NO
D O N D E R D A G 4 F E B R U A R I 2 016
TANDZORG Onrust over aanwas tandartsen >> 3
Beugels in alle soorten en maten, van blokjes tot onzichtbaar >> 4
Boerenkool is waanzinnig gezond, de groente verovert de wereld >> 7
2 donderdag 4 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN
Aanda c tijd vo ht en o patiën r onze ten sta voorop at !
TANDPROTHETISCHE PRAKTIJK FIVELPOORT ZATERDAG 6 FEBRUARI 2016 10.00 - 15.00 UUR
Voor veel mensen blijft een tandartsbezoek een onvermijdelijk probleem. Maar tandarts Baghban heeft door de jaren heen veel patiënten van hun angst afgeholpen.
Implantaten? Vast iets voor ú!
Tandartsenpraktijk De Held is sinds 2010 bekend bij veel Groningers
OPEN DAG
Kunstgebit & implantaten
• Bent u niet meer tevreden over uw bestaande gebit? • Heeft u een slecht zittend kunstgebit of gebruikt u kleefmiddel? • Wilt u ook weer eens kauwen, bijten, spreken en lachten als vanouds? • Wilt u meer informatie over een klikgebit of heeft u andere vragen?
RT
Kom dan naar onze open dag voor alle mogelijkheden over klikgebit en implantaten.
Opwierdermeerweg 3 • APPINGEDAM
0596 - 362116 • www.ttc-fivelpoort.nl
De praktijk heeft zijn naam te danken aan het grote aantal patiënten die de praktijk promoten doordat ze ontzettend tevreden zijn over de verleende dienst en hoge kwaliteit van tandheelkundige zorg in deze praktijk. Het team bestaat uit 2 tandartsen en een mondhygiëniste en drie assistenten.
daar veel ervaring in opgebouwd. Deze beugels bieden mooie resultaten en draaggemak waardoor het niet alleen bij volwassen maar ook steeds meer bij kinderen wordt toegepast. De voordelen van deze beugels zijn dat ze: • Op maat gemaakt zijn • Te allen tijde uitneembaar zijn • Op korte termijn een snel en blijvend resultaat geven • Extracties (trekken van kiezen en tanden) uitsluiten
Tandarts Baghban (in 2004 afgestudeerd in Groningen) heeft veel ervaring met behandelen van angstige mensen en gehandicapten. Daarnaast wordt alle tandheelkundige zorg zoals onzichtbare beugels, uitgebreide en betaalbare esthetische voorzieningen en chirurgische ingrepen door haar in deze praktijk met veel zorg uitgevoerd waardoor geen doorverwijzing nodig is, wat de patiënten extra gemak kan aanbieden.
Zoekt U een praktijk waar de tandarts alle tijd voor U neemt en een hoge kwaliteit zorg aanbiedt waardoor U deze ook aan Uw collega’s en familie gaat aanraden, bent U bij tandarts Baghban bij het goede adres.
Zij is een van de weinige tandartsen in Groningen die sinds een aantal jaren gecertificeerd is voor onzichtbare beugels en heeft inmiddels
Voor extra informatie kunt U op de facebook pagina van Tandartsenpraktijk terecht of bezoekt U www.tandartsenpraktijkdeheld.nl.
www.tandartsenpraktijkdeheld.nl
Mens-Gericht Kunst-Gebit-Bewust
Tandprothetische Praktijk J.A.M. Jansen in Stadskanaal en Tandprothetische Praktijk Mark Veenstra in Emmen zijn sinds 1 januari 2016 gaan samenwerken. Ervaring, kennis en vakmanschap worden gebundeld om u van dienst te kunnen zijn.
Dhr. Veenstra (links), Dhr. Jansen (rechts)
Tandprothetische
Praktijk
docent Tandprothetiek aan de Hogeschool Utrecht waar de opleiding tot tandprotheticus is gevestigd.
Beiden hebben vele jaren ervaring. Jansen is in 1976 gestart met een tandtechnisch laboratorium in Stadskanaal en specialiseerde zich in gebitsprotheses. Vanaf 1982, na afronding van de opleiding tot tandprotheticus, is het laboratorium verder gegaan als Tandprothetische Praktijk. In de loop van de jaren een begrip geworden in de Kanaalstreek e.o.
Beide praktijken gaan met de tijd mee en volgen de laatste ontwikkelingen in het vak op de voet. In de loop van de jaren zullen er echter belangrijke veranderingen plaats vinden in de praktijk van Jansen in Stadskanaal. Jansen is per 1 januari 2016 minder gaan werken. Mark Veenstra vult deze dagen in en is voornemens om zich ook in Stadskanaal te vestigen. Jansen blijft de komende jaren werkzaam in de praktijk maar zal het mettertijd los laten en alle ruimte bieden aan Mark Veenstra.
Van jongs af aan is Veenstra in het vak opgegroeid. Zijn vader startte in 1984 Tandtechnisch Laboratorium Veenstra in Emmen. Mark heeft zich ook gespecialiseerd in gebitsprotheses en praktiseert een Tandprothetische Praktijk in Emmen. Tevens is hij
Wij maken samen met u een goede prothese die bij u past. De beslissing om een nieuwe gebitsprothese te laten aanmeten is niet zomaar genomen. U kunt ten alle tijden vrijblijvend een gesprek aanvragen om u te informeren over de mogelijkheden.
Tandprothetische Praktijk J.A.M. Jansen
Tandprothetische Praktijk Mark Veenstra
Lilienthalplein 11 9501 XP Stadskanaal 0599 652 382 www.tpp.jansen.nl info@tppjansen.nl
Noordbargerstraat 8 7811 KG Emmen 0591 612 279 www.ttl-veenstra.nl marktp@ttl-veenstra.nl
Een flink deel van onze tandartsen gaat binnen nu en tien jaar met pensioen. Jonge vrouwen en buitenlanders vullen de gaatjes. Maar is het voldoende? Hans Willems
De stand van zaken Nederland telde op 1 januari 8582 tandartsen. Van hen is 10,1 procent in het buitenland afgestudeerd. In 2010 was dat 8,1 procent en vijf jaar eerder 6,3 procent. In die categorie valt overigens ook de kleine groep Nederlanders die in het buitenland heeft gestudeerd. Van alle tandartsen is 14,5 procent opgeleid in Groningen. De andere twee tandartsopleidingen zijn gevestigd in Amsterdam en Nijmegen. Groningen en Drenthe telden in 2015 samen 577 tandartsen, Friesland 289. Opgeteld dus 866. In 2010 waren dat er 847. In 2005 herbergde het Noorden 774 tandartsen.
GATEN DREIGEN IN MONDZORG
P
raten tegen je tandarts is niet makkelijk als je in de behandelstoel ligt. Een extra communicatieprobleem dreigde enkele jaren geleden door de komst van Spaanse, Zuid-Afrikaanse en Oost-Europese tandartsen naar Nederland. Een verplichte taaltoets heeft dat inmiddels grotendeels opgelost. Een derde van de tandartsen in Nederland is 55 jaar en ouder, vertelt Hans Scholten van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Tandheelkunde (KNMT), de beroepsvereniging. ,,Dat betekent dat van nu tot 2027 een derde van alle huidige tandartsen met pensioen gaat. De jaarlijkse aanwas is lang niet voldoende om dat op te vangen.’’ ,,Het is prettig dat de afgelopen tijd een aantal buitenlands opgeleide tandartsen zich hier heeft gevestigd. Je kunt er echter niet op blijven rekenen. Naar verwachting vertrekt de helft van de buitenlandse tandartsen ooit. Zij vullen het tekort niet permanent aan.’’ De KNMT maakt zich al langer grote zorgen over de gevolgen voor tandarts en patiënt. ,,Al jaren pleiten we tevergeefs voor uitbreiding van het aantal opleidingsplaatsen. Een tekort aan vakmensen betekent dat in de toekomst de tandarts minder dicht in de buurt is en steeds meer patiënten heeft om te zien. En dat komt de mondgezondheid in Nederland niet ten goede.’’ In het zogeheten Capaciteitsorgaan vindt de KNMT een bondgenoot. Deze in Utrecht zetelende organisatie adviseert het ministerie van Volksgezondheid over de toekomstige behoefte aan tandartsen, mondhygiënisten, kaakchirurgen en tandprothetici. Het advies om meer studenten toe te laten tot de tandheelkundige opleidingen, sloeg minister Edith Schippers in de wind. Er is geen tekort, hooguit wat krapte ‘in sommige regio’s’, schreef ze een jaar geleden aan de Tweede Kamer. Die regionale tekorten zijn volgens haar vooral het gevolg van de weigering van afgestudeerden om verder te kijken dan hun neus lang is.
De terughoudendheid van Schippers had en heeft vooral te maken met financiële overwegingen. Ze is ontevreden over de herschikking van taken. Tandartsen zouden routinewerk vaker moeten overlaten aan mondhygiënisten. Daarnaast rekent ze erop dat de mondgezondheid steeds beter wordt en er dus minder te ’repareren’ valt. Martin Heij, tandarts in Heerenveen, is voorzitter van de afdeling Friesland van de KNMT. De discussie over het dreigende tekort aan tandartsen kent hij van de tijd dat hij in Groningen studeerde, tot 1990. ,,De politiek loopt steeds achter de feiten aan.’’ Ook in de noordelijke provincies is zeker een derde van de tandartsen 55 jaar of ouder.
Vooral bij Spaanse tandartsen is Nederland populair ,,Veel collega’s willen stoppen, maar kunnen dat niet. Het vak is zwaarder geworden en de animo daalde behoorlijk toen de overheid ons verplichtte om de tarieven naar beneden te brengen.’’ In absolute aantallen lijkt het of er nog wel voldoende tandartsen zijn, maar daarbij wordt vergeten dat nu al een derde van de afgestudeerden vrouw is en vrijwel niemand van hen fulltime werkt. Over zijn buitenlandse collega’s is Heij positief. ,,Ze hebben soms andere ideeën over het vak, maar doen in kwaliteit niet onder voor hier opgeleide tandartsen. Wel doen zich soms communicatieproblemen voor, ondanks de taaltoets.’’ Het komt ook voor dat mensen naar een andere tandarts gaan omdat ze liever een Nederlander hebben. Het zijn vooral de tandartsketens die buitenlandse tandartsen aantrekken, is de indruk van Heij. ,,Op het platteland overheerst het model van de solopraktijken of kleine groepspraktijken. In grotere plaatsen zijn
landelijke en regionale ketens actief, bij wie tandartsen in loondienst zijn.’’ Vooral bij Spaanse tandartsen is Nederland populair. Een detacheringbedrijf werft kandidaten, verzorgt een intensieve taalcursus en zorgt voor een aanstelling via de keten Dental Clinics Nederland. Aan de kwaliteit van de nieuwkomers hoeft niet te worden getwijfeld: de selectie is streng, de Nederlandse wet stelt kwaliteitseisen en verlangt een zogeheten BIG-registratie. Het Noorden zou erbij gebaat zijn als de minister het aantal studieplaatsen aan de RUG uitbreidt, zegt Heij. ,,De ervaring leert dat afgestudeerden meestal aan de slag gaan rond hun studiestad.’’ Groningen mag momenteel per jaar 48 nieuwe studenten aannemen, maar dat kan naar 70, vindt de KNMT. Rond de eeuwwisseling was er ook sprake van een tandartstekort, vooral in Friesland, Zeeland en Oost-Nederland. De Friesland Zorgverzekeraar voerde toen met succes een campagne onder Nederlandse tandartsen die in Duitsland en België werkten. Tien van hen bleken bereid naar Nederland terug te keren. Alleen al in Friesland zaten destijds dertigduizend mensen zonder tandarts. In 2002 besloot de minister het aantal opleidingsplaatsen te verhogen van 260 tot 300 per jaar. Maar vier jaar later werd dat teruggeschroefd naar 240 omdat steeds meer werk in de tandartspraktijk verschoof naar mondhygiënisten, wier hbo-opleiding inmiddels was uitgebreid van drie naar vier jaar. Martin Heij stelt dat het werk complexer wordt. ,,Mensen worden ouder en kampen met ingewikkelder problemen. Vroeger werd het een kunstgebit, tegenwoordig blijven de eigen tanden en kiezen zo lang mogelijk, soms in combinatie met een deelprothese.’’ Verder moet je rekening houden met medicatie die mensen hebben, zegt Heij. ,,En we krijgen ook weer vaker te maken met mensen die behandelingen uitstellen om financiële redenen. Als ze dan komen, is er doorgaans heel wat meer werk te verrichten.’’
COLOFON De bijlage Gezondheid&Co verschijnt elke twee weken. De volgende bijlage verschijnt op donderdag 18 februari. Eindredactie Marja Boonstra, Gerda Douma, Theo Zandstra Art director & vormgeving Alie Veenhuizen Coverfoto Shutterstock Redactie Gezondheid&Co Arend van Wijngaarden 050-5844433 arend.van.wijngaarden@dvhn.nl Hans Willems 058-2845423 hans.willems@lc.nl Advertentieverkoop Rianne Marissen 050-5844466 rianne.marissen@ndcmediagroep.nl www.gezondheidenco.nl
DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 4 F E B R UA R I 2 016 3
Bijna de helft van de pubers draagt tegenwoordig een beugel. Is dat echt nodig? Arend van Wijngaarden Foto’s Alex J.de Haan
D
e wachtkamer van de orthodontist zit vol moeders en vaders met hun puberkinderen. Een enkele jongere komt alleen. ,,Je ziet ze heel mooi groter worden hier’’, lacht orthodontist Christo Boxum. ,,In het begin zijn ze timide en komen ze met vader of moeder. Een paar jaar later komen ze al alleen en hebben ze praatjes voor tien.’’ Een beugel was een generatie geleden nog een zeldzaamheid, de meeste gebitten hadden hier en daar wel een onvolkomenheid. In de gemiddelde schoolklas blinken tegenwoordig de witte tanden je toe, allemaal netjes rechtgezet. Ook steeds meer volwassenen krijgen een beugel aangemeten. Een kostbare zaak, want orthodontie wordt slechts mondjesmaat vergoed door de zorgverzekeraars. Het is niet alleen voor het mooie, weet Boxum. Hij is in het dagelijks leven orthodontist in Heerenveen, na jaren te hebben gewerkt in de orthodontiepraktijk van het Universitair Medisch Centrum Groningen, en daarnaast bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Orthodontisten. Het aantal beugels neemt zo toe doordat we veel langer met ons gebit doen dan vroeger. Kunstgebitten verdwijnen langzaam maar zeker uit ons bestaan. ,,Een recht gebit is veel beter schoon te houden en het kauwvermogen neemt toe’’, somt Boxum op. ,,Bij rechtgezette tanden en kiezen bestaat er minder kans dat de wortels elkaar beschadigen.’’ Het is ook een kwestie van mode en geld. ,,De welvaart neemt toe, we stellen meer eisen aan ons uiterlijk.’’ 200.000 KINDEREN Zo’n 200.000 kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar dragen een beugel. De meerderheid van hen wordt behandeld door een orthodontist. Maar er zijn in heel Nederland slechts 315 orthodontisten. Tandartsen mogen ook zelf beugels aanmeten. Een orthodontist heeft na zijn tandartsenstudie van zes jaar nog vier jaar doorgeleerd. ,,Als orthodontist heb ik veel meer ervaring waardoor
4 DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 4 F E B R UA R I 2 016
Orthodontist Christo Boxum controleert de beugel van Lotte Rutten uit Steenwijk.
BEUGELBEKKIE ik sneller en efficiënter kan werken’’, zegt Boxum. Een orthodontist is daarmee goedkoper, meent hij. ,,Een tandarts heeft vaak meer behandelingen nodig, en zijn patiënten moeten een beugel vaak een langere periode dragen om tot een goed resultaat te komen.’’ Wettelijk vastgelegde maximumtarieven zorgen ervoor dat het prijsverschil vooral ontstaat door de duur van de behandeling. Een gemiddelde beugelbehandeling bij de orthodontist kost 1500 tot 2500 euro voor een periode van twee tot drie jaar. De zorgverzekering vergoedt doorgaans maximaal zo’n 1700 euro, tenminste als iemand een duurdere aanvullende polis heeft. ,,Dat betekent vaak dat mensen het begin van de behandeling wel krijgen vergoed maar op het
eind zelf moeten betalen. Patiënten hebben er dus aan het eind van de behandeling veel belang bij dat er geen extra kosten meer komen.’’ HAPPEN Leuk is het niet, zo’n beugel. Kinderen zijn niet altijd even trouw in het dragen ervan. Een van de vervelendste dingen vinden ze vaak het ‘happen’ aan het begin van de behandeling. De patiënt maakt een tandafdruk in een malletje met een blauwe of roze pasta. Daarvan wordt dan een gipsafdruk van het gebit gemaakt waarmee de orthodontist een beugel kan aanmeten. Die gipsafdrukken zijn alweer ouderwets, de nieuwste gebitsmodellen zijn van plastic. Het laatste snufje op dit
COLUMN
ANDERE KEUZES
V
ES terrein zijn 3D-scanners waarmee het happen niet meer nodig is. Een cameraatje in de mond scant het gebit, van de meetgegevens wordt een afdruk gemaakt. Er zijn allerlei soorten beugels. De meest voorkomende is de slotjesbeugel, die aan elke tand afzonderlijk wordt vastgelijmd. De beugel trekt de tanden elk apart van elkaar recht. Ouders en de orthodontist zijn er zeker van dat het kind de beugel steeds draagt, want hij zit vast. Veel andere typen beugels kunnen elk gewenst moment in of uit de mond, zoals de blokbeugel en de plaatbeugel. Enkele orthodontisten bieden zelfs van deze uitneembare beugels aan voorzien van een chip die bijhoudt hoeveel hij wordt ge-
Er zijn beugels met een chip die bijhoudt hoeveel hij wordt gedragen
dragen. Want kinderen en hun ouders hebben nogal eens een wat positiever beeld over hoeveel tijd de beugel wordt gedragen dan dat in werkelijkheid gebeurt. De zogenoemde buitenboordbeugels komen steeds minder vaak voor. Deze beugel zet kiezen beter vast en trekt ze beter naar achter dan andere beugels. Tegenwoordig worden vaak schroefjes achter in de mond geplaatst waaraan de beugel wordt vastgezet. Het werkt even goed als de buitenboordbeugel. Een dure variant is de onzichtbare beugel, vooral in zwang bij volwassenen. Een beugel voor kleine gebitsafwijkingen, gemaakt van doorzichtig materiaal. Er zijn maar weinig orthodontisten die de beugel aanbieden.
ia de muziekbox schalt Chris Stapleton door de keuken terwijl ik naar m’n dweilset kijk. Het sopje ruikt lekker, de stoom stijgt langzaam naar het plafond. Een mooi tafereel. ,,T.J. Flowers-style’’, mompel ik. Het is een term die ik sinds kort gebruik. Het betekent zoiets als: dingen anders durven doen. Uit de comfortzone treden. Geïnspireerd door T.J. Bloemen, natuurlijk. Schaatser Ted Jan Bloemen, Nederlands Kampioen Allround 2012, was het beu om in Nederland steeds maar weer een nieuw team te moeten zoeken en besloot daarom om zich tot Canadees te laten naturaliseren: Teejay Flowers! Een prima keuze zo blijkt, want Bloemen schaatste eind vorig jaar het wereldrecord van Sven Kramer op de 10 kilometer aan diggelen. Nieuwe wereldrecordtijd: 12.36,30! De lering uit het T.J. Flowersverhaal is dat je soms het lef moet hebben om andere keuzes te durven maken. Vind je je werk niet meer leuk? Zoek wat anders. Lijkt het je leuk om piano te spelen of om te zingen maar je kunt het nog niet: neem les. Hetzelfde geldt voor sporten. Mensen die nog nooit gesport hebben (maar wel willen) laten zich vaak tegenhouden door angst en onzekerheid. Ze schamen zich. Zijn bang voor wat anderen van hen vinden. Logisch natuurlijk, zo werkt de mens nu eenmaal, maar totaal onnodig. Echt. Want sporten doe je voor jezelf. Dus moet je je niet druk maken om wat anderen van je vinden. Jezelf vergelijken met jouw 1.0versie, de versie die nooit naar de sportschool ging, dát is wat je moet doen. Dan kun je alleen maar concluderen dat je progressie boekt. Dat je jezelf aan het ontwikkelen bent. Gewoon gaan met die banaan dus en trots zijn op jezelf! T.J. Flowers-style! ,,Jo, jij moet ook meer uit de comfortzone treden’’, zei ik tegen mijn vrouw, om de bende daar ook eens even floweriaans wakker te schudden. ,,Ga eens zingen of zo. Of een twerk-video voor me maken.’’ ,,Is goed’’, zei ze, waarmee ze m’n aandacht greep. Daarna, lachend: ,,Maar dan ga jij dweilen. Ook lekker uit jouw comfortzone.’’ Jan vs Jolanda: 0-1. Wonderschoon doelpunt! Gelukkig heb ik Chris Stapleton nog om me door deze dweilklus heen te slepen. Wát een zanger! Perfect technique. JAN HOSPES
DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 4 F E B R UA R I 2 016 5
6 donderdag 4 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN
Een stralende glimlach is zoveel meer‌ Wij bieden orthodontiebehandelingen waarbij de beugel nauwelijks zichtbaar is. Kom naar onze inloopavond voor volwassenen op 16 maart 2016 van 17 tot 20 uur voor een gratis en vrijblijvend adviesgesprek. Je kunt binnenlopen zonder afspraak, het kan dan zijn dat je even plaats moet nemen in onze wachtruimte. Wil je een afspraak maken? Stuur dan een mailtje naar praktijk.groningenzuid@orthocenter.nl en wij plannen je in.
Orthocenter Groningen-Zuid Queridolaan 5 9721 SZ Groningen 050-5277095 praktijk.groningenzuid@orthocenter.nl
Wij zoeken mensen met COPD
Voor wetenschappelijk onderzoek in het UMCG Bent u tussen de 40 en 80 jaar en heeft u in de afgelopen 2 jaar een prednison kuur gehad vanwege een longaanval, dan zou u geschikt kunnen zijn voor ons onderzoek! Voor dit 12-maanden durende medicijnonderzoek, wordt u 4 keer uitgenodigd naar het UMCG te komen. Wij vragen u om een dagboekje bij te houden en tijdens de 4 bezoeken worden onder andere longfunctiemetingen verricht om de functie van de longen te monitoren. Voor deelname aan het onderzoek krijgt u naast reiskosten ook een vergoeding als compensatie. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Drs. K. Imkamp, arts-onderzoeker longziekten E-mail: k.imkamp@umcg.nl / Tel: 050-3611743
orthocenter.nl
VRAAG & ANTWOORD
Hoe gezond is boerenkool? En hoe verzorg je het gebit van een kind? Twee vragen die binnenkwamen op de redactie van Gezondheid & Co. Carina Twerda ging op onderzoek uit. Carina Twerda
D
e dochter van Miranda Haarsma uit Groningen is ruim een jaar oud. ,,Ik heb zelf niet een heel goed gebit en hoop dat dat van mijn dochter prachtig wordt. Wat kan ik er aan doen om haar een stralend gebit te geven?’’ ,,Je begint met het poetsen van de tanden vanaf het moment dat het eerste tandje is doorgebroken’’, legt tandarts Hans de Wit uit. ,,Tot 2 jaar kun je het gebit eenmaal per dag poetsen en vanaf 2 jaar tweemaal per dag. Dit kun je het beste doen door zelf achter je kind te gaan staan en zijn hoofd op je hand te laten rusten. Van de allerkleinsten kunnen de tanden het beste liggend op de commode worden gepoetst. Gebruik een kleine tandenborstel met zachte haren en doe daarop een klein bolletje tandpasta. Maak zachte, masserende bewegingen over zowel de tanden als het tandvlees.’’ ,,Als je kind ouder wordt, kun je het meer eigen verantwoordelijkheid geven door het kind zelf zijn gebit te laten poetsen. Tot 10 jaar is het wel belangrijk om het gebit minstens eenmaal daags na te poetsen, bij voor-
Boerenkool is erg gezond.
keur ’s avonds. Ook na die leeftijd is het belangrijk om het tandenpoetsen geregeld te controleren en te begeleiden.’’ Ook is het volgens De Wit belangrijk dat een kind tijdig naar de tandarts gaat. Dit bevordert niet alleen een gezonde ontwikkeling van het gebit, maar voorkomt ook angst op latere leeftijd. Aangeraden wordt daarom om je kind al vóór de tweede verjaardag mee te nemen naar de tandarts. ,,Neem je kind mee als je zelf voor controle moet. Het ziet
dan dat jij ook in de stoel ligt en dat er niets vervelends gebeurt.’’ Een mooie vraag komt van Thea de Jong uit Drachten. ,,Mijn groenteman vertelde me laatst dat boerenkool ontzettend gezond is en dat het eigenlijk een superfood is. Klopt dat of is het een verkooppraatje?’’ Boerenkool verovert in rap tempo de wereld. Niet alleen als ingrediënt voor een ouderwetse stamppot, maar ook in bijvoorbeeld een smoothie, pasta en in Amerika zelfs in cocktails. De groente is hipper dan hip en bovendien oergezond. Michelle Obama verbouwt boerenkool in de tuin van het Witte Huis en supermarktketen WholeFoods in Amerika verkoopt ongeveer 22.000 stronken per dag. De groente figureert op de menukaart van hippe en gezonde restaurants. Boerenkool bevat per 100 gram 41 kilocalorieën en 2,5 gram vezels. Het is volgens het voedingscentrum de wintergroente met de meeste vitamines en mineralen, dus supergezond. Er zit vooral vitamine A, B1, B2, B3, B6, C, E, foliumzuur, calcium, ijzer en fosfor in. Boerenkool geeft energie, zorgt voor een
goede weerstand, bevordert botaanmaak en voorkomt bloedarmoede. Boerenkool bevat veel vezels, nodig voor een goede spijsvertering. Zeker voor mensen met coeliakie een voordeel, aangezien het in hun eetpatroon een probleem kan zijn om voldoende vezels binnen te krijgen. Ook bevat boerenkool per calorie meer ijzer dan rundvlees. Voor vegetariërs en veganisten is boerenkool een goede bron van ijzer. Hebt u ook een vraag voor Carina Twerda of wilt u reageren? Of bent u specialist en wilt u meewerken aan deze rubriek? Stuur dan een mail naar gezondheidenco@ndcmediagroep.nl. Bezoek ook onze website www.gezondheidenco.nl.
RECEPT
FUSILLI MET ZALM IN ROOMSAUS
E
en lekker en snel te maken pastagerecht voor iedereen. Daarmee bedoel ik ook de mensen die glutenvrij en/of lactosevrij (moeten) eten. Voor de pasta nemen we een glutenvrije variant, en de gebruikte room is honderd procent plantaardig. Mag je wel gewoon voedingsmiddelen eten met gluten en lactose, dan kun je bijvoorbeeld volkorenpasta gebruiken en room van (deels) dierlijke herkomst zoals kookroom of slagroom. De meeste grote supermarkten hebben een apart schap voor glutenvrije en/of lactosevrije producten. Eet smakelijk.
Ingrediënten voor 2 personen 200 gram (glutenvrije) fusilli (‘wokkelmacaroni’); 1 zalmfilet (diepvries); half bakje champignons (± 125 gram); 2 teentjes knoflook; 1 kleine ui; 200 milliliter (plantaardige) room; kokosolie of olijfolie; handje pijnboompitten; peper; zout. Bereidingswijze Kook de fusilli gaar volgens de aanwijzingen op de verpakking. Snijd de knoflook en het uitje fijn. Verhit wat olie in een pan en fruit
daarin de knoflook en de ui. Snijd de champignons fijn en voeg deze toe. Bak zo’n 2 à 3 minuten tot de champignons ietsje bruin worden. Draai het vuur laag en voeg de room toe. Breng op smaak met peper en zout. Leg de zalmfilet in zijn geheel in de saus en doe een deksel op de pan. Stoof in ongeveer 7 minuten gaar. Intussen rooster je een handje pijnboompitjes in een droge koekenpan met een snufje zout tot ze bruin zijn. Als de zalm gaar is trek je de filet met een vork uit elkaar. Giet de fusilli af en voeg toe aan de saus. Serveer en strooi de pijnboompitjes erover. JOLANDA GERRITSEN
DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 4 F E B R UA R I 2 016 7
forum.gezondheidenco.nl