2015 09 17 dvhn gezondheid drenthe

ZW

D O N D E R D A G 17 S E P T E M B E R 2 015

HELPENDE HAND Mentoren staan mensen met beperking bij

>> 3

Ook met ziekte van Alzheimer zijn er kansen om van het leven te genieten >> 4

Vraag & antwoord: wat te doen bij krentenbaard op school? >> 8

! t k n a d e b

2 donderdag 17 september 2015 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Van maandag 21 t/m vrijdag 25 september organiseert De Trans de estafette ‘Samen stappen maken’! Deze vindt plaats tussen verschillende locaties van De Trans in Overijssel, Drenthe en Groningen.

Met de estafette willen we een gezonde leefstijl bevorderen bij cliënten, hun netwerk en medewerkers. Ook willen we het netwerk van cliënten uitbreiden en dit betrekken bij de ondersteuning thuis.

Veel mensen en organisaties hebben belangeloos meegewerkt of een bijdrage geleverd aan de estafette. Heel veel dank voor uw betrokkenheid!

Voor meer informatie over de estafette en de deelnemende organisaties kijkt u op: www.detrans.nl

Rheeveld 20 9415 TA Hijken 0593-526716 fysio.eefting@gmail.com www.fysiotherapie-eefting.nl

Gezondheid vormt een belangrijke bijdrage voor ons dagelijks geluk.

We staan steeds vaker stil bij gezonde voeding, afvallen, sporten, ontspanning, ziektes, zorg, en meer. Kortom: het thema GEZONDHEID staat volop in de belangstelling.

Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant brengen regelmatig de special Gezondheid&Co uit, en de weekbladen van NDC mediagroep bevatten wekelijks de speciale pagina Gezondheid&Co. Daarnaast trekt de website van www.gezondheidenco.nl maandelijks meer dan 100.000 unieke bezoekers.

Wilt u met uw bedrijf adverteren in één van de uitgaven of op de website van Gezondheid & Co,, neem dan contact op met ons team van Gezondheid&Co: 050 - 58 444 66.

OSTEOPATHIE OP ZOEK NAAR DE OORZAAK

OSTEOPATHIE OP ZOEK NAAR DE OORZAAK

CHRONISCHE RUGPIJN, UITSTRALENook bij het bindweefsel rondom organen delingen hij nodig acht. De osteopaat DE PIJN IN ARM OF BEEN, MIGRAINE, en de schedel. Want bindweefsel werkt altijd met zijn handen, hij gebruikt WHIPLASH, SLECHTE DARMWERKING, rondom organen en de schedelbotten geen apparatuur. Met zij handen kan hij BUIKPIJN. VEEL MENSEN LEVEN MET zijn net als spieren en gewrichten altijd het beste voelen wat hij doet.

KLACHTEN DIE NIET MAKKELIJK TE onderhevig aan verandering en spanDe osteopaat zal in een behandeling Zuiderpoort 6 BEHANDELEN ZIJN. IN SOMMIGE GEningen. Als het lichaam onvoldoende is proberen de oorzaak van een klacht weg Kloostervest 9408 MN Assen Zeilmakerstraat 17a VALLEN ZIJN ER MIDDELEN WAARMEE staat is om te herstellen dan kunnen te nemen, in de verwachting dat daarMob. 06-29208272 9403 VA Assen DE PIJN KAN WORDEN BESTREDEN, er klachten optreden. Baby’s en jonge mee het lichaam in staat gesteld wordt MAAR DIE DE OORZAAK NIET WEGNEkinderen reageren meestal erg goed op zichzelf verder te herstellen. Behandeinfo@osteopathieassen.nl Mob. 06-36030025 MEN, WAARDOOR DE KLACHT STEEDS osteopathie. Een baby kan als gevolg lingen volgen daarom niet kort op elkaar. info@axis-osteopathie.nl www.osteopathieassen.nl TERUGKOMT. van RUGPIJN, een lange ofUITSTRALENDE juist erg snelle bevalrondom organen en de schedelbotten zijn net als spieren De osteopaat zal in een behandeling proberen de oorzaak CHRONISCHE PIJN IN ARM OF BEEN, www.axis-osteopathie.nl ling klachten ontwikkelen zoals deze bij OORSPRONG van een klacht weg te nemen, in de verwachting dat en osteopathie gewrichten altijd MIGRAINE,huilbaby’s WHIPLASH, SLECHTEOsteopathie DARMWERKING, BUIKPIJN. In zo’n geval kunt u een osteopaat voorkomen. kan De grondlegger van de was onderhevig aan verandering. Cellen raadplegen. Osteopaten zijn opgeleid hier LEVEN goed opMET inspelen.

Andrew Taylor Amerikaanse worden afgebroken, nieuwe worden aangemaakt. Maar daarmee het lichaam in staat gesteld wordt zichzelf VEEL MENSEN KLACHTEN DIE NIET MAKKELIJK TE Still, een om op zoek te gaan naar de oorzaak van arts. Hij stichtte in 1892 the American alsenerlegde in datdaarmee proces iets misgaat door het vastzitten van verder te herstellen. Behandelingen volgen daarom niet BEHANDELEN ZIJN. IN SOMMIGE GEVALLENofZIJN ER MIDDELEN een klacht, die bijvoorbeeld bij chroniDaarnaast kunnen schouderklachten School of Osteopathy sche rugpijn soms wel PIJN eens IN kanARM liggen rugklachten veroorzaakt door voor de moderne manuDe osteopaat zal in een behandeling proberen de oorzaak rondom organen enworden de schedelbotten zijnhet netfundament als spieren CHE RUGPIJN, UITSTRALENDE OF BEEN, structuren, kunnen er klachten optreden.

Baby’s en jonge kort op elkaar. Vechtstraat 73 WAARMEE DE PIJN KAN WORDEN BESTREDEN, MAAR DIE DE in spanningen in de buik, wervelkolom van het bindweefsel in deaan verandering. ele geneeswijzen In deeen VSklacht is osteovan weg te nemen, in de verwachting dat en gewrichten altijd onderhevig Cellen , WHIPLASH, SLECHTE DARMWERKING, BUIKPIJN. spanningen kinderen reageren erg goed opzichzelf osteopathie.

OORZAAK WEGNEMEN, WAARDOOR DE aangemaakt.

KLACHT of MET voet,KLACHTEN waar de patiënt geen weet van TENIET buik, bijvoorbeeld door littekens. pathieSTEEDS sinds wettelijk erkend eninmeestal het lichaam staat gesteld wordt worden afgebroken, nieuwe worden Maar1966daarmee SEN LEVEN DIE NIET MAKKELIJK 9725 CT Groningen te herstellen.

Behandelingen volgen daarom niet als er in dat proces iets vastzitten van in deverder LEN ZIJN. heeft.

IN SOMMIGE GEVALLEN ZIJN ER MIDDELEN Een osteopaat onderzoekt niet alEen osteopaat is opgeleid ommisgaat alle door het geïntegreerd reguliere medische Mob. 06-137 846 18 Een baby kan als gevolg van een lange of juist erg snelle OORSPRONG TERUGKOMT. Hoofdstraat 33 kort op is elkaar. structuren, kunnen er klachten optreden.opleiding.

Baby’s en jonge DE PIJN KAN WORDEN BESTREDEN, DIE DE weefsels leen de regio waarin de klacht MAAR optreedt, van het lichaam weer beweIn Nederland osteopathie info@osteovitaal.nl meestal ergals goed op osteopathie.

NIET WEGNEMEN, WAARDOOR KLACHT STEEDS 7751 GA Dalen maar het hele lichaam enDE gaat daar aan gelijk tekinderen maken,reageren zodat het lichaam nog jong en relatief onbekend – toch zijn bevalling klachten ontwikkelen zoals deze bij huilbaby’s De grondleggerwww.osteovitaal.nl van de osteopathie was Andrew Taylor Een baby kan als gevolg van een lange of juist erg snelle MT. OORSPRONG Tel. 0524-553393 het werk waar hij de oorzaak aantreft. geheel weer ongehinderd en pijnvrij kan er osteopaten. Zij volgden een vijfjarige bevalling klachten ontwikkelen zoals raadplegen. deze bij huilbaby’s De grondlegger van de osteopathie was goed Andrew Taylor voorkomen.

Osteopathie kan hier op inspelen.

Still, een Amerikaanse arts. Hij stichtte in 1892 the In zo’n geval kunt u een osteopaat OsteopaEen osteopaat opereert niet, maar functioneren. part-time-opleiding waarin artsen en Hoofdstraat 51 Still, een Amerikaanse arts. Hij stichtte in 1892 the In zo’n geval kunt u een osteopaat raadplegen. Osteopa- voorkomen. Osteopathie kan hier goed op inspelen. fysiotherapeuten gediplomeerd osteopaat maakt los wat los it met zachte handAmerican School of Osteopathy en legde daarmee het 7751 Dalen en GB legde daarmee het ten zijn opgeleid om op zoek te gaan naar de oorzaak van ten zijn opgeleid om op zoek te gaan naar de oorzaak vanAmerican School of Osteopathy kunnen worden worden. Wanneer devoor osteopaat HANDWERK Daarnaast kunnen schouderklachten veroorzaakt fundament de moderne Tel.0524-553600 manuele geneeswijzen. eengrepen. klacht, die bijvoorbeeld bij chronische rugpijn soms Daarnaast kunnen schouderklachten veroorzaakt worden fundament voor de moderne manuele geneeswijzen. een klacht, die bijvoorbeeld bij chronische rugpijn soms en zijn/haar voldoen aan De osteopaat is in staatvan omhet te bindweefsel herken- rondom door spanningen de lever.praktijkvoering In de VS is osteopathie sinds www.paceda.nl 1966 wettelijk erkend en wel eens kan liggen in spanningen in de buik, wervelkode in Nederland geldende eisen, kan tot LICHAAM EEN EENHEID nen welke weefsels van het lichaam Een osteopaat is opgeleid om alle weefsels van het geïntegreerd in de reguliere medische opleiding. lomHET of voet, waar deISpatiënt geen weet van heeft. Een wel eens kan liggen in spanningen in de buik, wervelko- door spanningen van het bindweefsel rondom de lever. In de VS is osteopathie sinds 1966 wettelijk erkend en het Nederlands Register De osteopathie gaat van de deregio gedachte bewegelijk geworden.

Bij eenzodatregistratie weerzijn bewegelijk te maken, het lichaaminals Ook in Engeland heeft osteopathie een lange traditie. In osteopaat onderzoekt nietuit alleen waarin deminderlichaam Hereweg 114 Een osteopaat is opgeleid om en allerelatief weefsels van het geïntegreerd in 9725 de reguliere medische opleiding. ofricht voet, waar de patiënt geen van Osteopathie heeft. Een Nederland geheel weerde ongehinderd en pijnvrij kan functioneren. voor worden overgegaan. datoptreedt, het menselijk lichaam een eenheid osteopaat zich op weet is osteopathie nog jong onbeklacht maar het hele lichaam en gaat daarbehandeling aan lom AK Groningen kend – toch zijn er osteopaten. Zij volgden een vijfjarige hetis. werk hij debestaat oorzaak uit aantreft.

Datwaar lichaam verschillende die delen die een klacht in het lichaam Mob. 06–1918 1418 lichaam weer bewegelijk te maken, zodat het lichaam als Ook in Engeland heeft osteopathie een lange traditie. In osteopaat onderzoekt niet alleen de regio waarin de part-time-opleiding waarin artsen en fysiotherapeuten Eensystemen osteopaat die opereert maar maakt los wat losveroorzaken.

HANDWERK ORGANISATIE IN NEDERLAND elkaarniet, in evenwicht houHet kan zijn dat de osteinfo@osteopathiehereweggroningen.nl gediplomeerd osteopaat kunnen de moet zitten en doet met zachte handgrepen.

Deeen osteopaat inmaar staat omhele te herkennen welke geheel weer ongehinderd enworden. pijnvrij Wanneer kan functioneren.

Nederland is osteopathie nog jong en relatief onbeklacht optreedt, het lichaamDe en gaatweefsels daar aanVereniging Nederlandse voor den en heeft eenditnatuurlijk vermogen opaat op andereisplaats behandelt www.osteopathiehereweggroningen.nl zijn/haar praktijkvoering voldoen aan de in lichaam minder bewegelijk Bij om storingen te verhelpen. Als het dan de van plekhet waar de klacht zich bevindt.zijn geworden.

Osteopathie zietosteopaat toe op deenkwaliteitskend – toch zijn er osteopaten. Zij volgden een vijfjarige het waar hij de oorzaak aantreft.

Nederland geldende eisen, kan tot registratie in het Neeenwerk behandeling richt de osteopaat zich op die delen die HET LICHAAM IS EEN EENHEID lichaam gezond is, gebeurt dat ook.

Bij het eerste consult wil de osteopaat criteria en jaarlijkse bijscholing van de derlands Register voor Osteopathie worden overgegaan. een klacht in het lichaam veroorzaken. Het kan zijn dat De osteopathie gaat uit van de gedachte dat het menOsteopathie Noord Is het evenwicht verstoord geraakt, weten wat de klachten nu zijn, welke osteopaten.

Geregistreerde osteopaten part-time-opleiding waarin artsen en fysiotherapeuten Een osteopaat opereert niet, maar maakt los wat los HANDWERK de osteopaat op een andere plaats behandelt dan de plek selijk lichaam een eenheid is. Dat lichaam bestaat uit bijvoorbeeld door een ongeluk, een er al eerder zijn geweest en welke bevind u in Assen, Dalen, Eelde, Groningen Fieneke de Vries waar de klacht zich bevindt. verschillende systemen die elkaar in evenwicht houden ORGANISATIE IN NEDERLAND moet zitten en doet dit met zachte handgrepen.

De osteopaat is in staat om te herkennen welke weefsels gediplomeerd osteopaat kunnen worden. Wanneer de ziekteeen of natuurlijk operatie, vermogen stress of slechte voe- te verhandelingen patiënt al heeft en Eelde-Paterswolde.

HetOsteopathie Sticht 30-c Bij hetde eerste consult wil degehad. osteopaat weten wat de en heeft om storingen De Nederlandse Vereniging voor , behardingsgewoonten, heeft lichaam onderzoekt hij het klachten nu zijn, welke er lichaam al eerder zijn geweest en welke tigtvan helpen.

Als het lichaamdan gezond is,het gebeurt dat ook. Vervolgens de belangen en ziet toe op de kwaliteitscriteria en osteopaat en zijn/haar praktijkvoering voldoen aan de in het lichaam minder bewegelijk zijn geworden.

Bij 9405 NP Assen vaak hulp nodig om het evenwicht op bewegingsstoornissen.

De patiënt behandelingen de patiënt al heeftligt gehad.AFSPRAAK Vervolgens Is het evenwicht verstoord geraakt, bijvoorbeeld door jaarlijkse bijscholing van de osteopaten.

Menso Altingweg 13 Pr. Irenelaan 1a 9765 AL Paterswolde eisen, kan tot registratie in het Neeen behandeling richt de osteopaat op die delen die Nederland geldende HET LICHAAM ISlichaam EEN EENHEID onderzoekt hij het op bewegingsstoornissen.

De eente ongeluk, een ziekte of operatie,kan stress voeGeregistreerde osteopaten vind u in Balk, zich Bolsward, herstellen.

Een osteopaat hetof slechteof zit intussen op een behandelbank.

Om een afspraak met een osteopaat te 9765 BE Eelde-Paterswolde Mob. 06-27066092 patiënt ligt ofdat zit ongeveer intussen (in ondergoed)maken, op een behandingsgewoonten, danhelpen. heeft het lichaam Gorredijk,van Joure, Koudum, Ureterp en Woudsend. lichaam daarbij Dat kan hijvaak bij hulp nodig Na hetDe onderzoek, drie is geen verwijzing een derlands Register voor Osteopathie worden overgegaan. een klacht in het lichaam veroorzaken.

Het kan zijn dat osteopathie gaat uit van de gedachte dat het menTel.050-3182265 info@osteopathienoord.nl het onderzoek, dat wat ongeveer(huis-)arts drie kwartier omhet het bewegingsapparaat, evenwicht te herstellen. dat bestaat uit kwartierdelbank. duurt, Na vertelt de osteopaat nodig. De behandeling gaat duurt,lichaam vertelt wat zijn lichaam bevindingen en www.praktijkvoorosteopathie.com www.osteopathienoord.nl osteopaat plaats behandelt dan de plek selijk een eenheid is. Dat uit vanAFSPRAAK gewrichten, spieren en kapsels. Maar zijn bevindingen zijnde enosteopaat welke behannietbestaat tenzijn koste uwdeeigen risico.op een andere

STEOPATHIE P ZOEK NAAR DE OORZAAK

Een osteopaat kan het lichaam daarbij helpen. Dat kan

welke behandelingen hij nodig acht.

Om een afspraak met een osteopaat te maken, is geen

GEZONDHEID&CO KORT

‘BETER VET DAN KOOLHYDRAAT VOOR SPORTER’

VERTROUWENSPERSOON Mentoren met hun cliënten. De foto’s (zie ook de voorpagina van deze bijlage) komen uit een serie van de landelijke stichting Mentorschap en betreffen dus geen mensen uit de regio. FOTO’S STICHTING MENTORSCHAP

Een helpende hand en een steun in de rug. Mentoren behartigen de belangen van mensen die het zelf niet helemaal rooien.

Hans Willems

‘O

nderschat het niet’’, zegt Lies Reitsema. ,,Het is pittig werk, maar ook heel mooi en dankbaar.’’ Vanuit haar kantoortje in Drachten coördineert Reitsema samen met collega Jannie Krol de activiteiten van de stichting Mentorschap Noord, die vrijwilligers werft om ze te koppelen aan cliënten.

Het mentorschap wordt geboden aan mensen met een psychische stoornis of een verstandelijke beperking die onvoldoende in staat zijn hun eigen zaken goed te regelen. Zij hebben moeite om informatie te begrijpen en beslissingen te nemen. De komende jaren wordt vooral een toename van ouderen met dementie verwacht.

Meestal nemen familieleden dan taken op zich, maar er is een groeiende groep cliënten die zo’n terugvalmogelijkheid ontbeert.

Reitsema: ,,Kwetsbare mensen die zonder zo’n steuntje in de rug vastlopen. De mentor neemt niet alles klakkeloos over, maar helpt als het ware bij het gezamenlijk in de handen houden van de teugels.’’

Mentorschap is bij wet geregeld en moet niet verward worden met wat een curator of een bewindvoerder doet. Die laatste twee zijn er vooral voor financiële en beheerszaken, de mentor heeft alleen te maken verzorging, verpleging en behandeling. Er komt een rechter aan te pas om cliënten te koppelen aan zo’n vertrouwenspersoon.

De mentor is zowel vertrouwenspersoon als vertegenwoordiger van zijn cliënt. Door geregelde bezoekjes weet de mentor wat er speelt in het leven van de cliënt, hij of zij kent de gezondheidssituatie. Hij kijkt kritisch mee naar de zorg, overlegt als dat nodig is met behandelaars en instellingen en helpt als er beslissingen moeten worden genomen.

Sjaak Kloppenburg is sinds 2011 voorzitter van de stichting Mentorschap Noord, die in Friesland al langer actief was, maar nu ook in Groningen en Drenthe activiteiten ontplooit. ,,In Friesland hebben we al flink wat cliënten en mentoren. In Groningen en Drenthe zitten we in de fase dat we aan het werven zijn.

De eerste cliënten aan wie we mentoren koppelen zijn er al.’’

Het mentorschap kost ongeveer acht uur in de maand, zeggen Kloppenburg en Reitsema op grond van hun ervaringen. ,,Cliënten zijn natuurlijk heel verschillend. Soms is er tijden lang weinig aan de hand, op andere momenten kan het even hectisch zijn. Het ligt er ook aan hoe de mentor zelf zijn of

Motiveren Met de bagage zit het wel goed bij Rik Schaafstal uit Kollumerzwaag: hij werkte vele jaren in de psychiatrie. Sinds drie jaar is hij mentor van een man die in behandeling is bij GGZ Friesland. ,,Momenteel gaat het redelijk goed. We zien elkaar ongeveer een keer in de maand, maar als het slecht gaat wel vaker. Hij is een paar keer opgenomen geweest, maar woont nu weer zelfstandig. Het belangrijkste is dat hij goed ingesteld is op de medicatie. Als mentor help ik hem vooral om gemotiveerd te blijven.’’

Schaafstal krijgt ondersteuning van de stichting Mentorschap, maar helpt op zijn beurt ook weer andere mentoren. ,,We benutten elkaars ervaring.’’ Met financiële zaken bemoeit de mentor zich niet, daar is iemand anders voor. ,,Maar we overleggen natuurlijk wel. Het mooie is dat de zaken goed afgedekt zijn. We zijn aangesteld bij rechterlijke beslissing. Dat geeft je bepaalde bevoegdheden, maar ook verantwoordelijkheid.’’

haar taak invult, en hoe de zorginstelling ermee omgaat.’’ ,,De meeste tijd zit in het contact met de cliënt, maar we besteden ook aandacht aan scholing en intervisie. Het is belangrijk om ervaringen uit te wisselen en op de hoogte te blijven van veranderingen in de zorg. Privacy is ook een belangrijk onderwerp. Bij de scholing doen we vaak oefeningen in gespreksvoering en psychologische aspecten.’’

Een goede match. Dat is cruciaal. ,,Er moet chemie zijn tussen mentor en cliënt. Daarom is het ook belangrijk dat er affiniteit is met de zorg, en liefst ook wat ervaring. Over het algemeen zijn onze vrijwilligers al wat ouder en hoog opgeleid. Ook is het belangrijk dat ze zich voor een paar jaar binden. Voor cliënten is vastigheid vaak een belangrijke factor.’’

De stichting Mentorschap is voortgekomen uit het werk dat Humanitas vroeger verrichtte op dit terrein. In Utrecht is het landelijke bureau gevestigd dat de regionale afdelingen ondersteunt bij voorlichting, werving en opleiding. Onder andere met spotjes op de radio wil de stichting haar bekendheid vergroten. ,,De behoefte aan mentoren is groter dan we nu aankunnen, onder andere doordat verstandelijk gehandicapte mensen langer leven. Dus we zijn altijd op zoek naar nieuwe mensen.’’

Voor het werk van de mentor betaalt de cliënt een eigen bijdrage. Daarnaast kreeg de stichting subsidies op projectbasis, maar dat is een aflopende zaak. Alles moet straks met vrijwilligers gebeuren, op twee betaalde parttime coördinatoren na.

Zowel voor de aanmelding van cliënten als voor belangstellenden voor het mentorschap is op de website informatie te vinden. www.mentorschap.nl

Sporters kunnen beter extra vet eten dan extra koolhydraten. Dat stelt professor Timothy Noakes, sportarts uit Kaapstad, die op 26 september in Groningen is op het Ancestral Health Symposium. Deze bijeenkomst voor zorgprofessionals gaat over gezondheid in evolutionair perspectief.

Een groeiende groep artsen en wetenschappers veronderstelt dat ‘westerse’ ziekten voornamelijk worden veroorzaakt door een mismatch tussen onze huidige leefstijl en de leefomstandigheden van onze voorouders in de oertijd. Belangrijke sprekers zijn Tim Noakes en professor Frits Muskiet van het UMCG. Noakes heeft het met name over de beste voeding voor sporters zoals marathonlopers. Tot voor kort was het devies dat ze veel koolhydraten moesten eten, zoals pasta en brood. Maar Noakes wijst op onderzoek waaruit blijkt dat de verbranding van vetten veel efficiënter gaat dan verbranding van koolhydraten. Sporters die weinig koolhydraten eten, maar veel vetten, zouden een betere vetverbranding krijgen.

Volgens Noakes zou het ‘oude’ advies om veel koolhydraten te eten wel eens de oorzaak kunnen zijn van de slechte gebitten van topsporters en zou het kunnen verklaren waarom topsporters geen lager risico op hart- en vaatziekten hebben dan ongetrainde mensen.

Noakes gaat hierover op 26 september in debat met professor Fred Brouns. Andere sprekers op het symposium zijn onder meer bewegingswetenschapper Bert Otten, onderzoeker Evert Berkelaar en diëtiste Janet Noome, die ook in Gezondheid & Co een rubriek heeft.

Er zijn ook clinics hardlopen op je voorvoeten en lopen op blote voeten, een beweegclinic ‘verwilder je werkplek’ en de clinic ‘wandel je sexy’.

COLOFON De bijlage Gezondheid&Co verschijnt elke twee weken.

De volgende bijlage verschijnt op 1 oktober.

Eindredactie Gerda Douma, Roel Snijder, Bram Hulzebos Art director & vormgeving Alie Veenhuizen Redactie Gezondheid&Co Arend van Wijngaarden 050 - 5844433 arend.van.wijngaarden@dvhn.nl Hans Willems 058 - 2845423 hans.willems@lc.nl Advertentieverkoop Rianne Marissen 050 - 5844466 rianne.marissen@ndcmediagroep.nl www.gezondheidenco.nl

DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 S E P T E M B E R 2 015 3

VERGEET MIJ NIET‌.

Kennis vergroten.

Begrip creĂŤren.

Vooroordelen wegnemen. Dat willen het Dagblad van het Noorden en GGZ-instelling Lentis bereiken met de nieuwe Publieksacademie over psychische problemen.

Maandag vindt de eerste lezing plaats, over beginnende dementie.

Marte van Santen

Gratis lezing De Publieksacademie is een gezamenlijk initiatief van het Dagblad van het Noorden en Lentis, een organisatie voor geestelijke gezondheidszorg en ouderenzorg in de provincies Groningen, Drenthe en Friesland.

Maandag (21 september) om 20 uur verzorgt klinisch psycholoog Jeroen Kok in het Infoversum in Groningen een gratis lezing over beginnende dementie. Daarna is er een forum met Kok, casemanager Yvonne de Vries, ouderenpsycholoog Pieter Mul van Lentis en Joke Oosterveld, wier man dementie heeft. Er is volop de gelegenheid om vragen te stellen.

Aanmelden kan via: www.lentis.nl/lentis-publieksacademie.

4 DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 S E P T E M B E R 2 015

SPORT & BEWEGEN

DOPAMINES

M

‘V

anaf je 40ste heb je steeds meer tijd nodig om iets nieuws te leren, of je dingen te herinneren. Dat hoort bij het natuurlijke proces van veroudering.”

Klinisch neuropsycholoog Jeroen Kok wil het maar gezegd hebben. Want echt niet alle vergeetachtigheid duidt op beginnende dementie, zoals sommige mensen denken. ,,Als je er later alsnog opkomt, is dat goed nieuws.

Dan is er meestal weinig serieus aan de hand.

Maar heb je zelf of als omgeving het idee dat de achteruitgang abnormaal is, dan is het verstandig om aan de bel te trekken.”

Een op de vijf Nederlanders krijgt gedurende zijn leven dementie. Dat betekent dat bijna iedereen er - direct of indirect - mee te maken krijgt. En het aantal neemt de komende jaren alleen maar toe. Toch weten de meesten van ons maar weinig van de ziekte af. Het is bijvoorbeeld niet heel bekend dat er tientallen vormen van dementie zijn (waarvan Alzheimer de meest voorkomende is) en dat er veel meer symptomen zijn dan alleen vergeetachtigheid.

ANDERS ,,Het begint er vaak mee dat mensen volgens hun omgeving ‘anders’ worden”, zegt Yvonne de Vries, die als casemanager jaarlijks tientallen mensen met (een vermoeden van) dementie bijstaat. ,,Ze vinden het bijvoorbeeld moeilijker om te plannen en overzicht te houden, hebben concentratieproblemen of stemmingswisselingen, stellen steeds meer uit, kunnen een gesprek minder goed volgen of trekken zich vaker terug.’’ ,,Soms doen ze ook dingen die eigenlijk helemaal niet bij hun karakter passen. Dan gaat een van nature zuinig iemand bijvoorbeeld plotseling veel geld uitgeven. Allemaal kleine signalen, die naasten het gevoel geven dat er iets niet helemaal klopt.”

Het ‘niet-pluis-gevoel’ noemt Kok dat. En hoewel hij snapt dat het lastig is om daarmee naar de huisarts te gaan - je zal maar te horen krijgen dat jij of je naaste dementie heeft raadt hij mensen aan dat toch te doen. ,,Al deze verschijnselen kunnen op beginnende dementie wijzen, maar dat hoeft niet.

Er zijn tal van andere mogelijke oorzaken,

zoals een depressie, schildklierprobleem of vitaminetekort. Aandoeningen die vaak prima te behandelen zijn. Kortom, door je niet te laten onderzoeken, doe je jezelf tekort.”

STRESS Er is nog een reden om bij twijfel toch hulp te zoeken, aldus De Vries. Mensen piekeren vaak enorm over hun klachten. Al die stress helpt zeker niet. Sterker nog, het kan ervoor zorgen dat de problemen verergeren. En hoewel een eventuele diagnose dementie hard aankomt de ziekte is (nog) niet te genezen - kan meer kennis erover volgens haar wel helpen om er beter mee om te leren gaan. Dat geldt voor de patiënten, maar zeker ook voor hun naasten. ,,Als je begrijpt wat er in het hoofd van iemand met dementie gebeurt, kun je je ook beter in hem of haar inleven. En snap je dat je partner, ouder, buur of collega niet expres zo naar of lastig doet, maar dat dat het gevolg is van de veranderingen in zijn of haar hersenen. Dat helpt om meer begrip en geduld op te brengen, en ook om voor de patiënt een zo veilig mogelijke omgeving te creëren. Want dementie kan veel angst veroorzaken.”

Onze natuurlijke neiging is misschien om iemand die in de war raakt of steeds hetzelfde vertelt een beetje uit de weg te gaan. Begrijpelijk, maar ook verdrietig, vindt Kok. ,,Ziek of niet, het blijven mensen, die zich net zo goed als ieder ander blij, verdrietig of eenzaam kunnen voelen. Mijn advies: geef een andere invulling aan het contact. Minder praten, meer doen. Ga er samen op uit, speel een spelletje, maak het gezellig. De ziekte genezen doet het niet, maar patiënten worden er wel beter van.”

Wereld Alzheimerdag In het kader van Wereld Alzheimerdag op 21 september worden de komende weken in Noord-Nederland tal van activiteiten gehouden met als thema: ‘Dementie in Beeld’.

Meer informatie op: www.alzheimer.nl www.alzheimer-nederland.nl www.dementiedrenthe.nl/nieuws www.lentis.nl

Klinisch psycholoog Jeroen Kok werkt bij het Lentis Centrum voor Neuropsychiatrie en verpleeghuis De Enk in Zuidlaren.

Verpleegkundige en maatschappelijk werkster Yvonne de Vries is casemanager bij het (in dementie gespecialiseerde) Team290 van Lentis in Groningen, waar jaarlijks 1200 cliënten worden bijgestaan.

Cijfers • In Nederland hebben ruim 260.000 mensen dementie.

De meeste voorkomende vorm is de ziekte van Alzheimer (70 procent), gevolgd door vasculaire dementie (16 procent).

• Als gevolg van de vergrijzing neemt het aantal patiënten snel toe, naar meer dan een half miljoen in 2040. In 2055 bereiken we naar verwachting een piek van ruim 690.000.

• Hoe ouder, hoe groter de kans op de ziekte. Van de 65-plussers heeft 10 procent dementie, van de 90plussers 40 procent.

• Mensen met dementie leven gemiddeld acht jaar met de ziekte. Gedurende het ziekteproces neemt zowel het aantal als de ernst van de klachten toe.

• 70 procent van de mensen met dementie woont thuis en wordt verzorgd door hun naaste familie en/of omgeving. De 300.000 mantelzorgers van mensen met dementie geven gemiddeld twintig uur zorg per week.

Bron: Alzheimer Nederland

et een grote lach op m’n gezicht aanschouw ik de tijdrit van Tom Dumoulin in de Vuelta. Wat een held!

Prachtige televisie! Maar goed, ik zat niet alleen door Tommetje met een lach op mijn gezicht want ik was ook even met een onderzoekje bezig. Ik las namelijk dat als je je mondhoeken drie minuten omhoog houdt, je lichaam al begint met het aanmaken van endorfines (feel good-stofjes). En dat dien ik natuurlijk wel even voor jullie te checken. Ik moet het nog vijf minuten volhouden want tien minuutjes met een olijke kop rondlopen schijnt al voldoende te zijn om je een stuk beter te voelen. Ik laat aan het eind van dit stukje mijn bevinding weten.

Ik kwam deze info tegen toen ik op zoek ging naar informatie over dopamine, want daar wil ik het eigenlijk over hebben. Dopamine is de prikkelende neurotransmitter die betrokken is bij het belonen van gedrag. Als dopamine vrijkomt, krijg je daar een geluksgevoel van. Dopamine wordt om die reden ook wel het ‘gelukshormoon’ genoemd. Je voelt dit bijvoorbeeld bij verliefdheid, bij een fysieke inspanning of tijdens de seks. En volgens mij kwamen er ook een paar ‘dopamientjes’ vrij toen Dafne Schippers winnend over de streep kwam tijdens het WK atletiek.

Je kunt dit ‘feel good-stofje’ op natuurlijke wijze aanmaken. Hoe? Door te sporten! En dat het liefst buiten, want de frisse buitenlucht is ook weer een katalysator voor onze happy friends. Elke dag een halfuur tot een uur bezig zijn volstaat. Na de tijd voel je je gewoon beter. Een heerlijk gevoel van blijdschap en genot stroomt dan door je lichaam. Geloof me, elke dag sporten en u zult de winter (nog) makkelijker doorkomen.

Krijgt u van mij nog even de uitslag van het onderzoekje: het lachen werkt, man! Ik voel me fantastisch! Maar dat kan ook door Tom Dumoulin komen, want die won gewoon de tijdrit in de Vuelta! BAM! JAN HOSPES

DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 S E P T E M B E R 2 015 5

6 donderdag 17 september 2015 DAGBLAD VAN HET NOORDEN Advertorial

24 maanden 50% korting

DRENTHE IN ACTIE VOOR WERELD ALZHEIMER DAG

Exclusief voor de lezers van deze krant

Nu in prijs verlaagd!

Iedereen kan bijdragen aan een dementievriendelijke samenleving Op maandag 21 september is het Wereld Alzheimer Dag. In Nederland krijgt 1 op de 5 mensen te maken met een vorm van dementie.

Reden voor Alzheimer Nederland om het belang van een dementievriendelijke samenleving te onderstrepen.

“De dementievriendelijke samenleving is geen label, maar een positieve beweging. Mensen met dementie blijven steeds langer thuis wonen. Het doel van de dementievriendelijke samenleving is om Nederland bewust te maken van deze ziekte en samen een veilige, prettige leefomgeving te creëren voor mensen met dementie en hun naasten. En daar kan iedereen aan bijdragen, van buurtsuper tot brandweer en museum”, aldus Gea Broekema-Procházka, directeur van Alzheimer Nederland.

4500

22

50

Urgentie De kans om dementie te krijgen is 1 op 5 is en bij vrouwen zelfs 1 op 3. Dementie raakt dus velen en het aantal mensen met dementie zal verdubbelen van ca. 260.000 in 2015 naar 500.000 in 2040. Mantelzorgers geven aan veelal overbelast te zijn en dat terwijl de overheid een steeds groter beroep doet op participatie. Alzheimer Nederland droomt van een dementievriendelijke samenleving waar mensen ontspannen met elkaar omgaan ook als iemand dementie heeft en ‘anders’ reageert. 10 tips herkennen en omgaan met mensen met dementie.

Wereld Alzheimer Dag Jaarlijks op 21 september wordt in heel de wereld aandacht gevraagd voor de ziekte dementie en de impact van deze ziekte voor de persoon zelf en voor zijn/haar naasten. De 51 regionale afdelingen van Alzheimer Nederland organiseren die dag allerlei activiteiten. Kijk voor een overzicht van alle activiteiten rondom Wereld Alzheimer Dag op de website van Alzheimer Nederland: www.alzheimer-nederland.nl/wad.

Drenthe In Drenthe zijn veel vrijwilligers op verschillend gebied actief. De activiteiten van de 7 Alzheimer Cafés (Tynaarlo, Noordenveld, Assen, Hoogeveen, Meppel, Coevorden en Emmen) zijn na de vakantie weer opgestart en op 1 oktober in Roden en op 22 september in Emmen zijn nog speciale avonden in het kader van de WAD. Daarnaast zijn er maandelijkse reguliere avonden in deze cafés over allerlei onderwerpen die met dementie te maken hebben, wordt er voorlichting gegeven aan allerlei doelgroepen in de samenleving en zijn er belangenbehartigers op gemeentelijk niveau en met zorgaanbieders in gesprek om de zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers nog beter te maken. Het bestuur van de afdeling Drenthe coördineert dit allemaal en op dit moment zijn er binnen het bestuur 2 vacatures. Het bestuur bestaat uit louter vrijwilligers. Aanmelden kan via 0651926318.

Alzheimer Nederland Het is de missie van Alzheimer Nederland en dus ook van de afdeling Drenthe om dementie te voorkomen of te genezen. Tot die tijd helpen en ondersteunen we mensen met dementie en hun omgeving. Onder andere met trainingen ‘dementievriendelijk’, voor het maatschappelijk middenveld, politie, brandweer, kunst en cultuur, winkeliers, scholen en sportclubs.

P/MND

incl. Samsung Galaxy A5 t.w.v. €336,-

Ander toestel of abonnement? Kijk op de website!

5 Inch Super AMOLED scherm 13 Megapixel camera Stijlvol metalen frame

Bestel exclusief op: www.vodafone.nl/dvhn

Telefonisch bestellen kan ook. Bel: 0900-0603 (€0,45 per gesprek, ma t/m vr van 8 - 18 uur) Een actieabonnement heeft een contractduur van 2 jaar. De aansluitkosten bedragen €30,- en de bezorgkosten zijn gratis. Actie geldig tot minimaal 21-09-2015 en alleen online verkrijgbaar. Typ-, druk- of zetfouten voorbehouden.

‘Mijn partner vergeet de laatste tijd veel en doet soms vreemd, ik maak me zorgen.’

Informatieavond LENTIS PUBLIEK SAC ADEMIE Lentis en Dagblad van het Noorden organiseren een serie Publieksacademies over geestelijke gezondheidszorg en ouderenzorg.

Wat is er toch aan de hand?

Verwardheid, vergeetachtigheid, verlies van initiatief en concentratie, onverwachte stemmingswisselingen.

Zijn het klachten die nu eenmaal bij de leeftijd horen of is er misschien iets anders aan de hand?

Niet alleen de persoon zelf zit met die vraag, maar ook de partner, familieleden, vrienden en soms ook collega’s. Hoe kom je er achter wat er aan de hand is en wat kun je doen als het dementie blijkt te zijn?

Beginnende dementie Maandag 21 september 2015, 20.00 uur (zaal open vanaf 19.30 uur) Infoversum, Vrydemalaan 2, Groningen Deskundigen van Lentis en een partner van iemand met dementie geven tijdens de Publieksacademie informatie. Er is ruimschootslegenheid om in te gaan op vragen van de aanwezigen.

Aanmelden kan via:

www.lentis.nl/lentis-publieksacademie

VRAAG & ANTWOORD

Wat kun je doen om je wallen weg te werken? Kun je van wortels oranje worden? En wat moet ik doen bij krentenbaard?

De redactie van Gezondheid & Co krijgt regelmatig vragen binnen van lezers.

Carina Twerda gaat op zoek naar de antwoorden.

Carina Twerda

B

erber Boonstra heeft aan het eind van de week vaak wallen onder de ogen. ’Niet echt charmant’, schrijft ze. ’Wat kun je het beste doen om die weg te krijgen? En helpt speciale wallencrème?’

Ik leg de vraag voor aan schoonheidsspecialiste Sietske Huizenga. ,,Er zijn inderdaad speciale oogcrèmes waarvan gezegd wordt dat ze wallen wegnemen. Ik heb daar niet zoveel mee. De wallen zijn vochtophopingen die van binnenuit komen. ’s Morgens een afdrijvende beweging bij de ogen maken (van binnen naar buiten) en kloppen werkt beter. Koelen met een koud theelepeltje, komkommer of een oogcompres werkt ook erg goed.”

Piet Brink uit Emmen mailde dat hij een volkstuin heeft en dat zijn kleinkinderen daar vaak komen. Ze mogen van hem lekker snoepen van de radijsjes, bessen en

wortels. ’Ze staan vaak bij de pomp de groente en fruit te wassen. Een andere tuinder vertelde mij dat ik op moet passen met wortels. Kinderen zouden daar oranje van kunnen worden. Is dat zo of trap ik nu in een grap?’

Het is geen grap. Carotenemie heet dat. Dat krijg je door de stof betacaroteen in de wortel. Die zorgt voor de oranje kleur van de groente. Maar om zelf oranje te worden, moet je flink wat weg knagen.

Oud-huisarts J.C van Duyn verduidelijkt: ,,Van te veel wortelen zou je er oranje uit gaan zien en klachten krijgen? Wat noemt u te veel? Niemand eet bijvoorbeeld tien wortels per dag hoor. Het is dus een onzinnige opmerking. Er was eens een man in Engeland die drie flessen wortelsap per dag dronk, drie grote winterwortels at en ander betacaroteen of vitamine A extra binnenkreeg. Hij bleek bij een operatie inderdaad oranje te zijn van binnen. Maar welk nor-

maal mens doet zoiets? Niemand, of bijna niemand, dus we kunnen beter stoppen met die bakerpraatjes anders durven sommige mensen geen wortels meer te eten.”

Lisanne Bouma uit Leeuwarden hoorde op de school van haar dochtertje dat een scholier met krentenbaard rondliep. Ze vraagt of ze maatregelen moet nemen.

Krentenbaard is erg besmettelijk, vooral als de blaasjes open zijn. Vaak zit het rond de neus of de mond. Door de blaasjes aan te raken en daarna een ander deel van je lichaam, kan de ziekte zich verspreiden over de rest van je lijf. Pas dus goed op en vermijd lichamelijk contact met anderen als de blaasjes open zijn. Wanneer je kind krentenbaard heeft moet je de aangedane huid droog houden. Speeksel, snot en vocht vertragen het herstel. Eventueel kun je zinkolie gebruiken. Het helpt tegen de jeuk en laat de blaasjes indrogen. Zinkolie is

zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek.

Probeer verspreiding van de bacterie te beperken door de plekken niet aan te raken, regelmatig handen te wassen, nagels kort te houden, deurknoppen en speelgoed schoon te houden. Om medische redenen hoeft een kind niet thuis te blijven van peuterspeelzaal of school. Wel is het verstandig met de schoolleiding te overleggen.

Heeft u ook een vraag? Mail hem naar Carina: gezondheidenco@ndcmediagroep.nl o.v.v Vraag Gezondheid & Co

RECEPT

PASTA MET AVOCADO

D

e avocado, een vrucht die ik een aantal jaren geleden nog nooit had gekocht of überhaupt had geproefd. En daarmee ben ik niet de enige. Ik weet niet wat het is, maar dit zal echt zo’n vrucht zijn die valt onder het rijtje ‘wat de boer niet kent, dat eet hij niet’. Sinds ik mij meer ben gaan verdiepen in (gezonde) voeding kwam ik tot de ontdekking dat de avocado erg gezond is en goed past in een gezonde levensstijl. Ik zal je vertellen waarom.

Vitamines De meeste mensen die de vrucht kennen laten hem liggen vanwege het hoge vetgehalte en de hoeveelheid calorieën die hij bevat. Zonde, want de vetten (soms wel 30 procent) zijn

vooral gezond. Deze bestaan uit enkelvoudig onverzadigde vetten.

Daarnaast bevat de vrucht relatief veel vezels (voor een goede stoelgang) en zit hij boordevol vitamines zoals B, K en E. Een kleine opsomming van deze powervrucht.

Hij wordt veelal gegeten op een sneetje brood samen met wat peper en zout maar ik heb een recept voor jullie om er een saus van te maken voor over je pasta. Dit recept is snel, gemakkelijk en zit boordevol gezonde vetten.

Dit recept is vegetarisch maar mocht je er wel graag vlees bij eten, voeg dan bijvoorbeeld kipfilet toe.

Recept Ingrediënten voor 2 personen:

200 gram volkoren penne of glutenvrije pasta 1 avocado 250 gram champignons 1 ui 1 teentje knoflook 100 gram roomkaas handje pijnboompitten

kokosolie of olijfolie peper zout Bereidingswijze Begin met het koken van de pasta.

Snij ondertussen de ui, champignons en het teentje knoflook in stukjes.

Verwarm wat olie in een pan en doe hier de groentes in. Bak tot de champignons en het uitje een beetje bruin kleuren. Pak een bord en prak de avocado hierop fijn, dit kan gewoon met een vork. Vervolgens gaat de roomkaas erbij, roer die erdoor. Breng het op smaak met wat peper en zout.

Zodra de groentes gebakken zijn mag de avocadosaus erbij. Om het wat vloeibaarder te krijgen voeg je wat water toe zodat het een saus wordt.

Rooster de pijnboompitjes met een snufje zout in een koekenpan. Serveer de pasta samen met de saus en strooi om het af te maken de pijnboompitten erover heen. Ook lekker met wat geraspte (geiten) kaas.

JOLANDA GERRITSMA

DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 S E P T E M B E R 2 015 7

Sportief advies van een expert!

September

is begonnen, daarmee ook het nieuwe sportseizoen. Teams komen weer samen, trainingen worden hervat, sportclubs verwelkomen nieuwe leden en vakantiekilo’s worden weg gewerkt. Wat uw reden ook is om (weer) te gaan sporten, sportfysiotherapeut Carla Mastenbroek van FysioTotaal, geeft tips voor een goede start van het sportseizoen; Blessures zijn vaak te voorkomen

“Na de zomer starten veel mensen met sporten. We zien helaas in de dagelijkse praktijk dat veel van deze goede voornemens in het water dreigen te vallen door blessures. Ook mensen die al langer sporten maar ná de zomerstop weer iets te fanatiek van start gaan melden zich in het najaar vaker met dreigende blessures. Het goede nieuws is dat blessures vaak te voorkomen zijn. Zowel bij beginnende sporters als bij ervaren sporters.”

Neem voldoende tijd voor herstel

“Een lichaam dat zich inspant moet herstellen. Afhankelijk van de mate van inspanning kost herstel gemiddeld tussen de 12 tot 24 uur. Bij explosieve en intensieve inspanning kan soms tot 72 uur nodig zijn voor herstel. Helaas gunt men het lichaam niet altijd voldoende tijd om goed te herstellen. Enthousiasme wint het dan van het verstand. Vanuit niets naar vier keer per week fanatiek sporten is vragen om moeilijkheden. Achillespeesblessures of knieklachten liggen dan op de loer. Vervelend, onnodig en zonde want er zijn prachtige resultaten te behalen met het eigen lichaam. Spieren zijn trainbaar, maar gewrichten zijn alleen maar slijtbaar.

Haalbare doelen stellen, een goede opbouw en voorbereid gaan sporten zijn dus belangrijk voor het beste resultaat van uw training. En daarmee ook voor het meeste plezier!”

Goede voorbereiding is het halve werk

“Een sportfysiotherapeut helpt risico’s in beeld te brengen.

Veel sportverenigingen hebben nauwe banden met sportfysiotherapeuten maar u kunt ook individueel een afspraak maken met een sportfysiotherapeut voor een (preventieve) screening. Of voor gerichte adviezen over training, voeding, gebruik van materialen, schoeisel etc. Ook voor specifieke uitdagingen zoals meedoen aan marathons of de Alpe d’Huzes volbrengen kunt u bij een sportfysiotherapeut terecht voor advies of een gericht trainingsprogramma. Goed voorbereid is het halve werk, zeker wanneer het uw eigen fitheid en gezondheid betreft.”

Een gericht advies

“Ik adviseer iedereen om voldoende beweging een vaste plek op de agenda te geven. Het is nooit te laat om sporten op te pakken. Beweging levert immers direct gezondheidswinst op en vermindert de kans op diverse aandoeningen en ziektes als hart- en vaatziekten, diabetes, dementie en overgewicht, aanzienlijk. Voor sporters die na een zomerstop hun activiteiten weer oppakken; bouw het tempo geleidelijk weer op.

En voor nieuwe sporters; zoek een sport die bij u past. Als een activiteit resultaten oplevert motiveert dat enorm. Heeft u behoefte aan ‘een stok achter de deur’? Een sportmaatje maakt het vaak nóg leuker! Kortom: Goed voorbereid sporten vermindert het risico op blessures. Er is altijd een (sport-) fysiotherapeut bij u in de buurt. Veel plezier!”

AALDEN

EMMEN

Oosterhesselen

Fysiotherapie Aalden/Zweeloo *Zorg op maat voor uw bewegingsprobleem!

Samenwerken aan uw persoonlijk herstel. Vanuit een totaalaanpak met oog voor detail Weersmaten 2 7854 TR Aalden Tel. 0591-371646

Fysio-Emmen * Bekken therapie, Manuele therapie, Shockwave therapie Angelslo, Leemkoelen 17 Emmerhout, Houtweg 341 Barger Oosterveld, Barnar 3 Tel. 0591- 629500 info@fysio-emmen.nl www.fysio-emmen.nl

FysioTotaal Locatie gezondheidscentrum Oosterhesselen * Manuele Therapie, Dry Needling, Oedeemtherapie, Geriatrie Fysiotherapie etc.

Edveensweg 13 B 7861 AM Oosterhesselen Tel. 0523-281617 info@fysiototaal.nu www.fysiototaal.nu

KLAZINAVEEN

SCHOONEBEEK

Fysiotherapie Bennie de Jonge Schoorstraat 2 7891 JW Klazienaveen Tel. 0591-393256

FIT-R fysio- en cesartherapie * Fysiotherapie, Sportfysiotherapie, Manuele Therapie, Bekkenbodemtherapie, Oefentherapie Cesar, Oedeemtherapie, Haptonomie, Dry needling, Beweegprogramma’s en medische fitness Gezondheidscentrum Schoonebeek Europaweg 105 B 7761 AB Schoonebeek Tel. 0524-531751

www.fysiotherapieaaldenzweeloo.nl BEILEN Fysiotherapie Midden Drenthe De Noesten 80 9431 TG Westerbork Brunstingerstraat 48 9411 EL Beilen Mej. A. Talmaweg 2 (dorpshuis de Tille) 9439 PE Witteveen Tel. 0593-543760 info@ftmd.nl www.ftmd.nl COEVORDEN Fysiotherapie en Training Coevorden * Fysiotherapie, Arbeidsfysiotherapie, Bekkenfysiotherapie, Fysiotherapie bij chronische pijn, Geriatriefysiotherapie, Incontinentietraining, Kinderfysiotherapie, Manuele therapie, Medische fitness, Oedeemfysiotherapie, Oncologiefysiotherapie Eendrachtstraat 8 7742 SZ Coevorden Tel. 0524-512602 info@fysiocoevorden.nl www.fysiocoevorden.nl ASSEN Fysiotherapie de Molengaard * Kinderfysiotherapie, Manuele therapie, Algemene fysiotherapie, Beweegcentrum, Fitkids, Kinderbekkenfysiotherapie Molenstraat 271, 9402 JR Assen Tel. 0592-346263 Locatie Borger * Kinderfysiotherapie, Fitkids, Kinderbekkenfysiotherapie Hoofdstraat 32 9531AG Borger Tel. 0599-724900 info@molengaard.nl www.molengaard.nl DALEN Fysiotherapeutisch Trainingscentrum Dalen * Fysiotherapie, Kinderfysiotherapie, Sportfysiotherapie,Manuele therapie,Fitness, i.s.m. diëtiste afvallen voor individuen en groepen Hoofdstraat 17 7751 GA Dalen Tel. 0524-552146 info@fysiodalen.nl www.fysiodalen.nl EMMER COMPASCUUM Fysiotherapie Ebbinge * Praktijk voor fysiotherapie, Manuele therapie, Geregistreerd KISS kinderfysiotherapeut Hoofdkanaal WZ 70 7881 AD Emmer Compascuum Tel. 0591-351395 jacobebbinge@hetnet.nl www.fysiotherapieebbinge.nl

info@defysio.com www.defysio.com MUSSELKANAAL Fysiotherapie Musselkanaal / BAG Kanaalstreek * Manuele therapie, Sportfysiotherapie, Arbeidstherapie, Bekkenbodemtherapie, Hart-vaat-longtherapie, Revalidatie, Psychosomatische Fysiotherapie, Dry Needling,Echografie, Beweegprogamma’s, Oedeemtherapie Technicumstraat 9 9581 BA Musselkanaal Tel. 0599-413114 info@fysiotherapiemusselkanaal.nl www.fysiotherapiemusselkanaal.nl NIEUW BUINEN Fysiotherapie Musselkanaal / BAG Kanaalstreek * Manuele therapie, Sportfysiotherapie, Arbeidstherapie, Bekkenbodemtherapie, Hart-vaat-longtherapie, Revalidatie, Psychosomatische Fysiotherapie, Dry Needling, Echografie, Beweegprogamma’s, Oedeemtherapie Noorderdiep 141/A 9521 BC Nieuw Buinen Tel. 0599-413114 info@fysiotherapiemusselkanaal.nl www.fysiotherapiemusselkanaal.nl NIEUW BUINEN Fysiotherapie Bovensmilde W. Trip Ds Luitsen Dijkstrastraat 79421 PH Bovensmilde Tel.(0592) 414333 info@fysiotherapiebovensmilde.nl www.fysiotherapiebovensmilde.nl

info@fitr-fysio.nl www.fitr-fysio.nl SMILDE Praktijk voor fysiotherapie P. Vedder Lindhorst Homanweg 10 9422 EC Smilde Tel. 0592-412777 Mob. 06-20308880 p.vedder@tiscali.nl SMILDE Fysiotherapiepraktijk Betsema & Stroetinga * Medische Fitness, gewone Fitness, Oedeemtherapie, Manuele Therapie, Mulligan Therapie De Sluiskampen 42 9422 AP Smilde Tel. 0592-414188 info@fysiosmilde.nl www.fysiosmilde.nl

Bij o.a. de registerfysiotherapeuten op deze pagina, kunt u rechtstreeks een afspraak maken.