Archimedes vol 1 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #1

διµηνιαία ηλεκτρονική ενηµερωτική τεχνική έκδοση

τεχνολογικές εξελίξεις θεσμικό - κανονιστικό πλαίσιο επαγγελματικά θέματα κρίσεις - απόψεις - σχόλια

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

σελ. 2

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Στο τεύχος αυτό:

Θεόδ. Βουδικλάρης Ευάγγ. Λυρούδίας Βάιος Σελλούντος Νίκος Μαρσέλλος Παν. Αναγνωστόπουλος

ΚΡΙΣΕΙΣ - ΑΠΟΨΕΙΣ - ΣΧΟΛΙΑ Κοινωνία, ώρα ... υπό το µηδέν

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Γόνιµες πρωτοβουλίες

Θεόδ. Βουδικλάρης Ευάγγ. Λυρούδιας

Από τους ... Αιγός Ποταµούς, στην οικοδοµική βιοµηχανία: 2500 χρόνια χωρίς στρατηγική

∆IEYΘΥΝΣΗ ΕΚ∆ΟΣΗΣ Βάιος Σελλούντος

ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ Ι∆ΙΟΤΕΛΕΙΑΣ

∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ... κι' ύστερα "µεταπέτρινα χρόνια"

Νίκος Μαρσέλλος

Τα πολλά λάθη σκοτώνουν τα φωτοβολταϊκά

∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙ∆ΑΣ www.e-archimedes.gr

Αποβιοµηχάνιση

Παν. Αναγνωστόπουλος ΕΚ∆ΟΤΗΣ

Νέφος µε αιθάλη - κυβερνήσεις σε παραζάλη

ΣΕΛΚΑ-4Μ Ε.Π.Ε.

ΑΡΘΡΑ

ΑΦΜ 999989717 Τζωρτζ 20 22, Πλ. Κάνιγγος 10682 Αθήνα τηλ. 210 38 38 386 fax 210 38 38 417 e-mail: tekdotiki@ath.forthnet.gr

Νέα οικονοµικά & τεχνικά δεδοµένα στη θέρµανση

Σύλλογος Στελεχών Ελέγχου Ποιότητος

Επιβλέπων Μηχανικός: ένας νεοµάρτυρας της εποχής

ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ - ΣΥΝ∆ΡΟΜΕΣ Τιµή πώλησης τεύχους Ετήσια συνδροµή ∆ιετής συνδροµή

(6 τεύχη) (12 τεύχη)

Βιο-οικονοµία και Αρχιτεκτονική

2€ 10 € 16 €

∆ιαφώτιστα πάνελς από σκυρόδεµα

Όταν σου λέω «µανδαρίνοι» …να κρύβεσαι

6€ 10 €

Αναλύσεις Τιµών Εργασιών: ∆υνατότητες και αδυναµίες

Πρόταση διεθνούς διαγωνισµού για την επέκταση & αναµόρφωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών

Ερωτήσεις & Απαντήσεις

Χειρόγραφα του Νεύτωνα στην Ελληνική

Η οικοδοµική - περιγραφική νοµοθεσία και πού οδηγεί

Ο ρόλος του Μηχανικού στον Τραπεζικό Τοµέα

Τα 10 καλύτερα πανεπιστήµια στον κόσµο

Σπουδαστές, εκπαιδευτικοί, άνεργοι Ετήσια συνδροµή ∆ιετής συνδροµή

(6 τεύχη) (12 τεύχη)

Τα δηµοσιευόµενα κείµενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

σελ. 3

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

σελ. 4

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Η ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΑΣ Η επιτυχία της ενηµερωτικής ιστοσελίδας www.e-archimedes.gr και η υψηλή επισκεψιµότητα την οποία πέτυχε, µας ώθησε στην απόφαση να προχωρήσουµε και στην έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού. Βασική διαφορά µεταξύ ιστοσελίδας και περιοδικού (το οποίο θα είναι δηµινιαίο) είναι ότι η µεν ιστοσελίδα σχεδιάστηκε και θα παραµείνει δωρεάν προσβάσιµη σε όλους τους ενδιαφερόµενους, ενώ το περιοδικό θα είναι προσιτό και διαθέσιµο κυρίως σε συνδροµητές. Μετά δηλαδή τα πρώτα δωρεάν τεύχη θα απαιτείται ένα µικρό, σχεδόν συµβολικό, αντίτιµο για την ανάγνωση ενός τεύχους (2 €) ή ετήσια συνδροµή για τα 6 τεύχη 10 €. Ακόµη και σ'αυτή την εξαιρετικά χαµηλή τιµή θα δίδεται έκπτωση 40% στους Σπουδαστές, τους Εκπαιδευτικούς και τους Ανέργους όλων των τεχνικών κλάδων. Νοείται ότι όσοι λαµβάνουν το τεύχος χωρίς να το ζητήσουν, ουδεµία οικονοµική υποχρέωση έχουν. Το ηλεκτρονικό αυτό περιοδικό θα επιχειρήσει να καλύψει υπάρχοντα κενά στην τεχνική ενηµέρωση, τα οποία πολλαπλασιάστηκαν µε την αναστολή έκδοσης επιτυχηµένων και έγκυρων εντύπων, λόγω της µεγάλης οικονοµικής κρίσης. Για την διατήρηση των δαπανών έκδοσης σε χαµηλό επίπεδο επελέγη η ηλεκτρονική µορφή, η οποία είναι µειωµένου κόστους και παράλληλα κερδίζει έδαφος καθηµερινά σε παγκόσµιο επίπεδο. Με το µικρό τίµηµα που προαναφέραµε και την αρθρογραφία, τόσο της Συντακτικής Επιτροπής, όσο και πολλών άλλων υψηλής στάθµης συναδέλφων Τεχνικών, ελπίζουµε ότι το περιοδικό µας θα επιβιώσει. Σ' αυτό θα συµβάλουν πιθανές διαφηµιστικές καταχωρήσεις και χορηγίες που θα καλύψουν έξοδα συγκέντρωσης και διαµόρφωσης της ύλης, γραµµατειακής υποοτήριξης, ηλεκτρονικής φιλοξενίας κ.ά.

ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ... Σχόλια, προτάσεις, υποδείξεις, συνεργασίες (άρθρα, φωτογραφίες) που θα µας βοηθήσουν να οριστικοποιήσουµε την µορφή και να εµπλουτίσουµε τα περιεχόµενα και την ύλη του περιοδικού. Κάθε καλόπιστη υπόδειξη και πρόταση θα εξεταστεί πολύ προσεκτικά από την συντακτική & την εκδοτική επιτροπή. ∆εν πρέπει ακόµη να αγνοηθεί ότι κάθε διαφηµιστική καταχώρηση και κάθε συνδροµή, υπηρετούν την ανεξαρτησία και την βελτίωση της έκδοσής µας.

Ποιά όµως είναι η διαφορά ιστοσελίδας και περιοδικού; Για την ιστοσελίδα µας, για όσους ίσως δεν την γνωρίζουν γίνεται ειδική αναφορά στις επόµενες σελίδες. Στο περιοδικό θα δοθεί περισσότερη έµφαση στην έγκυρη παρουσίαση της τεχνικής επικαιρότητας, την επιστηµονική και επαγγελµατική ενηµέρωση των τεχνικών, αλλά και την µαχητική αρθρογραφία για όσα συµβαίνουν και επιδρούν στην επιστηµονική και επαγγελµατική πορεία των Τεχνικών. Παράλληλα θα ασχοληθούµε µε οικονοµικά, κοινωνικά, εθνικά, ακόµη και πολιτικά θέµατα, µε όσο µπορούµε µεγαλύτερη αντικειµενικότητα και εικονοκλαστική διάθεση, όπως άλλωστε εγγυάται η πολύχρονη και πολύπλευρη δράση των µελών της Συντακτικής Επιτροπής και των επώνυµων αρθρογράφων µας. Η Συντακτική επιτροπή δεν πρόκειται ποτέ να ασκήσει λογοκρισία αλλά και δεν προτίθεται να φιλοξενήσει άρθρα υβριστικά, εµπαθή, αµφίβολης εγκυρότητας ή διαφηµιστικής προβολής. Αντίθετα φιλοδοξούµε ο να εξελιχθεί σε ουσιαστικό ελεύθερο βήµα καλόπιστης, εποικοδοµητικής (ίσως και σκληρής) κριτικής προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς µονοµέρειες και δογµατισµούς. Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

σελ. 5

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Προς τιµή του µεγάλου Τεχνικού προγόνου µας, του ΑΡΧΙΜΗ∆Η, ο δικτυακός τόπος ονοµάσθηκε:

www.e-archimedes.gr Την ανάπτυξη, επιµέλεια και εποπτεία του δικτυακού τόπου ανέλαβε εξαµελής επιτροπή, αποτελούµενη από τους εξής Μηχανικούς:

•

Ενας τεχνολογικός –και όχι µόνονδικτυακός τόπος!

• •

Τα θέµατα που απασχολούν και ενδιαφέρουν τον Τεχνικό Κόσµο είναι πολυποίκιλα, ενώ τόσο η τεχνολογία και οι καινοτοµίες, όσο και το θεσµικό πλαίσιο που αφορά όλα τα στάδια υλοποίησης των έργων εξελίσσονται µε ταχείς ρυθµούς. Απαιτείται ως εκ τούτου όχι µόνον συνεχής ενηµέρωση, αλλά και εύκολα προσπελάσιµες πηγές πληροφόρησης επί τεχνικών και κανονιστικών θεµάτων. Υπάρχουν µετά και όλα αυτά τα θέµατα και προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο Τεχνικός Κόσµος (θεσµικά, επαγγελµατικά, τεχνολογικά κλπ) για την αντιµετώπιση των οποίων οι λύσεις δεν είναι µονοσήµαντες και οι απόψεις διαφέρουν. Θέµατα που έπρεπε να έχουν επιλυθεί προ πολλού χρονίζουν, µέτρα που έχουν ληφθεί αποδείχθηκαν αναποτελεσµατικά ή έχουν οδηγήσει σε νέα προβλήµατα... Οι Τεχνικοί έχουν απόψεις και αρκετοί θα ήθελαν να τις διατυπώσουν δηµόσια, κατά τρόπο άµεσο και ευχερή. Με αυτές τις αρχικές σκέψεις, µια "ανήσυχη" οµάδα Μηχανικών αποφάσισε την δηµιουργία ενός νέου δικτυακού τόπου µε φιλόδοξους στόχους:

• ενηµέρωση των Τεχνικών επί ποικιλίας θεµάτων που τους ενδιαφέρουν • on-line παροχή χρησίµων τεχνικών πληροφοριών και στοιχείων • παρουσίαση τεχνολογικών εξελίξεων και καινοτοµιών • προβολή ενυπογράφων απόψεων και προτάσεων επί θεµάτων που αφορούν τους Τεχνικούς όλων των κατηγοριών • συνεχής διεύρυνση του θεµατολογίου µε άρθρα, εκθέσεις, αναλύσεις, παρουσίαση εφαρµογών, νοµικά κείµενα, κρίσεις, απόψεις, σχόλια • παροχή χρησίµων στοιχείων και πληροφοριών προς τους σπουδαστές που εκπονούν διάφορες εργασίες

σελ. 6

• •

Θεόδωρο Βουδικλάρη, Πολ. Μηχ., τ. Πρόεδρο του ΣΠΜΕ και του ΙΟΚ Ευάγγελο Λυρούδια, ∆ρ Αρχ. Μηχ., τ. Πρόεδρο του ΣΑ∆ΑΣ - ΠΕΑ Βάιο Σελλούντο, Μ-Η Μηχ., εκδότη, τ. Πρόεδρο της Ε∆ΙΠΤ Νίκο Μαρσέλλο, Πολ. Μηχ., στέλεχος ποιοτικού ελέγχου Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο, Πολ. Μηχ., τ. σύµβουλο του ΙΟΚ [σύντοµα βιογραφικά τους σηµειώµατα υπάρχουν στην ιστοσελίδα]

Παράλληλα έχει εξασφαλισθεί η συνεργασία καταξιωµένων Μηχανικών και λοιπών Επιστηµόνων (µεταξύ των οποίων Πανεπιστηµιακοί, στελέχη εταιρειών, σύµβουλοι κλπ), των οποίων ο κατάλογος συνεχώς διευρύνεται. Το περιεχόµενο της ιστοσελίδας εµπλουτίζεται διαρκώς µε κείµενα συνεργατών και µελών του forum, ενδιαφέροντα έντυπα που αναρτώνται κατόπιν αδείας των εκδοτών τους, κανονιστικές διατάξεις κλπ. Περιλαµβάνεται βάση δεδοµένων προµηθευτών ανά προϊόν/υλικό (έχουν ήδη καταχωρηθεί πάνω από 700) µε δυνατότητα απ’ ευθείας σύνδεσης µε την ιστολελίδα τους, καθώς και µεγάλη συλλογή ενδιαφερόντων slides και video. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα αναζήτησης µε λέξη-κλειδί σε όλα τα κείµενα που περιλαµβάνονται στην data base της ιστοσελίδας. Η ιστοσελίδα www.e-archimedes.gr είναι ανοικτή! Οι επισκέπτες µας έχουν την δυνατότητα σχολιασµού των αναρτηµένων κειµένων, αλλά και υποβολής δικών τους κειµένων προς ανάρτηση. Στόχος της Εποπτικής Επιτροπής του site είναι η φιλοξενία επωνύµων σχολίων, απόψεων και προ-τάσεων, στα όρια βέβαια της ευπρέπειας που αρµόζει στους Τεχνικούς. Με την συνδροµή και υποστήριξη των συνεργατών και των επισκεπτών της ιστοσελίδας, το www.e-archimedes.gr µπορεί σίγουρα να αποτελέσει έναν πραγµατικά χρήσιµο δικτυακό χώρο για τους Τεχνικούς.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

σελ. 7

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

σελ. 8

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

σελ. 9

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Το ζήσαµε προσφάτως. Ένας γόνος µιας µεγάλης οικογένειας, που τον ψηφίσαµε αρχικώς βουλευτή ως φέρελπιν (;) νεαρό, παρά το ότι δεν είχε κάνει ποτέ τίποτα εκτός από το να είναι ανηψιός, και συνεχίσαµε να τον εκλέγουµε επί 25 χρόνια, και που τον κάναµε τρείς φορές Υπουργό, αδιαφόρησε για τις υποχρεώσεις του έναντι τόσο του νόµου όσο και της ηθικής, µε την πεποίθηση ότι το κράτος είναι δικό “µας” και µας επιτρέπονται τα πάντα.

Κοινωνία, ώρα ... υπό το µηδέν Καταφέραµε να διώξουµε τη Βασιλεία για να γλυτώσουµε από την κληρονοµική διαδοχή, από ανθρώπους αµφισβητουµένων ή και αµφιβόλων ικανοτήτων, επηρµένους και αποµακρυσµένους από τον λαό και την πραγµατικότητα. Και εγκαθιδρύσαµε τη ∆ηµοκρατία, που θα µας επέτρεπε να διαλέγουµε αυτούς που θα µας κυβερνούσαν, µεταξύ των αρίστων. Ορθώς, φυσικά. Μόνο που έπρεπε να κάνουµε σωστή επιλογή προσώπων, η ευθύνη της επιλογής ήταν δική µας, των ψηφοφόρων, του λαού. Ας κάνουµε τώρα ένα µικρό απολογισµό, 40 χρόνια περίπου µετά την αλλαγή. Η κληρονοµική διαδοχή και η οικογενειοκρατία διατηρήθηκαν αλώβητες, ο πρωθυπουργικός θώκος µεταβιβάζεται κληρονοµικά, έχουµε ήδη φτάσει στην τρίτη γενεά, αλλά η αιωνιότητα είναι ακόµα µπροστά µας. Η Βουλή µας απαρτίζεται, µε τη συνέργεια των ψηφοφόρων φυσικά, από γιους, ανηψιούς, ξαδέρφους, εγγονούς, κουµπάρους και πάσης µορφής συγγενείς και διαδόχους των βουλευτών της προηγούµενης γενιάς, που δηλώνουν ότι θέλουν “να συνεχίσουν το έργο” του προκατόχου τους, συχνά έργο καταστροφικό. ∆εν είχαµε διδαχθεί από τους προγόνους µας ότι οι γιοι των διακεκριµένων, σπανίως είναι αξιόλογοι - από τους “µεγάλους” Αρχαίους µόνο ο γιος του Μιλτιάδη, ο Κίµων, βρισκόταν στο επίπεδο του πατέρα του. Ουκ από µέρους το πλέον ες τα κοινά ή απ’ αρετής προτιµάται. Ο πολίτης προτιµάται στα δηµόσια αξιώµατα όχι για την κοινωνική τον τάξη, αλλά για την προσωπική τον αρετή.

Περικλέους επιτάφιος Είχαµε αρχίσει να ανεχόµαστε την υστέρηση αυτών των προσώπων στην εκπλήρωση ακόµα και των στοιχειωδών υποχρεώσεών τους (άεργοι και αστράτευτοι εν πολλοίς), και να συγχωρούµε την ανεπάρκειά τους στην εκπλήρωση των καθηκόντων που ανελάµβαναν, πιστεύοντας ότι είχαµε φτάσει στο χαµηλότερο σκαλί. Αλλά κάναµε λάθος, από αυτό το χάλι υπήρχε χειρότερο.

σελ. 10

Ας αναλογισθούµε σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η ηθική ενός ανθρώπου ο οποίος, ψύχραιµα, χωρίς την πίεση της στιγµής, αποφασίζει να κάνει πλαστογραφία, επιδιώκοντας ασήµαντα (για τις δυνατότητές του) οικονοµικά οφέλη. Και ας αναµετρήσουµε το µέγεθος των δικών µας ευθυνών, ως πολιτών και ως ψηφοφόρων, για την ανοχή µας σ’ αυτό το κατάντηµα, για την ελαφρότητα µε την οποία διαλέγαµε βουλευτές µε µόνο κριτήριο “το σόι” ή αυτό που ψήφιζε ο πατέρας µας. Για την ανάκαµψη της κοινωνίας µας από τη διαφθορά έχουµε ευθύνη όλοι. Ας αρχίσουµε από το πιο επείγον, που είναι η διαφθορά των πολιτικών. Θ. Γ. Βουδικλάρης, Πολιτικός Μηχανικός

Γόνιµες πρωτοβουλίες Ο ΠΣ∆ΜΗ (Πανελλήνιος Σύλλογος ∆ιπλωµατούχων Μηχανολόγων και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών) διοργάνωσε πρόσφατα µια σειρά εξαιρετικά επιτυχηµένων ανοικτών ενηµερωτικών εκδηλώσεων για τα µέλη του, τις οποίες παρακολούθησαν και πολλοί Μηχανικοί άλλων ειδικοτήτων. Με βασικούς συντελεστές τον δυναµικό Πρόεδρο κ. Τάσο Ευθυµίου και τον αεικίνητο συνάδελφο και µέλος του ∆.Σ. κ. Απόστολο Ευθυµιάδη πραγµατοποιεί ιδιαίτερα σηµαντική και γόνιµη, όσο και ρεαλιστική, προσπάθεια να αντιµετωπίσει τα πολύ πιεστικά προβλήµατα της ανεργίας και υποαπασχόλησης µε πραγµατικές λύσεις και διεξόδους. Είναι πολύ σηµαντικό ότι οι κορυφαίοι αυτοί συνάδελφοι δεν περιορίζονται στην επισήµανση προβληµάτων και σε δογµατικούς αφορισµούς αλλά διατυπώνουν έξυπνες και ρεαλιστικές προτάσεις προσαρµοσµένες στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας µας, µε στόχο να δώσουν παραγωγικές διεξόδους σε όσους Μηχανικούς (όχι µόνο Μ-Η) θα ήθελαν να µετατραπόυν από υποκείµενα της κρίσης σε δηµιουργικούς και ηγετικούς παράγοντες, που θα βοηθήσουν την κοινωνία να αντιµετωπίσει τις επιπτώσεις της κρίσης.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίσουν παραγωγική απασχόληση αλλά και θα αναδείξουν τον κορυφαίο αναπτυξιακό και κοινωνικό ρόλο του Μηχανικού. Με θέµατα επιλεγµένα από την σκληρή καθηµερινότητα και επιλεγµένους οµιλητές πραγµατοποιήθηκαν δύο ενηµερωτικές εσπερίδες που ξεχωρίσαµε από την πολύπλευρη δραστηριότητα του ΠΣ∆ΜΗ. Το περιεχόµενο τους παρουσιάζεται περιληπτικά στις επόµενες σελίδες αυτού του τεύχους. Αφορµή γι’ αυτό το σχόλιο είναι ή αναφορά του Προέδρου του ΠΣ∆ΜΗ κ. Τ. Ευσταθίου σε µια νέα ειδικότητα Μηχανικών, την ειδικότητα του “Συµβούλου Μηχανικού”, η οποία ανοίγει νέους ορίζοντες δηµιουργικής απασχόλησης για πολλές ειδικότητες Μηχανικών. Με την ειδικότητα αυτή που ο ΠΣ∆ΜΗ στηρίζει µε διαδοχικές ενηµερωτικές εκδηλώσεις υπάρχει ελπίδα να ξεφύγουµε από τον κύκλο των γραφειοκρατικών και σχεδόν παρασιτικών επιδιώξεων άλλων φορέων Μηχανικών, οι οποίοι επιχειρούν να δηµιουργήσουν πεδία απασχόλησης µε τη δηµιουργία και θεσµοθέτηση αµφίβολης χρησιµότητας και αποτελεσµατικότητας γραφειοκρατικές διαδικασίες που δηµιουργούν µη ανταποδοτικές επιβαρύνσεις στο κοινωνικό σύνολο. Η πρόταση των κ.κ. Τ. Ευσταθίου και Απ. Ευθυµιάδη ανταποκρίνεται στον υψηλό κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο του Μηχανικού ο οποίος προσφέρει ανταποδοτικές υπηρεσίες στους πολίτες και χρησιµοποιεί παραγωγικά τις τεχνικές, οικονοµικές και περιβαλλοντικές γνώσεις του µετά από εθελοντική πρόσκληση και για άµεση, πραγµατική και µετρήσιµη ωφέλεια των πολιτών. Θα παρακολουθούµε από κοντά τις σχετικές γόνιµες πρωτοβουλίες και είναι αυτονόητο ότι µε θέρµη θα στηρίξουµε κάθε νέα πρωτοβουλία. Βάιος Σελλούντος, Μ-Η Μηχανικός

Από τους ... Αιγός Ποταµούς, στην οικοδοµική βιοµηχανία: 2500 χρόνια χωρίς στρατηγική Όταν οι νικητές των Αργινουσών (Ερασινίδης, ∆ιοµέδων, Θράσυλλος, Αριστοκράτης, Περικλής και Λυσίας) το 406 π.Χ. ήπιαν το κώνειο και ο Αθηναϊκός στόλος παρέµεινε ακέφαλος, ήταν η πρώτη πράξη, η αρχή του δράµατος που µας έφερε τελικά µέχρι σήµερα.

Το οργισµένο πλήθος έπνιγε τις φωνές που συνιστούσαν σύνεση, οι πρυτάνεις - πλην Σωκράτη - υπεχώρησαν στις πιέσεις του άφρονα ∆ήµου, που παρασυρµένο από ιδιοτελείς δηµαγωγούς υποδαύλισαν το µένος εναντίον των έξι νικητών στρατηγών για την “παράλειψη περισυλλογής των νεκρών”. Η εγκατάλειψη ατάφων πτωµάτων - λόγω της µαινόµενης καταιγίδας στην περιοχήσυνιστούσε “έγκληµα στα όρια της βλασφηµίας και παράβαση κάθε έννοιας δικαίου του πολέµου”. Για πρώτη φορά οι νεκροί, αντί για τους ζωντανούς, θα καθόριζαν το µέλλον του Πελοποννησιακού πολέµου. Λίγους µήνες µετά, το 405 π.Χ., ο Αθηναϊκός στόλος, ακέφαλος, υπέστη στην περιοχή "Αιγός Ποταµοί", την απόλυτη καταστροφή από τον Λύσανδρο, τον Σπαρτιάτη ναύαρχο, ο οποίος µε αποφασιστικό χτύπηµα αιφνιδίασε τους Αθηναίους που ήταν διασκορπισµένοι στην ξηρά ψάχνοντας προµήθειες. Από τις εκατόν ογδόντα τριήρεις γλύτωσαν µόνο οι οκτώ. Ο Λύσανδρος έσφαξε 3.500 Αθηναίους αιχµαλώτους και κινήθηκε αργά προς Αθήνα µε εκατόν πενήντα τριήρεις, απέκλεισε τον Πειραιά την ώρα που ο έτερος βασιλιάς Παυσανίας στρατοπέδευε έξω από τα Μακρά τείχη στην Ακαδηµία. Η συνθηκολόγηση, υπό επαχθείς όρους, της Αθήνας έληξε το 404 π.Χ. τον Πελοποννησιακό πόλεµο που είχε ξεκινήσει από το 431 π.Χ. Η “δηµοκρατική Αθήνα” είχε ηττηθεί από την “ολιγαρχική Σπάρτη”. Μία καταιγίδα, µία συγκυρία, µερικοί δηµαγωγοί, µία στιγµή χαλάρωσης της πειθαρχίας των πληρωµάτων στους Αιγός Ποταµούς και µία ασπίδα υψωµένη στον αέρα που έδωσε την πληροφορία στο Λύσανδρο ότι το Αθηναϊκό στρατόπεδο ήταν από διοργανωµένο, έφθασε για να αλλάξει στο 89’ την µοίρα του Πελοποννησιακού πολέµου και τους παρ' ολίγον ηττηµένους, να γίνουν νικητές. Πόσο αυτές οι συµπτώσεις δεν µοιάζουν µε τις συγκυρίες και τα γεγονότα που συµβαίνουν αυτή την στιγµή; Η Ιστορία επαναλαµβάνεται, επανελήφθη και στην Μικρασιατική καταστροφή όταν ένας ξεχασµένος ασύρµατος που έφυγε µε το τραίνο από το Αφιον-Καραχισάρ, δεν έδωσε την πληροφορία της αντεπίθεσης του Κεµάλ Ατατούρκ, µε αποτέλεσµα την διάλυση του µετώπου. Μία άλλη πληροφορία για το ποσοστό του ελλείµατος 16%(;), λανθασµένη ή ψευδής, µας έσπρωξε στο Μνηµόνιο, που µε την λανθασµένη ηθεληµένα(;)- συνταγή της Τρόικας και του ∆ΝΤ επηρεάζουν σήµερα το Επάγγελµά µας και την Χώρα µας. Το έργο “Η Άνοδος και η Πτώση της Βιοµηχανίας της Οικοδοµικής δραστηριότητας”, βέβαια, δεν µπορεί να αποδοθεί µονοσήµαντα στο στοιχείο αυτό.

σελ. 11

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Η αρχή έγινε µε την επιβολή ΦΠΑ (23%) στην οικοδοµή (2005-2006). Τότε την παραµονή του ∆εκεµβρίου εκδόθηκαν όσες άδειες θα εκδίδονταν τα επόµενα 1-2 χρόνια. Οι Άδειες έγιναν Οικοδοµές, οι οικοδοµές διαµερίσµατα και ένα “σιδηρούν” απόθεµα 200.000 απούλητων διαµερισµάτων µαζί µε την τετραπλή Φορολογία της Ακίνητης Περιουσίας (ΕΤΑΚ, ΦΜΑΠ, ΦΑΠ, Έκτακτη εισφορά), διέλυσε την αγορά της οικοδοµής.

Έτσι απλά, από ένα “τσακ”, µια συγκυρία, µια πληροφορία, έναν καιροσκοπισµό, µια πρόσκαιρη νίκη των “λαοπλάνων” στο πλήθος, χωρίς στρατηγική, για 2500 χρόνια, µε πάνω απ’ όλα το εγώ µας και το “ξέρεις ποιος είµαι εγώ, ρε;”

Και ο τελευταίος γεωργός-κτηµατίας ξέρει ότι την αγελάδα την αρµέγεις, δεν την σφάζεις. Εµείς την σφάξαµε, φάγαµε “χαράτσι” 1-2 χρονιές και τώρα οι αρµόδιοι (;) αναρωτούνται γιατί δεν αποδίδονται οι Φόροι ... Ουκ αν λάβεις παρά του µη έχοντος.

Το παιχνίδι παίζεται από άλλα Κέντρα. Θα το καταλάβουµε; Θα σταµατήσουµε την εσωστρέφεια;

Τελευταία πράξη του δράµατος ήταν η αφροσύνη των εταιρειών Ετοίµου Σκυροδέµατος, που στην αυξηµένη ζήτηση τόσο στα Ολυµπιακά Έργα (2002 έως 2004), όσο και µετά µε την οικοδοµική δραστηριότητα (2005 έως 2006), χτυπήθηκαν µεταξύ τους για το µερίδιο της Αγοράς, προσφέροντας εκπτώσεις 2,00 ή 3,00 ή 5,00 €/m3, έφθασαν την τιµή του C20/25 στα 50,00 €/m3, µε κ'οστος πρώτων υλών περίπου 40,00 €/m3, χωρίς καµµιά κερδοφορία, κοντόφθαλµα, χάνοντας έτσι την ευκαιρία την εποχή των “παχιών αγελάδων” να δηµιουργήσουν ένα απόθεµα που θα τους επέτρεπε το 2010-2012 να επιβιώσουν.

“Αυτή την πέτρα ρίξτε την στη θάλασσα, είναι η κατάρα της φυλής µας...”

Οι µικρο-ιδιοκτήτες των προσωπικών Εταιρειών έπεσαν στην παγίδα, που τους άνοιξαν, οι τρεις αλυσίδες των θυγατρικών των πολυεθνικών του τσιµέντου, και τώρα είναι έτοιµες στο πιάτο, θνησιγενείς, για την εξαγορά τους από αυτές για ένα κοµµάτι ψωµί. Από τις 400 έµειναν τώρα οι 200 Μονάδες, το µεγαλύτερο µέρος ελεγχόµενο από τις τρείς αλυσίδες των πολυεθνικών. Και όταν το ποσοστό αυτό γίνει 100%, τότε θα δείτε µε τα µονοπώλια, το 100% των Μονάδων Σκυροδέµατος στα χέρια των πολυεθνικών, την τιµή του σκυροδέµατος να ανεβαίνει στα 60,00 €/m3 και στα 70,00 €/m3, έως ότου φτάσει στο “δόγµα” των τσιµεντάδων: Τιµή Τόννου Τσιµέντου = Τιµή Κυβικού Μπετόν δηλαδή: 90,00 €/t τσιµέντου ή 90,00 €/m3. Και τότε θα δείτε κερδοφορίες και πώς θα πάρουν το αίµα τους πίσω οι “µπετατζήδες”, που έχασαν το 2010 - 2012. Εκείνοι που δεν θα σηκώσουν “κεφάλί” είναι οι Ελληνες Μηχανικοί, τα µελετητικά γραφεία που θα γίνουν υπάλληλοι εταιρειών µελετών, οι Ελληνες κατασκευαστές πολυκατοικιών, που θα δουν τα “Building Societies” να παίρνουν την δουλειά τους.

σελ. 12

Να µας χαιρόµαστε λοιπόν και επειδή σε κάθε Ελληνική τραγωδία, στο τέλος προκύπτει και η λύτρωση, ας περιµένουµε να δούµε το τέλος του έργου!

Όταν ο Κωνσταντίνος Καραµανλής είχε ξεναγηθεί στους ∆ελφούς, κάποιος του έδειξε µια πέτρα, τον Οµφαλό της Γης. Και εκείνος είπε:

Νίκος Μαρσέλλος, Πολ. Μηχ.

ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ Ι∆ΙΟΤΕΛΕΙΑΣ Μας έµελλε να το ζήσουµε κι αυτό: κλειστά Πανεπιστήµια για όσο διάστηµα χρειάζεται για να χαθεί ένα εξάµηνο σπουδών, ένα εξάµηνο εξετάσεων, ένα εξάµηνο µεταπτυχιακής εκπαίδευσης, ένα εξάµηνο επαγγελµατικής προόδου, ένα εξάµηνο από τη ζωή νέων ανθρώπων. ∆εν ξέρει κανείς ποιον να πρωτοθαυµάσει, αυτόν που διάλεξε τον Υπουργό Παιδείας ή αυτούς που ψήφισαν τους Πρυτάνεις των Πανεπιστηµίων. Ας τους δοξάσουµε: Αυτός που διάλεξε τον Υπουργό Παιδείας είναι ο Πρωθυπουργός της χώρας, ο επί κεφαλής της προσπάθειάς µας για την έξοδο από το τέλµα, στο οποίον µας βύθισαν οι προκάτοχοί του Πρωθυπουργοί. Να τον χαίρεται τον Υπουργό του. Αυτοί που ψήφισαν τους Πρυτάνεις είναι οι καθηγητές των Πανεπιστηµίων, αυτοί που είναι ταγµένοι να µάθουν γράµµατα, αλλά και κοινωνική αγωγή, στα παιδιά µας. Να τον χαίρονται τον Πρύτανή τους, ο οποίος δεν δίστασε, κατά τη διάρκεια της κρίσεως, να δίνει θεατρική παράσταση (στο Παρίσι και όχι µόνο). Παρακολουθήσαµε έκπληκτοι µια διελκυστίνδα προσωπικών εγωισµών, ένα αγώνα για την εξόντωση του αντιπάλου, ένα “bras de fer” αδιαφορίας για την Παιδεία και τη διεθνή εικόνα της χώρας, για την αγωνία των σπουδαστών και την οικονοµία των οικογενειών τους, προσωπικών εγωισµών που δεν τους νίκησε η σύνεση, αλλά ο φόβος της γενικής κατακραυγής της κοινωνίας και του εξ αυτής πολιτικού κόστους.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Μια διελκυστίνδα στην οποία συµµετείχαν ή την ενθάρρυναν οι πολιτικές παρατάξεις για λόγους πολιτικού συµφέροντος, του µόνου που έχει αξία και ενδιαφέρον. ∆εν πειράζει που το πολιτικό συµφέρον συνιστούσε ανυπολόγιστη εθνική ζηµία. Ευτυχώς που υπήρξαν Πανεπιστήµια τα οποία, παρά τη διαφορά απόψεων µε τον Υπουργό, σεβάστηκαν εγκαίρως τους σπουδαστές και την κοινωνία και έσωσαν το εξάµηνο. Ευτυχώς που η Νοµική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών σεβάστηκε την αξιοπρέπειά της, αγνόησε τον Πρύτανη και τους περί αυτόν, και ανεγνώρισε ότι το εξάµηνο, χωρίς να γίνουν µαθήµατα, έχει χαθεί. Και τώρα εξασκούµε την ικανότητά µας να δικαιολογήσουµε τα αδικαιολόγητα και την επινοητικότητά µας στο να βαφτίσουµε τις ηµέρες εβδοµάδες, κατά τη γνωστή καλογερίστικη µεσαιωνική µέθοδο που βάφτιζε το κρέας ψάρι, κοροϊδεύοντας την κοινωνία. Μας φτάνει να µη χάσουµε εικονικώς την εξεταστική περίοδο, ψευδόµενοι προς πάσαν κατεύθυνσιν. Για το χάσιµο των µαθηµάτων δεν υπάρχει λόγος φροντίδας, το θέµα είναι ασήµαντο, εξάµηνο σπουδών είναι η διάρκεια των εξετάσεων. Στις οποίες ο εξεταστής θα έχει την απαίτηση να υπάρχει γνώση εκεί που δεν υπήρξε διδασκαλία. Αυτή είναι η κατάσταση της κοινωνίας µας, το συγκεκριµένο παράδειγµα είναι το πιο αιχµηρό, αλλά δεν είναι το µοναδικό. Αυτοί είναι οι ταγοί που θα µας οδηγήσουν στην πρόοδο. Αυτή είναι µια ένδειξη για το µέγεθος της διαδροµής που πρέπει να διανύσουµε για να γίνουµε αντάξιοι της Ιστορίας µας. Συγχρόνως όµως είναι µια ακόµα αφορµή για να σφίξουµε τα δόντια, να αντιδράσουµε, να δείξουµε ότι το ποτήρι ξεχείλισε, να ασκήσουµε την κοινωνική πίεση που χρειάζεται, τουλάχιστον να ξεφωνίσουµε σαν τις χήνες του Καπιτωλίου, για να σώσουµε τη “Ρώµη”. Να καταλάβουµε ότι αυτός ο θαυµασµός των Ευρωπαίων, για την ανοχή και την αντοχή του Ελληνικού λαού, είναι συγχρόνως µια προσβολή για την έλλειψη αντιδράσεως εκ µέρους µας. Θ. Γ. Βουδικλάρης, Πολιτικός Μηχανικός

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ... κι' ύστερα "µετα-πέτρινα χρόνια" Μια στήλη για ενα νέο ηλεκτρονικό περιοδικό που θα απευθύνεται στους τεχνικούς κυρίως, αλλά και σ’ όσους άλλους παρακολουθούν τα αναπτυξιακά και αντι-αναπτυξιακά δρώµενα σ’ αυτόν τον τόπο. Κρύος και φρικτός τίτλος τα “πέτρινα χρόνια”, είναι όµως αντιπροσωπευτικός. Εισβολείς χωρίς αντίσταση, χωρίς έρµα και αξίες ακολούθησαν το ένστικτο της αρπαγής, µέσα στα σπίτια, πόσο µάλλον στον τόπο. Το ένστικτο του κακού ενοικιαστή. Ο τόπος πρέπει επειγόντως να αποκτήσει µόνιµους κατοίκους. Τα “πέτρινα χρόνια” είναι µια ταινία - αγιογραφία στην πορεία της µετεµφυλιακής Ελλάδας όπου περιγράφονται οι δυσκολίες της Ελληνικής Αριστεράς. Με αφορµή µια προσωπική ιστορία δύο καταδιωγµένων νέων από την εξουσία, ο σκηνοθέτης Π. Βούλγαρης εικονογραφεί την ελληνική κοινωνία κατά τη διάρκεια των Πέτρινων Χρόνων (1954-1974) της Ελλάδας. Αυτά τα “πέτρινα χρόνια” κληρονόµησαν και καλλιέργησαν στους Έλληνες την φοβία, πρόδροµο του ωχαδερφισµού και της εθνικής κουτοπονηριάς, που αποτέλεσε την µέθοδο πλέον της επιβίωσης. Θεωρήθηκε σοφό το να αποφεύγεις τις κακοτοπιές και να επιβιώνεις “λάθρα” άσχετα αν αυτό σηµαίνει ότι έτσι ξεθεµελιώνεται η εθνική υπόσταση και χάνεται η εθνική αξιοπρέπεια - φιλότιµο. Μην εκφράζεσαι, µην εκτίθεσαι, δεν είναι εποχή για ηρωισµούς, µην θίγετε τα κακώς κείµενα. Φράσεις γνωστές που συνόδευαν την αγωγή των Ελλήνων για σειρά ετών. Στον ελληνικό µεταπολεµικό κόσµο της τέχνης, της επιστήµης και της πολιτικής είναι σύνηθες να “εφευρίσκονται” και να αναδεικνύονται ψευδοπροβλήµατα-θέµατα που µπορούν να προσφέρουν και να συντηρήσουν µιά διαρκή παρουσία ατόµων και οµάδων στην επικαιρότητα. Απώτερος στόχος των δηµιουργών τέτοιων πλαστών καταστάσεων ειίαι η ανώδυνη µακροηµέρευση και η επιβίωση µε όχηµα µιαν “αφελή” άσκηση της τέχνης, της επιστήµης και της πολιτικής. Οι ούτω πως διάγοντες είναι τα επιτυχηµένα λαθρόβια της νεοελληνικής κοινωνίας. Η συµπεριφορά των λαθρόβιων είναι γενικώς αγελαία. Συνωθούνται, συναγελάζονται και αλληλουποστηρίζονται µε κοινό στόχο να επιβιωσουν ως αγέλη διότι γνωρίζουν την αδυναµία τους να εκπληρώσουν ατοµικά ονοµαστικούς στόχους.

σελ. 13

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Κατά βάθος, είναι οι εχθροί της εξέλιξης διότι καλλιεργούν συστηµατικά τον τρόµο για το αβέβαιο µέλλον και αντιµάχονται οτιδήποτε δηµιουργικά ξεχωρίζει. Μόλις περιέγραψα την λειτουργία πλείστων όσων επιτροπών, συνελεύσεων, και αρκετών συλλογικών διοικητικών οργάνων. Αν επισκεφθείτε τα γραφεία συνδικαλιστικών οργανώσεων θα συναντήσετε τα επαγγελµατικά στελέχη, µε άφθονο ελεύθερο χρόνο, που τους εξασφαλίζει η φαύλη νοµοθεσία της δηµόσιας αντιµισθίας προκειµένου να απεργάζονται εκόντες-άκοντες την αναποτελεσµατικότητα και την εξευτελιστική λογοδοσία που βιώνει η ελληνική κοινωνία σήµερα. Για να γίνει κατανοητή η επισήµανση, δίνονται σχετικά παραδείγµατα: Στόν κόσµο της πολιτικής, χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτέλεσε η “σοσιαλµανία” ως πρακτική, που θεώρησε ότι τα γρανάζια του κρατισµού θα συνεχίσουν να µεταδίδουν την κίνηση σε ένα αποτυχηµένο σύστηµα, αενάως. Στην ουσία επρόκειτο για εξόφθαλµο ουτοπικό παραλογισµό, πλην όµως αποτέλεσε εύκολη µέθοδο πολιτικής επιβίωσης. Όλοι γνώριζαν ότι το “τέλος” έρχεται, αλλά υπολόγιζαν ότι η βόµβα θα σκάσει στα χέρια του επόµενου. Στον κόσµο των πανεπιστηµίων: Το κύκλωµα “κόµµατα - παρατάξεις - νεποτισµός - καταλήψεις, ιπτάµενοι - επιχειρηµατίες καθηγητές", έχει διαµορφώσει ενα µοναδικό σύστηµα λαθρόβιων καταστάσεων, που πραγµατοποιούν ακωλύτως “δουλειές” στην πρωτεύουσα, ενώ οι φοιτητές συναντώνται µε ραντεβού, αν και εφ όσον έχουν την καλή τύχη να προλάβουν οι καθηγητές το αεροπλάνο που τους µεταφέρει δίκην επιτροπών στα περιφερειακά πανεπιστήµια για µια σύντοµη συνάντηση µε τους φοιτητές. Η λαθραία αυτή κατάσταση των πανεπιστηµίων βολεύει την οµάδα, όχι όµως τους πολλούς. 'Αλλη µια συνωµοσία σιωπής και αγελαίας συµπεριφοράς. Η µεθοδολογική οριοθέτηση τεχνητών περιοχών της τέχνης και της επιστήµης αποτελεί άλλη µια στρέβλωση όπου παρουσιάζονται οι επιστήµονες ως οικοπεδούχοι µε οριοθετηµένα τα πλαίσια της επιστήµης. Στην αρχιτεκτονική κοινότητα για παράδειγµα, για λόγους επαγγελµατικής παρουσίας -και ακαδηµαϊκής εξέλιξης- διάφορες σύνθετες, πλην θεµελιώδεις αρχιτεκτονικές έννοιες, όπως το “τοπίο”, ανάγονται εσχάτως και εντέχνως σε ειδικότητα.

σελ. 14

Αρχιτεκτονική δεν υπήρξε ποτέ εκτός τοπίου. Με αυτό διαλέγεται, αυτό αλλοιώνει, βελτιώνει συµπληρώνει κ.ο.κ, αλλά: το να αναζητά κανείς την αρχιτεκτονική εκτός τοπίου και µάλιστα µέσω ιδιαίτερης σπουδής αποτελεί ατόπηµα. Η αγωνιώδης καθηµερινότητα τον τελευταίο καιρό, έχει λειτουργήσει ως καταλύτης στην τώρα πια, απελπισµένη χρήση όλων των παραπάνω “µεθοδολογικών” εργαλείων για “λάθρα” επιβίωση στη νεοελληνική κοινωνία των µετα-πέτρινων χρόνων. Στον τόπο όµως πια, δεν υπάρχει χώρος για αφελείς ή λαθραίες συµπεριφορές. Ζούµε ένα τέλος µιας εποχής. Πρέπει οι επόµενες µέρες να είναι καλύτερες. Ευάγγελος Λυρούδιας, Αρχιτέκτων

Τα πολλά λάθη σκοτώνουν τα φωτοβολταϊκά Ο σχεδιασµός των φωτοβολταϊκών επενδύ-σεων έγινε µε τεράστια επιπολαιότητα. Κατ’ αρχήν δόθηκε προτεραιότητα στις επενδύσεις των πάρκων και αργότερα, µε καθυστέρηση προωθήθηκε η εφαρµογή στις στέγες, όπου τα φωτοβολταϊκά συνεισφέρουν άµεσα στην τελική χρήση της ενέργειας. Έγινε, δηλαδή, το αντίθετο από ότι στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. ∆εύτερον, ενθαρρύνθηκαν οι αγρότες να επενδύσουν χωρίς να έχουν αντιµετωπισθεί τα προβλήµατα στην αδειοδοτική διαδικασία και τη χρηµατοδότηση. Οι µόνοι κερδισµένοι ήταν τα 4-5 γραφεία, οι γνωστοί αεριτζήδες της αγοράς, που πήραν 3.000 µε 4.000 € για την προετοιµασία κάθε φακέλου συµµετοχής στην επένδυση. Τρίτον, δόθηκαν υπερβολικά υψηλές τιµές για την αγορά της παραγόµενης κιλοβατώρας, κάτι που δεν έγινε σε καµία χώρα του κόσµου. Έτσι, το "τέλος ΑΠΕ" των λογαριασµών της ∆ΕΗ δεν επαρκεί για να καλύψει τις εγγυηµένες τιµές και οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας πληρώνονται µε µεγάλη καθυστέρηση. Το τρίτο λάθος έφερε το κούρεµα στις εγγυηµένες τιµές και την έκτακτη εισφορά από 25-30% επί του κύκλου εργασιών των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας (Νόµος 4093/2012).

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Η εισφορά αυτή είναι οριζόντια και σκοτώνει τους µικρούς παραγωγούς που µπήκαν στην αγορά έως και το 2011, µε αποτέλεσµα να ωφελούνται όσοι ξένοι επιχειρηµατίες µπαίνουν αυτή την περίοδο µαζικά και «µαζεύουν» τις άδειες. Άρα, το κράτος εµφανίζεται για άλλη µία φορά ως µπαταχτσής και κοινός απατεώνας, και πιστεύω ότι σύντοµα θα δούµε και την κατάργηση του αφορολόγητου στα οικιακά φωτοβολταϊκά. Τέταρτο λάθος ήταν ότι ο όλος σχεδιασµός πέρασε για άλλη µία φορά το µήνυµα του εύκολου κέρδους στην Ελληνική κοινωνία. ∆ηλαδή, βοηθάµε τον ραντιέρη και καταδιώκουµε τον εργαζόµενο! Κι ας έλεγε ο σοφός Γκάντι «να µην επιθυµούµε τον πλούτο χωρίς µόχθο».

Σταµάτης Περδίος

Ο Σταµάτης Περδίος επρόκειτο να είναι µόνιµο και πολύτιµο στέλεχος του περιοδικού, γεγονός που ανετράπη από τον αιφνίδιο θάνατό του. Είχε προλάβει να µας δόσει δύο σηµαντικά σχόλια τα οποία δηµοσιεύουµε, τόσο γιατί είναι εξαιρετικά εύστοχα και ακόµη επίκαιρα, όσο και σαν ελάχιστη προσφορά στη µνήµη του.

Αποβιοµηχάνιση Ποτέ η χώρα µας δεν µπόρεσε να διεκδικήσει αξιοκρατικά µια αξιοπρεπή θέση µεταξύ των βιοµηχανικών χωρών. Ίσως γι’ αυτό βαπτίσαµε βιοµηχανία την “οικοδοµή” και ακόµη “βαριά” βιοµηχανία µας τον τουρισµό και απαρνηθήκαµε τη δηµιουργική εφευρετικότητα κάποιων ξεχωριστών Ελλήνων που κατάφεραν στο πρόσφατο παρελθόν να οικοδοµήσουν κάποιες επιτυχηµένες (έστω πρόσκαιρα) βιοµηχανικές µονάδες (∆ράκος, Μποδοσάκης, Μαλκότσης, Αφοί Αγγελόπουλοι, Φυρογένης κ.ά.). Αυτό δεν σηµαίνει ότι παραγνωρίζουµε ή υποβαθµίζουµε την τεράστια αναπτυξιακή προσφορά των παραπάνω τοµέων στην οικονοµία της χώρας και την απασχόληση. Όµως άλλο ανοικοδόµηση, παροχή υπηρεσιών ή εµπόριο και άλλο πραγµατική βιοµηχανία, άλλο οργανωµένη και ανταγωνιστική παραγωγική µεταποιητική δραστηριότητα. Γιατί χαρακτηριστικό της βιοµηχανίας είναι οι πολύ υψηλές απαιτήσεις σε τεχνολογικό εξοπλισµό και πολύ υψηλής στάθµης ανθρώπινο δυναµικό (σε εξειδικευµένους τεχνικούς και επιστήµονες).

Είναι φανερό ότι και µόνο από τα προαπαιτούµενα (εξειδικευµένο προσωπικό) η ύπαρξη βιοµηχανίας συνδυάζεται πάντοτε µε πραγµατική παιδεία σε όλα τα επίπεδα. Τα όποια άτολµα βήµατα έγιναν στο παρελθόν σκόνταψαν σε µια άρρωστη νοοτροπία υποτίµησης (σχεδόν απόρριψης) από την Ελληνική κοινωνία, η οποία δεν µπόρεσε ποτέ (ή δεν θέλησε) να αντιληφθεί ότι δεν µπορεί να υπάρξει βιοµηχανία χωρίς δηµιουργικούς και οραµατιστές ηγέτες. Ακόµη στη χώρα µας ποτέ οι εργαζόµενοι δεν αντιστοίχισαν τις απαιτήσεις τους µε τις δυνατότητες και η κοινωνία µας αντιµετώπισε πάντοτε µε εχθρότητα το κέρδος που πρέπει πάντοτε να έπεται της επιτυχίας, ως ελάχιστη αποζηµίωση των πολλαπλών κόπων και κινδύνων του επιχειρηµατία. Η ανταγωνιστικότητα και η παραγωγικότητα δεν λειτούργησαν σχεδόν ποτέ στην Ελληνική οικονοµία και φθάσαµε στο σηµείο να εισάγουµε τα πάντα, αφού τη θέση των Βιοµηχάνων στην Ελληνική κοινωνία κατέλαβαν κρατικοδίαιτοι µεταπράτες, εισαγωγείς και Συνδικαλιστές. Το περίεργο είναι ότι σ’ αυτή την κατάπτωση δεν υπήρξε καµία αντίδραση από επιστηµονικούς κλάδους οι οποίοι υπέστησαν τις πλέον αρνητικές επιπτώσεις όπως Μηχανολόγοι, Ηλεκτρολόγοι, Χηµικοί κ. ά. Σ' αυτό το θέµα όµως θα επανέλθουµε στο επόµενο τεύχος µας. Βάιος Σελλούντος

Νέφος µε αιθάλη - κυβερνήσεις σε παραζάλη Τους τελευταίους 3 µήνες καταγράφονται πρωτοφανή επίπεδα ρύπανσης σε ολοένα και περισσότερες πόλεις της Ελλάδας. Συχνά εµφανίζεται ένα νέφος αιθάλης, που περιέχει αιωρούµενα σωµατίδια µε διάµετρο 7 έως 30 φορές µικρότερη από τη διάµετρο της ανθρώπινης τρίχας. Εν µέσω πρωτόγνωρης πενταετούς κρίσης, µε µείωση του ΑΕΠ κατά 25% και αύξηση της ανεργίας στο 27,5%, η κυβέρνηση είχε την φαεινή ιδέα να αυξήσει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο πετρέλαιο και να εξισώσει την τιµή του µε το πετρέλαιο κίνησης, γιατί θεώρησε ότι έτσι θα καταπολεµήσει το λαθρεµπόριο.

σελ. 15

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Τελικά, το διάστηµα Οκτωβρίου-∆εκεµβρίου 2012 εισέπραξε 85 εκατοµ. € λιγότερα από το αντίστοιχο διάστηµα του 2011! Έτσι, οι πολίτες στράφηκαν στα καυσόξυλα και σε ότι άλλο θεώρησαν ότι µπορεί να καεί στο τζάκι ή τη σόµπα (παλαιά έπιπλα και κουφώµατα, ξύλα µε χρώµατα, µελαµίνες, νοβοπάν, κασόνια κ.λπ.) Η καύση στερεών βιοκαυσίµων (ξύλο, πελέτες, θρυµµατισµένο ξύλο, πυρηνόξυλο) επιτρέπεται από το Νοέµβριο του 2011 (ΦΕΚ 2654Β/9-112011). Η σωστή αυτή απόφαση συνοδεύτηκε από εγκληµατική αδιαφορία σε δύο κρίσιµα θέµατα: 1) Την έλλειψη πιστοποίησης και ελέγχου στις περισσότερες συσκευές θέρµανσης και στα στερεά βιοκαύσιµα, που κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά.

2) Την µη ενηµέρωση των πολιτών για τους κινδύνους από τη χρήση συσκευών και καυσίµων χωρίς πιστοποίηση, αλλά και όταν δεν γίνεται ετήσια συντήρηση των συσκευών αυτών. Για άλλη µία φορά όλα έγιναν χωρίς σχέδιο, έλεγχο και ενηµέρωση, από κυβερνήσεις σε παραζάλη που έφεραν το νέφος µε αιθάλη! Σταµάτης Περδίος

Ενέργεια & περιβάλλον Παρακολουθούµε µε ιδιαίτερη προσοχή τις δράσεις αλλά και τις αντιδράσεις που σχετίζονται µε το πρόβληµα της ενέργειας. Πέρα από την επιφανειακή συµφωνία όλων ότι χρειαζόµαστε επάρκεια ενέργειας και µάλιστα σε προσιτό κόστος, φοβούµαι ότι υπάρχει ένας υπόγειος πόλεµος από εκείνους που πιστεύουν (ή νοµίζουν) ότι προστατεύουν το περιβάλλον. Γιατί µόνο έτσι µπορεί να εξηγηθεί η στερεότυπη και µόνιµη αντίδραση κάποιων “οικολόγων” που βρίσκουν αντιαισθητικές ή “εχθρικές” για τα πουλιά της ανεµογεννήτριες, ή ανησυχούν υπερβολικά για τις οχιές και τους λύκους και αδιαφορούν για τους κτηνοτρόφους. Τα παραπάνω δεν σηµαίνουν ότι συµφωνώ µε τους εχθρούς κάποιων ζώων (ακόµη και όταν µας κοστίζουν ανθρώπινες ζωές) αλλά είµαι οπαδός του “µέτρου” και της λογικής ισορροπίας.

σελ. 16

Αντιπαθώ τις ακρότητες και πιστεύω ότι µπορούµε να βρούµε λογικές και βιώσιµες λύσεις για την χλωρίδα και την πανίδα του πλανήτη µας, σε όλα τα επίπεδα. Αρκεί να ιεραρχήσουµε τις προτεραιότητες και τις ανάγκες µας µε λογική και τους αναγκαίους συµβιβασµούς... Έτσι η προστασία του περιβάλλοντος είναι αναγκαία και πρέπει να είναι βασικό µέλη µα κάθε σύγχρονης κοινωνίας. Οι αποφάσεις όµως πρέπει να λαµβάνονται από αυτούς που γνωρίζουν και µόνο µε επιστηµονικά και ανθρωπιστικά κριτήρια. ∆ογµατισµοί, ακτιβισµοί και µισοκρυµµένα συµφέροντα, φανατισµοί και τοπικιστικές ή άλλες σκοπιµότητες δεν µπορούν να κυριαρχούν και να επιβάλλονται. Κάθε προσπάθεια για επιβίωση του ανθρώπου έχει κάποιο περιβαλλοντικό κόστος και είναι καιρός µε εντιµότητα και ειλικρίνεια όλοι να αναλάβουµε τις ευθύνες των πράξεων και των επιλογών µας. Βάϊος Σελούντος

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 •

Χαιρετισµός του Προέδρου του ΠΣ∆Μ-Η Τάσου Ευσταθίου

•

Εισήγηση κ. Απόστ. Ευθυµιάδη, ∆ρ. Μ-Η Μηχ.

Σηµαντικές Ηµερίδες του ΠΣ∆Μ-Η

ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ ∆Ε∆ΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ

Θερµικά Οικονοµικά. Κεντρική ή τοπική θέρµανση; Θερµιδικές τιµές πετρελαίου καί φυσικού αερίου, τιµολόγια χαµηλής τάσεως της ∆Ε∆∆ΗΕ και τιµή κιλοβατώρας ως συνάρτηση της καταναλώσεως τετραµήνου. Νυχτερινό τιµολόγιο. Η µέθοδος των βαθµοηµερών για την εκτίµηση των ετησίων καταναλώσεων ενέργειας θερµάνσεως. Συµβολή της ηλεκτρικής θερµάνσεως στην αύξηση της τιµής της κιλοβατώρας λόγω µεταβολής χρεωστικής κλίµακας. Εξοικονόµηση πρωτογενούς ενέργειας.

Παρουσίαση: Β. Η. Σελλούντος 'Οπως ήδη έχουµε ήδη αναφέρει ο Πανελλήνιος Σύλλογος ∆ιπλωµατούχων και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών (ΠΣ∆Μ-Η) πραγµατοποίησε το 2013 σειρά ενηµερωτικών ηµερίδων µε εξαιρετικά σηµαντικά όσο και επίκαιρα θέµατα, µε κορυφαίους ειδικούς της θεωρίας αλλά και της πράξης. Όπως θα διαπιστώσουν οι αναγνώστες µας, και µόνο από τα "περιγράµµατα" των οµιλιών σε δύο από αυτές τις εκδηλώσεις, τα θέµατα και το περιεχόµενο των ηµερίδων παρουσιάζουν µεγάλο ενδιαφέρον για τους Μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων αλλά και όλους τους προβληµατιζόµενους πολίτες της χώρας µας.

•

Εισήγηση κ. Σωτήρη Κατσιµίχα, Εκπροσώπου Ένωσης Ελληνικών Επιχειρήσεων Θέρµανσης Ενέργειας - ΕΝ.Ε.ΕΠΙ.Θ.Ε. Τεχνολογίες αντλιών θερµότητας για θέρµανση κλιµατισµό µε ή χωρίς ρυθµιστή στροφών. Ποιότητα θερµάνσεως και εποχιακός βαθµός αποδόσεως ως συνάρτηση των κλιµατικών ζωνών της χώρας. Η ποιότητα θερµάνσεως σε λειτουργία υπό µερικό φορτίο και η συµβολή του ρυθµιστή στροφών (inverter) στην βελτίωση της θερµικής ανέσεως και της ενεργειακής αποδόσεως. Οικονοµικότητα των αντλιών θερµότητας έναντι της θερµάνσεως µε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Οικονοµική Ηλεκτρική Θέρµανση Ο ΠΣ∆ΜΗ διοργάνωσε την ∆ευτέρα 21/10/2013 ηµερίδα για την Οικονοµική Ηλεκτρική Θέρµανση, µε είσοδο ελεύθερη, χωρίς να απαιτείται δήλωση συµµετοχής.

•

Εισήγηση κ Νικ. Γαλάνη, ∆ρ. Μηχ. Μηχανικού Θέρµανση δια ηλεκτρικών αντιστάσεων. Τεχνολογίες ηλεκτρικής θερµάνσεως (τεχνολογίες αντιστάσεων ή υπερύθρου ακτινοβολίας), εποχιακός βαθµός αποδόσεως ενεργείας, Ανάλυση οικονοµικής βιωσιµότητας.

•

Εισήγηση κ. Μιχ. Καραγέωργα ∆ρ. Μ-Η Μηχ. Γεωθερµικές αντλίες θερµότητας. Τεχνολογίες και τεχνικές, γεωθερµικοί εναλλάκτες θερµότητας, τυπικές εφαρµογές, Εποχιακός ενεργειακός βαθµός αποδόσεως σε θέρµανση καί ψύξη. Ανάλυση οικονοµικής βιωσιµότητας εφαρµογών γεωθερµικών αντλιών θερµότητας έναντι της θερµάνσεως µε πετρέλαιο καί φυσικό αέριο.

•

Έκθεση Αντιπροσώπων Οικονοµικής Ηλεκτρικής Θέρµανσης.

Ο Πρόεδρος του ΠΣ∆Μ-Η κ. Τάσος Ευσταθίου και ο κ. Απόστολος Ευθυµιάδης στο βήµα.

Πρόγραµµα Ηµερίδας •

Προσέλευση, Έκθεση Αντιπροσώπων Οικονοµικής Ηλεκτρικής Θέρµανσης.

σελ. 17

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 •

Παρουσιάσεις µεγάλων χορηγών: ενεργειακή απόδοση τεχνική αξιοπιστία και οικονοµική ανάλυση επί µέρους τεχνολογιών ηλεκτρικής θέρµανσης.

•

Οικονοµικά της κεντρικής θερµάνσεως. Τιµές ενέργειας: το τέλος του πετρελαίου στην κεντρική θέρµανση; Μεθοδολογία οικονοµικής αποτιµήσεως κύκλου ζωής. Ενεργειακή προσοµοίωση συνδυαστικών εγκαταστάσεων. Θερµο-οικονοµική αξιολόγηση εναλλακτικών συστηµάτων κεντρικής θερµάνσεως σε νέες και υφιστάµενες οικοδοµές (λέβητες φυσικού αερίου και βιοµάζας, αντλίες θερµότητας, ηλιοθερµικά συστήµατα). Χρηµατοδότηση έργων ανακαινίσεως κεντρικών θερµάνσεων.

Εισηγητές: στελέχη εταιρειών, διπλωµατούχοι µηχανικοί.

•

Συζήτηση - τοποθετήσεις συνέδρων

Κεντρική Θέρµανση του Μέλλοντος Ο ΠΣ∆ΜΗ διοργάνωσε την 02/12/2013 ηµερίδα για την Κεντρική Θέρµανση του Μέλλοντος, µε είσοδο ελεύθερη, χωρίς να απαιτείται δήλωση συµµετοχής.

Εισήγηση κ. Απόστ. Ευθυµιάδη, ∆ρ. Μ-Η Μηχ., µέλους του ∆.Σ. του ΠΣ∆Μ-Η.

•

Εισήγηση κ. Γεωργίου Ανδριανού, Ηλ/γου Μηχ., Εκπροσώπου της Ένωσης Ελληνικών Επιχειρήσεων Θέρµανσης Ενέργειας - ΕΝ.Ε. ΕΠΙ. Θ.Ε Ηλιοθερµικά συστήµατα COMBI για παραγωγή ζεστού νερού κεντρικής θερµάνσεως και ζεστού νερού χρήσεως (ΖΝΧ). Θερµοδοχεία αποθηκεύσεως και διαστρωµατώσεως του παραγόµενου θερµού νερού µε την ηλιοθερµική εγκατάσταση. Βοηθητικές πηγές θερµότητας: φυσικό αέριο, πελέτα, υγραέριο. Τεχνολογίες εξοικονοµήσεως ενεργείας και καιρική αντιστάθµιση των ηλιοθερµικών συστηµάτων. Αυτόµατος έλεγχος της παραγωγής και ανακυκλοφορίας του ΖΝΧ. Τηλε-επιτήρηση και τηλε-έλεγχος συστηµάτων.

•

Τεχνολογίες αντλιών θερµότητας για κεvτρική θέρµανση και κλιµατισµό. Τυπικά παραδείγµατα ανακαινίσεως εγκαταστάσεων κεντρικής θερµάνσεως µε αντλίες θερµότητας. Τυπικές διατάξεις αντλιών θερµότητας υποβοηθούµενες µε άλλες πηγές ενέργειας (ηλιοθερµία, φυσικό αέριο, κλπ). Συστήµατα χαµηλής θερµοκρασίας και ενεργειακή απόδοση. Τεχνολογίες εκποµπής θερµότητας (ενδοδαπέδιο, πανέλα χαµηλών θερµοκρασιών, στοιχεία µε ανεµιστήρα). Τεχνολογίες καιρικής αντισταθµίσεως της θερµοκρασίας νερού θερµάνσεως.

Ο Πρόεδρος του ΠΣ∆Μ-Η κ. Τάσος Ευθυµίου στο βήµα και άποψη της αίθουσας

•

Οι κ.κ. Σωτ. Κατσιµίχας, Γεωργ. Αδριανός και Νικ. Γαλάνης στο βήµα της Ηµερίδας.

Πρόγραµµα Ηµερίδας •

Προσέλευση, Έκθεση Αντιπροσώπων Οικονοµικής Ηλεκτρικής Θέρµανσης.

•

Χαιρετισµός του Προέδρου του ΠΣ∆Μ-Η Τάσου Ευσταθίου

σελ. 18

Εισήγηση κ. Σωτ. Κατσιµίχα, Εκπροσώπου Ένωσης Ελληνικών Επιχειρήσεων Θέρµανσης Ενέργειας - ΕΝ.Ε.ΕΠΙ.Θ.Ε.

Εισήγηση κ Νικ. Γαλάνη, ∆ρ. Μηχ. Μηχανικού Κεντρική θέρµανση µε συστήµατα βιοµάζας. Τιµές ενέργειας και τεχνολογίες λεβήτων ξύλου και πελέτας. Εγκαταστάσεις λεβήτων βιοµάζας, τροφοδοσία καυσίµου και εξαγωγή καυσαερίων. Απαιτήσεις αποδόσεως καύσεως και όρια εκπεµπόµενων ρύπων. Κτιριοδοµικοί περιορισµοί. Οικονοµική βιωσιµότητα ανακαινίσεως εγκαταστάσεων κεντρικής θερµάνσεως µε εισαγωγή της βιοµάζας.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 •

Παρουσιάσεις µεγάλων χορηγών: ενεργειακή απόδοση, τεχνική αξιοπιστία και οικονοµική ανάλυση επιµέρους τεχνολογιών ηλεκτρικής θέρµανσης. Εισηγητές: στελέχη εταιρειών, διπλωµατούχοι µηχανικοί.

•

Συζήτηση - τοποθετήσεις συνέδρων

Ενδεικτικά slides από οµιλίες οι οποίες έχουν ήδη αναρτηθεί στην ιστοσελίδα www.earchimedes.gr

www.e-archimedes.gr

σελ. 19

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ (ΣΤΕΠ) Ο Σύλλογος Στελεχών Ελέγχου Ποιότητος (ΣΤΕΠ), ιδρύθηκε το 2007, από "µάχιµα" στελέχη του χώρου της ποιότητος Τεχνικών Έργων, µε σκοπό την διάδοση των Αρχών Ποιότητος και την αλληλοβοήθεια των µελών του. Ο Σύλλογος διοργανώνει ενηµερωτικές συναντήσεις που γίνονται µε συχνότητα 4 περίπου φορές τον χρόνο στην Αθήνα. Πρόεδρος του ΣΤΕΠ είναι ο κ, Αντώνιος Σακελλαρίου, ∆ρ Πολ. Μηχανικός, Αντιπρόεδρος ο κ. Νικ. Μαρσέλλος, Πολ. Μηχανικός, Γραµµατέας ο κ. Νικ. Καρυστινός Πολ. Μηχανικός και Ταµίας ο κ. Αλέξανδρος Συρεγγέλας Πολ. Μηχανικός.

Στελέχη του ΣΤΕΠ σε συνάντηση του 2011 Οι οµιλίες του Συλλόγου γίνονται κυρίως από τα µέλη του και αναφέρονται κυρίως στις άµεσες δραστηριότητες στις οποίες εµπλέκονται. Ορισµένα θέµατα από αυτές τις οµιλίες ήταν τα ακόλουθα: • • • • • • • • • • • • • • • • •

Ιστορικό των Κανονισµών τεχνολογίας σκυροδέµατος στην χώρα µας Παρουσίαση του Σχεδίου "ΚΤΣ-2012" Παραγωγή αδρανών υλικών - Έτοιµο σκυρόδεµα Μελέτη συνθέσεως σκυροδέµατος Αυτο-συµπυκνούµενο σκυρόδεµα Ειδικά σκυροδέµατα ∆ιάστρωση -συµπύκνωση σκυροδέµατος Συντήρηση σκυροδέµατος Εργαστηριακά όργανα ελέγχου ποιότητος Χάλυβες οπλισµού σκυροδέµατος- Συγκολλήσεις Μη καταστροφικές Μέθοδοι (NDT) Επίβλεψη τεχνικών έργων Μηχανήµατα τεχνικών έργων- σύστηµα κοστολόγησης µηχανηµάτων Ο ρόλος του τεχνικού ποιότητος στο σχεδιασµό των έργων Τεχνικός τύπος- εκδόσεις Προδιαγραφές ΠΕΤΕΠ - Τιµολόγια ΝΕΤ Κατασκευή ΜΕΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ

σελ. 20

Ο κ. Α. Σακελλαρίου απευθύνεται στα Μέλη του ΣΤΕΠ.

Επίτιµα µέλη του ΣΤΕΠ µεταξύ άλλων είναι οι κ. κ. Π. Κουφόπουλος, Χ. Οικονόµου, Θ. Βουδικλάρης, Β. Σελλούντος, Ν. Μίχας, Χ. Τελειώνης και άλλοι. Επίτιµο µέλος του ΣΤΕΠ υπήρξε και ο αείµνηστος καθηγητής του Ε.Μ.Π. Χ. Ευφραιµίδης.

Ο κ. Ν. Μαρσέλλος σχολιάζει το πρότυπο ΕΝ 206-1, στο πλαίσιο σχετικής οµιλίας του κ. Π. Κουφόπουλου

Επίτιµα µέλη του ΣΤΕΠ (από δεξιά Θ. Βουδικλάρης, Π. Κουφόπουλος, Χ. Εφραιµίδης και Χ. Οικονόµου), σε παλαιότερη εκδήλωση του ΣΤΕΠ.

Η δράση των µελών του ΣΤΕΠ συµπληρώνεται µε διαλέξεις και εισηγήσεις σε Συνέδρια και Ηµερίδες του ΤΕΕ και του ΣΠΜΕ, την σύνταξη Τεχνικών Οδηγιών για το σκυρόδεµα (βλπ. www.spme.gr), σεµινάρια σε νέους Μηχανικούς (στο ΙΕΚΕΜ/ΤΕΕ), λειτουργία τεχνικών ενηµερωτικών φόρουµ, κ.λπ.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

σελ. 21

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΕΝΑ ΠΑΝΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΘΕΜΑ

Επιβλέπων Μηχανικός: ένας νεοµάρτυρας της εποχής Από τον κ. Θ. Γ. Βουδικλάρη, Πολιτικό Μηχανικό

Όταν καλείται να ερµηνεύσει την ύπαρξη µιας ρωγµής µετά τον σεισµό, αποφαίνεται ότι οφείλεται στην έλλειψη πυκνότητας και διαµέτρου των συνδετήρων, παραλείπει όµως να δηλώσει ποιες ήταν τότε οι απαιτήσεις των Κανονισµών και πόσο έχουν αλλάξει έκτοτε, από πότε έχουµε αρχίσει να µιλάµε για πλαστιµότητα. Ας µην παραλείψουµε και τη συµβολή της (υποχρεωτικής) εφαρµογής της περίφηµης Εγκυκλίου Ε7, που είναι ικανή να κάνει την απλή αυστηρότητα, αγρίως παράλογη. Αυτά όµως είναι ένα άλλο µεγάλο θέµα που χρειάζεται ιδιαίτερη, δική του, ανάλυση.

Ο κ. Θεόδωρος Βουδικλάρης

Το πρόβληµα της επιβλέψεως, ως γενικό πρόβληµα, πέρα από το δικό µου προσωπικό επαγγελµατικό αντικείµενο, µε έχει απασχολήσει και µε απασχολεί εδώ και πολύ καιρό. Έχω παρατηρήσει µε πόση καχυποψία και πόση ευκολία, ολόκληρο το κοινωνικό µας σύστηµα, κοινή γνώµη, µέσα ενηµερώσεως, ∆ικαιοσύνη, θεωρούν τον επιβλέποντα µηχανικό υπεύθυνο για κάθε τι στραβό που συµβαίνει ή υπάρχει, σχετικά µε την εκτέλεση των έργων. Όλοι, σε κάθε ενέργειά του, διαβλέπουν σκοπιµότητα, δόλο και κερδοσκοπία, όλοι υποπτεύονται ότι είναι "κεκρυµµένος" εταίρος του εργολάβου. Είναι ο εύκολος "αποδιοποµπαίος" τράγος. Στην κατάσταση αυτή συµβάλλει και ο δικός µας "συναδελφικός κανιβαλισµός". Κάθε φορά που κάποιος από µας καλείται να αξιολογήσει την δουλειά κάποιου άλλου, (πολύ συχνά ως πραγµατογνώµων) επιστρατεύει την µεγαλύτερη δυνατή αυστηρότητα, ερµηνεύει όπως µόνο εκείνος ξέρει (ή νοµίζει ότι ξέρει) τα κανονιστικά κείµενα. Συγκρίνει µε το θεωρητικώς τέλειο αποτέλεσµα και ξεχνάει πάντα να αποφανθεί για τη σχέση του "αιτίου µε το αιτιατό", παραλείπει να γνωµατεύσει αν κάποια υπάρχουσα ατέλεια έχει σχέση µε το βλαπτικό αποτέλεσµα, και πόσο. Ξεχνάει να λάβει υπ’ όψη του τις συνθήκες και τις γνώσεις που υπήρχαν επί του αντικειµένου κατά τον χρόνο κατασκευής του έργου. Ξεχνάει ακόµα τον τρόπο εκτελέσεως των έργων στη χώρα µας, την έλλειψη πιστοποιήσεως, τη στάθµη των τεχνιτών.

σελ. 22

Η σηµερινή ευαισθητοποίηση οφείλεται στην (τυχαία) γνώση που έλαβα της δικαστικής περιπέτειας ενός συναδέλφου, µιας περιπέτειας που έχει τις ρίζες της στον Κανονισµό Τεχνολογίας Σκυροδέµατος. Συντείνει και το γεγονός ότι είχα πάντα αντιρρήσεις για τις θέσεις του ΚΤΣ, που φορτώνει τον επιβλέποντα µε ένα πλήθος ευθυνών, και επίσης ότι µετέχω πάλι στη Επιτροπή που συντάσσει τον νέο ΚΤΣ-2013. Έχει σχέση και µε τις ανησυχίες µου για τη διαφαινόµενη διάθεση της Επιτροπής αυτής να "αντιγράψει" όσο µπορεί τον παληό Κανονισµό. Αλλά ας πάρουµε τα πράγµατα από την αρχή. Στις 29 - 6 - 1987 έγινε στο ΤΕΕ µια συνάντηση εκπροσώπων φορέων και Υπηρεσιών µε θέµα: "Προβλήµατα από την εφαρµογή του ΚΤΣ", στην οποία συµµετείχα ως Πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών. Επρόκειτο για τον αρχικό ΚΤΣ-85, που ε γ κ ρ ί θ η κ ε µ ε τ η ν Υ π ο υ ρ γ ι κ ή Α π ό φ α σ η Ε ∆ 2α/01/21/φ.Ν.310/8-3-1985 και δηµοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 266/Β/9-5-1985. Στην πραγµατικότητα, ήταν σχεδόν αδύνατο να έχουν διαπιστωθεί τα προβλήµατα χρήσεως τόσο νωρίς, αφού ο (καινούργιος τότε) Κανονισµός ήταν σχεδόν άγνωστος στους µηχανικούς, όχι µόνο ως κείµενο µε απαιτήσεις εφαρµογής, αλλά και απλώς ως ύπαρξη.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Η πρώτη παρατήρηση που έκανα στη συνάντηση ήταν: "Ο ΚΤΣ αναθέτει ευθύνες στους επιβλέποντες που δεν τους ανήκουν", όπως έχει καταγραφεί στο στοιχειώδες µνηµόνιο που τηρήθηκε. Η πλήρης αντίληψή µου ήταν "...που δεν τους ανήκουν και δεν είναι σε θέση να αναλάβουν" - οι απόψεις δεν καταγραφόντουσαν, φυσικά, κατά λέξη. Τις επιφυλάξεις µου διετύπωσα, ως αντιρρήσεις, και στην Επιτροπή που συνέταξε τον ΚΤΣ-97, στην οποία συµµετείχα ως µέλος, µε µικρά πάντως αποτελέσµατα. Η πρόφαση ήταν ότι αυτός ο Κανονισµός (του 1997) συνιστούσε µόνο αναθεώρηση του προηγούµενου και ότι τέτοιου είδους επεµβάσεις θα τις έκανε η Μόνιµη Επιτροπή Τεχνολογίας Σκυροδέµατος (ΜΕΤΣ) η οποία, συνεστήθη µεν, αλλά "πέθανε" νωρίς. Όλη αυτή η πορεία δυνάµωσε µέσα µου την ανησυχία "να φοβάσαι τους ειδικούς, πιστεύουν ότι όλοι οι άλλοι, είναι ή όφειλαν να είναι ή πρέπει να γίνουν σε γνώσεις, σαν εκείνους -- το δικό τους (των ειδικών) αντικείµενο γνώσεως ή απασχολήσεως είναι το απαύγασµα της τεχνικής και της επιστήµης". Αντίληψη που οδηγεί αναπόφευκτα στη διάθεση "τώρα εγώ θα σας µάθω γράµµατα, θα σας κάνω ανθρώπους", όταν συντάσσουν Κανονισµούς. Αλλά και αυτό το θέµα χρειάζεται τη δική του ανάλυση, στο µέλλον. Ποιες είναι οι εξωπραγµατικές ευθύνες που αναθέτει ο ΚΤΣ στον επιβλέποντα µηχανικό, µπορεί να το διαπιστώσει καθένας, οποτεδήποτε, µε απλή ανάγνωση - όλες. Ολόκληρος ο Κανονισµός αποπνέει την αίσθηση ότι για όλες τις διαδικασίες και όλους τους ελέγχους είναι υπεύθυνος ο επιβλέπων. Άλλωστε αυτή η αίσθηση δηµιουργήθηκε και στους δικαστές που έβγαλαν την Απόφαση που σας προανέφερα. Ας σηµειωθεί ότι ο δικαστής θεωρεί (στην συνείδησή του και στην Απόφαση) υπεύθυνο τον επιβλέποντα µηχανικό, ακόµα και εκεί που ο Κανονισµός ορίζει ως υπεύθυνο τον ιδιοκτήτη. Γιατί βέβαια, τι ξέρει ο ιδιοκτήτης για την εκτέλεση των έργων; τι ξέρει για τη λήψη δοκιµίων; τι ξέρει για την παραλαβή του σκυροδέµατος; τι ξέρει για να ελέγξει την τήρηση της συµφωνίας του µε τον εργολάβο και µε τον παραγωγό σκυροδέµατος, που βέβαια τους διάλεξε ο ίδιος; Και στο κάτω-κάτω, γιατί πληρώνει µηχανικό; Την ίδια τάση έχει ο δικαστής να απαλλάσσει και τον υπεργολάβο της γειτονιάς, που κλαψουρίζει ότι είναι ένας φτωχός τεχνίτης, που δεν ήξερε και δεν του είπε τίποτα ο επιβλέπων µηχανικός.

Το πρόβληµα είναι ακόµα µεγαλύτερο και γενικότερο. Ο επιβλέπων µηχανικός καλείται, και εδώ, να παίξει τον άµισθο χωροφύλακα της πολιτείας και τον εύκολο "υπεύθυνο" της δικαιοσύνης. Ο ΚΤΣ ορίζει τις απαιτήσεις που πρέπει να τηρούν τα εργοστάσια παραγωγής σκυροδέµατος, στα υλικά, τον εξοπλισµό τους, τα αυτοκίνητα µεταφοράς, τη σύνθεση του σκυροδέµατος και κάθε λεπτοµέρεια (µέχρι το ποσοστό του περιεχοµένου αέρος) για την εξασφάλιση της σωστής ποιότητας. Πιστεύει ή ξέρει κανένας ότι το κράτος κάνει τον έλεγχο τηρήσεως των απαιτήσεων; Είµαστε βέβαιοι ότι ο δικαστής δεν θα θεωρήσει και τον έλεγχο αυτόν ως υποχρέωση του επιβλέποντος, όταν εµείς επιµένουµε (µετ’ επιτάσεως) στις δικές µας δηµοσιεύσεις, ότι ο επιβλέπων µηχανικός πρέπει να επισκεφθεί και να επιθεωρήσει το εργοστάσιο πριν αρχίσει το έργο; Για όλα λοιπόν είναι υπεύθυνος ο επιβλέπων. Για να απορρίψει (αιτιολογηµένα) τη χρήση ενός προσθέτου (ΚΤΣ 4.5.1), και να αναλάβει (κατά πάσαν πιθανότητα ή µήπως βεβαιότητα;) τον κίνδυνο δικαστικής εµπλοκής και αποζηµιώσεων στον παραγωγό ή τον προµηθευτή του. Είναι δυνατόν να µην ξέρει όλα τα πρόσθετα που κυκλοφορούν και επινοούνται συνεχώς, και πώς ενεργούν σε κάθε σύνθεση; Είναι δυνατόν να περιµένει τους ελέγχους από το κράτος, όπως λένε οι Ευρωπαϊκές και εθνικές διατάξεις; Αν το κράτος αρχίσει να κάνει ελέγχους, µε τι δυνάµεις θα µπορέσει να µαζέψει τους φόρους; Στην ίδια λογική κινείται και η παράγραφός ΚΤΣ 5.2.1.2, που αναθέτει την ευθύνη της αντιπροσωπευτικότητας των υλικών και της εφαρµογής της µελέτης συνθέσεως στο εργοτάξιο, στο επιβλέποντα µηχανικό. Ο οποίος πρέπει να είναι συγχρόνως εκατόγχειρας, ζωντανό εργαστήριο και τέρας γνώσεων, για να µπορεί να τα κάνει όλα µόνος του. Και για την παραγγελία του σκυροδέµατος ο ΚΤΣ 12.1.1.16 θεωρεί υπεύθυνο τον επιβλέποντα µηχανικό, είτε απ’ ευθείας είτε ως σύµβουλο του ιδιοκτήτη. ∆εν του αναγνωρίζει το δικαίωµα να θεωρεί δεδοµένη την τήρηση του ΚΤΣ από τον παραγωγό και εκείνος να παραγγέλνει µόνο ιδιότητες σκυροδέµατος (αντοχή, διαπερατότητα, ανθεκτικότητα κλπ.). Πρέπει να προδιαγράφει τη θέση της κοκκοµετρικής γραµµής, την ελάχιστη ποσότητα τσιµέντου, τον λόγο Ν/Τ, τη µορφή των δοκιµίων ελέγχου (άραγε πρέπει να ξέρει ποια χρησιµοποιήθηκαν στη µελέτη συνθέσεως;) και κάθε λεπτοµέρεια σωστής παραγωγής, σαν να απευθύνεται σε παραγωγό άσχετο προς το αντικείµενο, ίσως σε νεωκόρο.

σελ. 23

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Ο ΚΤΣ 13.2.4 και ΚΤΣ 15.2.3, και η λογική, δίνουν το δικαίωµα στο επιβλέποντα να ζητήσει (όχι να πάρει, και ας λένε οι δικαστές) επί πλέον δοκίµια, πέραν από τα απολύτως απαιτούµενα, για τον έλεγχο της προόδου σκληρύνσεως, ή της αντοχής σε µικρότερες ηλικίες ή για άλλους λόγους. Συγχρόνως ορίζει (ΚΤΣ 13.3.2) ότι "η δαπάνη ελέγχου βαρύνει εκείνον που ζήτησε τη λήψη τους". Ο κίνδυνος είναι προφανής, να κληθεί ο επιβλέπων να πληρώσει τα επί πλέον δοκίµια, σαν να έφτιαχνε το σπίτι του.

Καµµία διάταξη δεν απαιτεί τη συνεχή ή την καθηµερινή παρουσία του επιβλέποντος στο συνηθισµένο ιδιωτικό εργοτάξιο, εξ όσων γνωρίζω. Θα µπορούσε να ισχυρισθεί κανείς ότι το ύψος αµοιβής επιβλέψεως που καθορίζει ο Κώδικας Αµοιβών, µάλλον δεν µπορεί να περιλαµβάνει τέτοια απαίτηση. ∆υστυχώς, τα όργανα της πολιτείας και ο δικαστής που τελικώς θα κρίνει, δεν έχουν γνώση του τρόπου µε τον οποίο εκτελούνται τα έργα στη χώρα µας, απλώς αναζητούν τον "αγορανοµικώς υπεύθυνο".

Ο ΚΤΣ 15.2.1 απαιτεί να γίνεται η µέτρηση της υγρασίας των αδρανών "µε την επίβλεψη του επιβλέποντος". Αφήνω στην κρίση κάθε αναγνώστη τη στάθµιση της απαιτήσεως και την βαθµολογία της λογικής της. Επισηµαίνω ότι η απαίτηση αφορά ιδιωτικό έργο και άρα έτοιµο σκυρόδεµα.

Θυµάµαι µια καταγγελία του επιβλέποντος µηχανικού από αστυφύλακα, που είχε φτάσει στο ∆Σ του ΣΠΜΕ εκείνη την εποχή, που έγραφε ότι ο επιβλέπων "συνελήφθη απουσιάζων από το εργοτάξιο".

Στο ίδιο άρθρο αναγράφεται επί λέξει: "Οι δειγµατοληψίες των υλικών και του σκυροδέµατος και η αποστολή των δειγµάτων στο εργαστήριο σκυροδέµατος γίνονται µε τη µέριµνα και την επίβλεψη του Επιβλέποντα µηχανικού". Άραγε ποιών υλικών και ποιού σκυροδέµατος, όταν αυτό παράγεται σε εργοστάσιο που έχει Άδεια Λειτουργίας από το κράτος, και έρχεται έτοιµο στο εργοτάξιο; Και τάχα η λήψη των δοκιµίων και η αποστολή τους στο εργαστήριο είναι επιστηµονική εργασία που χρειάζεται την συµµετοχή ή τις υποδείξεις ή και την απλή παρουσία διπλωµατούχου µηχανικού; Ας µη µας διαφύγει: Ο ΚΤΣ αποδέχεται και επιτρέπει ρητώς, στο ίδιο άρθρο, η µέριµνα του επιβλέποντος (µόνο η µέριµνα) να αποδεικνύεται µε αναγραφή της εντολής στα σχέδια ξυλοτύπων, στο ηµερολόγιο του έργου κλπ. Η παρατήρηση θα µας χρειαστεί στην ανάγνωση της δικαστικής απόφασης. Ο Κανονισµός απαιτεί επί πλέον (ΚΤΣ 13.3.9) να σηµειώνεται η περιοχή του έργου στην οποία διαστρώθηκε το ελεγχόµενο φορτίο. Πόσο απλό είναι αυτό και πόσο εφικτό, ιδιαίτερα όταν διαστρώνονται µόνο (µερικά) υποστυλώµατα ή µόνο οι κρεµάσεις (µερικών) δοκών, είναι κάτι που µπορούµε να το συζητήσουµε στην κριτική µας για τον Κανονισµό -καθένας από µας µπορεί να κρίνει και να αναλογισθεί πόσες φορές έχει, ο ίδιος, καταστεί κανός να εφαρµόσει την απαίτηση. Πάντως ό Κανονισµός δεν απαιτεί να γίνεται από τον επιβλέποντα µηχανικό αυτοπροσώπως, ίσως αφήνει τον δικαστή να κρίνει αν αυτό επιτρέπεται να γίνει από εξουσιοδοτηµένο τεχνικό βοηθό (αυτόν που συνήθως ονοµάζουµε εργοδηγό), ή τον εργολάβο ή άλλον.

σελ. 24

Τούτων ούτως εχόντων, παραθέτω πολύ συνοπτικά το ιστορικό του οποίου έλαβα γνώση, για την άντληση συµπερασµάτων και διδαγµάτων. Ένας συνάδελφος µηχανικός έκανε, πριν από 15 χρόνια περίπου, επίβλεψη για την κατασκευή του φέροντος οργανισµού µιας πολυώροφης οικοδοµής. Εκτιµώ την τότε ληφθείσα αµοιβή επιβλέψεως σε 1.500 - 2.000 €, περίπου. Ύστερα από διαδοχικές πραγµατογνωµοσύνες και δικαστικές αποφάσεις, και µε τις γνωστές καθυστερήσεις της δικαιοσύνης (και λόγω τόκων), καλείται σήµερα να πληρώσει στον ιδιοκτήτη αποζηµίωση 30.000 €, λόγω κακής αντοχής σκυροδέµατος. Η τελική δικαστική απόφαση, απαλλάσσει τον ιδιοκτήτη, τον εργολάβο και τον παραγωγό σκυροδέµατος, και φορτώνει όλη την ευθύνη για το κακό αποτέλεσµα στον επιβλέποντα. Έχει αποδειχθεί, σύµφωνα µε τη δικαστική απόφαση, ότι: •

∆εν ελήφθησαν δοκίµια σκυροδέµατος, παρά το ότι είχε δοθεί η σχετική εντολή, δι’ αναγραφής της επί των ξυλοτύπων. Το δικαστήριο έκρινε ότι ο ιδιοκτήτης και ο εργολάβος ∆ΕΝ είχαν την υποχρέωση να εκτελέσουν την εντολή (!), διότι ο επιβλέπων µηχανικός ∆ΕΝ είχε το δικαίωµα (!) να εκχωρήσει την ευθύνη λήψεως των δοκιµίων (που του ανήκε προσωπικώς;) στον εργολάβο και τον ιδιοκτήτη. Αυτή είναι η ερµηνεία εφαρµογής του ΚΤΣ-97, άρθρο 15.2.1.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 •

Στο σκυρόδεµα προστέθηκε νερό, κατ’ εντολήν του εργολάβου και του ιδιοκτήτη, που αναγραφόταν ενυπογράφως στα ∆ελτία Αποστολής. Αναγραφόταν επίσης και η ποσότητα του νερού, επειδή το ζητούσαν οι εκπρόσωποι της µονάδας παραγωγής, οι οποίοι υπεδείκνυαν µε επιµονή ότι ο Κανονισµός απαγορεύει την προσθήκη νερού, αλλά µόνον υπερρευστοποιητικού, εισπράττοντας από τον ιδιοκτήτη και τον εργολάβο την απάντηση εντολή "βάλε νερό και τελείωνε".

•

Η αντοχή του σκυροδέµατος κατά στοιχείο κατασκευής εκτιµήθηκε µε καρώτα, κι ας λέει άλλα ο Κανονισµός και η Εγκύκλιος Ε7. ∆εν αναφέρονται περισσότερα στοιχεία για το θέµα, ήτοι προετοιµασία, αριθµός καρώτων, επιλογή θέσεων, πρωτογενείς τιµές, εργαστήριο, ερµηνεία, αποτελέσµατα κλπ. Κατά πάσαν πιθανότητα δεν τα κατέγραψε κανείς ή, πάντως, δεν εντάχθηκαν στη δικογραφία.

•

∆εν αναφέρεται επανάληψη της στατικής µελέτης. Η φέρουσα ικανότητα της οικοδοµής φαίνεται ότι εκτιµήθηκε από τους πραγµατογνώµονες (και κρίθηκε ως κακή), µε άγνωστο τρόπο. Προτάθηκε ενίσχυση χωρίς να εµφανίζεται αιτιολόγηση µε υπολογισµούς ή άλλα στοιχεία.

•

∆εν γίνεται µνεία στην απόφαση για την ύπαρξη Συµφωνητικού µεταξύ των συµβαλλοµένων.

Η δικαστική απόφαση αντιγράφει σχεδόν ολόκληρο τον ΚΤΣ, ιδίως όπου αναφέρεται έλεγχος ή ο επιβλέπων µηχανικός, ενδεχοµένως ακολουθώντας την πορεία των Εκθέσεων Πραγµατογνωµοσύνης, και βγάζοντας ως τελικό συµπέρασµα ότι από τον Κανονισµό συνάγεται πως ο επιβλέπων ασκεί πλήρη έλεγχο και εποπτεία σε όλα τα στάδια κατασκευής, και πως πρέπει να παρευρίσκεται στο έργο σε κάθε παράδοση νωπού σκυροδέµατος για να ελέγξει την εργασιµότητα και τη σωστή παράδοση, και να επιβλέψει την παρασκευή των δοκιµίων. Ο εργολάβος και ο ιδιοκτήτης στερούνται τεχνικών γνώσεων.

Οι αναγνώστες καλούνται να κρίνουν τον τίτλο της αρχής αυτού του κειµένου και να στείλουν τις διορθώσεις τους. Καλούνται επίσης να συµβάλλουν µε τα σχόλιά τους στη διατύπωση του νέου ΚΤΣ-2014(;), αν και οψέποτε εκτεθεί σε δηµόσιο σχολιασµό.

Το θέµα όµως της επίβλεψης δεν µπορεί να περιορισθεί ή να αρκεσθεί σε ένα παράδειγµα. Είναι πολύ µεγάλο και χρειάζεται να συνεχισθεί µε τη συµµετοχή όλων.

Το Μουσείο της BMW στο Μόναχο

Από τους εµπλεκοµένους στην υπόθεση, η απόφαση απαλλάσσει (ορθότατα) τον παραγωγό σκυροδέµατος, δικαιολογεί τους πραγµατικούς παραβάτες του Κανονισµού και υπαίτιους της κακής αντοχής, και καταδικάζει τον "αγορανοµικώς υπεύθυνο" επιβλέποντα µηχανικό. Αυτός είναι ο τρόπος µε τον οποίο ερµηνεύεται ο ΚΤΣ και αυτό είναι το περιβάλλον στο οποίον ασκείται (και κρίνεται) η επίβλεψη, όσο µπορούµε να το προσδιορίσουµε µε ένα παράδειγµα.

One Τhousand Museum της Zaha Hadid στο Μαϊάµι

σελ. 25

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΒΙΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ KAI ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Αν δε οι δρόµοι αυτοί έχουν και φυτά, τότε εµπλουτίζουν σε οξυγόνο τον αέρα και φιλτράρουν τα αιωρούµενα σωµατίδια από την ατµόσφαιρα της πόλης.

∆ιαχείριση Περιβαλλοντικών επιπτώσεων ο ρόλος του Αρχιτέκτονα

Και όµως, η κοινή λογική καταστρατηγήθηκε υποτασσόµενη σε διαφορετικά κίνητρα: Ήταν τότε που εµείς, ως Αρχιτέκτονες και διοίκηση, αποφασίσαµε στο Παλιό Φάληρο να ορθώσουµε ένα τείχος οκταόροφων κατασκευών δηµιουργώντας ένα φράγµα τέτοιο, ώστε η πόλη να δυσκολεύεται να αεριστεί. Ήταν πάλι, όπως σήµερα, µια περίοδος δύσκολη οικονοµικά που έπρεπε να κινηθεί η αγορά και η οικοδοµή είχε, όπως πάντα συµβαίνει σε παρόµοιες συνθήκες, την τιµητική της.

Από τον κ. Ευάγγελο Λυρούδια, ∆ρ Αρχιτέκτονα Πάνε 35 χρόνια από το 1979, όταν η «αστική µόλυνση» είχε αποκτήσει µια επίκαιρη αίγλη. Ήταν η εποχή που το νέφος της Αθήνας αποτελούσε το κεντρικό σύνθηµα στην πολιτική αντιπαράθεση της εποχής. Πράγµατι, κάθε τόσο ένα κιτρινοπράσινο πηχτό νέφος παγιδευόταν πάνω από το λεκανοπέδιο της Αθήνας και προκαλούσε δύσπνοια, ανησυχία και ως συνήθως πολιτικές έριδες, όχι για το πώς θα αντιµετωπισθεί αλλά κυρίως για το ποιος θα το αντιµετωπίσει. Η πολύ παλαιότερη εµπειρία του smog του Λονδίνου, που σε διάρκεια 1 εβδοµάδας το 1952 είχε δολοφονήσει 4.000 ανθρώπους, προσανατόλισε τους επιστήµονες στην προστασία της ατµόσφαιρας από την εκποµπή και διάχυση βλαβερών σωµατιδίων, ρυπαντών και µολυντών καθώς και από τις επακόλουθες επιβλαβείς χηµικές αντιδράσεις. Οι καθηγητές της Μετεωρολογίας στο Πανεπιστήµιο Αθηνών, µε κύρια βιβλιογραφική αναφορά στον ∆ιεθνή Οργανισµό Μετεωρολογίας WMO, ξεκίνησαν να ερευνούν την επίδραση των κλιµατολογικών συνθηκών και παραγόντων στη διάχυση και διάδοση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Επειδή όλα αυτά συνέβαιναν πάνω από την πόλη, η ανάγκη για ανάµειξη των πολεοδόµων και των αρχιτεκτόνων προέκυπτε ευθέως και προφανώς. Σαν συνέπεια όλων αυτών, η πρώτη «Εισαγωγή στην Αστική Μόλυνση» εκδίδεται στην έδρα της Πολεοδοµίας του ΕΜΠ το 1979. Ακολούθησαν διάφορες σπουδαστικές εργασίες µεταξύ των οποίων και η «Αστική µόλυνση και µικροκλίµα», µε εφαρµογή στην Αθήνα και αναζήτηση στοιχείων κλιµατολογικού σχεδιασµού. Ήταν µια επιτυχηµένη σπουδαστική εργασία και ταυτόχρονα αποτέλεσε αφορµή για την πρώτη συνεργασία µου µε το περιοδικό Τεχνικά, όταν δηµοσίευσε περίληψή της. Ο κλιµατολογικός σχεδιασµός είναι δυνατόν να επηρεάσει την κατεύθυνση των αγωγών εξαερισµού της πόλης, τον προσανατολισµό των κτιρίων, τις περιοχές υγιεινής διαβίωσης, την έλλειψη ή την παρουσία ανθυγιεινής υγρασίας κλπ. Για παράδειγµα, είναι απλή λογική το να θεωρήσουµε ότι η πόλη αερίζεται καλύτερα, εφόσον οι δρόµοι προσανατολίζονται στην κατεύθυνση των κυρίως πνεόντων ανέµων.

σελ. 26

Ο κ. Ευάγγελος Λυρούδιας

Περιβαλλοντικά δεδοµένα Την ίδια εποχή, άνθησε η επεξεργασία µετρήσεων. Οι υπολογιστές εµφανίσθηκαν στην αρχή σαν main frames και αργότερα σαν desktops, στη δεκαετία του 80, δίδοντας τη δυνατότητα νέων µαθηµατικών προσεγγίσεων και ερευνών κυρίως για την κατεργασία χρονοσειρών µετρήσεων. Πιστεύαµε ότι µετρώντας την µόλυνση θα µπορέσουµε να καθορίσουµε και τον τρόπο διάχυσής της και πέρα από τη διαπίστωση του τι συµβαίνει, να µπορέσουµε να επηρεάσουµε το σχεδιασµό της πόλης και του κτιρίου έτσι, ώστε να έχουµε καλύτερη ποιότητα ζωής και γενικότερη οικονοµία. Μετρήσαµε λοιπόν τη θερµή νήσο στο κέντρο της Αθήνας, κατανοήσαµε τι θα πει θερµοκρασιακή αναστροφή και θερµή νήσος και τελικά κλείνοντας τα εργοστάσια και τοποθετώντας καταλύτες στα αυτοκίνητα περιορίστηκε το φωτοχηµικό νέφος.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Το ξεχάσαµε, αλλά αρχίσαµε σιγά σιγά να ακούµε το βουητό από τα κλιµατιστικά και πρακτικά σε κάθε υπνοδωµάτιο να τοποθετούµε έναν ψύκτη µέσα και µια σόµπα το κατακαλόκαιρο απ’ έξω, γιατί, όπως όλοι γνωρίζουµε, τα κλιµατιστικά αποβάλλουν θερµό αέρα στον εξωτερικό χώρο. Οι, έτσι κι αλλιώς, θλιβεροί ακάλυπτοι έγιναν αβίωτοι και το όνειρο του κάθε µικροαστού της Κυψέλης ήταν να δραπετεύσει σε υγιεινότερο περιβάλλον στα βόρεια και στα νότια προάστια.

Το ερώτηµα είναι πότε θα συµβεί. Όποια κι αν είναι η απάντηση, χρειάζεται να ληφθούν υπ’ όψη οι συνθήκες για µια µακροπρόθεσµη εκδοχή υπό την παρούσα ενεργειακή κατάσταση που οδηγεί σε επείγουσα ανάγκη για πρωτοποριακές λύσεις για το µέλλον της παγκόσµιας ενέργειας.

Πρωτοποριακές σκέψεις είχαν καταγραφεί εκείνη την εποχή, πλην όµως η οικολογία και η αειφορία, µε την έννοια ότι αξίζει να πληρώσεις κάτι παραπάνω, δηλαδή να προκαταβάλεις το τίµηµα του optimum και όχι το minimum για το µέλλον, δεν είχε ακόµη ωριµάσει. Το φθηνότερο ήταν και το προτιµητέο. Οι θεωρητικοί επιστήµονες (scientists) επιµένουν στην αναζήτηση τάσεων, εµµονών, περιοδικοτήτων και τυχαίου µέρους στις χρονοσειρές των διαφόρων µεγεθών, κατά κάποιο τρόπο στις επιστήµες «πολυτελείας», όπου δεν αναζητούνται επιτακτικές λύσεις αλλά γενικώς βελτιώσεις, ενδείξεις και προγνώσεις πάσης φύσεως, από τους σεισµούς µέχρι τις πληµµύρες. Οι µηχανικοί όµως, που επιµένουν να θεωρούν εαυτούς επιλυτές προβληµάτων, ερωτοτροπούν, εκόντεςάκοντες, µε γενικότερες έννοιες όπως marketing, οικονοµία, φιλοσοφία και αειφορία, αναζητώντας εφαρµογές πρακτικά σε όλους τους τοµείς του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Ενα από τους πρώτους στόχους της «αειφορικής» συνείδησης και σκέψης απετέλεσε η ενεργειακή διαχείριση.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η αειφορία έχει αποτελέσει τη λέξη κλειδί για την παγκόσµια αγορά ενέργειας. Ο τρόπος µε τον οποίο η ανθρωπότητα σήµερα παράγει και χρησιµοποιεί την ενέργεια, οδηγεί σε υποβάθµιση και εξάντληση των παγκόσµιων πηγών ενέργειας µέσα σε πολύ µικρό χρονικό διάστηµα. Η ενέργεια είναι απαραίτητη για τη ζωή και παρόλο που η τεχνολογική πρόοδος έχει καταστήσει εφικτή την αξιοσηµείωτη µείωση στο ενεργειακό ισοζύγιο ανά µονάδα παραγωγής και χρήσης τελικού προϊόντος, η εξάντληση των αποθεµάτων υδρογονανθράκων είναι αναµενόµενο γεγονός.

Ο αρχιτέκτονας και η κατανάλωση της ενέργειας. Ερώτηµα: Μπορούν οι µικρές οικονοµίες στην κατανάλωση της ενέργειας να αποτρέψουν τις µεγάλες επενδύσεις που απαιτούνται για να παρακολουθήσουν την ολοένα και αυξανόµενη απαίτηση σε ενέργεια της σύγχρονης κοινωνίας; Επισήµως, όλοι λέµε ναι. Ενστικτωδώς, βέβαια, το αµφισβητούµε. Ποιοι είναι αυτοί που θα περιορίσουν τις ενεργειακές τους απαιτήσεις προκειµένου να περιοριστούν οι εκποµπές και να σωθεί ο πλανήτης; Εµείς θα περιορίσουµε το περιττό του περιττού; Η Ινδία και η Κίνα είναι δυνατόν να έχουν ώριµη αντίδραση, µη έχοντας γευτεί ακόµα ούτε τα απαραίτητα καταναλωτικά αγαθά, που πλουσιότερες κοινωνίες θεωρούν δεδοµένα (π.χ. ιδιωτικά αυτοκίνητα); Ο πολιτισµένος κόσµος και την επένδυση στις ανανεώσιµες πηγές θα ενθαρρύνει και την ενεργειακή κατανάλωση θα προσπαθήσει να περιορίσει µε µακράς απόδοσης επενδύσεις. Ακόµα και µείωση γεννήσεων έχει πραγµατοποιήσει. Το ερώτηµα παραµένει: Είναι δυνατόν και για πόσο χρόνο µόνο ο ανεπτυγµένος κόσµος να καθορίζει το ενεργειακό µέλλον του πλανήτη;

σελ. 27

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Και, για να επικεντρωθούµε στο ειδικό θέµα αυτής της εισήγησης: Κάτω από αυτό το γενικό κλίµα της µείωσης των εκποµπών, του ελέγχου των γεννήσεων, του φόβου για αυτοκαταστροφή, ποιός είναι ο σύγχρονος και µελλοντικός ρόλος του αρχιτέκτονα; Ιστορικά, ο αρχιτέκτονας παραµένει ένας σχεδιαστής, designer, οραµατιστής που µε µολύβι ή µε Η/Υ σχεδιάζει, επιλύει-θεραπεύει ανάγκες, αλλά ταυτόχρονα αποτυπώνει την ανθρώπινη φιλοδοξία, το κοινωνικό όραµα, την υπερβολή και τη µαταιοδοξία. Σήµερα καλείται να προσαρµόσει τον παραδοσιακό του ρόλο στις νέες ανάγκες. ‘Οσο και να φαίνεται παράδοξο, ο καλύτερος τρόπος «προσαρµογής» στο µέλλον είναι εν µέρει η στροφή σε παραδοσιακότερες πρακτικές, λύσεις και εφαρµογές. Για παράδειγµα, οι αρχέγονες γνώσεις, έχοντας καταστεί ένστικτο, οδηγούσαν τη φυλή στην επιλογή του τόπου κατοικίας, η οποία πολλές φορές διαφοροποιείτο σε χειµερινή ή θερινή. Όχι για λόγους αναψυχής, αλλά για λόγους επιβίωσης. Αλλού ήταν το «µιτάτο» και αλλού το «χειµαδιό», ακόµα και για τα ζώα.

Η σύνθετη, πολυκριτηριακή αυτή ανάλυση οδηγεί σε νέα αντιµετώπιση των «φιλικών προς το περιβάλλον», «οικολογικών» και «αειφορικών» πρακτικών. Σήµερα καθίσταται αναγκαίο η υιοθέτηση οποιασδήποτε «λύσης» να εξετάζεται τόσο από «αειφορική» όσο και από οικονοµική σκοπιά. Έτσι γεννιέται µια νέα έννοια- οµπρέλλα, που θα την ακούµε όλο και περισσότερο στο µέλλον: Η έννοια της βιο-οικονοµίας. Η βιο-οικονοµία είναι ένα σύνολο από οικονοµικές δραστηριότητες που σχετίζονται µε την επινόηση, την ανάπτυξη, την παραγωγή και την χρήση βιολογικών προϊόντων και διαδικασιών. Παρόλο που οι δραστηριότητες αυτές παραµένουν σχετικά περιορισµένες, αναπτύσσονται ραγδαία και αναµένεται στο µέλλον να επηρεάσουν σηµαντικά την οικονοµία και την κοινωνία, βελτιώνοντας την υγεία, τη διατροφή, την ενεργειακή απόδοση, το περιβάλλον, τη βιοµηχανική παραγωγή, την αειφορία και εν τέλει να συµβάλουν στη γενικευµένη ευζωία.

Με αντίστοιχα κίνητρα τα παραδοσιακά σπίτια έχουν µικρά ανοίγµατα και ασβεστωµένους τοίχους για να περιορίζουν τις συνέπειες της αυξηµένης ηλιακής ακτινοβολίας, ενώ µαζεύουν νερό σε στέρνες για να διαχειριστούν την εποχιακή διακύµανση της βροχόπτωσης. Και όµως, στην πρώτη έκθεση της Αµερικάνικης EPA το 1970, δεν περιλαµβάνονται πολλά πράγµατα πέραν των παραδοσιακών µεσογειακών γνώσεων περί ηλιασµού, σκιασµού και εξοικονόµησης ενέργειας, ενώ σήµερα κάθε γραµµή που σχεδιάζεται, πρέπει να αντιστοιχεί σε υλικό και µορφή, στη σύνθεση των οποίων η ενεργειακή ταυτότητα πρέπει να είναι πλεόν προσεκτικά επιλεγµένη. Πρόκειται για µια πολυδιάστατη προσέγγιση στο σχεδιασµό, όπου ο εµβάτης-module της κατασκευής και του σχεδιασµού, θα πρέπει να έχει παραχθεί µε την ελάχιστη ενεργειακή κατανάλωση και να αναπτύσσεται έτσι, ώστε να προκαλεί την ελάχιστη ενεργειακή επιβάρυνση: ∆εν ωφελεί να έχουµε ένα σπίτι άριστα ενεργειακά και κλιµατολογικά σχεδιασµένο και τα υλικά που χρησιµοποιούµε στην κατασκευή του να είναι ενεργοβόρα στην παραγωγή τους. Πόσο οικολογική µπορεί να είναι µια ανεµογεννήτρια, εάν η επιβάρυνση στο περιβάλλον για την κατασκευή της είναι µεγαλύτερη από αυτό που πραγµατικά προσφέρει κατά τη διάρκεια της οικονοµικής ζωής της;

σελ. 28

Ανοιχτά ερωτήµατα Τα ερωτήµατα που παραµένουν ανοιχτά είναι: (α)

εάν και πώς εµφανίζεται η βιο - οικονοµία στις κυβερνητικές προτεραιότητες,

(β)

τι έχει πραγµατοποιηθεί µέχρι τώρα, ποια είναι τα κίνητρα για την ανάπτυξη της βιοοικονοµίας,

(γ)

ποιοι είναι οι αρµόδιοι προς τούτο,

(δ)

ποιες είναι οι βασικές αρχές µιας τέτοιας πολιτικής,

(ε)

τι νοµοθετικό πλαίσιο απαιτείται και τέλος

(στ) ποιο είναι το διεθνές περιβάλλον; Το σύνολο των ερωτηµάτων ανάγεται και παραπέµπει στο µελλοντικό Υπουργείο Περιβάλλοντος, ασχέτως εάν βασίµως µπορούµε να θεωρήσουµε ότι ακόµα και αν υπήρχε αυτό το Υπουργείο, η αποτελεσµατικότητά του δεν θα µπορούσε να είναι διαφορετική από των υπολοίπων.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Η αειφόρος ανάπτυξη και ο περιβαλλοντικός σχεδιασµός δεν είναι µια επέκταση της αρµοδιότητας του αρχιτέκτονα. Ήταν πάντα το πεδίο της επαγγελµατικής και κοινωνικής ευθύνης του αρχιτέκτονα, εποµένως η συµµετοχή του σε δραστηριότητες που διέπονται από βιοοικονοµικές αρχές θεωρείται αναγκαία, ιδιαίτερα αν η στροφή σε παραδοσιακότερες προαιώνιες πρακτικές προβάλλει ως σηµαντικός παράγοντας της σύγχρονης βιο-οικονοµίας. Οι παράγοντες που καθορίζουν τον ρόλοσυµµετοχή του αρχιτέκτονα στη βιο-οικονοµία είναι οι ακόλουθοι: •

•

Το «ηθικόν γήρας» του κτιρίου - η µοίρα του κάθε κτιρίου. Ο αρχιτέκτων ως κοινωνικός επιστήµονας ή ακόµη και ως κοινωνικός εγκληµατίας πολλές φορές καταδικάζει ευρύτερα σύνολα να ζήσουν σε ένα κακό οικιστικό περιβάλλον. Η βιο-οικονοµική διάσταση του αρχιτεκτονικού-πολεοδοµικού σχεδιασµού για µια βέλτιστη εκµετάλλευση-χρήση των πόρων µε συνείδηση αειφορίας. Από την εκσκαφή µέχρι την αποπεράτωση υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που η βελτίωση της διαδικασίας µπορεί να καταστεί βιο-οικονοµικά ορθή. Στις ανεπτυγµένες χώρες της Ευρώπης, εάν τα ανάπιπτα, δηλ. η παραγόµενη σκόνη από την οικοδοµική δραστηριότητα, υπερβούν κάποια όρια, τότε η ανοικοδόµηση περιστέλλεται.

•

Ο αρχιτέκτονας πρέπει να εγγυάται την ασφάλεια και την υγιεινή των χρηστώνπελατών του καθώς και την ελάχιστη επίπτωση στο φυσικό περιβάλλον.

•

Η µέγιστη οικολογική ανταποδοτικότητα όλων των κατασκευών που σχεδιάζει ο αρχιτέκτονας συναρτάται µε τη µείωση των επικίνδυνων εκποµπών και αποβλήτων, τόσο κατά τη διάρκεια της οικονοµικής ζωής του κτιρίου όσο και κατά τη φάση της κατασκευής του.

•

•

Ο σχεδιασµός της άνεσης, της χρηστικότητας και της κατοικισιµότητας για κάθε χρήστη, από τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες µέχρι τα παιδιά και τους ηλικιωµένους, σε όλες τις κλίµακες του σχεδιασµού, από το shop mobility µέχρι την ελεύθερη πρόσβαση και τη χρηστικότητα των αντικειµένων που σχεδιάζονται και κατασκευάζονται είναι βιο-οικονοµική παράµετρος που ανεξάρτητα του πόσο στοιχίζει, η ανεπτυγµένη κοινωνία οφείλει να την προσφέρει. Η πολιτιστική εναρµόνιση των κτιριακών µορφών στις τοπικές συνθήκες είναι επίσης δουλειά του αρχιτέκτονα. Ο σχεδιασµός της «ένταξης», για να εξασφαλίζεται η συνέχεια, πρέπει να είναι σύµφωνος µε τα οράµατα της κοινωνίας. ∆ιατήρηση, προστασία και ανάδειξη µνηµείων είναι η κοινωνική πλευρά της βιο-οικονοµίας.

•

Τέλος, ο αρχιτέκτονας πρέπει να συµµετάσχει θεσµικά σύµφωνα µε τις γνώσεις του, τη σπουδή του και την εµπειρία του στο µέρος των µελετών που του αναλογούν ώστε να εξασφαλίζεται το αναµενόµενο από την κοινωνία αποτέλεσµα.

•

Το κύκλωµα παραγωγής της οικοδοµής

Στο κύκλωµα της παραγωγής των έργων, ο αρχιτέκτονας αναµειγνύεται από κοινού µε άλλες ειδικότητες στην έρευνα για την ανάπτυξη των παρακάτω κατευθύνσεων: •

Βιοµηχανία παραγωγής οικοδοµικών υλικών, προκατασκευών, µηχανοποίηση κατασκευής κ.λ.π.

•

Αναλογιστές και οικονοµολόγους για τον προσδιορισµό του βέλτιστου κόστους κατασκευής.

•

Περιβαλλοντολόγους, πολεοδόµους και πολιτικούς επιστήµονες για τον προσδιορισµό των κοινωνικών αναγκών.

•

Το Real Estate, για να καθορισθεί το βέλτιστο οικονοµικό πρόγραµµα εξόδου από την κρίση.

•

Άλλες µονοδιάστατες κοινωνιολογικά ειδικότητες, όπως διακοσµητές, διαµορφωτές κοινής γνώµης, διασκεδαστές, οι οποίοι αναµειγνύονται µέσω των Μ.Μ.Ε. και µοιραίως διεκδικούν ρόλο στην παραγωγική διαδικασία.

Όλα τα παραπάνω σαν διαδικασία συνεργασίας και συνύπαρξης πρέπει να εισαχθούν στην εκπαίδευση και µάλιστα από τα πρώτα στάδια Παράλληλα, πρέπει να χρηµατοδοτηθούν και να αναπτυχθούν παραδείγµατα πειραµατικώνπιλοτικών κτιρίων ώστε να αναπτυχθεί εµπειρία και γνώση. Πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες από κοινού µε άλλες ειδικότητες για την διάχυση της γνώσης σε ευρύτερες κοινωνικές οµάδες. Προχωρώντας τώρα σε πιο πρακτικά θέµατα, ο αρχιτέκτονας καλείται να συµβάλλει στην αλλαγή συνηθειών όσον αφορά την ενεργειακή κατανάλωση, τόσο του µεµονωµένου καταναλωτή όσο και των βιοµηχανικών διαδικασιών, µε στόχο την ελάχιστοποίηση των αποβλήτων και τη µεγιστοποίηση της ανακύκλωσης.

Κτίρια - δέντρα - ανακύκλωση Στις µέρες µας σηµατοδοτείται σχεδιαστικά ένας ποιητικός νατουραλισµός. Μια επιστροφή στη φύση. Παράλληλα µε τα «έξυπνα κτίρια», όπου όλα γίνονται αυτόµατα, προάγεται µια φύτευση στους τοίχους και στα δώµατα τόσο στα χαρτιά όσο και σε αρκετά κατασκευασµένα παραδείγµατα που εµπνέονται από τους νόµους της φύσης.

σελ. 29

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Οι προσεγγίσεις αυτές δηµιουργούν έναν ενθουσιασµό στο χρήστη όταν τις βλέπει στο χαρτί ή ακούει περιγράφές από γοητευτικούς οµιλητές. ∆εν πρόκειται για επιστηµονική φαντασία! Είναι άγνωστο προς το παρόν πόσο εύκολα και άν η συγκυρία θα αναγκάσει τον άνθρωπο να επιστρέψει στη φύση και να συνυπάρξει µε ζώα και πουλιά, έντοµα και τρωκτικά, όπως τη 10ετία του ’50 και να ανακυκλώνει τα υλικά που καταναλώνει µε παραδοσιακούς τρόπους, όπως τότε που η αλυσίδα της επιβίωσης περιελάµβάνε την κότα, το χοίρο, την κατσίκα και την αυλή µε το περιβόλι και τα οπωροφόρα δένδρα. Επανερχόµενοι στη διαχείριση της περιβαλλοντικής µεταβολής και στο ρόλο που καλείται να παίξει ο αρχιτέκτονας, πρέπει νά αναφερθούµε στα φυτεµένα δώµατα, που τελικά δεν είναι τόσο απλή υπόθεση. Υπάρχουν ήδη κατασκευασµένα παραδείγµατα που απέτυχαν πλήρως. Η µεν φύτευση δεν ευδοκίµησε, οι δε εξωτερικές επιφάνειες από ξύλο απορρόφησαν άλατα και δηµιούργησαν αντιαισθητική εµφάνιση. Όταν αυτό συµβεί, η κοινή γνώµη απογοητεύεται και η αειφορία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασµό δοκιµάζεται. Η αειφορία στην αρχιτεκτονική δεν προσδιορίζεται αποκλειστικά µε standards. Είναι ένα κοινωνικό όραµα που πρέπει να µεταφραστεί µε βιο-οικονοµικούς όρους. Η τεχνολογία, η πράσινη αρχιτεκτονική, το οικολογικό σπίτι, το «έξυπνο σπίτι», το «φιλικό προς το περιβάλλον» και το πολιτικά ορθό είναι θέµατα, όχι για ανταγωνισµό, αλλά για συνέργεια µε τις άλλες ειδικότητες µηχανικών, που πρέπει να οδηγήσουν την κοινωνία στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στην καλύτερη ζωή. Ο αρχιτέκτονας καλείται να είναι ο εφευρετικός και ο δηµιουργικός επαγγελµατίας µεταφράζοντας τις τρέχουσες κοινωνικές ανάγκες σε πράξη αλλά και οραµατιζόµενος το µέλλον για τις επόµενες δεκαετίες. Εξ άλλου, η αρχιτεκτονική σκέψη είναι κατ’ εξοχήν συνθετική, σε έναν κόσµο γεµάτο περιορισµούς και αντιφάσεις. Γνωρίζουµε ότι πρέπει νά ξεκαθαριστούν ακόµη πολλά πράγµατα και πρέπει να δουλέψουµε ώστε η αειφορία να αποτελέσει εθνικό προσανατολισµό. Η διατύπωση µιας εθνικής πολιτικής για την πράσινη αρχιτεκτονική στο πλαίσιο της βιο-οικονοµίας είναι στους άµεσους στόχους της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων.

σελ. 30

Η γέφυρα Jiashao στην Κίνα, η µεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα στον κόσµο

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Ενόργανη Εκτίµηση Σεισµικής Επικινδυνότητας των Κατασκευών από την TÜV Rheinland Hellas Η TÜV Rheinland Hellas, προσαρµοσµένη στα δεδοµένα της ιδιαίτερα σεισµογενούς Χώρας µας, δίνει τώρα τη δυνατότητα να αξιολογήσουµε τα κτίριά µας και για να διαπιστώσουµε το βαθµό της στατικής τους επάρκειας, προτείνοντας την υπηρεσία εκτίµησης της σεισµικής επικινδυνότητας των κατασκευών µε τη µέθοδο EQ-Fast. Η εν λόγω υπηρεσία συνίσταται σε µη - καταστροφική ενόργανη µέθοδο εκτίµησης σεισµικού κινδύνου, η οποία υπολογίζει αξιόπιστους ποσοτικούς δείκτες για την πραγµατική αναµενόµενη αντισεισµική συµπεριφορά του κτιρίου, βασισµένη στις συστάσεις του Ευρωκώδικα 8, για τις µεθόδους µέτρησης της ευπάθειας των κτιρίων. Παρέχεται, έτσι, η δυνατότητα εκτίµησης µιας κατασκευής ΠΡΙΝ τη σεισµική δόνηση αλλά και ΜΕΤΑ από αυτήν, αφού είναι εξαιρετικά χρήσιµη επίσης η εκτίµηση της κατάστασης ενός ακινήτου µετά από έναν ισχυρό σεισµό. Η διαδικασία αυτή παρέχει τη δυνατότητα ελέγχου της αποτελεσµατικότητας των όποιων δοµικών επεµβάσεων ενίσχυσης µετά από σεισµούς ή ακόµη και µετά από επεµβάσεις προσθηκών, επεκτάσεων και γενικότερα τροποποιήσεων σε κάποια κατασκευή. Το EQ-Fast είναι ένα µοναδικό εργαλείο το οποίο αναπτύχθηκε για να καλύψει τις ανάγκες τόσο των ιδιοκτητών κτιρίων όσο και των µηχανικών, µε τα εξής ειδικά χαρακτηριστικά: • • •

Η διαδικασία διαρκεί µερικές ώρες και συνίσταται σε οπτικό και ενόργανο έλεγχο. Τα αποτελέσµατα είναι ιδιαιτέρως γρήγορα και αξιόπιστα. Μέτρηση της ιδιοσυχνότητας του κτιρίου και του εδάφους στο οποίο εδράζεται, προκειµένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει συντονισµός µεταξύ τους, µε χρήση ειδικής συσκευής µέτρησης ιδιοσυχνοτήτων.

•

Η εξειδικευµένη αυτή µέθοδος µπορεί να εφαρµοστεί σε έως και 15 διαφορετικούς τύπους κτιρίων. Το τελικό προϊόν ανάλυσης, αποτελείται από : Αναλυτική τεχνική έκθεση αναφοράς της στατικής κατάστασης του κτιρίου (Report). Βεβαίωση για την κατηγοριοποίηση του κτιρίου σε κλάση επικινδυνότητας ανάλογα µε τα αποτελέσµατα της τεχνικής έκθεσης, 4 κατηγορίες σεισµικής διακινδύνευσης: Α (χαµηλού κινδύνου), Β (αποδεκτού κινδύνου), Γ (υψηλού κινδύνου), ∆ (πολύ υψηλού κινδύνου).

•

H TÜV Rheinland Hellas είναι µέλος του TÜV Rheinland Group, µε ηγετική θέση στον Παγκόσµιο Χάρτη των Πιστοποιήσεων και Επιθεωρήσεων και 140 χρόνια εµπειρίας στο χώρο.

TÜV RHEINLAND HELLAS A.E. ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ & ∆ΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ, 19200 ΕΛΕΥΣΙΝΑ, ΤΗΛ: 210 5562130, Fax: 210 5565155, e-mail: tuv@gr.tuv.com , www.tuv.com www.tuvgreece.gr

σελ. 31

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

∆ιαφώτιστα πάνελς από σκυρόδεµα µε οπτικές ίνες φωτιζόµενα εκ των όπισθεν µε LED Μια καινοτοµική τεχνολογία που παρέχει νέες δυνατότητες στην Αρχιτεκτονική Παρουσίαση: Παν. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ

Με την ενσωµάτωση οµοιόµορφα διατεταγµένων διαµπερών οπτικών ινών στο σκυρόδεµα δηµιουργήθηκε ένα καινοτοµικό νέο υλικό, το οποίο είναι διαφώτιστο και µάλιστα µε ελεγχόµενο τρόπο. Ονοµάζεται LUCEM Lichtbeton.

Τα πάνελς µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την διαµόρφωση προσόψεων, εσωτερικών τοίχων, συστηµάτων δαπέδων, επενδύσεων τοίχων, εντοιχισµένων επίπλων και διακοσµήσεων. Τα στοιχεία της LUCEM συνδυάζουν την ευελιξία του σκυροδέµατος µε τις φωτεινές ανταύγειες.

Τα χαρακτηριστικά αντοχής του σκυροδέµατος δεν επηρεάζονται από την διαδικασία χύτευσης και διατηρούνται στα συνήθη τους επίπεδα. Τα παραγόµενα µπλοκς του σκυροδέµατος κόβονται κάθετα προς την διεύθυνση των οπτικών ινών, ώστε να δηµιουργηθούν πλάκες, των οποίων η τελική επιφάνεια λειαίνεται.

οπτικές ίνες

χύτευση Τα πάνελς διατίθενται σε άσπρο, γκρί και σκούρο γκρί χρώνα (ανθρακίτη). Είναι όµως δυνατή η προσθήκη και διαφόρων χρωστικών (pigments) ή προσθέτων (additives).

κοπή

στίλβωση

Με το νέο αυτό υλικό ανοίγονται νέοι ορίζοντες στον αρχιτεκτονικό σχεδιασµό.

σελ. 32

Τα πάνελς µπορούν να κοπούν σε οποιοδήποτε σχήµα µε υδροκοπή ακριβείας για την κάλυψη ιδιαιτέρων απαιτήσεων αρχιτεκτονικών εφαρµογών.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Χαρακτηριστικά

Θλιπτική αντοχή: > 70 N/mm2 Πυκνότητα: ≈ 2400 kg/m3 Εφελκυστική αντοχή: > 5 N/mm2 Ευρωκλάση πυρασφαλείας: A1/A2, µη αναφλέξιµο Αντοχή σε UV: σταθερά, σύµφωνα µε την ETAG 005 TR 010 υπό υψηλή έκθεση ∆ιαστάσεις: έως 1200 x 600 mm, µε αδιαµόρφωτες ή πλήρως διαµορφωµένες ακµές Πάχος: 15 ή 30 mm

Λεπτοµέρεια τοποθέτησης

Η τεχνολογία των διαφωτίστων πάνελς άρχισε να αναπτύσσεται από το 2007 από τους Andreas Roye και Marijan Barlé. Τα πάνελς σήµερα παράγονται βιοµηχανικά από σκυρόδεµα υψηλής αντοχής, είναι ανθεκτικά στην απότριψη, τις κρούσεις και την υπεριώδη ακτινοβολία και κατατάσσονται στα άκαυστα υλικά. Οι εγκαταστάσεις της εταιρείας LUCEM βρίσκονται στην πόλη Stolberg της Γερµανίας Παραδίδονται στιλβωµένα, µε µατ ή γυαλιστερή επιφάνεια. Η τοποθέτησή τους γίνεται όπως και των πλακών επένδυσης, µε µηχανική στερέωση, άγκιστρα ή βλήτρα, ανάλογα µε τον τύπο του προβλεποµένου όπισθεν φωτισµού.

Τα πάνελς της LUCEM συνοδεύονται από πέτασµα φωτοδιόδων LED των αυτών διαστάσεων (150 x 50 cm). Τα πετάσµατα LED αποτελούνται από τσιπς Red-Green-Blue που επιτυγχάνουν την απόδοση 16.000.000 αποχρώσεων. ∆οθέντος ότι τα πάνελς LED µπορούν να ελεγχθούν πλήρως µέσω λογισµικού (όπως µια οθόνη) , ολόκληρη η όψη του κτιρίου µπορεί να ελέγχεται ως µια γιγαντο-οθόνη. Μιά εντυπωσιακή εφαρµογή των διαφωτίστων πάνελς της LUCEM έγινε πρόσφατα για την διαµόρφωση της όψεως περιπτέρου στο Πανεπιστήµιο RWTH του Aachen, από το Αρχιτεκτονικό Γραφείο Carpus & Partner του Άαχεν .

σελ. 33

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Χρησιµοποιήθηκαν πάνελς διαστάσεων 150 x 50 cm για την διαµόρφωση πρόσοψης µήκους 30 m και ύψους 4 m. Τα διαφώτιστα πάνελς διαχέουν τον φωτισµό που παράγεται από υποκείµενο πέτασµα LED, ελεγχόµενο ηλεκτρονικά και η φωτεινότητά τους αυξάνει µε την ελάττωση του φυσικού φωτισµού κάτω από το επίπεδο των 300 lux ,όταν ο ήλιος αρχίζει να δύει. Ο Κύριος του Έργου επιθυµούσε την διαµόρφωση µιας πρωτότυπης πρόσοψης που θα ανεδείκνυε τον καινοτοµικό χαρακτήρα του κτιρίου, αλλάζοντας απόχρωση από ώρα σε ώρα. Κατά την διάρκεια της ηµέρας η πρόσοψη εµφανίζει την εικόνα επιµεληµένης επένδυσης µε ευµεγέθεις φυσικές πλάκες στην απόχρωση του ανθρακίτη. Όταν αρχίζει να σκοτεινιάζει το κτίριο αρχίζει να λαµπιρίζει σε εντυπωσιακές αποχρώσεις που εναλάσσονται. Η Γερµανική εταιρεία LUCEM µετά από πολυετείς έρευνες επέτυχε την βιοµηχανική παραγωγή διαφωτίστων πάνελς από σκυρόδεµα µε προσιτό κόστος, που προσεγγίζει πλέον το κόστος των φυσικών πλακών επένδυσης (µάρµαρα, γρανίτες). Παράλληλα η LUCEM έχει αναπτύξει ειδικές για οικοδοµικές εφαρµογές πηγές φωτισµού, βασιζόµενες στην τεχνολογία των πολυχρώµων φωτοδιόδων LED. Η τεχνολογία αυτή παρέχει ενεργειακώς αποδοτικές και χαµηλού κόστους λύσεις, σε σύγκριση µε άλλα συστήµατα προσόψεων πολυµέσων που διατίθενται σήµερα στην αγορά. Το πάνελ των LED που τοποθετείται πίσω από το διαφώτιστο πάνελ από σκυρόδεµα δεν είναι ορατό από την εµπρός επιφάνειά του. Το κόστος της εφαρµογής αυτής κυµαίνεται στα επίπεδα των προσόψεων από κρύσταλλο. Τα πάνελς των LED ελέγχονται µε δικτυακή εφαρµογή του συστήµατος DMX (Digital Multiplex system). ∆ιατίθενται τρία κανάλια ελέγχου, ένα για το κάθε χρώµα (red, green, blue) µε 255 βαθµίδες φωτεινότητος (min-max), ενώ µπορούν να ελεγχθούν συγχρόνως έως 408 πάνελς. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η διαχείριση µορφών όπως του παιχνιδιού TETRIS, αλλά και ο σχηµατισµός λογοτύπων και κειµένου.

σελ. 34

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

σελ. 35

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Harpa, το νέο Μέγαρο Συναυλιών του Reykjavik Το Harpa (Αρπα) σχεδιάσθηκε από το ∆ανικό Γραφείο Henning Larsen Architects σε συνεργασία µε τον ∆ανο-Ισλανδό καλλιτέχνη Olafur Eliasson. Το κτίριο αποτελείται από µεταλλικό σκελετό επενδεδυµένο µε υαλοστάσια µορφής χωρικών πλαισίων µε κρύσταλλα διαφόρων χρωµάτων. Το κτίριο είχε αρχικά ενταχθεί στο πρόγραµµα αναβάθµισης της περιοχής Austurhöfn για την δηµιουργία του ‘’∆ιεθνούς Εµορικού Κέντρου του Ρέϋκγιαβικ’’, το οποίο όµως δεν κατέστη δυνατόν να ολοκληρωθεί λόγω της οικονοµικής κρίσης που ενέσκηψε στην Ισλανδία. Το Μέγαρο της Μουσικής παρέµενε ηµιτελές µέχρι το 2008, οπότε η κυβέρνηση αποφάσισε την χρηµατοδότηση της ολοκλήρωσής του. Το Μέγαρο, το οποίο είχε αρχικά ονοµασθεί Κέντρο Συναυλιών και Συνεδρίων του Ρέϋκγιαβικ (Tónlistarog ráðstefnuhúsið í Reykjavík), έλαβε την σηµερινή του ονοµασία στις 11 ∆εκεµβρίου 2009, την Ηµέρα της Ισλανδικής Μουσικής. Σήµερα στεγάζει την Συµφωνική Ορχήστρα και την Οπερα της Ισλανδίας. Η συνολική δαπάνη του µεγάρου ανήλθε σε 140 εκατοµ. €. Σήµερα το Μέγαρο έχει εξελιχθεί στον κύριο πολιτιστικό προορισµό για τους κατοίκους της πόλης και τους ξένους τουρίστες και οι επισκέπτες του έχουν ξεπεράσει τα 1,7 εκατοµ. άτοµα (τεράστιο νούµερο για τα µέτρα της Ισλανδίας).

σελ. 36

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Όταν σου λέω «µανδαρίνοι»1 …να κρύβεσαι Θ. Γ. Βουδικλάρης Πολιτικός Μηχανικός Ο «µανδαρίνος» ήταν ανώτατος κρατικός λειτουργός της Κίνας ή της Κορέας, στα Κινέζικα «Κβαν». Η Ελληνική λέξη είναι µεταφορά από τη Γαλλική γλώσσα της λέξεως “mandarin”. Στους Κινέζους µανδαρίνους δεν επιτρεπόταν η συνεχής υπηρεσία στον ίδιο τόπο, περισσότερο από τρία χρόνια. Υπήρχαν και µανδαρίνοι, κατά κάποιο τρόπο «επίτιµοι», που δεν είχαν δηµόσιο λειτούργηµα, αλλά ήταν απαίδευτοι πλούσιοι που αγόραζαν τον τίτλο.

Γιατί ο απλός πολίτης αντιµετωπίζει έναν αντίπαλο που εκπαιδεύεται µια ζωή να διυλίζει τον κώνωπα, ώστε να είναι ικανός, την κατάλληλη στιγµή, να καταπιεί την κάµηλον. Και να αναπτύσσει εις το έπακρον το καταπληκτικό ταλέντο, να είναι υπεύθυνος-απαραίτητος για κάθε ενέργεια (πρέπει να περάσει από τα χέρια του) και ανεύθυνος για το τελικό (κακό) αποτέλεσµα. Πολύ συχνά αυτά γίνονται µε την προστατευτική ανοχή της πολιτείας (η έννοια της πολιτείας ή του κράτους θέλει διερεύνηση), η οποία παριστάνει ότι δεν γνωρίζει το πρόβληµα, και στο πλήθος των πολιτών που αγανακτούν υποδεικνύει να ενεργήσουν «νοµίµως», κατά τα δικαιώµατα που τους παρέχει ο νόµος. Με την βεβαιότητα (της Πολιτείας) ότι η διαδικασία αυτή είναι απηλλαγµένη από παρόµοια ελαττώµατα. Ας δούµε αυτές τις δυνατότητες του πολίτη. Η πρώτη είναι να καταγγείλει την ταλαιπωρία του και τον βασανιστή του στην απρόσωπη Υπηρεσία, η οποία, νοµικώς τουλάχιστον, διαθέτει το τεκµήριο της δικαίας και αµερόληπτης κρίσεως. Η Υπηρεσία διαβιβάζει την καταγγελία στον καταγγελλόµενο, ο οποίος κρίνει τον εαυτό του και τις ενέργειές του απολύτως ορθές και νόµιµες, και αποσπά ανέτως την υπογραφή του Προϊσταµένου της Υπηρεσίας στο έγγραφό µιας απαντήσεως, που ασφαλώς τον δικαιώνει.

Ο Μπαµπινιώτης διευκρινίζει ότι, στον καθηµερινό λόγο, η λέξη «µανδαρίνος» χρησιµοποιείται µεταφορικώς για να χαρακτηρίσει τον γραφειοκράτη, τον τυπολάτρη, τον συντηρητικό, τον οπισθοδροµικό, αυτόν που εµποδίζει οποιαδήποτε πρόοδο. Υπάρχει εξέλιξη ή επέκταση ιδιοτήτων που αγνοεί ή δεν θέλει να αποκαλύψει ο Μπαµπινιώτης. Η γραφειοκρατία, η τυπολατρία, η σχολαστικότητα και η προσκόλληση στις διαδικασίες, δεν είναι απλώς ψυχολογικό πρόβληµα ή ραθυµία ενός προσώπου, είναι πολύ συχνά µέσον σκόπιµης ταλαιπωρίας του συναλλασσόµενου πολίτη, µε στόχο να «συρθεί» σε συναλλαγή, προκειµένου να αποφύγει το εγκεφαλικό ή την οικονοµική καταστροφή.

1

Ο τίτλος οφείλεται στις παιδικές µου αναµνήσεις από το παιχνίδι "κρυφτό", που νόµιζα (λάθος µου) ότι θα ήταν κοινές και για τις µικρότερες ηλικίες. Κατά τη δική µου µνήµη, υπήρχε πάντα ένα µικρό κοριτσάκι, που δεν µετείχε στο παιχνίδι, αλλά συνεργαζόταν µε κάποιους από τους παίζοντες, που ξεφώνιζε συνεχώς "όταν σου λέω πορτοκάλι να βγαίνεις και όταν σου λέω µανταρίνι να κρύβεσαι". Από το "οµόηχον" των λέξεων "µανταρίνι" και "µανδαρίνοι" βγήκε ο τίτλος.

Αν η καταγγελία συνοδεύεται από στοιχεία που συνιστούν σαφείς ενδείξεις ή αποδείξεις παραβάσεων, ή έχει γίνει θόρυβος για το αντικείµενο ή το συγκεκριµένο θέµα, ή ο καταγγελλόµενος είναι υπότροπος, υπάρχει το ενδεχόµενο να παραπεµφθεί στο Υπηρεσιακό Πειθαρχικό Συµβούλιο. Μαζεύονται τότε οι Πειθαρχικοί κόρακες και αποφαίνονται, µε τη συνείδηση καθαρή, ότι ο συνάδελφος κόρακας είναι λευκός, πράγµα άλλωστε που το γνώριζαν εξ αρχής, όλοι το ήξεραν, δεν ήθελε πολλή σκέψη, όλοι οι κόρακες είναι λευκοί. Κρατούν στη µνήµη τους και το όνοµα του δύστροπου πολίτη που επιχείρησε να ανατρέψει (και να εκθέσει, ο κακούργος) την καθεστηκυία τάξη. Η δεύτερη δυνατότητα του πολίτη είναι να προσφύγει στη ∆ικαιοσύνη. Εκεί οι δυνατές διαδροµές είναι δύο. Η µία είναι η Προσφυγή για την ακύρωση µιας πράξεως της ∆ιοικήσεως, η δικαστική περαίωση της οποίας µπορεί να κρατήσει περισσότερα χρόνια απ’ όσα είναι το υπόλοιπο της ζωής του.

σελ. 37

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Όταν όµως τελεσιδικήσει, και αν είναι ακόµα ζωντανός, µπορεί να αποταθεί στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια. Μπορεί η διαδροµή να είναι µακροχρόνια και δαπανηρή, αλλά σου δίνει την ικανοποίηση ότι συµβάλλεις στην αναβάθµιση της Ελληνικής ∆ικαιοσύνης, είναι πολλές οι περιπτώσεις που τα Ευρωπαϊκά ∆ικαστήρια έχουν αντίθετη άποψη. Βέβαια η εφαρµογή της Ευρωπαϊκής δικαστικής αποφάσεως δεν συνεπάγεται και την ικανοποίηση αυτής της εννοίας του ∆ικαίου, που έχει στη συνείδησή του κάθε σωστός άνθρωπος, της απηλλαγµένης από νοµικές διατάξεις, νοµολογία και δικονοµία. Η Ελληνική Πολιτεία (η Βουλή εν προκειµένω), εσύ και εγώ δηλαδή, πληρώνει πειθαρχικά την ποινή που της επεβλήθη για την (εκτός πάσης εννοίας ∆ικαίου) χορήγηση ασυλίας σε µία βουλευτίνα, αλλά δεν την καταλογίζει αντιστοίχως στην υπεύθυνη ή τους υπεύθυνους για το «έγκληµα», για να ικανοποιηθεί το «ηθικό» ∆ίκαιο (ανεξαρτήτως «νοµικού»). Τα µέλη της Βουλής συνιστούν ένα «µανδαρι-νάτο», ίσως µια «µανδαρινιά» που κάνει σάπια φρούτα. Ας µη νοµισθεί ότι η εξασφάλιση ευνοϊκής Ελληνικής δικαστικής αποφάσεως δίνει πάντα τέλος στην ταλαιπωρία του πολίτη. Ένας πεπειραµένος µανδαρίνος, άξιος του ονόµατος και του τίτλου του, είναι σε θέση να ερµηνεύσει όπως θέλει τη δικαστική απόφαση, ή να αµφιβάλλει για τη ερµηνεία και να ζητήσει την «αυθεντική», ή να αποδέχεται την απόφαση, αλλά να αµφισβητεί τις διαδικασίες που οδήγησαν σ’ αυτήν. Αν ο πολίτης διαφωνεί, ας κάνει µήνυση για άρνηση συµµορφώσεως προς τη δικαστική απόφαση, ξαναρχίζοντας το «παιχνίδι» από την αρχή, µε µεγάλες πιθανότητες να έχουν χαθεί οι ανατρεπτικές προθεσµίες για οποιαδήποτε ενέργεια. Στο κάτω-κάτω ο µανδαρίνος ισχυρίζεται ότι προστατεύει το κράτος, παριστάνει ότι αυτός είναι το κράτος Για στατιστικούς λόγους, θα επισηµάνουµε ότι αυτοί οι κίνδυνοι υπάρχουν όταν υπάρχει οικονοµικό αντικείµενο, όταν υπάρχει Λογαριασµός (π.χ. εργολάβου) προς πληρωµήν. Και όσο µεγαλύτερο το αντικεί-µενο, ή όσο µεγαλύτερη η µέχρι τότε ταλαι-πωρία, ή όσο µικρότερη η αντοχή του ταλαιπωρούµενου (οικονοµική και βιολογική), τόσο µεγαλύτερος ο κίνδυνος. Οι µηχανικοί, ιδιαίτερα οι εργολάβοι, γνωρίζουν καλύτερα απ’ όλους, τι θυσίες πρέπει να κάνουν για να εισπράξουν Λογαριασµό, µε χρήµατα που τους χρωστούν, ίσως για µερικά χρόνια.

σελ. 38

Η άλλη δυνατότητα δικαστικής διαδροµής για τη δικαίωση του πολίτη είναι η ποινική, ο Εισαγγελέας. Ο αδικούµενος (εδώ µάλλον εκβιαζόµενος) συγκεντρώνει τα στοιχεία που διαθέτει και τα θέτει υπ’ όψη του Εισαγγελέα. Αλλά ποια στοιχεία; Οι µίζες δεν έχουν τιµολόγιο, η σχετική αίτηση - πρόταση για µίζα δεν έχει αριθµό πρωτοκόλλου, δεν υποβάλλεται γραπτώς. Η τακτική ενός πεπειραµένου µανδαρίνου είναι να σε φέρει στο σηµείο να τον παρακαλάς να δεχθεί τη µίζα. Χατίρι σου κάνει. Και, τούτων ούτως εχόντων, οι λύσεις που διαθέτεις είναι δύο. Είτε να πληρώσεις ότι δεν πλήρωσες µέχρι τότε (και να ευχαριστήσεις τον Θεό), είτε να καταγγείλεις στην Αστυνοµία τον εκβιασµό, για να σου φωτογραφήσουν τα χαρτονοµίσµατα και να συλλάβουν τον εκβιαστή επ’ αυτοφώρω. ∆ιαλέγεις αυτό που θεωρείς περισσότερο ανώδυνο, γνωρίζοντας ότι, στη δεύτερη περίπτωση, έχεις «φωτογραφηθεί» και συ, και θα «πληρώνεις» στο υπόλοιπο της επαγγελµατικής σου ζωής στη συνοµοταξία των µανδαρίνων.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Είναι επίσης αναµενόµενο να έχει συνηθίσει σε µια στάθµη ζωής κάτω από την οποία δεν µπορεί να υποχωρήσει, και εποµένως τις µειώσεις µισθών, επιδοµάτων, επιτροπών, υπερωριών κλπ. που του επιβάλλονται να επιθυµεί και να προσπαθεί να τις αντισταθµίσει δι’ άλλου τρόπου. Βρισκόµαστε σε χρονική περίοδο αυξηµένου κινδύνου. Η περισσότερο άµεση αντίδραση είναι η «λευκή απεργία», που είναι νοµικώς απρόσβλητη. Ακούµε και διαβάζουµε συνεχώς ότι οι εφοριακοί υπάλληλοι δεν έχουν τη διάθεση να µαζέψουν τους φόρους. Αλλά και σε όλες τις ∆ηµόσιες Υπηρεσίες έχει ξαπλωθεί το σύστηµα, οι Επιτροπές δεν συνέρχονται, οι γνωµοδοτήσεις δεν συντάσσονται, οι παραλαβές δεν γίνονται, οι αποφάσεις δεν λαµβάνονται. Οι ενδιαφερόµενοι µπορούν (έστω και αν δεν µπορούν) να περιµένουν. Θα κλείσω µε µία απαράδεκτη κατάσταση που είχε διαµορφωθεί στα Πολεοδοµικά Γραφεία, και κινδυνεύει να επαναληφθεί µε τον Ελεγκτή Μηχανικό. Πρόκειται για τον έλεγχο των στατικών µελετών. Ο αρµόδιος συνάδελφος είχε µεταµορφωθεί σε ελέγχοντα του εαυτού του, συνέτασσε ο ίδιος τις µελέτες που ήλεγχε, έχοντας εξασφαλίσει την υπογραφή κάποιου άλλου, πολύ συχνά κάποιου αρχιτέκτονα.

Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, µε την απουσία ελέγχου της πολιτείας, την άρνησή της να βάλει «τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων», και την εξασφαλισµένη µονιµότητα της καρέκλας, ο µανδαρίνος έχει αποκτήσει τη βεβαιότητα ότι βρίσκεται στο απυρόβλητο, ότι το κράτος είναι δικό του και ότι µπορεί να παίρνει όποια απόφαση θέλει για λογαριασµό του κράτους, µε το δικό του αζηµίωτο φυσικά. ∆ιαβάσαµε όλοι προσφάτως ότι το ποσοστό των τυφλών είναι αυξηµένο στη Ζάκυνθο. Αλλά δεν µπορεί να συµβαίνει αυτό, µάλλον το ποσοστό της αυθαιρεσίας και της ασυδοσίας είναι αυξηµένο στη Ζάκυνθο, το ποσοστό των «ανοιχτοµάτηδων» είναι αυξηµένο. Στις µικρές κοινωνίες (κυρίως) γίνεται ασύστολη εκµετάλλευση των στενών προσωπικών σχέσεων των µανδαρίνων, ο ένας προστατεύει τα «συµφέροντα» του άλλου, ώστε να µπορεί να απολαύσει την ίδια µεταχείριση.

Συγκοινωνούντα δοχεία ανηθικότητας. Είναι εποµένως «φυσιολογικό» ένα πλήθος µανδαρίνων να έχει αποκτήσει περιουσία ή να διάγει ζωή που δεν δικαιολογείται από τις υπαλληλικές του αποδοχές.

Αυτό γινόταν και πολύ παληά, κακώς, άλλα τότε είχε εξασφαλίσει κάποια ανοχή, επειδή δεν γινόταν εκβιαστικά. Ο κλάδος συµβιβαζόταν να το θεωρεί ως ανεκτό συµπλήρωµα της κακής αµοιβής των υπαλλήλων. Στις µέρες µας όµως η κατάσταση είχε αγριέψει, είχε φτάσει στα όρια ή στην περιοχή του εκβιασµού. Ο ελέγχων υπέβαλε σε µαρτύρια τον υπογράφοντα και εποµένως (παράπλευρη απώλεια) τον ιδιοκτήτη ή τον κατασκευαστή ή τον επιχειρηµατία. Ο οποίος, την επόµενη φορά, σκεπτόταν ότι καλόν θα ήταν να έχει εξασφαλισµένη την έγκριση πριν από την υποβολή ή και πριν από τη σύνταξη της µελέτης. Εκτός του ότι θα µπορούσε να έχει και υπολογίσιµη βοήθεια στις εσωτερικές διαδικασίες του Πολεοδοµικού Γραφείου. Είχαµε φτάσει σε (παράνοµη) «κατάργηση» («εξωπέταξη») του συντάκτη ιδιοτικών στατικών µελετών. Ο ίδιος ή και µεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει σήµερα µε τον καινούργιο θεσµό του Ελεγκτή Μηχανικού, παρά το ότι αυτός δεν κατάγεται από την οικογένεια των «µανδαρίνων». Ο κίνδυνος µεγεθύνεται από την ασάφεια των Κανονισµών και των διαδικασιών, από την απειρία των υποψηφίων και από την επιθυµία τους να εφαρµόσουν και να «εκδικηθούν» για όσα έχουν υποστεί µέχρι σήµερα από τη λειτουργία της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης. Ο Ελεγκτής Μηχανικός είναι ένας εκκολαπτόµενος «µανδαρίνος». Το θέµα πρέπει να αντιµετωπισθεί ριζικά από το ΤΕΕ και τον Σύλλογο Πολιτικών Μηχανικών. σελ. 39

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Υπάρχει πάντα µία οδός διαφυγής από τα δυσάρεστα, µια δικαιολογία που σερβίρεται για να µη θιγούν τα «κακώς κείµενα», για να

µη δυσαρεστήσουµε κανένα, για να υποκριθούµε αισιοδοξία. «Όλα αυτά συµβαίνουν, αλλά το ποσοστό είναι µικρό, οι µανδαρίνοι είναι λίγοι».

Αναζητείται " Ηρακλής" για να αντιµετωπίσει τη "Λερναία Ύδρα" της Γραφειοκρατίας.

∆ιαφωνώ, το ποσοστό είναι µεγάλο, ξεπερνάει οποιαδήποτε επιτρεπόµενη ανοχή. Όταν µιλούµε για απαράδεκτη ∆ηµόσια ∆ιοίκηση εννοούµε ακριβώς αυτό, τον υπάλληλο - µανδαρίνο που εκµεταλλεύεται τη θέση του για να «πλουτίζει», που σε ταλαιπωρεί µέχρι να σε φέρει στα νερά του. Αυτόν που επινοεί, µε διαβολική ικανότητα νέες διατάξεις, για να προστατέψει, δήθεν, το συµφέρον του ∆ηµοσίου. Όλοι αυτοί οι κύριοι θα έπρεπε να απολυθούν για να µάθουν πώς βγαίνει το µεροκάµατο στο ελεύθερο επάγγελµα, µακρυά από το «πρυτανείον». Η διόρθωση της καταστάσεως είναι εξαιρετικά δύσκολη, εδώ αναφερόµαστε στην ανάγκη ανακάµψεως µιας ολοκληρωτικά µολυσµένης κοινωνίας, της οποίας τα πολλά µέλη έχουν συνηθίσει να θεωρούν ότι µπορούν να έχουν πρόσβαση σε κάθε παρανοµία, αν διαθέσουν τα κατάλληλα ανταλλάγµατα, και τα λιγώτερα (τα ευνοηµένα) µέλη θεωρούν ότι µπορούν να παρέχουν την πρόσβαση, αρκεί να απολαύσουν τα ανταλλάγµατα. Αυτή η συναλλαγή πρέπει να σταµατήσει, µε πραγµατικούς και αυστηρούς ελέγχους, και πολύ σκληρές ποινές. Αλήθεια, τι εξυπηρετεί ή απόκρυψη του ονόµατος αυτού του «αρµόδιου» που συλλαµβάνεται επ’ αυτοφώρω να χρηµατίζεται από εκβιαζόµενο; Είναι αποτρεπτική της µιµήσεως; Οι τρόποι «ολικής επαναφοράς» είναι οδυνηροί, η διόρθωση όµως είναι ανάγκη να γίνει και πρέπει να επιχειρηθεί αµέσως. σελ. 40

Ο ριζικός, αµέσου επιτυχίας, είναι αυτός που εφαρµόζεται σε ένα κοπάδι όταν, έστω και λίγα µέλη του, προσβληθούν από µολυσµατική ασθένεια. Εξολοθρεύεις το κοπάδι, και φτιάχνεις άλλο. Με αδέκαστα τσοπανόσκυλα, που δεν θα επιτρέψουν την ελεύθερη είσοδο στο νέο κοπάδι, ώστε να αποφευχθεί νέα µόλυνση. Πονάει πολύ βέβαια και πρέπει, επί πλέον, να έχεις το υγιές υλικό για να φτιάξεις το καινούργιο. Ο άλλος τρόπος θέλει χρόνο, υποµονή, επιµονή, αµεροληψία, αυστηρότητα και δίκαιη κρίση. Χρειάζεται να έχεις επίγνωση ότι πρέπει, και ότι προσπαθείς, να απολυµάνεις µια ολόκληρη κοινωνία από τη διαφθορά. Να πάρεις την αµετάκλητη απόφαση επιλογής προσώπων µε ήθος και ικανότητες, όχι µόνο µε την κοµµατική ταυτότητα, για να τους βάλεις επί κεφαλής των Υπηρεσιών. Αλλά πριν απ’ όλα χρειάζεται πολιτική βούληση, πολιτικό ήθος και ικανότητα. Σε στάθµη πολύ υψηλότερη από αυτήν που διαθέτουµε.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Αναλύσεις Τιµών Εργασιών: ∆υνατότητες και αδυναµίες

Σαφής και µονοσήµαντη περιγραφή των επιµέρους εργασιών, µε παραποµπές στα κατά περίπτωση ισχύοντα κανονιστικά κείµενα (προδιαγραφές, πρότυπα).

Επαρκές θεµατολόγιο άρθρων για την κάλυψη όλων των συνήθων εργασιών που εµφανίζουν ουσιώδεις κοστολογικές διαφοροποιήσεις.

Ενιαίος χαρακτήρας περιγραφικών άρθρων, για όλες τις κατηγορίες έργων

Ευέλικτο σύστηµα κωδικοποίησης άρθρων

Ευελιξία προσθήκης/τροποποίησης άρθρων

Επιµέλεια: Παν. Αναγνωστόπουλος, Πολ. Μηχ.

Η προκοστολόγηση των έργων Η προκοστολόγηση των έργων αποσκοπεί, στα αρχικά µεν στάδια ωρίµανσης του έργου στην λήψη απόφασης για την υλοποίησή του και την επιλογή της βέλτιστης µεταξύ των δυνατών εναλλακτικών λύσεων, στα επόµενα στάδια στην ένταξη του έργου σε πλαίσιο χρηµατοδότησης και την κατάρτιση προγράµµατος εκταµίευσης πόρων, τελικώς δε συνιστά την βάση αξιολόγησης της οικονοµικής προσφοράς των διαγωνιζοµένων. Όσο προχωρά η ωρίµανση των µελετών, τόσο ακριβέστερες µπορεί να είναι οι κοστολογικές εκτιµήσεις, µε εφαρµογή κατάλληλης µεθοδολογίας κατά περίπτωση. Αρχικά τα δεδοµένα του έργου είναι περιορισµένα, χονδροειδή και εν γένει ποιοτικής µορφής (π.χ. κατασκευή οδού συνολικού µήκους L, σε λοφώδες-ηµιορεινό ανάγλυφο, κατηγορίας ΑII, µε µία λωρίδα κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση + ΛΕΑ, µε γεφυρώσεις n1 κυρίων κωλυµάτων και περιορισµένα γεωλογικά προβλήµατα). Στο στάδιο αυτό η προκοστολόγηση µπορεί να γίνει µόνον µε ιστορικά κοστολογικά στοιχεία παρεµφερών έργων.

Πως µπορούν όµως να προσδιορισθούν οι τιµές µονάδος; Το κόστος των εργασιών εξαρτάται κατά κανόνα από τους ακόλουθους παράγοντες:

ποσοτική κλίµακα: µεγαλύτερες ποσότητες οδηγούν σε χαµηλότερο, κατά κανόνα, κόστος ανά µονάδα εργασίας

τοπικές συνθήκες: εδαφικές συνθήκες, καιρικές συνθήκες, προσπελασιµότητα στην θέση εκτέλεσης, διαθεσιµότητα υλικών, προσωπικού και µέσων

µεθοδολογία εκτέλεσης: αναφέρεται στην τεχνογνωσία και οργάνωση του κατασκευαστή (επιλογή εξοπλισµού, σειρά εκτέλεσης εργασιών, αυτοµατοποίηση διαδικασιών, πλεονέκτηµα λόγω διάθεσης µέσων/εγκαταστάσεων στην περιοχή εκτέλεσης των εργασιών κλπ) που µπορούν να επηρεάσουν σηµαντικά το κόστος.

Ακρίβεια υπολογισµών

Κατά συνέπεια η εκτίµηση του κόστους δεν είναι µονοσήµαντη. Οι µεθοδολογίες είναι βασικά δύο:

Χρόνος απασχόλησης για την προκοστολόγηση

Απαιτείται προς τούτο υποδοµή συγκέντρωσης - επεξεργασίας - διαχείρισης στοιχείων κόστους διαφόρων κατηγοριών έργων, σε επίπεδο Μονάδων Τελειωµένου Φυσικού Αντικειµένου (ΜΤΦΑ). Στα επόµενα στάδια της Μελέτης η προκοστολόγηση θα πρέπει να βασισθεί σε κάποιο σύστηµα τιµών µονάδος, το οποίο πρέπει να πληροί ορισµένα βασικά χαρακτηριστικά:

οι αναλύσεις τιµών η στατιστική ανάλυση τιµών µονάδος εργασιών εκτελεσθέντων έργων

Οι αναλύσεις τιµών Η ιστορία των Αναλύσεων Τιµών Εργασιών στην Ελλάδα είναι αρκετά µακρά. Για πολλές δεκαετίες υπήρξε η βάση προκοστολογήσεως των ∆ηµοσίων Έργων. Οι τελευταίες εκδόσεις των Αναλύσεων Τιµών (για να µην αναφερθούµε στις προπολεµικές Αναλύσεις Τιµών του ΤΕΕ από το 1937 και στην παλιά Πράσινη Ανάλυση του 1968) χρονολογούνται από το 1975.

σελ. 41

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Η µόνη "αναβάθµιση" έγινε στην Ανάλυση Τιµών Έργων Οδοποιίας (ΑΤΕΟ) το 1994, µε την εισαγωγή νέας µεθοδολογίας υπολογισµού της ηµερήσιας δαπάνης των µηχανηµάτων έργων οδοποιίας. Οι αναλύσεις τιµών τέθηκαν στο οριστικά στο περιθώριο το 2004, µε την έναρξη εφαρµογής των Νέων Ενιαίων Τιµολογίων (NET) του τ. ΥΠΕΧΩ∆Ε, τα οποία βασίζονται σε προκαθορισµένες τιµές οροφής ανά εργασία, τις οποίες προσδιορίζουν Επιτροπές στελεχών του Υπουργείου (διατίµηση δεν λέγεται αυτό;). Παραδόξως, οι παλιές αναλύσεις τιµών εξακολουθούν να χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό των συντελεστών αναθεώρησης των εργασιών κατ' άρθρο.

Κλίση του εδάφους εκτέλεσης των εκσκαφών (εγκάρσια και κατά µήκος). Απόσταση προώθησης εκσκαπτόµενου υλικού. Τύπος λεπίδας προωθητού. Σκληρότητα του εκσκαπτόµενου εδάφους. Τύπος προωθητού.

Εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι η ηµερήσια απόδοση ενός προωθητή κατηγορίας Cat D9R (ισχύος κiνητήρος 380 PS) είναι από 300 έως 3 1.800 m .

Η δοµή όλων των Αναλύσεων Τιµών σε γενικές γραµµές συνοψίζεται ως εξής: Ποσότητα πόρου (απασχόληση προσωπικού ή εξοπλισµού και ενσωµάτωση υλικών) x τιµή µονάδος (απ’ ευθείας από την Τιµαριθµική ή βάσει βοηθητικής τιµής που προκύπτει µε τον ίδιο τρόπο). Άθροισµα γινοµένου (ποσότητα πόρου) x (τιµή µονάδος).

Παραδείγµατος χάριν, το άρθρο που αναφέρεται στις γενικές εκσκαφές σε έδαφος γαιώδες – ηµιβραχώδες έργων οδοποιίας (Ο∆Ο-1123Α) διαµορφώνεται ως εξής: ηµερήσια δαπάνη προωθητή κατηγορίας Cat D8 ηµερήσια απόδοση

=

Η∆ (509) 1000

Ο παρανοµαστής είναι σταθερός (!!), αδιακρίτως των συνθηκών εκτέλεσης της εργασίας, ο δε αριθµητής, µεταβάλλεται µεν από τρίµηνο σε τρίµηνο µε βάση τον προναφερθέντα µηχανισµό, αλλά ο εξοπλισµός που χρησιµοποιείται για τις γενικές αυτές εκσκαφές παραµένει σταθερός και αµετάβλητος.

3

Πόσο κοστίζει λοιπόν 1,00 m γενικών εκσκαφών σε έδαφος Γ-Η ; 3

Από το Caterpillar Performance Handbook

Αλλά ούτε και η ηµερήσια δαπάνη είναι µονοσήµαντη. Εξαρτάται από σειρά παραγόντων: Κατασκευαστής µηχανήµατος (Caterpillar, Komatsu, Allis, Samsung κλπ.): µηχανήµατα της αυτής ισχύος κινητήρος έχουν διαφορετική τιµή κτήσεως, αλλά και διαφορετικά τεχνολογικά χαρακτηριστικά Tρόπος πληρωµής (χρηµατοδότηση, leasing κλπ) Καινούργιο, παλαιό, µεταχειρισµένο ή ανακατασκευασµένο µηχάνηµα.

Κατά την ΑΤΕΟ: 700 €/ηµ / 1000 m /ηµ = 3 0,70 €/m

Ικανότητα και εµπειρία χειριστή.

(πρόσφατη τιµή κατά προσέγγιση).

Πολιτική επισκευών και συντήρησης εξοπλισµού της εργοληπτικής επιχειρήσεως.

Κατά την Caterpillar, την γνωστή εταιρεία κατασκευής µηχανηµάτων έργων, όπως αναλύεται στο Performance Handbook που εκδίδει εδώ και δεκαετίες (σήµερα κυκλοη φορεί η 41 έκδοση), η απόδοση του προωθητού εξαρτάται από σειρά παραµέτρων: σελ. 42

Τα ανωτέρω µπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε διαφορά κόστους min : max = 1:5 (!)

3

Τι µπορεί λοιπόν να σηµαίνει κόστος 1,0 m εκσκαφών Γ-Η; Είναι µήπως η σχέση Η.∆. / απόδοση σταθερή;

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Είναι αυτονόητο: Η παραπάνω σχέση δεν εκφράζει κάποιο συγκεκριµένο κόστος, αλλά κάποια "τιµή µονάδος’’ γενικώς και αορίστως. Το αυτό συµβαίνει και µε τα περισσότερα άρθρα των "Αναλύσεων Τιµών", µε εξαίρεση (πιθανώς) τις εργασίες στις οποίες η συµµετοχή των υλικών στην ολική δαπάνη είναι σηµαντική. Αλλά και στις περιπτώσεις αυτές τίθεται θέµα αξιοπιστίας και ερµηνείας της τιµής των υλικών που δίδεται από κάποια "Τιµαριθµική".

Οι αγωγοί από χαλυβδοσωλήνες είχαν σταθερή τιµή ανά µέτρο κατά διάµετρο, ανεξαρτήτως της χάραξης και του πάχους του ελάσµατος! Η µεθοδολογία αυτή προκοστολογήσεως των έργων, τύπου "ρετσέτας", υπήρξε πράγµατι µία εύκολη "λύση". Κανένας προβληµατισµός για το κόστος των έργων! Τι χρειάζονται οι Κοστολόγοι Μηχανικοί, για ποιόν λόγο να προβληµατίζονται οι Υπηρεσίες ανάθεσης των έργων; Εµείς είχαµε τις "αναλύσεις"!

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η τιµή µονάδος µιάς µόνον δικλείδας τύπου πεταλούδας Φ1000/16 atm είναι σηµαντικά µεγαλύτερη (ίσως και περισσότερο από 20%) από την τιµή µονάδος τριών ιδίων δικλείδων. Αυτό αποτελεί κανόνα της αγοράς! Τι προσέφεραν οι "αναλύσεις τιµών" που µέχρι πρόσφατα εχρησιµοποιούντο; Τίποτα περισσότερο και τίποτε λιγότερο από τον πλήρη αποπροσανατολισµό από µία ορθολογική προσέγγιση της προκοστολόγησης των έργων. Οι εµπλεκόµενοι µε την δηµοπράτηση των έργων οδοποιίας φορείς έχοντας στα χέρια τους "εγκεκριµένες αναλύσεις τιµών" (δηλαδή ρετσέτες) δεν είχαν κανένα λόγο να προβληµατισθούν για το πραγµατικό κόστος των εργασιών. Αντίθετα, βλέποντας τις µεγάλες εκπτώσεις που προσέφεραν οι ενδιαφερόµενοι κατασκευαστές µείωναν αρκετές φορές, τελείως αυθαίρετα, ενδεχοµένως και πιεζόµενοι, τις τιµές εφαρµογής που προέκυπταν από τις "αναλύσεις τιµών" προκειµένου το έργο …"να χωρέσει" στην διαθέσιµη πίστωση. Στην συνέχεια, µετά την δηµοπράτηση, υπήρχε η δυνατότητα σύνταξης Συγκριτικών Πινάκων και Νέων Τιµών Μονάδος (µε διάφορες αλχηµιστικές συγκρίσεις των αποδόσεων "παρεµφερών" άρθρων). Το "εν µέτρον κυβικόν" γενικών εκσκαφών σε έδαφος Γ-Η ετιµάτο 0,70 €/m3. (λ.χ.) ανεξαρτήτως της φύσεως του έργου, της ποσότητας και των τοπικών συνθηκών εκτέλεσης. Το ίδιο για την αστική οδοποιία, το ίδιο για τον αυτοκινητόδροµο! Οι µεταφορές των προϊόντων εκσκαφών ήταν και αυτές σταθερές (περίπου 0,25 € ανά κυβοχιλιόµετρο) και προφανώς ανεξάρτητες της ταχύτητας των ανατρεποµένων αυτοκινήτων(!), το ίδιο για χωµατόδροµο, το ίδιο για ασφαλτοστρωµένο δρόµο, το ίδιο για τριαξονικό, τετραξονικό ή dumper των 60 ton!!

Όµως, ακόµη και στην µακρυνή Κίνα αποφοιτούν 7.000 Κοστολόγοι Μηχανικοί ετησίως. Στην χώρα µας δηµιουργήθηκαν απασών των Ειδικοτήτων Πολυτεχνικές Σχολές, αλλά κανένα τµήµα Κοστολόγων Μηχανικών.

∆εν γίνεται µε τον τρόπο αυτό η προκοστολόγηση των έργων (ούτε βέβαια και η κοστολόγηση, απαραίτητη για την κατάρτιση των οικονοµικών προσφορών). Το κόστος κάθε εργασίας είναι παραµετρικό:

Ούτε η σύνθεση των συνεργείων είναι µονοσήµαντη. Ούτε οι αποδόσεις προσωπικού και µέσων είναι σταθερές. Ούτε οι τιµές των ενσωµατουµένων υλικών είναι σταθερές. Ούτε τα στοιχεία εµµέσου κόστους είναι σταθερά (το … περίφηµο ΓΕ και ΟΕ δεν είναι σταθερό!).

σελ. 43

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Τι είναι σταθερό; Σταθερό είναι το αντικείµενο και οι απαιτήσεις εκτέλεσης κάθε εργασίας: Οι γενικές εκσκαφές, είτε µεγάλης είτε µικρής κλίµακας πρέπει να γίνονται µε συγκε-κριµένες γεωµετρικές ανοχές και µε συγκε-κριµένες απαιτήσεις προστασίας της σκάφης από εισροή οµβρίων κ.ο.κ., σύµφωνα µε την αντίστοιχη ΕΤΕΠ (Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές, µετεξέλιξη των ΠΕΤΕΠ). Το αυτό ισχύει και για τις κατασκευές από σκυρόδεµα: εδώ έχει εφαρµογή το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 206-1, ο Κανονισµός Τεχνολογίας Σκυροδέµατος και αρκετές ακόµη κανονιστικές διατάξεις, για όλες ανεξαρτήτως τις κατασκευές (µικρές ή µεγάλες, εγγύς αστικών κέντρων ή σε αποµακρυσµένες περιοχές, σε µικρό ή µεγάλο ύψος από την στάθµη εργασίας κλπ). Οι απαιτήσεις αντοχής, ανθεκτικότητας, ανοχών και επιφανειακών τελειωµάτων για κάθε συγκεκριµένο τύπο κατασκευής είναι παντού ίδιες, όχι όµως και το κόστος Το κόστος πρέπει κάθε φορά να υπολογίζεται και να τεκµηριώνεται. Και τούτο απαιτεί γνώση των µεθόδων κατασκευής, γνώση του µηχανικού εξοπλισµού έργων, γνώση της αγοράς δοµικών υλικών, γνώση των διαδικασιών οργάνωσης και διαχείρισης των εργοταξίων, αλλά και µελέτη των τοπικών συνθηκών και των συµβατικών απαιτήσεων κατασκευής εκάστου έργου.

Προσοχή όµως! Η διαχείριση και αξιοποίηση των στοιχείων αυτών δεν µπορεί να γίνεται από τον κάθε Μηχανικό. Οι Μελετητές των Συγκοινωνιακών Εργων, είναι µεν άριστοι γνώστες των θεµάτων χάραξης και σχεδιασµού ενός οδικού έργου και των σχετικών προδιαγραφών, αλλά τούτο δεν σηµαίνει ότι γνωρίζουν εξ ίσου καλά την τεχνολογία των εκσκαφών, τα της παραγωγής αδρανών σκυροδέµατος, οδοστρωσίας και ασφαλτοµιγµάτων, την τεχνολογία των ξυλοτύπων και των πασσάλων, τις δυνατότητες του εξοπλισµού συνεχούς διάστρωσης σκυροδέµατος (τύπου Gomakο) κλπ ...

Η προσέγγιση αυτή είναι επιστηµονικώς ορθή και, βεβαίως, προϋποθέτει γνώσεις, εµπειρία και προσπέλαση σε κοστολογικές βάσεις δεδοµένων. Αποτελεί, άλλωστε, την µόνη οδό για την προώθηση των εκάστοτε οικονοµικοτέρων λύσεων και την αξιολόγηση εναλλακτικών τρόπων υλοποίησης του έργου. Λόγω του ότι η µεθοδολογία αυτή έχει επικρατήσει διεθνώς, διατίθενται σήµερα στην αγορά αξιόλογα εργαλεία ανάλυσης και παρακολούθησης του κόστους, όπως το PRIMAVERA, το MS PROJECT κλπ. Παράλληλα διατίθενται σε συνδροµητική βάση εκτενέστατες και πλήρως επικαιροποιηµένες κοστολογικές βάσεις δεδοµένων (ενδεικτικά αναφέρονται τα συστήµατα SPON’s της Μεγ. Βρετανίας, StLB-Bau, STLK, STLW της Γερµανίας, R.S. Means των ΗΠΑ, Batiprix της Γαλλίας κλπ). Είναι προφανές ότι µπορεί να δηµιουργηθεί και στην Ελλάδα ανάλογη κοστολογική βάση δεδοµένων, όπως είχε πολλάκις προταθεί από το ΙΟΚ, η οποία θα παρέχει στοιχεία κόστους υπό διάφορες συνθήκες εκτέλεσης για όλα τα άρθρα των Νέων Ενιαίων Τιµολογίων του τ.ΥΠΕΧΩ∆Ε.

σελ. 44

Οι Mελετητές Yδραυλικών Έργων γνωρίζουν άριστα τα του σχεδιασµού των δικτύων βαρύτητος και υπό πίεση, αλλά δεν µπορεί να θεωρηθεί δεδοµένο ότι είναι κατά κανόνα γνώστες των τεχνολογιών συγκόλλησης διαφόρων τύπων σωλήνων ή των τεχνολογιών τοποθέτησης υπογείων σωλήνων χωρίς όρυγµα (trenchless excavation, pipejacking).

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Στην χώρα µας η εµµονή στις "αναλύσεις τιµών" επί σειρά ετών και πρόσφατα στο σύστηµα προκαθορισµένων τιµών οροφής ανά εργασία (η πρακτική που έχει υιοθετηθεί από το τ. ΥΠΕΧΩ∆Ε µε τα ΝΕΤ) είχε ως αποτέλεσµα πλήρη ανυπαρξία "κοστολογικής κουλτούρας". ∆εν απέχουµε πολύ από τον να µην γνωρίζουµε πόσο πραγµατικά κοστίζουν τα έργα! Και βεβαίως µε τα υπάρχοντα τιµολόγια δεν µπορούν να δοθούν απαιτήσεις σε ερωτήµατα όπως π.χ.:

Οι Μελετητές αυτοί µπορούν να παραδώσουν υψηλής στάθµης µελέτες και να προµετρήσουν τις προβλεπόµενες επί µέρους εργασίες κατ’ άρθρο τυποποιηµένων τιµολογίων (όπως τα ΝΕΤ της ΓΓ∆Ε), αλλά η κατάρτιση ενός, επαρκούς ακριβείας, προϋπολογισµού δαπάνης του έργου, απαιτεί πρόσθετες εξειδικευµένες γνώσεις, που µόνον µερικοί από τους Μελετητές διαθέτουν! Κάποιοι άλλοι πρέπει να ασχοληθούν µε το αντικείµενο αυτό, κάποιοι περισσότερο ειδικοί, οι Κοστολόγοι Μηχανικοί !

Building Cost Information Service (BCIS) of the Royal Institution of Chartered Surveyors

Και όταν το έργο είναι µεγάλο απαιτείται και περαιτέρω έλεγχος του παραδοτέου των Κοστολόγων από Ειδικούς Συµβούλους Ελέγχου, τους auditors. Έτσι γίνεται παντού!

Είναι προτιµότερο να εφαρµοσθεί (σε µια συγκεκριµένη χάραξη οδού) άκαµπτο οδόστρωµα µε σκυρόδεµα ή εύκαµπτο µε ασφαλτοµίγµατα; Και γιατί;

Σηµειώνεται ότι για την απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτηµα, πλην της λειτουργικής ανάλυσης των εργασιών κατασκευής κάθε τύπου οδοστρώµατος, απαιτείται να υπολογισθεί το Κόστος Κύκλου Ζωής της κατασκευής (LCCA: Life Cycle Cost Analysis) προκειµένου να συναχθούν και να τεκµηριωθούν τα όποια συµπεράσµατα. Αλλά η Χώρα δεν έχει πραγµατοποιήσει ούτε καν το πρώτο βήµα προς την κατεύθυνση αυτή. Από τα παραπάνω ολίγα -γνωστά εν πολλοίς και σε πολλούς- είναι εµφανής η ανάγκη αναπτύξεως ενός συγχρόνου συστήµατος αναλύσεων τιµών, που αφ' ενός θα βασίζεται σε πλήρως τεκµηριωµένη διαδικασία προσδιορισµού του κόστους των συντελεστών παραγωγής (προσωπικού, µηχανικού εξοπλισµού και ενσωµατουµένων υλικών) και αφ' ετέρου θα λαµβάνει υπόψη τις συνθήκες εκτέλεσης των εργασιών (µε διάκριση σε ευνοϊκές, συνήθεις και δυσχερείς συνθήκες εκτέλεσης). Ενα τέτοιο σύστηµα, κατάλληλα υποστηριζόµενο µπορεί να αποτελέσει ένα σηµαντικό βοήθηµα για την ρεαλιστική τιµολόγηση και κοστολόγηση των έργων. Ηδη µε πρωτοβουλία των Εργοληπτικών Οργανώσεων έχει αναπτυχθεί και τεκµηριωθεί ένα νέο, σύγχρονο σύστηµα αναλύσεων τιµών, το οποίο βασίζεται στην έννοια του συνεργείου εκτέλεσης των εργασιών (προσωπικό, εξοπλισµός και µέσα), το οποίο ολοκληρώνει συγκεκριµένη ποσότητα εργα-σιών ανά ηµέρα, ανάλογα µε τις τοπικές συνθήκες του έργου (π.χ. ευνοϊκές - συνήθεις δυσχερείς).

σελ. 45

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Προϋπόθεση για την λειτουργία και διαρκή επικαιροποίηση ενός τέτοιου συστήµατος είναι η ύπαρξη ενός Παρατηρητηρίου Προϊόντων ∆οµικών Κατασκευών, ενός φορέα που θα παρακολουθεί την εξέλιξη του κόστους των συντελεστών παραγωγής των έργων (µικτά ηµεροµίσθια προσωπικού, τιµές υλικών, προϊόντων, µηχανηµάτων και εξοπλισµού), αλλά και τις τεχνολογικές εξελίξεις. Πλήρης τεκµηρίωση του νέου αυτού Συστήµατος Αναλύσεων Τιµών, και πρόταση για την οργάνωση και λειτουργία του Παρατητηρίου, έχουν υποβληθεί στην ΓΓ∆Ε, τον ∆εκέµβριο του 2010, στο πλαίσιο των εργασιών της ειδικής Επιτροπής που συγκροτήθηκε από το Υπουργείο για την προώθηση θεµάτων τιµολόγησης και αναθεώρησης των εργασιών των ∆ηµοσίων Εργων.

Η ελικοειδής πεζογέφυρα της Σιγκαπούρης

Ουδέν όµως νεώτερο µέχρι σήµερα ... Επισήµανση κρισίµων θεµάτων για την προκοστολόγηση και τιµολόγηση των έργων Με βάση τα προαναφερθέντα, τα συµπεράσµατα - προτάσεις για το δέον γενέσθαι θα µπορούσαν να συνοψισθούν ως εξής:

∆ιατήρηση και συνεχής εµπλουτισµός του περιγραφικού µέρους των Νέων Ενιαίων Τιµολογίων της ΓΓ∆Ε, τα οποία στην τελευταία τους έκδοση (2013) έχουν "διασυνδεθεί" µε τις ΕΤΕΠ και τα Εναρµονισµένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα.

∆ηµιουργία κοστολογικής βάσης δεδοµένων βάσει των ΝΕΤ και διαρκής επικαιροποίησή της.

Ίδρυση, στελέχωση και λειτουργία του ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ Π∆Κ

Θεσµοθέτηση του προταθέντος από τις Εργοληπτικές Οργανώσεις Νέου Συστήµατος Αναλύσεων Τιµών

Θεσµοθέτηση νέου συστήµατος προσδιορισµού της αναθεώρησης των εργασιών, το οποίο θα βασίζεται στις Νέες Αναλύσεις ή σε δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ

ΣΟΒΑΡΗ και ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ αντιµετώπιση της προκοστολόγησης µε βάση τις αρχές της λειτουργικής ανάλυσης.

σελ. 46

Το νέο κτίριο της CCTV στα ανατολικά της Απαγορευµένης Πόλης του Πεκίνου

Η πεζογέφυρα Lujiazui στην περιοχή Pudong της Σαγκάης

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΠΡΟΤΑΣΗ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ & ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Μιχάλης Φωτιάδης, Αρχιτέκτων "Πολιτισµός είναι η Εθνική µας ∆ύναµη" υπογραµµίζει κάθε πρόσφατη κυβέρνηση, κάθε σκεπτόµενος πολίτης, κάθε τουριστικός φορέας.

Χάσαµε την πόλη εθελοντισµού των Ολυµπιακών 2004. Ξεφούσκωσε το «φτιαχτό» χαµόγελο. Περιµέναµε τουρίστες από την επιτυχία της Ολυµπιάδας αλλά απ' τα διάτρητα σύνορά µας κατέφθαναν πλήθη λαθροµετανάστες, πορνεία εισαγωγής και παράλληλα αύξηση απροστάτευτων ναρκοµανών στους δρόµους του Ψυρρή, του Κεραµεικού. Υποβαθµίστηκε το ιστορικό Κέντρο από διεθνή επαιτεία, παζάρια µικροπωλητών, γκράφιτι γάγγραινα στους τοίχους της Αθήνας, ελέω φοβισµένης ή ανύπαρκτης αστυνόµευσης.

Στα ∆εκεµβριανά 2008 η έκρηξη της νεολαίας είχε αφορµή την αστυνοµική δολοφονία ενός άτυχου εφήβου. Συνέχισε το πλιάτσικο, η φλεγόµενη ιδιοκτησία στο εµπορικό κέντρο, Ερµού, Αµαλίας, Σκουφά. Φοιτητές εµπρηστές: διεθνής είδηση µιας Ελλάδας σε «απαγορευτική οδηγία». Εγκαταλείφθηκε η Πατησίων, έπεσε ο τζίρος των καταστηµάτων 60%, στο Κέντρο έκλεισε το 50% των µαγαζιών.

σελ. 47

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Αυτοκτονισιακές αντιδράσεις µε επιβάτες κρουαζιερόπλοιων να κοιµούνται στις αποβάθρες, διαρκείς απεργίες, διαδηλώσεις, πολιτιστικοί κόµβοι αυθαίρετης κακοποίησης όπως: Υπηρεσία Νεωτέρων µνηµείων στην Πλάκα, Μουσείο Λαϊκής Τέχνης αναστηλωµένο κάτω από την Ακρόπολη, Έξοδος Αρχαιολογικού Χώρου Κεραµεικού, τα µάρµαρα Ακρόπολης ως πανώ ακραίων διαδηλωτών. Τελικά το προς σωτηρία γκέτο Οµόνοιας µε παρεµπόριο, αδήλωτους µετανάστες, ναρκοµανείς και πορνεία εισαγωγής, µεταφέρθηκε στο καµάρι της Πλατείας Συντάγµατος µε κατάληψη των «Αγανακτισµένων».

σελ. 48

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Πριν ενσκήψει η οικονοµική κρίση, πρόλαβαν τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου Ακρόπολης. Μετά 40 χρόνια δισταγµών, παλινωδιών, αθηναϊκής γκρίνιας και µιζέριας, πρώτα οι ξένοι επισκέπτες και µετά το πανελλήνιο δέχθηκαν την προβολή του κλασσικού µας πολιτισµού.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Ε.Α.Μ.), µε τη µεγαλύτερη συλλογή Κλασσικών εκθεµάτων σε ολόκληρο τον κόσµο, έκλεισε δυο χρόνια για «ένα νοικοκύρεµα προετοιµασίας των Ολυµπιακών», χωρίς όραµα ή πρόγραµµα αναγκαίας ανάπτυξης. Εκθέµατα κλιµατισµένα µπήκαν πυκνά, πυκνά, «σε τάξη» µε επιγραφές. Πώς οργανώνεται όµως έκθεση αρχαιοτήτων συµπαγούς ιχθυοτροφείου δίχως χώρο επισκεπτών; Ο χάλκινος Ποσειδώνας πώς στοχεύει το δόρυ του πάνω από εκθέµατα;

σελ. 49

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Ας θυµηθούµε το δαιδαλώδες παλιό Λούβρο όπου ο Ι.Μ. Ρei δηµιούργησε νέο πυρήνα εισόδου (την Πυραµίδα) και οργάνωση µουσειακών χώρων επωφελούς λειτουργίας. Σε άλλη υπόγεια επέκταση, το πολιτιστικό Ινστιτούτο Smithsonian στην Washington D.C., διατήρησε το φυτεµένο πάρκο µε αρχιτέκτονες τους Shepley, Bulfinch and Richardson (γραφείο 150 ετών). Αύξησε την επιφάνειά του κατά τρία εκθεσιακά υπόγεια για συλλογές τέχνης Αφρικής και Ασίας µε δύο περίπτερα εισόδων άλλου λογότυπου για κάθε ήπειρο.

σελ. 50

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Σύγχρονα κέντρα πολιτισµού έγιναν διεθνείς ταξιδιωτικοί µαγνήτες, όπως η µεγαλειώδης βιβλιοθήκη Αλεξάνδρειας του Snohetta στην Αίγυπτο, το Guggenheim του Φράνκ Γκέρυ στο Μπιλµπάο ή το Maxxi της Ζάχα Χαντίντ στην Ρώµη. Μετά την εισαγωγή έρχοµαι στο αντικείµενο της εισήγησής µου: προτείνω την προκήρυξη ενός ∆ιεθνούς Αρχιτεκτονικού ∆ιαγωνισµού, επέκτασης και αναβάθµισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου που οφείλουµε στους συνανθρώπους µας. Η οικονοµική κάλυψη θα µπορούσε να εξασφαλισθεί από συνδυασµό φορέων του εξωτερικού και Ελλήνων ευαισθητοποιηµένων στον Πολιτισµό µας. Είναι έργο εφικτών πλαισίων χρόνου και οικονοµικού προγραµµατισµού.

∆εν είναι όραµα Αρχαιολογικού Πάρκου στο Ελληνικό όπως είχα προτείνει «µε υψηλά ιδανικά» για την επί 15ετία "αδρανή" έκταση του παλιού Αεροδροµίου.

σελ. 51

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Για να καλύψουµε το εθνικό οικονοµικό χρέος πώς θα σταµατήσει το 'φάστ-τρακ' µετατροπής του σε παραθαλάσσιο Λας Βέγκας µε µαρίνα και καζίνο-ξενοδοχεία µε τον Καταλανό Αθεµπίγιο ως οδηγό σχεδιασµού; Ελπίζουµε στους Άραβες του Κατάρ που έχουν στο Λονδίνο το Canary Wharf ως εύσηµο επιτυχίας. Μα µήπως όµως έχουµε κι άλλους µουστερήδες;

Η αλλαγή θέσης του ΕΑΜ έχει αποκλειστεί αφού δεν υπάρχει βούληση µετεγκατάστασης. Ας αναλύσουµε την άµεση περιοχή για υπόγεια επέκταση µαζί µε διαµόρφωση υπαρχόντων κτιρίων. Να οι γειτονικοί χώροι που µελετήθηκαν για πτέρυγες επέκτασης.

σελ. 52

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 1.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών

Είναι ο εκθεσιακός πυρήνας στην Πατησίων µε ανέγερση το 1866 σε οικόπεδο δωρεάς Ελένης Τοσίτσα µε αρχιτέκτονα τον Ludwig Lange. Ο Ερνέστος Τσίλλερ συνέχισε τη διαµόρφωση πρόσοψης και επίβλεψης.

Τα 11.000 εκθέµατα κατανέµονται σε: • Προϊστορικά Γλυπτικής • Αγγείων & Μικροτεχνίας (κεραµικά και συλλογή Σταθάτου) • Έργων Μεταλλοτεχνίας • Αιγυπτιακά & Ανατολικά • Βιβλιοθήκη, φωτοαρχείο • Εργαστήρια συντήρησης • Αµφιθέατρο • Περιοδικές εκθέσεις • Πωλητήριο Αρχαίων Πόρων • Κέντρο επιστηµονικής έρευνας.

2

Τα 10.000 m εκθεσιακών χώρων θα ανασυνταχθούν στην συνολική µουσειολογική µελέτη. Τα αποθηκευµένα ευρήµατα θα καταχωρηθούν σε ενιαίο ψηφιακό αρχείο.

σελ. 53

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 2.

Προκήπιο Εισόδου του ΕΑΜ 2

13 στρέµµατα µε πρόβλεψη για τρία εκθεσιακά υπόγεια 36.000 m λόγω ανύπαρκτου αρχαιολογικού ορίζοντα.

Ο ∆ιαγωνισµός θα προδιαγράψει κάτω από κηποτεχνική επιφάνεια πέντε υπόγεια εξ ών δύο για εγκαταστάσεις και στάθµευσης αυτοκινήτων. Μεγάλοι σύµµαχοι το έξυπνα χειριζόµενο φώς, φυσικό και τεχνητό, η βιοκλιµατική ενέργεια και η κάθετη κυκλοφοριακή σύνδεση µε την υπάρχουσα ανωδοµή.

3. Πεζόδροµος οδού Τοσίτσα Από την Μπουµπουλίνας ως την Πατησίων, 300 m µήκος, φάρδους 25, αποτελούν 7.5 στρέµµατα. Θα 2 µπορούν να διαµορφώσουν δύο εκθεσιακά υπόγεια 14.000 m µε βοηθητικά στο τρίτο. Η παλιά κοίτη ρέµατος αποκλείει αρχαιολογικά ευρήµατα. Μόνη ανάγκη υπόγεια στεγανολεκάνη στην αντιστήριξη µπετόν. Φυτεµένος πεζόδροµος θα καλύπτει την επέκταση, µια αλλαγή της εικόνας τοξικοµανών που κοιµούνται µεταξύ σκουπιδιών κι αφόδευσης, τροµοκρατώντας Έλληνες και ξένους επισκέπτες.

σελ. 54

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

4. Ακροπόλ Παλάς Επί της Πατησίων, απέναντι του ΕΑΜ, του αρχιτέκτονα Σωτήρη Μαγιάση, 1926. Μεγαλοπρεπές οκταώροφο ξενοδοχείο µεσοπολέµου. Το 1973 από 'κει κινηµατογραφήθηκε η εξέγερση του Πολυτεχνείου και η εισβολή άρµατος µάχης. Αρχές δεκαετίας 1980 λειτουργούσε, ενώ το 1991 κηρύχθηκε διατηρητέο απ' το Υπουργείο Πολιτισµού που το αγόρασε κατόπιν. Οι όψεις απολεπίζονται ενώ µετανάστες και ναρκοµανείς στεγάζονται στην καταρρέουσα πολυτέλεια. Οι διπλανές πολυκατοικίες φοβούνται πρόσβαση διαρρηκτών. Το Υπουργείο Πολιτισµού έχει ήδη µελετήσει τη µεταφορά στο Ακροπόλ Παλάς της νέας έδρας του. Ελπίζουµε να διαθέσει το ∆ώµα του για επισκέπτες του υπόγειου ΕΑΜ από ανεξάρτητη είσοδο, δηµιουργώντας περισκόπιο του ορίζοντα της πόλης µε Ακρόπολη, Λυκαβητό και Σαρωνικό ανάµεσα στις κλιτείς του Λεκανοπεδίου : ένα Καφέ, Εστιατόριο, Ταράτσα Εκδηλώσεων. Την αποκατάσταση (µε αντισεισµική ενίσχυση) αναλαµβάνει το ΠΕΠ Αττικής για 12 εκ. € απ' το καλοκαίρι 2011.

σελ. 55

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 5. Τα γραφεία Υπουργείου Πολιτισµού & Τουρισµού Μπουµπουλίνας 20-22 Είχαν αρχιτέκτονα τον Κυπριανό Μπίρη, 1932, µετέπειτα καθηγητή του ΕΜΠ και πατέρα των καθηγητών Τάσου και ∆ηµήτρη Μπίρη.

2

Η πενταόροφη λύση 4.500 m ήταν έδρα της ΚΥΠ για δέκα χρόνια δίπλα στην Υποδιεύθυνση Ασφάλειας, µε ταράτσα βασανιστηρίων αντιστασιακών (και του δέσµιου Μίκη Θεοδωράκη: κωδικά χτυπήµατα «τακ-τακ εσύ, τακ-τακ εγώ»). Στα µέσα του '80 η ΚΥΠ µεταστεγάζεται µε ταµπέλα «Αντιπαροχή». Ειρωνεία ότι το ΚΚΕ το αγοράζει 100 εκ. δρχ. για έδρα του Κόµµατος. Το 1992 επί πρωθυπουργίας Κ. Μητσοτάκη το κτίριο γίνεται ∆ιοίκηση ΥΠΠΟ έναντι 1,17 δις δρχ όπως δηλώνει το ΚΚΕ.

Το Υπουργείο Πολιτισµού καταλαµβάνει σήµερα 360 κτίρια, διαχωρισµένα σε προϊστορικά, κλασικά, βυζαντινά, νεωτέρων. Λήψεις χώρου αναµονής και Αίθουσας του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συµβουλίου όπου η εβδοµαδιαία σύσκεψη κρατά πέρα απ' τα µεσάνυχτα.

6. Ως προς το Κτίριο του ΕΜΠ της Πατησίων Αθηναίοι αναρωτιούνται χρόνια γιατί δεν συνενώνονται σε ένα Μουσείο τα δύο γειτονικά Νεοκλασσικά. Λόγω κληροδοτήµατος όµως δεν υπάρχει περίπτωση αλλαγής χρήσης ή απαλλοτρίωσης του ιστορικού συγκροτήµατος ΕΜΠ. Το Πολυτεχνείο Πρωτολειτούργησε το 1837 ως Βασιλικό Σχολείο των Τεχνών µόνο «τας Κυριακάς και εορτάς». Το 1840 γίνεται καθηµερινό µε προσφορά της ∆ούκισσας της Πλακεντίας για Καλλιτεχνική Σχολή. Μετονοµάζεται σε σχολή Βιοµηχανικών και Ωραίων Τεχνών. Το 1863 επίσηµο ίδρυµα για οικοδοµική, ζωγραφική, γλυπτική αλλά και σιδηρουργία, κεραµοποιία, βυρσοδεψία και σαπωνοποιία! Το 1873 το Πολυτεχνείο εγκαθίσταται ως Μετσόβιο, λόγω ευεργετών Μετσόβου, Γεώργιου Αβέρωφ, Νικολάου Στουρνάρη, Μιχαήλ και Ελένης Τοσίτσα, σε ένα από τα γοητευτικότερα νεοκλασικά του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Σήµερα το ΕΜΠ αποτελείται από 9 σχολές Μηχανικών στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου. Στο αναστηλωµένο συγκρότηµα φιλοξενείται µόνο η Σχολή Αρχιτεκτόνων µε 1745 φοιτητές και 76 διδάσκοντες. Ο µέσος χρόνος απόκτησης πτυχίου είναι 7 χρόνια, µας λέει ο πρόεδρος της Σχολής Σπύρος Ραυτόπουλος.

σελ. 56

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Το αναµορφωµένο Πεδίο του Άρεως µαζί µε ένα νέο Εµπορικό Κέντρο είναι προάγγελοι επιστροφής της αστικής ζωής. Το υπουργείο Περιβάλλοντος συµπεριέλαβε τη µονοδρόµηση Πατησίων και Αχαρνών στο πρόγραµµα Αθήνα - Αττική 2014, πατρότητας του αρχιτέκτονα ∆ηµήτρη Κονταργύρη, υποδοµή κυκλοφοριακή για την κοχλάζουσα υπόγεια επέκταση.

σελ. 57

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Η πανοραµική λήψη δείχνει τον προτεινόµενο χώρο του ∆ιαγωνισµού αποκλείοντας νέα κτίσµατα ανωδοµής.

Η εισήγησή προτείνει υπόγεια επέκταση κάτω απ' το Προκήπιο του Μουσείου και κάτω απ' τον 2 2 Πεζόδροµο Τοσίτσα µε σύνολο εκθεσιακών χώρων αντί 10.000 m αύξηση σε 50-60.000 m , χώρια τα βοηθητικά. Η υπόγεια διάβαση πεζών της Πατησίων θα συνδέσει το αίθριο της επέκτασης µε το δώµα του πολιτιστικού Ακροπόλ Παλάς για κυλικείο - περισκόπιο Αθήνας. Το Υπ. Πολιτισµού θα ολοκληρώσει το Νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για την «Βαριά Βιοµηχανία Πολιτισµού» χωρίς τη χρήση ούτε του κτιρίου Μπουµπουλίνας ούτε του Πολυτεχνείου µε µια απλή νοµική, ιδιοκτησιακή διαδικασία.

Ας προωθήσουµε το µοναδικό Μουσείο κλασσικής τέχνης, κατηγορίας ενός Μετροπόλιταν, Λούβρου ή Βρετανικού Μουσείου. Ας έχουµε έναν Στόχο Πολιτισµού, ένα νέο όραµα για την Αθήνα και τη Χώρα µας. ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ: ΠΡΟΤΑΣΗ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ & ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Εµβαδά Κύριων Εκθεσιακών Χώρων (προεκτίµηση) ΝΕΑ ΥΠΟΓΕΙΑ: 2

1. Κήπος Εισόδου ΕΑΜ: 13.000 m Πρόβλεψη Υπόγειων Εκθεσιακών χώρων: 2 2. Πεζόδροµος οδού Τοσίτσα: 7.500 m Πρόβλεψη Υπόγειων Εκθεσιακών χώρων: Αθροισµα:

2

36.000 m

2

14.000 m 2 50.000 m

ΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΑΝΩ∆ΟΜΕΣ 2

3. ΕΑΜ: Αναµόρφωση: 10.000 m 4. Ακροπόλ Παλάς: Χώροι υποστήριξης Αθροισµα: Συνολική πρόβλεψη εκθεσιακών χώρων (χωρίς βοηθητικά, Η/Μ. πάρκινγκ):

σελ. 58

2

10.000 m

2

60.000 m

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΕΓΚΥΡΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Από τον κ. Ν. Μαρσέλλο, Πολιτικό Μηχανικό

Στον έλεγχο παραγωγής στο Εργοστάσιο εντάσσονται τα συστήµατα ελέγχου παραγωγής, η καταγραφή των δεδοµένων (Πίνακας 20) καθώς και οι διαδικασίες ελέγχου παραγωγής (υλικά παρασκευής, έλεγχοι εξοπλισµού, έλεγχοι διαδικασιών παραγωγής και ιδιοτήτων του σκυροδέµατος (Πίνακες 22, 23 και 24). Σε ιδιαίτερο Παράρτηµα (Γ), γινεται αναφορά στην αξιολόγηση, την επιτήρηση και την πιστοποίηση του ελέγχου παραγωγής (Certification of production control).

Ερώτηση: Ποιές είναι οι κύριες αλλαγές στον ΚΤΣ-2014; Η Επιτροπή Αναθεώρησης του Κανονισµού Τεχνολογίας Σκυροδέµατος, ΚΤΣ-2014, της οποίας η σύνθεση δηµοσιεύθηκε στο ΦΕΚ/111/Υ0∆∆/1303-12, αρχικά προεβλέπετο να ολοκληρώσει το έργο της µέχρι το τέλος του 2013. Ηδη αποφασίσθηκε να συσταθεί από την Γ∆Π/ ΚΕ∆Ε/ ΓΓ∆Ε µια 5-µελής επιτροπή η οποία θα επεξεργασθεί το υλικό που συγκεντρώθηκε µέχρι τον Αύγουστο 2013 και αναµένεται να παραδόσει το τελικό σχέδιο του ΚΤΣ-1014 στις αρχές Ιουλίου 2014, προκειµένου να δοθεί σε ∆ηµόσια Κρίση µέχρι το τέλος του 2014. Οι κύριοι άξονες της αναθεώρησης περιλαµβάνουν: α) Υιοθέτηση κατά περίπτωση διατάξεων του Ενοποιηµένου Κειµένου του Ευρωπαϊκού Προτύπου για το Σκυρόδεµα: ΕΛΟΤ ΕΝ 206-1 + ΝΑ, µαζί µε το Εθνικό Προσάρτηµα, που εγκρίθηκε στις 24-02-2011 από τον ΕΛΟΤ. β) Υιοθέτηση γενικά διατάξεων των ΕΛΟΤ ΕΝ 12620: Αδρανή σκυροδέµατος και το ΕΛΟΤ ΕΝ 943-2: Πρόσθετα σκυροδέµατος. Μέχρι στιγµής, έχουν γίνει επεξεργασίες στα άρθρα για: •

Πρώτες ύλες: Τσιµέντο - Αδρανή - Νερό Πρόσθετα

•

Ανάµιξη σκυροδέµατος: µεταφορά διάστρωση - συµπύκνωση - συντήρηση σκυροδέµατος.

Στα επόµενα Κεφάλαια που θα αναθεωρηθούν, κύριες νέες διατάξεις θα είναι όσες αφορούν στα εξής: •

Έλεγχος παραγωγής στο Εργοστάσιο (Factory Production Control)

•

Κατηγορίες έκθεσης στο Περιβάλλον (Environmental exposure classes)

Ανάλογα µε τις περιβαλλοντικές συνθήκες διακρίνονται οι ακόλουθες Κατηγορίες Εκθεσης (Πίνακας 1): •

Κίνδυνος διάβρωσης λόγω ενανθράκωσης: XC1, XC2, XC3, XC4

•

Κίνδυνος διάβρωσης από χλωριόντα: XD1, XD2, XD3 καί XS1, XS2, XS3 (θαλασσινό νερό)

•

Προσβολή από παγετό (ψύξη/απόψυξη) : XF1, XF2, XF3, XF4

•

Χηµική προσβολή: ΧΑ1, ΧΑ2, ΧΑ3

•

Τριβή/απότριψη: ΧΜ1, ΧΜ2, ΧΜ3

Ο πιο σηµαντικός όµως Πίνακας, που χαρακτηρίζει την όλη αναθεώρηση του ΚΤΣ-2013, είναι ο πίνακας του Εθνικού Ποσαρτήµατος ΣΤ µε τις οριακές τιµές σύνθεσης, ιδιοτήτων σκυροδέµατος και επικάλυψης για ανθεκτικότητα για τσιµέντο αντοχής 32,5 MPa. Για παράδειγµα: •

Για την Κατηγορία XC3, προβλέπεται: Ν/Τ< 0,55, min αντοχή C25/30, ελάχιστη περιεκτικότητα τσιµέντου 300 kg/m3 και επικάλυψη: 35 mm

•

Για την Κατηγορία XS1, προβλέπεται: Ν/Τ < 0,50, min αντοχή C25/30 (µε τσιµέντο CEM ΙΙ, ΙΙΙ και IV) ή C30/37 (µε τσιµέντο CEM I), ελάχιστη περιεκτικότητα τσιµέντου 330 kg/m3 και επικάλυψη από 40 έως 45 mm

σελ. 59

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 ... και µερικές ακόµη πληροφορίες •

•

Γίνεται επεξεργασία στα Κεφάλαια περί "Επανελέγχων" και "Ευθυνών υποχρεώσεων". Τέλος αλλάζει ριζικά το Κεφάλαιο για το "Ετοιµο σκυρόδεµα" που θα ακολουθήσει την δοµή του ΕΝ 206-1. Έχει ψηφισθεί από την CEN/TC/104 και ισχύει η Αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Προτύπου για το σκυρόδεµα (το νέο "EN 206" / Revision του ΕΝ206-1), στην οποία περιλαµβάνονται το αυτο-συµπυκνούµενο σκυρόδεµα, τα τεχνητά αδρανή, τα αδρανή από ανακύκλωση, κλπ.

Σε έτοιµο σκυρόδεµα που µεταφέρεται µε αυτοκίνητο-αναδευτήρα επιτρέπεται µόνο η προσθήκη υπερ-ρευστοποιητικού, την οποία θα ακολουθεί επανάµιξη του µίγµατος για 3 λεπτά µε ρυθµό 8 - 12 στροφές/λεπτό. Σηµ. 1. Εάν παρά την απαγόρευση της §6.9 του ΚΤΣ-97, προστεθεί επιτόπου στο έργο «στεγανοποιητικό», οι επιπτώσεις συνήθως είναι µια µικρή µείωση της αντοχής (λόγω της παρουσίας φυσαλίδων αέρος) και µια µικρή αύξηση της εργασιµότητας. Λόγω του ότι οι "λεπίδες" των αυτοκινήτων µεταφοράς, αρκετά συχνά δεν βρίσκονται σε άριστη κατάσταση, η ικανότητα ανάµιξης πέφτει κάτω από τις ονοµαστικές της τιµές, είναι δυνατόν να µη γίνει οµοιόµορφη κατανοµή του στεγανοποιητικού στη µάζα του συνολικού φορτίου σκυροδέµατος (π.χ. των 8-10 m3), µε αποτέλεσµα την τοπική εµφάνιση πρόσθετης επιβράδυνσης πήξης. Για όλους αυτούς τους λόγους ο ΚΤΣ-97, δεν επιτρέπει την προσθήκη "στεγανοποιητικών", επί τόπου στο σκυρόδεµα στο έργο.

Ερώτηση: Υπάρχει "στεγανό" σκυρόδεµα; ∆εν υπάρχει "στεγανό" σκυρόδεµα. Υπάρχει µόνο σκυρόδεµα µειωµένης υδατοπερατότητας, που ικανοποιεί τις απαιτήσεις της §12.3 του ΚΤΣ-97.

Σηµ. 2. Υπάρχουν πρότυπες εργαστηριακές δοκιµές (κατά EN, ASTM DIN κλπ) για την µέτρηση της "αποτελεσµατικότητας" των προσθέτων στην µείωση της υδατοπερατότητας.

Αυτές είναι: •

Περιεκτικότητα τσιµέντου > 350 kg/m3, για µεγ. κόκκο 31,5 mm > 400 kg/m3, για µεγ. κόκκο 16 mm

•

Λόγος Νερού προς Τσιµέντο (Ν/Τ) > 0,58 για περιεκτικότητα τσιµέντου 350 kg/m3 > 0,50 για περιεκτικότητα τσιµέντου 400 kg/m3

•

Κοκκοµετρική καµπύλη µίγµατος αδρανών στο µέσον της Υποζώνης ∆

•

Συντήρηση τουλάχιστον για: 14 ηµέρες

Η προσθήκη «στεγανοποιητικού» προσθέτου µπορεί να γίνει µόνο στο συγκρότηµα παραγωγής σκυροδέµατος, στον αναµικτήρα. Απαγορεύεται η προσθήκη υλικών στο µίγµα (όπως στεγανοποιητικών ή άλλων προσθέτων) µετά την αποµάκρυνσή του από τον αναµικτήρα (παρ. 6.9 του ΚΤΣ-97).

σελ. 60

Αντλία σκυροδέµατος από την CIFA µε µπούµα 80 m !

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Χειρόγραφα του Νεύτωνα στην Ελληνική! Απόσπασµα άρθρου του κ. Θ. Βουδικλάρη από το www.e-archimedes.gr 0 Σερ Ισαάκ Νεύτων (Isaac Newton, 1642 - 1727) ήταν Άγγλος φυσικός, µαθηµατικός, αστρονόµος, φιλόσοφος, αλχηµιστής και θεολόγος. Θεωρείται πατέρας της Κλασικής Φυσικής, καθώς ξεκινώντας από τις παρατηρήσεις του Γαλιλαίου αλλά και τους νόµους του Κέπλερ για την κίνηση των πλανητών διατύπωσε τους τρεις µνηµειώδεις νόµους της κίνησης και τον περισπούδαστο "νόµο της βαρύτητας" (που αναφέρεται πως αναζήτησε µετά από πτώση µήλου από µια µηλιά).

Όπως δήλωσε ο υπεύθυνος για την ψηφιοποίηση στη βιβλιοθήκη του Κέµπριτζ, Γκραντ Γιανγκ, τα χειρόγραφα του Νεύτωνα αποκαλύπτουν τον τρόπο που σκεπτόταν και σταδιακά προχωρούσε στις σηµαντικές ανακαλύψεις του, που σφράγισαν τη σύγχρονη επιστήµη. Ισως αυτό που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι το ότι ο Σερ Ισαάκ Νεύτων εγνώριζε και χρησιµοποιούσε άψογα την Ελληνική. Μεταξύ των χειρογράφων του που ψηφιοποιήθηκαν περιλαµβάνονται κείµενα στην Ελληνική, όπως το παρακάτω:

Μεγάλης ιστορικής σηµασίας υπήρξαν ακόµη οι µελέτες του σχετικά µε τη φύση του φωτός καθώς επίσης και η καθοριστική συµβολή του στην θεµελίωση των σύγχρονων µαθηµατικών και συγκεκριµένα του διαφορικού και ολοκληρωτικού λογισµού. Το πανεπιστήµιο του Κέιµπριτζ, στο οποίο δίδασκε ο διάσηµος φυσικός και µαθηµατικός, επιτρέπει πλέον την διαδικτυακή πρόσβαση οποιουδήποτε ενδιαφερόµενου σε ψηφιοποιηµένα χειρόγραφα και πρωτότυπα τυπωµένα έργα του µεγάλου επιστήµονα. Μεταξύ αυτών βρίσκεται η πρωτότυπη τυπωµένη έκδοση του αριστουργήµατος «Principia Mathematica» (Μαθηµατικές Αρχές της Φυσικής Φιλοσοφίας), µαζί µε τις εµβόλιµες σχετικές χειρόγραφες σηµειώσεις και απαντητικά σχόλια στους επικριτές του, που ο ίδιος είχε κάνει πάνω στο δικό του αντίτυπο. Μέχρι στιγµής, σύµφωνα µε τη βρετανική Γκάρντιαν, περισσότερες από 4.000 σελίδες, δηλαδή περίπου το ένα πέµπτο του αρχείου του Νεύτωνα που διατηρεί το φηµισµένο πανεπιστήµιο, έχουν ψηφιοποιηθεί και είναι προσβάσιµο online στο πλαίσιο ενός προγράµµατος, το οποίο θα δώσει στο ευρύ κοινό πρόσβαση στο έργο και άλλων κολοσσών της επιστήµης, όπως ο ∆αρβίνος.

Τα ψηφιοποιηµένα κείµενα µπορεί να δεί κανείς στην ιστοσελίδα: http://cudl.lib.cam.ac.uk/view/MS-ADD-03996/9

σελ. 61

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Η Νοµοθεσία πρέπει να προστατεύει ένα όραµα.

Συστάσεις - Κανονισµοί - Νοµοθεσία Guidance - Regulation - Legislation

Η Οικοδοµική - περιγραφική νοµοθεσία και που οδηγεί Είναι ένας οικοδοµικός νόµος θέσφατο2 ή µία ατελής συγκυριακή ανθρώπινη έγγραφη συµβουλή;

Από τον Ευάγγελο Λυρούδια Η “οικοδοµική µας νοµοθεσία” δεν αδικείται, αν χαρακτηρισθεί ως “επίπονη και επώδυνη διείσδυση - ανάµειξη” (painful penetration) στον δηµιουργικό αρχιτεκτονικό σχεδιασµό, κυρίως λόγω της σχολαστικής περιγραφής και παρέµβασης που αποπειράται (interfering legislation). Ο ’Ελληνας νοµοθέτης επιθυµεί ανεπιτυχώς µέχρι σήµερα: Να οριοθετεί, να περιορίζει και να προσφέρει την δυνατότητα στους αρχιτέκτονες και τους λοιπούς σχεδιάζοντες, να πραγµατοποιούν λειτουργικά, τεχνολογικώς ορθά, κτίρια και συγκροτήµατα κτιρίων καθώς και αναπτυξιακά σχέδια και παρεµβασεις. Επί πλέον, λόγω της διεθνούς υποχρέωσης για την προστασία και ανάδειξη µνηµείων και συνόλων που αποτελούν την ιστορική κληρονοµιά, απαιτείται πρόσθετη εθνική νοµοθεσία ώστε να πραγµατοποιείται εκ των άνω επέµβαση στην “αισθητική” και να καθορίζονται αναλογίες, υλικά και µορφολογικοί κανόνες ανά περιοχή και κατηγορία κελύφους, αγνοώντας ότι σύµφωνα µε την θεωρία, η αρχιτεκτονική ως κορυφαία των τεχνών, απολαµβανει επίσης νοµοθετηµένη προστασία της ελευθερίας στην έκφρασή της.

Η άλλη αποψη Στον πολιτισµένο κόσµο, καθε ανέγερση κτιριακού συγκροτήµατος, χαιρετίζεται ως αναπτυξιακό σχέδιο (development plan ή project). Εκ του αποτελέσµατος αλλά και κατά την διαδικασία εξέλιξης ενός έργου, προκύπτει εµπόριο υλικών και υπηρεσιών, πλούτος, υπεραξίες, απασχόληση, τεχνολογική εξέλιξη, µορφοποίηση “χαους” και κοινωνική εξέλιξη ενσωµάτωση3 δια του σχεδιασµού.

2

3

Θέσφατο (το) {θεσφάτου | -ων} (συχνά στον πληθυντικό): ο λόγος που προέρχεται από τον θεό (προφητεία, εντολή κ.λπ.) Ετυµολογία: Ουδέτερο του αρχαίου επιθέτου «θέσφατος» < θεσ- (< θεός, βλ.λ.) + φατός, ρηµατικό επίθετο του φηµί «λέγω". Η “ενσωµάτωση”, αναφέρεται στο ότι κάθε κατασκευή περιλαµβάνει τεχνολογία και κοινωνικά χαρακτηριστικά εργασίας κλπ τα οποία ενσωµατώνει και µεταφέρει στις επόµενες γενεές.

σελ. 62

∆ηλαδή αυτό που µε µια λέξη αποκαλούµε ανάπτυξη. Η επικρατούσα “αποδεκτή” θεωρητική νοοτροπία που έχει εµπεδωθεί σήµερα στην Ελλαδα, είναι η απολύτως αντίθετη και έχει την ερµηνεία της στην “οδυνηρή” εµπειρία της αστικοποίησης των µεταπολεµικών χρόνων. Ενώ λοιπόν έχουµε συνεχή παραγωγή κανονιστικής και περιοριστικής νοµοθεσίας όρων και περιορισµών δόµησης, καταλήγουµε σήµερα, που είναι επιτακτική η ανάγκη αναπτυξιακών επενδύσεων, όποιος επιθυµεί να “χτίσει” να θεωρείται ότι εγκληµατεί κατά του περιβάλλοντος και της φύσης. Παρά την πλούσια νοµοθεσία, τις τακτοποιήσεις και τις εκ των υστέρων ρυθµίσεις, πλειάδα κτιρίων, δηµοσίων και ιδιωτικών, είτε απαιτούν ειδικές ρυθµίσεις, είτε παραµένουν πλήρως αυθαίρετα και εκτός νοµικού και κανονιστικού πλαισίου. Επί πλέον, τα µεγάλα ξενοδοχεία κατά συντριπτικό ποσοστό, δεν ανταποκρίνονται στις άδειες που διαθέτουν, ενώ το επιχειρείν και η βιοµηχανία αδυνατούν να συµπορευθούν µε την νοµοθεσία, την οποία είτε αγνοούν επιδεικτικά είτε την ακολουθούν παρεµπιπτόντως και εκ των υστέρων. Όταν η οικονομία ανθεί κυριαρχούν οι Αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί. Αν η κοινωνία είναι σε ύφεση τότε επί κεφαλής είναι οικονομολόγοι ή δικηγόροι. Κρίνοντες εκ του αποτελέσµατος, είναι προφανής η αναποτελεσµατικότητα του νοµοθετικού µοντέλου που ακολουθήθηκε µέχρι σήµερα, και ως προς την οικονοµική απόδοσή του αλλα κυρίως ως προς την θεωρία και την ηθική του. Η νοµοθεσία και η νοµοθετική συνταγµατική τάξη, εξέθρεψαν το “άµορφο” των µεγάλων πόλεων αλλά και την καταστροφή των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών των πόλεων στην περιφέρεια, που αποστερήθηκαν -αφ’ ότου θεσπίστηκε η περιοριστική νοµοθεσία-, ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που συνέθεταν επί αιώνες την εικόνα της εξέλιξης, της κοινωνικής δοµής, λειτουργίας, αλλα και της ιστορικής τους ταυτότητας. Η οικοδοµική µας νοµοθεσία µεταπολεµικά, υπηρέτησε τη µετριότητα του επιχειρηµατία εργολάβου, που απαίτησε και πέτυχε ένα κατανοητό απλό σύστηµα στα µέτρα του, ώστε να διευκολύνονται “αφελείς κατασκευαστικές συνθέσεις” (πολυκατοικίες) ενώ ταυτόχρονα κατεδίωκε αρχιτεκτονικές αρετές χαρακτηρίζοντας τις ασύµφορες και άχρηστες. Ιστορικά η νοοτροπία αυτή συνοδεύει το πέρασµα της νεώτερης Ελλαδας από τη απόλυτη φτώχεια σε ένα ενδιάµεσο στάδιο “ανάπτυξης” παρακάµπτοντας “αξίες σχεδιασµού”, χαρακτηρίζοντάς τες περιττές πολυτέλειες.

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Με εξαίρεση τον Αρχαιολογικό νόµο του 1936 που διέσωσε ότι τέλος πάντων διεσώθη, η οικοδοµή, ιστορικά τουλαχιστον, δεν αναχαιτίζεται από περιοριστική νοµοθεσία όταν αυτή δεν ανταποκρίνεται µε ψυχραιµία στο οικονοµικό µοντέλο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικα της κοινωνίας. Σήµερα, θεωρητικά το στάδιο της αστικοποίησης4 έχει ξεπεραστεί και οφείλουµε να αξιοποιήσουµε την διεθνή εµπειρία της ανάπτυξης. Η οικοδοµική περιοριστική νοµοθεσία πρέπει να είναι ένα πλαίσιο -- συναρτώµενο από περιβαλλοντικές παραµέτρους και τις υποδοµές, στο πρότυπο επιτυχηµένων δειγµατων του παρελθόντος. Επεδίωξα κατά την θητεία µου ως προέδρου των Ελλήνων Αρχιτεκτόνων (2009) να παρουσιάσω απόψεις περί “πλαισίου δικαίου για την Αρχιτεκτονική ως οικονοµικού πόρου” σε ανώτατο δικαστή. Ήταν η εποχή που ουδείς πλην ελαχίστων αµφισβητούσε5 την κατάρρευση του Ελληνικού συνταγµατικού οικοδοµήµατος και διυλίζετο η νοµική εγκυρότητα του προσφιλούς θέµατος των τακτοποιήσεων αυθαιρέτων. Σε κατ' ιδίαν διερευνητική συζήτηση για πιθανή συνέργεια ειδικοτήτων προς έγκαιρη και έγκυρη νοµική διέξοδο στο αναπτυξιακό αδιέξοδο του σήµερα, τότε, ο δικαστής αντέτεινε δύο “επιχειρήµατα” (!)

•

Το πρώτο εξέλαβα ως έκφραση περιφρόνησης για την παιδεία του λαού και συνοψίστηκε στην έκφραση: "αν τους αφήσεις αυτοί είναι ικανοί να πάνε µε ελικόπτερα και να χτίσουν στις κορυφές των βουνών”.

•

Και το δεύτερο, ότι: “δεν έχεις την εµφάνιση του συνδικαλιστή. Πίστεψέ µε πρόεδρε, (εγώ ήµουν αυτός) εκ της θέσεώς µου έχω συναντηθεί ακόµη και µε ιερείς συνδικαλιστές. Μπορεί µε αυτά που λες να συµφωνώ και να είναι σωστά, αλλά δεν µιλάς την γλώσσα του συνδικαλιστή. ∆εν κάνεις για συνδικαλιστής. Καλά θα κάνεις να εγκαταλείψεις τον συνδικαλισµό”.

Επί της ουσίας, ο συνταγµατικός “δικαστής” εδραζόµενος επί “πολυτελούς νοµιµότητας και διαβίωσης” απολαµβανει το µεγαλείο των προαγωγών του, αδυνατώντας αλλά και αδιαφορώντας στο να συλλάβει την πορεία προς το επερχόµενο οικονοµικό και συνταγµατικό αδιέξοδο.

4

5

Επί πλέον ούτε κατ' υπόνοια δεν µπορεί να αποδεχθεί την πιθανότητα να συζητήσει την συνδιαµόρφωση Νοµικού πλαισίου. Το κεκτηµένο της συνταγµατικής νοµιµότητος και της παραγωγής νοµοθετηµατων είναι φέουδο και όχι συνιδιοκτησία.

Η απόπειρα µιας επέκτασης της νοµιµότητας Ας... προς στιγµήν, θεωρήσουµε ότι η ευθύνη της πολιτείας επεκτείνεται µε αντίστοιχη ζέση στα ζητήµατα της Ιατρικής, τότε θα αναµένετο οι δικηγόροι του Υπουργείου Υγείας να περιγράψουν αφού διαβουλευθούν µε τους φορείς των ιατρικών και παραϊατρικών επαγγελµάτων µε νοµοθετήµατα όλες τις εγχειρήσεις από απλές αφαιρέσεις λιπωµάτων µέχρι τις πιό λεπτές καρδιοχειρουργικές και νευροχειρουργικές επεµβάσεις. Η παντοδυναµία του νοµοθέτου στον τοµέα της Ιατρικής θα είχε ολέθρια αποτελέσµατα γιατί απλούστατα η επιστήµη θα περιορίζετο σε αυτά που ο νοµοθέτης θα µπορούσε να περιγράψει και όχι σε όσα η επιστήµη µπορεί να εµπνεύσει και να προσεγγίσει µέσα στο πνεύµα της αναγέννησης που χαρακτηρίζει την ραγδαια εξέλιξη του σύγχρονου πολιτισµού. Θα µπορούσα εν ονόµατι των αρχιτεκτονικών γνωµών που έχω υποστεί από ποικιλώνυµους πελάτες και άλλους εµπλεκοµένους στα ζητήµατα της αρχιτεκτονικής να επεκταθώ και να υποστηρίξω τον κοµπογιανιτισµό που καταφεύγει σε αφελείς συνταγές για προφανείς διαγνώσεις, πολλάκις µοιραίες για τον ασθενή. Θα προστατευόταν από ρετσέτες που διάφορα βότανα σε συνταγές που υποβοηθούν την αποθεραπεία των ασθενών, πλην όµως η διάγνωση και η θεραπεία από την υψηλή ιατρική είναι αδύνατον να περιγράεται από νοµοθεσία. Περαιτέρω, η οικοδοµική και πολεοδοµική νοµοθεσία πρέπει να τεθεί σε νέα αναπτυξιακή βάση προκειµένου να αντιµετωπισθεί ο επερχόµενος οικονοµικός µαρασµός. Περί αυτού θα επανέλθω στο επόµενο τεύχος. (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Urbanization is the physical growth of urban areas as a result of rural migration and even suburban concentration into cities, particularly the very largest ones. Εµπράκτως εννοώ να φύγει, να εκπατρισθεί και να αµφισβητήσει τη βιωσιµότητα του ακολουθούµενου µοντέλλου της ελληνικής οικονοµίας. σελ. 63

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΣΤΟΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Από τον κ. Μανώλη Τουµπακάρη, Μ-Η Μηχ.

Αντικείµενο της Τεχνικής Υπηρεσίας στις Τράπεζες είναι ο αναγκαίος προγραµµατισµός, συντονισµός και πραγµατοποίηση, η διαχείριση δηλαδή των απαιτούµενων για την λειτουργία των Τραπεζών τεχνικών δραστηριοτήτων, όπως αυτές σε γενικές γραµµές αναφέρονται πιο κάτω. Για την πραγµατοποίηση του σκοπού αυτού, απαιτείται συνήθως το τεχνικό αντικείµενο πολλών ειδικοτήτων των Μηχανικών, όπως Αρχιτεκτόνων, Πολιτικών Μηχανικών, ΗλεκτρολόγωνΜηχανολόγων, Τοπογράφων κλπ. Σε αρκετές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η συµβολή και άλλων ειδικοτήτων, όπως Χηµικών, Μεταλλειολόγων, Μηχανικών Πληροφορικής, Κλωστοϋφαντουργών, κλπ. Και τέλος το όλο έργο συµπληρώνεται µε την απασχόληση λοιπών βαθµίδων τεχνικών όπως Τεχνολόγων, Τεχνιτών, Σχεδιαστών, κλπ.

O κ. Μανώλης Τουµπακάρης είναι Ηλ/γος - Μηχ/γος ΕΜΠ 1970. Απασχολήθηκε αρχικά στην Βιοµηχανία µε παράλληλη Ακαδηµαϊκή δραστηριότητα στην Έδρα Ασυρµάτου καί Επικοινωνίας µεγάλων αποστάσεων του ΕΜΠ. Κύρια όµως επαγγελµατική του απασχόληση υπήρξε η Μελέτη και Επίβλεψη Η/Μ εγκαταστάσεων, τόσο στον Ελληνικό όσο και στον διεθνή χώρο, ως υπάλληλος ή συνεργάτης Ελληνικών καί ξένων Γραφείων Μελετών. Υπηρέτησε για µεγάλο χρονικό διάστηµα στην Τεχνική Υπηρεσία της Εθνικής Τράπεζας στους τοµείς Η/Μ Μελετών, Επιβλέψεων καί Συντηρήσεων. Έχει συγγράψει τεχνικά βοηθήµατα για χρήση τόσο σπουδαστών όσο καί ∆ίπλωµ. Μηχανικών.

1. Γενικά Όπως σε κάθε σχεδόν οικονοµική και παραγωγική γενικά δραστηριότητα, έτσι και στον Τραπεζικό χώρο, ο ρόλος του Μηχανικού είναι ιδιαίτερης σηµασίας και βαρύτητας, τόσο από καθαρά τεχνική άποψη όσο και από οικονοµική. Ο ρόλος αυτός ασκείται είτε µε σταθερή εργασιακή (υπαλληλική) σχέση, είτε µε ελεύθερη (εξωτερική συνεργασία). Το πρώτο σχήµα λειτούργησε περισσότερο κατά το παρελθόν και κυρίως στις µεγάλες Τράπεζες, ενώ, προϊόντος του χρόνου, λόγω και του νέου εργασιακού και οικονοµικού περιβάλλοντος που διαµορφώνεται, η προσφυγή των Τραπεζών σε εξωτερικούς συνεργάτες µηχανικούς, κρίθηκε εργασιακά ελαστικότερη και σε ορισµένες περιπτώσεις οικονοµικότερη για τον εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση φυσικά, και ανεξάρτητα από τον αριθµό των εξωτερικών συνεργατών, υπάρχει η µόνιµη Τεχνική Υπηρεσία σε κάθε Τράπεζα, είτε ως αυτόνοµη οργανωτικά Υπηρεσία, κυρίως στις µεγάλες Τράπεζες, είτε υπαγόµενη σε κάποια άλλη, σχετικού αντικειµένου, Υπηρεσία.

σελ. 64

2. Αντικείµενα ∆ραστηριοτήτων Από άποψη αντικειµένου τεχνικής δραστηριότητας στον Τραπεζικό χώρο, µπορούν γενικά να διακριθούν οι εξής τοµείς: • • •

ΕΙ∆ΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑΚΑ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ

Τα αντικείµενα κάθε ενός τοµέα είναι σε γενικές γραµµές τα εξής:

2.1 Κτιριακά έργα Η δραστηριότητα αυτή αφορά τα πάσης φύσεως κτίρια των Τραπεζών όπως, Καταστήµατα, Γραφειακούς χώρους καθώς και χώρους ειδικών χρήσεων (Γενικά Αρχεία, Πολιτιστικοί χώροι, χώροι Μηχανογράφησης, Αποθηκευτικοί κλπ)

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Οι παρεχόµενες Υπηρεσίες σε αυτή τη δραστηριότητα είναι: •

Μελέτες Κτιριακών Έργων: Αρχιτεκτονικές, Στατικές, Ηλεκτροµηχανολογικές

•

∆ηµοπρατήσεις: Κτιριακών Έργων, Μεµονωµένων Εγκαταστάσεων (π.χ. Ανελκυστήρες), Ειδικών εγκαταστάσεων (π.χ. ΑΤΜ) κλπ

Η αναγκαιότητα και η ιδιαίτερη βαρύτητα της υπηρεσίας αυτής προκύπτει από το σηµαντικότερο ίσως αντικείµενο λειτουργίας των Τραπεζών, που είναι η χρηµατοδότηση των πιο πάνω κλάδων, αλλά παράλληλα και µικροεπαγγελµατιών καθώς και κάθε πολίτη (µε τη µορφή στεγαστικών δανείων). Οι τεχνικές εκτιµήσεις αφορούν:

•

Επιβλέψεις - Παρακολουθήσεις 'Εργων: Όπως πιο πάνω

•

•

Παραλαβές Έργων

•

•

Συντηρήσεις: Οικοδοµικών και Ηλεκτροµηχανολογικών Εγκαταστάσεων

Οι δραστηριότητες αυτές επιτελούνται, όπως ήδη αναφέρθηκε, µε τη συνεργασία της εσωτερικής Τεχνικής Υπηρεσίας της Τράπεζας µε εξωτερικούς Μηχανικούς σε αναλογία που διαφέρει από το µέγεθος της Τράπεζάς, το εύρος των σχετικών δράστηριοτήτων, το οργάνωτικό τους σχήµα κλπ. Ειδικότερα όσον αφορά τη Συντήρηση των κτιρίων και εγκαταστάσεων των Τράπεζών, οι αυξανόµενες απαιτήσεις αλλά και η διασπορά των κτιρίων πανελλαδικά, οδήγησε βαθµιαία, από την χρήση κυρίως µόνιµου προσωπικού (εργοδηγών, τεχνιτών κλπ.) σε ολοένα και αυξανόµενη συνεργασία µε εξειδικευµένες Εταιρείες Συντηρήσεων, οι οποίες εµφανίσθηκαν µε την αναγκαία οργάνωση την τελευταία δεκαετία.

Εκτιµήσεις αξίας ηλεκτροµηχανολογικού εξοπλισµού Εκτιµήσεις αξίας κτιριακών εγκαταστάσεωνγηπέδων

Είναι φανερό ότι προκειµένου περί βιοµηχανιών και βιοτεχνιών, ο ηλεκτροµηχανολογικός εξοπλισµός έχει ιδιαίτερη οικονοµική βαρύτητα, σε αντίθεση µε κτίρια αποθηκών, υποστέγων και κατοικιών, όπου την κύρια αξία έχουν τα οικοδοµικά στοιχεία. Όπως είναι λογικό, η εκτίµηση της αξίας ιδίως του Η/Μ εξοπλισµού, δεν αποτελεί µια απλή αριθµητική καταγραφή, αλλά προχωράει στην αξιολόγηση της καταλληλότητας και αποδοτικότητας του εξοπλισµού αυτού για την άρτια τεχνικοοικονοµικά παραγωγή των προϊόντων για τα οποία προορίζεται. ∆εδοµένης της πολυπλοκότητας, ιδιαιτερότητας, του πλήθους αλλά και της συνεχούς ανανέωσης και βελτίωσης (ή και το αντίθετο) του εξοπλισµού αυτού, προκύπτει αβίαστα η απαιτούµενη υψηλή κατάρτιση, εµπειρία και συνεχής ενηµέρωση του τεχνικού προσωπικού που είναι επιφορτισµένο µε τις αρµοδιότητες αυτές. Αποτέλεσµα αυτού είναι (ή ορθότερα, θα έπρεπε να είναι), η ελαχιστοποίηση όπως ήδη αναφέρθηκε του κινδύνου λανθασµένης χρηµατοδότησης από τις Τραπεζες και η διασφάλιση της σωστής οικονοµικής στήριξης των οικονοµικά ανταγωνιστικών και βιώσιµων επιχειρήσεων. Άλλωστε δεν είναι άγνωστες δυστυχώς στη χώρα µας, οι περιπτώσεις προσπάθειας, από πλευράς χρηµατοδοτουµένων, διόγκωσης του αιτούµενου ποσού µε τις γνωστές υπερτιµολογήσεις κλπ.

Το κεντρικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, όπως είναι σήµερα

2.1 Τεχνικές Εκτιµήσεις Οι Τεχνικές Εκτιµήσεις αποσκοπούν στον αξιόπιστο προσδιορισµό της αξίας του κτιριακού και τεχνολογικού εξοπλισµού υφιστάµενων ή υπό ίδρυση Βιοµηχανιών / Βιοτεχνιών, προκειµένου οι Τράπεζες να προβούν στην ανάλογη χρηµατοδότησή τους, µε ελάχιστοποίηση του ρίσκου τους.

Και φυσικά όλα αυτά έχουν ευτυχή από πλευράς σωστής επιχειρηµατικότητας κατάληξη, όταν δεν παρεµβαίνουν πολιτικά ή άλλα εξωεπιχειρισιακά κριτήρια, πράγµα όχι σπάνιο και πάλι στη χώρα µας. Στην πράξη δυστυχώς, πολλές φορές οι ∆ιοικήσεις των Τραπεζών, δεν ξέφυγαν από τη λανθασµένη συνταγή της χρηµατοδότησης µε βάση τις υλικές διασφαλίσεις (προσηµείωση ακινήτων, δέσµευση προϊόντων και εµπορευµάτων κλπ.), αντί της σωστής µε κριτήρια την καινοτοµία, την επιχειρηµατικότητα, ανταγωνιστικότητα και την εν γένει υγιή δραστηριότητα των επιχειρήσεων. σελ. 65

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014 Αποτέλεσµα αυτής της πολιτικής ήταν η υπερσυµφόρηση ορισµένων κλάδων που ευνοήθηκαν µε υπέρµετρες χρηµατοδοτήσεις και στη συνέχεια κατέρρευσαν (π.χ. κλωστοϋφαντουργία, τσιµεντοβιοµηχανία, βιοµηχανία τροφίµων, τεχνικές εταιρείες κλπ).

2.2 Ειδικά αντικείµενα Οι δραστηριότητες αυτές αφορούν θέµατα Πληροφορικής των Τραπεζών, όπως ∆ίκτυα επικοινωνίας, Κέντρα Μηχανογράφησης, Τοπικούς τηλεπικοινωνιακούς χώρους κλπ . Συνήθως, τις δραστηριότητες αυτές ασκούν Μηχανικοί Πληροφορικής που δεν είναι ενταγµένοι στις κυρίως Τεχνικές Υπηρεσίες των Τραπεζών αλλά σε ιδιαίτερες, όπως Οργάνωσης, Πληροφορικής κλπ.

3. Χωροταξική Οργανωση Από άποψη χωροταξικής οργάνωσης κατανοµής αρµοδιοτήτων, οι δραστηριότητες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, σε γενικές γραµµές και ανάλογα µε το µέγεθος και την οργανωτική διάρθρωση των Τραπεζών, ασκούνται όπως σχηµατικά φαίνεται πιο κάτω: • • •

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ - Έδρα Αθήνα ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Έδρα σε πόλεις της υπόλοιπης Ελλάδας ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΡΜΟ∆ΙΟΤΗΤΑΣ ∆ΙΚΤΥΟΥ

4. Συµπεράσµατα Τα όσα πιο πάνω συνοπτικά αναφέρθηκαν καταδεικνύουν την απαραίτητη και ιδιαίτερης σηµασίας παρουσία των Μηχανικών και στον Τραπεζικό Τοµέα. Για αυτό το λόγο πολλές φορές προσπάθειες περιορισµού του έργου τους ή υποκατάστασής του από µη αρµόδιους, είχαν ιδιαίτερα αρνητικά οικονοµικά και λειτουργικά αποτελέσµατα. Τα αρνητικά αυτά αποτελέσµατα είναι τόσο άµεσα (περιπτώσεις λανθασµένων χρηµατοδοτήσεων, υψηλού κόστους και κακής ποιότητας κατασκευές έργων, κακής λειτουργίας ή ακαταλληλότητας εξοπλισµοί κλπ) όσο και έµµεσα (διαφυγόντα κέρδη από καθυστερήσεις, δυσφορία πελατείας κλπ). Ας ελπίσουµε ότι όλα αυτά τα τόσο αυτονόητα σε προηγµένες κοινωνίες, θα επικρατήσουν τελικά και στη χώρα µας αφού δυστυχώς σε όχι λίγες περιπτώσεις εξακολουθεί να επικρατεί η µετριότητα και η ισοπέδωση σε βάρος της ουσιαστικής προσφορας και ποιότητας υπηρεσιών.

Οι δίδυµοι πύργοι της Deutsche Bank στην Φρανκφούρτη

Οι αποκεντρωµένες Περιφερειακές Τεχνικές Υπηρεσίες εκτός Αθηνών, έχουν συνήθως την δυνατότητα αυτόνοµης εκτέλεσης εργασιών (Κτιριακών, Εκτιµήσεων, Συντηρήσεων) που αφορούν την περιοχή τους, µέχρι κάποιο προκαθορισµένο οικονοµικό ύψος. Σηµαντική είναι και η µεταφορα τεχνικών αρµοδιοτήτων απλής µορφής (εργασίες µικροσυντηρήσεων, µικροβελτιώσεων και απλών οικοδοµικών κυρίως εκτιµήσεων) στους µη Τεχνικούς επικεφαλής Υπηρεσιών του ∆ικτύου Καταστηµατων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα την αποδέσµευση του τεχνικού προσωπικού από απλές εργασίες επεµβασεων που έχουν την δυνατότητα να πραγµατοποιηθούν µε την ευθύνη µη τεχνικού προσωπικού και ταυτόχρονα την ταχύτερη και πολλές φορές οικονοµικότερη (για Καταστήµατα π.χ νησιών και αποµακρυσµένων περιοχών) εκτέλεσή τους.

σελ. 66

Το υπερµοντέρνο κτίριο της Τράπεζας της Σαγκάης

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ... ΚΑΙ Ε∆Ω

Cambridge University, Αγγλία

Τα 10 καλύτερα πανεπιστήµια του κόσµου Παρουσίαση: Παναγ. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ Από το Χάρβαρντ µέχρι το Κέιµπριτζ, τα κορυφαία εκπαιδευτικά ιδρύµατα βγάζουν πλανητάρχες. Η εφηµερίδα The Independent, στην ηλεκτρονική της ιστοσελίδα, παρουσιάζει σε φωτογραφίες τα είκοσι καλύτερα πανεπιστήµια του κόσµου σε φωτογραφίες. Στην κορυφή βρίσκεται το... Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, ακολουθεί το Χάρβαρντ και στην τρίτη θέση το πανεπιστήµιο του Κέιµπριτζ.

Πρόκειται για το πρώτο σε κατάταξη πανεπιστήµιο της Μεγ. Βρετανίας, το οποίο ιδρύθηκε το 1209.

Massachusetts Institute of Technology

University College London

Πρόκειται για τµήµα του πανεπιστηµίου στην πόλη Κέιµπριτζ της Μασσαχουσέτης µε έµφαση στην επιστήµη, την µηχανική, την τεχνολογική εκπαίδευση και την έρευνα. Ιδρύθηκε το 1861.

Το γνωστό και ως UCL είναι το παλιότερο κολέγιο του Λονδίνου, ενώ ήταν καί το πρώτο που απευθυνόταν σε µαθητές ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή το φύλλο τους.

Harvard University

Imperial College London

Το περίφηµο πανεπιστήµιο του Χάρβαρντ, το πιο παλιό στις ΗΠΑ, καθώς φτιάχτηκε το 1636. Από εκεί έχουν αποφοιτήσει οκτώ πρόεδροι της χώρας και 62 δισεκατοµµυριούχοι.

Ιδρύθηκε το 1907 και ειδικεύεται στον τοµέα της επιστήµης, της µηχανικής, της ιατρικής και των επιχειρήσεων.

σελ. 67

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

Oxford University

Chicago University

Το αρχαιότερο πανεπιστήµιο του αγγλόφωνου κόσµου, το οποίο έχει µεταφέρει στο τώρα σηµαντικά στοιχεία της διδασκαλίας του 20ου αιώνα, καθώς ιδρύθηκε το 1096.

Το πανεπιστήµιο του Σικάγου είναι το µεγαλύτερο και το πιο αξιόλογο στον χώρο των ΜΜΕ.

California Institute of Technology Stanford University

Με έδρα στην Καλιφόρνια, ιδρύθηκε το 1891 και πήρε το όνοµά του από το γιο του µεγιστάνα του σιδηροδρόµου Leland Stanford, ο οποίος δήλωσε ότι «τα παιδιά της Καλιφόρνια πρέπει να είναι τα παιδιά µας», µετά το θάνατό του από τύφο.

Yale University

Ιδρύθηκε το 1701 στο New Haven του Κονέκτικατ και έχει περίπου 5.300 προπτυχιακούς και 6.100 πτυχιούχους φοιτητές και επαγγελµατίες. Από εκεί αποφοίτησαν πέντε πρόεδροι των ΗΠΑ.

σελ. 68

Βρίσκεται στην Πασαντίνα, ιδρύθηκε το 1891 και δίνει µεγάλη έµφαση στην επιστήµη και τηv τεχνoλoγία.

Εν τω µεταξύ... κάπου αλλού ∆εν είναι ο κανόνας, αλλά είναι µια αρκετά συνηθισµένη εικόνα από το εσωτερικό των Ελληνικών Πανεπιστηµίων ...

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΙΑΝ - ΦΕΒ 2014

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Πίνακες µετατροπής µονάδων

σελ. 69

Επισκεφθείτε το www.e-archimedes.gr