a who le da )' . !\bu Simbe l , near the Sudanese bo rde r , can onl y be vi s ited b)' airplane a Jthough the r e i s some times a baat from !\swiin t o thi s place . The r e is a fe lT)' ove r I.a ke Na sse r 1'1'0 111 J\s"'Gn t o Wadi lIalfa in Sudan. Th i s tI' i P takes Lhree da }'s and lI"o night s and littJ e mone )' but i s , a s the r e i s na accomodati on at all, ve r )' t'iring .

Tour i s t s are no t allowed t o vi s it all areas in Eg)1)t. The ~ Ie dit e rra n ea n coa s t i s anI )' free l )' acces ible be tll'een ~ Iar s a ~Iatrûll and J\J exandri a and nea r Po rt Said.

Exce pt 1'0 1' same main r oad s , the Nil e De l ta (inc ludin g the lakes) i s c Jos ecl 1'0 1' t ouri s t s . Vi s iting the Jokes r equil'es a s pec ia l pel1nit from the Securit )' Se rvi ce.

Obtaining such a pe nnit i s ve r )' diffi cult and takes a Ja t o f t ime . Vi s i t ing southe rn S inai i s onL )' poss ibl e with o r gani zed t our s . It i s , theo r e ti ca ll )' , pos s ibl e to cross the Eg)'ptiun - Ls rae li borde r near El ' J\ rJ s h. The Red Sea coas t ha s been r eopened t o touri sm s i nce Janua 1')' 198 0 . The anI )' t alm in th i s a r ea I"he r e one i. s alloll'ed t o s ta )' ove rni ght, is 1I111'ghada. The NiJ e Va U e)' be L\\'een Cairo and ASlvan, Iladi e L Natrûn and the Fai )'lun are free arcas .

Cairo alld surrounding s Cairo i s an over- populated c it )' and l ong ti me . The r e are , howeve r , same II/igrans a r e t o be seen a I J ove r th e ü)'is co lon)' in the e uca l)'ptus trees s ide red a s an oa s i s in the t o\\'n . It 60

no t thc place rol' a birtle r t o s t a)' 1'0 1' a in t e r es t i ng bi rd s t o see . BI aek Ki t es Mi lVUB t own . The re i s a Ja rge Ca t ti e Eg r e t Hubu leus neal' the (;i za Zoo . Thi s ga r den can be coni s a good place t o see l.ittJ e Creen !lee- eate r

26 . 1\~lit C-cycd Cu ll / lI'itoogmcclIIv Lar us leucophtha lmus , fi l'S t ca lcnd a l'-yca 1', Ilurghada, Egypt, Septcmbcr 1980 (liim MuUié ) 61

Merops or ientalis , Graceful WarbJer Prinia graeilis anti Nlle VaJley Sunb i rel I1nthreptes metallicus . Senegal Thick-knees Burhinus senegalenG'is breed on flat roofs in the center of Cairo; t hey can be seen aml heard in the dusk along the Nile . Wc have also seen thes e birds on the fla t 1'001'5 of boa t s on the Nile .

Laughing Dove Streptopelia senegalens-is , PaJ.lid S\\'ift I1pus pallidulJ and S\"aJ.J ow lIi r undo rustica (o[ the subspecies 11 . 1'. savignii with deep rufous-chestnut underparts ) a rc resident and cOllunon everywhere. The p)'ramid s near EL Gîza and Saqqara arc interesting s ites fo r birds . 1\ variet)' o[ wheatears Oenanthe can ilè seen here , depending on the time of the year. Wc sm" several Red-taiJed Wheatears O. xanthopl'ymna on the Giza p)'ramids in the \vinters of 1978/79 and 19 79/80 .

In the evening Stone-curlCl" B. oedicnemus , Barn Ow1 'l'yto alba and Eg)'ptian Nightjar Capr imulgus aegyptius can be seen or heard nea r the pyramids. The Eagle Ow1 Bubo bubo is said to breed on the Saqqara pyramid and near I\bu RUI"a sh.

Faiyûm The Fai)'ûm i s s ituated c . 110 km south-wes t of Cairo. On the road [rom Cairo to this oas is Cream-coloured Courser Cursorius cursor, J1oopoo Lark I1laemon alaudipes and BrOlvn-necked Raven Corvus ru{icollis can be seen. The Faiyûm i s a ferti Ie oasis and ha s a luxuri grOl" th o[ palms anti frui t- trees . [n the nort h i t i s bordered ily Lake Qarlm - a sa line lake with locall)' small salt-marshes along the s hores . The lake i s an important wintering area [or Black-nec ked Grebes Podiceps nigricollis , ducks anu gulls (including man)' Sl ender-billeds Larus genei ) . The salt-marshes and mud-flats can hold considerable l1lunbers of waders , mainl)' Kentish Plovcrs Charadrius alexandrinus and I.ittle Stints Calidris minuta but al so Ki ttlit z ' s Sand Plovcr C. pecuarius (breeding), Greater Sand Plovcr C. lelwhe nauZtii and ~lar s h Sandpiper 1'1'inga stagnatUis . The mars hes and the i.nwldated ricefields along Lake Qarlll1 arc the best pLaces in Eg)'jlt to sec Painted Snipe Rostratula benghalensis . (In[ol1nation on nLUllbers and ecolog)' of this binl is still lac king . ) Senegal Coucals Centropus senegalensis can be seen in small nLUnbers all over the oasis . The species occurs in Egypt onl)' in the Faiylull, nea r Cairo and locall)' in the Nile Delta . N:iJ.e Valle)' SWlb irds were seen .in winter in flowering trees and Little Green Bee-eaters arc cOllunon t ln'oughout the )'ear .

Nil e Delta The Nile Delta is an area of major ornithologicaJ importrulce. This area i s , however , onl)' limited of access . 1'1'011\ west to cast there arc four brac ki s h coastal lakcs : ~la r)'ût , Idku, Burul1us and ~lan zala . Is .is poss ible to sec parts of ~lar)'ût, Idku and MrulZala \vithout a special permit. Especiall)' Burullus and ~lan za la arc \vintering areas [or thousands o[ herons , ducks, wadcrs and terns . The \\~ü s kered Tem Chlidonias hyb1"idus winters in large nLUnbers ( 24 000 b irds i n the winters of 19 78/79 and 19 79/80) on Burullus and ~Ianza la. Smaller munbers o[ Gull-bilJed Tem Gelochelidon nilotica , Caspian Tern Ster'na Caspia and Sanchvich Tem S . sandvicensis . Black Tem C. niger and Whi te- \vi nged 131ac k Tem G. leucoptel'us arc present in large nLUnber s both in autullU1 and spring . Slender-b.illed Gulls arc present in large nLUnbers throughout t he )'ear; the)' breed at El ~Ialaha, cast of the Suez Canal. There arc no recent r ecord s o[ Great Black-headed Gull L. ichthyaetus for Eg)'pt. In recent )'ears it has become apparent that J\rc tic Skua Stercorarius parasiticus and Pomarine Skua S . pomarines arc regular autLUlUl migrant s along the ~'Iediterranean coast. Six Pomarines ",ere seen in the harbour of J\lexandria on 30 JWle 19 77 anu three II'hite-e)'ed Gulls L. le ucophthZamus - a Red Sea species - ",ere seen nea r Port Said on 28 JuneI9 77 .

Large l1lunbers of ",aders occur on the mud - flat s along the s hares of the EspeciaJl)' [rom the road bet",een l sma ' lî)'a and Port Sa id the mud-flats ~Ian za la can be seen ",ell. Painted Snjpe and Kittlit z ' s Sand PlaveI' arc s idents . Li ttle Bittem I xobrychus minutuG , Purple GaJ.l i nu Ic PorphYr'io 62

lakcs . of J.ake local re po rphYl'io ,

I'i.ed Kingfi s her CCJ'ylc l"udilJ and Clamol'Ous Reed Warb ier /k:l"ocephalus sieniol"CulJ are l'esidents of all four lakes , Whe n vis i.ting Port Said , IlLunyat o r J\ J. exa ndrta between Septembe l' and ~Iarc h a vis i t to the local binl-markets tS a iI"ays r e\"ardin g : hunde rd s of b irds i nc .luding many herons , duck s, rall s and \"ade r s , are oHCl'ed (or sa l] dall y . (rt tS use (u l to make detailed counts o( the bird s oHer ed for sale and to look for rings as weU . )

Nil e Valley The Ni l e Valley bet\"een Ca iro and J\S\"fUl is a narrow st rip of fert tle irrigated land along the borders of t he Ni le. J\ good impress ion o[ the birdli fe in t hi s area G Ul al ready be obtai ned hom the trai n. CatUe Eg rets are pre sent by thousands . lllack-shouldered Ki te B'Zanus cael"uZeulJ , Spur-winged I' love r lIoplopte l'ulJ spinolJus and LittJe Green llee-eate r can be seen frequently; south of Qena Egypti.an Goose I1Zopochell aegyp ii acus and Pied KingE i s her. The most famou s touri s t areas , Luxor ,md J\swan , are exce Ilent for bi reis a s well . Barbar}' I'a l con F'alco pe leg l"·inoides , Pied Ki ngE i s her , Llesert Lark I1l1ullomanes deseY'ii , \\~li te-crOlmed Blac k \\~lea tear O. Zcucopyga and Ni l e Valle}' SLUlbird can be seen in both area s .

The i. s lands in t he Nile nea r J\swan are \\'ell worth visiting . On Lord Kitc hene r ] s j a nd there i s a mi xed col on}' of Ca tUe and Li t tle Egret B'g Y'etta gal":<etia \"hil e breeding or l ight lIeron Nyciicol"ax nycitcol"Q.'J; and Squacco lIeron l1l"deola l"aUoi des s till needs confinnation . Eg}'ptian Plove r Pluvianus aegypiüw and J\frican Skinuner lIynchops flavil"olJ ·i ris are most probabI}' ext inct in Egypt. There are no r ecent r ecords of Palm S\"ift Cypsiul"uS pal"vus and J\frican Pied Wagtail MoiaciZZa aguimp . Lake I asser , between J\ swan and the Sutlanese border, i s an enormous l a ke and hard to vis i.t. In Januar}' 1980 IVe sa", man}' Egyptian Geese , more t han 100 Black Tern s anti an Eagle 01,,1 in the nort he rn part o( the lake . That Lake Nasse r can attract J\CrotropicaJ. species , is illus trated b}' t he recent record s o( Dartel' I1n/zinga melanogastel" , Pi nk -backed Pelican PeZecamm l"ufescens and l\lack Egret E,'gl"eUa ol"delJiaca (for details of t he la s t t \,O records, see Duteh Bir>ding 2 : 14 1) .

Gu l f of Suez and Red Sea The o rnitho logtcal qualities o[ t he Suez area are probably comparable to tho se of Uat i n I s r ael although there i s ver}' l i ttle known of the area . Near Suez there are some intertidal mud-flats which can hold t hous and s o( \,aders. Rece nt reco rd s in the Sue z area include Painted Snipe , Terek Sandpiper Xenus cinel"eus , White-e)'ed Gull and Ro seate Te rn S. douganii . The r e .i s a small JloJlu lation oF 1I0use Cro\Vs C. spZendeml , a nd Collared Dove S. decaocio has been di sco vered only r ecent l )' i n th :i s area .

Both in autwlUl and s pring large numbers of rap tor s pass t hc head of thc Gul [ of Sue z but no s)'s tematic COLUlts over a longer pe riod have been carried out }'e t.

Durjng aseven da)' s COLUlt in October 1980 over 10 nDD eagles \Vere counted : t he mo s t nume rou s being Short-toed Eagl e Cir>eaeius galZicuD , I.esser Spotted Eagle I1quiZa pomal"ina and Steppe Eagle 11 . l"apax . At lIurghada, near the mouth of the Gulf of Sucz , the raptor mi.gration i s mo s t notabJ e in s pring. (1'01' a note on s tud}'.ing raptor migration in Eg}'pt , see Dutch B·il"ding 2 : 26 . ) II'hite Stork s Ci{?() nia cicol11:a 11<1 55 th i s area b)' ten s or t housand s both in autwnn and s pring.

The i s land s nea r lIu r ghada hold breeding colon i es of We s tern Ree( lIeron E . gula l" is , \\~üt e-e}'ed Gul l, I.esse r Cr ested Te rn S. benga/,ensi.s a nel Wh.ite-cheeked Te rn S. l"epl"el3sa \"hile breeding of BrOlm Boob}' Sula leuco(Jasie Y' and Cres ted Tern S . bel"g-ii i s notimposs ibJ.e. Creen Iieron 13uiol"idel3 siY'iaiu,<; , Soo t}' Fa Icon P. coneolol" , Lesse r Sand Pl ove r C. mongoZwl and Soot)' Gull I, . hempl"ichii \Verc r ecent! }' seen in th is area but the r e are no recent reco rd s o[ Red-bi \l ed Trop.i cb.ird l'hae thon aeilzel'e uD . The Ospre}' Pandion ha l ·iaeiUfl i s a fair i )' conunon r es jdent.

63

27- 28 . Whi s kc r cd Tc rn/ I'I.i.twangs t c rn ChZidonias hybr>idw; , I.akc Burlt I lu s , Egypt , Januar y 1979 ; I:agl c Ow1 /0c hoc Bubo bubo , I(a I absila J s l and , I.akc Nasscr, Em'pt , J anuar y 1980 (I-lim MulliĂŠ )

Thc (;cl1e l 1: ll1a rcg ion in thc cxt reme south-cast o f Egypt ha s an avi (alUla \Vi th IHrot ropi ca l e lement s slich as I.appet- raced Vul ture 'I'or gos t pachel i otus , Pin kheaded Turtl c J)ove S . rO:Jcog pi ,;ea , Namaqlla J)ove Oena cape/wil! and Shining Sun bi l'd Neu ta p'Ïllia Iwhc.<;r; i lliea . Th i s area i s , I lil f'ortu nate l y, a lmos timposs ib Icto v is i t .

Conc l us i on Egypt i s a very inte res ting country 1'01' b.inle r s . In t hi s paper 've have tried to g ivc on ly an impress ion of some of t he arcas. There arc many area s (suc h as t he I(cd Sca mOllntain s a nd many dese r t arca s ) ornthoJog.ically unexp Jo l-ed; even the d iscove r y of unkno\Vn spec .ies s hou Jd not be exc l uded .

With the he lp of many peop Le \Ve hope to ca lT y out a breed.ing bird atlas project during the next yea r s. ~Io reove r, ,,'e hope to compiJ e a c hecklist o( the birds of Egypt in the future . Therefore , \Ve shouLd Li ke to rece ive unpubJi shed r ecords Crom Egypt . Ili.rders pLanning to v.is i.t Egypt s houJd contact us 50 that \Ve can send them breed in g binl at las Co nns and add i.t i.ona J .in (onnat ion ((o r our addre sses , sec belo,,') .

Se l ected literature AI - llussa i n i, A.I J. 1938 . Some bi rd s obse rved i n Ghardaqa (llurghada), Red Sea coast . lbi o I ~ (2) : S~ I -54 7 . ___ . 1939 . Furthe r notes on the birds o( Ghardaqa (Ilurghada) , Red Sea . Ibi s 14 (3) : 343-3/17 .

Bulman, J . F.IJ. 1944 . Notes on the b.i rd s of Sa fa ga . Ibi s 86 : ~80-492 .

Etchécopar, R. - I) . &. IIUe, F. 1967 . 7'he biPds of No pth Afl"ica . Ed "inburgh & London .

Good\V in, 1) . 1 9~9 . Notes on the migrat ion of b.ird s o( prey ove r Suez . Ibis 9 1: 59-63 .

1I0r váth, I.. 1959 . The resu l ts of the zoo Jog ica l co U ec tln g trip to ' Egypt in 1957 of the Natural Ili sto r y ~ Iu sc um, Budapest . Am!. lIist . Nat . Mus . Nat . lIung . SI: 45 1-18 1. ~ Ia rc hant, S . 19'11. Notes on t he b i.rds of the (;u LC of Sue z . rb'i ,; 14 (5): 265-295 ; 378-396 . ;'Ie ine rt zhage n, R. 1930 . Nico!-l ' s bil'ds o f I·:gypt . London. ~ Iei n inger, 1'.1 .. & Diel issen, B. C. 1979 . Omi tho l ogische \Vaamem ingen in Egypte in 1977 e n 1978 . Veldorn-itolog'i s ch 7'i j ds ch l"i f t 2 : 78-86 . ~ Ie.i nin ger , 1' . 1. . & ~ luJ 1 ié , IV. e . 1979 . Some r esuLt s of t he lJutch Ornitho Log ica L Expedition to I:gypt in January allli Februa r y 1979 . Bu ll . Ol"l'l . Soc . Middle /':a st 3 : 12 - 14 . ___ . In pres s . 7'he signi fi cance o f r.'gyptian lJeilands f ol" wintel"ing wate l"b'il"ds .

Report . lI'as hin gton & Ne", Vork . ~ Iei nin ge r, 1'. 1" , Ba ha c l IJ.in , S.~ J. &. ~ luIJi é , lI'. e . In press . Some notes on h.ird migration in the a r ea of the GuJ[ of Suez (Eg)'pt) , autwlUl 1 ~)80 . Sal/dgl"ouse . ~Ie i.n.in ge r, 1' . 1.. , ~ Iull ié , II'.C . & Bruun , B. 1980 . The spread of the 1I0use e ro", COl"VU S aplendew; ",ith specia l refer ence to the OCCUlTence in Eg)'pt. Gel"f au't 70: 245- 250 . ~ Iej nin ger , 1' . 1.. et al. 1979 . The Nethe r lal1ds Ol'nithological/·:.' Cpedition to Egypt in Janua Plj al1d Febl"ual"y 1.979 . Report . ~ lidd e lhur g .

Tennent, J . R . ~I . 1967 . Sprj ng migrat ion of hil'd s of pre)' near Sue z . rbl:S 109 : 27 3- 27 ~ .

Peter I.. ~Ie i ninger, Cr eve l ingens traat 127 , 4335 XI: lI'im C. ~luL li é , lIerbenls land 66 , 4337 Cl' ~ Ii dde l hurg

~ Ii. dde l burg

65

Tile montill y j ournal

British Birds cos t s from I Augus t 198 1 UK S 18 fo r 12 issues and a rull index .

As \\'eH as sc ienti ri c pape r s on conservatlon , lIüg ration , eco logy , beila v.iour and breeding bio logy , tile r e arc many no t es alltl le tter s on fi e ld identifi cation and features on breedin g birds and rare mi g rant s . Tile maga z ine in c ludes bird ncws from all ovc r I'uropc , dc tai ls o[ cx pcditi ons , r cvicws , and a mys t c r y bird pilotograpil qu i z cacil mon til. BY'ii i oh BiY'd s a Lso run s compc t i t i ons [o r 'B i rel Pilotog rapil of tilc Ycar ' , ' Bes t r cccnt bl ac k-and-\\'ilitc bird- pilotog rapil s ' and ' Binl JLlus trator of tilc Yca 1", and sponsol's tilc compc t i t i on t o f i nd tilc ' Young Om i tilalogi s ts of tilc Ycar '.

WHY NOT GIVE IT A TRY ?

1'0 1' a frcc samp Ic copy ''' I' i t c to ~Ir s Erika Sharroc k, Faun ta ins , Park I.anc , I3lunham, Bcdfo rd ~ IK II ~ 3NJ, Eng land OY' scml hc r your UK S 18 sub sc ripti on (payabl c t o BY' i i ish B1:Y'd s I. imi t cd) no\\' . (Pa >~nc n t can bc madc di r cc tJ y in t o UK Pos t OH i.cc Giro AccoLmt 37 S8H 6303 .)

ORNITHOLOGICAL SOCIET Y OF THE MIDDLE EAST

Thc Ornitho log ical Soc ic t'}' o r thc ~ Iiddl c I'a s t (05,,11 :) aims t o cncoura gc an int c r cs t in bird s o r thc ~ Iiddl c I'a s t and co ll cc t s and pub l is hcs omitho log i cal da ta on thc bird s o r thc r cg ion. 1'0 1' dc tai Is o f publi cati ons and mcmbc r s hip, plca sc \\' 1' i t c t o thc 1I0nonlr y Scc r c tary , OSME, c/o Thc I.odgc , Sand y , Bcdford shirc SCI 9 21)1., IJnitcd Kingdom.

'REDT DE OOSTVAARDERSPLASSEN'

St cun dc onlangs opgc ric htc ac ti cg r ocp ' Redt dc Oos tvaanl er s pla sscn' (tc r (lttcnti c van Cc r Bl o k, Scha pcnmccn t 109 , 1357 GK Almc r c- lIavcn & Tc lc foon 032 110- 16 1( 1) doo l' gc ld ovc r t c makcn op bankrc kcning 41 73 35 547 t c n namc van Fans ~Ic i 1ink t c i\lmc rc-lIavcn (ZIJP) oj' op pos t girol'c kc ning 2529 179 t cn namc van dc Vogc l\\'c rk g r oc p IIc t Goo i cn Oms trckcn t c lIi Ivc r sum (NII ) ond c r vC l1l1c lding van ' Rcdt dc Oos tvaa relc r s p Ia sscn ' . Dc g rocp gcc rt dc Oo .;ivaaY'de PIJ I Nieuwsbl'ic f u i t wc I kc zo vaa k a l s nod ig vc r sc hi j nt. Voo r dc door dc ac ti cg r ocp gcvoc nl c handtc kcnin gen-a c ti c voo r dc ond c rs t cunin g van dc c i s van vc r schui v ing van hc t s poo n "cg tracé Almc r c I.c l ys t ad di cnt mcn contac t op tc ncmc n mc t Cc r Blok (adrcs cn t c lcfoonnLulUllc r s t aan lü c rbovcn vc nnc Id) .

66

RECENT REPORTS

Thi s r epo rt on rare anu inl er es ling b inl s in the Netherlands and Fland e r s cove r s lIIa inl )' lhe la st dec ade o r "Iarc h :lIld Ap ri I and "Ia )' . The r eco rd s inc l ucl ed are large l )' unchecked, not authenti cat ed . No c laim ro l' the cOlllp l e t eness o r thi s r eport i s IlIade . The Ilulc h and sc i cn t i1誰 c n:IlIlCS and thc i I' o r de r co rrcspond h' i.th the IJui<-iL /lil -diIlU IiIwoc'iaiiol/ CiLed:.liui ( I()SO) . Thc Eng l i sh niIJlies co rrcs pond h'ith TiLe ' IJl'端i,;iL lJ端 'd ,, ' UD i oj' hipd:; oj' I,/ie ric"icl'll Pedea l'ctic ( 1978) .

29 . Cr eat Wh ite J:g r e t/(; r ote Zi I ve rre i ger l':g l'eita aZba , Ket he l ( Z揃 ' i d- l io Lland) , Ap r i I I ~)8 1 (lielle) Pop )

67

Albatro sses t hroug h storm petre Is A doub.le dark morph Fulma r/Noo rd se Stonnvoge J Fulmal'us glacialis l,ras found tlead on the J\fslui tdij k (Frj eslanci/NoorcH-lollancl) on 21 January. I t i s nOI\' j n the collection of the Zoölogi sch Musewn at Amsterdam (Noo rd - lIo11and ) . (On I ~ Iay a probab lC' doub l e dark morph Fulmar I"as observed near Dover (Kent), England . )

Ga nnets t hroug h frigatebirds On 13 April an adult Shag/Kuifaa l scholver l'halacl'Ocol'ax al'is toie lis \"as seen the Ilond sbosse Zee"eri ng (Noo rcl-l lolland).

0[[

Heron s t hrou gh ibi sses light lle rons/K"akken Nyctico rax nycticol'ax s hm,ed up in Zuidelij k Flevoland (Zuidelijke IJsselmeerpolders) on 20 ~ Ia)' anel at the Grote Otterskooi nea r Giethoorn (Overij ssel) on 28 ~ Iay . NlOther [lew over Cas tricwn (Noorcl-l lolland) on IS ~Iay by daylight .

The ~1arken-l3in n e n (Noord-llolland) Cattle Egret/Koereiger Bubulcus ib1:S reappeared in earl)' Apri l . It \;as sti 11 present during the la s t weck of ~ Iay .

Record s o[ l.i tt l.e Egret/Kl ei ne Zilverreiger Egl'e i ia gal'z e tta were c laillled in Fries land and Zuidelij k Flevoland .

Singl e Great \\~lite Egrets/Grote Zilverreigers E. alba stayed at De f)OOI"t near Echt (Limburg) rrom 28 until 30 ~Im"ch, at Kethel (Zuid - llolland) from 2 lUJtil 16 April and at Lier (Antwerpen) [rom 14 lUJtil 19 April. Other records were c laimed in Zuidel ijk Flevoland. t\fter the success[ul br eedi ng o[ Great \Vhite Egret in the Net herlands in 1978 , three )'oung \Vere raised in Fries land th i s spri ng .

Excepti onall )' earl)' was the record of a Black Stork/ Zwarte Ooievaar Ciconia nigra at Overschic (Zuid-Hol.la nd ) on 'IS Apri 1. Two were seen at Steenbe rgen (Drenthe) on 20 ~Ia y and one res ted near t he Knardij k, Zuide lij k Flevol and on 29 ~Iay .

30-31. Red Kite/Rode \VOU\\' Milvus Milvus , Cas tricLUlI (Noord-Ilolland), tv1a)' 198 1 (Pieter' Bison ) ; Broad-bi lled Sandpiper/l3reedbekstrandl oper Lünicola j'alcineHus , De ~Iaasv l akte (Zuid- llolland) , ~Iay 1981 (René Pop )

Spa ,.rov,h al·,ks through fa 1eo ns t\bout 20 l31ack Kite s/ Zwarte \Vouwen Milvus migl'ans lI'ere see n rrom the end of April on\\'ards - with mos t observations in the period 9 until 11 ~ Ia )' .

About the same nLUllber o[ I~ed Kite s/Rode Wouwen M. milvus wa s observed dUl' ing the r eport

68

32. ~ Iedit e ]'ran ean Cu Il s/ ZI·m rtko:)I:leeul"en Lal"US me lanocephaüw , De r,laasv lakte (Zuid-Ilo 1land ), J\pril 198 1 (Hené Pop ) period.

The tlVO juveni I e \\~ 1 ite- tai l ed I:ag l es/ Zeea r enden /laliaeeius albicilla o f Den Nul (Overij sse l) s ta yed unti I 12 ~ Iarc h . On Texe l (Noord - ilo I land ) an adult \\~1i. t e- tail ed appeared on 18 J\pril; it lVa s l as t seen on 2:> J\pril.

The juvenile Colden Eag l e/S t eenar end /lq uila chY'yrJCwios o f Fl evo l and (Zuidel ij ke IJ sse lmee r polde r s) lVa s present un t i I 7 J\pri I. I'rom 11 ~ Ia y ollh'ard s 20+ I ~ed - foo t ed I'alcons/Roodpoo tval ken /o'alco ve spe l' i'imw lVe r e r eportecl. J\ ma x imum J1LUl1ber o f e i ght l"<l S counted at Schoor! (Noord - Ilo lland) on 11 ~ Ia )' . I'r0111 18 until 23 ~ Ia )' up t o th r ee individual s lVer e lVatched at the Ilo lland se lIout near I.el )'s t ad, Oos t elijk Fl evo land (Zuide lijke Ij sse lmeerpo lder s) in the evening hours .

Rails through bu s tard s J\ cal1in g l1Ia l e Ball l on ' s Crake/ Kl e in s t lI'ate rhoen PVP2ana pWJilla lI'as c lail1led in th e IJo rregees t erpo I der, J\ I kmaa rde lll1eer (Noorcl-llo !land ) on 18 ~ Ia)' . i\no ther 1-,<\5 In the c laimed in th e Cui 5veld (Noo rd - Ilo lland) during the la s t decade o f ~ Ia )' .

KropsIVo Iderpo Ider at Ilooge zand-Sappemeer (er on i ngen) I :> Cranes/Kra anvoge I 5 GY'US gY'us r cs t ed from 8 unti 1. 10 April. One Crane 1"a5 5ubsequentl )' seen at ' s-Cravenhage ( Zuid-Ilo lland) and a t Cas tri cum (Noord-Ilo ll and) and ano ther at Sl oo td orp (Noord - Ilo 1.1 and ) on 17 J\pr i I. On 2S J\pr i I one lI'as seen at ~ lak kl ul1 (1'1' i es land ) .

69

Oys t ercatcher s through sandpipipe r s Four Blac k- IV ingcd St i J.ts/Ste l tklutcll lIi malliopulJ himaniopLw O C\\' nOl' th ,It I:gmond (Noo rd - Ilo ll and) 0 11 8 ~ Ia }' , Othc r r ecord s IVc r e at ~ Iakkllln from I) unti I III ~ Ia)' (tllt'cc), 0 11 Ovc rflakkcc ( Zuid-Ilo lland) on I ~ ~ Ia )' alld at I.i c r (Alltl"e rpcn) 0 11 14 ~Ia )' . Thrcc \Vc r c SCC Il near ('he Knardijk , Zu i dc l ijk Fl evo lalld rrom I Cl ~. la }' olll"ard s .

A brecding attcmpt at Dc Vaart, Zu i dc J ijk Fl cvo l,lIld \Va s unsucccss ruJ due t o thc ri s illg 0 I' th e \\'a t c r - l evc I .

A St ollc - cur 1clv! Cri c l lJu rhi/1/w oedicllemw; \\'a5 prcse nt on Amc land ( Fri es l and ) rrom Z4 unti I Z9 ~ Ia )' .

I{c lative l )' rcIV I Jo tt c r e l s/~ lo rin c l pl cvic r cn Charadr i w; mor i nellw; \Vc r e r cportcd ill Fl cvo Land thi s spring . A maxi mwnnwnbc r o f l ó \"a s countcd a.l ong thc Oo i cvaan"cg , Zuidc lijk 1: l cvo l alld on I Z ~ Ia}' .

A Crcat Snipc/ I'ocl snip cal U /wgo media \Vas claimcd ,I t Iloutcn (Utrccht ) on ~ ~ Ia }' . [I' acccptcd, thi s \V i 11 bc the fir s t r cco rd ro l' thc I c thc l' l and s s incc 1977 .

A Broad - biJ l cd Sandpipc r / Brccdbc ks trandl opc r Lillricola f alcüwllus - ill compan)' of Ringcd I' l ovc r s/ 1lolltbc kpl cvic r cn C. hiaiicu la - vi s i t cd sho rtl )' ))c ~ Ia as vlakt c ( Zuid - llolland) on 16 ~Ia )' .

A ~ Iar s h Sandpipcr / Poc lruitc r 'l'r i nga GtagnatUis \Va s s tudicd at Spaarn\Voudc (Noo rd - Ilolland) on 11 April; poss ibl )' thc S <UIIC bird \Vas scen on 17 April. From Z5 until Z9 Apr i I anot hcr IVa s prcscnt at thc Ecmshavcn (Gr on.ingcn).

On 10 ~ Ia}' tIVO rcmalc \\Ii 1son I s Pha laropcs/ Gr ot c Franj cpot cn Phalar opus i r icolOl' s ta)'cd at Sint ~ Iarg ri c t c (Oos t-Vlaandc r cn); onc \Va s s till prc scnt on 11 ~ Ia )' .

Skuas through ter ns A max :ÎJnwlI numbe r o r I Z (or 14) ~ Icdit crran can GuIJ s/ Z\Vartkopmccu\Vcn Lar us melanocephalus IVas sccn on Dc ~ Iaa sv lakt c on Z4 Aprij !

Singl c GulJ - bilJ cd Tcrn s/ Lachst crns Ce loche lidon ni l otica \Vcr c sccn on Dc ~ Iaa s vlakt c on I ~ Ia }' am! in thc Lau\Vc r smcc r (Gr oningcn/ Frics land) on Z8 ~la )' .

Thc onl)' r cportccl Caspian Tc rn / Rcu-

33. Gr c)'- hcadccl IVooclpcckcr/Grij s kop spccht Pi cus canus , ma Jc , BnUl sswncrhc i dc (Limburg), ~ la)' 198 1 (René Pop )

70

34 . Rive!' Warble r/Krekelzanger LoousteUa f~uviatilis , singing , Oostelij k Flevoland (Zuid elijke IJsselmeerpolders), ~lay 1981 (Jan Mu~der ) zens tern S路t erna oaspia fl e\V north oH Bergen aan Zee (Noord - Ilolland) on 12 ~ Iay .

Terns/Wit'v,mgs tern s ChLidonias hybridus \Vere observed at Spaarn\Voude in the Ilor s tel1l1ee rpold er ( ioo rd-Ilolland) on 18 ~Iay, at Ams telveen (Noord- Ilolland) on 19 ~ Iay and at lIardenvi j k (Gelderland) [rom 19 w1til 22 ~Iay . \\hite-\Vinged Black Tern s /W:itvleuge l s tern s C. ~euoop-terus \Vere r e ported a t th e Alkmaarde t1l1ee r on 21 ~ Iay and a t Ilarden,':ijk on 30 ~ Iay .

\\~眉 s kered on 8 ~Iay ,

S,路,i ft s An i\lpine S,,'ift/i\.lpengierz\Valu'" Apus melba \Va s ,,'eH seen at Le lys tad in the even.i ng of 26 i\pr:i 1.

Kingfi s hers through hoopoes lloopoes/lloppen Upupa epops s tayed at ' s-Grave nhage [ rom 12 w1til 20 April , at Culembor g (Ge .lde rla nd ) from 18 i\pril unUl mi.d -~ Iay and at Castr-icLUII on 13 and 29

~lay .

Hoodpec ke r s The discovery of a male Grey- headed 1I'00dpec ke r/Grij skops pecht Pieus canus on the Brw1ssLUllerhei.de (Limburg) on 27 Apri.l \Va s sensationa1. Th.i S e lega nt \Voodpecker attracted many b.irde l's . Tt \Va s still seen and heard during the e nd of ~Iay. 71

Lark s through buntings 1\ southboWld Red- rwnped

S\Va llow/Rood s tuit zwal Ul~

IIi r undo dauriaa \Va s reported a t Iinthus aervinus were observed on Ter sche lling (Fries land) on 1 May, at Leidschendam (Zuid - Ifolland) on 9 ~ Iay and at Rij sláj k (Ge lderland) f r om 9 until 11 ~ Iay. On 11 May the Rij slüj k bird I~a s joined by a second (and poss ibly third) one .

1\ Wax\Ving/Pes tvoge l BombyaiLZa garrulus at Enschede (Ove rij ssel) on 9 May was unu sual.

Singing Thrush Nightingales/Noordse Nac htega len Lusainia lusainia \Ver e present a t Blokker sdijk (I\ntl"erpen) on 10 May and at I\ms t elveen f rom l8 wltil at l eas t 28 May. From a ll parts of t he Ne therland s and Flander s large nwnbers of I~ing Ou ze l s /Be flij s t er s Turdus torquatus wer e r epo rted [rom mid-I\pril until the f irs t wec k of tvlay . Unprecedented was the nwnber of 400- 500 i ndividua l s on Texel on 30 April.

Ther e can be doubt s about the orig in o[ a Blac k-throated Trus h/ Z\Vartkeell i j s t e r 1'. rufiaoUis atrogulal"is in downtown Groningen (Groni ngen) [ r om 30 March LUltil 4 I\pril. 'l\~o Ce tti ' s Warble r s/Cettis Za nger s CeU'ia aetti \Ver e heard a t the Quac kj esl"ate r (Zuid-Holland) [ rom 16 ~ Iay onward s .

1\ highlight was the s inging River Warble r/Kre kel zanger LoausteLZa fluvia ·t ilis at t he lIarderbo s , Oos t e lij k Flevoland from 14 untiJ. 22 May .

(1\ IIippolais I"arble r f ound dead at I\Jns t e rdam on 19 June 1980 was identiCi.ed a s ~Ie lod iou s Warb Ler/Orpheuss potvoge l 11 . polyglotta . This \Vas the third r ecord [ or the Netherland s .)

1\ Recl - brea s t ed Flycat c he r/Kl eine VliegenwU1ge r io'iaedula parva was seen on Schie rmonnikoug (Friesl and) on 5 j\lay . 1\ singi ng mal e was r ecorded on t ape at lIars kamp (Ge lde r The presence of a pai.r of I'enduline Tits/Buide lmezell Remiz l and) on 13 ~ Iay . pendulinus a t Schümen (Limburg) in I\pril \\'as kept sec ret.

On 10 ~ I ay a Woodcha t Shrike/RoodkopklaUl"i e r Lanius senator \Va s obse rved on I\Jne l and.

1\ ma l e Ru s tic Bunting/Bosgor s Emberiza rustiaa s ho\\'ed itse L[ t o a luc ky [e\V on Schie r monnikuog on 9 ~ Iay ,

the I-Ionclsbosse Zeewering on 27 May .

Rccl-throatecl Pipits/Rooclkcclpiepcrs

J . J . (1lan) Bl a nke rt, LecIKIert ~ Ieeszs tra a t 8 , 20 15 J S lIaarlem (0 23-242 132) Paul lIenoe l e n, van I\ssches traa t 33 , 19 10 MeI sbroe k, Bel e iwn ( 02-7518576) Ger ard H. Ste inhaus , Graa[ I\dolflaan 11, 3708 XI\ Zeist (0 3404 - 17149)

35-36. Blac k- throatec! Thrush/ Z\Vartke ellij s t e r 1'uY'dus r ufiaollis atrogulal"is , Gr oningen (Groninge n), ~ Ia rc h - I\pril 1981 (Anonymus ) 72

DBA-telefoonsysteem

In de onderstaande lij st staan de telefoonnummers vermeld van personen die deel uitmaken van het DBA-telefoonsysteem. Ze kunnen gewaarschuwd worden bij het waarnemen van een zeldzame vogel. Dit geldt ook bij waarnemingen van locaal of regionaal belang. Deelname aan het telefoonsysteem is vrijwillig en staat open voor iedereen.

Groningen Egge Boenna HarmJan Wight

050 050

258286 567533

Friesland Trinus Haitjema Jan de Jong

05142 05138 -

1708 4788

05215 -

33 1

Drenthe Arend van Dijk

Overijssel Anton Con ings Jowi de Roever

053 053

35 1300 358703

Gelderland Toon van Dijk Kees Tiemst ra

08894 03455 -

262 1 2174

Zuidelijke IJsselmeerpolders Kees Breek

03200 -

42375

452 1 03430 615493 030 760230 030 03404 - 17149

Texel Adriaan Dijksen FritsJan Maas

02228 02220 -

676 3236

Zuid-Holland Gijsbert va n der Bent Paul de Heer Peter de Knijff Henk van der Lee René Pop Adri Remeeus Norman van Swelm Arend Wassink

01718 OIO 01720 01865 OIO 070 070 01718

-

75 186 74703 1 - 92 186 1324 341128 474282 989005 - 26463

Noord-Brabant Hidde Bult Rini van Meurs

Peter Verbeek

01645 04192 -

3388 4165

04755 -

524

België (09-32) Paul Herroeien Luc Matthé Hubert Meeus Sjef de Ridder

023 072 023 035 020 02159 02977 -

378024 12\0 17 242 132 61011 433079 4101 7 23238

02 014 014 031

- 75 18576 218385 415758 - 516935

Verenigd Koninkrijk (09-44) Steve Ga ntlett

Noord-Holland Arnoud van den Berg Pieter Biso n Han Blankert Jan Bos Janj aap Brinkman Alexander Buhr Klaas Eige nhuis

02550 - 22765 020 139599 727239 020 44 1 02278 46 1278 020 020 - 5222423 072 330022 020 25343 1 025\0 - 40063

Limburg

Utrecht Ted Hoogendoorn Jan van Kreuningen Jelle Scharringa Gerard Steinhaus

Ronaid Geskus Kees Hazevoet Edward van IJ zend oorn Peter Meijer Gerald Orccl Kees Roselaar Kees Scharr inga Wim van der Schot Rienk Slings

0842

5854

Dutch Birding

Jaargang/Volume 3

Nummer/Number 2

Juni/June 1981

37

Reactie op 'Soortenjagers?' Gerald J. Oreel; Redactie

38

Herziening van waarnemingen van Slangenarend in Nederland/Review of observations of Short-toed Eagle in Netherlands Edward J. van IJzen doorn

45

Large female Hen Harrier trapped at Castricum in November 1980 Q. L. (Rienk) Slings

46

Over leeftijd van Steenarend in Flevoland in winter van 1980/81/0n age of Golden Eagle in Flevoland in winter of 1980/81 Paul de Heer

48

Bairds Strandloper op De Maasvlakte in september 1980/Baird's Sandpiper on De Maasvlakte in September 1980 Edward J. van IJzendoorn

51

Baird's Sandpiper in Sénégal in December 1965 Piet Meeth

52

Field characters and habitat preferences of Great Snipe and Snipe P. B. Taylor

55

Over status van Baltische Kleine Mantelmeeuw in Nederland/On status of Baltic Lesser Black-backed Gull in Netherlands Paul de Heer

56

Atypical first-winter Iceland Gull at IJmuiden in February 1981 Edward J. van IJzendoorn & Jan Mulder

58

Oehoe van Den Helder geschoten in februari 1981/Eagle Owl of Den Helder shot in February 1981 Gerard H. Steinhaus

59

Another record of partially albinistic Wheatear in Netherlands Gijsbert van der Bent

60

Birding in Egypt Peter L. Meininger & Wim C. Mullié

67

Recent reports J.J. (Han) Blankert, Paul Herroeien & Gerard H. Steinhaus

Exemplaren van de Dutch Birding Association Veldlijst kan men bestellen door overmaking van f 1,50 per stuk op postgirorekening 41 48 343 ten name van de Stichting Dutch Birding Association (Postbus 71927, 1008 EC Amsterdam).