Echomovemag Artistic Magazine by Echo Move

artistic magazine Διμηνιαία Έκδοση Τεύχος: 2 Μάρτιος-Απρίλιος 2011

ΕΚΔΟΤΗΣ/ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κατερίνα Χατζή ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: Γιάννης Βοζίκης ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Η ομάδα του καφέ σκύλου ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ/ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου , Σπύρος Ανδρεόπουλος , Κωνσταντίνα Γεωργίου , Στέφανος Γούναρης , Γιάννης Βοζίκης, Λεωνίδας Δανέζος, Julie Loi, Κατερίνα Χατζή, Κωνσταντίνος Χιώτης, η ομάδα του καφέ σκύλου, Μαρία Τριζέλλη, Ασπασία Μπακογιάννη, Νίκος Πάλλης, Αλεξάνδρα Κανάκη, η ομάδα του Athens Video Art Festival, Νεφέλη Καριοφύλλη, Βαγγελιώ Χρηστίδου, Γιώργος Σταυρακέλλης, Παναγιώτης Βέτσικας, Μιχάλης Μειμάρογλου, Νίκος Γραμμάτος, Κατερίνα Γούναρη, Μανώλης Λαγουτάρης, Κική Μουρατίδου, Γιάννης Κόσυβας,Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος , Ζωή Μπαλίκου, Αλέξανδρος Παπαιωάννου, Δημήτρης Μητσόπουλος, Μυρτώ Αποστολίδου, Γεωργία Ζώη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Alcalica, Μανώλης Λαγουτάρης, Μαρία Τριζέλλη, Κική Μουρατίδου, η ομάδα του καφέ σκύλου, Νίκος Πάλλης, Στέφανος Γούναρης, η ομάδα του Athens Video Art Festival, Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Αλέξανδρος Γερασίμου ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ/ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ασπασία Μπακογιάννη (aspampako@yahoo.gr) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Αλέξανδρος Γερασίμου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μιχάλης Μειμάρογλου ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ: Γεωργία Ζώη ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Καφέ σκύλος productions (kafeskylosproductions@gmail.com) ΤΥΠΟΣ: Καφέ σκύλος productions ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Η ομάδα του καφέ σκύλου WEB: www.echomove.gr, www.facebook.com/pages/echomove-artisticmagazine, myspace.com/echomove, issuu.com/echomove ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: echomovemag@gmail.com, tel (+30) 6956610300

Το περιοδικό echomove κυκλοφορεί κάθε δίμηνο από τον αστικό μη κερδοσκοπικό σύλλογο Αστικές Δράσεις.Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μερική ή ολική του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο μόνο με τη προηγούμενη έγκριση του εκδότη.

2 2011

Kείμενο: Αλέξανδρος Γερασίμου

LA TERRA TREMA… ρισκόμαστε κάπου στα μέσα του Μαρτίου και εγώ στη πραγματικότητα βρίσκομαι χαμένος στον κόσμο μου -μάλλον με χτύπησε η άνοιξη αλύπητα στο κεφάλι και ακόμα να συνέλθω ; - και κάνω μερικές σκέψεις για τα θέματα που θα μας κάνουν παρέα για αυτό το δεύτερο ανοιξιάτικο και γεμάτο μυρωδιές τεύχος του περιοδικού.Ταξιδέψαμε στο Βερολίνο για να κρατήσουμε τις φωτογραφικές στιγμές των Alcalica και μετά κατηφορίσαμε στην Ιταλία για θυμηθούμε τον παλιό ευρωπαικό κινηματογράφο και το άρωμα μιας άλλης εποχής με μεγαλύτερο και πιο ειδικό βάρος από τη δική μας. Ενα από τα αγαπημένα μου κινήματα και από τα πλέον σημαντικά στον παγκόσμιο κινηματογράφο είναι ο Ιταλικός νεορεαλισμός και όλη αυτή η μαγεία με τους παλιούς σκηνοθέτες, ηθοποιούς και τους υπόλοιπους συντελεστές που δούλευαν ασταμάτητα με λιγοστά μέσα προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα καλό αποτέλεσμα.Ενα κίνημα που έδωσε δυο γεμάτες δεκαετίες και κορυφαία αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου όπως το «La Τerra Τrema» του σπουδαίου Λουκίνο Βισκόντι ο οποίος αν και ήταν αριστοκρατικής καταγωγής ήταν συνειδητοποιημένος κομμουνιστής . Ο ίδιος παρέμεινε πρίγκηπας εσωτερικά και αυτό ήταν ένα δείγμα της τεράστιας αξίας του.Οσο για τις μουσικές επενδύσεις των ταινιών αυτών αφήστε το καλύτερα θα χρειαστούμε και άλλες σελίδες

Editorial?

και μάλλον κάποιο άλλο τεύχος. Στην Ιταλία βέβαια του μεσοπολέμου πάλευαν με λιγοστά μέσα…και εδώ στην Ελλάδα του 2011 με λιγοστά μέσα παλεύουμε – για άλλους πιο αστείους λόγους- αλλά φαίνεται είτε πως είναι πολύ αργά για να παλέψουμε πολύ είτε πως παλεύουμε πολύ λίγο – νωρίς δεν είναι σίγουρα.Η οικονομική ανασφάλεια και η κρίση που επικρατεί - ακόμα να βγάλουμε αφρούς ; - αλλά και τα όσα συμβαίνουν ανά τον κόσμο μοιάζουν σαν μια κατρακύλα που δεν έχει τελειωμό.Η γη τρέμει σύμφωνα με τον Λουκίνο Βισκόντι αλλά πολύ φοβάμαι πως αρχίζει να τρέμει ξανά.Η Ιαπωνία δυστυχώς δεν θα είναι το μόνο μελανό της σύγχρονης ιστορίας. Αλλωστε δεν είναι και λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν – για να επιστρέψουμε στον νεορεαλισμό- ότι πρώτα αποτέλεσε ένα κοινωνικό και έπειτα ένα κινηματογραφικό κίνημα…Ετσι αποφάσισα να κινητοποιηθώ και εγώ, να παρακινηθώ από αυτό και να θυμηθώ πρόσωπα, καταστάσεις και κυρίως το πνεύμα μιας άλλης δυστυχώς μακρινής εποχής.Ασχετο αλλά ακόμα προσπαθώ –χρόνια τώρα- να βρω το «Morte di un Amico» (1959) του Franco Rossi μια ταινία που δεν ξέρω αν ανήκει στο νεορεαλισμό αλλά είναι γέννημα θρέμμα ιταλική, γυρίστηκε «φτωχή» και αυτή με λίγα μέσα αλλά με μεγάλους ηθοποιούς… «La Τerra Τrema» από την ομώνυμη ταινία του Luchino Visconti (1948). Η παραπάνω φωτογραφία είναι καρέ της ίδιας ταινίας.

2011 2

Περιεχόμενα Πάλη Το θέατρο του δρόμου εντός... Οι ρίζες της Jazz Βάλσαμο ή σπαθόχορτο Berlin DKultur Η Αναπνοή Κατερίνα Μακαβού Αφιέρωμα στο Γιάννη Σταματίου Φίλοι Μίλτου Σαχτούρη Άσκαυλος ΑVAF Chapter # 2

8 10 15 18 20 26 28 32 38 40 48 51

Μαγειρίτσα

57 64 70 72 82 86 92 94 100 104

BASSAVIOLA (φωτογραφικό αφιέρωμα μέρος 2)

106

Ιταλικός νεορεαλισμός Χρήστος Αλεξόπουλος Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο Εργαστήρι Μαιρηβή Καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα Λίλιαν Συρίγου deBop Η γέννα Μάνος Κατράκης

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης, πηγή: www.strofaloi.blogspot.com

Πάλη Κάποτε αποφάσισε να βγάλει το κεφάλι του από το παράθυρο και είδε τον Κόσμο, άρρωστο, να παραπατά στα πτώματα που είχε στρώσει για χαλί φτύνοντας ότι είχε απομείνει από τα γέρικα μάτια του. Έσπαγε τα μούτρα του πάνω στα εργοστάσια και τις πολυκατοικίες κι εκλαιγε αίμα και νερό. Από κάτω δυο-τρεις που είχαν σωθεί από την καταστροφή, τον περιγελούσαν και του έβαζαν τρικλοποδιές. Εκείνος παρά το τεράστιο μέγεθός του έπεφτε στις λάσπες που ο ίδιος είχε δημιουργήσει κι έβριζε. Τι ωραίο θέαμα! Ένας άντρας μοίραζε όπλα και σφαίρες λίγο παραδίπλα. Ένας άλλος βιβλία. Άνθρωποι με ταλαιπωρημένα χέρια και μυαλά ξετρύπωναν φοβισμένοι από τα σπίτια τους. Πλησίαζαν τους άντρες διστακτικά και μετά τους δάγκωναν για να δουν αν ήταν όντως αληθινοί. Αφού βεβαιώθηκαν άρχισαν να ουρλιάζουν και να χειροκροτούν. Ο πρώτος πήρε ένα όπλο. Ο δεύτερος ένα βιβλίο. Τώρα είχαν περικυκλώσει το θηρίο. Σε λίγο θα ξεκινούσαν οι πυροβολισμοί. “Έλα!”, σου φώναξε κάποιος. “Τώρα ξεκινάνε όλα!”.

2 2011

ΠΡΟΣΟΧH! ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ (Μια στήλη για τις τέχνες του δρόμου)

Κείμενο: Σπύρος Ανδρεόπουλος

Το θέατρο του δρόμου εντός… ύο θεατρικές ομάδες με κοινό χαρακτηριστικό την πολυετή δυναμική τους παρουσία στο χώρο των Τεχνών του Δρόμου και του θεάτρου στο Δημόσιο χώρο, οι Παντούμ και οι Τσιριτσάντσουλες, παρουσίασαν πρόσφατα -και όχι για πρώτη φορά- έργα τους σε κλειστό θεατρικό χώρο. Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους έρχεται να συναντήσει το αντικείμενο αυτής της στήλης και λειτουργεί ως αφορμή για να αναλογιστούμε τι είναι αυτό που καθιστά τελικά έναν θεατρικό χώρο Δημόσιο. Γιατί αυτό κατορθώνουν να επικοινωνήσουν οι παραστάσεις των παραπάνω ομάδων.

2 2011

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

Δεν είναι τυχαίο το ότι ακόμα και στο κλειστό θέατρο ο χώρος του κοινού λέγεται πλατεία. Η θεατρική πράξη είναι μία, ανεξαρτήτως του ποιός χώρος έρχεται να την φιλοξενήσει. Αυτό που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα της κατεύθυνσης μίας παράστασης είναι η δυναμική της απεύθυνσής της. Αυτή η δυναμική είναι ικανή να μετατρέψει ακόμα και την κλειστή, περιορισμένη αίθουσα ένος θεάτρου σε έναν καθ’όλα Δημόσιο χώρο και να δημιουργήσει τις συνθήκες ουσιαστικής συνεύρε-

σης με το κοινό-αποδέκτη. Οι επιλογές των φωτισμών, των σκηνικών αντικειμένων, η συνειδητή επιλογή σε σχέση με το ρόλο του κοινού στο θεατρικό δρώμενο και κυρίως το σημείο εκκίνησης - η θέση - της παράστασης, μπορούν να λειτουργήσουν με τέτοιο τρόπο, ώστε ο κάθε θεατής να αισθανθεί πραγματικός κοινωνός της θεατρικής πράξης και όχι απλώς ένας εξωτερικός παρατηρητής. Να νιώσει μέλος ενός συνόλου που μοιράζεται ταυτοχρόνως μία ζωντανή συλλογική εμπειρία.

2011 2

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

Μάλλον κάπως έτσι νιώθουν οι θεατές και στις δύο προαναφερθείσες παραστάσεις. Ουσιαστικά συμμέτοχοι σε μία δημιουργία, όχι μέσα από διαδραστικά ευρήματα και κόλπα, μα επειδή αντιλαμβάνονται πως η καλλιτεχνική πράξη δε λαμβάνει χώρα ερήμην τους. Οι δημιουργοί λαμβάνουν υπ’όψιν τους το κοινό. Πρώτα πρώτα βάσει της επιλογής του αντικειμένου των παραστάσεών τους -αμφότερες πολιτικά και κοινωνικά προσανατολισμένες- με αποτέλεσμα να προτείνουν συνειδητά ή υποσυνείδητα στον κάθε θεατή να κοιτάξει γύρω του και να δει τις αγωνίες και τους προβληματισμούς του στα πρόσωπα

2 2011

των γύρω του. Και έπειτα με την τεχνοτροπία τους. Ο λεγόμενος τέταρτος τοίχος, επικίνδυνη παγίδα του κλασσικού θεάτρου, λάμπει διά της απουσίας του. Η απλή, μα καθόλου απλοική σκηνογραφία συντελεί στο να εστιάσει κάνεις στην ουσία των όσων συμβαίνουν και δεν λειτουργεί ως στοιχείο εντυπωσιασμού και δημιουργίας κάποιας κενής ατμόσφαιρας. Οι συνθέσεις και οι επιλογές των κειμένων καθώς και ο τρόπος μετάδοσής τους, χαρακτηρίζονται από την αμεσότητα και τη στοχευμένη απεύθυνση. Αν δεν είναι αυτά γνωρίσματα των Τεχνών του Δρόμου, τότε ποιά είναι;

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

Και οι δύο δημιουργίες τόσο μέσα από το

νας. Δεν υπάρχει η φράση “δεν είμαι ρατσι-

κωμικό στοιχείο, όσο και από το τραγικό, μι-

στής, αλλά…”. Υπάρχει το “δεν είμαι ρατσι-

λάνε για το σήμερα, έχοντας πλήρη συνεί-

στής τελεία!” λέει ο μη-κωμπέρ από τους

δηση πως απευθύνονται σε ανθρώπους του

Τσιριτσάντσουλες που μας εξοργίζουν δεί-

σήμερα και μας ταρακουνάνε… Βρες αν

χνοντας μας το γύρω μας... λίγο πριν κηδέ-

μπορείς τι σου έφερα απόψε… τραγουδούν οι

ψουν τον Άμλετ, ως τον μεγαλύτερο ηλίθιο

Αδέσποτες Σκύλες και μας συγκινούν αγγίζο-

της παγκόσμιας δραματουργίας. Κι εδώ ας

ντας το μέσα μας, και την αμέσως επόμενη

επιτραπεί στον υπογράφοντα να κλείσει λέ-

στιγμή ξεχύνουν έναν rap χείμαρρο για την

γοντας, δανεικά, πως όλα είναι Δρόμος… άμα

κατάσταση του κέντρου της σημερινής Αθή-

θέλουμε...

2011 2

Η μουσικο-θεατρική παράσταση «Οι Αδέσποτες Σκύλες στο Βαλς των Βρώμικων Δρόμων» σε σκηνοθεσία της Ντίνας Καφτεράνη από την ομάδα Παντούμ παρουσιάστηκε φέτος στο Quilombo Centro Cultural και στο Booze Cooperativa, αναμένεται να ξαναπαρουσιαστεί προσεχώς. Η επιθεώρηση «Ραντεβού Με Την Ιστορία ή Ο Λάκκος με τα Σκατά» από την ομάδα Τσιριτσάντσουλες παίζεται στο Σινέ Φιλίπ.

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ

Κείμενο: Παναγιώτης Βέτσικας

Οι ρίζες της jazz JAZZ δεν πρέπει να είναι κτήμα λίγων μόνο που γνωρίζουν την ιστορία της, τους μουσικούς της, τις αποχρώσεις και τα μυστικά της. Ειναι σημαντικό να έχουμε κάποια πρόσβαση σ’ αυτή την παράδοση για να κατανοήσουμε καλύτερα και να εκτιμήσουμε αυτό που συμβαίνει σε ένα άλμπουμ ή μια ζωντανή παράσταση.

Από πού όμως ξεκίνησαν όλα; Οι ρίζες της jazz εντοπίζονται στην ύπαιθρο και στους δρόμους των αστικών κέντρων του Αμερικάνικου Νότου. Eίναι το απόσταγμα δύο διαφορετικών μουσικών παραδόσεων: της Δυτικής Αφρικής και της Ευρώπης. Η Δυτική Αφρική συνεισέφερε το ρυθμό, την ενέργεια, την κίνηση και την συναισθηματική φόρτιση. Τα Ευρωπαικά συστατικά ήταν οι κλασικές αξίες, η αρμονία και η μελωδία. Η μίξη αυτών των δύο παραδόσεων γέννησε μια μουσική που πειραματιζόταν με τα “μέτρα” και ερμήνευε τις νότες σε νέους συνδυασμούς, δημιουργώντας τις λεγόμενες “μπλε νότες” (blue notes), για να εκφράσει συναισθήματα λύπης και χαράς. Οι εργατικά τραγούδια των δούλων του Νότου συνδυάστηκαν με τους αστικούς, ραφιναρισμένους ήχους των μουσικών της Νέας Ορλεάνης, δημιουργώντας τη νέα μουσική. Η μουσική

gospel από την εκλλησία και αυτό που τον 20 αιώνα ονομάστηκε “blues”, πρόσθεσαν ένα φωνητικό “συατατικό” που έδενε αρμονικά με τα μουσικά όργανα. Οι μπάντες των παρελάσεων στις οποίες έπαιζαν κυρίως λευκοί αλλά και μαύροι μουσικοί, εισήγαγαν μουσικά οργανα που αλλοιώς θα είχαν παραμείνει μια ανάμνηση κλασικών μουσικών παραδόσεων. Τα τύμπανα και έγχορδα συνδυάστηκαν με τρομπέτες, τρομπόνια, τούμπες και αργότερα, σαξόφωνα. Η μουσική της Δυτικής Αφρικής και η μουσική των δούλων ερμηνεύτηκε με διαφορετικό τρόπο μετά την εισαγωγή επιδράσεων από την Καραιβική και τη Λατινική Αμερική. Και αυτό που ονομάστηκε αργότερο “λαικό τραγούδι” (σε συντομία, pop) εμπλουτίστηκε με gospel και blues, προθέτοντας μια πλούσια υφή και δημιουργώντας μια μουσική που ο κόσμος δεν είχε ξανακούσει. Ο μουσικός κόσμος της Αμερικής, κορεσμένος με τη μουσική των παρελάσεων και τις απομιμήσεις των ερμηνειών της κλασικής Ευρωπαικής μουσικής, ήταν πλέον ώριμος για να δεχθεί τη μουσική που θα ονομαζόταν “jazz”. Tέλος του 19ου αιώνα εμφανίστηκε στη σκηνή και το “ragtime”. Περισσότερα όμως γι’ αυτό στο επόμενο φύλλο.

2011 2

Κείμενο, φωτογραφία: Μαρία Τριζέλλη

AGRIA MENTA

Βάλσαμο ή σπαθόχορτο Το φυτό αυτό έχει χρησιμοποιηθεί για πάνω από 2000 χρόνια.Η χρήση του για τη θεραπεία των πληγών μάλλον είναι και η αιτία για την ονομασία του.Μια άλλη μακάβρια εκδοχή αποδίδει το όνομα του στη χρησιμότητα του στην ταρίχευση που ονομάστηκε και βαλσάμωμα. Ευδοκιμεί σε ξερά και ηλιόλουστα εδάφη καθώς και σε καλλιεργημένα χωράφια και στις άκρες των δρόμων.Είναι πολυετές φυτό και το ύψος του φτάνει τους 20-30 πόντους.Τα φύλλα του είναι μικρά και λεπτά με πράσινο σκούρο χρώμα και τα άνθη του κίτρινα.Ανθοφορεί στην αρχή του καλοκαιριού.Αυτή είναι και η καλύτερη εποχή για τη συγκομιδή του πριν όμως ανθίσουν να ξεραίνονται. Τα άνθη και τα φύλλα του κατά την εποχή της ανθοφορίας περιέχουν μικρούς κόκκινους αδένες οι οποίοι όταν σπάσουν ερώνουν ένα κόκκινο έλαιο.Οταν λοιπόν το συλλέξουμε και το βάλουμε σε δοχεία με λάδι (ελαιόλαδο) για περίπου 20-30 ημέρες σε ένα σημείο που το βλέπει ο ήλιος το λάδι θα πάρει ένα βαθύ κόκκινο.Το λάδι αυτό λέγεται σπαθόλαθο και η επάλειψη με αυτό είναι πολύ αποτελεσματική για επούλωση πληγών, τραυμάτων και για την ανακούφιση των πόνων από ρευματισμούς και αρθρίτιδες. Για την παρασκευή του σαν πράσινο τσάι

όταν βράσουμε μια μικρή ποσότητα ή αν το ζεματίσουμε για 5-10 λεπτά το πίνουμε 1-2 φορές την ημέρα για 1-2 μήνες αν θέλουμε να δούμε αποτελεσματική βοήθεια.Χρησιμοποιείται ακόμα σε σπασμωδικό βηχαβροχίτιδα και άσθμα. Είναι τόσο εντυπωσιακή η βοήθεια που προσφέρει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού που γίνονται έρευνες με τη χορήγηση του σε ασθενείς με aids και ανθρώπους που πάσχουν από λευχαιμία.Θα πρέπει πάντως να αναφέρουμε ότι απογορεύεται η χρήση του από έγκυες και θηλάζουσες μητέρες.Στα παιδιά πρέπει να δίνετε σε μικρές ποσότητες και μόνο όταν έχουν περάσει τον δεύτερο χρόνο της ζωής τους. Αν η χρήση του βοτάνου προκαλέσει ναυτία ή πονοκέφαλο πρέπει να σταματήσει η θεραπεία ή να μειωθούν οι δόσεις.

2011 2

ALCALICAS PHOTOS

Φωτογραφία: Alcalica

Πόλη: Berlin

2 2011

ALCALICAS PHOTOS

2011 2

ALCALICAS PHOTOS

2 2011

ALCALICAS PHOTOS

2011 2

ALCALICAS PHOTOS

2 2011

Deutschlandradio Kultur Deutschlandradio Funkhaus Berlin (Bild: Deutschlandradio)

Herzstück des Programms ist das sechsstündige “Radiofeuilleton”. Werktags von 9.07 bis 12 Uhr und von 14.07 bis 17 Uhr sowie am Samstag und am Sonntag von 09.05 bis 12 Uhr steht das aktuelle Geschehen in Kunst, Kultur und Wis-

2 2011

senschaft im Mittelpunkt. Aber auch Wirtschaft und Politik sind Kultur. In den großen Tageszeitungen finden sich die Antworten auf politische und wirtschaftliche Fragen zunehmend im Kulturteil. Hier knüpfen wir an.

Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

Das “Radiofeuilleton” im Deutschlandradio Kultur wird durch die Kulturnachrichten immer pünktlich zur halben Stunde abgerundet. Das war bei der Umsetzung der Programmreform im März 2005 journalistisches Neuland im Radio. Der klassische Nachrichtenstil wird dabei ab und zu auch verlassen. Boulevardeskes ist kein Tabu. Während des Radiofeuilletons gibt es für Sie immer um kurz nach halb Buchrezensionen - sechs Mal am Tag. Und am Mittwoch werden statt Literatur- Filmrezensionen hörbar. Im Programm sind auch die Minihörspiele, die “Wurfsendungen”, die, so wie es der Name erahnen lässt, per Zufallsgenerator ins Programm geworfen werden. Auch im Abendprogramm taucht Kultur auf. So ist “Fazit”, die kulturelle Tageszusammenfassung, jeweils nach den 23-Uhr-Nachrichten zu hören. Hinzu kommt von Montag bis Donnerstag “Fazit am Abend” für all diejenigen unter Ihnen, die bereits um 19.07 Uhr einen Überblick über die wichtigsten Kulturereignisse des Tages haben wollen. Immer samstags wird Ihnen um 17.30 Uhr eine “Lesung” präsentiert. Die gleichnamige Sendung stellt Ihnen neue Hörbücher und Mitschnitte von Lesungen vor. Der Tag bei Deutschlandradio Kultur beginnt morgens um 5.05 Uhr mit der Morgenausgabe der “Ortszeit”. Hier erfahren Sie alles, was an diesem Tag Wichtiges passiert - in Interviews, Reportagen und Berichten aus dem In- und Ausland. Die “Ortszeit” hält Sie auch am Mittag und am Abend auf dem Laufenden. Darüber hinaus beleuchten wir in der “Weltzeit” und im “Länderreport” politische Zusammenhänge und Hintergründe. Deutschlandradio Kultur sendet aber auch für “kleine Hörer”: Nach Schulschluss kommt der “Kakadu”, die Kindersendung mit dem Vogel

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ pünktlich um 13.30 Uhr. Am Sonntag gibt es den Kakadu sogar zweimal: morgens um 7.30 Uhr für die Frühaufsteher und um 14.05 Uhr mit dem Hörspieltag für Kinder. Natürlich bietet Ihnen Deutschlandradio Kultur auch ein umfangreiches Hörspiel- und Featureangebot. Am Samstag gibt es einen Feature-Termin um 18:05 Uhr. Am Montag um 21:33 Uhr senden wir einen Krimi. Am Sonntag um 18:30 Uhr sowie am Mittwoch um 21:33 Uhr ist ein Hörspiel im Programm. Unser “Konzert im Deutschlandradio Kultur” bietet mit Live-Konzerten, Opern, Kammer- und Chormusik einen besonderen Hörgenuss. Das Spektrum umfasst Musikereignisse aus den Kulturmetropolen Europas, neue Produktionen der mit dem Deutschlandradio Kultur eng verbundenen Klangkörper sowie Konzerte aus allen Bundesländern. Den Musiktag im Deutschlandradio Kultur fasst werktags 18:30 Uhr die Sendung “Da Capo” zusammen. Ergänzt wird das Musikprogramm durch die Sendung “In Concert”. Immer mittwochs nach den 20-UhrNachrichten werden die besten Rock- Pop- und Soulkonzerte der letzten Jahrzehnte dokumentiert.

2011 2

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

Κείμενο: Αλεξάνδρα Κανάκη

Η Αναπνοή ίτε πρόκειται για την καλή μας φυσική κατάσταση, είτε για γιόγκα, η αναπνοή είναι ένα δυνατό εργαλείο που οι περισσότεροι το υπο-χρησιμοποιούμε. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για τη σωστή αναπνοή.

Η Σωστή Αναπνοή… Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί αν αναπνέουμε σωστά; Αν οι αναπνευστικοί μυς είναι γυμνασμένοι, η πρόσληψη οξυγόνου είναι μεγαλύτερη; Γιατί είναι σημαντικό να μάθουμε να αναπνέουμε σωστά; Τέτοιες απορίες, και τις απαντήσεις τους, θα επιχειρήσουμε να τις αναλύσουμε παρακάτω. Η σωστή αναπνοή διευκολύνει τον οργανισμό σε τέσσερεις βασικές περιοχές:

2 2011

1. Καλύτερη οξυγόνωση 2. Μείωση του άγχους και έλεγχος 3. Εξισορρόπηση των λειτουργιών των δυο ημισφαιρίων του εγκεφάλου 4. Έλεγχος της ενέργειας Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι αναπνοής: α) Κοιλιακή ή Διαφραγματική αναπνοή: απομονώνουμε τους μυς έτσι ώστε να ανεβοκατεβαίνει το διάφραγμα, ενώ με την εισπνοή φουσκώνει η κοιλιά σαν μπαλόνι και ξεφουσκώνει στην εκπνοή, β) Πλευρική αναπνοή: κρατάμε ακίνητους τους κοιλιακούς μυς έτσι ώστε κατά την εισπνοή οι μεσοπλεύριοι μύες να ανοίγουν σαν ακορντεόν, με την εκπνοή ξαναμαζεύουν, γ) Θωρακική αναπνοή: είναι η ρηχή αναπνοή

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ όπως όταν μυρίζουμε ένα λουλούδι, με την εισπνοή ανεβαίνει το στήθος προς το κεφάλι. Η εξάσκηση μπορεί να γίνει τοποθετώντας τις παλάμες στα σημεία (κοιλιά, πλευρά, στήθος) για να μάθουμε να ξεχωρίζουμε ποιος μυς, και πότε, χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε ή, απλά, πώς αναπνέουμε στην καθημερινότητα. Με τις ασκήσεις αυτές επιτυγχάνεται άνοιγμα του διαφράγματος, των μεσοπλεύριων και των άνω θωρακικών μυών από 4 έως 7 εκατοστά αντίστοιχα για κάθε μια από τις τρεις μυϊκές ομάδες.

Πλήρης αναπνοή Για να εφαρμόσουμε την σωστή πλήρη αναπνοή, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μπορούμε να ελέγχουμε την κοιλιακή, πλευρική και θωρακική αναπνοή. Για να την πετύχουμε κάνουνε πρώτα μια πλήρη εκπνοή που επιτυγχάνεται με την συστολή των μυών του κοιλιακού τοιχώματος και των έσω μεσοπλεύριων μυών. Εισπνέουμε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο όγκος του εισπνεόμενου αέρα να μοιραστεί αντίστοιχα σε κάθε μια από τις αναπνευστικές ομάδες, αρχίζοντας από την κοιλιακή, (δηλ. 1/3 αέρα στην κοιλιά, 1/3 στα πλευρά και 1/3 στο θώρακα). Η καλύτερη εφαρμογή της είναι με την σπονδυλική στήλη κάθετη στο πάτωμα, με σκοπό την μεγαλύτερη πρόσληψη ατμοσφαιρικού αέρα, για καλύτερη οξυγόνωση. Υπάρχουν πολλές εφαρμογές και τεχνικές για την πλήρη αναπνοή, π.χ. αν θέλουμε να αυξήσουμε την δυνατότητά της, μπορούμε να κάνουμε διακεκομμένες εισπνοές και κανονική εκπνοή και κατόπιν το αντίστροφο. Αν συνδυάσουμε αυτές τις αναπνοές με σωματικές ασκήσεις γιόγκα, μπορούμε να πετύχουμε πολλούς διαφορετικούς στόχους ανάλογα με το τι θέλουμε, π.χ. στις εκτάσεις χρησιμοποιούμε θωρακική αναπνοή για να ανοίξουμε περισσότερο το θώρακα, αλλά και κοιλιακή αναπνοή για άσκηση στα όργανα της κοιλιακής χώρας. Στην καθημερινή ζωή μπορούμε να επεμβαίνουμε δραστικά στην καλή μας φυσική κατάσταση μόνο με την τεχνική της πλήρους αναπνοής. Στον αθλητισμό, κατά τα διαλείμ-

ματα μιας αερόβιας προπόνησης βοηθούν οι ασκήσεις πλήρους αναπνοής. Σε αναπνευστικά προβλήματα όπως άσθμα, βρογχίτιδα και σε καπνιστές, παχύσαρκους, καρδιακούς, υπερήλικες, η πλήρης αναπνοή αποτελεί ισχυρό βοήθημα, όπως και στην πρόληψη κατά των ασθενειών, αφού η πρόσληψη μεγαλύτερης ποσότητας οξυγόνου ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Η Γλωττιδική (Udjay) Αναπνοή 1. Ενσωματώνεται σχεδόν σε όλες τις αναπνευστικές ασκήσεις και κατά την διάρκεια των σωματικών ασκήσεων. Ο σημαντικότερος σκοπός της γλωττιδικής αναπνοής είναι να χαλαρώσει το νευρικό σύστημα, συγκεκριμένα: 2. Διευκολύνει στην συγκέντρωση και στον έλεγχο της αναπνοής Φέρνει ηρεμία ιδιαίτερα όταν κάνουμε διπλάσιες ή και μεγαλύτερες εκπνοές. Περιγραφή: Φέρνουμε την επιγλωττίδα να κλίνει λίγο το θωρακικό πέρασμα έτσι ώστε να ακούγεται ένα μικρό σύριγμα (σαν ροχαλητό). Η γλωττιδική αναπνοή ενσωματώνεται σχεδόν σ’ όλες τις ασκήσεις γιόγκα, σωματικές και αναπνευστικές. Ηρεμεί το νευρικό σύστημα, βοηθά: στην επιμήκυνση της αναπνοής, στην συγκέντρωση, αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, χαλαρώνει, βοηθά τους υπερτασικούς, αυξάνει την αυτονομική ισορροπία, εξισορροπεί την πράνα, βοηθά στο πρατιγιαχάρα (= αποτράβηγμα από τις αισθήσεις), προετοιμάζει για διαλογισμό. Η αυτονομική ισορροπία είναι ίση με την τιμή ενός κλάσματος που αριθμητή έχει το παρασυμπαθητικό και παρονομαστή το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Απ’ αυτό καταλαβαίνουμε ότι όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του παρασυμπαθητικού τόσο μεγαλύτερη είναι και η αυτονομική ισορροπία, δηλ. η μεγάλη αυτονομική ισορροπία σημαίνει αντοχή στο στρες και έλεγχος του άγχους. Κατά την άποψη του Spielberg, το στρες προκαλεί άγχος. Το στρες έχει να κάνει με το γεγονός, την κατάσταση, ενώ το άγχος είναι η ερμηνεία

2011 2

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ που θα δώσει το άτομο. Στρεσογόνα γεγονότα συναντάμε συχνά στη ζωή μας. Πολλές φορές λίγο στρες μπορεί να είναι εποικοδομητικό. Όταν, όμως, κυριαρχεί και μας καταβάλει το άγχος, είναι στο χέρι μας να το ελέγξουμε με αναπνευστικές, κυρίως, αλλά και άλλες τεχνικές.

Πράξεις Αναπνοής Η αναπνοή έχει 4 πράξεις: εισπνοή, κράτημα, εκπνοή, άπνοια. Δίνοντας ένα συγκεκριμένο ρυθμό πετυχαίνουμε διαφορετικά πράγματα. Pranayama στα σανσκριτικά, σημαίνει: prana = ενέργεια, αναπνοή, yama = κράτημα, έλεγχος, άρα έλεγχος της ενέργειας μέσω της αναπνοής. Εισπνοή: στις ασκήσεις εκτείνει την σπονδυλική στήλη, ανοίγει τον θώρακα, φέρνει οξυγόνο στους πνεύμονες, ενεργειακά φέρνει την πράνα στον οργανισμό. Κράτημα: στις ασκήσεις βοηθά στην διαστολή των μερών του σώματος, και στο τέντωμα υποβοηθώντας την χαλάρωση μετά, ενεργειακά ανεβάζει το κουνταλίνι (άλλο θέμα για ένα επόμενο τεύχος) και το άπλωμα της πράνα στον οργανισμό. Εκπνοή: στις ασκήσεις βοηθά στην χαλάρωση και υπέρβαση, αποβάλλει τοξίνες, άγχος, διοξείδιο του άνθρακος και εντάσεις. Ενεργειακά βοηθά στην απαλλαγή από μπλοκαρίσματα και ενεργειακές αντιστροφές. Άπνοια: στις ασκήσεις βοηθά στην υπέρβαση των ορίων του σώματος, ενεργειακά βοηθά στο άπλωμα της πράνα στο σώμα και άνοιγμα των τσάκρας [Αναπνοή, (γ) Πράνα & Βάγιου, (δ) Μάντρας, (ε) Μούντρα].

Γαλήνια Αναπνοή Σύμφωνα με τα παραπάνω ο ρυθμός της είναι 2-1-2-1, ([όπου 2 είναι εισπνοή & εκπνοή και 1 είναι κράτημα & άπνοια] οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί, μπορεί να είναι και 4-2-4-2, σημασία έχει να είναι διπλάσιος ο χρόνος εισπνοής και εκπνοής από τα κρατήματα). Η γαλήνια αναπνοή βοηθά στον έλεγχο του άγχους, της υπέρτασης, δημιουργεί παρασυμπαθοτονία (συνεπώς αυξάνει την αυτονομική ισορροπία), ηρεμεί, χαλαρώνει, συγκεντρώνει τον νου.

2 2011

α) αναπνευστική τεχνική για την νευρική ένταση (άγχος): Γαλήνια 2-1-2-1, διαφραγματική, γλωττιδική, με επανάληψη του ήχου AUM (ομ). β) αναπνευστική τεχνική για υψηλή πίεση: Γαλήνια διαφραγματική, γλωττιδική, αναπνοή μπαλόνι (φουσκώνουμε τα μάγουλα με τον αέρα πριν την εκπνοή). γ) αναπνευστική τεχνική για αϋπνία: Παρατεταμένη εκπνοή με ρυθμό 2-0-4-0, οριζόντια χαλάρωση, διαφραγματική. Εφαρμογή της Γαλήνιας Αναπνοής στον Πρωταθλητισμό Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων άγχους κυρίως δυο είναι οι τρόποι, ο ένας είναι με φάρμακα. Ο άλλος βασίζεται σε τεχνικές αυτοβοήθειας για ψυχοσωματική χαλάρωση. Μια από αυτές τις τεχνικές είναι η αύξηση της αυτονομικής ισορροπίας. Αν παρατηρήσουμε τον εαυτό μας ή τους άλλους σε στιγμή έντασης, θυμού ή άγχους θα δούμε ότι το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η αναστάτωση της αναπνοής. Αφού λοιπόν το στρες επιδρά αρνητικά στο τρόπο που αναπνέουμε και η ανάστατη και μη ελεγχόμενη αναπνοή είναι ένα από τα συμπτώματα του άγχους, είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς αν μπορούμε να επέμβουμε θετικά στον τρόπο που αναπνέουμε και αν αυτό θα έχει, σαν αποτέλεσμα, την μείωση του άγχους. Η απάντηση είναι ΝΑΙ και ο τρόπος αυτός είναι με την γαλήνια, διαφραγματική και γλωττιδική αναπνοή. Ας σκεφτούμε λίγο τους πρωταθλητές και το άγχος που βιώνουν πριν από κάθε αγώνα. Ο μεγάλος συναγωνισμός, το φορτωμένο προπονητικό πρόγραμμα και γενικότερα η πίεση που τους ασκείται, δεν αφήνουν περιθώρια για ξεκούραση ή χαλάρωση. Όμως, η ικανότητα ενός αθλητή να ελέγχει τη σκέψη και τα συναισθήματά του, προκειμένου να διοχετεύσει εύστοχα όλη του την ενέργεια προς το σκοπό του, είναι από τα βασικότερα του πλεονεκτήματα και αποτελεί στοιχείο απαραίτητο για την μέγιστη δυνατή απόδοση και την επιτυχία του στους αγώνες. Το ίδιο συμβαίνει και σε εμάς, στη διεκδίκηση μιας καλύτερης καθημερινότητας.

Κείμενο, μετάφραση: Κατερίνα Χατζή, Φωτογραφία: www.myspace.com/katerinamakavou

ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ;

«Μικρά μυστικά» από το Βαρδάρη… Η Κατερίνα Μακαβού γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί μια από τις πιο ευχάριστες αφίξεις των τελευταίων ετών στην ελληνική δισκογραφία.Εχοντας μόλις έναν δίσκο στο ενεργητικό της που απέσπασε πολύ καλά σχόλια και αγαπήθηκε από το κοινό η Κατερίνα Μακαβού –αλήθεια δεν θυμίζει κάτι από …Αφρική το όνομα της ; - αλλά με πάρα πολλές εμφανίσεις τόσο στη γενέτειρα πόλη της όσο στην Αθήνα και στην επαρχία με ξεχωριστό πρόγραμμα κάθε φορά κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να ξεχωρίσει και να δώσει στη δισκογραφία από το ξεκίνημα της κιόλας μερικές πολύ τρυφερές και ακουστικές συνθέσεις. Δεν ξέρω αν η ίδια θα αποδεχόταν το γεγονός ότι ο δίσκος της είναι περισσότερο ακουστικός.Αλλωστε κυριαρχεί ο όρος indie στη παγκόσμια μουσική γλώσσα και κοινότητα, είναι ο νέος τρόπος για να τονίσουμε μουσικά και αισθητικά το κάθε τι νέο και φρέσκο που βγαίνει ανά τον κόσμο.Πάντως στην ελληνική ζοφερή πραγματικότητα που επηρεάζει σαφώς και τον παράγοντα μουσική και δισκογραφία είναι πιο δύσκολο να βρεις ανθρώπους να πατάνε στα δικά τους πόδια και να εκφράζονται οι ίδιοι μέσω των τραγουδιών τους.Είναι δύσκολο επίσης να γράφεις ο ίδιος τη μουσική και τους στίχους και να μη σου τα γράφουν άλλοι ειδικά από το ξεκίνημα σου.Είναι ακόμα επίσης πιο δύσκολος ο τρόπος έκφρασης και η ομάδα που θα έχεις δίπλα σου για να κρατήσεις και να διαφυλάξεις αυτόν τον τρόπο και να προχωρήσεις.Αν δεν το έχεις απλώς δεν προχωράς και δεν έχεις καν άποψη πάνω στο αντικείμενο. Η Κατερίνα Μακαβού προχώρησε μόνη της και συστήθηκε η ίδια στο κοινό – δεν τη σύστησε κάποιος καταξιωμένος και παλιότερος του χώρου.Η πρώτη της δισκογραφική δουλειά με τίτλο «μικρά μυστικά» ήταν η αφορμή και η αιτία να ανακαλύψουμε την Κατερίνα Μα-

καβού και εκείνη να συστηθεί στο κοινό και να αποκαλύψει αυτά τα μικρά μυστικά που τα κρατούσε κρυμμένα για μερικά χρόνια σε κάποιο συρτάρι.Μουσικές συνθέσεις που δεν εξαντλούνται σίγουρα στην πρώτη ακρόαση, 11 μικρά μυστικά που βρήκαν την αλήθεια τους και ήρθαν στην επιφάνεια.Ολες ντυμένες με ένα καλαίσθητο artwork και υπέροχες φωτογραφίες δια χειρός Μαρίας Ντελάκου (Marradinn). Όσον αφορά τους μουσικούς που έπιαξαν στο δίσκο σε ποιον να πρωτοαναφερθείς…μοιάζουν σαν να αποτελούν μια μικρή dream team της συμπρωτεύουσας (οι περισσότεροι από τους μουσικούς είναι Θεσσαλονικείς). Δημήτρης Μπασλάμ, Αλέκος Σπανίδης, Νίκος Ψοφογιώργος (ή αλλιώς …ψόφος) , Θοδωρής Παπαδημητρίου, Γιώργος Αβραμίδης, Αρης Χατζησταύρου.Επίσης οι Θανάσης Dzingovic, Ορέστης Μπενέκας, Μιχάλης Βρέττας αποτελούν τον πυρήνα του συγκροτήματος της Μακαβού τόσο στο στούντιο αλλά και στις ζωντανές της εμφανίσεις (τουλάχιστον στις περισσότερες από αυτές).Στον πρώτο ανήκει και το τραγούδι που μας βάζει στα μυστικά της νεαρής τραγουδοποιού το πραγματάκι αλλά και η μουσική από το μονάχα να γελάς. Την ίδια την συναντάμε εκτός από τα φωνητικά, τους στίχους και τη μουσική και στην ακουστική κιθάρα (πολύ καλή κιθαρίστρια) να μας βάζει σε ένα δικό της ξεχωριστό μελαγχολικό τοπίο.Αυτό το διάστημα η αλήθεια είναι ότι έχω χάσει τα ίχνη της –ξέρω ότι πραγματοποιεί εμφανίσεις αλλά δεν γνωρίζω πολλά για κάποιο δισκογραφικό δείγμα ή καινούργιο υλικό, βλέπετε η απόσταση Βελγίου – Ελλάδας δεν σου αφήνει και πολλά περιθώρια J - αλλά είμαι σίγουρη ότι θα εκπλήξει ευχάριστα ότι και αν τολμήσει στο μέλλον και θα με κάνει να τη «γνωρίσω» ξανά όπως τότε που πρωτοάκουσα τα τραγούδια της στο myspace.

2011 2

Text, translation: Katerina Xatzis, Photography: www.myspace.com/katerinamakavou

Music Village?

“Little Secrets” by Vardar ... Katerina Makavou born in Thessaloniki and one of the most pleasant arrivals in recent years in Greek diskography. Having just one disk in the assets of which received very good reviews and was loved by the public Katerina Makavou- truthly does not her name resemble anything from Africa ... ? - but too many times appeared in both her birthplace and Athens, also in province with a separate program each time succeeded in a short time to stand and give albums from the very beginning of some very fond and acoustic compositions. I do not know if she would accept the fact that her album is more acoustic. Also ‘indie’ dominates in music world language and community and is the new way to highlight both musically and aesthetically everything new and fresh coming out around the world . But the grim reality of Greece influences clearly the factor music and recordings and it is harder to find people to step on their own feet and express themselves through their songs. It is also difficult to write alone the music and lyrics and not having others written to you especially since your beginning. It is also more difficult the way of expression and the team which you will have next to you to keep and preserve this way so as to move on. If you do not have it you just do not go along and do not even have view on the subject. Katerina Makavou has established herself and introduced to the public - not being recommended by one of the oldest and renowned. Her first album titled “tips” was

the cause and reason to discover Catherine Makavou and to introduce herself to the public and disclose these tips which she kept hidden for several years. Music compositions certainly not limited to the first hearing, 11 tips have found the truth and came to observation. Everyone dressed in a tasteful artwork and beautiful pictures by hand of Ntelakou Mary (Marradinn). As for the musicians who played on the disc you do not know for whom you have to speak first... look like they are a little dream team of Thessaloniki (most of the musicians are Thessalonians) .. Dimitris Baslam, Alekos Spanidis Nikos Psofogiorgos (or ... psofos), Theodore Papadimitriou, George Avramidis, Mars Chatzistafrou.Episis Thanasis Dzingovic, Orestes Benekos, Michael Vrettos form the core group of Makavou both in the studio and in live performances (at least most of them). To the first belongs the song which put us into the secrets of the young songwriter ,thingy ,but the music from which you just laugh. We found her apart from the vocals, lyrics and music and to the acoustic guitar (great guitarist) to put us in her own separate space. This is sadly truth that I have lost her traces -I know she makes appearances but I do not know much about a discography or sample new material, you see - the distance Belgium - Greece do not leave you much room but I am sure you will be pleasantly surprised and if she dares in the future and makes me ‘know’ her again in the way when I first heard her songs on myspace.

2011 2

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΤΣΗ

Κείμενο: Γιώργος Σταυρακέλλης

Respect στους πρωτεργάτες... Αφιέρωμα στον Γιάννη Σταματίου Μάρτιος 1928 ...ηχογραφείται στις Η.Π.Α ο πρώτος μέχρι σήμερα επίσημα καταγεγραμμένος δίσκος με μπουζούκι με εκτελεστή τον Γεώργιο Κασσάρα εκτελώντας το Καραβλάχικο. Τον Μάιο του ιδίου χρόνου ακολουθεί ο Μανώλης Καραπιπέρης (ένας αξιόλογος καλλιτέχνης που παίζει σε διάφορα μαγαζιά της Νεας Υόρκης συνήθως μόνος του) ο οποίος δισκογραφεί δυο κομμάτια (“Από κάτω απ’ τις ντομάτες”) από την μια πλευρά και (“Τούτοι οι μπάτσοι που ‘ρθαν τώρα”) από την άλλη. Τους πρώτους μήνες του 1931 δημιουργείται ο πρώτος δίσκος με μπουζούκι στην Ελλάδα, όπου οι Μανέτας, Σπαχάνης και Λειβαδίτης ηχογραφούν τα “Δίστιχα του μάγκα” και το “Καλέ μάνα δεν μπορώ”. Ιανουάριος 1932 και ενας μεγάλος δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, ο Ιωάννης Χαλκιάς ή Τζακ Γρηγορίου δισκογραφεί στην Νεα Υόρκη το “Μινόρε του τεκέ”, παίζοντας ενα ταξίμι στην εισαγωγή που μπορεί να πει κανείς οτι στοίχειωσε το μινόρε. Το κομμάτι αυτό γνώρισε μεγάλη επιτυχία και έστρωσε το δρόμο για την εισβολή του μπουζουκιού στην δισκογραφία. Κατά το τέλος του καλοκαιριού, περνάνε το κατώφλι του στούντιο στο Περισσό, ένας – ένας, τέσσερις ιστορικές μορφές (Γιώργος Μπάτης, Μάρκος Βαμβακάρης, Στράτος Παγιουμτζής και Ανέστης Δελιάς), η ξακουστή “τετράς του Πειραιώς” η οποία ηχογραφεί τα κομμάτια της και από τότε η συνέχεια είναι γνωστή... 2011 ...κοντεύει σιγά σιγά ενας αιώνας απο την επίσημη εμφάνιση του μπουζουκιού στην δισκογραφία και πολλά πράγματα πήραν το δρόμο τους... Το μπουζούκι διώχθηκε, σνομπαρίστηκε, αποθεώθηκε, εκτιμήθηκε, πρωταγωνίστησε, παραμερίστηκε, αλλά με κάθε τρόπο παρέμεινε στην δισκογραφία, αλλάζοντας ρόλους. Ένα είναι το σίγουρο: η δεξιοτεχνία στο όργανο έχει εκτοξευτεί σε πολύ μεγάλα επίπεδα. Για να φτάσουν όμως τα πράγματα εδώ, δεν πρέπει να ξεχνάμε τους μεγάλους εκτελεστές του οργάνου που άνοιξαν τον δρόμο, δημιούργησαν δικές τους τεχνικές, ανακάλυψαν καινούργια πράγματα και έτσι ο σύγχρονος οργανοπαίχτης έχει τεράστιο όγκο για μελέτη και εξάσκηση. Εκτός λοιπόν απο το σεβασμό προς τα πρόσωπα αυτά επικρατεί και η θλίψη για την απώλεια τους, ειδικά όταν φεύγουν σιγά σιγά και οι τελευταίοι πρωταγωνιστές . Για έναν απο αυτούς τους σολίστες θα μιλήσω εδώ, ο λόγος για τον Γιάννη Σταματίου η αλλιώς “Σπόρος”, ο οποίος έφυγε από κοντά μας στις

2 2011

17/01/2011. Ο Γιάννης Σταματίου ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα από 13 χρονών, παίζοντας κιθάρα σε μικρά καφενεία μαζί με φίλους του. Από μικρός είχε το ένστικτο του σολίστα και αφού πρώτα πέρασε διπλές χορδές στην κιθάρα για να πριμάρει, έπιασε ένα δανεικό μπουζούκι στα χέρια του, αυτό που έμελλε να γίνει και ο δεύτερος εαυτός του. Παίχτης χαρακτηριστικού ύφους και υψηλού επιπέδου δεξιοτεχνίας, έχει συνεργαστεί με όλα τα μεγαθήρια του λαϊκού τραγουδιού και οι εκτελέσεις του στην δισκογραφία έδωσαν την χαρακτηριστική υπογραφή του στα κομμάτια που έπαιζε. Εκτός από συμμετοχές σε δίσκους, ήταν και συνθέτης ορχηστρικών κομματιών, τα οποία καθιερώθηκαν ως βασική πρώτη ύλη στην μελέτη των μπουζουξήδων. Το πιο χαρακτηριστικό από όλα αυτά είναι το ιστορικό “Μπουζούκι και ουίσκυ”, που αποτελεί τον διακαή πόθο κάθε οργανοπαίχτη να το παίξει τέλεια σε μια ζωντανή εμφάνιση. Ενδεικτική του ταλέντου του είναι η ιστορία σχετικά με το πώς απέκτησε το παρατσούκλι “Σπόρος”, το οποίο του κόλλησε ο Μανώλης Χιώτης, όταν τον πρωτοάκουσε να παίζει και ενθουσιασμένος είπε “Για κοίτα το σποράκι”. Από τότε όλοι τον ήξεραν έτσι. Το 1957 εργάστηκε στην Αμερική σε νυχτερινά κέντρα, όπου η συνεργασία του με ξένους μουσικους άνοιξε ακομη πιο πολύ το μουσικό του ορίζοντα, με αποτέλεσμα να έχουμε ντοκουμέντα φανταστικού τζαμαρίσματος με άλλα στυλ μουσικής. Εκεί το κοινό τον υποδέχτηκε ως μεγάλο σολίστα. Συνεργάστηκε με θρυλικές μορφές σε μεγάλα κέντρα και Halls και του έγιναν τεράστια αφιερώματα σε CBS και CNN. Στην Αμερική μάλιστα άλλαξε το τρίχορδο με το τετράχορδο μπουζούκι, μιας και οι περισσότεροι μεγάλοι μπουζουξήδες της εποχής ξετρελάθηκαν με την εκτελεστική προοπτική που τους έδινε η τέταρτη χορδή. Σεμνός μέχρι τα τελευταία του, στήριζε τους καινούργιους οργανοπαίχτες και δεν υπήρξε ποτέ αλαζονικός παρόλη την αξία του. Οι έξοδοι του ήταν περιορισμένοι, μιας και είχε κουραστεί από την νύχτα και πήγαινε μόνο σε συγκεκριμένες βραδιές, που ήξερε ότι θα ακούσει κάτι αξιόλογο. Οι λάτρεις του μπουζουκιού πενθούν το χαμό ενός ζωντανού μύθου, αλλά με την προίκα που μας άφησε θα τον θυμόμαστε για πάντα.

FLASHAKI

Φωτογραφία: Μανώλης Λαγουτάρης

Φίλοι Μίλτου Σαχτούρη

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Φιλμς

“The Fighter” Έτος: 2010 Σκηνοθέτης: David O. Russel Πολύ δυνατή, με έντονες εναλλαγές συναισθημάτων, φαινομενικά σκληρούς αλλά στην πραγματικότητα πολύ ευαίσθητους χαρακτήρες, η ταινία αυτή κρατά το ενδιαφέρον του θεατή αμετάβλητο μέχρι το τέλος. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι σχέσεις μεταξύ δυο αδερφών, με φόντο ένα ριγκ του μποξ, που ο καθένας τους αναζητά το ίδιο πράγμα, την υπερηφάνεια και την αυτοεκτίμηση. Η γυναίκα παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους τόσο με την μορφή της μητέρας τους όσο και της κοπέλας του μικρότερου αδερφού που τους δίνουν τη δύναμη που χρειάζονται κάθε φορά που βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού. Πολύ δυνατές ερμηνείες με τον Christian Bale να κερδίζει το όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου.

“In a Better World” Έτος: 2010 Σκηνοθέτης: Suzane Bier Η ταινία αυτή, που κέρδισε το όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας στην τελευταία απονομή, αποτελεί μια ακόμη επιβεβαίωση του ταλέντου της Δανέζας σκηνοθέτιδας και δικαιολογεί την πολύ σημαντική θέση που κατέχει στο στερέωμα του σύγχρονου ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Κάθε ξεχωριστό πλάνο της ταινίας είναι και μια μαγική εικόνα που αιχμαλωτίζει το βλέμμα του θεατή με τις πολύ δυνατές κινήσεις της κάμερας, την προσεγμένη φωτογραφία και τις πολύ καλές ερμηνείες των ηθοποιών. Μέσα από τη ζωή δυο μεσοαστικών οικογενειών, η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο, με τις ανθρώπινες σχέσεις να παρουσιάζονται χωρίς κανέναν εξωραϊσμό στα μάτια του θεατή.

2011 2

“Biutiful” Έτος: 2010 Σκηνοθέτης: Alejandro Gonzales Inarritu Αν και χωρίς τον Guillermo Arriaga (σεναριογράφο των προηγούμενων επιτυχιών του Ιναρρίτου), ο Μεξικανός σκηνοθέτης καταφέρνει να συνθέσει μια πολύ δυνατή ταινία. Ο ήρωας της ταινίας μαθαίνει πως έχει καρκίνο και έχει ακόμα δυο μήνες ζωής. Αποφασίζει έτσι να βάλει μια τάξη στη ζωή που του απομένει και ξεκινά μια περιπλάνηση σε έναν κόσμο σκοτεινό και αφιλόξενο, στο περιθώριο της κοινωνίας. Από τους χαρακτήρες που εμφανίζονται στην ταινία, κανενός η ζωή δεν είναι εύκολη. Παντού συναντούμε δυσκολίες και αδιέξοδα, πολλές φορές μάλιστα, αξεπέραστα. Η αισιοδοξία και το ευτυχισμένο τέλος δεν είναι άλλωστε χαρακτηριστικά του σκηνοθέτη. Τα πλάνα της ταινίας μας αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο την εξέλιξη της πλοκής ενώ η εκπληκτική ερμηνεία του Javier Bardem ολοκληρώνει το πολύ καλό αποτέλεσμα.

“Κυνόδοντας” Έτος: 2009 Σκηνοθέτης: Γιώργος Λάνθιμος Μια από τις καλύτερες ίσως ελληνικές ταινίες των τελευταίων ετών, ο Κυνόδοντας κατάφερε να σταθεί επάξια στο ευρωπαϊκό κινηματογραφικό στερέωμα και να φτάσει μέχρι τις υποψηφιότητες των όσκαρ. Αν και οι χαρακτήρες της ταινίας, καθώς και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους μοιάζουν αρχικά εξωπραγματικές- μιας και ο σκηνοθέτης έχει δημιουργήσει ένα μικρό, δικό του σύμπαν μέσα στο οποίο τους έχει τοποθετήσει- με μια προσεκτικότερη ματιά θα δούμε πως οι προεκτάσεις των αρχετυπικών αυτών καταστάσεων αποτελούν μια πολύ ρεαλιστική αποτύπωση της ψυχοσύνθεσης του σύγχρονου ανθρώπου. Η σκηνοθετική άποψη του Λάνθιμου δίνει μια ώθηση στη δυναμική της ταινίας, η οποία συμπληρώνεται από τις πολύ προσεγμένες ερμηνείες και την πολύ καλή φωτογραφία.

2 2011

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κείμενο, φωτωγραφία: Στέφανος Γούναρης

Ασκαυλος (Μέρος πρώτο…) η έχοντας αρχικά σκοπό να συνεχιστεί η αρθρογραφία στη στήλη αυτή με ένα θέμα που θα είχε να κάνει πάλι με κάποιο μουσικό όργανο, είχαν πέσει στο τραπέζι διάφορες ιδέες. Παρόλα αυτά, ένα θέμα που θεωρούσα επιτακτικά ότι έπρεπε να λεχθούν πράγματα γι’ αυτό, αφορούσε πάλι ένα μουσικό όργανο. Το κοινώς γνωστό σε όλους μας ως γκάιντα, κατά την ηπειρωτική του ονομασία ή τσαμπούνα κατά την νησιωτική του, είναι ένα μουσικό όργανο για το οποίο όλοι έχουν ακούσει ή το έχουν ακούσει να ηχεί σε παρατεταμένους ήχους διαφόρων τονικοτήτων, αλλά ελάχιστα έως απειροελάχιστα πράγματα γνωρίζουν γι’ αυτό ή και αυτά που γνωρίζουν σηκώνουν πολύ αμφισβήτηση όσον αφορά την εγκυρότητα τους. Αρχικά θα επιχειρηθεί μια περιγραφή του οργάνου στην Ελλάδα και ποια η εξάπλωση του σε άλλες χώρες και στο δεύτερο μέρος του άρθρου η πορεία του στο χρόνο και η κοινωνική διάσταση του. Κατ’ αρχήν, προς αποσαφήνιση κάποιων πραγμάτων, η ονομασία του. Δεν θα αναζητήσουμε την προέλευση της κάθε ονομασίας και γενικώς “γιατί το λέμε έτσι”, καθώς αυτά είναι ζητήματα που αναπτύχθηκαν από την κάθε κοινωνία που χρησιμοποίησε ή χρησιμοποιεί ακόμα το εν λόγω όργανο βασισμένη σε μια πληθώρα λόγων. Γενικά το αποκαλούμε γκάιντα ή γάϊδα και με διάφορες άλλες παραλλαγές στην βόρεια Ελλάδα, τσαμπούνα στα νησιά του Αιγαίου, ασκομαντούρα στην Κρήτη, τουλούμι για τους πόντιους και ίσως κάποιες ακόμα ονομασίες και παραλλαγές που δεν είναι ευρέως γνωστές ανά την Ελλάδα, όπου υπήρχε ή υπάρχει ακόμα το όργανο. Γενικά χρησιμοποιείται στη βιβλιογραφία και ο όρος “άσκαυλος”. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα μουσικά όργανα που περιφέρονται στον ελληνικό χώρο τις τελευταίες 2,5 χιλιετίες και βρίσκονται ακόμα σε ισχύ κατέχοντας έναν, όχι πρωταγωνιστικό ίσως πια, ρόλο στην εγχώρια μουσική παράδοση. Η εκτόπιση του οργάνου τα τελευταία 50 περίπου χρόνια από το προσκήνιο και η απομόνωση του σε μικρές κοινωνίες με οργανοπαίχτες που κατά μέσο όρο ηλικίας ξεπερνούν τα 60 χρόνια, και με ακόμα μεγαλύτερη σπουδαιότητας θέμα ο αριθμός των κατασκευαστών, που είναι πλέον ένας χαμηλός διψήφιος, δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην παγκοσμιοποίηση και στην μουσική μας αλλοτρίωση από άλλα ήθη, έθιμα και

2 2011

παραδόσεις αλλά και στην ιδιοτροπία των ίδιων των κατασκευαστών και οργανοπαιχτών που αρνούνταν την εκμάθηση, σε νεότερους. Ας μην βιαζόμαστε να παρεξηγήσουμε όμως αυτόν τον φόβο των παλαιότερων ανθρώπων. Η γκάιντα ή η τσαμπούνα ήταν ένα όργανο όπου κυριολεκτικά ο οργανοπαίκτης, που κατά πλειοψηφία ήταν και οργανοποιός, μπορεί να ζούσε ολόκληρη τη οικογένεια του μόνο από αυτό, συμμετέχοντας σε κάθε είδους τοπικές και όχι μόνο εκδηλώσεις. Ήταν κάπως φυσικό, αλλά καθόλου προνοητικό, να φοβάται ότι όσοι πιο πολλοί γνώριζαν για αυτό το όργανο πράγματα από την κατασκευή μέχρι την οργανοπαιξεία, τόσο χειρότερο το μεροκάματο για τον έναν. Αυτή η πρακτική, μαζί και με την εν γένει δυσκολία εκμάθησης και κατασκευής του οργάνου, αποθάρρυνε πολλούς νεότερους να ασχοληθούν με το όργανο αυτό, οδηγώντας σταδιακά σε μια παρακμιακή κατάσταση, φτάνοντας μέχρι σήμερα να υπάρχουν άτομα που ενδιαφέρονται και να μην υπάρχει ένα ισχυρό συγκροτημένο υπόβαθρο για να τους στηρίξει. Σήμερα λοιπόν παρουσιάζεται μια κατάσταση απουσίας δασκάλων, εύηχων και σωστά τονισμένων οργάνων και οργανωμένου υλικού για την εκμάθηση και την οργανοποιεία. Το μουσικό αυτό όργανο ανήκει στην κατηγορία των αεροφώνων. Ο ήχος δηλαδή παράγεται με τον αέρα που διατρέχει κάποια κομμάτια του οργάνου. Το σημαντικότερο τμήμα του οργάνου είναι το καλάμι που παράγει ουσιαστικά τον ήχο. Ένα καλάμι με ένα κύριο σταθερό σώμα (σκάφος) και ένα παλλόμενο ή με δύο σταθερά μέρη που πάλλονται στις άκρες τους καθώς τα αγγίζει ο αέρας, κατασκευασμένο με διάφορους τρόπους, σε διάφορες παραλλαγές αλλά πάντα με την κοινή φιλοσοφία της μετατροπής του αέρα, που το διαπερνά, σε έναν μονότονο ήχο. Κατά μια μεταφυσική έννοια, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι αυτό το τμήμα του οργάνου είναι και η “ψυχή” του. Χωρίς το καλάμι το όργανο πολύ απλά δεν παίζει. Δεν παράγει κανέναν απολύτως ήχο. Το καλάμι που ονοματίζεται αναλόγως την περιοχή, όπως και ολόκληρο το όργανο, είναι αυτό που ρυθμίζει σε έναν βαθμό την τονικότητα. Είναι ένα τμήμα που συμμετέχει στο κούρδισμα του οργάνου. Η ευαισθησία του καλαμιού φαίνεται πολύ έντονα ακόμα και στις αλλαγές του καιρού. Μια αυξημένη υγρασία ή ένα έντονα ζεστό και ξηρό κλίμα, μια οποι-

αδήποτε μεταβολή του παλλόμενου ή παλλόμενων τμημάτων του καλαμιού, μεταβολή υποδεέστερη του χιλιοστού, μπορεί να αλλοιώσει το ηχητικό αποτέλεσμα. Γι’ αυτό και δίνεται τεράστια προσοχή στο τμήμα αυτό του οργάνου. Ένα δεύτερο τμήμα του οργάνου μέσα στο οποίο προσαρμόζεται το καλάμι είναι η κοινώς καλούμενη φλογέρα ή αυλός ή όπως αλλιώς ονομάζεται τοπικά στις περιοχές προέλευσης του οργάνου. Εδώ ξεκινάει και ένας διαχωρισμός. Η γκάιντα στην Ελλάδα αποτελείται από έναν αυλό, ενώ η τσαμπούνα από έναν δίαυλο. Το ίδιο ισχύει και στις άλλες χώρες που εμφανίζεται, μόνο που μπορεί να συναντήσει κανείς δυο ή περισσότερους αυλούς σε ένα όργανο. Το μήκος του αυλού καθορίζει και τον τόνο, το οποίο μπορεί να ποικίλει. Συνήθως υπάρχουν επτά οπές στο μπροστινό τμήμα του αυλού και μία στο πίσω. Μερικοί αυλοί φέρουν παράπλευρες μικρές τρυπίτσες πλάγια στο κάτω μέρος τους από όπου ρυθμίζεται και το κούρδισμα τους, ενώ κάποια άλλοι αυλοί διαθέτουν και κινητά μέρη όπου αυξομοιώνεται το μήκος τους. Το τρίτο τμήμα είναι ένας σωλήνας που παράγει έναν σταθερό μονότονο ήχο και έχει φυσικά ένα αντίστοιχο καλάμι και αποτελεί τον ισοκράτη. Κρατάει δηλαδή έναν σταθερό τόνο, ο οποίος ποικίλει ανάλογα με το μήκος του σωλήνα και φυσικά την περιοχή που χρησιμοποιείται το όργανο. Αποτελείται από τρία συνήθως κινητά μέρη που εφαρμόζουν το ένα μέσα στο άλλο και αλλάζοντας το μήκος του σωλήνα μετακινώντας τα μέρη ρυθμίζεται ο τόνος. Σε περιπτώσεις διαύλου (τσαμπούνα) ο αυλός αυτός απουσιάζει. Στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες συνήθως οι ισοκράτες μπορεί να είναι περισσότεροι από ένας και να ρυθμίζονται από κλειδιά που αλλάζουν την τονικότητα του. Τέταρτο μέρος είναι το επιστόμιο, το τμήμα από όπου γίνεται η εισαγωγή του αέρα μέσα στον ασκό, και εμποδίζεται η έξοδος του από μια εσωτερική βαλβίδα. Ο ασκός αποτελεί και το πέμπτο μέρος όπου πάνω του τοποθετούνται όλα τα παραπάνω κομμάτια. Ο ασκός γεμίζει με αέρα και πιέζεται με το μπράτσο διοχετεύοντας τον με σταθερό ρυθμό στα καλάμια, παράγοντας τον ήχο. Υπάρχουν περιπτώσεις οργάνων όπου η παροχή του αέρα δεν γίνεται από το στόμα, αλλά από ειδικά διαμορφωμένες “φυσούνες” που με την πίεση του χεριού ή του ποδιού προμηθεύουν τον ασκό με αέρα. Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες όπου χρησιμοποιείται ένας τύπος αυτού του οργάνου. Σχεδόν όλες

οι χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο, χρησιμοποιούν στη μουσική τους παράδοση παρόμοιους τύπους, αρκετά διαφορετικούς, στην κατασκευή και τον ήχο, αλλά πάντα με την ίδια αρχή, ενός ασκού που αποθηκεύει αέρα και πιεζόμενος ενεργοποιεί παλλόμενα μέρη για την παραγωγή ήχου που περνάει μέσα από αυλούς και δημιουργεί μελωδία. Ξεκινώντας από την Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, μόνο στη Γαλλία αριθμούνται περίπου 18 τύποι αυτού του οργάνου (veuze, boha, samponha, κ.α.) με διάφορες παραλλαγές ανά περιοχή. Επίσης εντοπίζεται στην Ολλανδία (doedelzak ή pijpzak), το Βέλγιο (muchosa), την Ελβετία (schweizer sackpfeife), τη Γερμανία (dudelsack ή schäferpfeife, hümmelchen, dudy ή kozoł), τη Σλοβενία (dude), την Αυστρία (bock), την Ιρλανδία (uilleann, great Irish warpipes, pastoral pipe) και τη Μεγάλη Βρετανία (great Highland, Cornish, Welsh bagpipes, Northumbrian, Scottish smallpipes, κ.α.). Στην Βόρεια Ευρώπη συναντάμε το όργανο στη Σουηδία (säckpipa), τη Λετονία και τη Λιθουανία (dūdas), την Εσθονία (torupill ή kitsepill ) και τη Φιλανδία (Säkkipilli). Στην Ανατολική Ευρώπη, στην Ουκρανία (volynka), στη Ρωσία (volynka, mih, sahrb), στη Τσεχία (bock ή kozoł), στην Ρουμανία (cimpoi), στην Ουγγαρία (duda), και στην Πολωνία (koza, kozioł, gajdy, sierszeńki). Στα Βαλκάνια εμφανίζεται με την γνωστή μας επωνυμία σε όλες τις χώρες με πολύ μεγάλη συμμετοχή στη παραδοσιακή αλλά και σύγχρονη μουσική των χωρών αυτών. Στην Αλβανία (gajde), στην Κροατία (gajdy, duda, Istarksi, Dalmatinski, Hercegovacki mih,), στη Βουλγαρία και τη Π.Γ.Δ.Μ. (gaida), στην Ελλάδα (γκάιντα, ασκομαντούρα, τσαμπούνα, τουλούμι), στη Σερβία (gajdy ή gajde, diple, zurle), και τη Σλοβακία (gaidu). Στη Νότια Ευρώπη βρίσκουμε το όργανο στην Ισπανία και τη Πορτογαλία (sac de gemecs, gaita, xeremía κ.α.), στην Ιταλία (zampogna, piva, müsa κ.α.) και στη Μάλτα (żaqq, qrajna). Στην Ασία το όργανο υπάρχει στην Τουρκία (dankiyo, tulum ή guda), στην Αρμενία (parkapzuk), στη Γεωργία (gudastviri, chiboni ή stviri), στο Αζερμπαϊτζάν (tulum), στο Ιράν (ney-anbān), στο Κουβέιτ και το Ομάν (habbān) και στο Μπαχρέιν (jirba). Τέλος στις περιοχές της Βόρειας Αφρικής, στη Λιβύη (zukra), στη Τυνησία (mizwad) στην Αλγερία (rhaita) και στην Αίγυπτο (zukra, mezued).

2011 2

Athens Video Art Festival from the inside!

2011 2

Athens Video Art Festival from the inside!

Chapter #2

AVAF 2011…BELIEVE THE HYPE Ήταν 1988 όταν το οριακό για το hip hop album των Public Enemy «It takes a nation of millions to hold us back» έβγαινε στις προθήκες των δισκοπωλείων. Στριμωγμένο ανάμεσα στα αυλάκια του δίσκου και τα υπόλοιπα ηχητικά μανιφέστα του Chuck D. τρίτο στην πρώτη πλευρά του δίσκου υπήρχε το «Don’t believe the hype» που καλούσε την Μαύρη Αμερική να σταθεί και να ακούσει τις ριπές κατά των Μ.Μ.Ε. και της κουλτούρας που αυτά δημιουργούσαν. Είκοσι τρία χρόνια αργότερα και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τους δρόμους της Νέας Υόρκης του Ρέιγκαν, δέκα καλλιτέχνες από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη αποδει-

2 2011

Κείμενο, φωτογραφία: Η ομάδα του Athens Video Art Festival

κνύουν με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο πως η φήμη που ακολουθεί το έργο τους υποστηρίζεται ακράδαντα από το αναμφισβήτητο ταλέντο τους. Στα πλαίσια της φετινής διοργάνωσης του Διεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών και Νέων Μέσων της Ελλάδας, Athens Video Art Festival, και συγκεκριμένα της νέας κατηγορίας «Believe the hype» η ομάδα παραγωγής συγκέντρωσε μία σειρά έργων ταλαντούχων κι ανερχόμενων δημιουργών από ολόκληρο το φάσμα της ψηφιακής δημιουργίας επιβεβαιώνοντας τον τίτλο του συγκεκριμένου section. Featured artists: Grape Frogg, Alberto Emiliano, Bram Vanhaeren, Du.st, Justin Maller, Brand Nu, Keiichi Matsuda, Danny Perez, Begum Kocum, Daniel Fickle και Hellicar & Lewis.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Από την ταινία «Ο Κλέφτης ποδηλάτων» (Ladri di biciclette) του Βιτόριο Ντε Σίκα (1948).

Ιταλικός Νεορεαλισμός (μέρος πρώτο…)

την Ευρώπη, μια δεκαετία περίπου μετά το τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου (1914-1918) επικρατεί μια γενική σύγχυση στον πολιτικό, ιδεολογικό αλλά και διπλωματικό χώρο. Κανείς ακόμα δε μπορεί να ξεχάσει τα όσα συνέβησαν, πόσο μάλλον κάτω από την πίεση του φασισμού και του ναζισμού. Στην Ιταλία συγκεκριμένα, την χώρα που αποτελεί την κοιτίδα του κινήματος του νεορεαλισμού, σα να μην έφτανε η σκληρή πραγματικότητα της φασιστικής κυριαρχίας, που με αρχηγό τον δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι, είχε επιβληθεί από το 1924, έρχεται ο Β΄ πα-

γκόσμιος πόλεμος(1940-1944/5) να κλονίσει τις σχέσεις των μεγάλων δυνάμεων. Το 1943 οι αμερικανοί αποβιβάζονται στη Σικελία και αρχίζουν την προέλαση τους προς τα βόρεια. Καταλαμβάνουν έτσι σχεδόν ολόκληρη τη χώρα, παρά τη σθεναρή αντίσταση που συναντούν από τις γερμανικές δυνάμεις που κινητοποιούνται για να ανακόψουν την επέλαση των συμμάχων. Η πτώση του φασισμού δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε αναίμακτη. Οι φασίστες παρατείνουν την οριστική τους παράδοση εγκαθιδρύοντας στην πόλη Σαλό την κυβέρνηση των 120 ημερών. Ακολουθούν βομβαρ-

2011 2

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

δισμοί και ολοκληρωτικές καταστροφές σε ολόκληρη την Ιταλία. Χαρακτηριστικό γεγονός αποτελεί το κρέμασμα του Μουσολίνι και της ερωμένης του Κάρλας Πετάτσι στο Μιλάνο, κάτι που φανερώνει βέβαια την τραγική κατάσταση και το αδιέξοδο στα οποία είχε περιέλθει η χώρα.Σε μια Ιταλία λοιπόν ηττημένη στρατιωτικά, στα πρόθυρα οικονομικής χρεωκοπίας, φαινόμενα όπως ο μαυραγοριτισμός, η ανεργία (στα 2.000.000 ανέρχονται οι άνεργοι), και η εγκληματικότητα αρχίζουν κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Συσχετίζοντας, τώρα, τα συνταρακτικά αυτά γεγονότα με την κινηματογραφική παραγωγή και γυρίζοντας πάλι πίσω στη δεκαετία του ’30 πρέπει να τονιστεί ότι ο κινηματογράφος στην προσπάθεια του να ανακαλέσει στη μνήμη του κοινού τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο περιορίζει την περιγραφή του προκειμένου να αποφύγει κάθε είδους σύγκρουση. Δηλαδή οι παραγωγές της cinecitta (κρατικά ιταλικά στούντιο) την περίοδο αυτή αναλώνονται σε ταινίες που αντλούν τη θεματογραφία τους περισσότερο από το λεγόμενο χολιγουντιανό σινεμά όπως π.χ ρομαντικές κομεντί («άσπρα τηλέφωνα») και επικές ταινίες με εξιδανικευμένους ήρωες που μάχονται για υψηλά ιδανικά.Ο Α’ παγκόσμιος αναπαραστάθηκε ως εθνικό γεγονός κάτι που κάνει ακόμα πιο ανερμήνευτο το γεγονός ότι μια σύρραξη που κανείς δε μπορούσε να ξεχάσει κινηματογραφήθηκε ελάχιστα. Σε μια κατάσταση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως «απόλυτη σιωπή» έρχεται να πάρει τη θέση του ο κινηματογράφος της αντίστασης, η Αντίσταση δηλαδή σαν πτυχή του Β’ παγκοσμίου πολέμου γενικότερα. Σαν βασικό στοιχείο διάκρισης των δύο περιόδων δημιουργίας μπορεί να θεωρηθεί το πώς παρουσιάζεται ο θάνατος. Ενώ λοιπόν στις ταινίες που επικεντρώνονται στον πόλεμο ο θάνατος είναι δραματικός αλλά γρήγορος και αξιοπρεπής, στις ταινίες της αντίστασης είναι βρώμικος και

2 2011

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

εξευτελιστικός. Ενώ λοιπόν οι Αμερικάνοι δεν εκδηλώνουν σχεδόν ποτέ ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μυστικό πόλεμο, στην Ευρώπη αποτελεί ένα θέμα σε εξέλιξη που δίνει αφορμή για πολλούς διαφορετικούς τρόπους επεξεργασίας. Οι περισσότερες ταινίες, τώρα βασίζονται σε μαρτυρίες, ακόμα και σε διασκευές ημερολογίων, κάτι που είναι απόλυτα φυσιολογικό, εφόσον υπάρχει πληθώρα τραγικών βιωμάτων. Η προβολή αυτών των ιστοριών στην οθόνη δε κόστιζε πολύ. Χρειαζόταν λίγοι κομπάρσοι και οι τοποθεσίες ήταν λίγο πολύ οι ίδιες όπως τον καιρό του πολέμου. Τα σπίτια δεν είχαν ανοικοδομηθεί και οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις είχαν διατηρηθεί, επομένως η κινηματογράφηση δε γινόταν σε διαφορετικές τοποθεσίες. Επίσης στα τέλη της δεκαετίας του ’40 επικρατούσε μια γενικότερη τάση ανάμεσα στους κινηματογραφιστές να χρησιμοποιούν ερασιτέχνες ηθοποιούς. Έτσι λοιπόν γίνεται φανερή η αρχή μιας νοοτροπίας στην κινηματογραφική παραγωγή που δεν απέχει πολύ από το νεορεαλιστικό κίνημα που όντως γεννιέται την περίοδο αυτή του κινηματογράφου της αντίστασης. Δεν γίνεται δηλαδή μια εκ του μηδενός δημιουργία.Το νέο αυτό κίνημα πρόκειται για ένα κράμα αλήθειας και ιστορίας, μια μετεξέλιξη ίσως και ζύμωση των προϋπαρχόντων στοιχείων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δημιουργείται σε μια δύσκολη στιγμή όχι μόνο για την Ιταλία αλλά για τον κόσμο γενικότερα, την ώρα που το καθεστώς Μουσολίνι καταρρέει, μαζί του και η χώρα ολόκληρη. Όπως όμως όλα τα κινήματα, όχι μόνο αυτά της τέχνης, έτσι και ο ιταλικός νεορεαλισμός διαμόρφωσε τον δικό του χαρακτήρα. Προώθησε ας ειπωθεί την δική του «ιδεολογία» στην κινηματογραφική ιστορία. Ανέπτυξε δηλαδή ένα χαρακτήρα αρκετά διαφορετικό από τους μέχρι τώρα υπάρχοντες στο χώρο.

Open the disc PAUL MOTIAN – LOST IN A DREAM ΕΙΔΟΣ: JAZZ LABEL: ECM Υπάρχει τελικά πολύ μουσική εκεί έξω.Πόσο μάλλον τώρα που η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή είναι όχι απλά γεγονός αλλά συνήθεια και μέρος της καθημερινότητας μας.Το θέμα είναι τι μουσική θέλεις να ακούσεις από αυτές που υπάρχουν εκεί έξω.Το σίγουρο είναι ότι βγαίνουν μουσικές ακόμα από βετεράνους που με την ενέργεια και την αύρα που έχουν ανεβάζουν τον πήχη ακόμα πιο ψηλά κρατώντας την δισκογραφική τους παρουσία σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Μουσικές λοιπόν βγαίνουν ακόμα από γερόλυκους και αν καταφέρουμε να ενεργοποιήσουμε τα κύτταρα του εγκεφάλου μας και να στραφούμε προς τις αρμονίες και τις νότες που μας προσφέρονται απλόχερα και μας περιμένουν, το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να τις ευχαριστηθούμε.Στην καλύτερη να μεταφερθούμε νοερά κάπου αλλού, να πετάξουμε και να μπούμε σε ένα ατέλειωτο trip mood.Από την άλλη αν αυτή η μουσική προέρχεται από έναν άνθρωπο που με τη παρουσία του κοσμεί την παγκόσμια μουσική κοινότητα και δη αυτή της jazz τόσο το καλύτερο λοιπόν. Ο Paul Motian ο σπουδαίος αυτός μουσικός και συνθέτης αναμφίβολα αποτελεί μια εμβληματική, αλλά ταυτόχρονο τόσο διακριτική προσωπικότητα στην ιστορία της jazz ανεξαρτήτως είδους, δεκαετίας και …ηλικίας .Αυτό γιατί τον χαρακτηρίζει ένα πολύ ιδιαίτερο παίξιμο και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή και μια φιλοσοφία πάνω στο παίξιμο του.Με μια τεχνική που δεν είχες ξανακούσει ποτέ από άλλον ντράμερ ο Paul Motian γρήγορα ξεχώρισε και μέσα από μια εξαιρετική δισκογραφική παρουσία «γέννησε» σπουδαίες δουλειές. Γεννήθηκε το 1931 στην Φιλαδέλφεια της Πανσυλβάνια αλλά οι ρίζες της καταγωγής του είναι από την Αρμενία. Καθιερώθηκε πολύ γρήγορα μέσα από τη συνεργασία του με τον Bill Evans όπου αρχικά με τον μπασίστα Scot La Faro και αργότερα με τον Chuck Israels δημιούργησαν μια ομάδα που πραγματικά «πετούσε».Αυτός ο ογκόλιθος της jazz με τη free μουσική αντίληψη θα συναντηθεί και θα συνομιλήσει -στη γλώσσα της μουσικής πάντα- και με άλλα ιερά τέρατα όπως ο Charlie Haden ή ο Keith Jarret…όταν τον ακούς νομίζεις ότι χαιδεύει τα τύμπανα, πόσο μάλλον στους περισσότερο ακουστικούς του δίσκους όπως το καινούργιο του πόνημα «Lost in a dream».Μια σπουδαία δουλειά που περιέχει 10 tracks που μοιάζουν να έχουν φτιαχτεί για να σε παρασύρουν σε ένα ονειρικό ταξίδι με τις πολυρυθμίες και πολυχρωμίες του Motian. Ο ίδιος συνεχίζει μια διαδρομή που ξεκίνησε πολύ νωρίς και που χάραξε σε αυτή μια δική του προσωπική ματιά και θεώρηση για τον κόσμο της μουσικής αλλά και τον κόσμο γενικότερα. Εδωσε στη δισκογραφία αριστουργήματα που θα έπρεπε να ασχοληθούν οι μουσικόφιλοι και οι μουσικολόγοι του μέλλοντος και που θα έπρεπε να υπάρχουν στα αρχεία των μουσικών πανεπιστημιακών σχολών ανά τον κόσμο.Κυρίως μέσω της ECM από την εταιρεία που εν έτει 201Ο έθεσε εαυτόν χαμένο σε ένα όνειρο και που ουσιαστικά «λειτουργεί» και εκφράζεται μέσω αυτής.Αλλωστε από αυτήν ξεκίνησε το πέταγμα του –είπαμε είναι αερικό- στο χώρο της μουσικής .Το 1972 –αναφερόμαστε εδώ μόνο στη προσωπική του δισκογραφία- με τον δίσκο «Conception Vessel» φάνηκε πως ήταν το εναρκτήριο έτος που έδωσε την ώθηση για να ακούσουμε και εξίσου σπουδαία μεταγενέστερα άλμπουμ όπως το «Le Voyage» (1979) αλλά και την καινούργια φροντισμένη παραγωγή όπου ο Paul Motian έχει φτιάξει καφέ και συνομιλεί μουσικά με τους φίλους του Chris Potter και Jason Moran. Κατερίνα Χατζή

2011 2

Open the disc ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ - PARA – PHRASES ΕΙΔΟΣ: O.S.T LABEL: SUBWAYS MUSIC/ MASSIVE PRODUCTIONS

Δεν ξέρω αν αυτό που ονομάζουμε ελληνική jazz είναι κάτι που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή αποκαλούμε έτσι κάποιους δίσκους για να τους βρίσκουμε πιο εύκολα στα δισκοπωλεία ή για να συννενοούμαστε μεταξύ μας. Από την άλλη βεβαίως υπάρχουν οι ρυθμοί, τα χρώματα που μοιάζουν σαν ένας μεγάλος ωκεανός εσύ απλά διαλέγεις το ταξίδι που θα ακολουθήσεις και τον προορισμό...Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνουν οι μουσικές ιδιαιτερότητες που κρύβουν οι παραγωγές που υπογράφουν οι μουσικοί και οι ομάδες.Αν πρόκειται για πολυσχιδείς προσωπικότητες, τόσο το καλύτερο μιας και ποτέ δεν ξέρεις τον τρόπο που θα διαλέξουν και θα προσεγγίσουν ένα θέμα άρα και την τελική μορφή που θα δώσουν στην εργασία τους. Ο Βαγγέλης Κατσούλης ανήκει σίγουρα στην ευρύτερη οικογένεια της ελληνικής jazz με τη διαφορά ότι τα έργα του είναι ακόμα πιο ιδιαίτερα αλλά και διαφορετικά μεταξύ τους προσδίδοντας έτσι ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον όσον αφορά τη μουσική του έκφραση και πορεία .Η παρουσία του τόσο στο χώρο της δισκογραφίας όσο και των ζωντανών εμφανίσεων είναι συνυφασμένη με μουσική για θέατρο, κινηματογράφο, συμφωνική ορχήστρα, όπερα, πιάνο, δωματίου, μπαλέτο αλλά και με την ηλεκτρονική και Jazz μουσική.Εχει συνεργαστεί με σπουδαία ονόματα τόσο από την Ελλάδα όσο και το εξωτερικό όπως οι Arild Andersen, Paul Wertico, Τάκης Φαραζής, Bendik Hofseth, Paolo Fresu.Αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία του στο Τρίτο πρόγραμμα της ελληνικής ραδιοφωνίας στο οποίο εργάστηκε επί σειρά ετών μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι συμβάλλοντας σε μια θαυμάσια πορεία της συγκεκριμένης συχνότητας που έμελλε να είναι και η απαρχή για ένα καλύτερο μέλλον της τότε κρατικής ραδιοφωνίας. Σε κάθε του βήμα δίνει πάντα μια ξεχωριστή αίσθηση και μια συγκεκριμένη ταυτότητα ως προς αυτό που καταπιάνεται.Ετσι και σε αυτή τη δουλειά μας ξάφνιασε ευχάριστα μιας και οι συνθέσεις του αποτελούν τη μουσική επένδυση για την πρώτη ταινία μυθοπλασίας του ντοκιμαντερίστα Σταύρου Ιωάννου με τίτλο «Χορεύοντας στον πάγο».Ο δίσκος περιέχει 20 κομμάτια δεκαεννέα σε μουσική δική του και ένα σε μουσική του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου.Μια πρωτοποριακή δουλειά όπως και οι προηγούμενες του Βαγγέλη Κατσούλη άλλωστε που αξίζει μια καλή θέση στη δισκοθήκη σας και κυρίως εκεί που φυλάτε τα καλά σάουντρακ J. Κατερίνα Χατζή

2 2011

Open the disc ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ / ΠΟΥΛΙΚΑΚΟΣ / SOCOS – Η ΥΔΡΑ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΕΙΔΟΣ: OTHER LABEL: PUZZLE MUSIK

Πρόκειται για μια από τις τελευταίες δισκογραφικές εργασίες που βγήκαν από την αξιόλογη και προσεγμένη –και μια από τις πιο σημαντικές του χώρου σε ευρωπαικό επίπεδο κατά την ταπεινή μου γνώμη- εταιρεία Puzzle music .Μια άκρως ενδιαφέρουσα δουλειά που αν πιαστείς από το θέμα της -μελοποίηση Εγγονόπουλου από μια ιδιαίτερη και ανήσυχη μουσική προσωπικότητα σαν το Socos δεν συναντάς κάθε μέρα και ούτε πρόκειται να συναντήσεις τουλάχιστον όχι εύκολα- μπορεί να σου δώσει τροφή για σκέψη και εποικοδομητική…ακρόαση. Η αλήθεια εδώ είναι πως πέρα από το πρώτο θετικό ξάφνιασμα στην αναγγελία μιας τέτοιας δουλειάς είναι ότι το πράγμα πάει παραπέρα λόγω του συγκεκριμένου concept.Δηλαδή οι πρώτες ακροάσεις δεν αρκούν ούτε δειγματίζουν το συγκεκριμένο υλικό.Αυτό γιατί πρόκειται για μια δουλειά πολύ σοβαρή με ετερόκλητα είδη μουσικής να διαδέχονται το ένα το άλλο και που εναλλάσονται δημιουργώντας ένα αποτέλεσμα που νιώθεις ότι σε ξεπερνάει.Μια πρωτότυπη έκφραση κυριαρχεί στα 10 tracks αυτής της δουλειάς που υψώνεται έχοντας για σημαία της την προσέγγιση πάνω στο έργο του Εγγονόπουλου.Μάλιστα είναι η πρώτη φορά που στην ελληνική δισκογραφία παρουσιάζεται ένα άλμπουμ που στο σύνολο του αποτελείται από μελοποιημένα ποιήματα «του κορυφαίου έλληνα σουρεαλιστή ποιητή και ζωγράφου» Νίκου Εγγονόπουλου όπως πολύ σωστά μαρτυρά και το δελτίο τύπου της Puzzle music. Η αλήθεια επίσης είναι ότι η προσέγγιση είναι τόσο μοναδική που κάθε φορά στο επόμενο tracks δεν ξέρεις τι θα ακούσεις.Ο Δημήτρης Πουλικάκος εδώ συμπράττει μοναδικά με τον Socos και αποδίδει τα ποιήματα με το δικό του γνωστό ύφος αλλά και με την ιδιαίτερη φροντίδα και ματιά που πρέπει να διέπει το έργο του Εγγονόπουλου.Δεν μπήκε σε ξένα χωράφια το αντίθετο, καλλιέργησε και φρόντισε τα δικά του ώστε να βγει μια καινούργια και φρέσκια όχι μόνο χρονικά αλλά και αισθητικά εργασία με τέτοιο θέμα και σχεδιασμό. Αλλωστε η Puzzle music όσον αφορά τις εκδόσεις της είναι πάντα γενναιόδωρη προσφέροντας εκτός από καλές μουσικές και καλές εώς …περίεργες συσκευασίες (θετικά ασυνήθιστες θα έλεγα…).Περιποιημένη έκδοση, με καλό βιβλιαράκι να τη συνοδεύει με πληροφοριακό υλικό και όλα αυτά με ένα θαυμάσιο γραφιστικό στήσιμο.Μέσα σε όλα αυτά έχουμε και την επιστροφή του Πουλικάκου με ολοκληρωμένη δουλειά μετά από …35 χρόνια (προηγήθηκε το θρυλικό Μεταφοραί Εκδρομαί ο Μήτσος).Τι άλλο να ζητήσει κανείς ; Αλέξανδρος Γερασίμου

2011 2

Open the disc ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ / ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΑΡΛΑΣΗ – Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΟΣ: O.S.T LABEL: PUZZLE MUSIK Δεν ξέρω γιατί αλλά πάντα με γοήτευε η –μουσική- γραφή των παιδικών παραμυθιών.Ηταν μια μυστηριώδης για μένα αποτύπωση των κινήσεων, του φωτισμού, των προσώπων, του έργου που ανέβαινε σε κάποια σκηνή.Από την άλλη μεριά ένα παιδικό θέατρο αποτελεί από μόνο του μια σοβαρή υπόθεση οπότε μια μουσική επένδυση σε αυτό είναι μια διαδικασία που φαντάζει κάπως πολύπλοκη και με μια βαρύτητα λόγω του χαρακτήρα της –χρησιμοποιείται για κάποιο συγκεκριμένο έργο μιας και γράφεται αποκλειστικά για αυτό. Εδώ κρατάμε στα χέρια μας μια φρέσκια παραγωγή της Puzzle music που εντελώς αναπάντεχα και ευχάριστα έκανε μια κίνηση αιφνιδιασμού και μας παρουσιάζει μια πολύ ιδιαίτερη δουλειά.Μια δουλειά που είναι άκρως ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις.Καταρχήν από το artwork το οποίο είναι πολύ ξεχωριστό έχοντας μια εντυπωσιακή εικονογράφηση που σε κερδίζει αμέσως.Κατά δεύτερο από το ίδιο το θέμα.Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πρόκειται για μια διασκευή πάνω στο κλασσικό έργο του Lewis Carroll.Τη διασκευή και τη σκηνοθεσία έκανε η πολυβραβευμένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων και θεατρικών έργων Αγγελική Δαρλάση.Τη μουσική και τα τραγούδια έγραψε ο Χρήστος Αλεξόπουλος ένας πολυσχιδής καλλιτέχνης με βαθιά γνώση και του παιδικού θεάτρου (είχε υπογράψει τη μουσική για το «ένα σακί γεμάτο ψέματα» το 2000 ενώ έχει εκδώσει και μια σειρά από σπουδαίες κατά τη γνώμη μου κυκλοφορίες διαφορετικής υφής και μουσικής τάσης που φέρουν τη δική του προσωπική σφραγίδα). Δεν διστάζει να καταπιαστεί με ξεχωριστά είδη μουσικής και το κυριότερο είναι πως καταφέρνει να τα φέρνει κοντά στα δικά του μέτρα, αυτό που εκείνος θέτει ως προυπόθεση για να εκφραστεί.Εδώ έχουμε ένα πάντρεμα αφήγησης, θεατρικών διαλόγων και τραγουδιών «σε ένα cd που απευθύνεται μεν σε παιδιά, αλλά που η φιλοδοξία των συντελεστών όμως είναι τα παιδιά να μην βρίσκουν το cd στο σπίτι να το ακούσουν γιατί το έχει πάρει ο μπαμπάς ή η μαμά στο αυτοκίνητο».Σωστή σκέψη άλλωστε ποιος είπε ότι και οι μεγάλοι δεν είναι παιδιά ; Στους ρόλους των αφηγητών συναντάμε ένα …πλήθος από καταξιωμένους καλλιτέχνες (μεταξύ αυτών και ο γνωστός θεατρικός και τηλεοπτικός ηθοποιός Κώστας Δαρλάσης που έχει ξαναδανείσει τη φωνή του πολλές φορές στο παρελθόν σε ανάλογα εγχειρήματα) καθιστώντας έτσι τη συγκεκριμένη κυκλοφορία μια πραγματική γιορτή για μικρούς και μεγάλους , εγκαινιάζοντας για τη Puzzle music μια ξεχωριστή κατηγορία: Αυτή της μουσικής σύνθεσης για παιδικά παραμύθια. Αλέξανδρος Γερασίμου

2 2011

Open the disc ΜΩΡΑ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ – COUGAN BABY SMOKING RABBIT ΕΙΔΟΣ: ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΡΟΚ LABEL: BABY RECORDS

Μόνο το γεγονός ότι τα «Μωρά στη φωτιά» αντέχουν στον χρόνο και μας προσφέρουν ακόμα νέα τους τραγούδια, αξίζει αναφοράς και σεβασμού. Με το ξεκίνημα ακρόασης του δίσκου και της πρώτης μελωδίας, καταλαβαίνεις ότι αυτό το feeling που δίνουν τα Μωρά σε κάθε συναυλία τους, έχει περάσει μέσα στα τραγούδια τους… η χρήση δηλαδή των πνευστών, τα οποία δίνουν άλλη νότα και αντικαθιστούν σε μεγάλο βαθμό τα πλήκτρα. Όσοι βέβαια έχετε χρόνια να απολαύσετε live τα Μωρά στη φωτιά, τότε σίγουρα θα ξαφνιαστείτε με την αλλαγή αυτή, είτε θετικά, είτε αρνητικά. Το όνομα του Στέλιου Σαλβαδόρ κοσμεί και σε αυτό τον δίσκο το εξώφυλλο του δίσκου. Εμένα προσωπικά αυτό δεν μου κάθεται καλά. Ναι γνωρίζουμε όλοι ότι «Μωρά στη φωτιά» είναι ο Στέλιος Σαλβαδόρ Παπαϊωάννου, ο μοναδικός που κρατάει ζεστά το όνειρο της μπάντας, με συνεχής εναλλαγές μελλών. Όμως θα προτιμούσα το όνομα του να μην αναγράφεται στον δίσκο ή το αντίστροφο, να ήταν απλά ένας solo δίσκος, αφού και το περιεχόμενο ταιριάζει περισσότερο στις σκέψεις του Σαλβαδόρ και όχι στο ψυχεδελικό ταξίδι που μας παρασέρνανε τα μωρά στις προηγούμενες δουλειές. Η παραγωγή, η μουσική και οι στίχοι, σε αφήνουν απόλυτα ικανοποιημένο με το αποτέλεσμα, όμως το μουσικό αυτό ταξίδι τελειώνει πολύ γρήγορα, αφού περιέχει ΜΟΝΟ 8 τραγούδια (λίγα για την τιμή του δίσκου). Ωραίος δίσκος, όμως λείπει η ένταση και το ξέσπασμα (στιχουργικά και μουσικά απουσιάζουν τραγούδια που θα γίνουν ύμνοι) τα οποία είναι ικανά να σου ανεβάσουν την αδρεναλίνη και να σε κάνουν να εθιστείς με τον εκάστοτε δίσκο. Τουλάχιστον στην δική μου σκέψη θα μείνει σαν ένα mini album με μερικές καλές στιγμές. Ίσως θα έπρεπε να περιμένει λίγα ακόμα τραγούδια και να μελετηθεί περισσότερο συνολικά. Τραγούδια που έχουν μια θέση στο ραδιόφωνο: «Μοιραίο καραβάνι», «Τα ραδιόφωνα»,«Τοτελευταίο SOS». Νίκος Γραμμάτος

2011 2

Μusica;

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ: Ταξιδεύοντας με την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων…

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ήρθες σε επαφή με αυτό που ονομάζουμε μουσική ; Πως ορίζουμε την μουσική; «Μην είν’ οι κάμποι της, τα ψηλά βουνά;» (γέλια) Δεν μπορώ να το προσδιορίσω με ακρίβεια. Τα πρώτα μου τραγούδια πάντως τα έγραψα 14-15 χρονών. Είμαι στη δισκογραφία από το 1994 και ως σόλο καλλιτέχνης από το 1999. Γράφω για θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση … διδάσκω από το 1999 επίσης. Δεν ξέρω πως ξεκίνησε η επιθυμία μου για όλο αυτό – ζω και λειτουργώ μέσα στη μουσική. Ξέρω ότι δεν θα με ενδιέφερε να κάνω τίποτα άλλο. Επέστρεψες στην δισκογραφία με μια ιδιαίτερη δουλειά, με μια μουσική επένδυση στο κλασικό έργο του Lewis Carroll «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» όπου υπογράφεις τη σύνθεση, την ενορχήστρωση, την παραγωγή και το sound design του συγκεκριμένου cd. Μίλησε μας για αυτό. Επιθυμούσα καιρό τώρα να κάνω ένα cd για παιδιά. Μετέφερα την επιθυμία μου στη συγγραφέα Αγγελική Δαρλάση κι εκείνη πρότεινε να διασκευάσει το συγκεκριμένο βιβλίο – το οποίο η αλήθεια είναι ότι είχε περάσει από το μυαλό μου.

2 2011

Η ενορχήστρωση και η παραγωγή είναι κάτι που κάνω σε κάθε άλμπουμ μου. Το καινούργιο στοιχείο, αν θες, ήταν το sound design που προέκυψε από την ίδια τη φύση του άλμπουμ. Η ιδέα είναι ότι ακούς μια θεατρική παράσταση ή μια ταινία. Ακούς τον ήχο της μόνο, χωρίς να την βλέπεις. Αυτό – για να γίνει σωστά και να λειτουργήσει ως τέτοιο – χρειάζεται περισσότερη δουλειά από ότι φαντάζεται κανείς. Αλλά είναι και φοβερά δημιουργικό και ενδιαφέρον. Πολλές φορές χρειάστηκε να επινοηθούν και να κατασκευαστούν από το μηδέν ηχητικά εφέ π.χ. κάθε φορά που η Αλίκη μεγαλώνει ή μικραίνει. Στο δελτίο τύπου διαβάζουμε πως είναι ένα cd που απευθύνεται μεν σε παιδιά, αλλά που η φιλοδοξία των συντελεστών όμως είναι τα παιδιά να μην βρίσκουν το cd στο σπίτι να το ακούσουν γιατί το έχει πάρει ο μπαμπάς ή η μαμά να το ακούσει στο αυτοκίνητο… Επειδή έχει μεσολαβήσει λίγος καιρός από τότε που κυκλοφόρησε το άλμπουμ μπορώ να σου πω ότι μας έχει μεταφερθεί ένα περιστατικό οπού συνέβη ακριβώς αυτό! Η κυριολεξία του πράγματος είναι ότι τα παιδιά είναι παιδιά και όχι ανόητα πλάσματα. Δεν καταλαβαίνω γιατί ορισμένοι θεωρούν ότι πρέπει να ρίξουν το επίπεδο προκειμένου να απευθυνθούν σε παιδιά. Το cd για παιδιά είναι ένα «κανονικό» cd με διαφορετική οπτική γωνία (αυτή του παιδιού). Μπορεί η οπτική γωνία να διαφέρει, αλλά από τη στιγμή που είναι ένα «κανονικό» cd μπορεί θεωρητικά να ενδιαφέρει ή/και να ικανοποιεί τόσο τους ενήλικους, όσο και τα παιδιά. Δεν είναι η πρώτη φορά που καταπιάνεσαι με παιδικό παραμύθι και με τραγούδια για θέατρο για παιδιά. Είναι ένας άλλος τρόπος έκφρασης για σένα το να γράφεις μουσική για το θέατρο και δη για το παιδικό θέατρο ; Η μουσική για παιδικό θέατρο και για παιδιά εν γένει σε απελευθερώνει από τα κλισέ και τα ταμπού που συχνά – και καμιά φορά χωρίς να το καταλαβαίνεις – θέτεις ο ίδιος στον εαυτό σου.

Μusica; Είναι ένα πεδίο έκφρασης ελεύθερο, που τα πάντα χωράνε, τα πάντα είναι διαθέσιμα προκειμένου να υπηρετήσεις ένα σκοπό – την παιδική οπτική γωνία. Όταν δουλεύεις ένα τέτοιο project ποτέ δεν είσαι βέβαιος για το τι σε περιμένει στη στροφή. Είναι συναρπαστικό αυτό. Με ενδιαφέρει και με ανανεώνει. Μίλησε μου για τους συντελεστές αυτής της δουλειάς. Πολυπρόσωπο το έργο και ως εκ τούτου συμμετέχουν πάρα πολλοί ηθοποιοί. Ποικίλο και το μουσικό άκουσμα οπότε συμμετέχουν και αρκετοί μουσικοί. Θα τους αναφέρω όλους με σειρά εμφάνισης έχουν δώσει όλοι τον καλύτερο τους εαυτό. Αφηγείται ο Κώστας Δαρλάσης (που κρατάει επιπλέον και το ρόλο του Πατ). Αλίκη είναι η νεαρή και πρωτοεμφανιζόμενη Σάρα Ψάλτη. Επίσης Μάκης Αρβανιτάκης (Άσπρος Κούνελος), Τίνα Αλεξοπούλου (Ποντικός), Γαβριέλλα Τριανταφύλλη (Ντόντο), Αγγελική Δαρλάση (η συγγραφέας που ως γνωστό διασκεύασε το βιβλίο κρατάει και το ρόλο του Μπιλ), Αλεξάνδρα Ντεληθέου (Κάμπια), Άννα Ζεβελάκη (Γάτα του Τσέσαιρ), Άρης Τσαμπαλίκας (Καπελάς), Μαρία Λατσίνου (Βασίλισσα), Γιώργος Πρινιωτάκης (Βασιλιάς). Τον ρόλο του Μαρτιάτικου Λαγού τον κρατάω εγώ που παίζω και πιάνο, πλήκτρα, κρουστά. Οι υπόλοιποι μουσικοί που συμπληρώνουν την … dream team … είναι: Socos (κιθάρες), Μάριος Δαπέργολας (βιολί και βιόλα), Στέλιος Ρωμαλιάδης (φλάουτο) και Χρήστος Παλαμιώτης (τρομπέτα). Τέλος Το Τραγούδι της Κάμπιας το ενορχήστρωσε ο Μπάμπης Παπαδόπουλος. Ηχογραφήθηκε στο στούντιο Artracks από τον Αλέξιο Μπόλπαση, ενώ οι μίξεις έγιναν στο ίδιο στούντιο από τον Γιώργο Πρινιωτάκη . Το cd κυκλοφορεί από την δισκογραφική Puzzlemusik. Υπάρχουν αισθητικά ή μουσικά όρια όσον αφορά τις κυκλοφορίες της εταιρείας και τους καλλιτέχνες που επιλέγει να εντάξει στο δυναμικό της ; Εξ ορισμού δεν υπάρχουν. Αυτό ήταν μέσα στις «προγραμματικές δηλώσεις» της Puzzlemusik. Το κριτήριο είναι θεωρητικά απλό. Η ιδιοσυγκρασία του καλλιτέχνη. Να ακούς κάτι δικό του και να λες «α… είναι ο τάδε». Αυτό. Το τόσο απλό, το τόσο

2 2011

μέγα. Τώρα… από εκεί και πέρα … άλλες φορές θα σε καλύπτει αισθητικά, θα σε ικανοποιεί, θα σε ενθουσιάζει. Άλλες φορές πάλι μπορεί να βρίσκεται μακριά σου ή να στέκεται και αντίκρυ σου. Το θέμα είναι πάντα να έχει λόγο ύπαρξης. Άποψη, γνώση, συναίσθηση της ευθείας γραμμής που συνδέει όλους τους πραγματικούς (μείζονες ή ελάσσονες δεν έχει σημασία) δημιουργούς από τα βάθη των αιώνων ως σήμερα. (Ξέρουν αυτοί τι εννοώ …) Ποια ήταν η κυκλοφορία που άκουσες πρόσφατα και τη χάρηκες ; Το Tragic Tale of a Genius των My Little Cheap Dictaphone (MLCD) που απέκτησα σχεδόν τυχαία πρόσφατα σε ένα ταξίδι μου στις Βρυξέλλες (δεν νομίζω ότι έχει διανομή εδώ). Σπουδαίο γκρουπ και είναι μόλις στο δεύτερο άλμπουμ τους. Θα μας απασχολήσουν αργά ή γρήγορα στο μέλλον – αν και έχουν την «ατυχία» να είναι Βέλγοι και όχι Αγγλοσάξωνες. Χάρηκα επίσης το Collapse Into Now των REM κυρίως γιατί ισχύει αυτό που γράφει το promo sticker πάνω στο άλμπουμ. Είναι πράγματι το καλύτερο άλμπουμ τους εδώ και δέκα χρόνια. Χάρηκα που βγήκαν από το τέλμα και παραμένουν δημιουργικοί. Τέλος χάρηκα με την «στροφή» που επιχειρεί ο Φοίβος Δεληβοριάς στον Αόρατο Άνθρωπο. Την είχα προβλέψει. Τη βρίσκω τολμηρή, όσο και επιβεβλημένη (κι ας ακούγεται οξύμωρο αυτό). Χάρηκα, αν και δεν τη βρίσκω ολοκληρωμένη. Οπότε ανυπομονώ για τη συνέχεια αυτής της «στροφής». Εννοείται (και είναι στη φύση της ερώτησης αυτό) ότι αν με ρωτήσεις πάλι σε κανά-δυο εβδομάδες, θα σου πω άλλα. Π.χ. για το καινούργιο Radiohead που ανυπομονώ να ακούσω. Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική. Τελικά είναι «ζευγάρι» αυτά τα δύο ; Είναι. Αλλά πάλι …. δεν είναι. Ας πούμε ότι δεν είναι παντρεμένοι. Ότι είναι απλά ζευγάρι. Ούτε παιδιά έχουν ακόμη. Περιμένω τα «παιδιά» τους. Αλλά μάλλον πρέπει να περάσει μια δεκαετία ακόμη για να αποκτήσουν «παιδιά». Πως βλέπεις το μέλλον της ελληνικής δισκογραφίας και ποιος πιστεύεις ότι θα είναι ο καινούργιος τρόπος διανομής της μουσικής ; Η δισκογραφία (και όχι μόνο η ελληνική) νοσεί. Από τέλη δεκαετίας του 90, αρχές 00s εμφάνισε μια

Μusica; … ίωση – την ψιλοπαρακολούθησαν υποτίθεται οι «γιατροί», αλλά είχαν το νου τους να πάρουν τα «φακελάκια» τους, δεν έδωσαν πολύ σημασία κι έτσι όταν η ίωση αποδείχτηκε καρκίνωμα ήταν πλέον πολύ αργά. Και όπως το συνηθίζουν τα καρκινώματα, έκανε μετάσταση, εξαπλώθηκε και τώρα χρειάζεται ακρωτηριασμός … Τι εννοώ: Καλλιτέχνες – Δισκογραφικές εταιρείες – Διανομείς – Δισκοπώλες Η παραπάνω χημική φόρμουλα (που αποτελεί τις συνιστώσες της δισκογραφίας -) έχει πάψει να λειτουργεί. Χρειάζεται να ακρωτηριαστεί κάποιο τμήμα της (να πάψει να υφίσταται) και πιθανότατα με τον ακρωτηριασμό της να «σκοτώσει» και κάποιο ακόμη τμήμα της φόρμουλας. Αυτά που θα απομείνουν θα χρειαστεί να μεταλλαχθούν σε κάτι κάπως διαφορετικό από αυτό που ήταν ως τώρα. Και ο οργανισμός που θα δημιουργηθεί να κάνει μια νέα αρχή. Είναι σκληρό, είναι επίπονο, είναι τέλος εποχής, δεν υπάρχει δεδομένη φόρμουλα προς αντικατάσταση της υπάρχουσας αλλά δεν βλέπω άλλη λύση. Και δεν ξέρω και τι χρειάζεται να ακρωτηριαστεί. Και δεν έχει και τόση σημασία ίσως. Το βέβαιο είναι ότι κάτι απ’όλα περισσεύει (τελείως αριθμητικά μιλώντας). Εννοείται ότι επιθυμία μου είναι να μείνουν όλα στη θέση τους και να αρχίσει πάλι να δουλεύει η φόρμουλα αλλά δεν το βλέπω να μπορεί να συμβεί δυστυχώς… Τώρα…. για να προκύψει στα σοβαρά καινούργιος τρόπος διανομής της μουσικής χρειάζεται πρώτα να θεραπευτεί ο ασθενής. Τα επόμενα σχέδια του Χρήστου Αλεξόπουλου και της Puzzlemusik είναι…. Για μένα, έχω να σου πω ότι σκέφτομαι σοβαρά να ξεκινήσω να κάνω ξανά live, μετά από αρκετά χρόνια και αρκετούς λόγους που τα σταμάτησα, αλλά δεν μπορώ να το πω με σιγουριά. Ετοιμάζουμε και μια μουσικοθεατρική παράσταση με την Αγγελική Δαρλάση (για ενήλικους αυτή τη φορά) αλλά για την επόμενη σαιζόν. Αυτές τις μέρες ολοκληρώνω τη μουσική για τη (δίγλωσση) παράσταση Vagina Monologues που ανεβαίνει για λίγες παραστάσεις στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Σχετικά με το επόμενο άλμπουμ μου - έχω αρχίσει να μοντάρω (σαν σύλληψη) ένα φιλόδοξο σχέδιο στο οποίο εμπλέκονται κάποιοι φορείς που

από το πόστο τους έχουν ένα σκεπτικό ανάλογο με το δικό μου και το σκεπτικό της Puzzlemusik. Έχω και δύο διαφορετικά άλμπουμ – ημιτελή – σε πρώιμο στάδιο στο συρτάρι ενώ παράλληλα έχω και μια επιθυμία να ασχοληθώ και με την «contemporary classical” και πάλι. Μετά από αρκετό καιρό αποχής είναι η αλήθεια. Δεν ξέρω τι από όοοοολα τα παραπάνω θα «πάρει κεφαλι». Με πιάνεις σε μια ενδιάμεση κατάσταση, σε ένα σταυροδρόμι ας πούμε για αυτό και όλες αυτές οι διαδλαδώσεις. Δεν έχει πολύ καιρό που κυκλοφόρησε Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων και δεν έχω καταλήξει στο ποια ακριβώς θα είναι η συνέχεια. Για την Puzzlemusik τώρα τα πράγματα είναι πιο συγκεκριμένα: Τον Απρίλιο κυκλοφορεί το άλμπουμ των MK – O Blues for the White Nigger και το νέο άλμπουμ του Μανώλη Γαλιάτσου, (σε συνεργασία με τον τρομπετίστα Σωκράτη Άνθη) με τίτλο 2Ο11: Εδώ, Έξω . Για τον φθινόπωρο έχουν ήδη προγραμματιστεί και ετοιμάζονται τα νέα άλμπουμ των Misuse και των Socos & The Live Project Band. Ίσως και κάτι ακόμη που δεν είναι σίγουρο ότι θα είναι έτοιμο και είναι πρώιμο να ανακοινωθεί. Το φθινόπωρο γιορτάζουμε και τα 5 χρόνια λειτουργίας της Puzzlemusik. Σκεφτόμαστε να στήσουμε μια «γιορτή» για αυτό. Προχωράμε μπροστά. ΛΙΝΚ www.myspace.com/puzzlemusik www.myspace.com/christosalexopoulos

2011 2

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη

Η μετάβαση από το δημοτικό λαϊκό στο ρεμπέτικο τραγούδι

ε γνώμονα ότι το δημοτικό και το ρεμπέτικο τραγούδι αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, υπό το πρίσμα του λαϊκού πολιτισμού, κρίνεται σκόπιμο να μελετηθεί η μετάβαση απο το πρώτο στο δέυτερο. Μια διαφορά που έχει νόημα να αναφερθεί, πριν προχωρήσω σε περαιτέρω ανάλυση, είναι αυτή του χώρου. Το δημοτικό τραγούδι αναπτύχθηκε στην ύπαιθρο, όπου και ήκμασε και αναφέρεται στην αγροτική ζωή και στην ζωή στην ύπαιθρο γενικότερα. Το ρεμπέτικο τραγούδι αναφέρεται στον αστικό τρόπο ζωής, πάντα με την χωροταξική έννοια και όχι με βάση κάποιο ταξικό διαχωρισμό. ο δημοτικό τραγούδι στην προεπαναστατική Ελλάδα: Κατά τη Βυζαντινή περίοδο η ιδεολογική βάση της θεματολογίας προέρχεται απο την άρχουσα τάξη και την προβληματική της απέναντι στην αριστοκρατική εξουσία, ενώ ταυτόχρονα η παρακοινωνική πραγματικότητα εμφανίζεται περιορισμένη και αδύνατη να εμπνεύσει και να εμπνευστεί απο την τότε

2 2011

δράση της. Κατα την διάρκεια της Τουρκοκρατίας αντίθετα κύριος εμπευστής του λαϊκού (δημοτικού) τραγουδιού αποτελεί το παρακοινωνικό φαινόμενο και η αντιπαλότητα με τη φρόνιμη κοινωνία. Έδώ πλέον συγκρούονται δυνάμεις απο τα κατώτερα κοινωνικοοικονομικά καταπιεσμένα ή και περιθωριακά στρώματα της κοινωνίας με την εξουσία, που συχνά αποτελούνται απο την σύμπραξη Ελλήνων προεστών με την Οθωμανική διοίκηση. Οι μεταβολές στο δημοτικό τραγούδι αντανακλούν τις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν με την οθωμανική παρέμβαση. Τέτοιες μεταβολές θα πραγματοποιούνταν και λίγο αργότερα στην μετεπαναστατική Ελλάδα. Το δημοτικό τραγούδι στην μετεπαναστατική Ελλάδα : Ηδη απο τα τέλη του 18ου αιώνα είχε αρχίσει να διαμορφώνεται και ν’ αναπτύσσεται η ελληνική αστική τάξη. Οι επαφές της με τους αστούς των δυτικών χωρών είχαν αρχίσει να επεκτείνονται , χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι είχε την δυνατότητα, όχι τουλάχιστον στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, να αναδειχθεί σε κυρίαρχη. Για να εδραιώσει λοιπόν την κυριαρχία της στον ελλαδικό χώρο αλλα και για την απόκτηση κύρους απέναντι στους δυτικούς, ως εθνική κυρίαρχη τάξη, κρίνονταν απαραίτητος ο παραγκωνισμός ενός πολιτισμού που προέκυπτε απο έναν οικονομικά εξαθλιωμένο και πολιτικά άναρχο λαό. Ταυτοχρόνως η επιτυχία των βλέψεων των αστών υπαγόρευε την ανάδειξη και συγκρότηση ενός έθνους που θα ηγούνταν οι ίδιοι, ή τουλάχιστον έτσι θα ήθελαν να αυτο-

ποσδιορίζονται. Σίγουρα λοιπόν το δημοτικό τραγούδι που έως τότε διαμορφώνονταν απο τους κοινωνικούς σχηματισμούς και τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα της υπαίθρου (αγροτική ύπαιθρος) δεν θα μπορούσε να ενταχθεί στο εθνικό σύστημα μουσικής, άρα και σε έναν ευρύτερο εθνικό πολιτισμό . Η περιφρόνηση των αστών για το ελληνικό λαϊκό δημοτικό τραγούδι είχε την βάση της στις επεκτατικές βλέψεις που ετρεφε το ελληνικό κεφάλαιο και που αργότερα εκφράστηκαν έντονα απο την συγκρότηση της «Μεγάλης Ιδέας» . Επειτα η θεματολογία του δημοτικού τραγουδιού ήταν άλλο ένα αγκάθι στον «εθνικό πολιτισμό» των αστών καθως προβάλλονταν σ΄αυτό έντονα αντικρατικά και αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά. Ο ρόλος της κάθαρσης ανατίθεται σε λαογράφους και ερευνητές, που μοναδικός σκοπός της εμφανισής τους ήταν η καταγραφή ενός εθνικού πολιτισμού, που λίγο αργότερα θα χαρακτηριζόταν «Παράδοση», πλήρως απαλλαγμένου απο ανατολίτικες μελωδίες και λησταρχικούς στίχους. Η εμφάνιση του αστικού λαϊκού τραγουδιού: Την ίδια περίοδο στους συμπαγείς πληθυσμούς των πόλεων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αλλά και της Ελλάδας κάνει την εμφανισή του ένα νέο είδος τραγουδιού, το οποίο αν και προυπήρχε διαμορφώνεται πλέον διαφορετικά μέσα απο τις νέες καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις. Στο δευτερό μισό του 19ου αιώνα κάνουν την εμφανισή τους στις ελληνικές πόλεις εκπεσόντες μικροιδιοκτήτες και μικροπαραγωγοί δημιουργώντας έτσι ένα προλεταριάτο έστω και μικρής έκτασης το οποίο όμως συγχέεται μ’ αυτό του κοινωνικού περιθωρίου και της παρανομίας. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι πολλοι μικροιδιοκτήτες αρνούνται να χάσουν την εργασιακή τους ελευθερία και άρα αντιστέκονται στην προλεταριοποιησή τους και στις πιέσεις των νέων καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων. Παρόλα αυτά λόγω κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών κρίσεων αναγκάζονται να

εργαστούν περιστασιακά στη βιομηχανία, με ενδιάμεσα διαστήματα ανεργίας, ή να αναπτύξουν παράνομη και ημιπαράνομη δραστηριότητα για να επιβιώσουν. Έτσι απομονώνονται σε συνοικίες και στα λιμάνια και καταφεύγουν σε δρασεις μη αποδεκτές κοινωνικά. Στις πόλεις πλέον συρρέουν και οι εξαντλημένοι οικονομικά αγρότες, μικροαλιείς και βαρκάρηδες παραγκωνισμένοι απο τη χρήση μεγάλων βαποριών του κεφαλαίου. Ευκαιριακή εργατιά, ναυτεργάτες, λιμενεργάτες, αχθοφόροι στο περιθώριο των αστικών κέντρων συναντούν τους «μάγκες», που είχαν κάνει την εμφάνιση τους ήδη μετά την επανάσταση. Οι «μάγκες» προερχόντουσαν απο τα διαλυμένα σώματα των ατάκτων της επανάστασης και στερούμενοι γης ζούσαν απο διάφορες περιστασιακές εργασίες συχνά παράνομες ( «μοσχόμαγκες» της φρουράς του Κωλέττη). Οι «μάγκες» χλεύαζουν και περιφρονούν την κυρίαρχη αστική τάξη και τις αξίες της, αντιστέκονται στην προλεταριοποίηση τους και ζούν απαλαγμένοι απο το αίσθημα της αυτοενοχοποίησης γι’ αυτήν. Η στάση αυτή γοητέυει τους νέους των οικογενειών των εργατικών τάξεων οι οποίοι συχνά επιλέγουν να την υιοθετήσουν. Σε αυτό το συνοθύλευμα έρχονται να προστεθούν και οι οξύθυμοι, νταήδες κατα τ’ άλλα εξαιρετικοί γλεντζέδες Σμυρνιοί. Κυνηγημένοι απο φονικά και παρανομίες πάσης φύσεως καταφεύγουν αρχικά στη Σύρα και κατόπιν στον Πειραιά και την Αθήνα, μεταφέροντας και τα τραγούδια τους. Έτσι δημιουργείται ένα νέο είδος λαικού τραγουδιού που αντανακλά την κοινωνική πραγματικότητα. Η θεματολογία του είναι αντίστοιχη του δημοτικού τραγουδιού από το οποίο άλλωστε προέρχεται άμεσα. Το νέο αυτό είδος διαμορφώνεται μέσα απο τις νέες κοινωνικές δομές και παραγωγικές σχέσεις που αναπτύσσονται. Απο την «συμβίωση» της εργατικής ταξης και των κατώτερων και περιθοριοποιημένων κοινωνικων στρωμάτων γεννιέται το «ρεμπέτικο τραγούδι».

2011 2

ΤΕΑΤRΟ

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΜΑΙΡΗΒΗ: Ένας χώρος για την κούκλα στο Μεταξουργείο… Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στο όνομα εργαστήρι Μαιρηβή και ποια φιλοσοφία το διέπει; Το «Εργαστήρι Μαιρηβή» ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1999, στην περιοχή του Μεταξουργείου. Λειτουργεί ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία υποστήριξης εκπαιδευτικών, επιμορφωτικών και καλλιτεχνικών προγραμμάτων, με αντικείμενο την τέχνη της κούκλας. Σκοπός του η έρευνα, η εξάπλωση και η διεύρυνση του κουκλοθέατρου στην Ελλάδα με τη σύγχρονη ευρεία έννοιά του. Το Εργαστήρι Μαιρηβή δεν είναι μόνο οι παραστάσεις που λαμβάνουν χώρα στις εγκαταστάσεις του (πραγματοποιούνται στους

2 2011

χώρους του), δεν θέλει να είναι μόνο αυτό αλλά και ένας χώρος για την κούκλα με τις πολλαπλές δυνατότητες που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο… Εκτός από τις παραστάσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, που αποτελούν τις κύριες δραστηριότητες του χώρου, το «Εργαστήρι Μαιρηβή» διοργανώνει κάθε χρόνο ποικίλες εκδηλώσεις γύρω από την τέχνη της κούκλας. όπως ομιλίες, ημερίδες, εκθέσεις, προβολές, φεστιβάλ κ.λπ. Συνεργάζεται με φορείς που σχετίζονται με το κουκλοθέατρο και τις άλλες παραστατικές και εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Συμμετέχει σε συνέδρια με εισηγήσεις και εργαστήρια.

Συνεργάζεται ακόμη με τις οργανώσεις: «Διεθνή Αμνηστία», «Μία Γη», Γυναικείες φυλακές Θήβας – πρόγραμμα «Άρσις». Το 2002 και στο πλαίσιο του ετήσιου βιωματικού εργαστηρίου “Η τέχνη του παραδοσιακού παραμυθά και του σύγχρονου ιστορητή”, με τον Στέλιο Πελασγό, δημιουργήθηκε η Λέσχη Αφήγησης. Έτσι ένα Σαββατόβραδο κάθε μήνα διοργανώνονται στο θέατρο του Εργαστηρίου αποσπερίδες παραμυθιών, βραδιές αφήγησης και ανταλλαγής ιστοριών. Σ’ αυτές μπορούν να συμμετέχουν οι μαθητευόμενοι παραμυθάδες του εργαστηρίου αλλά και κοινό. Οι βραδιές αυτές δίνουν την ευκαιρία σε όλους αυτούς που αγαπούν την προφορική αφήγηση να απολαύσουν τις ιστορίες και οι μαθητές να εφαρμόσουν την νεοαποκτειθείσα γνώση της αφήγησης σε κοινό και να ανταλλάξουν βλέμματα… σιωπές… ιστορίες… Οι αποσπερίδες είναι ελεύθερες για το κοινό και μας φέρνουν κοντά στην «φτωχή» και τη μαγική τέχνη του προφορικού λόγου. Επίσης, εδώ και 7 χρόνια σε συνεργασία με το πρόγραμμα Άρσις οργανώνεται στο «Εργαστήρι Μαιρηβή», Το Επισκεπτήριο. Πρόκειται για έκθεση κούκλας, που πραγματοποιήται κάθε χρόνο, με κούκλες φτιαγμένες από τις κρατούμενες των γυναικείων φυλακών Θήβας. Υπεύθυνη για το πρόγραμμα και δασκάλα των κρατουμένων είναι η Εύα Χειλαδάκη, συνεργάτης του Εργαστηρίου. Αυτό το εγχείρημα είναι πολύ σημαντικό για τις φυλακισμένες γυναίκες, ειδικά από τότε που μεταφέρθηκαν οι φυλακές Κορυδαλλού στον Ελαιώνα της Θήβας και η πρόσβαση είναι δύσκολη και οι επισκέπτες πια λίγοι. Είναι μία διέξοδος, είναι ένας τρόπος επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Τα έσοδα από τις πωλήσεις των έργων τους διατίθενται στις κρατούμενες. Το εργαστήρι ανεβάζει κάθε χρόνο σημαντικές παραστάσεις. Φέτος ανέβηκαν συν τοις άλλοις «ο μισοκοκοράκος» και «τα μαγικά σεντούκια». Πείτε μου δυο λόγια για τις φετινές παραστάσεις. Το «Εργαστήρι Μαιρηβή» ανεβάζει κάθε χρόνο παραστάσεις ανοιχτές στο ευρύ κοινό,

καθιερώνοντας μια μόνιμη σκηνή κουκλοθέατρου στο κέντρο της Αθήνας. Πολλές από αυτές βασίζονται σε λαϊκά παραμύθια, προσαρμοσμένα στη δραματουργία και την εκάστοτε τεχνική που επιλέγουμε, ανάλογα με τις απαιτήσεις της ιστορίας. Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι παραστάσεις «ο μισοκοκοράκος» και «τα μαγικά σεντούκια» που είναι οι φετινές παραγωγές μας

«ο μισοκοκοράκος» Το παραμύθι «ο μισοκοκοράκος» αναφέρεται στην ιστορία ενός κόκορα που από τη φύση του είναι μικροκαμωμένος και καχεκτικός. Ζει σ’ ένα φτωχικό σπιτικό μαζί με έναν καλοκάγαθο γέρο και μια γκρινιάρα γριά. Παρέα του μια κότα, που επειδή γεννάει αβγά, έχει την εύνοια της γριάς τσιγκούνας. Αντίθετα ο κόκορας θεωρείται άχρηστος και βάρος για τη γριά και παρά τη διαφωνία του γέρου, εκείνη επιμένει να τον διώξουν. Έτσι ο μισοκοκοράκος βρίσκεται μόνος στο δρόμο, ψάχνοντας την τύχη του. Καθώς περπατά αποδιωγμένος και στενοχωρημένος, βρίσκει ένα φλουρί! Ενθουσιασμένος παίρνει το δρόμο της επιστροφής. Από εδώ αρχίζει και η περιπέτεια του… Η ιστορία ανήκει στην κατηγορία των λαϊκών αμοραλιστικών παραμυθιών. Το θέμα σ’ αυτά τα παραμύθια δεν είναι η ηθική, αλλά να δώσουν στο παιδί την ελπίδα και τη διαβεβαίωση, ότι ακόμα και ο πιο ασήμαντος και ταπεινός, μπορεί να πετύχει στη ζωή.

«τα μαγικά σεντούκια» Η ιστορία συγκαταλέγεται στον μεγάλο κύκλο των παραμυθιών που έχουν θέμα την αδελφική ή γυναικεία αντιζηλία, σε συνδυασμό με το μοτίβο της καταδιωγμένης κόρης. Το συγκεκριμένο παραμύθι αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα παραμύθια της προφορικής παράδοσης και συναντάται σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 206 παραλλαγές. Όμορφη, έξυπνη και προκομμένη η ηρωίδα

2011 2

ΤΕΑΤRΟ της ιστορίας, θεριεύει την ζήλια της μητριάς και της ετεροθαλούς αδερφή της. Αποτέλεσμα ο διωγμός της από το σπίτι. Μετά από μια σειρά δοκιμασιών έρχεται η ανταμοιβή. Το μήνυμα του παραμυθιού; Ο αγώνας εναντίων σοβαρών δυσκολιών στη ζωή είναι αναπόφευκτος. Όμως αν κανείς δεν λιγοψυχήσει και αντιμετωπίσει απτόητος απρόσμενες και συχνά άδικες δοκιμσίες, τότε κυριαρχεί σε όλα τα εμπόδια και στο τέλος αναδεικνύεται νικητής. Οι κούκλες των παραστάσεων είναι μαρότες, ένα είδος κούκλας με εξαιρετική κίνηση και ζωντάνια. Απευθύνονται σε παιδιά όλων των ηλικιών. Παραστάσεις δίνονται στο χώρο μας τις Κυριακές 12 το μεσημέρι για το κοινό και καθημερινά για τα σχολεία.. Σχολεία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, αλλά και ομάδες φοιτητών από ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, επισκέπτονται το Εργαστήρι για να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις και να έρθουν πιο κοντά με την τέχνη της κούκλας μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα. Παραστάσεις δίνονται επίσης σε χώρους και εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα. Εκτός από τις παραστάσεις που πραγματοποιούνται στο χώρο του αλλά και έξω από αυτό το εργαστήριο υποστηρίζει εκπαιδευτικά, επιμορφωτικά και καλλιτεχνικά προγραμματα με αντικείμενο την τέχνη του κουκλοθέατρου, με τη σύγχρονη ευρεία έννοιά της. Μιλήστε μας για αυτό. Κάθε χρόνο οργανώνονται εκπαιδευτικά προγράμματα με δασκάλους από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Πολλά εξ αυτών τελούν υπό την εποπτεία της Νικολίνας Γεωργίεβα, Καθηγήτριας – Διευθύντριας της Θεατρικής Ακαδημίας της Σόφιας. Τα προγράμματα είναι ετήσια ή διετούς διάρκειας. Εφοδιάζουν τον μαθητευόμενο με τις απαραίτητες βασικές τεχνικές γνώσεις, τις παραστατικές ικανότητες, αλλά κυρίως καλλιεργούν την εφευρετικότητα και τη φαντασία, την αισθητική και την κριτική ματιά, σαν τα σπουδαιότερα εργαλεία του μελλοντικού καλλιτέχνη. Οργανώνονται επίσης εργαστήρια μικρής διάρκειας, που απευθύνονται σε όσους η κού-

2 2011

κλα μπορεί να αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τη δουλειά τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Κουκλοθέατρο (κατασκευή – εμψύχωση κούκλας, μαριονέτα, πάνινη κούκλα, μάσκα….) Παραμύθι - Η τέχνη του παραδοσιακού παραμυθά και του σύγχρονου ιστορητή. (τεχνική αφήγησης-μυθοπλασία). Τα προγράμματα απευθύνονται σε θεατρολόγους, εμψυχωτές, ηθοποιούς, ψυχολόγους, εργοθεραπευτές, εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης αλλά και σε όσους αποζητούν διεύρυνση των καλλιτεχνικών τους αναζητήσεων. Στο τέλος κάθε ακαδημαϊκού έτους η δουλειά των μαθητών παρουσιάζεται με εκθέσεις, αφηγήσεις, παραστάσεις. Κάθε χρόνο σχεδιάζονται και υλοποιούνται εργαστήρια κουκλοθέατρου και για παιδιά. Μέσα στις πολλές δραστηριότητες του εργαστηρίου είναι η προετοιμασία των παραστάσεων (σκηνοθετικά και σκηνογραφικά) που προέρχεται από τους ίδιους τους ανθρώπους του εργαστηρίου. Για τις κούκλες – χαρακτήρες των παραστάσεων δουλεύουμε και εφαρμόζουμε διάφορες τεχνικές κούκλας, ανάλογα με το αποτέλεσμα που θέλουμε κάθε φορά να πετύχουμε. Η διάρκεια της προετοιμασίας των παραστάσεων είναι μεγάλη. Ο χρόνος που απαιτείται είναι πολύς, τόσο για το σχεδιασμό και την κατασκευή των κουκλών και των σκηνικών, όσο και για το σχολαστικό έλεγχο της λειτουργίας της κάθε κούκλας ξεχωριστά, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη και ακριβέστερη απόδοση στην κίνησή της. Ο μηχανισμός και ο τρόπος λειτουργίας, μπορεί να χρειαστεί να μετατραπεί πολλές φορές, μέχρι να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ο έλεγχος και η επιμέλεια για τη σωστή λειτουργία των κουκλών είναι συνεχής, ακόμα και κατά την διάρκεια των παραστάσεων. Δουλεύουμε σαν ομάδα και τηρούμε την αρχή του κουκλοθέατρου: «Τα κάνουμε όλοι όλα». Θεωρώ πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον για έναν κουκλοπαίκτη να μην περιορίζεται μόνο στο κομμάτι της εμψύχωσης της κούκλας

ΤΕΑΤRΟ αλλά και να καταπιάνεται με όλα τα στάδια που απαρτίζουν την παράσταση, από την σύλληψη και τον σχεδιασμό μέχρι την κατασκευή της κούκλας και των τεχνικών εφαρμογών. Πως βλέπουν τα παιδιά το κουκλοθέατρο μέσα από την επαφή τους με αυτό ; Για το σημερινό παιδί, τα ερεθίσματα είναι πολλά (τηλεόραση, ηλεκτρονικά παιχνίδια, ίντερνετ). Η κούκλα μπροστά σε όλα αυτά φαντάζει «μικρή». Εάν όμως το παιδί έρθει σε επαφή μαζί της μαγεύεται. Το γεγονός ότι είναι συγχρόνως έμψυχη και άψυχη την καθιστά πολύ προσιτή και οικεία στην παιδική κατανόηση. Παρακολουθώντας μια παράσταση κουκλοθέατρου, το παιδί ζει μέσα σε συναισθηματική ένταση την μαγεία και το θαύμα. Βιώνει τη θεατρική σύμβαση όταν ξαφνικά οι άψυχες κούκλες ζωντανεύουν. Στο τέλος των παραστάσεων μας, βλέποντας τα πρόσωπα των παιδιών και ακούγοντας τα σχόλιά τους, διαπιστώνουμε την ικανοποίηση και την συναισθηματική πληρότητα που αποκομίζουν. Αυτό μας γεμίζει με αισιοδοξία και δύναμη να συνεχίσουμε. Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα τα κουκλοθέατρα στην Ελλάδα; Το κουκλοθέατρο δεν αποτελεί κομμάτι της ελληνικής παράδοσης. Την τελευταία όμως εικοσαετία το κουκλοθέατρο στην Ελλάδα βρίσκεται σε μια συνεχή ανερχόμενη πορεία. Στα σχολεία έχει καταλάβει μια σημαντική θέση. Όλο και περισσότεροι δάσκαλοι χρησιμοποιούν την κούκλα σαν εργαλείο στη δουλειά τους, όπως επίσης συνεχώς αυξάνεται το ενδιαφέρον τους για εκπαιδευτικά προγράμματα και παραστάσεις που αφορούν το κουκλοθέατρο. Ωστόσο, έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμα... Υπάρχουν και σήμερα γονείς που δεν έχουν δει ποτέ κουκλοθέατρο. Δεν το γνωρίζουν και δεν το επιλέγουν σαν είδος ψυχαγωγίας για το παιδί τους. Προτιμούν μεγάλες θεατρικές παραγωγές και δεν εμπιστεύονται το απλό αλλά καθόλου απλοϊκό κουκλοθέατρο. Χρειάζεται επιμονή και

2 2011

σίγουρα πολύ αγάπη από τους ανθρώπους που το υπηρετούν και πιστεύω ότι σιγά-σιγά θα αποκτήσει το δικό του πιστό κοινό. Στα μελλοντικά σχέδια του Εργαστηρίου και στο πλαίσιο της συνεργασίας του με Πανεπιστήμια, Ακαδημίες Θεάτρου και Σχολές Κουκλοθέατρου του εξωτερικού είναι η δημιουργία Επαγγελματικής Σχολής Κουκλοθέατρου στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι είναι υλοποιήσιμο και βιώσιμο ένα τέτοιο εγχείρημα ; Το 2006 ξεκίνησε μια προσπάθεια στο «Εργαστήρι Μαιρηβή» για την δημιουργία Επαγγελματικής Σχολής Κουκλοθεάτρου στην Ελλάδα τριετούς φοίτησης. Στόχος η πλήρης κατάρτιση των σπουδαστών με γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για να γίνουν επαγγελματίες κουκλοπαίκτες. Καθώς το κουκλοθέατρο στην Ελλάδα βρίσκεται σε περίοδο ωρίμανσης, θεωρήσαμε ότι ο ρόλος μιας επαγγελματικής σχολής θα ήταν καταλυτικός. Θα προωθούσε την τέχνη ουσιαστικά και θα ανέβαζε σημαντικά τον πήχη στην ποιότητα των παραγωγών. Παρόλο που εκτιμούμε ότι υπάρχουν νέοι άνθρωποι που θα πάρουν την απόφαση να επενδύσουν στην τέχνη του κουκλοθεάτρου σαν αντικείμενο σπουδών και μετέπειτα επάγγελμα, η λειτουργία της σχολής είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Θα χρειαστεί χρόνος για να υλοποιηθεί και να επιβιώσει, γιατί σίγουρα είναι απαραίτητη και η κρατική υποστήριξη, κάτι πολύ δύσκολο για την σημερινή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας. Τα επόμενα βήματα του εργαστηρίου είναι… Βρισκόμαστε ήδη σε περίοδο προετοιμασίας για την καινούργια παράσταση. Πρόκειται για την διασκευή μιας ιστορίας βασισμένη στον μύθο «Ο ποντικός και η θυγατέρα του». Η παράσταση θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο 2011. Οργανώνονται επίσης τα εκπαιδευτικά προγράμματα της νέας σχολικής περιόδου 20112012. ΛΙΝΚ: www.mairivi.gr

MΠΟΥΚΣ; Ζυλιέτ Γκρεκό, Η μούσα του υπαρξισμού: Η ζωή το έργο και τα τραγούδια της Τούλα Καρώνη. Δρόμων, 2011, 142 σελ. ISBN 978-960-694-094-1, Τιμή € 12,78

Η Ζυλιέτ Γκρεκό, η μούσα του υπαρξισμού, του Σεν Ζερμέν ντε Πρε και των Γάλλων ποιητών, είναι η πιο αντιπροσωπευτική φιγούρα της λαμπερής πνευματικής κίνησης στο μεταπολεμικό Παρίσι. Είχε την τύχη να τραγουδήσει, από το ξεκίνημα της καριέρας της, δεκάδες συγγραφείς και ποιητές που γράφουν κείμενα ειδικά γι αυτήν, όπως ο Ζακ Πρβέρ, ο Λουί Αραγκόν, ο Ρεϊμόν Κενό, ο Ζυλ Λαφόργκ, ο Ζαν Πολ Σαρτρ, ο Ρομπέρ Ντεσνός, ο Μπορίς Βιάν. Μπροστά σε μια κόκκινη βελούδινη αυλαία, εμφανίζεται στη σκηνή μέσα στο πάντα μακρύ μαύρο φόρεμά της, με θεατρική έκφραση και με μια εξαιρετική ερμηνεία του ποιητικού λόγου. Η τραγουδίστρια Γκρεκό συναρπάζει, ενσαρκώνοντας την ομορφιά, τη διανόηση και το ταλέντο, για το κοινό όχι μόνο της Γαλλίας, αλλά για το κοινό όλου του κόσμου. Περιέχονται 35 τραγούδια της Ζυλιέτ Γκρεκό σε ποίηση Πρεβέρ, Σαρτρ, Κενό, Ντεσνός, Αραγκόν, Μπρελ, Μπρασένς, Φερρέ, Αζναβούρ, Γκενσμπούρ κ.α.

Καζαντζάκης Νίκος, Ο καπετάν Μιχάλης. Ελευτερία ή θάνατος, Επανέκδοση: 1953, εκδόσεις "Μαυρίδη" 1η έκδοση από τις εκδόσεις Καζαντζάκη: 1981.

Όταν άρχισα τώρα στα γεράματα να γράφω τον "Καπετάν Μιχάλη", ο κρυφός μου σκοπός ήταν τούτος: να σώσω, ντύνοντας το με λέξεις, τοόραμα του κόσμου όπως τον δημιούργησαν τα παιδικά μου μάτια. Κι όταν λεω τ' όραμα του κόσμου, θέλω να πω το όραμα της Κρήτης. Δεν ξέρω τι γίνουνταν, την εποχή εκείνη στα άλλα παιδιά της λευτερωμένης Ελλάδας, μα τα παιδιά της Κρήτης ανάπνεαν έναν αέρα τραγικό στα ηρωικά και μαρτυρικά χρόνια του Καπετάν Μιχάλη, όταν οι Τούρκοι πατούσαν ακόμα τα χώματα μας και συνάμα άρχιζαν ν' ακούγονται να ζυγώνουν τα αιματωμένα φτερά της Ελευτερίας. Στην κρίσιμη αυτή μεταβατική στιγμή, τη γεμάτη πυρετό κι ελπίδες, τα παιδιά της Κρήτης γίνουνταν γρήγορα άντρες. Οι ανύπνωτες έγνοιες των μεγάλων γύρα τους για την πατρίδα, για τη λευτεριά, για το Θεό που προστατεύει τους χριστιανούς, για το Θεό που σηκώνει το σπαθί του να διώξει τους Τούρκους, κατασκέπαζαν τις συνηθισμένες χαρές και στεναχώριες του παιδιού. Από πολύ νωρίς, ζώντας την έτοιμη κάθε στιγμή να ξεσπάσει σύγκρουση, είχαμε ψυχανεμιστεί πως στον κόσμο τούτον δυο μεγάλες δυνάμες παλεύουν: ο Χριστιανός κι ο Τούρκος, το Καλό και το Κακό, η Ελευτερία κι η Τυραννία και πως η ζωή δεν είναι παιχνίδι, είναι αγώνας. Κι ακόμα τούτο: πως θα έρθει μέρα που θα Πρέπει να μπούμε κι εμείς στον αγώνα. Το 'χαμε πάρει απόφαση από πολύ μικροί πως ήταν γραφτό μας, αφού γεννηθήκαμε Κρητικοί, το Πρέπει αυτό να κυβερνάει τη ζωή μας." (από τον πρόλογο του συγγραφέα)

2011 2

MΠΟΥΚΣ; Γιάννης Σκαρίμπας, Άπαντες στίχοι 1936-1970. Διονύσης Τσακνής, «Εαυτούληδες». Σειρά: Άπαντα Γιάννη Σκαρίμπα, Σχέδιο: Αλέκος Φασιανός Φιλολογική επιμέλεια: Κατερίνα Κωστίου Κυκλοφορία: 14 Οκτωβρίου 2010, Βιβλίο: 248 σελ. CD: 12 τραγούδια από τη συλλογή Εαυτούληδες, ISBN: 978-960211-967-9, Τιμή: € 25,00

Ο ΝΕΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΤΣΑΚΝΗ, «Εαυτούληδες», με δώδεκα τραγούδια από την ομώνυμη συλλογή του Γιάννη Σκαρίμπα, διατίθεται αποκλειστικά με το βιβλίο Άπαντες στίχοι 1936-1970 που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Νεφέλη.

Oriana Fallaci (Οριάνα Φαλάτσι), Γράμμα σ’ ένα παιδί που δεν γεννήθηκε ποτέ, Σειρά: Παγκόσμια λογοτεχνία, Μετάφραση: Έφη Καλλιφατίδου. ΙSBN: 978-960-211-971-6, Σελ. 152, τιμή: € 13,50

Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1975 και έχει πουλήσει παγκοσμίως πάνω από 4 εκατομμύρια αντίτυπα.

2 2011

Δραγούμης Φίλιππος, Ο ροζ πελεκάνος κι άλλες ιστορίες, Πρώτη έκδοση: 04/07/2000, Εκδόσεις Ωκεανίδα, Kωδ. 0326, σελ. 72, Τιμή: 9.00 €

Πελεκάνοι, ερωδιοί, αρπακτικά πουλιά, φοινικόπτερα, φίδια, λύκοι, πολικές αλεπούδες, πελαργοί, χαμαιλέοντες, γύπες: ιστορίες καθημερινής σοφίας από τους εκπροσώπους του ζωικού βασιλείου. Πελεκάνοι ερωτεύονται παράφορα. Ερωδιοί κρύβονται σε βιβλία. Αρπακτικά πουλιά κάνουν απεργία πείνας. Φοινικόπτερα παρηγορούν τη μοναξιά τους με το είδωλό τους στον καθρέφτη. Φίδια και λύκοι μας περιπαίζουν με απίθανα τεχνάσματα μέχρι την απελευθέρωσή τους. Πολικές αλεπούδες που, περιμένοντας μάταια να χιονίσει στην Αίγινα, διασκεδάζουν κλέβοντας τα τσιγάρα μας. Τραυματισμένοι πελαργοί γεύονται την ευτυχία του κεραυνοβόλου έρωτα και τη δυστυχία της ατεκνίας τους. Χαμαιλέοντες μας θυμίζουν την παγχρωμία εποχών και αισθημάτων. Κι ένας γύπας γίνεται το απέραντο μάτι του Θεού για το παρ' ολίγο θήραμά του. Σ' αυτόν τον «πελεκανόκοσμο» του Φίλιππου Δραγούμη ανθίζουν όλα τα συναισθήματα, οι σκανταλιές, οι εκπλήξεις και τα τεχνάσματα των άγριων ζώων, που όσο κι αν ζουν κοντά στον άνθρωπο, ευτυχώς δεν εξημερώνονται απόλυτα. Όταν πετούν μακριά ή φεύγουν για το δικό τους χώρο, ξεχνούν την ανθρώπινη γνωριμία και βυθίζονται στην ελευθερία της σοφίας τους. Από τις δέκα ιστορίες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο, μπορούμε να χαμογελάσουμε, να μελαγχολήσουμε ή απλά να παραδεχτούμε πόσο «άχρηστοι και ανόητοι» εξακολουθούμε να είμαστε. Επιπλέον, το βιβλίο του Φίλιππου Δραγούμη, Ο ροζ πελεκάνος, κοσμείται με δέκα πίνακες, έναν για κάθε ιστορία, φιλοτεχνημένους από την ζωγράφο Ελένη Παυλοπούλου. Τα κέρδη από τις πωλήσεις του Ροζ πελεκάνου θα διατεθούν για την ενίσχυση του Ελληνικού Κέντρου Περίθαλψης ΄Αγριων Ζώων στην Αίγινα.

Καρίζι Ντονάτο, Ο υποβολέας, Μετάφραση: ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗ ΕΦΗ, Εκδόσεις Ωκεανίδα, Πρώτη έκδοση: 01/02/2010, Kωδ. 0781, σελ. 640, Τιμή: 22,00 €

Ο εγκληματολόγος Γκόραν Γκαβίλα και η ομάδα του καλούνται να εξιχνιάσουν μια σειρά αποτρόπαιων εγκλημάτων. Απέναντί τους έχουν ένα πολυπρόσωπο εχθρό, που τους παρασύρει σ' ένα εφιαλτικό παιχνίδι.

2011 2

MΠΟΥΚΣ; TΟ ΜΕΓΑΛΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ BAR, O κόσμος των Ποτών και των Κοκτέιλ, ISBN: 978-383-314-802-6, Ημν/νία έκδοσης:19/10/2009, Σελίδες: 816, Διαστάσεις: 21.5x28.

Όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για τα ποτά, αλλά και για τη δημιουργία του ιδιωτικού μας bar! Γνωστά αλλά και σπάνια αποστάγματα, πολύτιμες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά και την προέλευση των ποτών, τις ετικέτες που πρέπει να διαθέτει ένα καλά οργανωμένο bar, τις μεθόδους παραγωγής και τους τρόπους απόλαυσης των περισσότερο ή λιγότερο γνωστών ποτών που κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο, σε έναν μοναδικό, εικονογραφημένο οδηγό. Η συναρπαστική συλλογή ολοκληρώνεται με μια ελκυστική επιλογή από κλασικές, εξωτικές και πρωτότυπες συνταγές για κοκτέιλ.

Ο ΚΛΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΤΕ (ΕΚΔΟΣΗ ΚΟΜΙΚ), ISBN: 978-960-436-173-1, Ξένος Tίτλος: THE THIEF OF ALWAYS, Σελίδες: 144

Ο ΚΛΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΤΕ του Clive Barker To Σπίτι των Γιορτών του κου Εώνα δεν είναι τίποτα λιγότερο από έναν τόπο θαυμάτων για αμέτρητα παιδιά που το επισκέπτονται για να κάνουν τις πιο τρελές τους επιθυμίες πραγματικότητα. Υπάρχει, βέβαια, ένα τίμημα… Ο Χάρβεϊ Σουίκ, βαριεστημένος από τη ζωή του, δεν υπολογίζει τις συνέπειες γιατί είναι γοητευμένος από τα θαύματα του κου Εώνα. Μόνο όταν το Σπίτι αποκαλύπτει το σκοτεινό του πρόσωπο και μαζί τα απόκοσμα πλάσματα που ζουν στις σκιές του, αρχίζει να αμφιβάλλει για τα φιλάνθρωπα αισθήματα του ιδιοκτήτη του. Όμως δεν έχει υπολογίσει ότι ο κος Εώνας έχει σχέδια για τον νέο του φιλοξενούμενο, γιατί η ψυχή του Χάρβεϊ λάμπει φωτεινότερα από όλες τις ψυχές που έχει συναντήσει αυτά τα χίλια χρόνια… Το μαγικό παραμύθι του Clive Barker έρχεται τώρα σε, εικονογραφημένη υπό την επιμέλεια του ίδιου του συγγραφέα, έκδοση κόμικς για να γοητεύσει ξανά παλιούς και νέους αναγνώστες κάθε ηλικίας.

2 2011

Συνέντευξη: Κωνσταντίνα Γεωργίου

καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα Μια από τις πιο κρύες νύχτες του χειμώνα που μόλις έφυγε μας βρήκε στη καρδιά των Εξαρχείων για να παρακολουθήσουμε μια παράσταση bar theatre στο Φαεινόν. Δε ξέρω τί μέτρησε πιο πολύ στη συγκεκριμένη παράσταση: το ίδιο το θέμα του έρωτα, ή η απλή και ευρηματική προσέγγιση του; Το «Αγαπητέ αγαπημένε» καταδεικνύει τα δύσκολα του έρωτα αν μη τι άλλο με τρόπο περίτεχνο. Με αφορμή την «Αγαπητέ αγαπημένε» γνωρίσαμε τη Βίκη Καλπάκα και τη Φιλιώ Λούβαρη οι οποίες μας μίλησαν για την ομάδα τους, το καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα. Αγαπητές Φιλιώ και Βίκη, η ομάδα καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα ξεκίνησε λίγα χρόνια πριν από εσάς. Ποιά είναι η ιδέα πίσω από τη δημιουργία της ομάδας? Σκοπός της ομάδας είναι η σκηνική συνύπαρξη του χορού με το θέατρο μέσα από την έρευνα και τον πειραματισμό, σε μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί ένας απλός κι ανεπιτήδευτος τρόπος τόσο στη δομή των έργων όσο και στην ερμηνεία τους, για να πούμε ό,τι μπορεί να ειπωθεί και να χορέψουμε τα υπόλοιπα… έτσι, θεωρούμε απαραίτητο το δημιουργικό διάλογο με άλλες μορφές της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας (μουσική, εικαστικές τέχνες, video art, εγκατάσταση/installation). Πιστεύουμε στην ομαδική δουλειά, που δεν επικεντρώνεται στην ακτινοβολία και την επικοινωνιακή προβολή ενός μόνο προσώπου, και μας ενδιαφέρει ο συσχετισμός της

2 2011

καλλιτεχνικής προσπάθειας με τις σύγχρονες κοινωνικές και αισθητικές προσλαμβάνουσες. Η απόφασή σας να συνεργαστείτε και να δημιουργήσετε από κοινού μια ομάδα πως προέκυψε? Από το 2000 μέχρι και το 2008 η Φιλιώ χορογραφούσε, άλλες φορές ανεξάρτητα και άλλες φορές σαν μέλος ομάδων. Είχε συνεργαστεί πολλές φορές με τον Μάκη Παπαγαβριήλ και το Γιάννη Σινιόρογλου, το Σίμο Πατιερίδη και άλλους. (“26+1/12”, “folon”, “σε βλέπω!”κ.α.). Έτσι είχε ήδη δημιουργηθεί ο πρώτος πυρήνας των συνεργατών. Με τη Βίκη συναντήθηκαμε στο εργαστήριο υποκριτικής τέχνης του Άκη Δαβή και από τους πρώτους μήνες φάνηκε ότι μπορούσαμε να συνεργαστούμε πολύ δημιουργικά. Μάλιστα σε ένα εργαστήριο της δασκάλας μας Ρούλας Πατεράκη είχαμε συνθέσει μία performance, μαζί με δύο άλλες σπουδάστριες. Αυτή θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν και η πρώτη μας “συνεργασία”. Επίσης η Βίκη ήταν βοηθός παραγωγής στο “σε βλέπω!”. Μετά την αποφοίτησή μας αποφασίσαμε να δώσουμε μια πιο “τυπική” συνέχεια στην ομάδα. Έτσι, προέκυψε το “δύο ιστορίες” και το “Πανδοχείο Πεσσόα”. Το “Αγαπητέ αγαπημένε” είναι η τρίτη παραγωγή μας. Και από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας, πόσο εύκολο είναι να διατηρηθούν οι ισορροπίες ανάμεσα στο άτομο και στην ομάδα? Κάποιες φορές είναι πολύ δύσκολο και άλλες φορές τα πράγματα κυλούν αρμονικά. Είναι μια ζωντανή σχέση που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο. Προσπαθούμε να δουλεύουμε ομαδικά, και το γεγονός ότι είμαστε φίλοι εκτός από συνεργάτες κάνει αυτή την

ισορροπία πολύτιμη. Το καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα επέλεξε να ασχοληθεί με πολλές και διαφορετικές μορφές έκφρασης: το θέατρο, το χορό, τις εικαστικές τέχνες.. πως συναντιούνται όλες αυτές οι τέχνες? Στη σύγχρονη πραγματικότητα όσον αφορά στις τέχνες δεν υπάρχουν πια σαφή όρια μεταξύ των τεχνών, ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβανόμαστε εμείς. Σε μια σκηνική δράση συνυπάρχουν όλες οι τέχνες. Έτυχε τα μέλη της ομάδας να έρχονται από διαφορετικούς «χώρους» κι αυτό είναι ενδιαφέρον γιατί ένα θέμα ολοκληρώνεται καλύτερα μέσα από διαφορετικά πρίσματα. (ήχος, κίνηση, λόγος, εικόνα...). Εξάλλου, όταν υπάρχει καλή συνεργασία, είναι δυνατό, μία και μοναδική ιδέα να εκφραστεί καλύτερα μέσα από διαφορετικούς «δρόμους». Το Αγαπητέ αγαπημένε φέρνει τον έρωτα στο επίκεντρο… πώς το θέατρο και η performance γίνονται δίαυλοι επικοινωνίας των συναισθημάτων μας? Στην προετοιμασία μιας παράστασης έχουμε στη διάθεσή μας κάποια μέσα: το σώμα, τη φωνή, την ιδιοσυγκρασία των ερμηνευτών, το κείμενο, τη μουσική. Μέσω της διαχείρισης αυτών των μέσων επιτυγχάνεται ή όχι η επικοινωνία με τον θεατή. Βέβαια το θέμα του έρωτα κρύβει μια παγίδα, γιατί ο δημιουργός μπορεί εύκολα να μιλήσει μόνο για τα δικά του, προσωπικά συναισθήματα. Η πρόθεσή μας σαν ομάδα, είναι ο θεατής στο τέλος της παράστασης να έχει δημιουργήσει τις δικές του αντιστοιχίες που φέρνουν στην επιφάνεια τα δικά του συναισθήματα. Όμως το θέατρο δεν είναι μόνο επικοινωνία συναισθημάτων, αλλά και σκέψεων και απόψεων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε σκηνική δράση είναι μια θεώρηση του κόσμου. Όπως στο Αγαπητέ Αγαπημένε, παρατηρείται τον τελευταίο καιρό όχι μόνο αύξηση των διασκευών από σημαντικούς θεατρικούς συγγραφείς και ποιητές, αλλά και ανάμειξη αποσπασμάτων για τη δημιουργία μιας παράστασης. Μπορείτε να μας μιλήσετε για αυτή σας την επιλογή? Η επιλογή μας αυτή προέκυψε από την ανάγκη να μιλήσουμε για την υποκειμενικότητα που βλέπουν και εκφράζουν οι άνθρωποι τον έρωτα. Χρησιμοποιώντας κείμενα διάφορων συγγραφέων, και μάλιστα από διαφορετικά λογοτεχνικά ρεύματα και εποχές, αναπόφευκτα επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό η υποκειμενικότητα αυτή. Βέβαια, για να μπορέσουν όλα αυτά τα κείμενα να δημιουργήσουν μια ενότητα στα

2 2011

μάτια του θεατή, χρησιμοποιήσαμε αυτοσχεδιασμό για την τελική σύνθεση της παράστασης. Το bar theatre είναι μια σχετικά καινούρια πρόταση για το ελληνικό κοινό. πως ανταποκρίθηκε μέχρι στιγμής το αθηναϊκό κοινό στις καλλιτεχνικές επιλογές της ομάδας? Η ανταπόκριση ήταν απροσδόκητα μεγάλη για μια νέα ομάδα όπως το σύρμα. Ξεκινήσαμε με σκοπό να διαρκέσουν οι παραστάσεις ένα μήνα, και διανύουμε ήδη τον τέταρτο! Αυτό είναι πολύ ευχάριστο και μας δίνει τον ενθουσιασμό να συνεχίσουμε. Αλήθεια, πως επηρέασε η οικονομική κρίση τις επιλογές και τις αποφάσεις σας ως ατόμου και ως μέλους της ομάδας για το 2011? Σαν ομάδα δεν μας επηρέασε ιδιαίτερα, μια και είμαστε αυτοχρηματοδοτούμενοι και δεν είχαμε σε καμία παραγωγή μας οικονομική ενίσχυση, ούτε τα προηγούμενα χρόνια. Η κρίση επηρέασε την επιλογή μας να έχει η παράσταση φτηνό, προσιτό εισιτήριο. Σαν άτομα, μας επηρέασε όσο και τους υπόλοιπους Έλληνες, φανταζόμαστε… Το Αγαπητέ αγαπημένε κρύβει μια παραμυθένια αλλά και μια ‘βάρβαρη’ εκδοχή του έρωτα: πού συναντιούνται η ζωή και η τέχνη στο στήσιμο μιας παράστασης? Θεωρούμε ότι η «συνάντηση» αυτή είναι αναπόφευκτη και θεμιτή, ιδιαίτερα όταν μια ομάδα διαχειρίζεται το υλικό της μέσω του αυτοσχεδιασμού. Όταν ο performer καλείται να «ανασκευάσει» έναν μονόλογο αποκομμένο από το έργο στο οποίο περιέχεται, θέτει σε λειτουργία το ασυνείδητό του, τις εμπειρίες και τις μορφές της ζωής του. Αυτό που του μένει να καταφέρει, είναι να κάνει το προσωπικό συνολικό, ώστε το έργο του να αφορά το κοινό και επίσης να μην είναι διακριτές οι «ραφές» μεταξύ πραγματικότητας και τέχνης, μεταξύ του δοσμένου κειμένου και του αυτοσχεδιασμού. Άλλωστε οι συγγραφείς ήταν κι αυτοί άνθρωποι που έζησαν και αντιλήφθηκαν την παραμυθένια ή τη βάρβαρη εκδοχή του έρωτα! Κι όπως συχνά έχει ειπωθεί, η τέχνη είναι η ζωή μέσα από έναν μεγεθυντικό φακό. Τα επόμενα σχέδια της ομάδας σας? Τον Μάιο θα πάρουμε μέρος με το «Αγαπητέ αγαπημένε» στο Bob festival που διοργανώνεται στο θέατρο Χώρα και το καλοκαίρι έχουμε στόχο μας να συμμετέχουμε σε φεστιβάλ εκτός Αθήνας. Το Φθινόπωρο θα ετοιμάσουμε τη νέα παραγωγή μας, ακόμα δεν έχουμε καταλήξει στο έργο.

ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΕΣ

Λίλιαν Συρίγου

Η Λίλιαν Συρίγου γεννήθηκε στην Αθήνα

Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τα κοσμήματα?

το 1984.Τα δύο τελευταία χρόνια του λυ-

Από τα σχολικά μου χρόνια ασχολούμουν ερασιτεχνικά με αυτό, τελειώνοντας το λύκειο ήμουν ανάμεσα στη φωτογραφία, τη διακοσμητική και το κόσμημα το οποίο και επέλεξα τελικά. Το 2006 άνοιξα το πρώτο μου εργαστήριο. Το 2007 έφτιαξα το δικό μου κατάστημα στο Κολωνάκι το οποίο και κράτησα 2 χρόνια. Από το 2010 βρίσκομαι σε ένα χώρο στην οδό Βουλής που λειτουργεί ως εργαστήριο και εκθετήριο.

νησε να ασχολείται ερασιτεχνικά με την

Περίγραψε μας λίγο τις δημιουργίες σου. Για τα κοσμήματά μου χρησιμοποιώ ασήμι, ψυχρά σμάλτα, υφάσματα, δαντέλες και ημιπολύτιμες πέτρες.Χαρακτηριστικό των κοσμημάτων μου είναι τα έντονα χρώματα και η νοσταλγική διάθεση.Πηγή έμπνευσης αποτελούν οι ήρωες παραμυθιών, οι παροιμίες, διάφορες γυναικείες μορφές, η φύση και τα χρηστικά αντικείμενα. Θα ξεχώριζες κάποια από τις μέχρι τώρα συλλογές σου? Η αγαπημένη μου συλλογή είναι «οι γυναίκες του κόσμου». Αποτελείται από γυναικείες μορφές από διάφορα μέρη του κόσμου, όπως γκέισες, ινδές και χαβανέζες, φτιαγμένες από ασήμι και μεταξωτά υφάσματα.Επίσης ξεχωρίζω τη σειρά με τις χορεύτριες charleston,can-can και flamengo. Εκτός από τον προσωπικό σου χώρο γίνεται και κάπου αλλού παρουσίαση της

Συνέντευξη: Νεφέλη Καριοφύλλη

2 2011

κείου τα πέρασε στη Σύρο όπου και ξεκίδημιουργία κοσμημάτων. Σπούδασε τεχνικός χειροποίητου κοσμήματος και από το 2004 παρουσιάζει τη δουλειά της μέσα από ομαδικές και ατομικές εκθέσεις και παράλληλα διατηρεί το δικό της χώρο στο κέντρο της Αθήνας.

δουλειά σου? Έχω λάβει μέρος δύο φορές σε εκθέσεις στο Βερολίνο καθώς επίσης και στη Βόννη όπου παρουσίασα τη συλλογή μου «γυναίκες του κόσμου» στο Μουσείο Γυναικών. Κάθε καλοκαίρι παρουσιάζω τη δουλειά μου στον εκθεσιακό χώρο του Δήμου Άνω Σύρου. Πού μπορούμε να βρούμε τα κοσμήματά σου? Στο εκθετήριό μου στο Σύνταγμα, σε επιλεγμένα καταστήματα στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, καθώς επίσης και στο site μου. Τι κάνεις τον ελεύθερό σου χρόνο? Ασχολούμαι κυρίως με το χορό.Σύγχρονο, τανγκό και τον τελευταίο καιρό swing. Αν δεν είχες ασχοληθεί με τα κοσμήματα τι θα ήθελες να κάνεις? Θα γινόμουν μάλλον χορεύτρια ή ηθοποιός αν και ντρέπομαι λιγάκι!!!

ΙΝΦΟ

Το deΒόp είναι ο οδηγός της Αθήνας που φροντίζει να μαθαίνει και να σου μεταφέρει τα καλύτερα events της εβδομάδας. Κάθε Τετάρτη μοιράζεται μαζί σου ενδιαφέρουσες ιδέες για την κάθε ημέρα της εβδομάδας για μουσική, εκθέσεις, party, κινηματογράφο, θέατρο και άλλα πρωτότυπα δρώμενα. Επίσης, σου προτείνει εστιατόρια, bars, μαγαζιά αλλά και σημεία της πόλης τα οποία αξίζει να επισκεφθείς, βασιζόμενο πάντα σε αντικειμενικά κριτήρια. Κάνε τώρα την εγγραφή σου στον πιο cool οδηγό της πόλης και ανακάλυψε την Αθήνα ξανά από την αρχή. Πότε ξεκίνησε η ιδέα που ακούει στο όνομα deBop και από πού πήρε το όνομα της; Η ηλεκτρονική ατζέντα deBόp.gr ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2009 από μία ομάδα τριών φίλων που είχαν γυρίσει στην Αθήνα μετά από αρκετά χρόνια στο εξωτερικό και βρέθηκαν σε μία πόλη η οποία ήταν πολύ δραστήρια και γεμάτη προσπάθειες νέων ομάδων. Τους πρώτους μήνες το αντιμετωπίσαμε ως ένα πειραματικό εγχείρημα το οποίο γέμιζε τον ελεύθερο χρόνο

2 2011

Συνέντευξη: Η ομάδα του καφέ σκύλου

μας και τον Ιούνιο του 2010 αποφασίσαμε να το κάνουμε επαγγελματικά μετά την μεγάλη απήχηση του κοινού. Το όνομά της προέρχεται από την αγγλική αργκό και είναι συνώνυμο της έκφρασης “the best thing ever”, πιθανώς αναφερόμενη στο επιφώνημα “the bomb”. Ποια φιλοσοφία διέπει τo deBop ; Το deBόp πρεσβεύει έναν δραστήριο τρόπο ζωής στην πόλη μας αντίθετο στο συνδυασμό καναπέ & τηλεκοντρόλ ή ακόμα και στις αποκλειστικές εξόδους στο καφέ/μπαρ της γειτονιάς . Κάθε εβδομάδα, μέσα από την ατζέντα μας, δημοσιεύουμε ενδιαφέρουσες και αξιόλογες εκδηλώσεις από την πολιτιστική και αστική ζωή της Αθήνας με σκοπό να προτρέψουμε τον κόσμο να εξερευνήσει και να αξιοποιήσει όλα όσα έχει να του προσφέρει η πόλη του. Αυτά μπορεί να είναι από εκδηλώσεις σχετικές με τη μουσική, το θέατρο, τα εικαστικά και τον κινηματογράφο, μέχρι πάρτυ, μέρη που ενδείκνυνται για περίπατο ή ακόμα και όμορφα σημεία της πόλης που αξίζει να επισκεφτεί κανείς από καφέ μέχρι παραλίες επειδή έχουν κάτι παραπάνω να σου δώσουν. Ταυτόχρονα, κάθε εβδομάδα παρουσιάζουμε και μία ομάδα που δρα στην Αθήνα και κάνει κάτι αξιόλογο, κοινωνικού ή καλλιτεχνικού χαρακτήρα συνήθως, με σκοπό να παρακινήσουμε τον κόσμο να δραστηριοποιηθεί κι αυτός είτε συμμετέχοντας στις υπάρ-

χουσες ομάδες είτε ξεκινώντας ο ίδιος τη δικιά του. Είναι ένα αρκετά ιδιαίτερο εγχείρημα όπου προβάλλει και προτείνει διάφορες δράσεις και project που πραγματοποιούνται στην Αθήνα.Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι κάθε φορά η επιλογή των events που απαρτίζουν την ατζέντα ; Η διαδικασία της επιλογή του περιεχομένου της ατζέντας είναι κάτι που κάνουμε με πολύ μεγάλη ευχαρίστηση γιατί με αυτό τον τρόπο εξερευνούμε κι εμείς οι ίδιοι όλα όσα συμβαίνουν στην πόλη. Ωστόσο, η πληθώρα αξιόλογων εκδηλώσεων πραγματικά μας προβληματίζει κάθε εβδομάδα κυρίως αφού η αρχιτεκτονική αλλά και η φιλοσοφία της ατζέντας δε μας επιτρέπει να προτείνουμε πάνω από 2-3 εκδηλώσεις ανά ημέρα. Στις περιπτώσεις που πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα σε πολλές εκδηλώσεις, πάντα δίνουμε προτεραιότητα σε αυτές που έχουν πάρει τη λιγότερη δημοσιότητα. Στο τέλος κάθε ατζέντας υπάρχει μια ξεχωριστή στήλη με τίτλο «Μικροί ήρωες της πόλης».Μιλήστε μας για αυτό. Υπάρχει ένα βιβλίο γραμμένο από την καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής ομάδας SITTI COMPANY, και λέγεται “Ένας σκηνοθέτης προετοιμάζεται”. Λίγο πριν αρχίσουμε την επίσημη λειτουργία του deBόp, το βιβλίο αυτό έπεσε τυχαία στα χέρια μας. Στην τελευταία του, λοιπόν, σελίδα αναφέρεται σε κάποιες πρακτικές συμβουλές προς τους καλλιτέχνες του θεάτρου – για εμάς αυτές οι συμβουλές κάνουν για όλους τους ανθρώπους. Συγκεκριμένα είναι μια παρότρυνση στην αισιοδοξία και την υγιή εξέλιξη κάθε προσωπικότητας και κάθε κοινωνίας. Η συγγραφέας, αυτό που λέει είναι ουσιαστικά ότι όταν βρίσκουμε έναν πραγματικό σκοπό, μια ιδέα στην οποία πιστεύουμε, θα πρέπει να το παίρνουμε απόφαση και να δουλεύουμε πάνω σε αυτή. Χωρίς ιδανικές συνθήκες, περιβάλλοντα, κοινωνίες, αρχιτεκτονική. Θα πρέπει να δουλεύουμε για την υλοποίησή της και να έχουμε υπομονή. Η στήλη “Μικροί Ήρωες της πόλης”, είναι

μία προσπάθεια παρουσίασης όλων αυτών των ανθρώπων που το κάνουν αυτό, και που μαζί με την ικανοποίηση της απόφασης να ασχοληθούν με κάτι που αγαπούν, μαζί με τις “κατραπακιές” που υφίστανται, τρέφουν και την αισιόδοξη όψη της πόλης μας, μια όψη που η Αθήνα την έχει ιδιαίτερη ανάγκη. Με την παρουσίαση τους, δε θέλουμε απλά να αναγνωρίσουμε και να γνωστοποιήσουμε τη δουλειά τους. Θέλουμε επίσης, να τους γνωρίσουμε σε προσωπικό επίπεδο, να τους δώσουμε πραγματική ταυτότητα έτσι ώστε να παροτρύνουμε και άλλους σε αντίστοιχη δράση. Εκτός από την ηλεκτρονική παρουσία του deBop σε εβδομαδιαία βάση υπάρχουν και οι εκδηλώσεις και τα πάρτυ που οργανώνει κατά καιρούς σε διάφορα σημεία της πόλης δείχνοντας ότι όχι μόνο παρακολουθεί και γράφει για τη πόλη αλλά κυρίως τη ζει τη πόλη αυτή… Για την ομάδα του deBόp είναι πολύ σημαντικό εκτός από το να μεταδίδει όλα όσα συμβαίνουν στην πόλη, να αποτελεί και η ίδια έναν δραστήριο φορέα αυτής. Δε γίνεται έτσι κι αλλιώς να σπρώχνεις τους άλλους να κάνουν κάτι που δεν κάνεις ο ίδιος. Με αυτή τη λογική λοιπόν, προσπαθούμε να κάνουμε και δικές μας διοργανώσεις πάντα σε σχέση με την Αθήνα. Μέχρι στιγμής έχουμε συμμετάσχει στο Athens Fringe Festival με ρετρό παιχνίδια, έχουμε οργανώσει το project και έκθεση “Give me a sign”, έχουμε κάνει ένα πολύ μεγάλο πάρτι μαζί με τον tripradio.gr και έχουμε ξεκινήσει το deWalk, το οποίο κάθε μήνα θα κάνει περίπατους εντός πόλης οι οποίοι θα τελειώνουν με κάποιο happening. Τα επόμενα βήματα της ομάδας είναι ; Θέλουμε να κάνουμε αυτό που ήδη κάνουμε ακόμα καλύτερα. Δηλαδή να αυξήσουμε σημαντικά τις δράσεις μας και να βγάλουμε την αγγλική εκδοχή της ατζέντας ώστε να μπορούν να τη διαβάσουν και οι Αθηναίοι που δε μιλούν ελληνικά. ΛΙΝΚ www.debop.gr

2011 2

Φωτογραφίζοντας

Φωτογραφία: Κική Μουρατίδου

Η Γέννα

2 2011

2011 2

Φωτογραφίζοντας

2 2011

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ

Κείμενο: Γεωργία Ζώη (ηθοποιός, αρχιτέκτονας, Link : www.gzoi.gr)

ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ: Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ον γνώρισα το καλοκαίρι του 1978 στο Ρέθυμνο, στα γυρίσματα της πρώτης μου ταινίας. Νεαρή ηθοποιός εγώ, μόλις είχα τελειώσει την σχολή του Εθνικού Θεάτρου, Γίγαντας του Ελληνικού Θεάτρου ο Κατράκης, ήδη 70 ετών - δεν τον έκανες περισσότερο από 50- με δεκάδες ταινίες στο ενεργητικό του. Ενας ολόκληρος ονειρεμένος μήνας γυρισμάτων στην Κρήτη - διακοπές για το αρχιτεκτονικό μου γραφείο. "Ο ήλιος του θανάτου", ταινία του Ντίνου Δημόπουλου (πάντα με το χαμόγελο), πάνω 100

1 2011

στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Πρεβελάκη, με το μισό Εθνικό θέατρο να πρωταγωνιστεί, Νέλλη Αγγελίδου, Νικήτας Τσακίρογλου, Όλγα Τουρνάκη, Άννα Μακράκη.., με τις Μυρτώ Παράσχη και Χρύσα Σπηλιώτη, νεαρά κοριτσόπουλα μαζί με μένα τότε, με το Διονύση Φωτόπουλο στα σκηνικά και στα κοστούμια να ζωντανεύει την Κρητη των αρχών του περασμένου αιώνα, το Μαμαγκάκη στη μουσική, με το Ντίμη Δαδήρα (ως εκπρόσωπο του Κέντρου Κινηματογράφου) να παρακολουθεί,

με τον πολυβραβευμένο Άρη Σταύρου διευθυντή φωτογραφίας, και πάνω από όλους με το μυθικό Μάνο Κατράκη. Τι ωραιότερο θα μπορούσα να ονειρευτώ για το ξεκίνημα της καριέρας μου. Ένοιωθα ευλογημένη. Είχα υπέροχους δασκάλους στο Εθνικό, αλλά αυτός που στάθηκε ο μεγάλος μου Δάσκαλος ήταν ο Κατράκης, ο Μάνος μας. Όχι, εγώ ποτέ δεν τον φώναξα "Μάνο" ή "κύριο Μάνο" όπως συνήθιζαν οι νεότεροι. Για μένα ήταν πάντα ο κύριος Κατράκης. «Κύριε Κατράκη να σας κρατήσω τα λόγια;» ή «κύριε Κατράκη να κάνουμε πρόβα στο διάλειμμα;» Μήπως και κλέψω κάτι από την αξιοσύνη του, το ταλέντο η την εμπειρία του! Όταν γυρίζονταν τα δικά του πλάνα, εγώ δεν πήγαινα για τσιγάρο - δεν κάπνιζα ποτέ άλλωστε - παρά καθόμουν να παρακολουθώ το Δάσκαλο, πώς θα αρθρώσει το λόγο, πώς θα σκύψει το κεφάλι, πως θα λυγίσει τον κορμό, πως θα γυρίσει πλάτη, πως θα ξεσπάσει σ’ ένα βουβό κλάμα με σπάνια λιτότητα κι ευαισθησία. Όμως δεν είχαμε μόνο γυρίσματα είχαμε και ατέλειωτες κουβέντες - όχι δεν ήταν φλύαρος, ήταν σοφός - είχαμε και ρακές, είχαμε και μαντινάδες, είχαμε και τσιμπούσια! Ομως το πρωί στο γύρισμα εκείνος πρώτος απ’ όλους! Τα γενέθλια, ένα παγκόσμιο κύπελλο, ένα στοίχημα κι ένα μεθύσι! Ένα τέτοιο γλέντι έγινε στα γενέθλια του, στις 8 Αυγούστου. Όλοι μαζί γιορτάσαμε τα εβδομηκοστά του γενέθλια με τσικουδιές και μπαλωθιές, όλο το ξενοδοχείο στο πόδι!

Εκείνο το καλοκαίρι είχαμε και ένα παγκόσμιο κύπελλο, στην Αργεντινή νομίζω. Την ώρα της αναμετάδοσης των αγώνων όλοι οι άντρες καθηλωμένοι μπροστά στην τηλεόραση. Τα γλέντια ακολουθούσαν μετά. Ετσι έγινε και στον τελικό. Ηταν τη μέρα που τελείωσαν τα γυρίσματα και είχε οργανωθεί τρικούβερτο γλέντι για να το γιορτάσουμε. Ντυθήκαμε στολιστήκαμε και κατεβήκαμε στο σαλόνι του ξενοδοχείου. Οι άντρες όλοι - και ο Κατράκης - μπροστά στην τηλεόραση! «Λίγο ακόμα κορίτσια… Γκόλ!!!!!» Και τα κορίτσια, εμείς, τι να κάνουμε! Στηθήκαμε να περιμένουμε… Στο μπαρ! Και περιμένοντας ενδώσαμε... Στο ποτό! Ένα ουίσκι, μία βότκα, ένα τζίν, άντε να δοκιμάσω κι ενα κοκταίηλ! Εγώ δεν είχα ξαναπιεί. Είχα όμως μια άποψη… οτι το μεθύσι είναι υπόθεση μυαλού. Ο Κατράκης από το ποδόσφαιρο είχε την έγνοια μου - με είχε σαν θυγατέρα του - και ρίχνοντας κλεφτές ματιές φώναζε: «Γεωργία, πρόσεχε, θα μεθύσεις» «Δεν μεθάω, κύριε Κατράκη, το μεθύσι είναι υπόθεση μυαλού» Κάποια στιγμή τελειώνει ο αγώνας και ξεκινάμε για το γλέντι, σ’ ένα ταβερνάκι 500μ μακριά, πάνω στη θάλασσα. Θάτανε πάνω από 100 άτομα, ηθοποιοί, τεχνικοί, παραγωγοί, χορευτές, μουσικοί, συντελεστές, κομπάρσοι από τα γύρω χωριά, φίλοι, οι τοπικές αρχές σ’ ένα γνήσιο κρητικό γλέντι μέχρι πρωίας. Ο οίνος και η τσικουδιά να ρέουν άφθονα. Εγώ να θέλω να τα δοκιμάσω όλα. Αισθάνομαι τα πρώτα μηνύματα μέθης, αλλά συνεχίζω «άντε στην υγειά

2011 2

101

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ

μας» «άσπρο πάτο». Ο Κατράκης δίπλα μου «Γεωργία, πρόσεχε, θα μεθύσεις». «Ασπρο πάτο, κύριε Κατράκη, εγώ δεν μεθάω, πάμε στοίχημα ότι δεν θα μεθύσω». Την άλλη μέρα θα με έπαιρνε το ταξί για το αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Είχα κλείσει επιστροφή νωρίς, γιατί είχα ένα σημαντικό ραντεβού στο γραφείο, τέρμα οι διακοπές. «Επαέ θα μείνεις κόρη μου» συνέχισε ο Κατράκης. Ενιωθα το αλκοόλ να ρέει αντί για αίμα στις φλέβες μου, αλλά έπρεπε να κερδίσω. Ήξερα ότι αν συνέχιζα να κάθομαι στο τραπέζι αργά ή γρήγορα θα υπέκυπτα. Έπρεπε να κρατήσω το κορμί και το μυαλό μου σε εγρήγορση. «Να χορέψουμε» δίνω το σύνθημα. Και ξεκινάμε τα πεντοζάλια, τους νησιώτικους και τους καρσιλαμάδες, τα τσιφτετέλια, τις ζεμπεκιές. Και να σε κάθε γύρο κι ένας δίσκος με τσικουδιές κι ο ένας "άσπρος πάτος" να διαδέχεται τον άλλο. «Παίξτε και κάνα Ηπειρώτικο, μωρέ παιδιά, να χορέψει η Γεωργία που είναι Ηπειρώτισσα» κι εγώ σε μια διαρκή, Διονυσιακή ξέφρενη κίνηση κρατάω γερά παρά τις πάνω από 20 τσικουδιές!!!! Τέσσερις – πέντε ώρες χόρευα διαρκώς για να μην αφήσω το μεθύσι να με νικήσει. Και τα κατάφερα μέχρι το τέλος. Μέχρι και με γεμάτο ποτήρι στο κεφάλι χόρεψα για του λόγου το αληθές! «Να σε δω πως θα γυρίσεις στο ξενοδοχείο» μου λέει ο Κατράκης. Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Έπρεπε να διανύσω πεζή και με τακούνια τα 500μ. μέχρι το ξενοδοχείο και η "κριτική επιτροπή" από πίσω να κρίνει αν είμαι νηφάλια. Ήταν ο πιο δύσκολος ρόλος της ζωής 102

2 2011

μου και μάλιστα στην αρχή της καριέρας μου. Μια μεθυσμένη να υποδύεται την νηφάλια! Είχα πεισμώσει και είχα συγκεντρωθεί σε μια ευθεία που με συνέδεε με το στόχο μου. Σαν σχοινοβάτις! Και τα κατάφερα. «Αιντε, μωρέ παιδιά, να πιούμε κανένα καφέ στο σαλόνι πριν πάμε για ύπνο» λέει ο Κατράκης. Αδύνατο! Θα ξεμπροστιαζόμουνα. Θα αποκοιμιόμουν στον καναπέ και θα με πήγαιναν σηκωτή. Φαεινή ιδέα!!! ‘’Πάμε για νυχτερινό μπάνιο" λέω εγώ και χωρίς άλλη κουβέντα τρέχω με τα ρούχα στη θάλασσα. Εδώ μπορούσα να κρυφτώ ίσως και να συνέλθω! Οι πιο νέοι με ακολούθησαν, ο Κατράκης με τους υπόλοιπους ήπιαν τον καφέ τους και πήγαν για ύπνο. Εγώ είχα κερδίσει το στοίχημα! Βρεγμένοι τρέξαμε ο καθένας στο δωμάτιο του. Εκεί στην πόρτα του δωματίου μου – μου φάνηκε σα να πέρασε αιώνας μέχρι να ξεκλειδώσω – δε μ’ έβλεπε κανένας, κατέρρευσα! Σύρθηκα μέχρι το κρεβάτι κι έπεσα με τα βρεγμένα ρούχα. Αισθάνθηκα το κορμί μου, καυτό και βαρύ σα σίδερο, να χαράζει το σουμιέ και να βυθίζομαι στο πάτωμα, κι ύστερα τίποτε. Ήταν 6:00 το πρωί. Στις 12:00 το μεσημέρι ξύπνησα από επίμονα χτυπήματα στην πόρτα και μια υπάλληλο του ξενοδοχείου να ανοίγει με πασπαρτού την πόρτα. Δεν είχα ακούσει το ξυπνητήρι στις 8.30. Δεν είχα ακούσει το τηλέφωνο του ταξί στις 9:00, Είχε φύγει το ταξί. Είχα χάσει το αεροπλάνο. Είχα χάσει το ραντεβού στο γραφείο. Είχα χάσει το στοίχημα. Είχα μείνει «επαέ». Μόνο που ο Κατράκης δεν το έμαθε ποτέ.

Γαστρονομία

Κείμενο, φωτογραφία: Νίκος Πάλλης

Μαγειρίτσα του βουνού και του λόγγου

πό μικρό παιδί μου την έδιναν δυο πράγματα, πρώτον, τα κοκόρια (που με ξύπναγαν πρωί και μου φέρναν στενοχώρια) και, δεύτερον, οι μέρες χωρίς ήλιο, που μου έβγαζαν τον splatter, αιμοδιψή εαυτό μου. Μέσα στο δεύτερο mood σήμερα, λόγω συννεφιάς, θέλω πολύ να ξεκινήσω την συνταγή προτείνοντας

104

2 2011

«πάμε μια ηλιόλουστη μέρα στην εξοχή, βρίσκουμε ένα αρνάκι άσπρο και παχύ, το σφάζουμε, και παίρνουμε την συκωταριά του για να την κάνουμε μαγειρίτσα». Παρ’ όλα αυτά, θα ξορκίσω τη συννεφιά, αναφωνώντας «γεια σας, φίλοι συνδαιτυμόνες, ελάτε να φτιάξουμε μια μαγειρίτσα, να γλύφουμε τα δάχτυλα μας!»

Η μαγειρίτσα, παραδοσιακά, φτιάχνεται με μαρούλι, οπότε πάρτε τρία μαρούλια (τρία για να είναι τρυφερά), γύρω στο κιλό και τα τρία. Εδώ έρχεται η συνδυαστική γευσιγνωστική οξυδέρκεια του ανθρώπου που ζει στην ύπαιθρο να βάλει την εμπνευσμένη πινελιά της, οπότε, πάρτε κανα κιλό άγρια χόρτα, του βουνού και του λόγγου, ραδίκια, ζοχούς, αγγιναρούλες, και κανα μισόκιλο ιταλικά ραδίκια, μυρώνια και καυκαλήθρες, λίγο άνηθο, λίγο μαϊντανό και μερικά φρέσκα κρεμμυδάκια και σκορδάκια και, φυσικά, μια συκωταριά, γύρω στο ένα, ενάμιση κιλό. Το εγχείρημα αρχίζει με πολύ καλό πλύσιμο, τόσο των χορταρικών, όσο και της συκωταριάς. Στη συνέχεια, κόβουμε τα χορταρικά μας σε κομμάτια των 7, ή μάλλον 6,5 πόντων (εντάξει, πλάκα κάνω) και τη συκωταριά σε μικρά κομμάτια. Στην κατσαρόλα μας βάζουμε 50 γρ. λάδι, να ζεσταθεί. Ρίχνουμε μέσα τα μισά κρεμμυδάκια και σκόρδα και σωτάρουμε. Όταν αρχίσουν να ξανθαίνουν, βάζουμε μια πρέζα αλάτι και ρίχνουμε την συκωταριά, για να σωταριστεί. Ανακατεύοντας, προσθέτουμε 5 μπίλιες πράσινο πιπέρι και λίγο από τον άνηθο και τον μαϊντανό. Η συκωταριά θα αρχίσει να βγάζει τα υγρά της και να βράζει στο ζουμί της. Τότε χαμηλώνουμε τη φωτιά και αρχίζουμε να προσθέτουμε τα χόρτα μας. Κρατάμε λίγο άνηθο και λίγο μαϊντανό, βάζουμε όλα τα υπόλοιπα χόρτα στην κατσαρόλα, προσθέτουμε 100 γρ. λαδί, δυο πρέζες καλές αλάτι και περίπου 700 ml

νερό και αφήνουμε να βράσουν. Είναι κοινό μυστικό ότι το καλομαγειρεμένο, νόστιμο φαγητό έχει μαγειρευτεί πολλή ώρα σε σιγανή φωτιά. Να υπολογίζετε σε κανα τρίωρο, περίπου, βράσιμο. Κανα μισάωρο πριν, ανοίγουμε την κατσαρόλα και ρίχνουμε μέσα δυο κούπες ρύζι γλασέ, 50 γρ. λάδι, τον υπόλοιπο άνηθο και μαϊντανό και μια πρέζα αλάτι. Προχωρώντας στο αυγολέμονο, στύβουμε 4 λεμόνια και, όταν το ρύζι γίνει, χτυπάμε τρία αυγά, όχι πολύ δυνατά, και προσθέτουμε τον χυμό λεμονιού σιγά- σιγά, ανακατεύοντας συνέχεια. Στην συνέχεια προσθέτουμε λίγο- λίγο, όσο πιο πολύ ζουμί από την κατσαρόλα μπορούμε, ανακατεύοντας συνεχώς. Βγάζουμε την κατσαρόλα από την φωτιά, ρίχνουμε το αυγολέμονο μας μέσα, ανακατεύουμε καλά, κάνοντας και εκείνο τον «ρουφηχτό- φιλί» ήχο που κάνανε οι παλιές μαγείρισσες, στέλνοντας φιλάκια στο αυγολέμονο για να μην «κόψει», βάζουμε δυο ικανές κουταλιές μαγειρίτσα σε ένα πιάτο, προσθέτουμε πιπεράκι και… banzaiiii !!! (μπανζάϊ= επίθεση, ιαπωνιστί). Βέβαια, πρέπει να θυμόμαστε ότι η συνταγή με τα παραπάνω υλικά, θρέφει 8 άτομα, άρα πρέπει να την μοιραστούμε με άλλα 7, ή άλλο ένα πιάτο για μας και 6 φίλους, ή άλλα 2 πιάτα για μας και 5 φίλους, ή άλλα 3 πιάτα για μας και 4 φίλους κ.ο.κ. Όμως εδώ δεν ήρθαμε να μάθουμε άλγεβρα, να φάμε ήρθαμε, οπότε καλή μας όρεξη και, άντε, γεια μας!!!

2011 2

105

ΦΡΙ ΘΕΜ

Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

Πολυχώρος Bassaviola: Από πρωί ... μέχρι πρωίας (Μέρος 2…) Τόπος: Ιστορικό κέντρο Καλαμάτας Φωτογραφία: Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου

106

2 2011