Groningen Werkt Slim Aanjager van duurzaam ondernemen Wilt u actief aan de slag met het verduurzamen van uw bedrijf of de organisatie waar u voor werkt? Dat is een waardevolle ambitie. Het kan zijn dat u met uw goede voornemens tegen vragen en onzekerheden aan loopt. Bijvoorbeeld over hoe en waar te beginnen, wat realistische doelen zijn, hoe u deze doelen het beste kunt financieren en zo zijn er misschien nog meer vragen waar u graag een antwoord op wilt hebben.
Groningen Werkt Slim is er om u antwoorden te geven op uw verduurzamingsvragen. Wilt u weten hoe wij u en uw bedrijf of organisatie kunnen helpen met verduurzamen? Hier ziet u een greep uit ons aanbod:
Wij geven antwoord op uw vragen, schetsen de kosten en hebben ook alvast betrouwbare leveranciers voor u geselecteerd.
Financiering en subsidies
Advies
Verduurzamen vraagt in eerste instantie (meestal) een financiële investering, maar via subsidies, belastingaftrekregelingen en aantrekkelijke leenmogelijkheden via o.a. Fonds Nieuwe Doen levert het ook geld op. Wij kennen de juiste financieringsmogelijkheden voor u.
U wilt onafhankelijk, deskundig en niet-commercieel advies over verduurzamen? Neemt u dan contact met ons op. Onze adviseurs geven u kosteloos advies of verwijzen u door naar een passende partij zodat u gelijk verder kunt.
De Slimme CO2-thermometer Met deze nieuwe calculator meet u online gemakkelijk de CO2-uitstoot van uw bedrijf, zelfs per medewerker. Deze tool is onafhankelijk, kosteloos en u ziet meteen de uitkomsten. Zo kunt u gelijk verder met verduurzamen. www.co2thermometer.nl.
Zonnepanelen Wij helpen u met advies over zonnepanelen op grotere en op kleinere bedrijfsdaken. Voor de grotere daken is er de mogelijkheid gebruik te maken van ‘Verzilver uw dak’ waarbij u deskundig wordt begeleid in het proces van informatie, dakscan en financieringsmogelijkheden tot aan het concrete plaatsen van zonnepanelen. Ook voor kleinere daken zijn er mogelijkheden.
Laadpalen
Laadpalen voor het opladen van elektrische auto’s zijn een duurzame en financieel aantrekkelijke investering.
Aanjager van duurzaam ondernemen
Deuren-dicht-actie De herfst en winter zorgen voor kou en hogere stookkosten. Het CO2-verbruik zal daardoor stijgen. U kunt daar gemakkelijk wat aan doen! Vraag bij ons het opvallende, publieksvriendelijke ‘Deuren dicht’-bordje aan en hang het op aan de (winkel)deur. U kunt beslist rekenen op support van uw klant voor uw inzet voor een lagere CO2-uitstoot.
Dit is slechts een deel van ons aanbod. Maak het u gemakkelijk en neem contact met ons op. Samen Slim Werken, daar gaat het om. Zo kunt u uw tijd en energie blijven besteden aan uw focus nummer 1, uw bedrijf, terwijl u uw bedrijf gereed maakt voor een gezonde en duurzame toekomst.
Samen Slim werken aan verduurzaming? Neem contact op met Groningen Werkt Slim: Email: info@groningenwerktslim.com Telefoon: 14 050 Website: www.groningenwerktslim.com Wilt u direct een overzicht van wat wij voor u kunnen betekenen, scan dan de QR-code.
Hoe kies je een laadpaal voor thuis? Wanneer je je elektrische auto op eigen terrein kunt parkeren is het aantrekkelijk om thuis een laadpunt te installeren. Er zijn echter een hoop verschillende soorten laadpalen en wallboxen, welke moet je kiezen? Op je eigen oprit ben je altijd verzekerd van een plekje, terwijl een publieke laadpaal bezet kan zijn. Je bent zelf verantwoordelijk voor de aanleg van je eigen laadpaal of wallbox, maar wat kost dat ongeveer en waar moet je op letten? Als het om een laadpaal voor thuis gaat wordt de term wallbox nogal eens gebruikt. Tussen een wallbox en een laadpaal zit nauwelijks verschil: een laadpaal staat op een paal, een wallbox is aan de muur bevestigd. Los daarvan zijn het exact dezelfde installaties. Om de juiste laadpaal te kiezen is het belangrijk om te weten wat het maximale laadvermogen van de onboard lader van de auto is. 1-fase of 3-faseaansluiting Bij een 1-faseaansluiting is je meterkast middels één aansluiting van 230 volt op het elektriciteitsnet aangesloten, terwijl je meterkast bij een 3-faseaansluiting middels drie zogenaamde fasedraden van elk 230 volt op het elektriciteitsnetwerk is aangesloten. Door die drie fasedraden kan een 3-faseaansluiting een hoger vermogen leveren. Niet alleen de laadpaal moet geschikt zijn voor 3-faseladen, de auto moet er ook mee overweg kunnen. Sommige elektrische auto’s zijn geschikt voor 3-faseladen, zoals Tesla’s en de Renault Zoe, terwijl andere er niet mee overweg kunnen. Zo zijn bijvoorbeeld de Nissan Leaf, Kia e-Niro en Jaguar i-Pace niet geschikt voor 3-faseladen. Deze auto’s kun je dus met een lager vermogen opladen en het duurt dus langer voor het accupakket weer vol is. Tegenwoordig worden alle nieuwe huizen met een 3-faseaansluiting
opgeleverd, maar ook huizen met een 1-faseaansluiting kunnen in veel gevallen achteraf van een 3-faseaansluiting worden voorzien. Neem hierover contact op met je netbeheerder. Maximaal laadvermogen Niet alleen de mogelijkheid om 1of 3-fase te laden is belangrijk, ook het maximale laadvermogen van de onboard lader van je auto bepaalt hoe snel je kunt laden. Bij een auto met een 1-faselader ligt het maximale laadvermogen op 3,6 kW of (op of net onder) 7,4 kW, bij een 3-faselader op 11 of 22 kW. Auto’s met een laadvermogen van 3,6 kW zijn doorgaans kleine en wat oudere elektrische auto’s, gezien het doorgaans geringe prijsverschil met een
laadpaal die 7,4 kW kan leveren is het aan te raden hier voor te kiezen. De kans dat een eventuele volgende elektrische auto maar 3,6 kW laadvermogen heeft is niet zo groot. Kosten Om een auto met 3-faselader en maximaal laadvermogen van 22 kW op maximale snelheid te kunnen laden is een meterkastaansluiting van ten minste 3x32A nodig. Dit is vrijwel nooit standaard aanwezig in je meterkast en moet dus aangelegd worden. Buiten de eenmalige kosten die hiervoor in rekening worden gebracht, betaal je ook fors hogere periodieke netwerkkosten aan je energieleverancier. Waar een standaard 3x25A-aansluiting zo’n 250 euro op jaarbasis kost, rekent men voor een 3x32A- of 3x35Aaansluiting al snel 950 euro per jaar. Een 22 kW-laadpaal is dus vooral interessant wanneer je thuis niet lang genoeg kunt laden om met een 11 kW-lader je accu vol te krijgen.
Elektrische auto opladen:
hoe werkt het? Net als je mobiele telefoon, moet ook een elektrische auto regelmatig worden opgeladen. Dit doe je aan een laadpaal of snellaadpaal en daarvoor heb je een speciaal pasje nodig. Maar waar staan die palen, hoe kom je aan zo’n pasje en wat voor laadpaal moet je kiezen? Het opladen van een elektrische auto werkt zoals bij vrijwel elk elektrisch apparaat: je sluit de auto met een laadkabel aan op een laadpaal en gedurende een bepaalde tijd wordt de accu in de auto opgeladen. De snelheid waarmee de auto wordt opgeladen kan behoorlijk verschillen en is van veel variabelen afhankelijk. Wel kun je een onderscheid maken tussen ‘gewoon laden’ bij een laadpaal of ‘snelladen’ bij een snellaadpaal. Gewoon laden Vrijwel alle laadpalen die bij mensen op de oprit staan, bij kantoren zijn geplaatst of in een woonwijk of bedrijfsterrein langs de straat staan, zijn gewone laadpalen. Je kunt dus onderscheid maken tussen een private laadpaal en een openbare laadpaal. Als je je eigen laadpaal (of wallbox, indien hij niet op een paal staat maar aan de muur is gemonteerd) hebt, dan heb je daarvoor geen abonnement nodig, voor een publieke laadpaal is dit doorgaans wel nodig. Bij zo’n abonnement hoort een laadpas en met dat pasje identificeer je je bij een laadpaal. Zo weet de leverancier wie de elektriciteit heeft afgenomen en vooral aan wie dit gefactureerd moet worden. Het volladen van een accu duurt ongeveer 6 tot 10 uur, afhankelijk van het soort paal en de auto. Snelladen Wanneer je onderweg bent en je accu leeg dreigt te raken, wil je niet 6 tot 10 uur wachten voor je accu weer vol is. In dat geval kun je gebruik maken van een snellaadpaal. Deze staan doorgaans langs drukke wegen, denk bijvoorbeeld aan de
Een laadpaal aanvragen bij de gemeente Als het niet mogelijk is om op eigen terrein een laadpunt te realiseren, dan kun je bij de gemeente een aanvraag voor een openbare laadpaal indienen. Het hangt van de gemeente, en de daar geldende regels, af of dit mogelijk is. Zo ja, dan komt er bij de laadpaal bij de parkeerplaats ook een verkeersbord te staan. Dit bord geeft aan dat de parkeerplek alleen bestemd is voor elektrische auto’s. Ook andere mensen met een elektrische kunnen hun auto hier opladen. In uitzonderlijke gevallen is het mogelijk dat de gemeente een parkeerplaats aangrenzend aan je eigen terrein voor je reserveert en dat je daar zelf een laadpaal plaatst.
FastNed-stations die je tegenwoordig bij veel grote tankstations aan snelwegen ziet staan. Ook voor snellaadpalen heb je een laadpas nodig. Deze snellaadpalen kunnen je accu veel sneller laden, in veel gevallen is de accu na een 20 tot 40 minuten weer voor tachtig procent geladen. Een elektrische auto volledig opladen bij een snellaadpaal is vaak niet mogelijk, meestal is tachtig of negentig procent het maximum. Zie het als een glas water dat je onder de kraan vult. Wanneer je de kraan volledig open draait zal het water al over de rand klotsen voor het
glas helemaal gevuld is. Een accu laat zich op hoge snelheid evenmin volledig vullen, dat gaat alleen wanneer je op veel lagere snelheid gaat laden. Zelfs op hele lange ritten is het sneller om iets vaker met hoge snelheid te laden dan wanneer je de accu elke keer tot honderd procent zou opladen. Snellaadpalen zijn complexer en daarmee ook een stuk duurder dan gewone laadpalen. Dit zie je ook terug in het tarief dat leveranciers rekenen per kilowatt. Snelladen is daarom vooral interessant voor die momenten wanneer het laden aan een gewone laadpaal niet toereikend is. Wie zijn auto thuis en op kantoor kan opladen, zal voor dagelijks gebruik zelden tot nooit een snellaadpaal nodig hebben. Laadpas Er zijn heel veel aanbieders van laadpassen. Een deel ervan biedt toegang tot alle openbare laadpalen in Nederland, waaronder de laadpas van ANWB. Daarnaast kun je met de ANWB-laadpas ook terecht bij veel snelladers, waaronder de netwerken van onder andere Fastned, Allego en Vattenfall, en bij circa 30.000 laadpunten in heel Europa. Laadpaal voor thuis Bij de meeste laadpalen betaal je een iets hoger tarief per kWh dan je eigen stroomleverancier je rekent. De kosten voor aanleg en onderhoud van de laadpaal moeten immers ook betaald. Wanneer je wilt laden tegen je eigen tarief, dan zul je moeten investeren in een eigen laadpaal of wallbox. Je moet dan wel de mogelijkheid hebben om je auto op eigen terrein te parkeren. Bijkomend voordeel is dat je dan altijd een laadpaal ter beschikking hebt, een openbaar laadpunt kan door iedereen worden gebruikt, waardoor je soms zult moeten uitwijken naar een andere laadpaal.
Meet nú online de CO2-uitstoot van uw bedrijf U hoort en leest veel over CO2: de uitstoot is veel te hoog met alle schadelijke gevolgen van dien. Wij moeten dus gezamenlijk serieus aan het werk om de uitstoot te verlagen!
Groningen Werkt Slim helpt u als ondernemer daarbij. Met onze Slimme CO2-thermometer meet u 24/7 online het CO2-verbruik van uw bedrijf of organisatie. En bent u benieuwd naar de CO2-uitstoot per medewerker? Ook dat rekent de tool voor u uit. De tool is een primeur, exclusief voor stad en provincie en kosteloos en eenvoudig in te vullen. Zit u er klaar voor en heeft u de gegevens bij de hand? Ga dan naar www.co2thermometer.nl en zie direct wat de uitstoot is. Ook helpen wij u, onafhankelijk en vrijblijvend, verder met uw doel om de CO2-uitstoot te verlagen.
Vanaf vandaag online: de Slimme CO2-thermometer!
Groningen Werkt Slim helpt bedrijven met verduurzamen. Kijk voor ons aanbod op www.groningenwerktslim.com Scan de QR-code met uw telefoon en ga direct naar www.co2thermometer.nl
Aanjager van duurzaam ondernemen
Advertentie
Nieuwe CO2-tool helpt bedrijven en instellingen met verduurzamen direct resultaat mee kunnen
de gemeente Groningen bij
behalen. Ook helpt het
de bijeenkomst aanwezig.
platform met onafhankelijk
Ook deden de ondernemers
advies en het doorverwijzen
inspiratie op door
naar bedrijven om
ondernemersverhalen.
verduurzamingsdoelen te behalen.
De online Slimme CO2thermometer zal vanaf 1
Groningen CO2-neutraal in
oktober actief zijn op de
2035
website
Op de speciale bijeenkomst
www.co2thermometer.nl
‘No time to waste’ werd
en toegankelijk voor alle
de tool, gelanceerd
postcodes binnen de
onder de naam Slimme
provincie Groningen. Het
Groningen – Bedrijven willen steeds actiever aan de slag op het gebied van
CO2-thermometer, live
platform Groningen Werkt
verduurzamen. Ook de gemeente en Provincie Groningen stimuleren deze ambities
gedemonstreerd aan
Slim voor verduurzamen
en bouwen mee aan een Groningen 2035 co2-neutraal. Om het bedrijfsleven
de CO2-partners van de
faciliteert en stimuleert
snel en gemakkelijk inzicht in de CO2-uitstoot te verschaffen, werd door het
gemeente Groningen. Dit
verduurzamen:
duurzaamheidsplatform Groningen Werkt Slim op 18 september een gebruiksvriendelijke
zijn bedrijven en instellingen
en kosteloze tool voor bedrijven die willen verduurzamen gelanceerd.
die in de afgelopen jaren een intentieverklaring
Onverwachtse resultaten
of grijze stroom en (bio)
platform, opgericht door
hebben getekend om
De tool is een online
gas. Daarnaast geeft
bedrijvenverenigingen,
in 2035 co2-neutraal
instrument en belooft
de tool inzicht in het
de gemeente en de
te opereren. Om deze
bedrijven en instellingen
verbruik van verschillende
Provincie, weet inmiddels
nieuwe tool extra onder de
in de gehele provincie
bedrijfsonderdelen zoals
na succesvolle pilots
aandacht te brengen, waren
direct inzicht in de gehele
vervoersmiddelen en
dat er voor gebruikers
Gedeputeerde Homan van
CO2-uitstoot, opgesplitst
koelelementen en in de
onverwachte uitkomsten
de Provincie Groningen en
in onder meer groene
verbruikskosten. Het
te verwachten zijn waar zij
wethouder Broeksma van
www.groningenwerktslim.com
In 1959 wordt de gasbel onder Groningen ontdekt. Machtig. De overstap van kolen naar
Gasloos verwarmen wordt steeds belangrijker
aardgas was een flinke stap vooruit. Wow, wat een comfort. Kilometers gasleidingen aangelegd en bijna elk huishouden ging over op centrale verwarming. Maar gas heeft z’n beste tijd gehad. De fossiele brandstof zorgt voor een hoge CO2-uitstoot, levert een negatieve bijdrage aan de klimaatverandering en het winnen van aardgas veroorzaakt wekelijks een aardbeving in Groningen. Reden genoeg om de productiekraan dicht te draaien. Nederland moet in 2050 bijna aardgasvrij zijn, zo is afgesproken bij het klimaatakkoord in Parijs. Tja, een mooi streven. Of we dat halen, is punt twee. Maar wat zijn de alternatieven? Tekst: Alfred Lehmann
Van het gas af? Dus? ,,Veel hangt af van de woning, waar deze staat, hoe de woning eruit ziet en het budget dat de consument te besteden heeft. Op dit moment zijn naast waterpompen, in combinatie met zonnepanelen, pelletkachels enorm populair. Efficiënt, duurzaam en betaalbaar. Een pelletkachel is een mooi alternatief voor gasgestookte cv-ketels, houtkachels en open haarden.’’ Voor elke inrichting een pelletkachel Johan Rispens verkoopt ze zelf ook. In de showroom van Blue Solid in Tolbert staan wel 50 verschillende modellen pelletkachels, van verschillende merken waaronder het topmerk Artel. ,,Klassiek, modern of design, voor elke inrichting is er een kachel’’, vertelt hij.,,We zijn specialist in de verkoop en installatie van warmtepompen, pelletketels en pelletkachels.Blue Solid (voorheen RR Trading) is importeur en levert aan dealers, de groothandel en particulier en heeft een significant deel van de Nederlandse markt in handen. Dat zegt genoeg over het vertrouwen. In ons en in de pelletkachel als product.’’ Maar toch zijn er twijfels. Juichverhalen en angstvisioenen. Wie googelt op internet wordt bedolven onder ‘prietpraat’ over de pelletkachel. De een loopt weg met de kachel, de ander vindt het helemaal niets. Rispens heeft z’n eigen mening: ,,Iedereen kan wat roepen op social media. Daar staat zoveel onzin op, dat is niet normaal. Maar ik beroep me op feiten. Een pelletkachel is voor veel mensen echt de oplossing. Een perfecte manier om je leefruimte te verwarmen, zonder gas. Daar komt bij dat een pelletkachel een belangrijke positieve bijdrage aan het milieu levert.’’
En, hoe zit het met die fijnstof? ,,Ook daar wordt van alles over geroepen’’, zegt Johan Rispens. ,,Uit onderzoek van het RIVM is gebleken dat er ruim 30 miljoen kilogram fijnstof wordt uitgestoten in Nederland. 95% is afkomstig van de industrie, het vrachtverkeer en de vliegtuigen op Schiphol. Slechts 5% is toe te schrijven aan autorijden, houtkachels en houtverbranding in open haarden. Dat is in verhouding bijna niets. Een pelletkachel is schoner dan een houtkachel of een open haard. Dan praat je over 80% minder fijnstof uitstoot! Zou je de 1,3 miljoen houtkachels in Nederland allemaal vervangen door pelletkachels, dan gaat de luchtkwaliteit flink omhoog. Kortom, door een pelletkachel aan te schaffen kies je voor een duurzame oplossing waarmee je de uitstoot van fijnstof vermindert, zowel binnen- als buitenshuis.’’ Even later demonstreert Rispens de werking van de pelletkachel. Voor een a-technisch figuur een hele geruststelling. Een kind kan de was doen. Een pelletkachel is volgepropt met verschillende sensoren en kan alles zelf regelen. Druk op de knop en hij laadt zelf pellets, om deze vervolgens te onsteken, bij te blijven voeren en de juiste temperatuur te behouden.
Besparen en gezondheid Hoeveel bespaar je nu met zo’n pelletkachel? ,,Dat is heel verschillend. De een bespaart 20%, de meesten hebben een besparing van rond de 30 a 50% en we hebben ook klanten die zelfs 70% per jaar besparen. Het grootste verschil zit ’m in de isolatie van de woning en de grootte van de woning. De meeste van onze klanten gebruiken zo'n 1500 kg pellets per jaar. De kosten hiervoor liggen zo rond de 450,- euro per jaar. Zou je dat vergelijken met de 1100,voor gas dan zou het qua besparing rond de 650,- per jaar liggen. Dan zit je nog wel met je kosten voor koken en douchen, die moet je ook verrekenen. Zeg maar grofweg een besparing van 400 euro per jaar. Dat is bijna 50%. Daarnaast moet je niet vergeten dat gas steeds duurder wordt. Een pelletkachel is dus een goede investering.’’
Een pelletkachel is efficiënt, duurzaam en betaalbaar. Het is de hoogste tijd om onze woningen te verduurzamen. De wereld om ons heen verandert snel en overstappen op duurzame energiebronnen wordt steeds belangrijker.
Een pelletkachel lijkt een beetje op een houtkachel, alleen worden er pellets gebruikt in plaats van blokken hout. Pellets zijn kleine houtbrokjes die uit zaagsel zijn geperst. Dit zaagsel is afkomstig uit de bosbouw en de houtindustrie. Rispens: ,,We praten dus niet over tropisch hardhout, maar over zogenaamde blanke pellets. Er worden in principe geen bomen voor gekapt. Is dit wel nodig, dan komt het hout uit productiebossen, zoals ook in Italië waar de pelletkachel enorm populair is. Trouwens, er wordt geroepen dat Nederland ontbost, maar het tegendeel is waar. Het gaat hier niet slecht met de bossen.’’
De kachel gebruikt houtpellets als brandstof. Door een perfecte balans tussen zuurstof en brandstof ontstaat een schone en constante verbranding met een hoog rendement. Een pelletkachel kan als losstaande verwarmingsbron worden gebruikt, maar het is ook mogelijk om de kachel aan te sluiten op de CV installatie.
Pellets kunnen ook gemaakt worden van andere organisch materiaal, zoals bijvoorbeeld afval van maisplanten. Er wordt zelfs geëxperimenteerd met gemaaid bermgras. Belangrijk bij de aanschaf van pellets is de kwaliteit, weet Rispens. ,,Zorg dat ze het Beter Biomassalabel voor duurzame pellets hebben. Die zijn beter voor het milieu. Daarnaast is het EN plusA1-keurmerk een aandachtspunt.’’ Qua onderhoud valt het allemaal wel mee. ,,Eén keer per jaar groot onderhoud en zelf een paar keer per week eventjes uitzuigen met de stofzuiger. Dat is alles.’’ Gevaarlijk zijn pelletkachels niet, aldus Rispens.
Blue Solid
Tolbertervaart 1, Tolbert Telefoon: 0594-696153 www.bluesolid.nl
Duurzaam verwarmen met een pelletkachel
.. .. .
JuliaNext Fraai compact design Superstil Efficiënt en duurzaam Keramische ontsteking 2 jaar garantie
1195,UIT VOORRAAD LEVERBAAR!
.. .. .
MeNext Continue pelletmotor Gietijzeren branderkorf 92% rendement Zeer compact design 2 jaar garantie
1095,UIT VOORRAAD LEVERBAAR!
Tolbertervaart 1 | Tolbert | Telefoon 0594 696153 | E-mail info@bluesolid.nl
.. .. .
TopNext Zeer stille pelletkachel 98% rendement Bediening via Wifi Boven- of achteraansluiting 2 jaar garantie ATIS MET GR IR A F O C E O LE AIRC MOBIE 249,t.w.v. UIT VOORRAAD LEVERBAAR!
2199,-
RR Trading wordt Blue Solid.
Kijk voor alle informatie op www.bluesolid.nl
Overheid bevordert groei zonne-energie Om te zorgen dat Nederland in 2050 een duurzaam energiesysteem heeft, speelt zonne-energie een grote rol. Zonnepanelen zetten de straling van de zon om in elektriciteit zonder dat er CO2 bij vrij komt. Het is samen met windenergie de belangrijkste vorm van energie die Nederland wil inzetten om een duurzaam energiesysteem te krijgen. Om tijdig voldoende duurzame energie op te wekken, zijn zowel zonnepanelen op daken als op de grond (zonneparken) nodig. De Rijksoverheid stimuleert de productie van zonne-energie via subsidies en belastingvoordelen, omdat zonnepanelen nog relatief duur zijn. Er zijn regelingen voor grote
projecten van bedrijven. En voor mensen die zonnepanelen op hun eigen dak of op een dak in de buurt willen leggen. Omdat zonnepanelen steeds goedkoper worden, bouwt de overheid de financiële ondersteuning de komende jaren langzaam af. De overheid wil wel dat het aantrekkelijk blijft om zonnepanelen aan te schaffen.
Prijs en opbrengst zonnepanelen Zonnepanelen leveren duurzame stroom. Maar wat kosten zonnepanelen en hoeveel leveren ze op? Voor een set van 10 zonnepanelen betaal je inclusief installatie en btw ongeveer 4.700 euro. De btw kun je terugvragen van de Belastingdienst: dat levert je 760 euro op. De winst die je maakt met zonnepanelen op je dak is vergelijkbaar met 4 procent spaarrente. Een duurzame én slimme aankoop dus. Steeds meer Nederlanders ontdekken de voordelen van zonnepanelen: inmiddels liggen ze op 790.000 huizen. Een set van 10 panelen (3.000 Wattpiek) levert jaarlijks 2.600
kWh stroom: bij het energiebedrijf zou je daar op dit moment zo’n 600 euro voor betalen (prijspeil 2020). Jouw panelen wekken jaar in, jaar uit gratis stroom op. Ben je geïnteresseerd in zonnepanelen, vraag dan een paar offertes aan: er zijn flinke prijsverschillen, dus prijzen vergelijken loont.
De voordelen van zonne-energie
Het laten plaatsen van zonnepanelen heeft veel voordelen. Goed voor de portemonnee Met zonnepanelen op je dak heb je een lagere energierekening. De investering verdien je in 5-6 jaar terug. Goed voor het milieu Woningen zijn verantwoordelijk voor
ongeveer 20 procent van de totale CO2-uitstoot van Nederland. Zonnepanelen verlagen jouw CO2-uitstoot aanzienlijk. Zonnepanelen zorgen voor een duurzame woning met een hoger energielabel. Dit verhoogt de woningwaarde bij eventuele verkoop.
Verhuizen en zonnepanelen Je hebt een fantastische nieuwe woning gevonden en staat te trappelen om er naartoe te verhuizen. Er is echter een probleem: op het dak van je oude woning liggen zonnepanelen waar je flink in geïnvesteerd hebt. Er zijn twee mogelijkheden. Je laat alles liggen en verkoopt ze aan de nieuwe eigenaar. Je huis is in waarde gestegen door de zonnepanelen, maar omdat zonnepanelen steeds goedkoper worden moet je er wel rekening mee houden dat je niet je gehele investering terug krijgt.
De nieuwe eigenaar kan echter aangeven de zonnepanelen niet over te willen nemen. Of misschien wil je je installatie zelf graag houden. In deze gevallen is er ook een tweede mogelijkheid: je verhuist de zonnepanelen mee naar je nieuwe woning. In het laatste geval is het van belang dat je een paar dingen goed regelt. Je moet de verhuizing van de zonnepanelen doorgeven aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Zij moeten de verhuizing goedkeuren zodat je de subsidie mee kunt nemen. Daarna moet je de installatie doorgeven op het nieuwe adres. In dit geval moet
je een Overnameformulier Deelnemersovereenkomst invullen en ondertekenen. Check bij je installateur of hij een verhuisservice aanbiedt. Mocht dat niet het geval zijn, ga dan alles er niet zelf afhalen. Zoek een andere installateur of een bedrijf dat een verhuisservice voor zonnepanelen aanbiedt. Zo weet je zeker dat je installatie correct verhuisd wordt en goed opnieuw wordt geïnstalleerd. Zo kun je toch nog een hele tijd genieten van zonne-energie in je nieuwe woning zonder dat je daarvoor iets hoeft in te leveren.
Hoe moet ik mijn zonnepanelen onderhouden? Zonnepanelen hebben in principe weinig onderhoud nodig. Toch kan het geen kwaad om ze eenmaal per jaar eens even grondig te checken en schoon te maken. Het meeste vuil dat zich op zonnepanelen bevindt wordt weggespoeld door de regen en sneeuwval. Hierdoor kun je zonnepanelen vrijwel onderhoudsvrij noemen. Om er voor te zorgen dat de zonnepanelen optimaal werken is het een keer per jaar nodig de panelen na te kijken op bijvoorbeeld de aanwezigheid van bladeren, takken of vogelpoep op en rondom de panelen. Als dit het geval is, kun je ze schoonmaken. Dat kun je laten doen door een professionele glazenwasser, maar je kunt ook zelf aan de slag. Bij het onderhoud van zonnepanelen maak je gebruik van water zonder schoonmaakmiddel
en een zachte doek, borstel of spons. Als je schoonmaakmiddel gebruikt, kan dit leiden tot strepen op de zonnepanelen die de straling van de zon kunnen weerkaatsen. Dat leidt tot het tegenovergestelde effect, namelijk dat het rendement wordt verminderd. Gebruik geen schuurspons om de panelen schoon te maken, omdat deze krassen kan veroorzaken. Professioneel onderhoud Ga je toch niet liever zelf het dak op? Dan kun je het beste een glazenwasser laten komen. In de toekomst zal het ook mogelijk zijn om je panelen schoon te laten maken door een robot. Een Japans bedrijf is volop bezig met de ontwikkeling van een robot die met behulp van water, speciaal schoonmaakmiddel, een roterende borstel en een
trekker het vuil van de zonnepanelen weghaalt. De robot kan met een volle accu schoonmaken tot 100 vierkante meter. Daarmee is het apparaat vooral geschikt voor grote oppervlakten. Voorlopig blijft het voor de zonnepanelen die op huizen geplaatst worden, het voordeligst om ze met de hand schoon te maken. Technisch onderhoud Naast het schoonmaken is het ook belangrijk dat je één keer per twee jaar voorziet in het technische onderhoud van de zonnepanelen. In dit geval kun je het beste de installateur laten komen die de zonnepanelen ook geïnstalleerd heeft. Bij de technische controle kijkt de installateur naar de kabels, koppelstukken en de omvormer om te checken of deze nog goed werken. Ook worden de zonnepanelen nagekeken op paneelbreuken. Bij de meeste installatiebedrijven die zonnepanelen leveren, is het mogelijk om voor een periodieke controle een onderhoudscontract af te sluiten. Zo behoud je op eenvoudige wijze de levensduur en het maximale rendement. Ook wanneer je van plan bent om te gaan verhuizen is het slim om je zonnepanelen goed te blijven onderhouden. Je kunt ze namelijk meenemen naar je nieuwe woning.
KOM IN ACTIE ÉN ONTVANG EEN ENERGIEBESPAARTAS
Nodig de energiecoach thuis uit Wil je thuis beginnen met energie besparen? En kun je wel wat hulp gebruiken? Nodig dan de energiecoach bij je thuis uit. De wijkenergiecoach is een getrainde adviseur die jouw wijk kent en jou gratis en onafhankelijk adviseert over het verduurzamen van jouw huis. Dit kan bij jou thuis of digitaal. De coach geeft persoonlijk en gratis advies over het verduurzamen van jouw huis en stelt een energiebespaar op maat voor je samen.
Doe de woonscan Pak de verduurzaming van je woning goed aan met de woonscan Mijn Woningplan. Hiermee krijg je inzicht in wat er nodig is om jouw woning te verduurzamen en krijg je direct een overzicht van lokale bedrijven die de uitvoering kunnen verzorgen. Verduurzamen wordt zo eenvoudig mogelijk gemaakt.
Start een buurtinitiatief of sluit je aan bij één Samen aan de slag? Heb jij je buren op het straatfeest wel eens gevraagd wie er wil verduurzamen? Veel mensen willen best hun energieverbruik aanpakken, maar het komt er alleen vaak niet van. Samen kun je meer. Zo worden er samen zonnedaken, inkoopacties, infoavonden, wijkenergieplannen en heel veel meer initiatieven georganiseerd. En wat blijkt? Samen bezig zijn met energie verbindt! En zorgt voor financieel voordeel. Bekijk onze toolbox om te zien waar we allemaal ondersteuning voor aanbieden.
Hoe werkt het
Hoe werkt het Na een ronde door je huis en aansluitend een kort gesprek krijg je advies over kleine maatregelen die ervoor zorgen dat je energie en geld bespaart. De wijkenergiecoach is een initiatief van het energieloket. Wil jij een wijkenergiecoach bij je thuis? www.energieloketgroningen.nl/energiecoach
Vul Mijn Woningplan in. Dit is snel, onafhankelijk, vrijblijvend en gratis. De scan zorgt voor een persoonlijk overzicht met slimme maatregelen voor isoleren, ventileren, opwekken en duurzaam verwarmen. Denk aan isolatie, zonnepanelen en warmtepompen. Er wordt nu online op maat een pakket samengesteld waarin kosten, besparingen en subsidies direct inzichtelijk zijn. De vervolgstap is het selecteren van lokale installateurs voor een opname en offerte. Mijn Woningplan is een nieuwe tool van het energieloket die verduurzaming en uitvoering met elkaar verbindt. www. energieloketgroningen.nl/mijn-woningplan
+
Hoe werkt het Zoek het energie initiatief in je buurt of start er zelf een. Kijk bij de toolbox welke stappen je kunt nemen. Wij komen ook graag bij je langs om jullie op weg te helpen. www.energieloket-groningen. nl/toolbox
En ontvang een energiebespaartas ter waarde van 50 euro gratis! De energiebespaartas is een box voor woningeigenaren gevuld met energiebesparende producten met een waarde van 50 euro. Er zijn in samenwerking met lokale bouwmarkten, Grunneger Power en de gemeente vijf verschillende boxen met kleine energiebesparende maatregelen samengesteld. Hiermee kun je als woningeigenaar direct aan de slag met energie besparen.
Vijf energiebespaartassen, vijf thema’s De vijf verschillende energiebespaartassen hebben ieder een eigen thema: verlichting (led-lampen), isolatie (tochtstrips, radiatorfolie), energie (slimme Stekker, energiemeter en tijdschakelklok), warmte (radiatorventilator) en water (douchekop, straalregelaar). Er zijn 9000 energiebespaartas beschikbaar, maximaal één per adres, zolang de voorraad strekt.
Over het Energieloket Geef jij ook elk jaar een maandsalaris uit aan energie? Dat kan anders! Met isolatie bespaar je geld, is je huis ‘s winters warm en zomers lekker koel. Zonnepanelen? Ook dat is vaak een goede investering! Wil je alleen of samen met anderen energie besparen of duurzame energie opwekken? Het energieloket staat voor je klaar! * Persoonlijk advies gekoppeld aan lokale bedrijven * Energieadvies in je eigen huis door de wijkenergiecoach * Gratis energiebespaartas ter waarde van 50,* Toolbox voor lokale initiatieven
VRAGEN? MEER INFO? BEL HET ENERGIELOKET: 050-2050435
Comfort Deal
gedurende de maanden oktober en november 10 stuks 360 Wp Full black pv panelen. Goodwe omvormer. Montage op een pannendak Verwachte opbrengst 3253 kWh per jaar* oriëntatie op het zuiden Verwachte jaarlijkse besparing € 748,- ** oriëntatie op het zuiden *** In veel gevallen kunt u de BTW terugkr�gen. Vanzelfsprekend regelen w� dit voor u.
Vanaf € 3.400,- excl. btw***
B� aanschaf van een set pv panelen Nu een Pelgrim Inductiekookplaat (pelgrim 862ONY) voor slechts € 999,- incl. BTW Inclusief montage en aanleggen extra groep twv €450,En een gratis pannenset (HPS103) Nismaat 56x49
50 stuks ingekocht op=op Neem contact met ons op voor een vr�bl�vende afspraak: Hogelandsterstraat 1 9981 GD Uithuizen | 0595-431650 solar@technischcentrumjansen.nl | www.solarexpertjansen.nl
Wat kun je zelf doen?
Om je voor te bereiden op hitte, droogte en meer neerslag kun je in en om je huis aanpassingen doen. Door je tuin groener te maken kun je ervoor zorgen dat je tegen alle gevolgen van klimaatverandering beter bestand bent. Ook een
bereiden op periodes van hitte en wateroverlast. Een dak met begroeiing werkt namelijk verkoelend en neemt bij regenbuien water op. In sommige gemeentes kun je subsidie krijgen voor het aanleggen van een groen dak. In periodes van
Klimaatadaptatie Het klimaat is aan het veranderen. De belangrijkste effecten van klimaatverandering zullen hitte, droogte, meer neerslag en een hogere zeespiegel zijn. Als je je goed hebt voorbereid, heb je minder last van deze effecten: in en om je huis is het koeler, je tuin overleeft ook droge tijden en je hebt geen last van een kelder die onder water staat. Dat is klimaatadaptatie. Al doen we nog zo ons best, klimaatverandering is niet helemaal te voorkomen. Zelfs in de meest gunstige voorspellingen zal de aarde in het jaar 2100 0,3 tot 1,7 graad warmer zijn dan in het jaar
geveltuin of een groen balkon helpt. Een groene tuin werkt verkoelend in periodes van hitte. De juiste bodembedekking helpt om de aarde vochtiger te houden in periodes van droogte. In periodes van wateroverlast zorgt een groene tuin ervoor dat veel regenwater kan weglopen in de grond. Een groen dak helpt in het voor-
hitte kun je met de juiste zonwering ervoor zorgen dat je huis toch koel blijft, zonder airco of ventilator. Ook goede isolatie en op de juiste momenten luchten zorgt ervoor dat je een hete zomer goed doorstaat. Groen tegen de gevel, zoals klimop of blauwe regen, helpt ook je huis koel te houden.
2000. In het slechtste scenario stijgt de temperatuur zelfs met 5 graden. Hoe groot de problemen straks worden, hangt af van de maatregelen die we nemen. Aan de ene kant moeten we de uitstoot van broeikasgassen verminderen zodat de opwarming beperkt blijft (deze aanpak wordt ‘mitigatie’ genoemd, dat betekent ‘vermindering’). Aan de andere kant is het verstandig dat we ons aanpassen aan een ander klimaat (dit type maatregelen wordt ‘adaptatie’ genoemd). Beide typen maatregelen zijn nodig. Door aanpassingen in en om je huis te doen, heb je minder last van de veranderingen in het klimaat. Door
je huis energiezuinig te koelen, heb je bijvoorbeeld minder last van hitte. Een groene tuin werkt verkoelend én zorgt voor minder wateroverlast, omdat de grond en planten een deel van het water opvangen. En door regenwater op te vangen, ondergronds of in een regenton, zorg je ervoor dat je in tijden droogte je tuin mooi en gezond kunt houden zónder veel drinkwater te gebruiken. Een voordeel: aanpassingen in en om je huis die je beter voorbereiden op het veranderende klimaat, verminderen vaak ook je invloed op het klimaat. De maatregelen gaan dus hand in hand.
Duurzaam en zuinig verwarmen Aardgas gaat stap voor stap uit woningen verdwijnen. Duurzame energie voor verwarming en warm water komt ervoor in de plaats. Verwarming is een grote energieverbruiker in huis. Bijna 50 procent van je energierekening bestaat uit kosten voor verwarming en 13 procent voor warm water. Op een energiezuinige en duurzame manier je huis en water verwarmen levert dus veel op, voor je portemonnee en het klimaat. In bijna alle Nederlandse woningen werkt de verwarming op aardgas. Om klimaatverandering binnen veilige grenzen te houden is het nodig om het gebruik van fossiele energie, zoals aardgas, tot bijna nul terug te dringen. In 2030 moet het gasverbruik fors minder zijn. Dat lijkt ver weg, maar is dichtbij: als je nu een nieuwe hr-ketel op gas koopt, zou het best je laatste kunnen zijn. Duurzame warmte Duurzame verwarming is verwarming zonder uitstoot van CO2: warmte uit duurzame stroom of biogas, warmte
van zonneboilers, warmte uit de bodem die in de zomer is opgeslagen, en warmte uit diepere aardlagen. De vertrouwde cv-ketel op gas zal stap voor stap vervangen worden door elektrische warmtepompen en stadsverwarming via warmtenetten. Al valt nu nog niet te zeggen hoe verwarming er in de toekomst precies uit zal zien. En per wijk kan het verschillend zijn. Een huis dat heel goed is geïso-
leerd heeft in de winter maar weinig warmte nodig om prettig te voelen. Nieuwere huizen van na 2000 hebben goede isolatie en HR++ glas. Iets oudere huizen hebben wel isolatie, maar minder dik. En nog oudere huizen zijn vaak maar gedeeltelijk geïsoleerd, de isolatie van de gevel en de vloer ontbreekt in veel gevallen en ook hebben ze meestal geen HR++ glas.
Uw bedrijfsdak verzilveren? Wij helpen!
Zonnepanelen op grote bedrijfsdaken zijn nodig om de energietransitie te versnellen. Veel ondernemers zijn bereid hun steentje bij te dragen. Maar het ontbreekt hen aan tijd en kennis. De provincie Groningen maakt het hen makkelijk met gratis hulp en onafhankelijk advies. Interesse? Maak dan gebruik van de regeling ‘Verzilver uw Dak met zonnepanelen’. Vraag gratis en vrijblijvend een dakscan aan en krijg snel inzicht in de mogelijkheid voor zonnepanelen op uw bedrijfsdak. overmorgen.nl/verzilveruwdak.
Aanjager van duurzaam ondernemen
Bespaartips apparaten en verlichting Ongeveer 37 procent van je energierekening gaat naar stroomverbruik. Door energiezuinig met apparaten en verlichting om te gaan en bewuste keuzes te maken bij de aanschaf van nieuwe apparaten en verlichting, kun je veel op je energierekening besparen. • Gemiddeld gebruikt een huishouden per jaar 2.765 kWh aan stroom, wat neerkomt op zo’n 620 euro (prijspeil 2020). Ook al zijn apparaten steeds energiezuiniger, we hebben er steeds meer. 14 procent van het stroomverbruik gaat op aan verlichting. • Bij de meeste apparaten is energielabel A+++ het allerzuinigst. Soms staat er nog -10% (of meer) bij: die apparaten zijn nog zuiniger. Een A+ label lijkt misschien zuinig, maar is voor bijvoorbeeld wasmachines en koelkasten inmiddels het minst zuinige label.
Verwarmen zonder verspillen Sluit alle deuren in huis en verwarm alleen de ruimtes waar je veel bent. Hiermee bespaar je gemiddeld 250 euro per jaar.
Tip: met een deurdranger gaan deuren automatisch dicht.
• Heb je een koelkast of vriezer met label A++ of lager? Dan is het voor het milieu de moeite waard om deze te vervangen door een model met energielabel A+++. Ook als ze nog goed werken. • Met de was kun je ook energie besparen. Zet de wasmachine alleen aan als de trommel vol is en was met het eco-programma. En hang je was te drogen in plaats van een wasdroger te gebruiken. • Vervang je gloeilampen en halogeenlampen door ledlampen. Met led kun je flink besparen op verlichting: een ledlamp is 90% zuiniger dan een gloeilamp. Benut daglicht optimaal en doe lampen uit als je een ruimte verlaat, ook al is het maar voor korte tijd. • Oudere apparaten gebruiken soms veel stroom in de standby stand. Zet zulke apparaten helemaal uit om sluipverbruik te voorkomen.
Zet je thermostaat ‘s nachts op 15 graden, daarmee bespaar je gemiddeld 100 euro per jaar. Maar: heb je vloerverwarming? Zet je thermostaat dan op 17 of 18 graden, anders duurt het opwarmen te lang. Zet je thermostaat als je thuis bent één graad lager dan je gewend
bent. Daarmee bespaar je 100 euro per jaar. Als je bezig bent, is 19 graden vaak warm genoeg. Zet de thermostaat op 15 graden als er overdag niemand thuis is. Hiermee bespaar je gemiddeld 170 euro per jaar. Bij vloerverwarming is het advies 17 tot 18 graden.
Verwarm je slaapkamer niet. Daarmee bespaar je gemiddeld 80 euro per jaar. Met een kruik of elektrische deken warm je je bed lekker op. Als je de thermostaat een uur voordat je gaat slapen al op 15 graden zet, bespaar je gemiddeld nog eens 20 euro per jaar.
Een goede voorbereiding is het halve werk pomp met een hr-ketel op gas voor extra verwarming als dat nodig is. De warmtepomp doet het meeste werk, de hr-ketel springt bij op koude dagen en is er voor warm water. Een hybride warmtepomp maakt gebruik van warmte die in de lucht zit en maakt daar met een soort koelkastmotor bruikbare warmte van. Met een hybride warmtepomp ga je wel meer stroom verbruiken, maar daar staat tegenover dat je (veel) minder gas verbruikt. Dat is milieuvriendelijk: je CO2-uitstoot voor verwarming daalt met 25 procent.
Begin op tijd met uitzoeken welke duurzame mogelijkheden er voor jou zijn. Bijvoorbeeld als je ketel 12 jaar of ouder is. Als je wacht tot je ketel definitief kapot is en je in de kou zit, ben je te laat. Een hr-ketel werkt op aardgas, dat is geen duurzame brandstof. Een hr-ketel gaat wel zuinig om met gas. Bovendien hebben moderne hr-ketels een zuinige elektrische pomp voor het rondpompen van water naar de radiatoren of vloerverwarming. Een slimme thermostaat helpt je om de verwarming
zuinig te gebruiken. Hoeveel je hiermee bespaart, hangt af van hoe zuinig je nu al stookt. Vooral in appartementen is er niet altijd een rookgasafvoer die geschikt is voor een hr-ketel. Bespreek met de installateur en/of het bestuur van de VvE wat de mogelijkheden zijn.
Zonneboiler Een zonneboiler verwarmt water met zonlicht. En als er te weinig zon is, springt de hr-ketel bij. Zo bespaar je de helft van je gasverbruik voor warm water. Een hybride warmtepomp is een combinatie van een kleine elektrische warmte-
Een volledig elektrische warmtepomp Je kunt ook kiezen voor een volledig elektrische warmtepomp: daarmee heb je geen cv-ketel op gas meer nodig. Hiervoor heb je een zeer goed geïsoleerd huis nodig en je radiatoren moeten ‘groot genoeg’ zijn.