Echomove artistic magazine 10

artistic magazine Διμηνιαία Έκδοση Τεύχος: 10 2012 ΕΚΔΟΤΗΣ/ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κατερίνα Χατζή ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: Γιάννης Βοζίκης ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Η ομάδα του καφέ σκύλου ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ/ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου, Κατερίνα Κυρμιζή, Σπύρος Ανδρεόπουλος, Κωνσταντίνα Γεωργίου, Στέφανος Γούναρης, Γιάννης Βοζίκης, Λεωνίδας Δανέζος, Julie Loi, Κατερίνα Χατζή, Κωνσταντίνος Χιώτης, Η ομάδα του καφέ σκύλου, Μαρία Τριζέλλη, Ασπασία Μπακογιάννη, Νίκος Πάλλης, Αλεξάνδρα Κανάκη, Η ομάδα του Athens Video Art Festival, Νεφέλη Καριοφύλλη, Βαγγελιώ Χρηστίδου, Γιώργος Σταυρακέλλης, Παναγιώτης Βέτσικας, Μιχάλης Μειμάρογλου, Κατερίνα Γούναρη, Μανώλης Λαγουτάρης, Κική Μουρατίδου, Γιάννης Κόσυβας,Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής, Μάντη Λυκερίδου, Φιλιώ Λούβαρη, Στράτος Γιάνναρος, Δημήτρης Επικούρης, Δροσιά Καραπιπέρη, Ανδρέας Βιολάρης, Άρτεμις Αντωνοπούλου, Η ομάδα του Medasset, Κατερίνα Σπύρου, Μυρτώ Φοίφα, Ηλίας Μάρκου, Κάλλια Δρόσου, Μάγδα Κανδυλιάρη, Βαγγέλης Βέκιος ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Αλέξανδρος Γερασίμου, Alcalica, Μανώλης Λαγουτάρης, Μαρία Τριζέλλη, Κική Μουρατίδου, Η ομάδα του καφέ σκύλου, Νίκος Πάλλης, Στέφανος Γούναρης, Η ομάδα του Athens Video Art Festival, Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής, Μάντη Λυκερίδου, Κατερίνα Γούναρη, Μυρτώ Φοίφα, Ηλίας Μάρκου, Βαγγελιώ Χρηστίδου, Μάγδα Κανδυλιάρη ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ/ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ασπασία Μπακογιάννη (aspampako@yahoo.gr) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ ΑΓΙΟΥΣΑΓΙΑ! ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Κάλλια Δρόσου ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ: Βαγγέλης Βέκιος ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Καφέ σκύλος productions (kafeskylosproductions@gmail.com) ΤΥΠΟΣ: Καφέ σκύλος productions ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Η ομάδα του καφέ σκύλου WEB: www.echomove.gr, www.facebook.com/pages/echomove-artisticmagazine, myspace.com/echomove, issuu.com/echomove ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: echomovemag@gmail.com, tel (+30) 6956610300 Το περιοδικό echomove κυκλοφορεί κάθε δίμηνο από τον αστικό μη κερδοσκοπικό σύλλογο Αστικές Δράσεις. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μερική ή ολική του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο μόνο με τη προηγούμενη έγκριση του εκδότη.

4

10 2012

Kείμενο: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΚΑΙ ΗΡΘΑΝ ΚΑΙ ΜΟΥ ΦΩΝΑΞΑΝ “ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΜΑΣ ΑΝΑΨΕΙ ΤΗ ΦΩΤΙΑ;“… “Πέρα από τα βουνά, υπάρχει ένα λαός…” έγραψε κάποτε ο Μέντης Μποσταντζόγλου ή επί το καλλιτεχνικότερον Μποστ, με τα επίτηδες ανορθόγραφα κείμενα, ένας θαυμάσιος σκιτσογράφος και γελοιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός και ζωγράφος, που έδωσε τα φώτα του βλέποντας έτη φωτός μπροστά από τους υπόλοιπους. Ο οποίος είναι γνωστός στους Ελληνες! για τη γνωστή Μήδεια άντε και για τη Φαύστα. Αυτό πάντως μόνο εδώ πρέπει να συμβαίνει, να υπάρχει δηλαδή μόνο ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για σημαντικούς δημιουργούς, στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για έναν ογκόλιθο ευφυίας και προσφοράς στα πράγματα αυτού του τόπου. Και πραγματικά τόσα χρόνια μετά τη κυκλοφορία του, το τραγούδι αυτό φαντάζει τόσο επίκαιρο λες και γράφτηκε σήμερα κυρίως λες και γράφτηκε για σήμερα… Γράφτηκε το 1966 και υπήρχε σε 45αρι με αριθμό καταλόγου 1204 (αν δεν απατώμαι και αν κάνω λάθος ας με διορθώσει κάποιος). Ακούστηκε μάλιστα και στην ταινία «Ντάμα Σπαθί» του σημαντικού σκηνοθέτη Γιώργου Σκαλενάκη (με πρωταγωνιστές τους Σπύρο Φωκά, Ελενα Ναθαναήλ, Θόδωρο Ρουμπάνη, γυρισμένη στο πανέμορφο Ναύπλιο). Βέβαια το συγκεκριμένο τραγούδι κυκλοφόρησε το 1967 (12/09/67) αλλά κόπηκε από τη λογοκρισία και αντικαταστάθηκε από το "Καράβια αλήτες" του

Editorial?

Μάνου Λοίζου. Δεν είναι το μόνο καλλιτεχνικό έργο που κόβεται βέβαια, είναι συνηθισμένο φαινόμενο σε αυτόν τον τόπο να κόβεται με το έτσι θέλω οτιδήποτε δεν χωράει στα δυο μέτρα και στα δυο σταθμά με τα οποία «ζυγίζουν» τα πράγματα ορισμένοι. Αυτοί κάνουν αυτό που κάνουν χρόνια τώρα. Ε ωραία ας κάνουμε και εμείς αυτό που είναι να κάνουμε. Αλλωστε η ιστορία γράφεται τώρα, καθημερινά, μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα. Εμείς είμαστε κάτοικοι αυτού του κόσμου, ζούμε εδώ, ερωτευόμαστε εδώ, απογοητευόμαστε εδώ, κάνουμε λάθη εδώ. Είμαστε εδώ όμως και αυτό δεν αλλάζει… Μπορούμε να «ζωγραφίσουμε» το σκηνικό αυτής της ιστορίας με διαφορετικά χρώματα, πιο φωτεινά, πιο χαρούμενα, πιο έντονα αγνοώντας τις κινδυνολογίες ορισμένων και τη πλύση εγκεφάλου που επιχειρούν να μας κάνουν, λες και δεν υπάρχει κριτήριο. Αυτά χωράνε στις στάνες κάποιων που προσπαθούν να μας κλειδώσουν εκεί μέσα με το στανιό για να φάμε αμάσητο το σανό που θα μας σερβίρουν. Τώρα η ταινία που έχουμε διαλέξει εδώ είναι το γνωστό τοις πάσι φίλμ «Dances with wolves» (με τον Κέβιν Κόστνερ στον διπλό ρόλο του σκηνοθέτη και του πρωταγωνιστή) που δεν ξέρω αν έχει χρώματα έχει όμως σίγουρα λύκους. Το ποιός είναι ο λύκος σε αυτή την παγκόσμια ιστορία που στήνεται είναι λίγο πολύ γνωστό… Τα πρόβατα όμως; Και ήρθαν και μου φώναξαν ποιός θα μας ανάψει τη φωτιά από το «Χαράματα» του Γιάννη Πουλόπουλου (στίχοι: Μέντης Μποσταντζόγλου, μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος, δίσκος 45 στροφών, 1967). Η παραπάνω φωτογραφία είναι καρέ της ταινίας “Dances with wolves” (1990) του Kevin Costner.

2012 10

5

Περιεχόμενα

ΦΩΤΕΙΝΗ ΛΑΜΠΡΙΔΗ

8 10 15 18 20 26

Θετικές σκέψεις και ο «Νόμος της Έλξης»

28

Diga Pictures

AMELIA MUGE & ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΟΒΙΚΑΣ

ΕΛΕΛΕΥ

Είμαστε αυτό που ακούμε;

32 38

NO WOMAN NO MLAR (Μέρος 2ο )

40

SLOW FOOD@TORINO Μια ιστορία δύναμης… Γένους Θηλυκού! (Μέρος 2ο)

AVAF Chapter # 10

48 52

ΦΟΒΟΣ

104 108 120 126

Μεταμοντερνισμός και κινηματογράφος

57

ΚΡΙΣΤΗ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ & ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΛΥΒΙΩΤΗΣ: GREEKADELIA

130

Ψόφιοι Άνθρωποι Εμπιστοσύνη και επικοινωνία Ο κόσμος και η Jazz ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ Η ΟΡΙΓΑΝΟΝ London

Ο «Παρεξηγημένος Διόνυσος» (Μέρος 1ο)

6

10 2012

64

ΜΑΓΕΚΑΠΑΜΑ 21 Δεκεμβρίου 2012: Οι καλλιέργειες φυτών και οι προφητείες καταστροφής των Μayas UNIMA-ΕΛΛΑΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΤΟΠΙΑ Οργανοποιείο “Τρίχορδο” SLOW FOOD ΝΑΙ ΣΤΙΣ ΦΑΚΕΣ ΟΧΙ ΣΤΑ ΠΟΝΤΙΚΙΑ…

69 72 82 86 92 94 100

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Ψόφιοι Άνθρωποι Κάτω στο δρόμο τριγυρίζουν ψόφιοι άνθρωποι. Ψόφιοι από την κούραση, ψόφιοι από τις επιλογές τους. Η δουλειά τους σκοτώνει. Ρουφάει κάθε ζωτική ενέργεια από μέσα τους. Κρεμούν τα χέρια τους στο πλάι, κουτσομπολεύουν και καλημερίζονται και γαμιούνται. Κι ύστερα από όλα αυτά φτου κι απ’ την αρχή. Κρεμούν τα χέρια τους στο πλάι, κουτσομπολεύουν και καλημερίζονται και γαμιούνται. Η θέληση τους για ζωή μοιάζει με μια τεράστια τρύπα στο νερό

8

10 2012

Κείμενο: Σπύρος Ανδρεόπουλος

Εμπιστοσύνη και επικοινωνία…

Δ

εν είχα ποτέ την ανάγκη να έχω γραμμένα αυτά που θα έλεγα όποτε χρειάστηκε να μιλήσω σε κόσμο, ούτε έτυχε περίπτωση όπου χρειάστηκε να πω κάτι ενώ θα έπρεπε να το επικοινωνήσω γραπτώς. Συνήθως λέω αυτά που θέλω να πω και γράφω αυτά που θέλω να γράψω. Αυτός ο σαφής διαχωρισμός ήρθε να κλονιστεί από μία συνειδητοποίηση του τελευταίου καιρού. Κι αν οι παραπάνω σειρές δείχνουν ακατανόητες και επικοινωνιακώς προβληματικές, αυτό συμβαίνει γιατί αυτό το κείμενο έρχεται ν’αγγίξει το ίδιο το ζήτημα της επικοινωνίας.

10

10 2012

Κοιτάζοντας τόσο γύρω μου, όσο και μέσα μου, βλέπω πως η επικοινωνία είναι η λέξη κλειδί των ημερών μας. Θα μπορούσε να πει κανείς πως εμπεριέχει την αιτία των προβλημάτων μας και τη λύση τους μαζί. Ενώ όλα δείχνουν πως διανύουμε την εποχή της πληροφορίας, η πληροφόρηση δέχεται ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα όλων των εποχών. Όχι επειδή σε παλαιότερες εποχές δεν υπήρξε καθοδήγηση των μέσων ενημέρωσης, αδυναμία αντίληψης των πολιτών-αποδεκτών και έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ αυτών, όχι. Αντιθέτως, ακριβώς γι’αυτό. Επειδή όλα αυτά τα φαινόμενα τα

έχουμε αναγνωρίσει, βιώσει, πολεμήσει και πολλάκις νικήσει ως άνθρωποι στο παρελθόν, μα παρ’όλα αυτά συνεχίζουμε και τα ανεχόμαστε. Και ας μην έχουμε πια την πολυτέλεια της δικαιολογίας της άγνοιας, ξανατρώμε τις ίδιες ‘φόλες’. Ξαναπατάμε την ίδια μπανανόφλουδα, έχοντας πλήρη επίγνωση του ποιός, πότε και γιατί την τοποθέτησε για άλλη μια φορά μπροστά μας. Έχοντας πλήρη επίγνωση πως αυτός ο κάποιος προσπαθεί αδιάκοπα να μας πείσει πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος πέρα από αυτόν που οδηγεί ολοταχώς προς την μπανανόφλουδα. Και το τραγικό αστείο είναι πως τα μέσα που χρησιμοποιεί για να μας πείσει είναι πάντα από αφελή εώς παιδιάστικα. Κάτι μεταξύ σε γλυκόλογα και μπαμπούλα… Είναι άραγε τόσο μεγάλη η ανάγκη μας ως λαός για

τρυφερότητα, στοργή και γονική ασφάλεια, ώστε να μας οδηγεί στο σημείο του να μην μπορούμε -ή να μη θέλουμε-να αντιληφθούμε πως τα πάντα βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας. Καθημερινά τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων γράφουν με μεγάλα γράμματα τη λέξη Πόλεμος. Σίγουρα όχι ανοιχτά και απροκάλυπτα. Μα, αν εμπιστευτεί κανείς τα στοιχειώδη κριτήρια του και κοιτάξει λίγο πιο καθαρά, θα βρει εύκολα ένα-ένα τα γραμματάκια που σχηματίζουν τη λεξούλα. Π όπου προσδόκιμο ζωής, παραγωγικότητα και Παιδεία, Ο όπου Οικονομία και ομηρεία, Λ όπου λιτότητα και λαική οργή, Ε όπου εξέγερση, επενδύσεις και εργασιακά δικαιώματα, Μ όπου μέτρα, Μνημόνιο, μηχανισμός στήριξης, Ο όπου οπαδός

2012 10

11

και ομόλογα, Σ όπου συντάξεις, συλλήψεις και συγχωνεύσεις… Πόλεμος, λοιπόν, κοινωνικός, πολιτικός, οικονομικός, πολιτιστικός, ανθρωπιστικός, δυστυχώς. Και εμείς αναρωτιόμαστε… Ναι, αλλά τι να κάνουμε; Ας εμπιστευτούμε πρώτα-πρώτα τα ίδια μας τα αισθητήρια, φυσικά και συναισθηματικά. Ας προσπαθήσουμε μετά να εξασκήσουμε τις προσλαμβάνουσες μας και να γίνουμε κύριοι αυτών. Και τότε, αν μέσα από την προσωπική ενδοσκόπηση οδηγηθούμε στη συλλογική αντίληψη, μπορεί ν’αρχίσουν ν’αλλάζουν τα πράγματα. Εμπιστοσύνη και επικοινωνία… Γιατί, πολλοί άνθρωποι μαζί που ακολούθησαν κάποτε τις διακηρύξεις κάποιου ‘πεφωτισμένου’, μπορεί και να έκαναν λάθος… Όμως, πολλοί άνθρωποι μαζί που ακολούθησαν αυτό που έλεγαν οι καρδιές τους σαν ήταν μία, δεν έχασαν ποτέ.

Κι αν ακόμα αναρωτιέστε που είναι η αναφορά στις Τέχνες του Δρόμου σ’αυτό το κείμενο, θα πω γράφοντας μόνο, πως η ελεύθερη έκφραση στο Δημόσιο χώρο δεν εκφράζει πια μόνο μια ανάγκη, είναι η ανάγκη, είναι η επικοινωνία, είναι ο χτύπος της καρδιάς όλων μας. Γιατί αν η καρδιά μας δεν μπορεί να χτυπά ελεύθερα στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης μας δεν είμαστε πολίτες, ούτε καν άνθρωποι δεν είμαστε. Αν δεν επιτρέπεται να επικοινωνούμε ελεύθερα τις χαρές μας και τις λύπες μας, τότε ίσως να μη μας αξίζει να τις αισθανόμαστε. Και μάλλον κάποιους βολεύει το να μην αισθανόμαστε… γιατί έτσι ξημερώνουν πιο εύκολα μέρες σαν κι αυτή, μέρες όπου η έννοια της λέξης Πολιτισμός απομακρύνεται από την έννοια της Τέχνης, για να πλησιάσει λίγο ακόμα σ’εκείνη της Επιβίωσης.

2012 10

13

Κείμενο: Παναγιώτης Βέτσικας, Φωτογραφία: Νίκος Πάλλης

Ο Κόσμος και η jazz

H

jazz πάντα έστρεφε το βλέμμα στον κόσμο, πέρα από τα σύνορα της. Θυμηθείτε τις πρώτες ηχογραφήσεις του Dizzy Gillespie και το πάντρεμα της μουσικής του με τους Αφρο-Κουβανέζικους ρυθμούς της δεκαετίας του ‘40 ή, αργότερα, το μπόλιασμα της μουσικής του Dave Brubeck με γιαπωνέζικους και ασιατικούς ρυθμούς. Επίσης, οι σουίτες του Duke Ellington για την Άπω Ανατολή (Far East Suite), την Αφρική (Afica Suite) και την Λατι-

νική Αμερική (Latin Suite).

H jazz συνέχισε να αγκαλιάζει μη-δυτικότροπες μουσικές παραδόσεις, όταν μουσικοί της jazz χρησιμοποίησαν μουσικά στοιχεία από την Ινδία (π.χ οι ηχογραφήσεις του φλαουτίστα Paul Horn μέσα στο Taj Mahal) ή όταν συγκροτήματα όπως οι Oregon ή οι Shakti του John McLaughlin χρησιμοποίησαν τάμπλας και ρυθμούς raga στις συνθέσεις τους. Άλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι ηχογραφήσεις του

2012 10

15

Charlie Mariano με πολλούς καλλιτέχνες της Απω Ανατολής (π.χ το παραδοσιακό σχήμα Bangalore από την Ινδία) ή ο Tony Scott που εγκατέλειψε τη Αμερική (όταν διαισθάνθηκε ότι το αγαπημένο του κλαρινέτο είχε εξωστρακιστεί από τις εταιρίες δίσκων και δεν χωρούσε στο δυτικό τρόπο σκέψης) για να εργαστεί στην Ινδονησία.

Oι Art Ensemble of Chicago ήταν από τους πρώτους που έφεραν Αφρικάνικους ρυθμούς στη jazz (στις εμφανίσεις τους έβαφαν τα πρόσωπα τους και φορούσαν παραδοσιακά ενδύματα της Αφρικής). Αργότερα, ο σαξοφωνίστας και συνθέτης John Zorn άρχισε να διερευνά την εβραική κουλτούρα με το συγκρότημα του Masada. O κημπορντίστας John Medeski, o τρομπονίστας Roswell Rudd, η βοκαλίστρια Dee Dee Bridgewater ηχογράφησαν με μουσικούς από το Μαλί ενώ ο κιθαρίστας Marc Ribot ανακάλυψε τις ρίζες του στη Κούβα και ο τρομπετίστας Dave Douglas στράφηκε προς τη μουσική των Βαλκανίων. Τέλος, να αναφέρουμε τις συνεργασίες του Λιβανέζου ουτίστα Rabih Abou- Khalil με τους σαξοφωνίστες Charlie Mariano και Sonny Fortune και του Τυνήσιου ουτίστα Αnouar Brahem με τον Jan Garbarek, τον Dave Holland και τον John Surman. Η ποικιλομορφία στο σημερινό μουσικό κόσμο είναι τόσο μεγάλη, όσο είναι τα κλίματα και η γεωγραφία του Κόσμου. Όσο όμως μπλέκονται οι παγκόσμιες κουλτούρες, τόσο περισσότερο εμπλουτίζεται η jazz με ήχους απ’ όλο τον Κόσμο.

Mοντέρνοι ήχοι Ο Ευρωπαικός πειραματισμός και οι κλασικές επιρροές εμπνέουν τις συνθέσεις πολλών νέων δημιουργών της jazz. O Ken Vandermark

16

10 2012

ισορροπεί ανάμεσα στην avant-garde και τη free jazz ενώ δέχεται επιδράσεις τόσο από τον Εvan Parker όσο και από τον Peter Brotzmann. Άλλοι, πιο παραδοσιακοί, νέοι μουσικοί αναζητούν τη δική τους ταυτότητα, όπως π.χ. οι πιανίστες Jacky Terrasson και Brad Mehldau, οι σαξοφωνίστες Joshua Redman και David Sanchez, οι ντράμερ Jeff “Tain“ Watts και Billy Stewart.

H πατροπαράδοτη συνήθεια του “μέντορα” εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι και τις μέρες μας. Ο Wynton Marsalis “εκπαιδεύει” πολλούς νέους μουσικούς στα διάφορα σχήματα του. Μερικοί μουσικοί που αναδείχθηκαν από τις συνεργασίες τους με τον Marsalis, είναι οι πιανίστες Marcus Roberts και Eric Reed, ο τρομπετίστας Marcus Printup και ο βιμπραφωνίστας Stefon Harris. Ο μπασίστας Dave Holland επίσης έχει αναδείξει πολλά νέα ταλέντα, όπως τους σαξοφωνίστες Steve Coleman και Steve Wilson τον βιμπραφωνίστα Steve Nelson και τον ντράμερ Billy Kilson.

Kαι ενώ η jazz κινείται στο μέλλον, το δυναμικό για δημιουργία αυξάνεται, καθώς το ταλέντο εκφράζεται και διαχέεται σε διαφορετικές κατευθύνσεις ενώ παράλληλα, ενθαρρύνονται οι συνεργασίες ανάμεσα σε διαφορετικές γενεές μουσικών. Ο σαξοφωνίστας Chris Potter ηχογραφεί με δικά του σχήματα, αλλά παράλληλα συνεργάζεται και με το “γερόλυκο” Paul Motian. Χαρακτηριστικές επίσης είναι και οι ηχογραφήσεις νέων μουσικών με ονόματα όπως του Elvin Jones, του Dewey Redman και του Cecil Taylor. Ένα σχόλιο του πιανίστα Benny Green σε μια μεγάλη επιρροή του – τον Louis Armstrong: Ο καθένας μπορεί να μάθει, μέσα σε λίγες εβδομάδες, ό,τι ξέρει ο Louis Armstrong για τη μουσική. Κανείς δεν θα μάθει να παίζει σαν αυτόν ούτε σε χίλια χρόνια...

Κείμενο, φωτογραφία: Κατερίνα Γούναρη

ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ Η ΟΡΙΓΑΝΟΝ

γγειόσπερμο,

πολυετές

τών. Το πιο σημαντικό είδος είναι η μα-

φυτό η ματζουράνα (Ορίγανον η μα-

τζουράνα ορίγανο ή κοινή, το ύψος της

ντζουράνα, λατ. Origanum majorana) ανή-

φτάνει τα 60 εκατοστά, ο βλαστός είναι τε-

κει στην τάξη λαμιώδη και στην οικογένεια

τραγωνικός, πολύκλαδος. Τα φύλλα της εί-

χειλανθή, είναι δε συγγενικό φυτό με τη ρί-

ναι μικρά, αντίθετα, χνουδωτά, ωοειδή και

γανη. Ποώδες με πολλές παραφυάδες, με

έχουν μία χαρακτηριστική όμορφη οσμή

φύλλα μικρά και μυρωδάτα. Τα άνθη της

λεβάντας. Τα άνθη της είναι μικρά λευκού

είναι φαιά με λέπια. Ιθαγενές φυτό των χω-

χρώματος. Ανθίζει από Ιούλιο μέχρι Σε-

ρών της Μεσογείου με 6 είδη ποωδών φυ-

πτέμβριο. Η μαντζουράνα αγαπά τις εύ-

Α

18

10 2012

δικότυλο,

κρατες περιοχές με ήπιο κλίμα και όχι ιδι-

κρασία που μπορεί να αναπτυχθεί υπάρ-

αίτερα χαμηλές θερμοκρασίες. Στην Ελ-

χουν ποικιλίες που αντέχουν περισσότερο

λάδα υπάρχει σαν αυτοφυές ωστόσο συνη-

από την ρίγανη στις παγωνιές του χειμώνα

θίζεται να καλλιεργείται από την αρχαιό-

και σπάνια χάνουν το τμήμα τους πάνω από

τητα.

το έδαφος. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο,

Οι αρχαίοι Έλληνες το εκτιμούσαν πολύ και γνώριζαν τις φαρμακευτικές του ιδιό-

με μίσχους, καθώς και με διαίρεση των φυτών που παίρνουμε από παλιές φυτείες.

τητες. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε

Φυτεύεται σε αποστάσεις 40-50 εκ. ανά-

σαν αντισηπτικό. Την χρησιμοποιούσαν

μεσα στις γραμμές και 30 εκ. πάνω στη

επίσης ως φάρμακο κατά στομαχικών και

γραμμή. Ορισμένες ποικιλίες μικρής ανά-

εντερικών ενοχλήσεων. Ο Γαληνός προ-

πτυξης που φυτεύονται σαν ετήσιες φυτεύ-

τρέπει την χρήση της ως χωνευτικού. Ο Θε-

ονται πιο πυκνά σε αποστάσεις 40 εκ. ανά-

όφραστος αναφέρει την μαντζουράνα ως

μεσα στις γραμμές και 15-20 εκ. πάνω στην

«αμάρακον» ενώ οι Πλίνιος, Διοσκουρίδης

γραμμή.

και Κάτουλλος το αναφέρουν ως «σάμψυ-

Η συγκομιδή όταν προορίζεται για την

χον». Οι αρχαίοι έλληνες που έμεναν στη

παραγωγή αιθέριου ελαίου γίνεται μια

σημερινή Συρία έφτιαχναν από την μα-

φορά το χρόνο στο στάδιο της πλήρους αν-

ντζουράνα, ένα πολύ δυνατό άρωμα που

θήσεως. Ενώ όταν χρησιμοποιείται ως

ονόμαζαν «αμαρακίνον» ή «σαμψύχινον».

ξηρή δρόγη γίνεται δύο φορές το χρόνο

Το προμηθευόντουσαν οι γυναίκες της

λίγο πριν την άνθηση.

Αθήνας και όπως αναφέρεται ήταν τόσο

Η καλλιέργεια της ματζουράνας αποδί-

ευώδες και δυνατό ώστε προκαλούσε πο-

δει οικονομικά μόνο ως αρδευόμενη ενώ

νοκέφαλο. Οι Αιγύπτιοι και οι Άραβες τη

απαιτούνται σκαλίσματα γιατί είναι ευαί-

γνώριζαν, επίσης, και τη χρησιμοποιούσαν

σθητη στα ζιζάνια.

ως φαρμακευτικό φυτό. Σήμερα καλλιερ-

Η ξηρανσή της γίνεται είτε σε αποθήκες

γείται ως καλλωπιστικό και αρωματικό

με σκιά για να διατηρείται το άρωμα της,

φυτό σε γλάστρες και κήπους.

είτε σε ξηραντήρια.

Όσον αφορά την καλλιέργεια η μα-

Οι αποδόσεις σε χοτομάζα το δεύτερο

ντζουράνα ευδοκιμεί σε περισσότερο γό-

χρόνο μπορούν να φθάσουν τα 600-700

νιμα εδάφη από την ρίγανη και χρειάζεται

κιλά. Η πολυετής καλλιέργεια έχει σταθερή

περισσότερο νερό. Σχετικά με την θερμο-

παραγωγή για 5-6 χρόνια.

Φωτογραφία: Alcalica

London

20

10 2012

2012 10

21

22

10 2012

2012 10

23

24

10 2012

Συνέντευξη, Φωτό: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΦΩΤΕΙΝΗ ΛΑΜΠΡΙΔΗ: Μια «δεσποινίς ουτοπία» στους δέκτες των ερτζιανών… Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή… Πότε ξεκίνησες να κάνεις ραδιόφωνο; Δεν θυμάμαι αν ήταν το 1999 ή το 2000 πάντως ήταν στον ραδιοφωνικό σταθμό ΠΟΛΙΣ 88.6 όπου έκανα βραδυνή μουσική εκπομπή. Τα τελευταία πέντε χρόνια... στο κόκκινο. Από Δευτέρα μέχρι Πέμπτη 5.30-7.00 σε συναντάμε στο ραδιοφωνικό σταθμό «105,5 Στο Κόκκινο». Πως θα περιέγραφες την εκπομπή σου και ποιές είναι οι πηγές έμπνευσης, τα ερεθίσματα όταν περνάς την πόρτα του στούντιο; Διαβάζω εφημερίδες καθημερινά διαδικτυακές και μη και επιλέγω θέματα ή απόψεις που δεν φωτίζονται επαρκώς από τα κυρίαρχα μέσα. Μέσα στο τοπίο αυτό που διαμορφώνεται από τα όσα ζούμε παρεμβάλλονται συχνά συνεντεύξεις καλλιτεχνών, συγγραφέων ή ανθρώπων μέσα από τα κινήματα των οποίων οι πρωτοβουλίες μας ενδιαφέρουν και φωτίζουν κάπως το σκοτάδι μας καθώς και τραγούδια. Πηγές έμπνευσης είναι επομένως ότι αφουγκράζομαι απ’έξω και ο αντίκτυπος που έχει το κάθε τι στον δικό μου ψυχισμό. Τελικά τι είναι το ραδιόφωνο; Μια μορφή επικοινωνίας, φαινόμενο που μπορεί να λειτουργήσει πολιτισμικά και παράπλευρα ή κάτι που έχουμε περισσότερο ανάγκη ο καθένας από εμάς αλλά και συνολικά σαν κοινωνία; Είναι όλα αυτά μαζί. Είναι ένα μέσο που μπορεί να παράξει πολιτισμό, να ενημερώσει, να συσπειρώσει κι έχει μια επιπλέον γοητεία κατά τη γνώμη μου γιατί ανάμεσα στον παραγωγό και τον ακροατή δεν παρεμβάλλεται ει-

26

10 2012

κόνα. Και στην εποχή που η εικόνα είναι κυρίαρχη και ισοπεδώνει συχνά τα πάντα, ίσως είναι κι ένα καταφύγιο για πολλούς από μας. Εξαρτάται βέβαια πάντα από το τι ραδιόφωνο είναι αυτό που προτείνεις. Πιστευεις ότι εξυπηρετεί κάτι και έχει νόημα ένα εξειδικευμένο ραδιόφωνο στις μέρες μας ή μια πιο ελεύθερη και ανοιχτή διάθεση από πλευράς διευθυντών προγραμμάτων και παραγωγών έχει να προσφέρει περισσότερα στο κοινό; Εξαρτάται από το τί εννοεί κανείς εξειδικευμένο. Υπάρχουν πολλοί σταθμοί αυστηρά ενημερωτικοί. Πόσοι εκπληρώνουν τον σκοπό τους προσφέροντας αντικειμενική δημοσιογραφία; Υπάρχουν επίσης πολλοί μουσικοί σταθμοί. Πόσοι έχουν καταφέρει να προτείνουν ευρύ και ενδιαφέρον ρεπερτόριο; Το ερώτημα για μένα πάντα έχει σχέση με την ποιότητα και όχι με το πόσο πολυθεματικός είναι ο σταθμός. Προσωπικά σαν ακροάτρια με ενδιαφέρει να ενημερώνομαι σωστά και να ψυχαγωγούμαι ταυτόχρονα. Οπότε είναι πιο κοντά σε μένα το μοντέλο του κόκκινου. Τι μουσικές ακούει η Φωτεινή Λαμπρίδη; Αγαπώ πολύ παραδοσιακά τραγούδια των χωρών, τα λαϊκά τους τραγούδια, έχουν μια μαγική δύναμη. Ελληνικά τραγούδια που αγάπησα κι ακόμα με συντροφεύουν από τον Βαμβακάρη, τον Τούντα, τον Τσιτσάνη ως τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Ξαρχάκο, τον Σαββόπουλο, τον Μικρούτσικο, τον Μάλαμα, τον Παπακωνσταντίνου κ.α. Μην απαριθμώ ονόματα. Αγαπώ τα φάντος της Πορτογαλίας, τα ρετρό της Γαλλίας, τα Αργεντίνικα τανγκό, την οργι-

σμένη χιπ χοπ του κόσμου, τη νέα σκηνή της Βαρκελώνης, τα τραγούδια που προκύπτουν από προσμίξεις πολιτισμών... Και κάθε τόσο ανακαλύπτω διαμαντάκια απ’όλο τον κόσμο και από όλα τα είδη. Από τη φετινή χρονιά ποιά άλμπουμ ξεχωρίζεις; Δεν έχω ξεχωρίσει άλμπουμ αλλά τραγούδια σκόρπια. Υπάρχουν πολιτισμικές και αισθητικές διαφορές στο σημερινό ραδιόφωνο; Υπάρχουν, όπως πάντα υπήρχαν. Απλά η ψαλίδα ίσως είναι μεγαλύτερη. Ίσως... δεν ξέρω. Πολλοί σταθμοί με περιορισμένο ρεπερτόριο της μόδας, λίγοι σταθμοί ανοιχτοί ελεύθεροι με φαντασία και οι περισσότεροι από αυτούς διαδικτυακοί. Ελάχιστοι στα ερτζιανά. Ασχολείσαι και με τη στιχουργική ενώ έχεις σημαντική θητεία σε αξιόλογα μουσικά περιοδικά αλλά και άλλα μέσα ενημέρωσης. Πως βλέπεις γενικότερα το χώρο της μουσι-

κής όπως αυτός διαμορφώνεται -και αλλάζει σταδιακά- στην Ελλάδα εν μέσω οικονομικής κρίσης; Ανθίζει τελικά η τέχνη μέσα σε δύσκολες εποχές; Ανασαίνει η τέχνη σε κάθε εποχή ευτυχώς. Το ερώτημά μου είναι γιατί δεν έχει προκύψει ακόμα ένα μουσικό ρεύμα που να εκφράσει συνολικά τα όσα ζούμε… Μοιάζει σαν οι δημιουργοί να είναι κάπως αμήχανοι. Ίσως χρειάζεται χρόνος γι’αυτό. Ίσως κάτι κυοφορείται. Πως βλέπεις το μέλλον του ραδιοφώνου; Αν βρεθεί τρόπος να ακούει κανείς διαδικτυακό ραδιόφωνο στο αυτοκίνητο μάλλον το μέλλον του κατοικοεδρεύει εκεί. Τα επόμενα σχέδια της Φωτεινής Λαμπρίδη είναι… Να ολοκληρώσω κάποτε το ημερολογιακό μυθιστόρημα μου που περιμένει στο συρτάρι. ΛΙΝΚ http://stokokkino.gr/

2012 10

27

Κείμενο: Αλεξάνδρα Κανάκη

Θετικές Σκέψεις και ο «Νόμος της Έλξης»

Π

ως έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε το ποτήρι; Μισογεμάτο ή μισοάδειο; Άραγε, έχουμε καμία δυνατότητα να επέμβουμε, προς όφελός μας, στις πιθανές όψεις της ζωής μας; Προκειμένου, στην καθημερινότητά μας, να απολαμβάνουμε ισορροπία, αρμονία, υγεία και ευεξία, η επέμβασή μας θα πρέπει να ξεκινήσει από το σημείο μηδέν, από τη σκέψη. Η γιόγκα μας προτείνει να γυμνάσουμε το σώμα και το νου, προκειμένου να επεκτείνουμε τις αντιληπτικές και δημιουργικές μας ικανότητες. Όπως ακριβώς γυμνάζουμε το μυϊκό μας σύστημα, έτσι καλούμαστε να γυμνάσουμε και το νου μας. Υπάρχουν εργαλεία και ποικίλες τεχνικές για να ασκήσουμε το μυαλό μας, κατάλ-

28

10 2012

ληλα να χρησιμοποιηθούν από όλους, ακόμα και από άτομα που δεν έχουν επιλέξει την άσκηση στη γιόγκα. Μέσω αυτών των τεχνικών χαλαρώνουμε, εκπαιδεύουμε το νου να σταματάει, να συγκεντρώνεται, να στοχεύει σε συγκεκριμένη κατεύθυνση, να οραματίζεται κ.ά. Αναγνωρίζοντας τη δύναμη με την οποία τα σώματα έλκονται στην γη από το νόμο της βαρύτητας, αντιλαμβανόμαστε την ικανότητά μας να δημιουργούμε συγκεκριμένες ενεργειακές δονήσεις, οι οποίες, διαχεόμενες στο σύμπαν, προσελκύουν ενέργειες αντίστοιχης ποιότητας. Πολλοί φιλόσοφοι ή ψυχολόγοι λένε ότι, αυτή η ικανότητά μας, φέρνει κοντά μας αυτό που επιθυμούμε ή

φοβόμαστε έντονα. Αν παρατηρήσουμε τις σκέψεις μας, θα δούμε ότι είναι δύσκολο να τις ελέγξουμε, μπορούμε όμως να δοκιμάσουμε. Απλά, μπορούμε να το βιώσουμε. Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε τις σκέψεις σαν θετικές ή αρνητικές. Γενικά, ταυτίζουμε το θετικό με το καλό και το αρνητικό με το κακό, αλλά να μην ξεχνάμε ότι αυτό είναι η προσωπική μας άποψη, απλώς. Θετική σκέψη είναι η σκέψη που θα τονίσει τις αγαθές μας επιθυμίες και θα ενεργοποιήσει, με αισιοδοξία, τις όποιες ικανότητές μας, βοηθώντας μας να προχωρήσουμε και να πετύχουμε τον σκοπό μας. Αρνητική σκέψη είναι η σκέψη που θα εστιαστεί στις όποιες ανασφάλειες, ανεπάρκειες, ελλείψεις και φοβίες μας, προκειμένου να μας αποτρέψει να πετύχουμε τον σκοπό μας. Υπάρχει μια συμπαντική δυνατότητα και παράλληλα μια πραγματική, φυσική, κβαντομηχανική ιδιότητα που μας επιτρέπει, στη δική μας, προσωπική πραγματικότητα, να υλοποιήσουμε γεγονότα, ιδιότητες, επιθυμίες ή ποιότητες, σύμφωνες με την περιοχή που συγκεντρώνουμε τις σκέψεις μας. Είναι γνωστή σαν ‘Νόμος της Έλξης’. Το σύμπαν τείνει να συντονίζεται με τα οράματα και τις επιθυμίες μας και τείνει να τα εμφανίζει στην πραγματικότητά μας. Φαίνεται ότι είναι ένα κρυμμένο μυστικό, που σιγά-σιγά αποκαλύπτεται, όσο προχωράμε στη Νέα Εποχή. Παράλληλα, είναι και μία τυπική αρχή της Κβαντομηχανικής, ‘η ενέργεια καλεί την ενέργεια’. Αν παρατηρήσουμε την ζωή μας, ή και τις ζωές των άλλων, και συζητήσουμε μαζί τους, θα αντιληφθούμε

ότι, σε μια μεγαλύτερη κλίμακα, εμείς οι ίδιοι, στην πραγματικότητα, δημιουργούμε τα αρνητικά που συμβαίνουν γύρω μας, όντας εσωτερικά αρνητικοί, αν και, τις περισσότερες φορές, κατηγορούμε τους άλλους γι αυτό. Επίσης, φαίνεται ότι, αν κάτι το θέλουμε πολύ, συμβαίνει να το καταφέρνουμε. Φαίνεται ότι, σε γενικές γραμμές, και σε συνεργασία με τις υποβολές που έχουμε δεχτεί από το περιβάλλον μας, γινόμαστε αυτό που έχουμε πιστέψει, σκεφτεί, φοβηθεί ή ελπίσει ότι είμαστε. Οι περισσότεροι ζούμε ασυνείδητα, μηχανιστικά και δημιουργούμε οι ίδιοι την καθημερινή μας πραγματικότητα, μέσα από τις τυχαίες δράσεις μας και τις επιρροές του περιβάλλοντος. Κάποιοι, όμως, κατορθώνουν να είναι κύριοι του εαυτού τους, χρησιμοποιούν την δύναμη που αποκτά η σκέψη, όταν συγκεντρώνεται, προς όφελός τους και περιορίζουν την έλξη της αποτυχίας, της δυστυχίας και της θλίψης στην πραγματικότητά τους. Στην σκέψη τους επικρατεί το ‘θέλω’ και το ‘μπορώ’. Οι σκέψεις μας είναι είτε πιστοί υπηρέτες μας, είτε τυραννικοί μας αφέντες. Εμείς αποφασίζουμε, είναι κάτι που ΠΑΝΤΑ πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας. Είτε θα βάλουμε τις θετικές μας σκέψεις να εργαστούν για τους καλούς σκοπούς μας και θα πετύχουμε αυτό που θέλουμε, είτε θα αφήσουμε τις αρνητικές σκέψεις μας να κυριαρχήσουν και να μας οδηγήσουν μακριά από την επίτευξη των σκοπών μας. Για να μπορέσουμε, λοιπόν, να διαχειριστούμε αυτόν το ‘νόμο της έλξης’, χρησιμοποιώντας θετικές και στοχευμένες σκέψεις, θα χρειαστεί: α) να μάθουμε να δημιουργούμε θετικές σκέψεις, β) να μάθουμε να τις συγκε-

2012 10

29

ντρώνουμε σε ένα σκοπό και γ) να μάθουμε να μπλοκάρουμε τις αρνητικές. Ακολουθούμε τα τρία επόμενα βήματα: 1) Απόκτηση θεωρητικών γνώσεων γύρω από την βαθιά χαλάρωση, τις νοητικές εικόνες (σκεπτομορφές) και το νοητικό μας σώμα (κατανόηση συνειδητού και υποσυνείδητου).

2) Πρακτική εξάσκηση στην είσοδο στο επίπεδο των εγκεφαλικών κυμάτων α, με την βοήθεια της βαθιάς χαλάρωσης, και δημιουργία όσο το δυνατόν ακριβέστερων νοητικών εικόνων.

3) Εφαρμογή ενός προγράμματος με στάσεις και αναπνοές, συμφώνα με το οποίο ελέγχουμε τις σκέψεις, ώστε να είναι θετικές, δηλαδή δημιουργούμε θετικό υπόβαθρο για την πραγματοποίηση των σκοπών μας, σε συνδυασμό με την βαθιά χαλάρωση και τη δημιουργία νοητικών εικόνων ή σκεπτομορφών.

Αρνητικά Συναισθήματα και Ασθένειες Υπάρχουν φορές που ‘τυχαίνει’ να πιαστούμε στον ιστό του φόβου, του θυμού, του άγχους, του εγωισμού, στην έλλειψη αυτοεκτίμησης, στην ανασφάλεια, σε δύσκολα και έντονα συναισθήματα που, συνήθως, συνοδεύονται από ταραχή, ταχυκαρδίες, γρήγορη αναπνοή. Δεν χρειάζεται επιστημονική απόδειξη γι αυτό. Το βιώνουμε, κάθε φορά που αισθανόμαστε έτσι. Το βλέπουμε, στις συμπεριφορές των γύρω μας. Σε περιπτώσεις υπερβολικής κυριαρχίας των αρνητικών συναισθημάτων, και ανάλογα με την ευαισθησία μας, μπορεί να παρουσιαστεί άνοδος της αρτηριακής πίεσης, εξασθένιση του ανοσοποιητικού, διαβήτης κ.ά.

30

10 2012

Καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι λογικό να αισθανόμαστε έτσι, αλλά δεν μπορούμε να το ελέγξουμε. Εδώ έρχεται η γιόγκα και μας προτρέπει να πάρουμε τον έλεγχο, δεν είναι ανάγκη να αρρωστήσουμε. Τα προβλήματα δεν λύνονται έτσι. Με τεχνικές αναπνοών μπορούμε να ελέγξουμε το άγχος και τις ταχυκαρδίες, με ασκήσεις μπορούμε να επηρεάσουμε το ενδοκρινικό μας σύστημα (με την άσκηση, οποιουδήποτε τύπου, στο σώμα μας εκκρίνονται ενδορφίνες και νοιώθουμε ευεξία) και να βοηθήσουμε το ενεργειακό μας σώμα. Με την βαθιά χαλάρωση και τον διαλογισμό μπορούμε να ξεκουράσουμε και να ανανεώσουμε ολόκληρο τον οργανισμό μας. Παράλληλα, έστω και για λίγο, θα αποταυτιστούμε από τα αρνητικά συναισθήματα, θα νοιώσουμε πιο ανάλαφρα και, ίσως, μετά από μια τέτοια εμπειρία, δούμε τα πράγματα από άλλη άποψη. Οι ενδορφίνες είναι ουσίες που εκκρίνονται στον εγκέφαλο, είναι η ‘πηγή της ευτυχίας’ του εγκεφάλου, οπότε δεν έχουμε παρά να δώσουμε εντολή στον εγκέφαλό μας να τις παράγει. Η επίφυση, ή κωνάριο, είναι ένας μικρός αδένας ανάμεσα στα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου. Είναι υπεύθυνη για την έκκριση όλων των ενδορφινικών εκχυμάτων του εγκεφάλου. Από στατιστικές που έγιναν σε ομάδα ατόμων που έκαναν ασκήσεις γιόγκα ή διαλογισμό, παρατηρήθηκε ότι παρουσιάστηκε αύξηση της ενδορφινικής δραστηριότητας, με συνέπεια λιγότερα καρδιοαγγειακά προβλήματα, θεραπεία προβλημάτων κατάθλιψης, μανιοκατάθλιψης και σχιζοφρένειας, σε σχέση με άλλη ομάδα που απείχε από ανάλογη άσκηση. Σε άλλες έρευνες με ποντίκια εργαστηρίου, όταν άρχι-

σαν να τους χορηγούν ενδορφίνες, παρατηρήθηκε ότι αυτά προτιμούσαν την κατανάλωσή τους αντί τροφής, μέχρι τα όρια της ασιτίας. Ο εγκέφαλος ζώων, όπως η αρκούδα, κατά την περίοδο χειμέριας νάρκης παρουσιάζει ενδορφινική παραγωγή. Οι ενδορφίνες, όταν διαρκώς παράγονται σε μεγάλες ποσότητες, καθιστούν όλα τα όργανα του ανθρώπου υγιέστερα και, για αυτό, χαρακτηρίζονται ‘πολύτιμο δώρο της φύσης στον άνθρωπο’. Είναι οι ουσίες της νεότητας, της ταχύτατης ανανέωσης, της ευεξίας, της χαράς, της ευφορίας. Οι ενδορφίνες ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα σε καταστάσεις άγχους, βοηθούν στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος, έχουν αντιγηραντική δράση και βελτιώνουν την μνήμη και την δημιουργική σκέψη, διατηρώντας τα εγκεφαλικά κύτταρα υγιή. Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε ότι οι ενδορφίνες αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού και την ψυχική μας ισορροπία και αρμονία. Οι μοναχοί, χριστιανοί, βουδιστές, σούφι, ή και άλλων θρησκειών, ενισχύουν τις εγκεφαλικές τους ικανότητες μέσω της προσευχής και του διαλογισμού, αλλά και οι άθεοι μπορούν να απολαύσουν τα ίδια οφέλη, σύμφωνα με τον αμερικανό νευροβιολόγο Αndrew

Νewberg, επικεφαλή του Κέντρου Εγκεφάλου και Πνευματικότητας, του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. Στο βιβλίο του «Πώς ο Θεός αλλάζει τον εγκέφαλό σας», ο δρ Άντριου Νιούμπεργκ υποστηρίζει ότι το κλειδί βρίσκεται «στην ηρεμιστική επίδραση που έχει η έντονη προσευχή στον εγκέφαλό μας». Μελέτη Ιαπώνων ερευνητών, το 1997, είχε δείξει ότι οι επαναλαμβανόμενοι ρυθμικοί ψαλμοί μπορούν να επηρεάζουν τον ιππόκαμπο, μία περιοχή του εγκεφάλου που καθορίζει τις φάσεις υπερδιέγερσης και καταστολής. Έτσι, το αίσθημα ηρεμίας, που συχνά συνοδεύει την προσευχή, μπορεί να προκαλείται, ή να επιτείνεται, από αργόσυρτες επαναλαμβανόμενες φράσεις. Αντίθετα, η υπερδιέγερση που παρατηρείται στους στροβιλιζόμενους δερβίσηδες (σούφι) μπορεί να οφείλεται στο γρήγορο, εκστατικό χορό τους. Παραφυλάμε τον εαυτό μας και, κάθε στιγμή, μας ρωτάμε ‘πως νοιώθω;’ Αν δεν νοιώθουμε καλά είναι πιθανό να έχουμε παρασυρθεί σε αρνητικές σκέψεις. Γυμναστική, χορός, δημιουργική εργασία, επαφή με την φύση, αναπνοές, μασάζ, χαλάρωση, διαλογισμός, προσευχή είναι μερικές από τις δραστηριότητες που θα βοηθήσουν το νου μας να έχει θετική προσέγγιση στη ζωή.

«Προσέχω τις σκέψεις μου, οι σκέψεις γίνονται λόγια, προσέχω τα λόγια μου, τα λόγια γίνονται πράξεις, προσέχω τις πράξεις μου, οι πράξεις γίνονται συνήθεια, προσέχω τις συνήθειές μου, οι συνήθειες γίνονται χαρακτήρας, προσέχω τον χαρακτήρα μου γιατί γίνεται η μοίρα μου».

2012 10

31

Συνέντευξη: Κατερίνα Χατζή

AMELIA MUGE & ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΟΒΙΚΑΣ: Περιπλανώμενοι στη θάλασσα της Μεσογείου ανάμεσα στα fados και τα ρεμπέτικα… Ξεκινήσατε να ασχολείστε με την μουσική από… ...μικρά παιδιά: μουσική η οικογένεια Λουκοβίκα, φιλόμουση η φαμίλια Muge (Μουζ), το να παίζουμε και να γράφουμε μουσική ήταν μια φυσική διαδικασία, όπως η εκμάθηση της μητρικής μας γλώσσας. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και τι στάθηκε ως αφορμή για να μετουσιωθεί σε δισκογραφική εργασία;

32

10 2012

«Συναντηθήκαμε» στο διαδίκτυο το 2009, απολαμβάνοντας ο ένας τη μουσική τού άλλου. Η συνεργασία μας ήταν φυσικό επακόλουθο και προέκυψε έτσι... χωρίς πρόγραμμα! Υπό αυτές τις συνθήκες δεν χρειάστηκε καμιά αφορμή για να προκύψει ο δίσκος. Αρκούσε μια απόφαση να μοιραστούμε τη δουλειά μας με το κοινό, καθώς κρίναμε πως άξιζε τον κόπο. Πείτε μας κάποια πράγματα για το υλικό

αυτής της δουλειάς, πότε δουλεύτηκε και για τους μουσικούς που έλαβαν μέρος στις ηχογραφήσεις. Για να συνεργαστούν δυο μουσικοί από διαφορετικές κουλτούρες θα πρέπει να καθορίσουν σε ποιά μουσική διάλεκτο θα συνομιλήσουν. Συνήθως επιλέγουν μια διεθνή διάλεκτο που στηρίζεται εν γένει στη δυτική μουσική παράδοση. Ή διαλέγουν μια από τις δυο κουλτούρες τους ως το «γήπεδο» όπου θα παίξουν. Εμείς αποφασίσαμε κάτι άλλο: να δημιουργήσουμε «γέφυρες» ανάμεσα στις κουλτούρες μας έτσι ώστε να «συνομιλήσουν» ισότιμα με απώτερο στόχο την αλληλοκατανόηση και τη συνύπαρξη. Αν βρεθούν και άλλοι να κάνουν το ίδιο, ίσως να προκύψει με τον καιρό ένα νέο υβρίδιο. Αυτή η επιλογή καθόρισε το υλικό μας, είτε παραδοσιακό, ή πρωτότυπο, για να φτάσουμε εν τέλει στη φάση τής συν-δημιουργίας. Όλη αυτή η δουλειά, σημειωτέον, έγινε μέσω του διαδικτύου. Καθόρισε επίσης τη σύνθεση του συγκροτήματος που, για να έχει αυτόν τον μοναδικό ήχο, πρέπει να είναι μικτό, ελληνοπορτογαλικό. Από ελληνικής πλευράς, βασικοί συντελεστές υπήρξαν οι Κυριάκος Γκουβέντας και Χάρης Λαμπράκης, και από πορτογαλικής οι Filipe Raposo και José Martins, πλαισιωμένοι από καλλιτέχνες εγνωσμένης αξίας, όπως οι Ελένη Τσαλιγοπούλου, Μάνος Αχαλινωτόπουλος, Κώστας Θεοδώρου, Δημήτρης Μυστακίδης μαζί με Πορτογάλους ανάλογου διαμετρήματος. Οι δικές σας επιρροές και τα δικά σας ακούσματα ποιά είναι; Είναι τόσα πολλά... σχεδόν αδύνατον να τα καταγράψουμε. Καλύπτουν όμως ένα τερά-

στιο φάσμα της μουσικής δημιουργίας σε όλον τον κόσμο, έχοντας φυσικά ως σημείο αναφοράς την παράδοση των δυο χωρών μας, αλλά και τα τεκταινόμενα στον τομέα των σύγχρονων τάσεων της μουσικής και ποιητικής έκφρασης. Από πού εμπνέεστε όταν γράφετε μουσική; Η έμπνευση έρχεται από μόνη της, με τις πιο απίθανες αφορμές. Εμφανίζεται ωστόσο, συνήθως όταν έχεις στόχους, όραμα, όρεξη για δουλειά. Την Τετάρτη, 24 Οκτωβρίου, παρουσιάσατε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον δίσκο “ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ / ελληνοπορτογαλικές περιηγήσεις”… Μιλήστε μας για αυτή τη βραδιά και τη μεσογειακή μουσική σύμπραξη που αποτυπώθηκε και επί σκηνής. Η πρώτη παρουσίαση του ΠΕΡΙΠΛΟΥ επί ελληνικού εδάφους έγινε στη Θεσσαλονίκη, στις 16 Οκτωβρίου, καθώς και στις 19 τού μήνα, στο πλαίσιο της WOMEX. Ακολούθησε εκείνη στην Αθήνα στις 24 Οκτωβρίου. Θα θέλαμε να έχουμε και τους Πορτογάλους συνεργάτες μας έτσι ώστε να είναι πλήρης η μεσογειακή μουσική σύμπραξη. Επιφυλασσόμαστε να συμβεί αυτό σε συναυλίες. Στις παρουσιάσεις αυτές στόχος μας ήταν να δώσουμε απλώς μια πρώτη γεύση για το τι εστί ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ. Ποιές οι ομοιότητες και ποιές οι διαφορές μεταξύ των Ελλήνων και των Πορτογάλων όσον αφορά τη μουσική; Από την άλλη, υπάρχουν κοινά γνωρίσματα μεταξύ των δυο λαών του ευρωπαικού νότου όχι μόνο μουσικά αλλά και γενικότερα; Οι επαφές ανάμεσα στους λαούς τού Αι-

2012 10

33

γαίου και της Ιβηρίας άρχισαν στην προϊστορία, στην εποχή τού χαλκού τουλάχιστον. Ανάλογες υπήρξαν οι ανταλλαγές σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, το λίκνο των πολιτισμών, κι έτσι προέκυψε η κοινή μας κληρονομιά. Όσο πίσω πάμε στον χρόνο, τόσο περισσότερα κοινά γνωρίσματα εντοπίζουμε. Η διαφοροποίηση κλιμακώνεται με τη δημιουργία των εθνικών κρατών και την ανάγκη των κυρίαρχων τάξεων να τραβήξουν διαχωριστικές γραμμές οχυρωμένες πίσω από τα εθνικά σύνορα. Η μουσική (και όχι μόνον) έρευνα πρέπει να έχει υπόψη της τα παραπάνω. Τελικά τα fados για τους Πορτογάλους είναι όντως ότι και για μας το ρεμπέτικο τραγούδι; Ναι, σε γενικές γραμμές. Έχουμε να κάνουμε με το αστικό λαϊκό τραγούδι, έκφραση αρχικά των ταπεινών και καταφρονεμένων που οι κυρίαρχες τάξεις υποβάθμιζαν ως «υπόκοσμο». Απέτυχαν, ωστόσο, να το εξαλείψουν αφού το τραγούδι αυτό κατέκτησε με τον χρόνο όλες σχεδόν τις κοινωνικές τάξεις. Ακόμη και μουσικά υπάρχουν πολλές ομοιότητες, π.χ. στον τρόπο παιξίματος του μπουζουκιού και της πορτογαλικής κιθάρας. Η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι για τους Πορτογάλους το fado παραμένει εν ζωή, ενώ για μας το ρεμπέτικο έσβησε στη δεκαετία τού ’50. Τώρα που, με την κρίση και τις πολιτικές της τρόικας και των κυβερνήσεών μας που τις υιοθετούν κατά γράμμα, επιστρέφουμε ολοταχώς στη δεκαετία τού ’50, ίσως διαπιστώσουμε πως κάναμε λάθος να το ενταφιάσουμε... Πως βλέπετε το μέλλον της δισκογραφίας και ποιός πιστεύετε ότι θα είναι ο επό-

34

10 2012

μενος τρόπος διανομής της μουσικής; Όσο υπάρχει ανάγκη π.χ. για πραγματικά βιβλία ως μέσο μάθησης και ψυχαγωγίας, θα υπάρχει και ανάγκη για δίσκους – βινυλίου, ακτίνας, ή ό,τι άλλο – που αποτυπώνουν τα μουσικά έργα και όχι μόνον: ένας δίσκος δεν είναι μόνον ο φορέας τού ηχογραφήματος, είναι επίσης το εξώφυλλο και το βιβλιαράκι που τον συνοδεύει με τις πληροφορίες που υπάρχουν εκεί και την εικαστική επιμέλειά τους. Και είναι γνωστό πόσο υποβαθμίστηκαν όλα αυτά όταν περάσαμε από το LP στο CD. Τώρα πλέον υπάρχουν πολλοί που ακούν μόνον mp3 στο computer τους ή στο YouTube. Οι άνθρωποι αυτοί μάλλον δεν θα ενδιαφερθούν για τον ΠΕΡΙΠΛΟΥ. Το διαδίκτυο σίγουρα θα είναι ο κυρίαρχος τρόπος διανομής της μουσικής, όμως αν περιοριστούμε στο να «κατεβάζουμε» μόνο τραγούδια και σκοπούς, αν αδιαφορήσουμε για τα μουσικά έργα, θα εξαλείψουμε τη μουσική ως μέσο ψυχαγωγίας. Το θέλουμε αυτό; Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική. Τελικά είναι ζευγάρι αυτά τα δυο; Το ελπίζουμε! Γι’ αυτό και στήνουμε τους δικούς μας διαδικτυακούς χώρους, δηλ. site (www.periplus.pt) και blog (www.peripluscd. wordpress.com) τα οποία σύντομα θα είναι επισκέψιμα. Εν μέσω οικονομικής κρίσης θεωρείτε ότι τώρα βγαίνουν προς τα έξω δουλειές, καλλιτεχνικές απόψεις, έστω και με low budget παραγωγές; Μέσα στα δύσκολα η τέχνη δίνει το παρών “δείχνοντας” την δυναμική, το χαρακτήρα που εκ φύσεως διαθέτει; Μουσικά έργα με καλλιτεχνική άποψη

προϋποθέτουν μουσικούς με άποψη. Δεν νομίζουμε πως ο αριθμός τους αυξήθηκε με την κρίση. Οι εμπορικοί αντιμετωπίζουν δυσκολίες καθώς έχουν καταρρεύσει οι δισκογραφικές εταιρίες, οι κρατικοδίαιτοι επίσης μια κι έχουν στερέψει οι δημόσιες δεξαμενές. Οι καλλιτέχνες με άποψη πλήττονται λιγότερο ίσως, αλλά και αυτοί με τη σειρά τους χάνουν την υποστήριξη που κανονικά θα είχαν από φορείς που προτάσσουν τα καλλιτεχνικά κριτήρια αλλά έχουν κι αυτοί πληγεί από την κρίση. Η τέχνη, δυστυχώς, δεν ανοίγει δρόμους. Απλώς αντανακλά την πορεία μιας κοινωνίας παλλόμενης και φωτίζει ενδεχομένως κάποια σκοτεινά σημεία. Αν η κοινωνία δεν πάλλεται, ο μαρασμός είναι αναπόφευκτος...

Τα επόμενα σχέδια σας είναι… ...ένας ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ-2! Με την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει ανταπόκριση στο πρώτο μας βήμα. Καμιά κοινωνική πρωτοβουλία για το ξεπέρασμα της κρίσης δεν θα στεφθεί με επιτυχία αν ο κόσμος δεν κινητοποιηθεί. Με τον ίδιο τρόπο, καμιά καλλιτεχνική πρωτοβουλία δεν θα έχει μέλλον εν μέσω κενού, αν δηλ. ο κόσμος δεν ευαισθητοποιηθεί. Στο κάτω-κάτω, και στη μια και στην άλλη περίπτωση, η υπόθεση τον αφορά άμεσα. Πολύ πιο άμεσα από όσο μπορεί κανείς να αντιληφθεί! ΛΙΝΚ www.periplus.pt www.peripluscd.wordpress.com

2012 10

35

Κείμενο: Γιώργος Σταυρακέλλης, Φωτογραφία: Αλέξανδρος Γερασίμου

Είμαστε αυτό που ακούμε; τέλειωτες ώρες συζητήσεων, άλλα τόσα τσιγάρα και λίτρα κρασιού μας έχουν συντροφεύσει αναλύοντας το θέμα που πάντα μας προβλημάτιζε με τους συμπαίχτες μου και ποτέ δεν βρίσκαμε μια λογική εξήγηση. Πώς μια χώρα με τόσο μεγάλο πολιτιστικό πλούτο και ανεξάντλητη μουσική παράδοση έχει καταφέρει να ξεπέσει τόσο στην νεότερη μουσική παραγωγή... Τα εφηβικά μου χρόνια τα πέρασα υπομένοντας όλα τα νεοσκυλάδικα καλλιτεχνικά δημιουργήματα των Εθνοσυνθετών Φοίβου και Καρβέλα και διάφορα ξενόγλωσσα τάμπα τούμπα που έπρεπε να είχες καταναλώσει διάφορα πράγματα για να τα παλέψεις.

A

38

10 2012

“Παρέα μόνο έκανα με Χεβιμεταλλάδες” λέω στο στίχο του κομματιού μου και αυτό είναι μέρος της πραγματικότητας, είχαμε καλή σχέση με τα παλικάρια λόγω αμοιβαίου σεβασμού στα ακούσματα του αλλουνού και λίγο πολύ γουστάραμε να ακούσουμε παρέα κάνα Μάρκο και μετά στο καπάκι Judas Priest. O κυριότερος λόγος που δέσαμε πιστεύω όμως ήταν η αντιμετώπιση των άλλων απέναντι μας, πράγμα που μας ένωνε. Μελετώντας την ιστορία πολλά πράγματα μπορούν να σου ξεκαθαρίσουν στον εγκέφαλο και δυστυχώς όλοι μας αυτήν την χρονική περίοδο ζούμε μια ιστορική καμπή που μας κάνει να δούμε το

παρόν και το πρόσφατο παρελθόν με άλλα μάτια που τότε δεν μπορούσαμε. Αυτή η χώρα έβγαλε τα καλύτερα της μουσικά δημιουργήματα σε δύσκολες εποχές (με μόνη εξαίρεση την παραδοσιακή μουσική η οποία είναι όμως ένα τεράστιο κεφάλαιο που δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί τόσο εύκολα σε κάποιο χρονικό πλαίσιο λόγω της απέραντης επέκτασης της στο παρελθόν). Στα χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής άνθισε και κυριάρχησε η Σμυρνέικη σχολή δίνοντας μας εξαιρετικής ποιότητας και αξίας δημιουργίες που προσπαθούσαν να απαλύνουν τον πόνο της ιστορικής καταστροφής. Παραδοσιακά κομμάτια και νέες δημιουργίες μοναδικών εκτελεστών και συνθετών πλημμύρισαν τα αστικά κέντρα και αποτέλεσαν τον προπομπό της έλευσης του ρεμπέτικου. Στα μέσα του 1930 οι παγκόσμιες οικονομίες καταρρέουν και η υφήλιος μπαίνει στον χορό της κρίσης γεγονός που άλλαξε την ροή της ιστορίας προετοιμάζοντας το έδαφος για τον 2ο

παγκόσμιο πόλεμο. Η Ελλάδα το βίωσε ανάλογα ζώντας περιόδους που σήμερα κάτι αρχίζουν να μας θυμίζουν... Μέσα στις κακουχίες και τα ζόρια άνθισε το ρεμπέτικο τραγούδι το οποίο δεν μίλαγε μόνο για χασισοποτείες και φυλακές όπως λένε οι αντίπαλοι του αλλά είχε βαθύ κοινωνικό χαρακτήρα η στιχουργική του, αντλώντας θέματα από την καθημερινή πάλη του λαού και εκφράζοντας την απελπισία-θυμό και ελπίδα για καλύτερη έκβαση των πραγμάτων. Μετέπειτα η Κατοχή έφερε ένα μεγάλο χτύπημα στην λαική δημιουργία αφού αποδεκάτισε σχεδόν τους μισούς από τους ενεργούς συνθέτες που διέθετε η χώρα, παρ όλα αυτά το τραγούδι της αντίστασης έδωσε το παρών χαρίζοντας μας απίστευτης ιστορικής αξίας άσματα. Στην επταετία άνθισε το πολιτικό τραγούδι το οποίο παρά τις αντίξοες συνθήκες και απαγορεύσεις τραγουδήθηκε, αναπτύχθηκε, αντιστάθηκε και δημιούργησε καλλιτεχνήματα. και μετά;;;;;;;;

2011 2

39

Φωτογραφία: Μανώλης Λαγουτάρης

NO WOMAN NO MLAR (Μέρος δεύτερο…)

40

10 2012

Κείμενο: Κωνσταντίνος Χιώτης

Το Ρόδι Ετος: 2011 Σκηνοθέτης: Χρήστος Καρτέρης Διάρκεια: 37΄ Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του νεαρού ηθοποιού Χρήστου Καρτέρη βλέπουμε εδώ να ανθίζει πάνω σε μια «Ροδιά». Εξ΄ου και το «Ρόδι» ο τίτλος της ταινίας μία από τις καλύτερες ταινίες μικρού μήκους που βγήκαν πρόσφατα (αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε με ακρίβεια επαγγελματικούς όρους θα λέγαμε μεσαίου μιας και πρόκειται για ένα φιλμ διάρκειας 37 λεπτών). Οσο για την ιστορία, αυτή ξετυλίγεται και εξελίσσεται με μια προσωπογραφία ενός άνδρα γύρω στα 45. Σέρνοντας μαζί του την ταμπέλα του κοινωνικού αποκλεισμού προσπαθεί να την πετάξει από πάνω του κάνοντας ένα νέο ξεκίνημα ενταγμένος ξανά μέσα στη κοινωνία. Ξεκινά με πολύ όρεξη, θετική διάθεση και μπόλικο πείσμα αλλά οι δυσκολίες που υπάρχουν στη σημερινή κοινωνία τον φέρνουν αντιμέτωπο με πολλές καταστάσεις από το οικονομικό και τη δουλειά, μέχρι τη φιλία και τον έρωτα. Τα παιχνίδια της μοίρας ορθώνονται μπροστά του σαν τεράστια τείχη όμως στο τέλος μια αχτίδα φωτός ή πιο σωστά ένα ρόδι που θα πάρει το χρώμα που πρέπει να πάρει κόντρα στο γκρίζο σκηνικό της εποχής ίσως και να φωτίσει λίγο τα πράγματα. Μια θαυμάσια δουλειά από τον πολλά υποσχόμενο Χρήστο Καρτέρη που αν και συστήθηκε στο σινεφίλ κοινό ως ανερχόμενος και ταλαντούχος ηθοποιός όντας πρωταγωνιστής στην (αριστουργηματική) ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή Βαθιά» εντούτοις δεν στάθηκε σε αυτό αλλά προχώρησε ακόμα πιο κάτω για να βρει αυτά τα υπέροχα ασπρόμαυρα πλάνα αυτής της ταινίας (respect εδώ στον καταξιωμένο δ/ντή φωτογραφίας Σταμάτη Γιαννούλη) που μόνο «γκρίζα» δεν τη λες… Εξαιρετικό και το ντεμπούτο του –ερασιτέχνη ηθοποιού –η μη επαγγελματία ότι προτιμάτε- Ανδρέα Μασούρα που βάζει τα γυαλιά σε πολλούς και καλά επαγγελματίες ηθοποιούς, ο οποίος συνυπογράφει εδώ και το σενάριο της ταινίας μαζί με τον Καρτέρη. Πρωταγωνιστούν οι: Ανδρέας Μασούρας, Χρήστος Κακαράκης, Λίλη Τέγου, Γεννάδιος Πάτσης (τι να γράψουμε για αυτόν τον υπέροχο ηθοποιό…), Νίκος Κουτσούρης, Καίτη Λαζαρίδη, Αγγελική Κασκαβέλη. Στους υπόλοιπους συντελεστές συναντάμε τους Ανδρέα Κουλούρη (ήχος – μουσική), Παναγιώτη Χοχλιό (μοντάζ), Λουκία Χατζέλου (σκηνικά- κοστούμια), Άλκηστις Βουβαλίκη (μακιγιάζ), Μίνα Χάμπα (μακιγιάζ) και τον έτερο νεαρό πρωταγωνιστή της «Ψυχής Βαθιάς» Γιώργο Αγγέλκο ('Α βοηθ. Σκηνοθέτη). Μπορείτε να τη δείτε μέσω Ιντερνετ όπου είναι διαθέσιμη εδώ και λίγο καιρό. ☺ ☺

2012 10

45

Buyout Ετος: 2011 Σκηνοθέτης: Κάρμεν Ζωγράφου Διάρκεια: 12' Όπως και στη περίπτωση του Χρήστου Καρτέρη, βλέπουμε μια ταινία γυρισμένη από νεαρό σκηνοθέτη ή μάλλον για να ακριβολογούμε από νεαρά σκηνοθέτιδα την Κάρμεν Ζωγράφου, η οποία μας δίνει εδώ με το Buyout εξαιρετικά δείγματα γραφής. Η ιστορία περιγράφει τις ισορροπίες μιας οικογένειας που θα τεθούν υπό αμφισβήτηση όταν η Πέγκυ επιστρέφει από το Βερολίνο στο πατρικό της στην Αθήνα όπου ζει η μητέρα της Μερόπη (εξαιρετική εδώ η Μελίνα Βαμβακά). Ενα θαυμάσιο φιλμ για χάριν του οποίου η Κάρμεν Ζωγράφου θα επιστρέψει για λίγο στην Αθήνα για την πραγματοποίηση των γυρισμάτων. Μια ταινία που επιλέχθηκε και προβλήθηκε στο σχετικά πρόσφατο φεστιβάλ Δράμας, όπως πρέπει να επιλέγονται και να προβάλλονται κινηματογραφικές εργασίες τέτοιου είδους που συνοδεύονται από τη ματιά και την άποψη νέων δημιουργών που βγαίνουν μπροστά και κάνουν πράγματα, εξελίσσοντας τον εγχώριο κινηματογράφο όπως αυτός “ορίζεται” σήμερα. Σενάριο-Σκηνοθεσία: Κάρμεν Ζωγράφου / Διεύθυνση Φωτογραφίας: Θοδωρής Μιχόπουλος / Μουσική: Ανδρέας Παπαπέτρου / Διεύθυνση παραγωγής: Ηρώ Αδρακτά / Βοηθός Σκηνοθέτη: Μάρια Ρεπούση / Ηχοληψία: Θοδωρής Μπαμπούρης, Θοδωρής Σερέτης / Make-up, μαλλιά: Χριστίνα Σκαρμούτσου, Αλίκη Γεωργοπούλου / Σκηνικά-Κοστουμια: Αναστασία Δεκαβάλα, Μιμίκα Καπούλα / Executive producer: Ειρήνη Μουστάκη / Μοντάζ : Κάρμεν Ζωγράφου / Παραγωγή: Κάρμεν Ζωγράφου, Plays2place Productions, Kingston University London / Πρωταγωνιστούν: Μελίνα Βαμβακά, Στέλιος Γούτης, Σοφία Κορώνη, Εμη Πανουριά, Φάνης Σακελλαρίου, Δημήτρης Αναστασόπουλος. Η σκηνοθέτης Η Κάρμεν Ζωγράφου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα μια πόλη γεμάτη αντιθέσεις, την οποία αγαπά και πάντα την εμπνέει. Σπούδασε επικοινωνία και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 2006 και για 4 χρόνια δούλευε σε ραδιοφωνικό σταθμό ως δημοσιογράφος και παραγωγός. Παράλληλα ασχολήθηκε με το θέατρο και τη μουσική παρακολουθώντας σεμινάρια στο Θέατρο των Αλλαγών. Κατά τη διάρκεια αυτών των σεμιναρίων ανακάλυψε ότι την ενδιαφέρει η σκηνοθεσία στον κινηματογράφο. Ολοκλήρωσε 2 ταινίες μικρού μήκους και μια θεατρική περφόρμανς λίγο πριν αναχωρήσει για το Λονδίνο όπου συνέχισε τις σπουδές της με μεταπτυχιακό στην Κινηματογραφική παραγωγή στο Kingston University. Σήμερα ζει και εργάζεται στο Λονδίνο ώς κινηματογραφίστρια και δημοσιογράφος. Το “Buyout” αποτελεί την πτυχιακή της εργασία για το Μεταπτυχιακό στο Kingston University.

46

10 2012

Κείμενο, φωτογραφία: Στέφανος Γούναρης

Ο «Παρεξηγημένος» Διόνυσος (Μέρος πρώτο...) ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ: ΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

πο τις 25 Δεκεμβρίου, ανήμερα των Χριστουγέννων, ξεκινάει, σύμφωνα με την ελληνική λαογραφική παράδοση, το Δωδεκαήμερο. Η διάρκεια του είναι δώδεκα ημέρες και καταλήγει στις 6 Ιανουαρίου του κάθε νέου έτους, ανήμερα

Α

48

10 2012

της γιορτής των Φώτων. Είναι οι ημέρες που οι καλικάντζαροι, καλιοντζήδες, καλκάνια, καρκάντζαροι, τζόγιες, βερβελούδες, καλλισπούρδοι, καρκαλάτζαροι, καρκατσέλια, καρκαντζόλοι, καψιούρηδες, κολοβελόνηδες, λυκοκάντζαροι, μνημοράτοι,

παγανοί, παρωρίτες, πλανητάροι, σιφιώτες, τσιλικρωτά, σταχτοπάτηδες ή όπως αλλιώς έχει παραδοθεί η ονομασία τους στους ανθρώπους κάθε τόπου απο τις παλαιότερες αφηγήσεις, παρατάνε το πριόνισμα του κορμού του δέντρου που κρατάει τη Γη, λίγο πριν καταφέρουν να το πριονίσουν τελείως και να το ρίξουν, προκαλώντας την κατάρρευση του Πάνω Κόσμου και ανεβαίνουν στην επιφάνεια της γης για να πειράξουν τους ανθρώπους και να φάνε απο τα γλυκά και φαγητά που παρασκευάζονται εκείνες τις ημέρες απο τις νοικοκυρές λόγω των γιορτών. Με τον αγιασμό των υδάτων στις 6 Ιανουαρίου, απο τους χριστιανούς ιερωμένους, κάτι που προκαλεί το ξόρκισμα τους, γυρίζουν ξανά στα έγκατα της γης μόνο και μόνο για να διαπιστώσουν πως ο κορμός του δέντρου που πριόνισαν έναν ολοκληρο χρόνο έχει ξαναγίνει κανονικός και αρχίζουν απο την αρχή πάλι το πριόνισμα, μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα. Παράλληλα με αυτές τις λίγο πολύ γνωστές ιστορίες και αφηγήσεις με τις όποιες διαφοροποιήσεις τους από χωριό σε χωριό και από τόπο σε τόπο, οι άνθρωποι συνήθιζαν να γιορτάζουν το Δωδεκαήμερο με μασκαρέματα, προσομοιάζοντας τους καλικάντζαρους και κάνοντας ζαβολιές με την κάλυψη της μάσκας και της κατάλληλης ένδυσης. Στη σημερινή εποχή κάποιες περιοχές μόνο ανά την Ελλάδα διατηρούν

αυτή την παράδοση, έχοντας την εμπλουτίσει με συγκεκριμένα δρώμενα που ακολουθούν μια κάπως κοινή λογική και πορεία στην εξέλιξη μιας συγκεκριμένης πράξης, ενός δραματοποιημένου επεισοδίου, που διαρκεί συνήθως τις τρεις τελευταίες μέρες του Δωδεκαημέρου. Το σύνηθες, είναι μια ομάδα μασκαρεμένων, με δέρματα ζώων, με προβιές προβάτων κυρίως, με μάσκες απο διάφορα υλικά απο τον γύρω αγροτοκτηνοτροφικό τρόπο ζωής ή απλά με βαμμένα, με κάρβουνο κυρίως, τα πρόσωπα τους, για να αποφύγουν την αναγνώριση και να προσδώσουν μια πιο απόκοσμη, αποκρουστική και τρομακτική μορφή, σε συνδυασμό με την ενδυμασία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ζωσμένοι με συγκεκριμένου τύπου κουδούνια, δημιουργούν ένα πανδαιμόνιο, χοροπηδώντας και πειράζοντας, πολλές φορές με απότομο και άγριο τρόπο, κάθε “άτυχο” περαστικό που θα συναντήσουν. Σε αρκετές περιπτώσεις πετάνε στάχτη πάνω στα ρούχα του “ξένου” ή ακόμα και τον ακουμπάνε με ένα πουγκί δεμένο που περιέχει στάχτη, σαν ένδειξη κάθαρσης, καθώς η καυστική και καθαριστική ιδιότητα της ήταν απο πάντα γνωστή. Στο αποκορύφωμα της γιορτής της ημέρας των Θεοφανείων κυρίως ή την προηγούμενη, γίνεται μια αναπαράσταση ενός γάμου, όπου πάντοτε τους ρόλους καταλαμβάνουν άνδρες, ακόμη και τους γυναικείους και καμιά

2012 10

49

φορά υπάρχει και η γέννηση ενός παιδιού που το κλέβουν οι μασκοφόροι και αργότερα το επαναφέρουν στη μαμμή που ξεγέννησε τη νύφη, και οι δύο σημαντικές προσωπικότητες στο δρώμενο. Ένας κουμπάρος, ένας παπάς, ένας γέρος, μια γριά, ένας γιατρός, ένας αστυνόμος, ο γαμπρός, η νύφη είναι κάποιοι κύριοι απο τους χαρακτήρες, μαζί με τους μασκαρεμένους που εμφανίζονται στις κατα τόπους (ανα)παραστάσεις, όπου κυριαρχεί η έντονη, χορευτική πολλές φορές, κίνηση, η μουσική, ο δυνατός και αλλοπρόσαλος θόρυβος, η πληθώρα ενδυμασιών, το πολύ φαγητό και το ποτό. Οι γιορτές αυτές είναι γεμάτες συμβολισμούς, που παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους ανα περιοχή και παρά τις παραλλαγές της εκάστοτε παράστασης διατηρούν κοινά στοιχεία. Τους συμβολισμούς αυτούς και τις σχέσεις τους ή όχι με τις λεγόμενες διονυσιακές ή βακχικές αρχαιοελληνικές τελετές, καθώς και η γενικότερη πορεία, προς τα πίσω κυρίως, της διονυσιακής λατρείας και τις σχέσεις της με τη σημερινή λαϊκή παράδοση, θα απασχολήσουν μερικά από τα άρθρα αυτής της στήλης. Στο τελείωμα του προηγούμενου άρθρου, έγινε μια αναφορά στο αμπέλι, την κοινωνική και οικονομική του προσφορά σε παλαιότερες εποχές της ελληνικής υπαίθρου και στην λαογραφική του διάσταση.

50

10 2012

Η αναφορά αυτή ίσως μας φέρνει στο μυαλό τον αρχαιοελληνικό θεό του αμπελιού, τον Διόνυσο. Η εθνοκεντρική και αρχαιολατρική μας νοοτροπία, εκ φύσεως στενόμυαλη και παρωχημένη, μας επιβάλλει, με τις παρωπίδες που μας διακρίνουν σαν λαό, να βλέπουμε κάτι πολύ απλοικό. Έναν αρχαίο λαό που με την υποτιθέμενη σοφία που τον διέκρινε, και φυσικά σαν απόγονοι εμείς πεφωτισμένων αρχαικών ανθρώπων κληρονομήσαμε αυτή τη σοφία, λάτρευε έναν θεό που προστάτευε το κρασί και το αμπέλι, έναν θεό της χαράς, της μέθης, της ξεγνοιασιάς και για τους πιο εμβαθυμένους απο εμάς, των μυστηριακών, οργιαστικής μορφής, τελετών, κάτι σαν τις σημερινές απόκριες με πλήρη απελευθέρωση των όποιων παθών και καταπιεσμών που μας επιβάλλονται, με πλήρη ελευθερία ηθών κατά τη διάρκεια αυτών των τελετών. Θεωρούμε ότι απόγονοι αυτών των τελετών είναι οι περίφημες γιορτές του Δωδεκαημέρου που αναφέρθηκαν συνοπτικότατα παραπάνω. Η σειρά αυτή των άρθρων θα προσπαθήσει να πλησιάσει, όχι να απαντήσει, λίγο περισσότερο στο πραγματικό και να δώσει μια προσεγγιστική απάντηση στα παρακάτω ερωτήματα: Πόσο μέσα και πόσο έξω έχουμε πέσει σε όλη αυτή την απλούστευση; Τι ήταν οι διονυσιακές γιορτές και τι είναι το δωδεκαήμερο; Ποιός ήταν και ποιός δεν ήταν ο Διόνυσος;

Athens Video Art Festival from the inside!

Chapter #10

(AVAF Chapter # 10) Τo Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών και Νέων Μέσων της Ελλάδος, Athens Video Art Festival, στο Chapter #10 του EchoMoveMag θα σας ξεναγήσει σε μια ιδιαίτερη διοργάνωση / πλατφόρμα η οποία ακούει στο όνομα Live Performers Meeting (LPM) και στην οποία έχει την τιμή να συνεργάζεται επισήμως τα 2 τελευταία έτη. Φυσικά πέρα από το κομμάτι της ενημέρωσης και της παρουσίασης μας για αυτόν τον διεθνή θεσμό μέσα από αυτό το τεύχος σας παρέχουμε και την πληροφορία του καλέσματος συμμετοχής σε αυτό (call for entries)

52

10 2012

Κείμενο, φωτογραφία: Η ομάδα του Athens Video Art Festival

οπότε μπορούμε ανοικτά να μιλήσουμε για το τερπνών μετά του ωφελίμου.

Live Performers Meeting (LPM) & Athens Video Art Festival (AVAF) To Athens Video Art Festival αποτελεί ένα ζωντανό κύτταρο της κοινότητας από την οποία καθημερινά εμπνέεται και μέσα στην οποία δραστηριοποιείται. Αναπτύσσοντας ένα ευρύ δίκτυο συνεργασιών με αντίστοιχους διεθνείς φορείς κι έχοντας ως στόχο τη συνεχή διεύρυνση των πεδίων ενδιαφέροντος του εκμηδενίζει οποιονδήποτε γεωγραφικό ή άλλον περιορισμό. Στα πλαίσια της εξερεύνησης των διαφορετικών σημείων «συνάντησης» ανάμεσα στην τέχνη και την τεχνολογία, το 2011 απο-

Athens Video Art Festival from the inside!

Η διοργάνωση του Live Performers Meeting (LPM) θεωρείται η σημαντικότερη «συνάντηση» live video performers, visual artists και VJs, αφιερωμένη στην τέχνη της ζωντανής video performance.

αρχή: ενώ η μουσική αναπαράγεται ζωντανά, και μόνο σχετικά πρόσφατα έχει ανακαλύφθηκε η δυνατότητα να ακουστεί κατόπιν της παραγωγής της, η σύνθεση ενός video αρχικά πραγματοποιούταν σε ύστερες συνθήκες. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων η έρευνα κι ο πειραματισμός κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, κι ειδικότερα προς την εφεύρεση εκείνων των εργαλείων που θα επιτρέψουν την πραγματοποίηση video performances σε πραγματικό χρόνο.

Το Live Video στηρίζεται σε μία θεμελιώδη

Στα πλαίσια της «σύλληψης» του ως ση-

τέλεσε αφετηρία της σχέσης του με τον Ιταλικό θεσμό Live Performers Meeting (LPM) ενώ το 2012 είχε τη χαρά να συστήσει την Ιταλική διοργάνωση στην Ελλάδα φιλοξενώντας μία σειρά κοινών δράσεων με την υποστήριξη του προγράμματος Culture της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2012 10

53

Athens Video Art Festival from the inside!

μείο συνάντησης και πληροφόρησης μεταξύ

την κυκλοφορία έργων, projects και διαφόρων

καλλιτεχνών από ολόκληρο τον κόσμο, το

καινοτόμων προϊόντων μέσω της διοργάνω-

LPM υποστηρίζει και προωθεί τον διακαλλι-

σης και της παρουσίασης ζωντανών video

τεχνικό διάλογο, καθώς και την πολυπολιτι-

performances, εργαστηρίων κι εκθέσεων.

σμική κίνηση καλλιτεχνών, ειδικών ή απλών οπαδών των νέων τεχνολογιών. Ενθαρρύνει την έρευνα, τον πειραματισμό, τη «συνάντηση» μεταξύ ποικίλων μορφών

54

Το LPM αποτελεί μέρος ενός δικτύου του οποίου οι δραστηριότητες στοχεύουν στην ενίσχυση της κουλτούρας του vjing σε παγκόσμια κλίμακα.

καλλιτεχνικής έκφρασης, διάδρασης κι ανά-

Με αφετηρία το 2004 ιδρύθηκε ως μέρος

μειξης πολλαπλών τεχνικών και τεχνολογιών·

του project FLxER το οποίο πρώτα και κύρια

ψηφιακών, αναλογικών, λογισμικών και τε-

αποτελεί λογισμικό οπτικοακουστικής ανά-

χνικού εξοπλισμού. Παράλληλα υποστηρίζει

μειξης, σχεδιασμένο από την Flyer Communi-

10 2012

Athens Video Art Festival from the inside!

cation, με στόχο την πραγματοποίηση video performance σε πραγματικό χρόνο. Επιπρόσθετα λειτουργεί ως διαδικτυακή κοινότητα ενώνοντας παραπάνω από 12.000 VJs και περιλαμβάνοντας ένα πλούσιο αρχείο περισσότερων από 8.000 έργα. Καλλιτέχνες και κοινό έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν σε ένα φυσικό χώρο διαλεκτικής και διάδρασης εκτός του εικονικού πε-

Showcase, conference, roundtables Με βασικό στόχο την παρουσίαση καινοτόμων projects και προϊόντων, λογισμικών, την εξέλιξη συγκεκριμένων τεχνολογιών από το χώρο της video performance, αλλά και ζητήματα όπως η δωρεάν διάθεση λογισμικών και τα πνευματικά δικαιώματα, οι ανοιχτές αυτές συζητήσεις φέρνουν κοντά ακαδημαϊκά ιδρύματα, καλλιτέχνες, ειδικούς και κοινό.

ριβάλλοντος του διαδικτύου απολαμβάνοντας ένα πρόγραμμα το οποίο βασίζεται στον πλου-

VJ Contest

ραλισμό και τη διαρκή εξέλιξη:

Το VJ Torna αποτελεί έναν μοναδικό θεσμό που προσφέρει την ευκαιρία σε performers και κοινό να ζήσουν μία μοναδική εμπειρία. Ο διαγωνισμός διαρκεί καθ’ όλη τη διάρκεια του meeting με τους δημιουργούς να κρίνονται στις κατηγορίες Pre production, VJ Battle champion και VJ Champion.

AV Performances Οπτικοακουστικές performances, DJ και VJ sets, video dance: Στα πλαίσια του βασικού πυρήνα του προγράμματος οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν τα έργα τους προσκαλώντας το κοινό να συμμετάσχει ενεργά.

Workshop Το LPM προωθεί τη διασπορά της γνώσης μέσω των εργαστηρίων. Το πρόγραμμα βασίζεται σε εντατικά πλαίσια, θεωρητικά και πρακτικά, σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας. Οι ομιλητές περιλαμβάνουν καλλιτέχνες, προγραμματιστές κι άλλους ειδικούς, εξειδικευμένους με τα video μέσα. Σκοπός των εργαστηρίων είναι η κατανόηση της πολύπτυχης αυτής τέχνης που ενώνει το πάθος για τις εικαστικές τέχνες με το ενδιαφέρον για την τεχνολογία.

Η δωδέκατη έκδοση του meeting θα πραγματοποιηθεί από τις 24 έως τις 26 Ιανουαρίου 2013 στην Πόλη του Μεξικού, στον πολυχώρο Centro de Cultura Digital – Estela De Luz. Το Athens Video Art Festival όντας official partner της διοργάνωσης θα σας κρατάει ενήμερους για αυτήν την διεθνή πλατφόρμα, όπως και θα σας ενημερώσει για την επόμενη επίσημη έλευση του LPM στην χώρα μας η οποία είναι σίγουρη και προγραμματίζεται για τον Μάρτιο του 2013. Αναλυτικές πληροφορίες για το κάλεσμα συμμετοχής και τη διοργάνωση στον επίσημο ιστότοπο: www.liveperformersmeeting.net

2012 10

55

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Μεταμοντερνισμός και κινηματογράφος όρος «μεταμοντερνισμός», αν εξετασθεί με εντελώς λεξιλογικά κριτήρια, σημαίνει «αυτός που ακολουθεί τον μοντερνισμό». Πρόκειται βέβαια για ένα κίνημα που αφορά βασικά την τέχνη, χωρίς όμως να στερείται, όπως είναι φυσικό, και συμβαίνει άλλωστε και με κάθε καλλιτεχνικό κίνημα, τις επιδράσεις στην κοινωνία, την πολιτική και την οικονομία από τις οποίες και πηγάζει (κάθε κίνημα που εμφανίζεται στην τέχνη άλλωστε έχει τις απαρχές του σε κοινωνικοπολιτικές αλλά και οικονομικές συγκυρίες). Για να εξετασθεί όμως σωστά το κίνημα αυτό του μεταμοντερνισμού αλλά και να είναι κατανοητή αυτή η μελέτη πρέπει αναγκαστικά να αναφερθούμε στο προγενέστερο κίνημα του «μοντερνισμού». Ο «μοντερνισμός» εμφανίστηκε σαν καλλιτεχνικό κίνημα στις αρχές του 20ου αιώνα. Πρόκειται για ένα άκρως ριζοσπαστικό κίνημα που ως βασικό στόχο είχε την ανατροπή των κατεστημένων μορφών και ρευμάτων που κυριαρ-

Ο

χούσαν στην καλλιτεχνική έκφραση ενώ παράλληλα από ένα σημείο και μετά δηλώνει την έντονη αντίδραση στην μαζικοποίηση και εμπορευματοποίηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ο «μοντερνισμός» λοιπόν προσπαθεί να αποδεσμεύσει την τέχνη από την κυρίαρχη λογική και με εργαλείο τον συνεχή πειραματισμό φτάνει στη δημιουργία ενός νέου μοντέρνου και πρωτοποριακού ορθολογισμού πάνω στην καλλιτεχνική δημιουργία, ενός νέου τρόπου σκέψης πάνω στα πράγματα τόσο στην τέχνη όσο και γενικότερα. Εμφανίζονται για πρώτη φορά στις αρχές του αιώνα οι πρωτοπορίες, ένα καθαρά κοινωνικό φαινόμενο, άμεσα συνδεδεμένο με τον «μοντερνισμό», οι οποίες έχουν αυτόν ακριβώς τον ρόλο, να αντιτίθενται δηλαδή τόσο σε κάθε κυρίαρχη λογική όσο και στην αλλοτρίωση που το καπιταλιστικό σύστημα προάγει και να αναζητήσουν την χαμένη αυθεντικότητα τόσο στην τέχνη όσο και στην κοινωνία καθώς και να αποκαταστήσουν τις κοινωνικές αντιθέσεις που αυ-

2012 10

57

ξάνονται συνεχώς εξαιτίας του καπιταλισμού. Ο «μεταμοντερνισμός» τώρα έρχεται ως αντίδραση στο κίνημα αυτό του «μοντερνισμού». Στην πρωτοπορία και τις νέες μορφές και τάσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας ο «μεταμοντερνισμός» έχει να αντιπαραβάλλει την επιστροφή σε ξεπερασμένες τεχνικές και καλλιτεχνικά ρεύματα τα οποία η ίδια η ιστορική και κοινωνική εξέλιξη τα έχει αποβάλλει, με το πρόσχημα πως «εξαφανίσθηκαν» άδικα και πρόωρα λόγω του κινήματος του «μοντερνισμού». Αντίθετα με το προηγούμενο κίνημα, ο «μεταμοντερνισμός» ταυτίζεται με την εξαφάνιση κάθε αυθεντικότητας από την καλλιτεχνική δημιουργία, και προωθεί την εμπορευματοποίηση της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα. Η εμπορευματοποίηση αυτή βασίζεται στην έντονα βιομηχανική κοινωνία της δεκαετίας του 60 (όπου έχουμε και τα πρώτα ψήγματα της μεταμοντέρνας σκέψης) αλλά και αυτής του 80 (που η σκέψη αυτή εδραιώνεται) και μέχρι και σήμερα, όπου κυριαρχεί η μαζική παραγωγή και η αξία της τέχνης σχεδόν ταυτίζεται με την εμπορική της αξία. Επίσης με τη βοήθεια της τεχνολογικής εξέλιξης η καλλιτεχνική δημιουργία αποκαθηλώνεται και γίνεται προσιτή σε όλους, κάτι που αποτελεί βασική επιδίωξη του μεταμοντερνισμού. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως το κίνημα αυτό (αν μπορεί να ονομαστεί κίνημα) προωθεί τον ατομικισμό και διαφωνεί με κάθε συλλογικότητα (τόσο σε καλλιτεχνικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο), αφού τις κρίνει (συλλογικότητες) ως αναποτελεσματικές. Με αυτές τις πληροφορίες λοιπόν μπορούμε να πούμε πως στο σημείο αυτό φαίνεται και η σημασία και ο ρόλος που έπαιξε το διαδίκτυο στη μετάδοση του «μεταμοντερνισμού».

58

10 2012

Από τα τέλη της δεκαετίας του 90 η ψηφιακή τεχνολογία μπαίνει όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα μας και όλο και πιο δραστικά στην καλλιτεχνική δημιουργία (σήμερα θα λέγαμε μάλιστα πως είναι και απαραίτητη). Επίσης είναι ιδιαιτέρως προσιτή σε όλους και θα λέγαμε αρκετά απλή η χρήση της ώστε να χρησιμοποιηθεί ως «καλλιτεχνικό» μέσο από τον οποιονδήποτε. Μια ψηφιακή βιντεοκάμερα ή μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή (εν δυνάμει μέσα για την παραγωγή καλλιτεχνικών δημιουργημάτων) είναι προσβάσιμα στον καθένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο καθένας μόνος του να έχει τη δυνατότητα να φτιάξει ένα μικρό ταινιάκι κλπ. κλπ. Επίσης, σήμερα πλέον όσο ποτέ άλλοτε, έχει τη δυνατότητα να δημοσιοποιήσει την ατομική του δουλειά στο διαδίκτυο ώστε να τεθεί σε «δημόσια» προβολή, κάτι που σίγουρα λειτουργεί δελεαστικά για τον καθένα ώστε να προχωρήσει στη δημιουργία αυτού του ψηφιακού «έργου τέχνης». Επίσης μια δεύτερη «ώθηση» που πρόσφερε το διαδίκτυο στον «μεταμοντερνισμό» έχει να κάνει κυρίως με τον κοινωνικό τομέα. Με το ίντερνετ σήμερα ο καθένας έχει τη δυνατότητα να βρει έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών οποιαδήποτε στιγμή το θελήσει όπως ακόμα να γίνει και ο ίδιος πηγή πληροφοριών δημοσιεύοντας κάτι στο διαδικτυακό χώρο. Συναντάμε λοιπόν μια «έξαρση» της ατομικότητας όσον αφορά την πληροφόρηση του ατόμου αλλά ως έναν βαθμό και τη δράση του κάτι που πολλές φορές δρα ανασταλτικά στη συλλογική δράση μέσα στην κοινωνία, μια δράση που ο «μοντερνισμός» επιδίωκε για την ανατροπή του status quo τόσο στην τέχνη όσο και στην κοινωνία και που ο αντίθετος του «μεταμοντερνισμός» αντιμετώπιζε εντελώς αρνητικά.

AMELIA MUGE, ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΟΒΙΚΑΣ – PERIPLUS ΕΙΔΟΣ: FADOS / REMBETIKO LABEL: UGURU

Ένα ξεχωριστό δισκογραφικό πόνημα τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα (στο εξωτερικό γίνονται συχνά τέτοιες κινήσεις ή μάλλον τέτοιες διεθνείς μουσικές συμπράξεις) έφεραν στο φως που φέγγει πάνω από τα γαλάζια νερά της Μεσογείου η Amelia Muge και ο Μιχάλης Λουκοβίκας ήτοι δυο πολλοί καλοί μουσικοί έχοντας στο ενεργητικό τους, μια συνεπή πορεία στο χώρο του τραγουδιού που το υπηρετούν από τη δική του σκοπιά και προσέγγιση ο καθένας. Αυτές οι δυο διαφορετικές ματιές από δυο μουσικούς που προέρχονται από δυο επίσης διαφορετικούς αλλά ταυτόχρονα τόσο όμοιους λαούς της Μεσογείου γνωρίστηκαν, «συναντήθηκαν», συνομίλησαν, τα είπαν και τα έβαλαν κάτω μέσω διαδικτύου, κάτι που απέφερε και την πρώτη τους κοινή δισκογραφική εργασία που φέρει τον τίτλο Περίπλους. Υπόψιν και πρέπει να διευκρινιστεί σε αυτό το σημείο ότι δεν πρόκειται για μια συνεργασία «στημένη» δηλαδή του τύπου «α τώρα θα κάνουμε ένα δίσκο fados με ρεμπέτικα γιατί έτσι περνάει στον κόσμο» ούτε έχει ως σκοπό να βάλει δίπλα δίπλα παρόμοια μουσικά θέματα που ταιριάζουν ηχητικά και αισθητικά στα αφτιά ψαγμένων και μη ακροατών. Αλλωστε το τελευταίο είναι ένα στοιχείο το οποίο δεν στηρίζεται ούτε σε συνταγές ούτε σε «στημένες» δισκογραφικά «παραγγελίες». Mην ξεχνάμε ότι πρόκειται για δυο μουσικές σχολές με «βαθιές ρίζες» στο παρελθόν όποτε ούτε και εύπεπτο υπάρχει εδώ ούτε μεμπτό χάριν της προσέγγισης που πραγματοποιείται. Το αντίθετο όταν ξανακούς φερ’ ειπείν το «The manges of the tavern» -και- με τη συμμετοχή της Amelia Muge βλέπεις τη μουσικότητα και την άποψη του πράγματος από μια άλλη …οπτική γωνία. Εχει ανάγκη η χώρα μας όπως έχει ανάγκη και η χώρα της Πορτογαλίας και προφανώς και άλλες χώρες από τέτοιες συνεργασίες, τέτοιες «συναντήσεις» σε αυτές τις δύσκολες οικονομικά και κοινωνικά συνθήκες που απαιτούν τολμηρά άλλα αναγκαία εγχειρήματα τέτοιου είδους. Εστω και αν αυτές πραγματοποιούνται αρχικά μέσω διαδικτύου –ίσως είναι ο νέος τρόπος, ποιος ξέρει;-. Για τη οικονομική κρίση δεν είμαι και τόσο σίγουρη ότι θα ξεπεραστεί εύκολα για την «κρίση» της μουσικής όμως δεν έχω καμία αμφιβολία ότι έχει ξεπεραστεί ήδη και η μουσική αρχίζει να γεννιέται ξανά όχι μέσα από στάχτες αλλά από αναζωπυρώσεις ηχητικών ρευμάτων του παρελθόντος. Στο δίσκο έπαιξε μια πλειάδα εξαιρετικών μουσικών τόσο από την Ελλάδα όσο και από τη χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου. Ενδεικτικά αναφέρω: Amélia Muge: voice & guitar of Braga, Michales Loukovikas: voice, accordion, pitos, palmas & percussion, Manos Achalinotopoulos: clarino (folk clarinet) & voice, Kyriakos Gouventas: violin, viola & mandolin, Harris Lambrakis: ney (oriental flute) & recorder, José Martins: percussion, synthesizer, claps & kalimba, Ricardo Parreira: Portuguese guitar, António Quintino: double bass, Filipe Raposo: piano, keyboards & accordion, José Salgueiro: percussion & claps…SPECIAL GUESTS:Hélia Correia, writer: voice, Eleni Tsaligopoulou, singer: voice, Outra Voz, a Guimarães citizens’ choir. Θα το βρείτε από το πορτογαλικό Label, Uguru (με έδρα την πόλη του Γκιμαράες). Ναι θα το βρείτε αλλά εδώ τίθεται ένα ερώτημα: Γιατί τέτοιες εκδόσεις που εμπεριέχουν σαφώς και την …ελληνική πλευρά άρα και το εν δυνάμει ελληνικό κοινό, αργούν να έρθουν στα δισκάδικα, στις μουσικές σκηνές –ή όπου αλλού θέλετε- της χώρας μας; Με ότι αυτό συνεπάγεται… Κατερίνα Χατζή

2012 10

59

GHOST NOTE PROJECT – SENSOMATIC ΕΙΔΟΣ: ΡΟΚ, ΦΑΝΚ, ΨΥΧΕΔΕΛΕΙΑ, ΤΖΑΖ, ETHNIC, TRADITIONAL LABEL: ALL TOGETHER NOW

Ένα γκρουπ που κινείται θα λέγαμε αρκετά αθόρυβα και που δρα, λειτουργεί, επεξεργάζεται, αφουγκράζεται ανακαλύπτει και δουλεύει ήχους όχι βγαίνοντας στο προσκήνιο αλλά έξω από αυτό είναι οι εξαιρετικοί Ghost Note Project. Εξαιρετικοί από όλες τις πλευρές –άγνωστες και μη- που μπορεί να διαθέτει ένα συγκρότημα… το λιγότερο που μπορώ να σκεφτώ τώρα είναι αυτή η λέξη (εσείς βάλτε όποια λέξη σας ταιριάζει αφού βέβαια τους ακούσετε πρώτα), εγώ τους προτείνω ανεπιφύλακτα γιατί πολύ απλά παίζουν …μουσική δεν παίζουν ούτε… δημόσιες σχέσεις, ούτε μάρκετινγκ, ούτε φωτογραφίες στο facebook ούτε κάτι άλλο που στερείται ουσίας (δεν λέμε ότι δεν έχουν σχέση με τα social networking το αντίθετο απλά αυτά εδώ δεν σκεπάζουν τη… σκόνη που κάθεται ωραία πάνω σε κάθε τι ωραίο μουσικά). Παίζουν μουσική και μάλιστα θαυμάσια μουσική που «κουβαλάει» χίλιες δυο επιρροές και μουσικά ρεύματα και νομίζω πως αυτό αρκεί για να τους ακούσει κάποιος μουσικόφιλος που ψάχνει το κάθε τι καινούργιο στα μουσικά πράγματα αυτού του τόπου. Ποιά είναι τα ρεύματα και τα είδη μουσικής που μαζεύονται εδώ; Δεν είναι και ένα και δύο είναι αρκετά δημιουργώντας έτσι απλά ένα ηχητικό σύμπαν (έτσι απλά δεν γίνονται όλα όταν λειτουργούν ελεύθερα;) που σε ταξιδεύει πίσω αλλά και μπροστά στο χρόνο μιας και τα θέματα που αναπτύσσονται εδώ έχουν αρχή, μέση και τέλος(;) Ξυπνάνε μνήμες από παλιότερα μουσικά είδη αλλά και παίζονται τόσο καλά με ήχους που κυλάνε και ισορροπούν ανάμεσα στο ροκ, το φάνκ, την ψυχεδέλεια, ενώ κάποιες φορές ακροβατούν ανάμεσα στη τζάζ και το έθνικ παραδοσιακό στοιχείο. Μα ποιοι είναι επιτέλους οι GHOSΤ NOTE PROJECT; Δημιουργήθηκαν στα στα τέλη του 2009 , όταν οι Ασκληπιός Ζαμπέτας (κιθάρα) , Χρήστος Τσαπράζης (μπάσο) και Γιώργος Τόλιος (τύμπανα) σχηματίζουν τον πυρήνα του συγκροτήματος , ξεκινώντας πρόβες πάνω σε οργανικές μουσικές συνθέσεις. Σύντομα όμως η ομάδα θα… γιγαντωθεί μιας και βλέπουμε μπόλικα και σπουδαία ονόματα να καταφθάνουν στο στούντιο για να πάρουν …θέση σε αυτό το όμορφο μουσικό όχημα, φέρνοντας μαζί τα όργανα και τα …χρώματα τους : Ευγενία Πατίκα (πιάνο και keyboards), Μιχάλης Βρέττας (βιολί), Χρύσανθος Χριστοδούλου (synths και electronics), Στέφανος Λαζαρινός (σαξόφωνο), Γιώργος Αβραμίδης (τρομπέτα), Γιάννης Μαρίνος (τρομπόνι), Γεωργία Νταγάκη (κρητική λύρα), Ηλίας Άϊφαντής (Keyboards) και Ζαμπέτα Ιζαμπέλα (τραγούδι, φωνητικά). Και σαν να μην έφτανε αυτή η μεγάλη μάζωξη εξαιρετικών μουσικών προστέθηκαν ακόμα δύο τόσο στις ηχογραφήσεις όσο και ως σταθερά μέλη του γκρούπ. Πρόκειται για τους Κώστα Παπαχρήστου (τρομπέτα, πιάνο), μέλος των SKARIBAS και Χρήστο (Skaiv) Τρυψιάνη (synths ,electronics). Τέλος η ηχοληψία και η παραγωγή έγινε από τον Χρήστο Μέγα και τον Ασκληπιό Ζαμπέτα και το mastering από τον Τίτο Καργιωτάκη. Ψέμματα: Τέλος εύγε σε όλη τη μουσική ομάδα που με τη δική της αλήθεια έβγαλε κάτι εξίσου όμορφο και αληθινό που έχει αρχή, μέση και τέλος; Όχι βέβαια τέλος δεν υπάρχει εδώ το ταξίδι συνεχίζεται διαρκώς σαν μια κλωστή από ένα κουβάρι που την πιάνεις ξανά και ξανά και με αυτό ξετυλίγεις όμορφες ιστορίες… Κατερίνα Χατζή

60

10 2012

PAUL KARAPIPERIS - SOMETHIN’ LIKE BLUES OR HAUNTED BALLADS ΕΙΔΟΣ: BLUES LABEL: “SHELTER” HOME STUDIO

Ένα CD, με το artwork και τον τίτλο του, δημιουργεί μια δόνηση που μοιράζεται πληροφορίες για το περιεχόμενο του. Στην περίπτωση του Somethin‘ Like Blues or Haunted Ballads, του Πωλ Καραπιπέρη, η οπτική παραίνεση είναι άμεση και πλήρως επεξηγηματική τόσο, όσο και ο τίτλος. Είμαι βαθειά εντυπωσιασμένος από την ακρίβεια του τίτλου, το Γεράκι της Νύχτας φταίει γι αυτό, φαντάζομαι… Το γενικό ύφος είναι μπλουζ. Γιατί, αν δεν είναι μπλουζ οι γρύλλοι και η μοναξιά του Think Way Back, τότε τι είναι μπλουζ, τελικά; Η ενορχήστρωση, απλή, λιτή και έξυπνη, γίνεται η τέχνη της προσωπικής άποψης και της βιωματικής εμπειρίας, που μετατρέπει τα απλά πεντατονικά ριφς σε αλήτικη μουσική του δρόμου, συντρόφια σε όλα τα μοναχικά, βαθειά προσωπικά μονοπάτια αυτού του αχανούς, του γεμάτου με ασάφειες κόσμου, που μπορεί και να είναι μια στιγμή στο σταθμό του Θησείου, όπου υπονοείται με ένα γλυκόπικρο τρόπο η Υπεροχή της Μοναξιάς, μέσω του κλασσικού συμβόλου: της μοναξιάς του σχοινοβάτη. Ο ίδιος ο δημιουργός, κερνάει πιοτό και ενδοσκόπηση, και συνοδεύει όμορφα με τα μπλουζ του τις πικρές αναμνήσεις που, μοιραία, αναδεύονται από τη Λήθη… Εύγε στο shelter home studio (ότι και αν είναι αυτό), όπου έγινε η παραγωγή. Αυτό που ακούω είναι όμορφο, πικρό, ισορροπημένο και, εκτός του ότι με βάζει αμέσως στο κλίμα, με κρατάει εκεί και αφού τελειώσει το cdάκι. Οι ευρηματικές στιγμές και ιδέες, συνεχείς, από έναν αλήτικα τίμιο ποιητή- μουσικό. Πανέμορφη δουλειά! Το ιδιαίτερο χρώμα και το ύφος του τραγουδιστή με έστειλε, κάποιες στιγμές, στον Tom Waits. Δεν είναι καθόλου περιοριστικό αυτό, ο Waits είναι respect και, ήδη το είπα, αυτό συμβαίνει σε στιγμές. Ο δημιουργός κατέχει το έργο του, είναι δικό του και έχει κάθε δικαίωμα να σεβαστεί και να αποτίσει φόρο τιμής όπου γουστάρει. Και γω μαζί του! Ναι, είμαι μαζί με τον δημιουργό του Somethin‘ Like Blues or Haunted Ballads, και ας αποφεύγω να αναφερθώ, προσωπικά και συγκεκριμένα, στον Πωλ Καραπιπέρη, στο μουσικό του background και τις εκτελεστικές, και άλλες, δεινότητες του. Όλα αυτά υπάρχουν, αλλά εδώ έχουμε ένα έργο που γίνεται αμέσως προσωπική υπόθεση, παίρνει τον ακροατή από το χέρι και χάνονται μέσα σε προσωπικές ιστορίες και διαδρομές, εκεί που δεν έχουν σημασία οι ταμπέλες και οι τίτλοι, αλλά η ίδια η μυρωδιά της βροχής, έξω, ή η μουσική του γλυκού κόκκινου (αχχ) κήπου της … Επιπλέον, είναι free downloadable (περισσότερα στο www.smallbluestrap.gr) και υπάρχουν οι στίχοι στο εσώφυλλο. Ο δημιουργός και η παραγωγή μας βοηθάει να μην μπλεχτούμε, να μη τύχει και τον παρεξηγήσουμε, αυτά νοιώθει, αυτά λέει, αυτά τραγουδάει, αυτά παίζει, και αυτά τον κυνηγάνε. Όπως όλους μας…

Νίκος Πάλλης

2012 10

61

ΚΡΙΣΤΗ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ & ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΛΥΒΙΩΤΗΣ: GREEKADELIA ΕΙΔΟΣ: WORLD MUSIC LABEL: RIVERBOAT RECORDS Δεν ξέρω ποιές είναι οι κατάλληλες λέξεις που θα μπορούσα να διαλέξω για να περιγράψω το μεγαλείο αλλά και να τονίσω τη σημασία του «Greekadelia» της Κρίστης Στασινοπούλου και του Στάθη Καλυβιώτη, δυο μουσικών που με ξεκάθαρη στάση και θέση (όχι μόνο στη μουσική) προχωράνε ποικιλοτρόπως μουσικά, συνθετικά, στιχουργικά, αισθητικά. Κυρίως όμως για όλους αυτούς τους καλλιτέχνες που οι δουλειές τους προέρχονται από τα καθ’ ημάς πολιτιστικά περιβάλλοντα άρα και κοινωνικά αφού το πρώτο εφαρμόζεται και λειτουργεί μέσα στο δεύτερο και το δεύτερο δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το πρώτο (φαντάζεστε μια κοινωνία χωρίς μουσικό πλούτο, μεταξύ άλλων, θα έμοιαζε με αθρόα μεν αλλά στείρα προσέλευση ανθρώπων δε και όχι με κοινωνία αφού δεν …κοινωνείται έτσι κάτι σε καμία περίπτωση). Ακόμα και από την καθ’ ημάς Ανατολή, εκεί άλλωστε πατάμε γερά και με τα δυο πόδια και με αυτή πάμε στη Δύση δείχνοντας τα δικά μας μουσικά πράγματα, χρησιμοποιώντας όμως τη δική μας γλώσσα. Ισως επειδή πάντα πίστευα ότι για να παίξει κάποιος μουσική πρέπει να το κάνει παίρνοντας στοιχεία και πράγματα της χώρας του και όχι αναγκαστικά κάποιας … αγγλοσαξονικής προέλευσης. Εδώ άφησαν στην άκρη το σχήμα με το οποίο δούλευαν εδώ και αρκετά χρόνια και που έκαναν περιοδεία σε όλο τον κόσμο έχοντας σαν πρώτη ύλη και σκέψη την δική μας παραδοσιακή μουσική ανακατεμένη με την ψυχεδέλεια και ηλεκτρονικά στοιχεία και συνεχίζουν ως duo πλέον αλλά με την ίδια φιλοσοφία να προσεγγίζει τα θέματα…και μπορεί να ακούμε για πρώτη φορά 13 διασκευές και όχι κάποιο καινούργιο υλικό από τους δυο δημιουργούς, όμως αυτές είναι παιγμένες με άλλο …τρόπο όμως και με άλλη αισθητική. Κάπως έτσι «γεννήθηκε» το Greekadelia (ένα κράμα ελληνικής μουσικής και ψυχεδέλειας ίσως; γιατί όχι?) που κυκλοφορεί από τη Riverboat Records και που ήρθε να συμπληρώσει την εξαιρετική δημιουργική πορεία της Στασινοπούλου και του Καλυβιώτη, μια πορεία που ξεκίνησε επίσημα με τα «Ηχοτρόπια» το 2001, ανεπίσημα όμως με το γκρουπ Σελάνα το 1989 (απλά τότε ο κόσμος δεν τα …καταλάβαινε αυτά άρα και δεν τα …άκουγε προφανώς). Κάπως έτσι «παραδόθηκαν» αυτά τα 13 θέματα που «αγκαλιάζουν» ολόκληρη την παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας όπου και αν υπάρχει αυτή: Στην Ηπειρο, στη Θράκη, στη Μακεδονία, στα νησιά του Αιγαίου που από τότε οι άνθρωποι στα χωριά κάνανε τους πειραματισμούς τους θέλετε, ότι θέλετε… Αλλωστε η λέξη παράδοση αυτό σημαίνει να μην είναι κάτι ακίνητο στο χρόνο, ούτε παγιωμένο σαν αντίληψη, αυτό είναι κάτι μουσειακό που το βάζεις στο αρχείο και δεν το ξαναπιάνεις. Όταν το ξαναπιάσεις όμως το βουτάς ολόκληρο και το ρίχνεις στη δική σου χύτρα ώστε αυτό που θα βγει σηκώνοντας το καπάκι να είναι κάτι άλλο από την πρώτη εκτέλεση, την «παλιά» δηλαδή. Κάπως έτσι προχωράει η μουσική από τα βάθη του χρόνου, κυλάει μέσα στο χρόνο, δημιουργείται μέσα στο χρόνο... και αυτό όσο και αν φαντάζει παράξενο δεν είναι αποτέλεσμα κάποιου «παντρέματος» ούτε κάποιας βαθιάς εσωτερικής διεργασίας, στημένης σαν να είναι μια παραγγελία. Είναι αποτέλεσμα αν θέλετε που βγαίνει αβίαστα από ακούσματα, εμπειρίες, γνώσεις χρόνων που υπάρχουν μέσα στο κεφάλι των τραγουδοποιών και που κάποια στιγμή αυτά εξωτερικεύονται, βγαίνουν προς τα έξω και κυλάνε στο ποτάμι της εξέλιξης των πραγμάτων. Η μουσική δεν χωράει παραγγελίες, η μουσική χωράει ρυθμούς, νότες, κλίμακες, τρόπο έκφρασης και έκφανσης και βαθιά αίσθηση των πραγμάτων, όχι μόνο των μουσικών αλλά γενικότερα. Απλώς κάπου μέσα σε όλη αυτή την καθημερινότητα υπάρχει και η μουσική που κουβαλάει ο καθένας –έτσι και αλλιώς- μέσα του. Ε ωραία εδώ σε αυτόν τον καταραμένο τόπο έχουμε τη δημοτική, παραδοσιακή μουσική. Οσο και αν δεν αρέσει αυτό σε μερικούς “αγγλοαναθρεμμένους”, αυτή έχουμε, τι να κάνουμε τώρα; Αλέξανδρος Γερασίμου

62

10 2012

ΜΑΓΕΚΑΠΑΜΑ – ΜΑΓΕΚΑΠΑΜΑ ΕΙΔΟΣ: OTHER LABEL: ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Ένα από τα σχήματα που οπωσδήποτε πρέπει να αναζητήσει όποιος καταπιάνεται με την παραδοσιακή ελληνική μουσική και τους ελληνικούς δρόμους (και τονίζω και τα δυο και το “οπωσδήποτε” και το να “αναζητήσει”) είναι αυτό το πολύ σπουδαίο συγκρότημα από την Ηπειρο (συγκεκριμένα από την πόλη των Ιωαννίνων) που λέγεται και προφέρεται Μαγεκαπάμα. Πριν έρθω σε επαφή μαζί τους για τις ανάγκες του περιοδικού τούτου, αναρωτιόμουν τι να σημαίνει ΜΑΓΕΚΑΠΑΜΑ. Ωσπου μου λύθηκε η απορία αυτόματα μέσα σε 3 δευτερόλεπτα. Είναι το αποτέλεσμα σχηματισμού των … επιθέτων των μελών του γκρουπ!! Εδώ στο ντεμπούτο του σχήματος ακούμε εννέα συνθέσεις (εξαιρετικά μεταξύ άλλων τα «Kατάθεση», «Στον τροπικό του Καρκίνου» και το σχεδόν οργανικό «Χορός του Tyburn» που θα ζήλευαν πολλοί και … πολύ) οι οποίες αντλούν το υλικό τους από πολλές …δεξαμενές ήχων και τάσεων. Είτε αυτές είναι η ελληνική φολκ, η ροκ, τα ρεμπέτικα, η ηλεκτρονική μουσική. Αλλωστε αυτό δεν έχει σημασία. Σημασία έχει να παίρνεις κάτι, να το δουλεύεις, να το προχωράς και να το πηγαίνεις πιο πέρα. Αν αυτό μένει ακίνητο, μένει παγωμένο στο χρόνο, μπαίνει στο ψυγείο και δεν ασχολείται κανείς μαζί του πέρα από κάτι τύπους εντολοδόχους με εντεταλμένη υπηρεσία που πάνε στα εγκαίνια-μνημόσυνα στα μουσεία και κόβουν τις κορδέλες τελώντας έτσι ένα τρισάγιο. Ε αυτό δεν μπορεί να είναι μουσική μάλλον απαξίωση της μουσικής είναι. Μουσική είναι κάτι που παίζεται παντού, παίζεται με οποιοδήποτε τρόπο αρκεί να υπάρχει αλήθεια, ειλικρινή στάση του καλλιτέχνη και ξεκάθαρη θέση στα πράγματα. Μόνο τότε προάγει κάποιος μουσική. Αλλωστε η μουσική κυρίως προάγεται από ανθρώπους που είναι εραστές της τέχνης, αυτό που υποδηλώνει η σημασία των εννοιών αυτών, ερασιτέχνες δηλαδή και όχι επαγγελματίες. Ετσι έχουν ανοιχτές τις κεραίες τους να δεχθούν τα ερεθίσματα και να έχουν υγιή στάση σε αυτό που κάνουν. Γιατί όλο αυτό είναι ένα αλισβερίσι του παλιού με το καινούργιο που το καινούργιο όμως αναγκαστικά θα πάρει το δρόμο που πρέπει να πάρει ώστε να δώσει και αυτό στοιχεία αργότερα στο επόμενο υλικό που θα σκάσει μύτη... Ε αυτό το πραγματοποιούν στο μέγιστο οι ΜΑΓΕΚΑΠΑΜΑ τους οποίους αποτελούν οι: Μαυρίκη Βίκη: Φωνή, Γερογιάννης Γιώργος: Φωνή, Κωσταδήμας Κώστας: Ακουστική & Ηλεκτρική κιθάρα, Μάνθος Γιάννης: Βιολί, Παπαβραμίδης Θέμης: Μπουζούκι, Ακουστική κιθάρα, Παπαθανασίου Γιώργος: Μπάσο, Παπακώστας Πάνος: Κρουστά, Φλογέρες, Ηλεκτρονικά, Κάτσενος Δημήτρης: Τύμπανα. ΥΓ: Εξαιρετικό μεταξύ άλλων και το εξώφυλλο του δίσκου που αντικατοπτρίζει μια σύνθετη άποψη φολκ ροκ της … ελληνικής υπαίθρου. ΕΥΓΕ! Αλέξανδρος Γερασίμου

2012 10

63

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΜΑΓΕΚΑΠΑΜΑ: Όταν η ελληνική παράδοση συναντά τον σύγχρονο τρόπο έκφρασης και πηγαίνει παρακάτω…

Πότε σχηματίστηκε το γκρουπ των Μαγεκαπάμα και από πού προέρχεται η – πολύ ιδιαίτερη- ονομασία του; Οι Μαγεκαπάμα σχηματίστηκαν γύρω στο 2009 στα Ιωάννινα από άτομα που κατά κάποιο τρόπο συνυπήρχαν σε διάφορες μουσικές σκηνές και ενώ δεν είχαν όλοι τους κοινά ακούσματα υπήρχε κοινή όρεξη για δημιουργία δικών τους τραγουδιών και αναζήτηση προσωπικού ήχου. Έτσι και έγινε.Το όνομά μας ήταν μια ιδέα του Θέμη (μπουζούκι,κιθάρα) και βασικά αποτελεί ένα μίγμα των επιθετών μας… Λίγο κοινότυπο ίσως αλλά εμάς μας ηχεί ωραία. Πραγματοποιήσατε το ντεμπούτο σας στην δισκογραφία με μια εργασία που περιέχει εννέα συνθέσεις. Μιλήστε μας για το υλικό αυτής της δουλειάς.

64

10 2012

Λοιπόν, ο πρώτος ομώνυμος δίσκος ηχογραφήθηκε στα Ιωάννινα με τον Πάνο Παπακώστα πίσω από την κονσόλα κάτω από δύσκολες πολλές φορές συνθήκες, οικονομικές, στρατός κτλ αλλά με βοήθεια από πολλούς φίλους. Περιέχει 7 συνθέσεις σε στίχους και μουσική δική μας, μία μελοποίηση στο «Επέστρεφε» του Κ. Καβάφη και ένα ορχηστικό .Είναι τραγούδια που γράφτηκαν με αγάπη και πολύ ενέργεια και εδώ και αρκετό καιρό παιδεύονταν στα live μας αλλά και στις αμέτρητες τσιπουροκατανύξεις μας(!) Έτσι βρήκαν τελικά και αυτά το χώρο τους. Πως θα χαρακτηρίζατε τη μουσική σας και σε ποιό “ράφι” θα την τοποθετούσατε; Αν και ταμπέλες δεν μας αρέσει να βάζουμε στη μουσική, για χάρη της συνέντευξης θα έλεγα ότι ανήκει στο γενικό φάσμα της ελληνόφωνης

ροκ-ρεμπετικολαϊκής μουσικής με επιρροές από την παράδοση(αμφιβάλλω αν σε κάλυψα!). Τι εμπνέει τους Μαγεκαπάμα όταν γράφουν μουσική και ποιές οι επιρροές των μελών της μπάντας; Όπως προείπα είμαστε άτομα όπου έχουμε αρκετά ετερόκλητες μουσικές ρίζες κι αυτό νομίζω είναι εμφανές με το πρώτο άκουσμα του δίσκου. Έτσι τα τραγούδια μας έχουν επιρροές από την Ελληνόφωνη ρόκ τραγουδοποιία, τα Ρεμπέτικα, την παραδοσιακή μουσική διαφόρων περιοχών αλλά και μουσικές πιο νέες, με τα ηλεκτρονικά στοιχεία αλλά και τις post rock επιρροές να αποτελούν σημαντικό κομμάτι κυρίως των εμφανίσεών μας. Η έμπνευση βρίσκεται σε οτιδήποτε αληθινό. Από ένα ποίημα μέχρι μια «καλημέρα» αρκεί να είσαι ανοιχτός να την δείς. Βγάλατε στο προσκήνιο μια μουσική εργασία όπου είναι ξεκάθαρη η επιλογή του ελληνικού στίχου. Σας απασχολεί καθόλου η επιλογή της γλώσσας αλλά και πως βλέπετε τη χρήση της (ελληνικής και ξένης) στα μουσικά πράγματα, στις ελληνικές παραγωγές; Καταρχήν όλη μας η δραστηριότητα βρίσκεται στα όρια της Ελλάδας με όποια θετικά και αρνητικά στοιχεία εμπεριέχει αυτό, οπότε εκ των πραγ-

μάτων απευθυνόμαστε κατά βάση σε κοινό το οποίο ακούει, διαβάζει ,γράφει, μιλάει, αισθάνεται και ερωτεύεται στην Ελληνική γλώσσα και επειδή και εμείς είμαστε μέρος αυτού του κοινού η Ελληνική γλώσσα αποτελεί το πρωταρχικό εργαλείο για την επικοινωνία μας μέσω του στίχου. Έτσι εκφραζόμαστε πιο σίγουρα αλλά και πιο ολοκληρωτικά. Βέβαια, υπάρχουν πολύ αξιόλογες δουλειές Ελληνικών συγκροτημάτων που έχουν αγγλικό στίχο αλλά θεωρώ ότι εκεί παίζει ρόλο και το ύφος της εκάστοτε μουσικής… Είστε από τα Γιάννενα μια πόλη όπου αποτελεί και τη μόνιμη σας βάση. Πως είναι τα πράγματα εκεί σε μουσικό επίπεδο, από μπάντες, συναυλιακούς χώρους κτλ και συγκριτικά αν θέλεις και με άλλες πόλεις της Ελλάδας; Τα Γιάννενα αποτελούν μια αξιόλογη μουσική δύναμη για την Ελλάδα αλλά δυστυχώς τις περισσότερες φορές αν θες να πετύχεις τους στόχους σου θα πρέπει να φύγεις από την πόλη και κυρίως με μοναδικό προορισμό την Αθήνα. Συναυλιακοί χώροι υπάρχουν αρκετοί αλλά ελάχιστοι με επαγγελματικές υποδομές.Live από την άλλη γίνονται αρκετά και από τοπικές μπάντες οι οποίες βρίσκονται σε εξαιρετικό επίπεδο και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από άλλες πόλεις αλλά και από γνωστούς καλλιτέχνες ενώ και ο κόσμος τις πε-

2012 10

65

ρισσότερες φορές τα στηρίζει. Βλέπεις υπάρχουν και πολλοί φοιτητές όπου συνήθως στηρίζουν αυτούς τους χώρους. Υπάρχουν μουσικοί με πολύ όρεξη και ταλέντο, αλλά λίγα πράγματα μπορούν να ξεφύγουν πέρα από τα όρια της πόλης ή καλύτερα της Ηπείρου θα έλεγα. Πως βλέπετε το μέλλον της ελληνικής δισκογραφίας και ποιός πιστεύετε ότι θα είναι ο επόμενος τρόπος διανομής της μουσικής ; Το μέλλον στη δισκογραφία πρέπει να έρθει από τους ίδιους τους μουσικούς αυτοί πρέπει να έχουν το πρώτο λόγο στο έργο που θα παραδώσουν στον ακροατή εκεί είναι όλη η ουσία. Βέβαια στους μουσικούς θα πρέπει να συγκαταλέξουμε και τους μηχανικούς του ήχου όπου παίζουν δραστικό ρόλο σε μια παραγωγή. Ολόκληρη η δισκογραφία και η διανομή της μουσικής στηρίχτηκε στο εφήμερο, με αποτέλεσμα, η ουσία να χάσει την αξία της. Βασικό ρόλο βέβαια στο όλο σκηνικό παίζει και η ΑΕΠΙ αλλά αυτό είναι ένα άλλο ολόκληρο θέμα. Γενικά πάντως το μέλλον

66

10 2012

είναι αυτό, που θα μας οδηγήσουν να είναι. Δηλαδή το internet. Δίχως αυτό πια, δεν μπορείς να μιλάς για μουσική. Τραγικό δεν είναι; Δεν ξέρω αλλά φοβάμαι πως όλο αυτό το στημένο πράγμα της ελεύθερης διακίνησης της μουσικής μέσω του διαδικτύου θα μας οδηγήσει σε λάθος αποτελέσματα .Ήδη το νιώθω και από τον εαυτό μου πως στο τέλος θα φτάσουμε στην ταχυφαγεία της μουσικής. Βέβαια το Internet είναι το μέσο .Το θέμα είναι η χρήση που του κάνεις. Ίσως να είμαι και εγώ της παλιάς σχολής… Προτιμάμε τα χειροπιαστά πράγματα αυτά που άμα τα χάσεις στεναχωριέσαι πραγματικά. Και η μουσική κατά τη γνώμη μου έτσι οφείλει να είναι. Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική. Τελικά είναι ζευγάρι αυτά τα δυο; Καθετί στο σύμπαν ψάχνει αιώνια το άλλο του μισό αυτή είναι η κατάρα μας. Έτσι και η μουσική. Ίσως για την εποχή μας οι διαδικτυακοί κόμβοι να είναι το ζευγάρι της. Ποιός ξέρει; Το μόνο σίγουρο είναι πως μέσω των διαδικτυακών κόμ-

βων αλλά και των free press περιοδικών καλή ώρα σαν και το δικό σας βλέπεις και ακούς δουλειές που παλαιότερα δεν φανταζόσουν καν. Έχουν έρθει όλα πιο κοντά σου. Εν μέσω οικονομικής κρίσης θεωρείτε ότι τώρα βγαίνουν προς τα έξω δουλειές, καλλιτεχνικές απόψεις έστω και με low badget παραγωγές; Μέσα στα δύσκολα η τέχνη δίνει το παρών “δείχνοντας” την δυναμική, το χαρακτήρα που εκ φύσεως διαθέτει; Η οικονομική κρίση είναι ανθρώπινο δημιούργημα αλλά δεν αφορά την τέχνη αυτό (που επίσης με τη σειρά της είναι ανθρώπινο δημιούργημα). Θέλω να πω πως ακόμα και ο πιο φτωχός και ο πιο ταπεινός μπορεί να κάνει τέχνη. Το αν θα ανταμειφτεί γι’ αυτή η αν θα μπορέσει να κάνει την τέχνη του με τα μέσα που θέλει είναι άλλο θέμα και εκεί έρχεται η έννοια οικονομία. Ξέρεις είναι πολύ πιο εύκολο να πεις δεν μπορώ να το κάνω παρά να κοπιάσεις για κάτι έστω και άυλο όπως είναι η μουσική. Η τέχνη θα δίνει πάντα το παρών της

απλά εμείς θα στρέφουμε την ελπίδα μας προς αυτή στις δύσκολες στιγμές. Το θέμα είναι σε αυτές τις δουλειές που δίνουν όπως λες το παρών αν υπάρχει αυθεντικότητα και αδιαλλαξία ή αν κρύβονται δευτερεύοντα συμφέροντα χειραγώγησης και ανεμελιάς… Τα επόμενα σχέδια των Μαγεκαπάμα είναι… Αυτή την περίοδο και λόγω πρωινών δουλειών βρισκόμαστε σε φάση ηρεμίας, ψάχνοντας ταυτόχρονα για κάποια εταιρεία η οποία θα μας βοηθήσει να κυκλοφορήσουμε το δισκάκι μας. Ευελπιστούμε αυτό να γίνει σύντομα ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε και κάποια συναυλία παρουσίασης του δίσκου που εδώ και αρκετό καιρό σκεφτόμαστε. Ευχαριστούμε για την στήριξη, συνεχίστε έτσι την υπέροχη δουλειά σας!

ΛΙΝΚ https://el-gr.facebook.com/MagekapamaBand

2012 10

67

Κείμενο: Νίκος Πάλλης

21 Δεκεμβρίου 2012: Οι καλλιέργειες φυτών και οι προφητείες καταστροφής των Μayas

Β

ρισκόμαστε στο κέντρο της δράσης πια, έτσι η ιδέα να προσεγγίσουμε το θέμα ‘’καταστροφή 2012’’ από την κοινωνιολογική του πλευρά, θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ ενδιαφέρουσα. Η βάση για αυτό το συλλογισμό είναι ότι μπορούμε, άμεσα, να παρατηρήσουμε ό,τι μας αποκαλύπτεται στη διάρκεια της έρευνάς μας, γύρω μας και μέσα μας. Τα δεδομένα είναι σχετικά λίγα, αλλά αρκετά σαφή. Μια πέτρινη σκαλιστή πλάκα, που ανακαλύφθηκε το 1915, σε μία αρχαιολογική τοποθεσία του Μεξικού, το Ελ Τορτουγκέρο (η χελώνα) και είναι γνωστή ως Μνημείο 6 ή Λίθινη Πλάκα του Τορτουγκέρο, μας αφηγείται τις ιστορίες ενός σουπερ ήρωα των Μάγιας, του ηγεμόνα Μπαχλάμ Ατζάου ή Balam Ahau ή Apho Bahlam, ο οποίος, μεταξύ άλλων ανδραγαθημάτων, λογάριαζε να την κάνει για πάντα, μαζί με τον θεό Κουκουλκάν, από το μάταιο τούτο ηλιακό σύστημα, μέσα από την ισχύ που θα του εξασφάλιζε ένα συμπαντικό γεγονός που θα συνέβαινε το 2012. Τελεία εδώ, και κοινωνιολογικές σχετικές αναφορές: η 21η Δεκεμβρίου είναι γνωστή ημέρα συμβολικού θανάτου του Φωτός, εξ αιτίας της σχέσης της με το χειμερινό ηλιοστάσιο που φτιάχνει την μεγαλύτερη νύχτα του έτους. Μετά από αυτή τη νύχτα, έρχεται η 25η Δεκεμβρίου, οπότε το Φως γεννιέται. Το γεγονός, επειδή είναι συμπαντικό, μπορεί και να προβλεφθεί και να μελετηθεί, επειδή συμβαίνει στον περιβάλλοντα την γη ουράνιο χώρο. Γι αυτό οι τρεις Μάγοι ξέρανε που να ψάξουν, τη χρονιά της γέννησης του Χριστού φωτός, Αλλιώς, πώς; Με μάγια; Συνεχίζουμε από την τελεία: Ο τυπάκος ο Μάγια, λοιπόν, ως ήρωας- ηγέτης- ιερέας, γνωρίζοντας τα σημάδια που χρησιμοποιούσαν οι θεοί των Μάγιας, για να έρχονται στη Γη από το σπίτι τους στην Αφροδίτη, υπολόγισε ότι θα ήταν έτοιμος το 2012 να φύγει μαζί τους από το

ηλιακό σύστημα για πάντα, προφανώς επειδή, με το προχωρημένο αστρονομικό σύστημα των Μάγιας (το δικό τους ημερολόγιο είναι πιο ακριβές από το δικό μας, του δυτικού κόσμου), γνώριζε την διέλευση της Γης από την σκουληκότρυπα, την ενεργειακή προέκταση της μαύρης τρύπας που βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας. Εδώ είναι αναγκαία μια διόρθωση: Το κείμενο στην πλάκα αναφέρεται στην 23η, περίπου, δηλαδή τις τελευταίες ώρες της 22ας και τις πρώτες της 23ης Δεκεμβρίου 2012. Και αναφέρεται σε διελεύσεις θεών και ανθρώπων ψαγμένων, και είσοδο στον επόμενο κύκλο, δεν μιλάει για καμιά καταστροφή (σε αυτή την καταγραφή, τουλάχιστον, γιατί οι Μάγιας, γενικά, φαίνεται να συμφωνούν με τον Νοστράδαμο περί καταστροφής της Γης το 3.114 μ.Χ., αλλά αυτή η χρονιά μας πέφτει λιγάκι μακριά, για να ανησυχούμε από τώρα). Είναι προφανές ότι δημιουργούνται παρεξηγήσεις και ασύμμετρες παραποιήσεις των στοιχείων εδώ. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο να κα-

2012 10

69

τανοήσουμε αν είναι ομαδική, συλλογική ανάγκη του συλλογικού ασυνείδητού μας, ή, απλώς, άλλος ένας τρόπος προώθησης προϊόντων, άλλο ένα κόλπο marketing, άλλη μια φαιά πλύση εγκεφάλου που, έτσι κι αλλιώς, υφιστάμεθα ποικιλοτρόπως όλοι μας, ως υποψήφιοι καταναλωτές. Και, το γνωρίζετε, ακόμα και αν δεν ψωνίσουμε, εμείς προσωπικά, αν το κουβεντιάζουμε, γινόμαστε η καλή διαφήμισή τους, και μάλιστα τσάμπα! Σαφώς, το να προσθέτουμε, ως άνθρωποι, λίγο ‘’φευγιό’’ από την σκληρή καθημερινότητα με παραμύθια, ποιήματα, ωδές και θρύλους λαϊκής κατανάλωσης, ήταν, για χιλιετίες, μια εξαιρετική πρακτική για να παραδοθούν διδασκαλίες και συμβουλές από γενιά σε γενιά, κυρίως για τον κόσμο που δεν είχε πρόσβαση σε πιο εξειδικευμένη γνώση, λόγω χαμηλού βιοτικού ή ταξικού επιπέδου. Όμως, σήμερα, αφού η κοινωνία της Πληροφορίας είναι εδώ, πανταχού παρούσα, πια, στην καθημερινότητα μας, φαντάζει λίγο απίθανο το να διαδίδεται μια φήμη απλά, τερατολογικά και κουτσομπολίστικα. Παρ’ όλα αυτά, η τέχνη του μάρκετινγκ, της προώθησης, έχει ενδελεχώς μελετήσει τα κενά της πανοπλίας μας, έχει βρει τα πιθανά

70

10 2012

αδύνατα σημεία και έχει αναπτύξει τρόπους διείσδυσης στις άμυνές μας, καλλιεργώντας προσεκτικά κάποιες ποιότητες όπως τρομολαγνεία, καταστροφολογία, πεσιμισμό, μηδενισμό, κουτσομπολισμό, απομάκρυνση από την σοβαρή έρευνα, εύπεπτη απορριπτικότητα των πάντων, μοιρολαγνεία και αποδοχή όλων των ενοχικών και άλλων συνδρόμων που εξυπηρετεί τους χειριστές μας να διακατεχόμαστε, προκειμένου αυτός που πληρώνει το μάρκετινγκ, να μπορεί να μας κοντρολάρει κατά τα γούστα του, φροντίζοντας να καλλιεργήσει εγκέφαλους φυτικούς, που θα καταπίνουν αμάσητο οτιδήποτε, όπως λ.χ. το ότι οι λαθρομετανάστες φταίνε για τα δεινά του Μνημονίου. Άλλη μια κλασική περίπτωση δημιουργίας μαζικής συνείδησης που κατευθύνει την εκτόνωση σε άσχετο- και ανώδυνο- στόχο. Ναι, οι πολυεθνικές, οι θρησκείες, κυβερνήτες, γενικά ο μηχανισμός εξουσίας και έλεγχου αρέσκεται στο να καλλιεργείται η άγνοια και η ψυχολογική αποδυνάμωση μέσω του συλλογικού, ασυνείδητου φόβου, και όσο μπορούν μας υποβάλλουν σε αυτούς τους φόβους ή, τουλάχιστον, καταβάλλουν ικανές προσπάθειες. Φυσικά δεν είναι ο μόνος τρόπος, Είναι ένας από τους πολλούς. Φανατισμός, ιεροπληξία, πατριδοπληξία, παρωχημένες ιδέες, εμμονές, αδικία και υποκριτική συμπεριφορά, διδασκαλία όχι της Γνώσης, αλλά της υποκρισίας, της υποτέλειας και του πασαλείμματος, είναι μερικές άλλες σχετικές προσεγγίσεις του συστήματος εξουσίας για έλεγχο του πνεύματος και της ψυχής μας, της ευφυΐας μας της ευθυκρισίας μας και του δικαιώματός μας να διαμορφώσουμε ένα όμορφο, ανθρώπινο παρόν για εμάς και τα παιδιά μας. Και σαφώς, ο καθένας μας έχει δικαίωμα να πιστεύει ότι θέλει, ακόμα και ότι ο γάιδαρος πετάει, και φαίνεται ότι, κάποιες φορές, χρειαζόμαστε να δημιουργήσουμε κάτι, που θα μπορούμε να το κοιτάμε με δέος, για να μας υπενθυμίζει τον μακρύ δρόμο που έχουμε για την πραγματική Ελευθερία, την απελευθέρωση της ύπαρξής μας από τους περιορισμούς της ύλης, έτσι ακριβώς όπως προτίθεται να πράξει και ο φιλαράκος μας, ο Μπαχλάμ Ατζάου, στις 23 Δεκεμβρίου του 2012. Του ευχόμαστε ολόψυχα να τα καταφέρει!!!

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

UNIMA-ΕΛΛΑΣ: Εκεί που το κουκλοθέατρο «ανασαίνει»… Τις ερωτήσεις απαντά ο Στάθης Μαρκόπουλος, πρόεδρος της UNIMA-ΕΛΛΑΣ Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στο όνομα UNIMA-ΕΛΛΑΣ; Η Διεθνής UNIMA (Uninon International de la Marionnette) είναι ο πιο παλαιός διεθνής θεατρικός οργανισμός και ιδρύθηκε το 1929, στην Πράγα. Από τότε επεκτάθηκε και έχει τοπικά κέντρα σε 80 περίπου χώρες και είναι ισότιμο μέλος της UNESCO. Το Ελληνικό Κέντρο ιδρύθηκε το 1990 στην Ύδρα, όπου ο Michael Meschke (μεγάλος δάσκαλος και σκηνοθέτης του Marioneteatern της Στοκχόλμης) διοργάνωνε ετήσιο Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου. Ποια φιλοσοφία διέπει την UNIMA; Η UNIMA είναι μια ανοικτή οργάνωση (σύλλογος) που ενώνει όλους τους επαγγελματίες, ερασιτέχνες και φίλους του κουκλοθεάτρου, με

72

10 2012

οποιονδήποτε τρόπο κι αν εννοεί κανείς αυτή τη λέξη. Προωθεί την τέχνη της κούκλας και προσπαθεί αφενός να βοηθήσει τους κουκλοπαίκτες στη δουλειά τους κι αφετέρου να την φέρει πιο κοντά στο κοινό. Πολύ σημαντική όψη του θέματος είναι οι “οικογενειακές” σχέσεις που διέπουν την ένωση και έχουν αποδειχτεί ικανότατη προϋπόθεση για συλλογικές δράσεις σε οργανωτικό, αλλά και ουσιαστικό επίπεδο. Οι κούκλες μας ενώνουν και αυτές μας οδηγούν. Πόσοι θίασοι κουκλοθεάτρου υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και πως βλέπετε την εξέλιξη τους; Οι επαγγελματικοί θίασοι πρέπει να είναι γύρω στους 50 με 60 σε όλη την χώρα. Πάντως, ειδικά τα τελευταία δέκα χρόνια, ο κλάδος είναι σε τρομερή “άνθιση” και κάθε χρόνο ξεπηδούν και νέες ομάδες/άτομα που “μπαίνουν στο χορό” με σοβαρές προθέσεις. Όσον αφορά την ποικι-

λομορφία, αυτή τη στιγμή υπάρχει και στην Ελλάδα όλη η γκάμα τεχνικών, σκηνικών, αισθητικών και δραματουργικών επιλογών που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη. Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι με χαρά μου βλέπω τους νέους ελληνικούς θιάσους να επιμένουν στην αξία της κούκλας και της εμψύχωσής της, παρά την τάση ή “μόδα” που επικρατεί σε άλλες χώρες η κούκλα να παίζει δευτερεύοντα ρόλο σε μια παράσταση όπου ο ηθοποιός έχει τον πρώτο. Γενικά νομίζω ότι ο χώρος μας είναι πολλά υποσχόμενος καθώς έχει εμπλουτιστεί από μια μαγιά ανθρώπων καλλιεργημένων με φρέσκο μάτι που όμως σέβονται και πάνε παραπέρα αυτό που θα λέγαμε παράδοση. Διατηρείτε ένα μόνιμο χώρο, ανοικτό στο κοινό, το Κέντρο Κουκλοθέατρου όπου μεταξύ άλλων υπάρχει και δανειστική βιβλιοθήκη για το κοινό. Πείτε μας για αυτή αλλά και γενικότερα για το πληροφοριακό υλικό που μπορεί να βρει κανείς για την UNIMA ΕΛΛΑΣ. Από το 1990 που γεννήθηκε η UNIMA έχει “στήσει” διάφορα στέκια κατά διαστήματα (με πιο πρόσφατο το Κέντρο Κουκλοθεάτρου στους Αγί-

ους Αναργύρους), που όμως αναγκαστήκαμε να τα κλείσουμε ανωτέρα βία καθώς όλη η δραστηριότητά μας χρηματοδοτείται από τις συνδρομές και την εθελοντική εργασία των μελών. Εδώ και 4 χρόνια συνεργαζόμαστε με το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, το οποίο μας έχει “υιοθετήσει” και φιλοξενεί τόσο την γραμματεία μας, όσο πολλές από τις δράσεις μας. Στις 2 Δεκεμβρίου εγκαινιάσαμε τη Δανειστική Κουκλοθεατρική Βιβλιοθήκη η οποία στεγάζεται στο φουαγιέ του Ιδρύματος, κατασκευάστηκε από μέλη της UNMA και περιλαμβάνει ήδη 150 επιλεγμένους τίτλους της διεθνούς βιβλιογραφίας, αλλά και περί των 100 DVD με οπτικό υλικό από παραστάσεις, φεστιβάλ κ.α. Υπάρχει αναγνωστήριο και υποδομή για επι-τόπου “εξερεύνηση”, αλλά ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να γίνει και μέλος της βιβλιοθήκης και να δανειστεί υλικό (χωρίς να είναι μέλος στην UNIMA). Στη επίσημη σελίδα σας διαβάζουμε πως “δραστηριοποιείται πολύπλευρα, οργανώνοντας εκδηλώσεις, εργαστήρια, ομιλίες, εκθέσεις, εκδίδοντας βιβλία, το περιοδικό ΝΗΜΑ

2012 10

73

74

και άλλα ενημερωτικά έντυπα”. Μιλήστε μας για όλες αυτές τις πολυποίκιλες δραστηριότητες του τμήματος της UNIMA.

Πόσα μέλη αριθμεί αυτή τη στιγμή η UNIMA και πως μπορεί κάποιος να γίνει μέλος της;

Θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή η πιο σημαντική δράση μας είναι η σταθερή παρουσίαση παραστάσεων στο ΙΜΚ, κάθε Κυριακή 11:30, από θιάσους μέλη μας. Το λέω αυτό γιατί το κουκλοθέατρο είναι πρώτα απ’ όλα θέατρο και άρα ο καλύτερος τρόπος να το μεταδίδεις είναι οι ζωντανές παραστάσεις. Ζωντανές παραστάσεις όμως έχουμε παράξει και συλλογικά (με πιο πρόσφατη το δρώμενο που παρουσιάσαμε στα πλαίσια του Πανευρωπαϊκού Συλλαλητηρίου στις 14 Νοέμβρη). Κορυφαίο γεγονός της χρονιάς είναι πάντα ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Κουκλοθεάτρου (21 Μάρτη), μια τριήμερη γιορτή γεμάτη παραστάσεις, δρώμενα, εργαστήρια, εκθέσεις, παρουσιάσεις κλπ. Για μας συμβολίζει και υλοποιεί έμπρακτα την ένωσή μας και δίνει στο κοινό τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με πολλές από τις όψεις της τέχνης μας. Όπως πέρυσι, ο φετινός εορτασμός θα γίνει στην Τεχνόπολη, στο Γκάζι. Εκτός από αυτά οργανώνουμε και πιο ειδικές εκδηλώσεις: εργαστήρια (για κουκλοπαίκτες, για εκπαιδευτικούς, για παιδιά κα), θεματικά συμπόσια, ημερίδες, εκθέσεις κλπ. Οι εκδόσεις είναι ένα ακόμα μέλημά μας καθώς η ελληνική βιβλιογραφία είναι πενιχρή.

Αυτή τη στιγμή τα μέλη μας είναι περί τα 140 πανελλαδικά. Μέλος της Ένωσης μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για τις κούκλες, είτε τις χρησιμοποιεί σε κάποιο τομέα της δουλειάς του είτε όχι.

10 2012

Παγκόσμια Ημέρα Κουκλοθεάτρου... Πείτε μας κάποια πράγματα για τις εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στην Αθήνα αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας με αφορμή τον εορτασμό της κουκλοπαικτικής αυτής μέρας. Όπως είπα και πριν, η Παγκόσμια Ημέρα Κουκλοθεάτρου είναι η γιορτή μας και αυτό θέλουμε να αποπνέει. Τα τελευταία δύο χρόνια πράγματι έχουν διοργανωθεί δράσεις και σε άλλες πόλεις (Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Κρήτη) από φίλους που ζουν εκεί και αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι της κούκλας αυξάνουν και οργανώνονται. Επαναλαμβάνω ότι παρά το γεγονός ότι επαγγελματικά –με όρους αγοράς- είμαστε “ανταγωνιστές”, συμμετέχουμε και βάζουμε τον καλύτερο εαυτό μας σε κοινές, συλλογικές δράσεις σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε κι άλλες πλευρές μας, αλλά και να δηλώσουμε ότι ο συμφεροντολογικός πραγματισμός δε μας έχει συνθλίψει ακόμα. Πιστεύω ότι ο

τρόπος με τον οποίο οργανώνονται οι δράσεις αντανακλάται τόσο στο περιεχόμενο όσο και στην αίσθηση που αποκομίζει ο θεατής και αυτά αποτελούν ένα αισιόδοξο μήνυμα προς τον κόσμο. Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, αντίθετα τα μέσα αποκαλύπτουν τον σκοπό. Η κρίση μπορεί να βαθαίνει όμως σε πείσμα των καιρών η τέχνη του κουκλοθεάτρου αλλά και κάθε μορφή τέχνης δείχνει να εμβαθύνει στο κομμάτι που “οφείλει” να δώσει βάρος και να το πάει παραπέρα. Που οφείλεται αυτή η εκ διαμέτρου αντίθετη κατάσταση που συμβαίνει στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες που έχουν πληγεί σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο; Η απάντηση είναι ότι εμείς απλά κάνουμε τη δουλειά μας και προσπαθούμε να την κάνουμε όσο καλύτερα μπορούμε. Όχι για να είμαστε “ανταγωνιστικοί” ή “παραγωγικοί” ή “καινοτόμοι” και άλλες τέτοιες υποκριτικές αρλούμπες, αλλά γιατί μόνο έτσι μπορούμε να την κάνουμε. Το κουκλοθέατρο απαιτεί και προτάσσει ένα πολιτισμό της υπευθυνότητας και της αυτοθυσίας στο έπακρο του οποίου δυστυχώς υπολειπόμαστε, αλλά μας είναι αδιανόητο να μην προσπαθούμε. Για τους κουκλοπαίκτες που βρισκόμαστε στην υπηρεσία άψυχων αντικειμένων προκειμένου να ζήσουν ως υποκείμενα, οι αυτονόητες απαιτήσεις του μάστορα απ’ τον εαυτό του είναι ένα καθημερινό ζητούμενο, ένα σιωπηρό πρακτικό και όχι ιδεολογικό πρόταγμα ενάντια σε κάθε είδους κρίση –από το κρυολόγημα έως τις κρίσεις της καπιταλιστικής οικονομίας.

H UNIMA, κάθε Κυριακή, διοργανώνει παραστάσεις κουκλοθεάτρου στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Πείτε μας κάποια πράγματα για αυτές τις φετινές παραστάσεις. Είναι όλες αξιόλογες άρτιες επαγγελματικές παραγωγές, με ποικίλη θεματολογία και τεχνική, από κουκλοπαίκτες που δουλεύουν νύχτα-μέρα για την μία ώρα μπροστά σας. ΜΗΝ ΤΙΣ ΧΑΣΕΤΕ! Ενημερωθείτε για το πρόγραμμα από το www.unimahellas.org και www.mcf.gr και ΤΡΕΞΑΤΕ! Ο άνθρωπος πρέπει να επισκέπτεται τακτικά το κουκλοθέατρο για να έχει σώας τας φρένας.

Τα επόμενα βήματα της UNIMA ΕΛΛΑΣ είναι… Κριτική ματιά στα προηγούμενα βήματα και αναζήτηση προκλήσεων μεταξύ μας για νέες περιπέτειες. Δυναμικές αυτο-οργανωμένες παρεμβάσεις σε κάθε επίπεδο, συνεργασία με άλλους φορείς και δίκτυα και μετάδοση της εμπειρίας σε περισσότερους φίλους ώστε να μπορούν να γίνονται πράγματα παράλληλα, χωρίς κεντρική διεύθυνση και επιφόρτιση λίγων με πολλές αρμοδιότητες. Επίσης μια διεύρυνση των διεθνών επαφών μας με στόχο την πιο εκτεταμένη ανταλλαγή με τους ομότεχνους άλλων χωρών. ΛΙΝΚ http://www.unimahellas.org/

2012 10

75

ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΚΙΚΗ, ΕΡΩΤΑΣ ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ, ISBN: 139789605371166, Εκδότης: ΑΠΟΠΕΙΡΑ, Χρονολογία Έκδοσης: Δεκέμβριος 2009, Αριθμός σελίδων: 84, Διαστάσεις: 21x14

Αλεξάνδρα Κανάκη, Yoga: Ελιξήριο ζωής. Χάθα γιόγκα: Η γιόγκα των δυτικών: Τι είναι γιόγκα: Ασκήσεις γιόγκα, διαλογισμός, Δρόμων, 2012, 143 σελ., ISBN 978-960-694-104-7, Τιμή € 14,91

Έχουν κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία για τη γιόγκα και πολλά από αυτά είναι θαυμάσιες εργασίες. Παρ' όλα αυτά, στις σελίδες αυτού του βιβλίου οι αναγνώστες, τόσο αυτοί που, απλά, ενδιαφέρονται να μάθουν για τη γιόγκα, όσο και οι προχωρημένοι στις πρακτικές της ή, ακόμα, και οι εκπαιδευτές γιόγκα, θα βρουν ένα πολύ εύχρηστο εργαλείο-οδηγό με πληροφορίες, εύστοχες υπενθυμίσεις, τεχνικές, ασκήσεις και επιστημονικές αναφορές που αφορούν την υγεία, την ανατομία, τη διατροφή, την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, αλλά και μύθους και πραγματικότητες σχετικές με τη θρησκεία και τη φιλοσοφία της γιόγκα. Η Χάθα Γιόγκα, με τις σωματικές και τις αναπνευστικές της ασκήσεις, είναι περισσότερο προσαρμοσμένη στον τρόπο ζωής των Δυτικών. Στην Ελλάδα ακούγονται πολλές αντιφατικές γνώμες σε σχέση με την επιστήμη της γιόγκα, καθώς και πολλές θεωρίες για το τι ακριβώς είναι. Η συγγραφέας έχει επικεντρωθεί στη χρήση απλής, κατανοητής γλώσσας, αποφεύγοντας την εκτεταμένη χρήση της σανσκριτικής γιόγκικης ορολογίας. Μέσα από την άμεση πληροφόρηση, για την απλή δομή και τον σκοπό των τεχνικών που μπορεί να εφαρμόσει κανείς στον εαυτό του, επιχειρεί να προσφέρει τα κατάλληλα ερεθίσματα στους αναγνώστες, ώστε να αποκτήσουν περισσότερες ιδέες για το πόσο καλύτερη, ποιοτικά, μπορούν να κάνουν τη ζωή τους, αλλά και να βοηθήσει να προχωρήσουν στην ένταξη αυτών των ιδεών στην καθημερινότητά τους.

78

10 2012

Δημήτρης Επικούρης, 15 σταγόνες βροχής σ' έναν ωκεανό από μπλουζ ιστορίες, Βασισμένο στο album του Παύλου Καραπιπέρη με τίτλο: " Fifteen Raindrops In An Ocean of Blues Tales", Δρόμων, 2012, 74 σελ., ISBN 978-960-694-127-6, Τιμή € 8,52 Κοίτα φίλε, Μην αποπειραθείς να διαβάσεις αυτό το μικρό βιβλίο, άμα δεν ακούσεις το CD του Παύλου του Καραπιπέρη. Να το ακούσεις πολλές φορές και να αφήσεις τα αλήτικά του μπλουζ να μπούνε μέσα σου σαν το μυρωδάτο λικέρ που γλιστράει ζεστά και γλυκά μέσα στο λαρύγγι το καταχείμωνο, δίπλα από ένα κούτσουρο που καίει και με μυαλό ορεξάτο για ταξίδια μακρινά στα βάθη των ανθρώπινων αισθήσεων και παραισθήσεων που δεν έχουνε τέλος και αρχή. Θα πρέπει να σου πω πως χωρίς αυτή τη μουσική εγώ δεν θα έγραφα τίποτα. Είναι το στυλ του Παύλου τέτοιο που μου ταξινόμησε τις σκέψεις μου και μου έβγαλε έξω πράγματα που είχα μέσα μου να κουρνιάζουν από προηγούμενα ταξίδια μου στη γη των ιδιαίτερων ανθρώπων όπως εσύ. Είσαι άτομο ιδιαίτερο. Δεν είσαι τυχαίος για να ακούς αυτή τη μουσική, επιτρέποντας στα μπλουζ να μιλάνε στα σωθικά σου. Είσαι και εσύ νεραϊδοχαϊδεμένος, όπως όλοι εμείς που ξεστρατίζουμε επικίνδυνα από τη ζελατίνη της πλαστικής διασκέδασης των πρωϊνάδικων, των τηλεμαϊντανών, των διασκεδαστών της δεκάρας, των "γιαλαντζί καλλιτεχνών", των "περίπου" αντρών, των "ροζ" επαναστατών και της φτήνειας που μας ταΐζουν. Χαλάρωσε, λοιπόν, και άσε τον Παύλο να ξεναγήσει και εσένα σε κόσμους μυστικούς μέσα από το δικό του ηρωικό, πλούσιο και αμόλυντο ψυχισμό. Άσε τον να γίνει ο ξεναγός σου σ' αυτό το ταξίδι, θα ήθελα μονάχα, όταν τελειώσεις το άκουσμα αυτού του CD και το διάβασμα αυτού του μικρού πονήματος, να έχουνε μεγαλώσει τα φτερά της λευτεριάς της δικής σου, της καταδίκης σου φαντασίας. Εύχομαι ολόψυχα να εξακολουθήσεις να σεργιανάς εκεί που μιλάνε μονάχα οι ψυχές ανθρώπων ατόφιων και ιερών. Εύχομαι να συνεχίσεις να ονειρεύεσαι όπως όλοι εμείς που αποφασίσαμε πως μιας και βρεθήκαμε στη ζωή, είναι καλύτερα να πολεμάμε μάταια απ' το να ζούμε μάταια. Καλό σου ταξίδι. Έλλη Κιούση Θεοδωράκη, «Εδώ Πολυτεχνείο», Αλήθεις και Ψέματα, Εκδόσεις Δρόμων. Το Χρονικό του Πολυτεχνείου διηγείται τα γεγονότα όπως τα είδαν και τα έζησαν γνωστοί λογοτέχνες και δημοσιογράφοι της εποχής, ανάμεσά τους κι εγώ που τα κατέγραψα. Οι «Παπαρούνες του Νοέμβρη” είναι μία μουσική δουλειά με 11 τραγούδια. Πήρε το όνομά της, από τον τίτλο του ομώνυμου τραγουδιού και συμβολίζει το αίμα των αθώων που χύθηκε πάνω στην άσφαλτο στις 17 και 18 Νοεμβρίου, του 1973. Τρία από τα τραγούδια αυτού του έργου γράφτηκαν μέσα σ’ εκείνο το Σαββατοκύριακο, γιατί πράγματι είναι αλήθεια ότι τα τραγούδια είναι τα μαργαριτάρια της ψυχής αφού κι αυτά πάνω στις πληγές βγαίνουν. Ωστόσο, τα τραγούδια του Πολυτεχνείου, δεν είναι τραγούδια πολιτικά, με την στενή έννοια του όρου, είναι γνήσια τραγούδια της καρδιάς, αφού ένα απ’ αυτά, ανοίγει τα “Μουσικά Ταξίδια - Στην Γειτονιά μας”, ένα Πρόγραμμα με μπαλάντες και λαϊκά, από την “Κομπανία των Δύο” (επειδή από έναν 15μελή θίασο, λόγω Κρίσης ή μάλλον Εθνικής Αφασίας, είχαμε μείνει μόνον οι εξής δύο: “Έλλη και Νικόλας”).

2012 10

79

Κυριάκος Χαρίτος, Το βιβλίο των δικών σου Χριστουγέννων, Εικονογράφος: Ντανιέλα Σταματιάδη, ISBN:978-960-501-013-3, Σελίδες:36, Ημερομηνία έκδοσης: 01/11/2010

Μα πού πήγαν ο Αϊ-Βασίλης, οι τάρανδοι, ο χιονάνθρωπος, το έλατο και όλος ο θίασος των Χριστουγέννων; Τι κάνει αυτός ο μικρός κοκκινολαίμης, μαζί με μια κούκλα παλιά, ένα κεράκι, μια οικογένεια μυρμηγκιών, έναν ταξιδευτή πιγκουίνο και τόσους άλλους παράξενους χαρακτήρες; Τι συμβαίνει επιτέλους μέσα σ' αυτό το μικρό βιβλίο; Άνοιξε τις σελίδες και θα δεις… Ίσως μέσα βρεις τα δικά σου Χριστούγεννα.

Στασινοπούλου Κρίστη, "Πύρινη ρομφαία", ISBN: 960-236-5595, Αρ. σελίδων: 300

«Η ιστορία που θα σας διηγηθώ είναι μια παράξενη ιστορία. Εξελίσσεται στις πύλες ενός κόσμου που οι περισσότεροι από μας αγνοούν. Πίσω από τα πέπλα των πέντε αισθήσεων, παράλληλα με τις ζωές των ηρώων, χορεύουν ολοζώντανες οι πραγματικές αιτίες, οι ηθικοί αυτουργοί των πράξεων και των γεγονότων. Δύσκολο και επικίνδυνο να εξηγήσει κανείς πώς λειτουργούν αυτές οι οντότητες. Οντότητες που θα μπορούσαν ίσως να ξεφύγουν από τα δεσμά του τυπωμένου κειμένου και να εισβάλουν στο δικό μας κόσμο!».

80

10 2012

Κείμενο: Βαγγελιώ Χρηστίδου, Φωτογραφίες: Ηλίας Μάρκου, Βαγγελιώ Χρηστίδου

Η Λέσβος, με τα «Μεσογειοτόπια» της… Στόχος το να εξαπλωθούν

82

οτόπια» και τις τρεις χρονιές. Ένα μήνυμα που υπήρχε διάχυτο παντού

Το κατά πόσο η μουσική μπορεί να

σαν αίσθηση, τόσο τις ημέρες των συ-

φέρει κοντά τους ανθρώπους, ανε-

ναυλιών και των σεμιναρίων, όσο και

ξαρτήτου καταγωγής, ηλικίας και

τις τρεις Κυριακές που ακολούθησαν,

όποιων άλλων χαρακτηριστικών μπο-

με τις συναντήσεις των μουσικών και

ρεί να θεωρηθεί ότι τους «διαφορο-

πολύ ακόμη κόσμου στον Ασώματο,

ποιούν», ήταν το άφραστο μήνυμα

ένα πανέμορφο ορεινό χωριό του νη-

που άφησαν πίσω τους τα «Μεσογει-

σιού και τους Αγίους Αναργύρους, μια

10 2012

τοποθεσία πνιγμένη στη φύση. Σ’ αυτές

σκεται για χρόνια στη Λέσβο, είναι πως

τις συναντήσεις, μουσικοί και κόσμος

πρόκειται για μια προσπάθεια που αξί-

γνωρίστηκαν ακόμη καλύτερα, έπαιξαν

ζει να συνεχιστεί με όποιο τρόπο, δεδο-

και τραγούδησαν μαζί, συνεχίζοντας

μένου ότι η Μυτιλήνη είναι ούτως ή άλ-

την ατμόσφαιρα που είχε ήδη ξεκινήσει

λως προορισμός ανθρώπων που ασχο-

από πριν.

λούνται με τη μουσική. Ο αφιλοκερδής χαρακτήρας των «Μεσογειοτοπίων»,

Αυτό που ακούγεται κάθε χρόνο από πολλούς, ειδικά από κόσμο που βρί-

είναι κι αυτός που τους δίνει ξεχωριστή θέση στη συνείδηση του κόσμου.

2012 10

83

«Ο κόσμος αγκαλιάζει το εγχείρημα

Μυτιλήνη, όσο και στα χωριά, όπου ει-

και η συμμετοχή του ήδη από την αρχή,

δικά το χειμώνα δεν υπάρχουν πολιτι-

ήταν πάνω από αυτή που περιμέναμε»,

στικές δράσεις», προσθέτει ο Αντώνης

λέει ο Ηλίας Μωράτης. «Δεν αντιμετω-

Μυλωνάς. «Το στοίχημα που θα πρέπει

πίσαμε προβλήματα, αλλά μόνο βοή-

να κερδηθεί, είναι το να βρεθεί ένας

θεια από πολλούς».

τρόπος να γίνει αυτό χωρίς να αλλάξει

«Θα ήθελα να δω τα “Μεσογειοτό-

84

ο αντιεμπορευματικός χαρακτήρας του

πια” να συνεχίζουν και να μεγαλώνουν,

εγχειρήματος».

με περισσότερους μουσικούς και αξιο-

(Περισσότερα για τα Μεσογειοτόπια,

ποιώντας επιπλέον χώρους τόσο στη

στο http://mesogeiotopia.blogspot.gr/).

10 2012

ΜΕΣΟΓΕΙΟΤΟΠΙΑ 11: Γλέντι στον Ασώματο (2010) ΜΕΣΟΓΕΙΟΤΟΠΙΑ 12: «Vodka Rag» (2011) ΜΕΣΟΓΕΙΟΤΟΠΙΑ 13: Ο Σόλων

Λέκκας μαζί με το Λεωνίδα Λαϊνάκη και άλλους μουσικούς από την Κρήτη (2010) ΜΕΣΟΓΕΙΟΤΟΠΙΑ 14: Αλέκος Βασιλάτος (2010)

2012 10

85

Συνέντευξη: Νεφέλη Καριοφύλλη

Οργανοποιείο “Τρίχορδο”: Ένα εργαστήριο κατασκευής οργάνων «κρυμμένο» στο Δρυμό Μυγδονίας… Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στο όνομα οργανοποιείο «τρίχορδο»; Έχει ξεκινήσει από παλιά, από το 1983. Η ονομασία «τρίχορδο» βέβαια εμφανίζεται με την ανάρτηση της ιστοσελίδας μας στο διαδίκτυο το 2005. Ποιά η αφορμή για να δημιουργήσετε το δικό σας εργαστήριο κατασκευής έγχορδων μουσικών οργάνων; Οι μουσικές μου ανησυχίες με οδήγησαν εκεί. Ως μουσικός είχα σχεδόν απογοητευθεί από τα διάφορα όργανα που παρήγγειλα σε ντόπιους οργανοποιούς της Θεσσαλονίκης από την περίοδο 1968 – 1975. Τα σχήματα και τα υλικά είχαν τυποποιηθεί τόσο που δεν μπορούσαν να αποδώσουν κάποιες ιδιαίτερες χροιές που εγώ επιζητούσα. Έτσι κατέληξα στην απόφαση να κατασκευάσω ο ίδιος τα όργανά μου ελπίζοντας σε κάτι καλύτερο. Ξεκίνησα μόνος μου, αυτοδίδακτα, και με πολύ κόπο και μόχθο άρχισα σιγά-σιγά να δίνω βαθύτερες διαστάσεις στην αναζήτησή μου. Αφού κατάκτησα αρκετά καλά τις τεχνικές κατασκευαστικές δυνατότητες, στράφηκα στη διάκριση των ήχων, μια μάχη που μέχρι σήμερα με απασχολεί. Τι είδους όργανα κατασκευάζετε και πως μπορεί κάποιος να αντλήσει πληροφορίες για αυτά; Κυρίως υπηρετούμε την κατασκευή του μπουζουκιού, αλλά επεκτεινόμαστε στα άλλα όργανα της οικογένειας των λαουτοειδών. Γενικά κατασκευάζουμε οποιοδήποτε όργανο χρησιμοποιεί ντούγιες (λεπτά κομμάτια ξύλου καμπυλωμένα σφηνοειδώς και ενωμένα μεταξύ τους) στο ηχείο του, δηλαδή μπουζούκια, μπαγλαμάδες, τζουράδες, ταμπούρια, ταμπουράδες, λαούτα, ούτια, μαντολίνα. Παράλληλα κατασκευάζουμε και λαϊκές κιθάρες. Πληροφορίες γι’ αυτά μπορεί να αντλήσει κανείς από την ιστοσελίδα μας www.trixordo.com, αλλά και με email, ή τηλεφωνικά και από κοντά. Τι υλικά χρησιμοποιείτε για την κατασκευή τους;

86

10 2012

Δένδρα, αγριόξυλα από Ελληνικά κυρίως δάση, δασικά (οξιές, σφενδάμια, πλατάνια,καραγάτσια) ή και φρουτώδη ξύλα (καρυδιές, κερασιές, μουριές κλπ). Αποφεύγουμε φανταιζί ξύλα εισαγωγής, μολονότι είναι ελκυστικός ο χρωματισμός του (παλίσανδροι, μαόνια) γιατί ο ήχος τους σπάνια ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις μας. Τα χρησιμοποιούμε κατ’ εξαίρεση όταν μας το ζητήσει κάποιος πελάτης. Για καπάκι χρησιμοποιούμε έλατα διαφόρων προελεύσεων και σπανιότερα κέδρους. Τα υλικά μας τα τεστάρουμε αυστηρά και επανηλειμμένα πριν προχωρήσουμε στη χρήση τους. Εδρα της εταιρείας είναι o Δρυμός Μυγδονίας Θεσσαλονίκης. Πως πήρατε την απόφαση να ζήσετε έξω από ένα μεγάλο αστικό κέντρο και να «στήσετε» εκεί το εργαστήριο σας; Το 1990 για πολλούς λόγους εγκατέλειψα τη Θεσσαλονίκη. Όσο ζούσα στη Θεσσαλονίκη είχα στήσει δύο εργαστήρια σε υπόγειους χώρους και ταλαιπωρήθηκα πολύ από αυτά. Ο Δρυμός, ως χωριό, μου πρόσφερε τη δυνατότητα της «άπλας» και του πιο ανθρώπινου χώρου εργασίας. Μπόρεσα να οργανώσω καλύτερα τη δουλειά μου και να φτιάξω χώρους με μεγαλύτερες δυνατότητες αποθήκευσης ξήρανσης και παλαίωσης ξύλων. Βοηθήθηκα επίσης κι από το ήσυχο περιβάλλον για να μπορέσω να αφουγκραστώ καλύτερα τους ήχους που αναζητούσα. Η εγκατάστασή μας στο Δρυμό με βοήθησε να κρυφτώ ακόμα περισσότερο, ασκώντας ένα παιχνίδι που από μικρός αγαπούσα, να αποτραβιέμαι και να αφιερώνομαι στις αγαπημένες ασχολίες. Εμπορικά ήμουν διατεθειμένος να

πληρώσω το κόστος. Ξέρω πως δεν είναι πολλοί οι μερακλήδες που είναι διατεθειμένοι να κοπιάσουν για να βρουν κάτι που αξίζει. Δηλαδή δυσκόλεψα ο ίδιος την πρόσβαση προς εμένα. Όταν η ασκητική αναζήτηση έφτασε σε μια μορφή πλήρωσης, ήρθε ο καιρός να αρχίσω σιγά – σιγά να εξωτερικεύομαι. Eδώ με βοήθησε πολύ ο γιός μου και συνεργάτης μου Ανδρέας που ήταν απόλυτα εξοικειωμένος με την ψηφιακή τεχνολογία και είχε διανύσει ήδη αρκετά χρόνια επαγγελματικής πορείας στον χώρο των υπολογιστών. Αυτός έφτιαξε την πρώτη ιστοσελίδα μας κι αρχίσαμε δειλά – δειλά να δείχνουμε ένα μέρος της δουλειάς μας. Έδωσε καινούρια ώθηση στη δουλειά μας που αρχίζει σιγά – σιγά να αναγνωρίζεται σε ντόπιο και διεθνές επίπεδο. Πως βλέπετε τα πράγματα στο εγχώριο μουσικό περιβάλλον και που βλέπετε να οδηγούνται οι δισκογραφικές εταιρείες αλλά και εργασίες δεδομένου και της οικονομικής κρίσης που επικρατεί; Ως ασκητής μουσικός δεν παρακολουθώ πολύ τα σύγχρονα πράγματα. Πιο αρμόδιος να μιλήσει γι’ αυτά είναι ο Ανδρέας. Με λίγες καλές εξαιρέσεις πιστεύω πως βρισκόμαστε σε περίοδο παρακμής, όσον αφορά σε εκείνο το είδος μουσικής που απευθύνεται στα αισθήματα και στη συγκίνηση. Διασκεδαστικά τραγούδια πάντα θα γράφονται, αλλά εκείνα υπηρετούν το ένστικτο. Κάποια απ’ αυτά μάλιστα μπορείς να τα αποκαλέσεις και χαριτωμένα. Οι δισκογραφικές εταιρίες, τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα, δεν μπορούν να ελέγξουν πια τη διαρροή του μονοπωλίου τους. Τα μουσικά πράγματα έχουν προχωρήσει πια σε μια ανεξέλεγκτη απελευθέρωση που φαντάζει αρκετά ελκυστική, αλλά έχει και τα αρνητικά της στοιχεία. Το θετικό είναι ότι μπορούν να επιπλεύσουν και να εκδώσουν το έργο τους καλλιτέχνες που το προηγούμενο σύστημα τους συνέθλιβε. Η ανεξάρτητη παραγωγή είναι πια δικαίωμα του καθενός, άσχετα αν μπερδεύει ορισμένες φορές τα πράγματα. Όντας ενεργοί μουσικοί πέραν του εργαστηρίου έχετε κυκλοφορήσει από το δικό σας ανεξάρτητο Label “Σε δισκάδικα δεν μπαίνουν ούτε κέρδη τα μαραίνουν” Records τις δικές σας μουσικές εργασίες. Μιλήστε μας για αυτές τις κυκλοφορίες και πως μπορεί να τις προμηθευτεί κάποιος. Ως Ισίδωρος Παπαδάμου, πέρα από τη συνεργασία μου με τον Αργύρη Μπακιρτζή και τους «Χειμερινούς Κολυμβητές», έχω εκδώσει και 5 προσωπικούς δίσκους. Οι δύο πρώτοι «Δεν σ’ έχει αρνηθεί» και «Μόλις βραδιάσει» κυκλοφόρησαν από την δισκογραφική εταιρία Ano Kato Records (Θεσσαλονίκη). Σ’ αυτούς τους δύο, καλλιτεχνικά, μου συμπαρίσταται το μεγα-

λύτερο μέρος της ομάδας των Χειμερινών Κολυμβητών, καθώς και τα δυο μου παιδιά Αναστασία (πιάνο, φωνή) και Ανδρέας (μπουζούκι) που ήταν τότε μαθητές Λυκείου. Οι υπόλοιποι τρεις «του διαβόλου τα λυχνάρια», «Ένα γινόμενο», «Σεντουκιασμένοι φλώροι» είναι δικές μας ανεξάρτητες παραγωγές καθαρά οικιακού χαρακτήρα, γιατί ηχογραφήθηκαν στο αυτοσχέδιο studio του σπιτιού μας και υποστηρίχθηκαν μουσικά από τα μέλη της οικογένειας. Δεν υστερούν ηχητικά αφού η ηχοληψία και η μίξη τους προσέχθηκαν ιδιαίτερα. Ο πρώτος από τους τρεις τελευταίους «Του διαβόλου τα λυχνάρια», χωρίς καμία εμπορική απόβλεψη, μοιράστηκε δωρεάν σ’ όσους το επιθύμησαν, μολονότι μας ήταν δυσβάσταχτο οικονομικά. Για τους υπόλοιπους δύο επιχειρήθηκε να εξασφαλιστεί μέρος του κόστους παραγωγής, αλλά και αυτό το καταστρατηγήσαμε κι ένα μεγάλο μέρος το χαρίσαμε. Το κέρδος για μας ήταν ότι μπόρεσαν τα τραγούδια μας να φτάσουν σε αυτιά αισθαντικών και ανήσυχων ανθρώπων. Ακόμα και σήμερα αν κάποιος ενδιαφέρεται του στέλνουμε τις δουλειές μας χωρίς ουσιαστική επιβάρυνση και όσο έχουμε ακόμη απόθεμα. Παράλληλα έχουμε στα σκαριά ακόμα δύο μισοτελειωμένους δίσκους (CD) που ελπίζουμε να τους εκδώσουμε κάποια στιγμή. Όλες τις ανεξάρτητες παραγωγές μας μπορεί κάποιος να τις κατεβάζει από την ιστοσελίδα μας. Τα επόμενα σχέδια του εργαστηρίου «τρίχορδο» είναι; Η συμμετοχή του Ανδρέα Παπαδάμου έχει δώσει νέα ώθηση στο εργαστήριο «Τρίχορδο», διευρύνοντας τις δυνατότητές μας με τη χρήση σύγχρονων μέσων ψηφιακής τεχνολογίας και υπολογιστών. Κατασκευάζουμε όργανα με τεχνικές που δεν έχουν μέχρι τώρα χρησιμοποιηθεί. Σχεδιάζουμε καλούπια οργάνων σε τρισδιάστατο περιβάλλον εξασφαλίζοντας έτσι απόλυτη αρμονία στην εφαρμογή των ντουγών κάτι που διευκολύνει και ταυτόχρονα στερεοποιεί επιπλέον τις κατασκευές μας. Σιγά – σιγά κατακτούμε μια ευρύτερη γκάμα σχημάτων και όγκων και εξελισσόμαστε στα διακοσμητικά μοτίβα που γίνονται πιο σύνθετα και πολυδιάστατα. Τηρούμε τις παραδοσιακές δομές στα σχέδια και στις φόρμες, αλλά προχωρούμε και σε πιο μοντέρνες και σύγχρονες εκδοχές της λαϊκής διακόσμησης. Στόχος μας είναι να παράγουμε όργανα μοναδικά και πρωτότυπα που δεν συναντώνται έως τώρα στο οργανοποιητικό στερέωμα. Προσπαθούμε να προτείνουμε μια καινούργια διαφορετική αισθητική θεώρηση. Όσο για τον ήχο, παραμένουμε πιστοί στα μυστικά μας. ΛΙΝΚ: www.trixordo.com

2012 10

87

Συνέντευξη: Κωνσταντίνος Χιώτης

DIGA PICTURES: Διεισδύοντας στην εικόνα…

ΙΝΦΟ digaPictures is a creative team based in Lesvos Island, providing motion visual communication services.

Motion pictures, Video design, Documentaries, Graphic Design, Web Design & general visual communication are in our focus field. Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στο όνομα digaPictures και από πού πήρε το όνομα της; Μόλις τελείωσα τις σπουδές τηλεόρασης το 1995 και μετά από πρακτική σε ιδιωτική τηλεόραση (Αλτερ) και εταιρεία παραγωγής επέστρεψα το 1996 στο νησί όπου και ξεκίνησα το πρώτο στο Αιγαίο δημιουργικό εργαστήρι ταινιών και παραγωγής τηλεόρασης. Το όνομα προήρθε από ένα κινητό τηλ της Philips που είχα, “diga”, μου άρεσε η λέξη και είχε σχέση με το digital…και απλά έμεινε!

92

10 2012

Ποιά φιλοσοφία διέπει την εταιρεία; Αρχικά θέλαμε να στήσουμε στην επαρχία ένα δυνατό post production, και το κάναμε. Αλλά ήταν τελείως λάθος κίνηση για την εποχή, που να σταθεί post εκτός Αθηνών και μάλιστα χωρίς Internet. Έτσι προσαρμοζόμασταν με τις ανάγκες τις τοπικές τελικά. Τοπικά κανάλια, ντοκιμαντέρ, παραγωγή motion graphics για σταθμούς περιφέρειας… Κρατούσαμε όμως επίπεδο και η εξέλιξη των “πραγμάτων” μας βρήκε έτοιμους σε διάφορα project που έχουν σχέση με τα οπτικοακου-

στικά! Εχουμε μια ιδέα, δεν σκεφτόμαστε ποτέ αν γίνεται η όχι , απλά ξεκινάμε και εκεί είναι όλη η ομορφιά .Σήμερα η digaPictures αναλαμβάνει πλήρως την παραγωγή οτιδήποτε έχει να κάνει με motion projects σε δημιουργικό αλλά και σε τεχνικό επίπεδο. Υπήρξε σκηνή/ές που να σας δυσκόλεψαν κατά τη διάρκεια ενός γυρίσματος; Από την άλλη από τις μέχρι τώρα δουλειές και συνεργασίες σας ποια/ες ξεχωρίζετε; Υπήρχαν πολλές πολλές δυσκολίες και αυτό λόγω των budget που υπάρχουν στην επαρχία. Το πάθος μας και το μεράκι που μας διέπει δεν μας άφηνε κολλημένους και έτσι τα καταφέρναμε και τα καταφέρνουμε ακόμα. Ένα δύσκολο project που θυμάμαι πάντα, όταν μου κάνουν αυτή την ερώτηση, είναι στην παραγωγή που κάναμε για τους Scorpions, για το Live τους στο νησί της Μυτιλήνης (http://vimeo.com/4898816). Είχαμε μια εβδομάδα, 3 άτομα τότε (μαζί με Φραγκίσκο Πενίδη και Λώρα Σαμίου) να φτιάξουμε ένα σποτ το οποίο απαιτούσε δέσιμο live footage με 3d graphics. Γυρίσματα με steady μέσα σε κατακόμβες, 3d motion tracking, 3d & 2d elements, λίγος χρόνος, άγχος αν θα το εγκρίνουν οι Scorpions…τελικά όλα πήγαν καλά. Εν μέσω οικονομικής κρίσης θεωρείτε ότι τώρα βγαίνουν προς τα έξω δουλειές, καλλιτεχνικές απόψεις έστω και με low badget παραγωγές; Μέσα στα δύσκολα η τέχνη δίνει το παρών “δείχνοντας” την δυναμική, το χαρακτήρα που εκ φύσεως διαθέτει; Το όλο σκηνικό από την δεκαετία του 90 έχει αλλάξει τελείως. Τεχνολογία vs οικονο-

μική κρίση. Νικητής το πρώτο και αυτό είναι που στηρίζει τον καλλιτέχνη, κινηματογραφιστή και γενικά σε όλα τα digital art levels. Σήμερα με μια κάμερα και ένα υπολογιστή στο σπίτι σου μπορείς να παρουσιάσεις το έργο σου σε όλο τον κόσμο, να πάρεις μέρος σε άπειρα φεστιβάλ, να γίνεις συμπαραγωγός με ανθρώπους που ποτέ δεν συναντάς στην πραγματικότητα και το πιο σημαντικό δεν σταματάς να δημιουργείς. Λόγω της κρίσης απλά αλλάζει μορφή ο τρόπος για την ολοκλήρωση ενός έργου. Π.χ. δεν χρειάζονται 6 άτομα συνεργείο για να γυριστεί ένα ντοκιμαντέρ. Πιστεύω ότι η οικονομική κρίση δεν επηρεάζει καθόλου την δημιουργικότητα, απλά μας υποχρεώνει να βρούμε διαφορετικούς τρόπους έκφρασης και εκτέλεσης ιδεών. Τα επόμενα σας βήματα είναι... Σήμερα η ομάδα «τρέχει» 2-3 web project (tvexporeport.gr, LIFEDOC,) πέρα από τις δουλειές της diga. Ένα βήμα που κάναμε πρόσφατα είναι οι αερολήψεις υψηλής ποιότητας, project dig.Air (http://vimeo.com/ 53772495). Εδώ και 1 χρόνο έχουμε ξεκινήσει παραγωγές και στην Τουρκία που είναι μια αγορά με μεγάλο ενδιαφέρον. ΛΙΝΚ www.digapictures.gr www.tvexporeport.com http://vimeo.com/channels/226928 https://vimeo.com/channels/338716 info and news http://www.facebook.com/pages/digaPictures /212238860155

2012 10

93

Κείμενο, Φωτ.: Μυρτώ Φοίφα

SLOW FOOD Salone Del Gusto, Internazionale, Terra Madre, Τορίνο, 25-29 Οκτωβρίου

Τι είναι το "Slow Food"??? Κάτι αντίθετο στο Fast Food θα έλεγε κανείς κάπως απλοικά... Και είναι αλήθεια!!

T

ο κίνημα "Slow Food", ενώ αρχικά ξεκίνησε ως μια ευρωπαϊκή απάντηση στο αμερικανικό μοντέλο διατροφής, απαριθμεί σήμερα εκατοντάδες τοπικές οργανώσεις με 100.000 μέλη, σε 150 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι ένα διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός και ταυτόχρονα ένα διεθνές δίκτυο αν-

94

10 2012

θρώπων, των οποίων στόχος είναι: "η προστασία των τοπικών προϊόντων και της τοπικής κουζίνας, που χάνονται σιγά σιγά κάτω από το βάρος της βιομηχανοποίησης, η αφύπνιση όλων μας για την ποιότητα της τροφής που καταναλώνουμε και η σύνδεση όλων των κρίκων που μεσολαβούν από την παραγωγή

ώς την κατανάλωση. «Είναι μια φιλοσοφία για να ξαναβρούμε μέσα από τις τοπικές κουζίνες όλα αυτά που συνδέονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής» λέει ο Αντζελο Σαρατσίνι, εκπρόσωπος του κινήματος στην Ελλάδα. «Τιμούμε τη διαδικασία της παρασκευής της τροφής που βασίζεται σε παραδόσεις και κουλτούρες που κινδυνεύουν να χαθούν», μας λέει, υποστηρίζοντας ότι όλοι έχουν δικαίωμα στην απόλαυση. Με όπλο του την ιταλική πάστα, ο Κάρλο Πετρίνι, ο εμπνευστής του κινήματος, αντέδρασε με πάθος όταν το 1989 επιχειρήθηκε να ανοίξει το πρώτο ΜcDonalds στην καρδιά της Ρώμης, στην περίφημη Piazza di Spagna. Τον Δεκέμβριο του 1989 η ομάδα που είχε συγκεντρωθεί στην Comedie Francaise στο Παρίσι, στο πλαίσιο του ιδρυτικού συνεδρίου του κινήματος, εξέδωσε το μανιφέστο του το οποίο και παρουσιάζεται παρακάτω: "O αιώνας μας, που γεννήθηκε και αναπτύχθηκε κάτω από τον αστερισμό του βιομηχανικού πολιτισμού, επινόησε τη μηχανή και στη συνέχεια την έκανε υπόδειγμα ζωής. Έχουμε όλοι υποδουλωθεί στην ταχύτητα και έχουμε γίνει όλοι θύματα του ίδιου ύπουλου ιού: της fast life (γρήγορη ζωή) που ανατρέπει τις συνήθειές μας, εισβάλλει ακόμα και τα σπίτια μας και μας αναγκάζει να τρεφόμαστε στα fast food. Αλλά για να είναι άξιος του ονόματός του ο Homo Sapiens, πρέπει να ανακτήσει την σοφία του και να απελευθερωθεί από την ταχύτητα, πριν καταντήσει είδος υπό εξαφάνιση. Μια σταθερή υπεράσπιση της ήρεμης υλικής απόλαυσης είναι ο μόνος τρόπος να αντιταχθούμε στη διεθνή τρέλα της fast life (γρήγορη ζωή). Ο εμβολιασμός μας με κατάλληλες δόσεις εγγυημένης αισθητικής απόλαυσης και αργής ευχαρίστησης, μπορούν να μας προφυλάξουν από τη μαζική μόλυνση, που συγχέει την φρενίτιδα με την αποτελεσματικότητα.

Η άμυνά μας θα αρχίσει από το τραπέζι με το slow food. Ενάντια στη γευστική ισοπέδωση του fast food, ας ανακαλύψουμε ξανά τον πλούτο των αρωμάτων και των γεύσεων της τοπικής κουζίνας." (1) Έτσι λοιπόν βρεθήκαμε στο Τορίνο, τον φετινό Οκτώβριο, στο πλαίσιο του Salone Del Gusto που διοργανώνεται κάθε 2 χρόνια, και απολαύσαμε τις .."λιχουδιές" του κόσμου, παρέα με τις ιστορίες και τις παραδόσεις που τις συντρόφευαν.... Σε έναν πραγματικά τεράστιο χώρο, χιλιάδες παραγωγοί από όλο τον κόσμο, μέλη της κοινότητας SLOW FOOD συναντήθηκαν μαζί με σεφ, ανθρώπους της γαστρονομίας για να προωθήσουν τοπικές κουζίνες και προϊόντα, με έμφαση στο "τι τρώμε και από πού προέρχεται”. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να σφίξει το χέρι του κτηνοτρόφου που εκτρέφει τους χοίρους απ' όπου προέρχεται το περίφημο προσούτο της Πάρμας, να γνωρίσει την ομάδα παραγωγών από την Σικελία που ασχολείται με την παραγωγή ζυμαρικών από σιτάρι παλαιάς ποικιλλίας, με λιγότερη γλουτένη. Μπορεί να ακούσει τα προβλήματα των ξεχασμένων παραγωγών του κόσμου, οι οποίοι και συνευρίσκονται κάτω από την ομπρέλα της πρωτοβουλίας Terra Madre (Mητέρα Γη), που ξεκίνησε το 2004, με στόχο να φέρει κοντά παραγωγούς από χώρες όπως το Μπανγκλαντές, την Ουγκάντα, το Πακιστάν, την Κολομβία για τη δημιουργία ενός εναλλακτικού μοντέλου παραγωγής της τροφής, ικανό να δημιουργήσει συνθήκες αυτάρκειας αλλά και να συντελέσει στην ανάπτυξη μιας αυτοδύναμης τοπικής οικονομίας. Αλλά και να γνωρίσει τον καφέ και το κακάο παραγωγών από τα νησιά Principe και Sao Tome island, οι οποίοι και συνεργάζονται με γαλλικό fair trade δίκτυο προώθησης των προιόντων τους σε όλον τον κόσμο. Άλλωστε μια κοινή πεποίθηση σε όσους ασπάζονται την ιδέα του slow food είναι το logo, "LOCAL GOES GLOBAL".

2012 10

95

Στις τελευταίες πρωτοβουλίες του κινήματος ανήκει η προσπάθεια δημιουργίας 1.000 σχολικών κήπων στην Αφρική, που θα συντελέσουν στην διατροφική αυτάρκεια των σχολικών κοινοτήτων.

TERRA MADRE FOOD COMMUNITIES Περίπου 2000 κοινότητες αγροτών, βοσκών, τυροκόμων, ψαράδων και ευρύτερα παραγωγών τροφίμων έχουν ενωθεί στο δίκτυο Terra Madre. Από την Ινδονησία ως την Βραζιλία και από την Ιταλία ως το Μαρόκο και την Γκάνα κάθε κοινότητα εργάζεται σκληρά και προσπαθεί να διατηρήσει, να αναπτύξει και να προωθήσει την δική της πολιτισμική διατροφική ταυτότητα σε πείσμα μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας που αρέσκεται στην "αρπαγή" της γης των αυτόχθονων για "ιδία συμφέροντα". Στο φετινό Salone del Gusto και ειδικότερα στο Terra Madre Marketplace συμμετείχαν πάνω από 400 κοινότητες παραγωγών, όπου και παρουσίασαν τα προιόντα τους και την ιστορία τους. Στις διαλέξεις που οργανώθηκαν στο πλαίσιο του φεστιβάλ, ομιλητές όπως η Vandana Shiva, (από την Ινδία) η γνωστή παγκοσμίως πρωτεργάτρια του κινήματος διάσωσης των τοπικών ποικιλίων , "απελευθέρωσης του σπόρου", ανέλυσαν τις βασικές συνιστώσες της ευρύτερης πολιτισμικής επανάστασης που ξεκινά από την προστασία και ανάδειξη της ιδιαίτερης κάθε φορά πολιτισμικής ταυτότητας στην διατροφή και την παραγωγή. "Γή", "νερό", "σπόρος", "βιοποικιλότητα ", "πολυπολιτισμικότητα", "ενέργεια" , "απορρίμματα", "οικολογικό αποτύπωμα", "δίκτυο", "αλληλεγγύη" , "στήριξη στις τοπικές κοινότητες παραγωγών να διεκδικήσουν πίσω την γη τους, να γίνουν αυτάρκεις, στήριξη σε παραγωγούς να τολμήσουν να παρουσιάσουν τα προιόντα τους και τις ιδέες τους σε δίκτυα-αγορές αλληλεγγύης που θα τους δώσουν μια νέα προοπτική" αποτέλεσαν φράσεις-λέξεις κλειδιά στις διαλέξεις-συζητήσεις που διοργανώθηκαν στο

96

10 2012

πλαίσιο του φεστιβάλ. Παρουσίαση καινοτὀμων, φιλόδοξων εγχειρημάτων όπως η δημιουργία ενός διευρυμένου λαχανόκηπου για την πλήρη κάλυψη των εστιατορίων ενός εμπορικού κέντρου και της γειτονικής κοινότητας έξω από το Μιλάνο ή η δημιουργία ενός .....αγροτο- facebook για τις ανάγκες αγροτών, παραγωγών, εθελοντών ήταν κάποια από αυτά που γνωρίσαμε. Επίσης μας εντυπωσίασε το κομμάτι του Slow Food Education όπου η συνεργασία σχολείων, με τον οργανισμό καθώς και με το Υπουργείο Παιδείας της Ιταλίας έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων πάνω στην διατροφική πολιτισμικότητα, την γνώση της τοπικής διατροφικής κουλτούρας, στην υγεία και στην διατροφή, αλλά και πάνω στην εκπαίδευση του καταναλωτή. Το Τορίνο, κτισμένο στην πεδιάδα των Άλπεων, αξιόλογο πολιτιστικό κέντρο της Ιταλίας και ίσως μια από τις πιο όμορφες πόλεις της Ιταλίας, αρχαιοτάτη πόλη αλλά και ταυτόχρονα ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κέντρα στην Ιταλία αποτελεί παράλληλα (όπως και ολόκληρη η επαρχία του Πιεμόντε), το ιδανικό μέρος για όσους αγαπάνε την εκλεκτή κουζίνα, εξού άλλωστε και η διοργάνωση του Salone Del Gusto εκεί. Αξιομνημόνευτα είναι το κόκκινο κρασί (πχ, Μπαρόλο, Μπαρμπέρα κλπ), τα αλλαντικά (προσούτο κρούντο και κόττο κλπ) και η σοκολάτα τζαντούϊα (σε κλασική σοκολάτα, σοκολατάκια, παγωτό κλπ). Το Τορίνο μας μάγεψε και μας έδειξε ότι ίσως ..."και ένας άλλος κόσμος να μπορεί να επιτευχθεί" έστω και σποραδικά...... Περισσότερες πληροφορίες: http://salonedelgustoterramadre.slowfood.com/i ndex.plp http://www.slowfood.com/ (1): http://www.slowfood.com/international/ 2/our-philosophy.

Κείμενο: Βαγγέλης Βέκιος

ΕΛΕΛΕΥ

ι Ελελεύ ξεκίνησαν όπως ξεκινάνε όλες οι ιδέες, άλλωστε όταν έχεις κάτι να βγάλεις το βγάζεις. Κυκλοφορήσαμε τη πρώτη μας δουλειά στη δισκογραφική Hitch Hyke το 2007, μια δουλειά που έφερε για τίτλο το όνομα της μπάντας ενώ ακολούθησε ένα EP το 2010 με τέσσερα κομμάτια- διασκευές το οποίο μπορείτε να το κατεβάσετε δωρεάν μέσω διαδικτύου (https://soundcloud.com/elelef). Στις ηχογραφήσεις πέραν του βασικού πυρήνα του γκρουπ –ο γράφων του κειμένου Βαγγέλης Βέκιος (τύμπανα-σύνθεση), Μαρία Πανοσιάν (φωνητικά-πιάνο-κρουστά-σύνθεση), Χρήστος Καψαλάκης (κιθάρα-μπουζούκι-μπαγλαμάςτζούρα-σύνθεση), Αλέκος Αράπης (μπάσο)έλαβαν μέρος αρκετοί καλοί και σπουδαίοι μουσικοί που έφεραν το δικό τους ηχόχρωμα

O

100

10 2012

στο τελικό αποτέλεσμα: Μάριος Παπαδέας (σαντούρι), Φώτης Σιώτας (βιολί), Κωστής Αναγνωστόπουλος (κιθάρα), Μιχάλης Τζουγανάκης (κρητική λύρα), Γιάννης Ζαχαρόπουλος (ούτι), Ζωρζ Πιλαλί (τζουρά), Μαρία Αριστοπούλου (φωνητικά) ενώ στο στιχουργικό κομμάτι θα βρείτε σε τρία θέματα την υπογραφή της Αντρης Βασιλειάδου. Η λέξη “Ελελεύ” είναι αλαλαγμός, επιθετική κραυγή, ούτως ή άλλως ήμασταν επιθετικό συγκρότημα, παραμένουμε επιθετικό συγκρότημα. Σε όλα τα επίπεδα… Αν μη τι άλλο αν σιχαίνομαι κάτι αυτό είναι η απραξία που κατακλύζει την Ελλάδα αυτή τη στιγμή. Αρχίσαμε να δουλεύουμε το υλικό μας με τον Χρήστο τον Καψαλάκη. Κουραστήκαμε βέβαια πάρα πολύ να βρούμε τραγουδίστρια, αλλάξαμε πολλούς μουσικούς, η Μαρία η Πανοσιάν ήταν «αποτέλεσμα» 22 ακροάσεων που κάναμε μαζί με τον Χρήστο. Αργότερα ήρθαν στο σχήμα και δυο πολύ καλοί μουσικοί ο Στάθης Ιωάννου στην ηλεκτρική κιθάρα και η Ζωή Ζιώγα στο μπάσο με τους οποίους δέσαμε πολύ ως ομάδα. Μάλιστα με αυτή τη σύνθεση που κράτησε αρκετό καιρό λάβαμε μέρος και σε ένα πολύ σημαντικό φεστιβάλ στην Ισπανία στην πόλη της Τζιρόνα όπου μας είχαν καλέσει. Μάλιστα μας είχαν βρεί οι διοργανωτές μέσω διαδικτύου, άκουσαν τη δουλειά μας, εν-

διαφέρθηκαν για μας και μας έστειλαν e-mail για να μας προσκαλέσουν να παίξουμε εκεί. Οσον αφορά τη μουσική κάνεις αυτό που θέλεις να κάνεις και αυτός που θέλει να το ακούσει το ακούει. Ετσι όπως έχουν έρθει τα πράγματα στη μουσική -και όχι μόνο στην Ελλάδα ενδεχομένως, απλά εδώ ζούμε και καταλαβαίνουμε τι γίνεται- ο πολύς κόσμος έχει σταματήσει να ακούει μουσική. Αντί για αυτό βλέπει μουσική δηλαδή αν ένα έντυπο γράψει ότι αυτό είναι καλό θα πάει να το πάρει. Νομίζω ότι σιγά σιγά χάνεται το κριτήριο. Δίπλα όμως μπορεί να υπάρχει κάτι πολύ πιο αξιόλογο για το οποίο δεν έχει γραφτεί τίποτα όμως και περνάει ντούκου. Οι επιρροές της μπάντας… με βάση τον Βαμβακάρη όλος ο πλανήτης (γέλια). Είναι μια απόλυτα ελληνική μπάντα. Συγκέντρωνε διάφορες κλίμακες και ρυθμούς π.χ το ένα μπορεί να είναι 7άρι και το άλλο 9άρι αυτό δεν έχει και τόσο σημασία. Όλα τα πράγματα όμως γίνονται βάση του στίχου. Όταν μελοποιήσεις ελληνικό στίχο και δεν τον εξαναγκάσεις να χωθεί μέσα σε 4/4 ας πούμε και τα 5-6 ακορντάκια ρε-λαρε-φα-σολ π.χ και αφήσεις να εξελιχθεί η μελωδική γραμμή μόνη της αναγκαστικά πάει αυτό εκεί πέρα, δεν είναι ότι έχουμε εμείς μέσα στις καταβολές μας τον Μάρκο. Όταν προσπαθήσεις να μελοποιήσεις ελληνικό στίχο αναγκαστικά θα σε πάει εκεί που σε πήγε ο Μάρκος, ο Τσιτσάνης, ο Χατζιδάκις και τόσοι άλλοι. Εμείς σαν Ελελεύ διαλέξαμε να παίξουμε μουσική με ελληνικό στίχο γιατί πολύ απλά όταν νευριάζει κάποιος, όταν ερωτευτεί -κατά την ώρα της ερωτικής πράξης- όταν ονειρεύεται, μιλάει στη γλώσσα του νομίζω. Βέβαια υπάρχουν άνθρωποι που γράφουν καλά σε μια άλλη γλώσσα λόγω συνθηκών αλλά το πιο πολύ

πράγμα που ακούω είναι μια καρικατούρα απ’έξω που μπορεί να είναι μουσική παιγμένη εξαιρετικά, μπορεί να τους ζηλεύω για τις παραγωγές τους ας πούμε αλλά εμένα δεν με αφορά ποτέ αυτό ούτε με αφορούσε και ποτέ. Από την άλλη σαν παίξιμο και σαν αισθητική προτιμώ τις αγγλόφωνες ελληνικές μπάντες από τις ελληνόφωνες γιατί στριμώχνουν τον ελληνικό στίχο πάνω σε ελληνικά τέταρτα αβίαστα. Άλλο είναι ο Παύλος Σιδηρόπουλος, άλλο είναι ο Γιάννης Αγγελάκας και άλλο αυτά τα στριμωγμένα πράγματα που ακούμε με τον ελληνικό στίχο. Το συγκρότημα κράτησε όσο κράτησε γιατί γενικά γίνονται δύσκολα πλέον δουλειές από κοινού και μετά τελείωσε. Βέβαια υπάρχει υλικό που δεν έχει εκδοθεί το οποίο μπορεί να το εκδώσουμε κάποια στιγμή. Τώρα συνεχίζω με τον Χρήστο τον Καψαλάκη, είναι μαζί μας ο Μάρκος Τομαράς (μπάσο) και έχει έρθει και η Αναστασία Εδεν (φωνή) ενώ ο ήχος είναι στα ίδια χνάρια περίπου με τους Ελελεύ. Με το Χρήστο γράφουμε τις μουσικές του καινούργιου αυτού πράγματος. Βέβαια εδώ πρέπει να πω ότι στο καινούργιο αυτό συγκρότημα δεν έχει κιθάρες έχει μπάσο, τύμπανα και μπουζούκι. Υπάρχουν τρία όργανα μόνο. Ο Χρήστος εδώ αν μη τι άλλο έχει κάνει εξαιρετική δουλειά. Δεν προσπαθήσαμε να αντικαταστήσουμε τις κιθάρες με μπουζούκι άλλωστε ο Χρήστος έχει δουλέψει ηχητικά πολύ πάνω στο μπουζούκι (ούτως ή άλλως ασχολείται εδώ και χρόνια με τους ήχους του συγκεκριμένου οργάνου). Τέλος θα πρέπει να κάνω μια αναφορά και στο εικαστικό εξώφυλλο του δίσκου (δημιούργημα του σπουδαίου κομίστα Πέτρου Ζερβού) που απεικονίζει ένα πραγματικό …χαμομήλι που ξε-

2012 10

101

φύτρωσε στην Αττική γη. Πάρα πολλές φορές λέμε ότι αυτός ο πολιτισμός ο οποίος είναι βάρβαρος, κάφρος τελείως, καταλαμβάνει τα πάντα (και πραγματικά καταλαμβάνει τα πάντα) εξαφανίζει ότι μπορεί περισσότερο. Αυτό το λεκανοπέδιο στο οποίο κατοικούμε ήταν ένα εκπληκτικό λεκανοπέδιο που τώρα έχει θαφτεί κάτω από το μπετόν. Σιγά σιγά το μπετόν επεκτείνεται. Δεν φοβάται να σκοτώσει οτιδήποτε ωραίο. Ερχόμενος στο Χολαργό –εκεί έχω μεγαλώσειέχω πάει με το σκύλο μου βόλτα στο βουνό. Εκεί που πέρναγα λοιπόν τα παιδικά μου χρόνια και ήταν ένα κατάφυτο πράγμα τώρα έχει περάσει ήδη η Αττική οδός και τα έχει κάνει όλα λαμπόγιαλο. Εκείνη τη στιγμή υπήρχε μια τρομερή θλίψη και οργή. Εκεί λοιπόν που περπάταγα

102

10 2012

παρατήρησα ότι μέσα από κάτι τρυπίτσες που είχαν λίγο χώμα είχε βγεί… χαμομήλι!! Και μάλιστα με ένα τρόπο τρομερό!!! Αυτό συμβαίνει και τώρα στους δρόμους της Αθήνας. Όταν περπατήσεις στο πεζοδρόμιο θα βρεις ρόκες, χαμομήλια, βρούβες, μολόχες κ.α. Όταν το είδα εγώ αυτό να κοντράρει ένα μικρό φυτό όλο αυτό το τσιμεντόπραγμα, εκεί συνειδητοποίησα ότι η φύση είναι πολύ πιο δυνατή από όσες γελοιότητες και χυδαιότητες μπορεί να κάνει αυτό το ον που λέγεται άνθρωπος… και ότι τελικά αυτό θα καταλήξει να είναι ο νικητής επάνω σε αυτό τον πλανήτη. Και σύμφωνα με το survival of the species γελάει καλά όποιος γελάει τελευταίος. Γιατί αυτός ο πολιτισμός πρέπει να επανεξετάσει για ποιο λόγο υπάρχει και πως υπάρχει. Είμαστε κάτοικοι αυτού του πράγματος και οφείλουμε να το σεβόμαστε. Αν κοιτάξει κανείς βέβαια τώρα τον πλανήτη –γιατί είναι ζωντανό όλο αυτό το πράγμα που κατοικούμε πάνω- μέχρι στιγμής κερδίζει αυτό το ον που λέγεται άνθρωπος γιατί καταφέρνει όλο αυτό να το μετατρέψει σε ένα οικονομικό σύστημα, ένα οικόπεδο για να το εκμεταλλευτεί. Ε ωραία κάποτε αυτό θα τελειώσει. Νομίζω ότι ώρα του είναι ☺ ☺.

Κείμενο, φωτογραφία: Νίκος Πάλλης

ΝΑΙ ΣΤΙΣ ΦΑΚΕΣ ΟΧΙ ΣΤΑ ΠΟΝΤΙΚΙΑ…

Μ

έσα στα γενικά στοιχεία του χαρακτήρα μας υπάρχουν τα μικρά, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δίνουν την προσωπική πινελιά στις μικρές μας σκέψεις και αποφάσεις. Ένα από τα δικά μου ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, μια παράξενη παραξενιά, είναι να οραματίζομαι ωραίο, μαγειρεμένο φαγητάκι όταν με πιάνει λιγούρα. Δεν μου κάνει μια τυρόπιττα ή κάποιο άλλο σνακ, αυτά συνήθως τα επιλέγω με γνώμονα όχι την πείνα, αλλά την εμφάνιση ή την μυρωδιά. Ως τυπικός πειναλέων, θέλω φαί!

104

10 2012

Μια σκέψη που έκατσε, σε μια τέτοια στιγμή μου, ήταν ότι δεν χρειάζεται να πεινάσουμε για να αναζητήσουμε το φαγάκι μας, μπορούμε να το έχουμε φροντίσει ήδη, αφού είναι σίγουρο ότι μια, τουλάχιστον, φορά την ημέρα θα πεινάσουμε εξάπαντος, και αυτό θα γίνεται όσο διαρκέσει το προσωπικό μας "πάντα". Έτσι θα μπορούμε να υποστηρίξουμε πως "των φρονίμων οι εαυτοί, πριν πεινάσουν, μαγειρεύουν". Και να σερβίρουμε, την κατάλληλη στιγμή, ένα ζεστό πιάτο που θα καλύψει τόσο τις δια-

τροφικές, όσο και τις αισθητικές μας ανάγκες, διότι το ζητούμενο είναι πάντα όχι το "ζην", όπου απλά σαβουρώνουμε, αλλά το "ευ ζην", όπου οδηγούμε την πείνα μας να ενεργοποιήσει και απασχολήσει νευροσυνάψεις, και να προκαλέσει έκλυση ενδορφινών, οι οποίες, με την σειρά τους, θα μας δώσουν την ευεξία που ζητάει, όχι μόνο το σαρκίο μας, αλλά και η ψυχή μας. Υπάρχει ένα τέτοιο πιάτο που εκτός από την υψηλή διατροφική αξία του, προσφέρει εξαιρετική μίνιμαλ αισθητική και ιδιαίτερη ουρανισκική απόλαυση. Είναι και ιστορικό πιάτο, αφού υπάρχει αναφορά στην Παλαιά Διαθήκη, όπου ο Ησαύ, τρελαμένος από την πείνα του κάματου της ημέρας, παραχωρεί όλα τα προνόμια του πρωτότοκου που κατείχε στον, πονηρούλη μεν, δεινό μάγειρα δε, δίδυμο αδελφό του Ιακώβ, για ένα τέτοιο, εκμαυλιστικά αρωματικό και καλομαγειρεμένο, πιάτο,. Ένα πιάτο φακές! Τα κρυμμένα μηνύματα αυτής της παλιάς ιστορίας πάνε τόσο βαθειά που, ακόμα και στις μέρες μας, χρησιμοποιούμε την έκφραση "αντί πινακίου φακής" (παροιμιώδης έκφραση επί ευτελούς αξίας). Το θέμα μας καλό είναι, παρ’ ότι δεν θεωρείται απαραίτητο, όπως για άλλα όσπρια, να το ξεκινήσουμε από χθες το βράδυ, αφού είναι έξυπνο να βάλουμε τις φακές να μουλιάσουν σε νερό αποβραδίς. Βοηθαει να γίνουν βραστερές έτσι.

Οι αρωματικές πινελιές που πρέπει να προσθέσουμε είναι κάνα δυο μεγάλες, ώριμες, λιωμένες ντομάτες (ή λίγο πελτέ) και λίγη ζάχαρη, καρότα (η β- καροτίνη βοηθάει με τον ίδιο τρόπο που βοηθάει το ξύδι ή το λεμόνι), λίγο δενδρολίβανο, λίγο θυμάρι, τρία φύλλα δάφνη και 4- 5 σκελίδες σκόρδο, ολόκληρες. Να μη ξεχάσουμε το, μπόλικο, ψιλοκομμένο κρεμμύδι και το ελαιόλαδο. Προαιρετικά, μπορούμε να βάλουμε λίγο μπούκοβο ή κάνα δυο τουρκάκια, μικρές πολύ καυτερές πιπεριές, ολόκληρα, ειδικά αν είναι χειμώνας και θέλουμε να προσδώσουμε και θερμαντικές ιδιότητες στο φαγητό μας. Η παράδοση θέλει τις φακές να γίνονται ελαφρύτερες για το στομάχι, αν βράσουν σκέτες για κάνα δεκάλεπτο, σε αλατισμένο νερό και, στη συνέχεια, σούρωμα και στράγγισμα, αντικατάσταση του νερού με φρέσκο (ιδανικά, προθερμασμένο) και έναρξη της πλήρους δημιουργικής διαδικασίας. Το κοινό μυστικό του τέντζερη είναι μαγείρεμα σε σιγανή φωτιά. Εμένα μου αρέσουν χυλωμένες οι φακές, οπότε βάζω λίγο παραπάνω νερό και, όταν ολοκληρωθεί το μαγείρεμα, βράζω σε δυνατή φωτιά, για λίγα λεπτά, χωρίς το καπάκι της κατσαρόλας και, ευκαιριακά, ανακατεύω. Μου αρέσει, επίσης, να περιχύνω με λίγο ωμό λάδι και λίγο καλό ξίδι (ή λεμόνι, βοηθάει τον οργανισμό να απορροφήσει τον πολύ σί-

2012 10

105

δηρο και ασβέστιο που περιέχουν οι φακές) τις, στολισμένες με λίγο φρέσκο μαϊντανό, σερβιρισμένες φακές μου. Συμπληρωματικά, μου αρέσουν ελιές, τυρί φέτα, ψωμί και κρασάκι, Γιάμ! Το μαγείρεμα αυτού του πλούσιου σε ασβέστιο και σίδηρο όσπριου επιδέχεται και παραλλαγές, όπως πρόσθεση γίδας, ή άλλου κρεατικού ή και λουκάνικου, πράσινων πιπεριών ή πράσων, μαγείρεμα με μέλι, κάρυ ή κόλιανδρο, σερβίρισμα με ποικιλία τουρσιών ή με συνοδεία καπνιστού σολομού με λεμόνι. Στη Λευκάδα τις φακές τις κάνουν χυλό. Εμείς μπορούμε πάντα, αν μας αρέσει έτσι, να χρησιμοποιούμε την παραλλαγή του μπλέ-

106

10 2012

ντερ, αντί για τον παραδοσιακό λευκαδίτικο τρόπο που ζητάει συνεχές ανακάτεμα καθ’ όλη τη διάρκεια του βρασμού (περίπου μιάμιση ώρα) με ξύλινη κουτάλα. Είναι γνωστό ότι, αν προσθέσουμε και ρύζι στις φακές, έχουμε τροφή υψηλής διατροφικής αξίας, φακόρυζο το λένε, με υψηλότερη πρωτεϊνική απόδοση, ποιοτικά και ποσοτικά, απ’ ότι το κρέας! Όρεξη νάχουμε -που έχουμε- και από φαντασία στην κουζίνα, άλλο τίποτα! Αλλά εσείς, φίλοι συνδαιτυμόνες, πού το καταλάβατε ότι η μοχθηρή Πείνα έχει ήδη τυλίξει τα πλοκάμια της γύρω από τις ευαίσθητες ευαισθησίες μου και κοντεύει να με καθυποτάξει;

Φωτογραφία: Μυρτώ Φοίφα

SLOW FOOD@TORINO

108

10 2012

2012 10

109

110

10 2012

112

10 2012

2012 10

113

114

10 2012

Κείμενο: Δημήτρης Επικούρης

ΦΟΒΟΣ ΤΟ ΠΑΝΙΣΧΥΡΟ ΟΠΛΟ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΦΟΒΟ Προσεγγίζοντας το τεράστιο θέμα του φόβου, καλό θα ήταν πρώτα απ’ όλα να τον ορίσουμε. Ο φόβος λοιπόν είναι η διάθεση του ανθρώπινου νου να ελέγξει το μέλλον ώστε να αποφύγει την εκκόλαψη δυσάρεστων γεγονότων. Ο φόβος δεν αποτελεί προϊόν συνειδητής σκέψης αλλά αντίθετα εκφράζει συναισθηματική ανασφάλεια που μπορεί να πηγάζει από έλλειψη γνώσης και εμπεριστατωμένης προβλεψιμότητας διαφόρων εν εξελίξει καταστάσεων αλλά κυρίως από το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο γαλουχείται κάποιος και αποκτά κοινωνική δράση και αξίες. Δεν θα ήταν καθόλου παράλογο να συμπεράνει λοιπόν κάποιος πως ο φόβος καταδεικνύει την ατέλεια του ανθρώπου ως ον και το μακρύ δρόμο που έχει ακόμα να διανύσει μέχρι να φτάσει σε ένα πολύ πιο ικανοποιητικό στάδιο πνευματικής εξέλιξης που θα εμπεριέχει το χαρακτηριστικό της αταραξίας προς το τέλος του. Είναι ο φόβος ένα συναίσθημα που γεννιέται μαζί με τον άνθρωπο και συνυπάρχει μέσα του μέχρι να ολοκληρώσει το κύκλο της ζωής του; Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την τραγικότητα της ύπαρξης του ανθρώπου ως έμβιο ον.

120

10 2012

Είμαστε τα μοναδικά πλάσματα του πλανήτη που γνωρίζουμε πως το τέλος μας θα έρθει νομοτελειακά και μάλιστα σε χώρο και χρόνο που δεν είναι προβλέψιμος. Η «τραγικότητα» του τέλους μιας ανθρώπινης ύπαρξης, έχει πολύ συγκεκριμένες νευροβιολογικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Συγκεκριμένα, υπάρχει μία περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο που ονομάζεται αμυγδαλή. Η αμυγδαλή δέχεται πληροφορίες από το τον ενδιάμεσο σταθμό οπτικών κι ακουστικών οδών που οι ειδικοί ονομάζουν θάλαμο πολύ νωρίτερα από ότι φτάνουν στο φλοιό. Με τον τρόπο αυτό, ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποπειράται να επεξεργαστεί αρχέγονες συναισθηματικές αποκρίσεις που λειτουργούν σε κάθε περίπτωση απειλής ή κινδύνου. Αυτό εξηγεί την ανθρώπινη ικανότητα αντίδρασης απέναντι στον κίνδυνο πολύ πριν συνειδητοποιήσουμε ολοκληρωτικά το μέγεθος και τη σοβαρότητα της κάθε απειλής. Συμπεραίνοντας καταλήγουμε πως όλα πηγάζουν από την εσωτερική άρνηση του ανθρώπου να δεχτεί νομοτελειακά το τέλος της ύπαρξής του. Με άλλα λόγια, όλοι οι φόβοι που βιώνει ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του πηγάζει από τον αρχέγονο φόβο για το τέλος της ζωής του. Για να ξεπεραστεί η άρνηση του ανθρώπου να δεχτεί το θάνατο, χρειάζε-

ται όχι μόνο να μεσολαβήσουν υψηλού επιπέδου πνευματικές διεργασίες αλλά και να υπάρχει το κατάλληλο κοινωνικό περιβάλλον που θα τις ενθαρρύνει να αναπτυχθούν. ΕΠΕΝΔΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΦΟΒΟ Απαραίτητη προϋπόθεση για την δημιουργία του φόβου είναι η κατασκευή ενός συστήματος «αξιών» που κατατάσσει κάθε ανθρώπινη επιλογή, πράξη και ενέργεια σε «καλή» ή «κακή». Αυτό το σύστημα αξιών δημιουργήθηκε την ίδια στιγμή που ο άνθρωπος ως έμβιο ον αποφάσισε να φτιάξει ομάδες που αργότερα εξελίχθηκαν σε κοινωνίες. Έτσι λοιπόν, σε κάθε κοινωνική ομάδα, κάποιος ή κάποιοι θα έπρεπε να έχει/έχουν τον έλεγχο της αξιολόγησης αυτού του συστήματος των «αξιών». Επειδή όμως ο άνθρωπος έχει την έμφυτη τάση να αμφισβητεί (συνάμα με το να τη διεκδικεί) την εξουσία που πηγάζει από άλλους συνανθρώπους του, θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα άλλο σύστημα αξιολόγησης των ανθρωπίνων πράξεων το οποίο δεν θα μπορούσε να αμφισβητηθεί, τουλάχιστον από την πλειοψηφία των ανθρώπινων ομάδων-κοινωνιών. Αυτό το ισχυρό και μη αμφισβητούμενο σύστημα όμως θα έπρεπε να διαθέτει και μερικές ακόμα ιδιότητες. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να διαθέτει και το όπλο της «εξ αποκαλύψεως ερμηνείας» διαφόρων φυσικών φαινομένων με έναν τρόπο που τάχα είναι υπερβατικός και συνεπώς μη αμφισβητούμενος. Σ’ αυτό ακρι-

βώς το σημείο γεννιέται η έννοια όχι μόνο του Αβρααμικού Θεού αλλά και των επί της γης εκπροσώπων του. Στην ουσία δηλαδή, δημιουργείται μία κάστα ανθρώπων που ελέγχει πλήρως το κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο ευδοκιμεί, επικαλούμενη το «αλάθητο» και την «εξ άνωθεν εντολή». Σκοπός της συγκεκριμένης κάστας ανθρώπων είναι ο απόλυτος έλεγχος των υπολοίπων μελών κάθε ανθρώπινης κοινότητας μέσω της απειλής της τιμωρίας. Η τιμωρία όμως, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το φόβο του θανάτου. Εδώ επιχειρείται και ένα ακόμα τέχνασμα της διοικούσας κάστας. Γνωρίζοντας πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να δεχτεί το τέλος του και πως όσο ζει ελπίζει πως με κάποιον τρόπο θα το αποφύγει, δημιουργεί την παρά φύσιν ιδέα της συνέχισης της ζωής μετά τον φυσικό θάνατο προσθέτοντάς της ακόμα ένα στοιχείο που ενισχύει το φόβο: Την υποτιθέμενη, μετά θάνατο κρίση του συνόλου των πράξεων κάθε ανθρώπου, την αξιολόγησή των πράξεων αυτών και την τοποθέτηση του κάθε ανθρώπου σε ευχάριστο περιβάλλον (παράδεισος) ή δυσάρεστο (κόλαση). Αυτό το εξαιρετικό τέχνασμα επιτρέπει στην άρχουσα τάξη να διοικεί τις μάζες χωρίς αντιδράσεις και αμφισβητήσεις απέναντι στην εξουσία που διαθέτει. Έτσι λοιπόν, επιτυγχάνεται ο σχεδόν απόλυτος έλεγχος των μαζών, η προβατοποίηση του κοινωνικού συνόλου και η πλήρης εκμετάλλευσή του από τους εξουσιαστές.

2012 10

121

Κείμενο: Κατερίνα Κυρμιζή

Μια Ιστορία Δύναμης…Γένους Θηλυκού! (Μέρος δεύτερο...) εκίνησα κλασσική κιθάρα όταν πήγαινα 4η Δημοτικού. Η πρώτη επιθυμία μου ήταν να μάθω πιάνο, όπως όλα τα παιδιά. Το πιάνο είναι εύκολο, τουλάχιστον στην πρώτη προσέγγιση. Είναι φιλικό. Πατάς το πλήκτρο και ώ τι ευτυχία! Το πλήκτρο όπως κάθε μηχανικό κουμπί έχει σταθερή απόδοση και η χοντρή κυρία που κρύβεται πάντα μέσα σε κάθε πιάνο βγαίνει και σου ρίχνει κατακέφαλα τη νότα με κρυστάλλινη πυγμή και πάντα στο σωστό τόνο. Το πιάνο σου είναι πιστό και βολικό σα σκυλί. Αλλά με πρόλαβε η αδερφή μου. Εκείνη αν και μικρότερη καπάρωσε το πιάνο οπότε τι μου απέμεινε;

Ξ

Ο πρώτος μου δάσκαλος είχε κάτι νυχούκλες σαν του Νοσφεράτου και ψαρά μαλλιά που είχαν κηρύξει ανεξαρτησία. Είχα ανησυχήσει πολύ όταν ο πατέρας μου με άφησε στο έλεός του. Με επέπληξε που έτρωγα τα νύχια μου και έκανε γραπτή παραγγελιά στη μαμά μου να με παρακολουθεί για να μην τα ξαναφάω από το δεξί χέρι. Το τι ξυλιά στην παλάμη έχω φάει για αυτά τα νύχια δεν περιγράφεται. Κάθε Παρασκευή γινόταν ο έλεγχος και έτρεμε το φυλλοκάρδι μου. Μου άρεσε η μουσική και το τι μπορούσα να κάνω με την κιθάρα αλλά τον πρώτο δάσκαλό μου τον φοβόμουν. Από τότε και μέχρι τα δεκαεφτά έτρεχα

126

10 2012

στα ωδεία, έπαιζα κιθάρα μάλλον βαριεστημένα κι όχι με μεγάλη επιμέλεια γιατί τα περισσότερα κομμάτια φάνταζαν ανιαρά για την ακόρεστη δίψα μου για ωραίες, πάντα για τα γούστα μου μελωδίες και οι περισσότεροι δάσκαλοί ήταν όχι ιδιαίτερα χαρισματικοί -τρανή απόδειξη είναι ότι ξεχωρίζω και θυμάμαι μόνο δυο ονομαστικά. Τον τρίτο τον θυμάμαι γιατί ήταν απίστευτος καραγκιόζης. Το πρόβλημα με τους δασκάλους μου ήταν ότι ή τους έπαιρνα τον αέρα κι έχανα το ενδιαφέρον μου για αυτούς ή τους φοβόμουν. Εγώ ήθελα να τους θαυμάζω και να με εμπνέουν. Την κιθάρα άρχισα πραγματικά να την αγαπώ όταν ξεκίνησα να φτιάχνω τα δικά μου τραγούδια κάπου εκεί στην 1η Γυμνασίου. Έγινε η φίλη και η εξομολογήτρια στην ταραγμένη και περιπλανώμενη ανά την Ελλάδα εφηβεία μου. Με το τέλος της 3η Λυκείου έκοψα μαχαίρι τα σούρτα-φέρτα στο Ωδείο. Ήθελα να γίνω χορεύτρια και ήξερα ότι δεν χωρούν σε μια μασχάλη δυο καρπούζια. Κι όμως όταν ήρθα στην Αθήνα για να γίνω χορεύτρια, κάποια τρελή τύχη φρόντισε να γνωρίσω και αν ήθελα να μαθητεύσω σε μια ελληνίδα κιθαρίστρια διεθνούς φήμης. Την βρήκα σε ένα ασκητικό δώμα με τις κιθάρες ξαπλωμένες νωχελικά εδώ κι

εκεί σα γάτες και το αναλόγιο με την παρτιτούρα έτοιμα για εξαιρετικές ερμηνείες κοντά στο παράθυρο. Με το καλημέρα σας μάργωσα από ένα δέος που μου κατασπάραξε τα σωθικά σαν θηρίο. Ήταν δωρικός τύπος μετρημένη κι αυστηρή κι εγώ μια αδέξια νεαρή που ήθελα να γίνω χορεύτρια αλλά το μόνο που έκανα ήταν να γράφω τραγούδια στην σπασμένη μου κιθάρα. Μου ζήτησε να παίξω. Δε θυμόμουν τα κομμάτια που έπαιζα στο Ωδείο και τελικά της έπαιξα ένα δικό μου. Την ώρα που της έπαιζα σκεφτόμουν ότι ήμουν τρελή για δέσιμο. Με μέτρησε από πάνω ως κάτω και με ρώτησε ποιος μου έδειξε τις θέσεις στην ταστιέρα. Εγώ της απάντησα πως τις βρήκα από μόνη μου και με μου έριξε ένα βλέμμα του τύπου, έλα τώρα μπουμπού ασ’ τα σάπια. Από εκεί κι έπειτα δε θυμάμαι τίποτα. Ούτε τι μου είπε, ούτε τι είπα, αν και τι συμφωνήσαμε, τίποτα. Έφυγα από εκεί με τέτοια τρομάρα που δεν ξανατόλμησα να τηλεφωνήσω, όχι να πάω.

Μου έμειναν τα βιβλία και οι παρτιτούρες. Κατά καιρούς το ‘ριχνα με λύσσα στη μελέτη σαν να κάνω θεραπεία ένα πράγμα. Ξαναέβγαζα τα κομμάτια που μου άρεσαν και κρεμούσα στο αφτί σαν σκουλαρίκι το μετρονόμο. Συνήθως αυτές οι κρίσεις κρατούσαν το πολύ κάνα μήνα. Μετά κάτι πάντα συνέβαινε. Πρόβες, δίσκοι, λάιβ, επισκέψεις της έμπνευσης ή ακόμα χειρότερα των γονιών μου, κρίσεις θλίψης και όλα τα μικρά ανθρώπινα δράματα της ζωής που με αποσπούσαν από αυτήν. Υπήρχαν μάλιστα διαστήματα που δεν την άγγιζα καθόλου. Μπορώ να πω πως τη σιχαινόμουν τότε. Πέρσι τέτοια εποχή άρχισα δειλά και φοβισμένα πάλι τη μελέτη και για κάποιο ανεξήγητο λόγο δε σταμάτησα στον μήνα πάνω και συνέχισα εν μέσω προβών, οικογενειακών υποχρεώσεων, ηχογραφήσεων και λάιβ. Τον Φεβρουάριο αποφάσισα πως πρέπει να βρω τον κατάλληλο για εμένα δάσκαλο και να τελειώνω επιτέλους με αυτό το σήριαλ.

Μετά από δυο χρόνια ξαναγράφτηκα στο

Και επειδή όπως είπε ο δάσκαλός μου και

Ωδείο. Με τριβέλιζε το θέμα. Έλα όμως που

κόντεψα να μπήξω τα κλάματα, μού χρω-

μετά από λίγους μήνες ξεκινήσαμε τις ηχο-

στάει ο θεός, βρέθηκε χωρίς δική μου πρω-

γραφήσεις του πρώτου μου δίσκου (Κο-

τοβουλία ο ιδανικός.

ντσέρτο για σοκολάτα και τριαντάφυλλα).

Συνεχίζεται…

Ούτε χρόνο δεν άντεξα. Τα παράτησα θριαμβευτικά γιατί άρχισαν άλλα κέρατα και άλλης φύσεως τρεχάματα και ψυχοδράματα με την εισαγωγή μου στον θαυμαστό κόσμο της ελληνικής μουσικής βιομηχανίας…

Η Κατερίνα Κυρμιζή, είναι μια ιδιάζουσα και ντροπαλή τραγουδίστρια/τραγουδοποιός. Έχει τρείς προσωπικούς δίσκους στο ενεργητικό της και έχει συμμετάσχει στους δίσκους του Νίκου Γρηγοριάδη. Αυτή την περίοδο μελετάει κιθάρα και κάνει preproduction στον καινούργιο της δίσκο.

2012 10

127

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΚΡΙΣΤΗ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ & ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΛΥΒΙΩΤΗΣ: «GREEKADELIA», εκεί που η ελληνική παραδοσιακή μουσική σκαρφαλώνει στο σήμερα και στην κορυφή των ευρωπαϊκών World Music Charts… Πότε ήταν η πρώτη φορά που ήρθατε σε επαφή με αυτό που ονομάζουμε μουσική; ΚΡΙΣΤΗ: Στα πρώτα παιδικά μου χρόνια η μουσική ήταν κάτι μαγικό που έβγαινε μέσα από το ραδιόφωνο. Και ακόμα πιο μαγικό μού φαινόταν όταν μου εξηγούσαν ότι τους ήχους αυτούς τους έφερναν ως τα αφτιά μας τα λεγόμενα… ραδιοκύματα, μακρά, βραχέα κλπ, δηλαδή, κάποιες αόρατες δονήσεις που ταξιδεύουν στον αιθέρα. Τις παιδικές καλοκαιρινές διακοπές τις πέρναγα τότε στην Καλαμάτα. Τις ζεστές νύχτες των καλοκαιρινών διακοπών ανεβαίναμε τα παιδιά να κοιμηθούμε για δροσιά, στρωματσάδα σε μια ταράτσα φάτσα στον Μεσσηνιακό κόλπο, απέναντι από την Αφρική. Στον αδελφό μου άρεσε να σκαλίζει επί

130

10 2012

ώρες τις συντεταγμένες ενός αυτοσχέδιου ραδιoφωνικού δέκτη προσπαθώντας να πιάσει τα ραδιοκύματα από μακρινά μέρη. Πιο καθαρά πιάναμε τις πόλεις και τα λιμάνια της Νότιας Μεσογείου, αλλά όχι μόνο. Η καταλυτική φωνή και οι καταπληκτικές αραβικές ορχήστρες εγχόρδων της Ουμ Καλτσούμ, οι ζουρνάδες των Zazoukas, την ίδια εποχή που τους ανακάλυπταν οι Rolling Stones στο Μαρόκο, αλλά και οι βουλγάρικες γυναικείες χορωδίες από τα βόρεια, αλλά και τα ροκ κομμάτια που έπαιζαν οι Τομ Ρομπινσ-ιακοί dj στους ραδιοφωνικούς σταθμούς των διάφορων Αμερικάνικων βάσεων ανά την Μεσόγειο, όλα αυτά τα παράξενα και απροσδιόριστα ακόμα για μένα ακούσματα έβγαιναν ανακατεμένα μέσα από το μικρό

μεταλλικό ηχείο και γεννούσαν μέσα μου τις πρώτες… ας τις πούμε, μουσικολογικές απορίες και το ενδιαφέρον για τις μουσικές από αλλού… Αργότερα, τα πρώτα μου συνειδητά ακούσματα, οι πρώτοι δίσκοι που αγόρασα δηλαδή, ήταν από το Pop 11, το θρυλικό υπόγειο δισκάδικο της Σκουφά των αδελφών Φαληρέα. Μονάχα εκεί μπορούσες να βρεις τους σπάνιους και δυσεύρετους ροκ δίσκους, εισαγωγής ή μεταχειρισμένους, των underground συγκροτημάτων της ψυχεδέλειας, και τα βιβλία και τα έντυπα των εναλλακτικών, νεολαιίστικων τάσεων της εποχής. Ακολούθησαν, η αγορά μιας κιθάρας, ενός φορητού κασετόφωνου μαζί με το μικροφωνάκι του, οι φιλίες και οι συνευρέσεις με μουσικούς ανάλογου γούστου και ιδεολογιών, οι καβάτζες για τις πρόβες με τις αβγοθήκες στους τοίχους, οι βραδιές στου Μπαράκου, στο Χρυσό Κλειδί, την 5η Εποχή, το Κύτταρο, όπου έπαιζαν, ο Σαββόπουλος με τα Μπουρμπούλια, ο Ηρακλής Τριανταφυλλίδης με την Λερναία Ύδρα, στα πρώτα του λάιβ, κλπ. ΣΤΑΘΗΣ: To πικάπ στο σπίτι έπαιζε Stones, Beatles, Kinks, Σαββόπουλο, Θεοδωράκη και πολλά πολλά άλλα, ακούγοντας από τα τηλεφωνικού τύπου ακουστικά στο παλιό δισκάδικο της Music box στην Νίκης, 45άρια δισκάκια, βόλτες με μπουζούκια και λαϊκά στο αυτοκίνητο του θείου Ηλία. Στο κρεβάτι μου στην Πλάκα μπερδεμένες κάθε βράδυ οι μουσικές από όλα τα κλαμπ, καρεκλάδικα, λαικά, δημοτικά, τουριστικά, όλα μαζί ανακατεμένα να με νανουρίζουν. Μου λένε ότι καθόμουν με τις ώρες και άκουγα δίσκους, εγώ θυμάμαι μόνο κάτι συχνούς εφιάλτες με μια τεράστια μπάσα συχνότητα να βγαίνει από τα ηχεία και να καταβροχθίζει πράγματα, ανθρώπους και στο τέλος κι εμένα. Προβολή του Monterey festival Κυριακή πρωί στο Δαναό στους Αμπελόκηπους με Who, Jefferson Airplane και στο τέλος η ατομική βόμβα μεταμφιεσμένη με το όνομα Jimmy Hendrix. Λίγα χρόνια αργότερα η πρώτη πρωινή κυριακάτικη ροκ συναυλία μου στο Coronet, στο Παγκράτι. Επιστρέψατε στη δισκογραφία με μια νέα κυκλοφορία που φέρει τον τίτλο «Greekadelia». Μιλήστε μας για το υλικό αυτής της

δουλειάς. ΚΡΙΣΤΗ: Το Greekadelia περιλαμβάνει παραδοσιακά, δημοτικά τραγούδια, από αυτά που μας αρέσει με τον Στάθη να μελετάμε και να παίζουμε κατ’ ιδίαν, ακουστικά με το λαούτο και το μπεντίρ, ή με το λαούτο και το Ινδικό αρμόνιο. Πολλά χρόνια ασχολούμαστε με αυτό. Κάποια στιγμή μαζεύτηκε ένα μεγάλο ρεπερτόριο. Ο Στάθης άρχισε να πειραματίζεται πάνω στον ακουστικό ήχο και με το live looping. Το αποτέλεσμα μας άρεσε, μας φαινόταν ενδιαφέρον. Παίξαμε έτσι, ως ντούο, δοκιμαστικά σε διάφορα μικρά κλαμπάκια, εδώ και στο εξωτερικό. Άρεσε, περνάγαμε καλά, και έτσι αποφασίσαμε να το ηχογραφήσουμε. Πως προέκυψε ο τίτλος του δίσκου και από πού προέρχεται η …σύντηξη και η ετυμολογία της ονομασίας του; ΚΡΙΣΤΗ: Ο τίτλος προέκυψε από μια κριτική του εγγλέζικου περιοδικού froots για τον αμέσως προηγούμενο δίσκο μας, το Ταξιδοσκόπιο, “traveling tales from the Greekadelic queen”. Μας άρεσε η λέξη greekadelic, ζητήσαμε την άδεια από τον Εγγλέζο μουσικό δημοσιογράφο που την είχε επινοήσει και την κάναμε τίτλο αυτού του δίσκου, εφόσον o δίσκος περιλάμβανε παραδοσιακά τραγούδια από την Ελλάδα, όμως παιγμένα με τον δικό μας τρόπο. Έναν τρόπο που, ενστικτωδώς, λόγω των καταβολών μας, των ακουσμάτων μας και του δικού μας γούστου στην μουσική, αναδεικνύει πιο πολύ το στοιχείο της ψυχεδέλειας που υπάρχει στην δημοτική παράδοση. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, το μήνα Σεπτέμβριο με το «Greekadelia» βρεθήκατε στην κορυφή των ευρωπαϊκών World Music Charts. Τελικά όταν παίρνεις την παράδοση που μας άφησαν οι παλαιότεροι και την πηγαίνεις παρακάτω καταθέτοντας τη δική σου αλήθεια στα πράγματα, όχι μόνο στα μουσικά αλλά και γενικότερα αναγνωρίζεται αυτό στο εξωτερικό πιο εύκολα από ότι στην Ελλάδα; Γιατί αν συμβαίνει κάτι τέτοιο εδώ έχουμε να κάνουμε με μια μεγάλη αντίφαση… ΚΡΙΣΤΗ: Δεν πρόκειται για αντίφαση. Είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ανθρώπων γενικότερα, και των Ελλήνων ειδικότερα, να μην

2012 10

131

εκτιμάμε αυτό που έχουμε, παρά να θαυμάζουμε και να αποζητάμε μονάχα το ξένο.

παραδοσιακά ελληνικά θέματα και όχι κάποιο καινούργιο υλικό γραμμένο από σας;

ΣΤΑΘΗΣ: Βρέθηκε η μουσική μας όχι μόνο να παίζεται σε όλους σχεδόν τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Ευρώπης αλλά και να είναι νο1. Και όχι μόνο αυτός, ο τελευταίος μας δίσκος, το Greekadelia, αλλά και προηγούμενες δουλειές μας, άλλου ύφους και ήχου, βρέθηκαν στις ίδιες ψηλές θέσεις των ραδιοφωνικών charts, όπως π.χ. «Τα Μυστικά των Βράχων» ήταν επίσης στο νούμερο 1 τον Ιανουάριο 2003. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, ούτε αποτελούμε κάποια ιδιαίτερη περίπτωση στα παγκόσμια μουσικά χρονικά. Έχει συμβεί εκατοντάδες φορές να γίνεται κάτι γνωστό πρώτα κάπου αλλού και ύστερα στον τόπο του. Η πρωτιά για δυο μήνες και για αυτόν τον δίσκο μας, ήταν μια ακόμα ευχάριστη έκπληξη και βοήθησε στο να γίνει και εδώ γνωστή η κυκλοφορία του .

ΚΡΙΣΤΗ: Πριν καταπιαστούμε με την εγγραφή του Greekadelia, δουλεύαμε καινούργια, δικά μας τραγούδια. ‘Ερχονταν και οι μουσικοί της μπάντας μας και τα παίζαμε και τα ηχογραφούσαμε, υπήρχε δηλαδή στα σκαριά ένας καινούργιος δίσκος σαν τους προηγούμενούς μας, όμως τον αφήσαμε στην μέση… Μας έχει συμβεί και άλλες φορές παλαιότερα… Να επέρχεται μια κόπωση, μια αίσθηση ρουτίνας, μια ανάγκη ανανέωσης… Να θες να ακούσεις άλλον ήχο στα αφτιά σου.

ΚΡΙΣΤΗ: Το ότι δεν είμαστε τόσο γνωστοί εδώ είναι και δική μας επιλογή. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δεν έχουμε συνεργαστεί με καμία από τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες, ούτε και με κανένα από τα καθιερωμένα, μεγάλα γραφεία συναυλιών με τους συνήθεις στημένους μηχανισμούς προώθησης. Δεν μας αρέσει και δεν βγαίνουμε στις τηλεοράσεις, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων. Δεν μας έχει χρηματοδοτήσει, ή προωθήσει κανένας πολιτιστικός φορέας, κανένα υπουργείο, κανένα κόμμα, καμία εταιρία, παρά δουλεύουμε εντελώς μόνοι μας και εντελώς ανεξάρτητα, μακριά από τα οποιαδήποτε κανάλια και κυκλώματα. Από επιλογή μας επίσης, προτιμάμε να παίζουμε λάιβ μονάχα σε κάποια μικρά, εναλλακτικά λαϊβάδικα που μας πηγαίνουν ως ατμόσφαιρα και που οι ιδιοκτήτες τους είναι καλοί και μερακλήδες άνθρωποι. Έτσι και μόνο έτσι δουλεύουμε εδώ και πολλά χρόνια, και άρα είναι απόλυτα φυσιολογικό, και δεν μας πειράζει και τόσο, που εδώ στην Ελλάδα μας γνωρίζουν και μας παρακολουθούν ελάχιστοι και καλοί. Ομολογώ ότι ξαφνιάστηκα βλέποντας σας να συνεχίζετε αυτό που κάνετε εδώ και αρκετά χρόνια εξελίσσοντας το όμως ως …ντουέτο αυτή τη φορά. Πως πήρατε αυτή την απόφαση να δουλέψετε μόνοι σας και να προσεγγίσετε 13

132

10 2012

ΣΤΑΘΗΣ: Είχαν κουραστεί τα αυτιά μου από αυτό που ονομάζουμε «παραγωγές», δηλαδή δίσκοι ηχογραφημένοι με δεκάδες όργανα αλλά που συνήθως ακούγονται σαν αποστειρωμένοι. Αποφασίσαμε να κάνουμε έναν όσο πιο λιτό δίσκο, δηλαδή οι δυο μας μόνο, χωρίς κανένα παραπάνω όργανο από όσα μπορούσαμε να παίξουμε ζωντανά και με την λογική ενός παλιού τετρακάναλου κασετόφωνου. Όσο λιγότερα, τόσο καλύτερα, καθόλου στολιδάκια, μόνο η ουσία του τραγουδιού. ΚΡΙΣΤΗ: Η γκάϊντες μαζί με ηλεκτρικές κιθάρες, το σαξόφωνο μαζί με την λύρα, τα πολλά και διαφορετικής προέλευσης κρουστά πάνω σε ηλεκτρονικές λούπες και ντραμς, όλο αυτό το ωραίο και ενδιαφέρον ανακάτεμα των παραδοσιακών και ηλεκτρικών ήχων, έκανε πια για μας ως δημιουργούς τον κύκλο του. Ήδη από τη δεκαετία του 90 παίζουμε με αυτόν τον ήχο που εκείνα τα χρόνια θεωρούνταν απροσδιόριστος και ακαταλαβίστικος, μας έβλεπαν σαν ούφο τότε που παίζαμε και ηχογραφούσαμε αυτά τα πράγματα. Τώρα πλέον, το 2012, έχουν βγει νέοι μουσικοί, μέσα από μουσικά γυμνάσια, μέσα από μουσικοπαρέες, με ανοιχτά μυαλά, και αφτιά. Τέτοιου είδους απόψεις, τέτοιες μίξεις οργάνων, μπορείς πλέον να τις ακούσεις και εδώ στην χώρα μας να δοκιμάζονται από αρκετά εναλλακτικά γκρουπ, αλλά και με ένα απλό κλικ στο youtube, από κάθε γωνιά του πλανήτη. Νιώσαμε λοιπόν την ανάγκη να το πάμε πάρα πέρα το πράγμα. Παίζοντας οι δυο μας έτσι όπως παίζουμε, ο ήχος που βγαίνει μας αρέσει, μας ακούγεται πιο φρέσκος στα αφτιά μας και πιο λι-

τός, πιο μίνιμαλ από τον πολύχρωμο ήχο που βγάζαμε μαζί με ολόκληρη την μπάντα μας.

Πως θα χαρακτηρίζατε τη μουσική σας και σε ποιό “ράφι” θα την τοποθετούσατε;

ΣΤΑΘΗΣ: Ο λόγος που επιλέξαμε να το κάνουμε με παραδοσιακά και όχι με δικά μας είναι ότι έχουμε ήδη κάνει 4 δίσκους με δικά μας τραγούδια και θέλαμε να βγάλουμε προς τα έξω τη δική μας άποψη για το πως θα μας άρεσε να ακούγονται τα παραδοσιακά τραγούδια. Με την Κρίστη παίζουμε κάθε μέρα μαζί και με τα χρόνια έχει μαζευτεί ένα τεράστιο ρεπερτόριο, μπορούμε να παίζουμε συνεχώς για...μέρες. Επίσης, επειδή είμαστε μόνο οι δυο μας, είμαι απολύτως ελεύθερος να κάνω ότι θέλω με τους ήχους, το ρυθμό, τη διάρκεια κλπ.

ΣΤΑΘΗΣ: Θα την χαρακτήριζα ως αστική ηλεκτρική μουσική της Ελλάδας των αρχών του 21ου αιώνα. Θα μπορούσε να είναι στο ράφι με τα ελληνικά, στην world music ή στις ανεξάρτητες παραγωγές. Αποτελούμε μέρος μιας γενιάς μουσικών του κόσμου επηρεασμένης από την ιδεολογία της ροκ σκηνής από το 60 έως τις αρχές του 80, πριν δηλαδή την απόλυτη βιομηχανοποίηση της μουσικής.

ΚΡΙΣΤΗ: Νιώθουμε πιο ελεύθεροι πάνω στα κομμάτια και στους αυτοσχεδιασμούς που προκύπτουν. Και πιο υπεύθυνοι μουσικά. Εμένα προσωπικά μού έκανε πολύ καλό αυτό, γιατί επέστρεψα στις μουσικές μελέτες μου και στην εξάσκηση ξανά των μουσικών οργάνων και της φωνής μου, με μια αφοσίωση που, τα τελευταία χρόνια με τα πολλά πήγαινε έλα, τα είχα παραμελήσει. Συνεχίζουμε λοιπόν έτσι ως ντουέτο, και με πολύ όρεξη για αυτό που κάνουμε. Όχι ότι και αυτό δεν μπορεί βέβαια κάποια στιγμή να έχει κάνει τον κύκλο και να θελήσουμε πάλι να το αλλάξουμε…

ΚΡΙΣΤΗ: Μας έχουν κατατάξει σε εκείνο το ράφι των δισκάδικων που γράφει world music, δηλαδή μουσικές του κόσμου. Πρόκειται για μια ανερχόμενη, παγκόσμια σκηνή ανεξάρτητων εταιριών, ραδιοφώνων, φεστιβάλ κλπ, που, όπως το λέει και η λέξη, περιλαμβάνει μουσικές από όλον τον κόσμο. Τον όρο world music τον επινόησε μια παρέα μουσικολόγων, μουσικοκριτικών, ανάμεσά τους, ο περίφημος Charlie Gillett, πρώην γκουρού της ροκ, συγγραφέας του θρυλικού “The Sound of the City”, που βαρέθηκαν τα αναμασήματα των ίδιων ηχοχρωμάτων επί δεκαετίες και άρχισαν να ενδιαφέρονται και για τις μουσικές “from out there” όπως τις είχαν πρωτο-ονομάσει. Ο Charlie Gillett είχε έρθει σε μια απ’ τις πρώτες συναυλίες

2012 10

133

τον πλανήτη, αισθανόμαστε εντελώς εντάξει που μας έχουν τοποθετήσει σε αυτό το δικό τους ράφι. Τι αποτελεί πηγή έμπνευσης για σας όταν γράφετε μουσική και ποιές οι καταβολές, τα μουσικά ρεύματα που σας έχουν επηρεάσει; ΚΡΙΣΤΗ: Η έμπνευση έρχεται σε τυχαίες, στιγμιαίες, εσωτερικές καταστάσεις, ή εκλάμψεις, που σε κάνουν να μπορείς να βλέπεις μηνύματα κρυμμένα πίσω από την πραγματικότητα των αισθήσεων. Αυτά τα μηνύματα είναι που αποκαλύπτει η τέχνη. Την κρυμμένη πραγματικότητα πίσω από τα πράγματα. Όσο για τα μουσικά ρεύματα… που με επηρέασαν… Ήταν κυρίως η ροκ μουσική, όχι εκείνη της «κεντρικής λεωφόρου», η άλλη που με «μεγάλωσε». Η ψυχεδέλεια, τα μπλουζ και η νέοφολκ του 60 και του 70, και αργότερα το πανκ, το new wave, το kraut rock. Όμως παράλληλα ήταν και οι Βυζαντινές ψαλμωδίες, ήταν και τα δημοτικά τραγούδια και το ρεμπέτικο, ήταν ο Χατζιδάκης, ο Σαββόπουλος, ο Χάλαρης, τα Ιρλανδέζικα, τα Ιταλιάνικα, τα Τούρκικα τραγούδια, η Ινδική κλασική μουσική και πολλά πολλά άλλα, που έχουν μπει στην παλέτα των επιρροών. Γενικά πάντως, δεν ξεχωρίζω τις μουσικές με βάση το σε ποιο είδος ανήκουν. Πιο πολύ με ενδιαφέρει η αλήθεια και η ειλικρίνεια της εσωτερικής ανάγκης που τις γέννησε, η αμεσότητα, και το «φεύγα» που σού βγάζει ή δεν σου βγάζει η κάθε μουσική, ανεξάρτητα με το είδος στο οποίο ανήκει.

μας στο Λονδίνο, από δική του πρωτοβουλία, χωρίς να τον γνωρίζουμε προσωπικά, παίζαμε και δεν ξέραμε καν ότι ήταν στο κοινό. Απλά από δική του περιέργεια και ανάγκη ο άνθρωπος αυτός γύρναγε τα λάιβ και έψαχνε μια ζωή να ξετρυπώσει καινούργια και ενδιαφέροντα πράγματα. Του άρεσε η συναυλία μας και αμέσως, αυθόρμητα και χωρίς πολλά πολλά, μας κάλεσε στην εκπομπή του, Σαββατόβραδο στο BBC. Αργότερα συμπεριέλαβε τραγούδια μας σε συλλογές του και όλα αυτά ήταν ακόμα μία, ερήμην μας, βοήθεια για την πορεία μας στην συγκεκριμένη μουσική σκηνή. Εφόσον λοιπόν η σκηνή αυτή αποτελείται κατά το πλείστον από τέτοιου τύπου άτομα ανά

134

10 2012

ΣΤΑΘΗΣ: Η έμπνευση έρχεται παντού, από το πανδαιμόνιο ενός μπλοκαρισμένου δρόμου της πόλης έως τα διάφορα επίπεδα στο χώρο που είναι τοποθετημένοι οι ήχοι της νύχτας σε ένα ερημικό μέρος. Τα μουσικά ρεύματα που με επηρεάζουν είναι όλα όσα γνωρίζω και όλα όσα θα ανακαλύψω στην πορεία. Όσο περνούν τα χρόνια, ανακαλύπτω το τεράστιο μέγεθος της άγνοιάς μου. Παλαιότερα και μικρότερος ήμουν πιο σκληροπυρηνικός, δεν το θεωρώ κακό. Μεγαλώνοντας, γίνομαι σοφότερος ελπίζω. Μιλήστε μας για το set που χρησιμοποιείτε στο δίσκο αλλά και στις ζωντανές εμφανίσεις σας. ΣΤΑΘΗΣ: Στις ζωντανές εμφανίσεις μας περ-

νάω τον ήχο του λαούτου μου μέσα από διάφορα κουτάκια εφέ, και ηχογραφώ επιτόπου, παίζοντας και πατώντας με το πόδι διάφορα πεταλάκια, επειδή τα χέρια είναι απασχολημένα να παίζουν σχήματα, ήχους, κλπ. Δημιουργείται έτσι μια παλέτα ήχων, η μια πάνω στην άλλη, της οποίας τα επίπεδα ξεκινώ ή σταματώ όποτε θέλω. Έχω και ένα groove sampler με διάφορους ήχους ή μουσικά σχήματα, πάντα όμως είναι ήχοι που τους έχω φτιάξει εγώ. Ποτέ δεν χρησιμοποιώ έτοιμους ήχους. Με αυτή τη λογική γράφτηκε και ο δίσκος. ΚΡΙΣΤΗ: Κι εγώ παίζω πάνω σε όλα αυτά είτε με το Ινδικό μου αρμόνιο, που μας άρεσε πολύ πως ταιριάζει ηχητικά με το λαούτο και με τα παιξίματα του Στάθη, είτε με το μπεντίρ μου και τα διάφορα άλλα μικρά κρουστά, κουδούνια, σείστρα, κοχύλια, κλπ. Πως αντιμετωπίζει το κοινό έξω τις μουσικές σκηνές και τις εμφανίσεις των καλλιτεχνών συγκριτικά με τις αντίστοιχες που λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα; Από τη δική μου εμπειρία διακρίνω διαφορετική συμπεριφορά στο κοινό έξω γιατί μπορεί να πάει σε μια οποιαδήποτε μουσική σκηνή ή ακόμα και σε ένα μικρό μπαράκι για να ακούσει οποιονδήποτε καλλιτέχνη ή συγκρότημα άσχετα αν γνωρίζει τους δίσκους του ή τη δουλειά του και κυρίως άσχετα από τη …δημοτικότητα του κάτι που δεν συμβαίνει πολύ συχνά εδώ. Εκεί λειτουργούν με τη λογική “α πάμε να ακούσουμε τον τάδε” ενώ εδώ αν δεν τον ξέρουμε τον άλλον δεν πάμε εύκολα… ΚΡΙΣΤΗ: Έτσι ακριβώς συμβαίνει… Ο κόσμος έξω ενημερώνεται περί του τι παίζει στα λαϊβάδικα, τα συναυλιακά κέντρα και τα τοπικά φεστιβάλ της πόλης του και πηγαίνει να ακούσει ότι τού κινεί το ενδιαφέρον, είτε το γνωρίζει ως όνομα, είτε όχι. Τα δίκτυα ενημέρωσης, και τα κεντρικά, άλλα και τα εναλλακτικά, λειτουργούν αποτελεσματικά. Υπάρχουν και οι κριτικές, γραμμένες συνήθως από μουσικοκριτικούς έντιμους, με ειλικρινή αγάπη, ενδιαφέρον και καλή προαίρεση απέναντι στους καλλιτέχνες, τις γνώμες των οποίων ο κόσμος εμπιστεύεται και αν συμφωνεί, ακολουθεί. Και πάρα πέρα βέβαια… Στο εξωτερικό, οι τιμές στα λαϊβάδικα μπορούν να είναι πιο φτηνές απ’ ότι εδώ. Τα λάιβ στα μαγαζιά ξεκινούν και τελειώνουν νωρίτερα, και άρα είναι όλα γε-

μάτα από κόσμο ακόμα και τις καθημερινές μέρες της βδομάδας. Με αυτά και με αυτά, παίζεις και αισθάνεσαι ότι αυτό που κάνεις «πιάνει τόπο» και περνάνε καλά κι εκείνοι κι εμείς. ΣΤΑΘΗΣ: Ο μέσος Έλληνας είναι συντηρητικός. Προτιμά αυτό που ήδη ξέρει, από τη μουσική μέχρι το φαγητό και το ντύσιμο. Εδώ, ας πούμε, σε κάθε καινούργια δουλειά που βγάζαμε ακούγαμε: «τι είναι πάλι τούτο, κάντε κάτι που να θυμίζει τους τάδε...» προσθέστε μόνοι σας το οποιοδήποτε «πετυχημένο» όνομα, ελληνικό ή ξένο, μας συμβούλευαν κάθε φορά αντίστοιχα να… μιμηθούμε. Και στη συνέχεια… από την στιγμή που οι δουλειές μας άρχισαν να πηγαίνουν καλά έξω… Μετά από τον κάθε δίσκο που βγάζαμε, πηγαίναμε το δείγμα του επόμενου σε κάποια εταιρία, και πάλι η αντίδραση ήταν: «τι είναι αυτά τα καινούργια; κάντε κάτι σαν το προηγούμενο δίσκο σας που άρεσε τόσο» και πάει λέγοντας. Δυστυχώς και σε ατομικό επίπεδο δεν υπάρχει παράδοση της έννοιας της αυτοβελτίωσης και της προσωπική εξέλιξης. Δες γύρω σου τον μέσο Έλληνα που μοναδική του διασκέδαση είναι το καφενείο, η τηλεόραση όλη μέρα και η κουβέντα για το ποδόσφαιρο. Ο κόσμος που στηρίζει τις μουσικές σκηνές στην Ελλάδα είναι ελάχιστος, δεν είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού κοινού. Σε αυτό το μικρό κοινό έχω γνωρίσει εξαιρετικά μορφωμένους, πάρα πολύ καλά ενημερωμένους και πολύ αξιόλογους ανθρώπους. Μπορώ να πω βέβαια ότι η δυσκολία έχει δημιουργήσει εδώ ένα συγκεκριμένο κοινό, που είναι καλύτερα ενημερωμένο από το «ξένο». Το κακό είναι ότι το ίδιο αυτό κοινό είναι και πολύ καχύποπτο, μοιράζεται σε πολλές αποχρώσεις, με εχθρικές σχέσεις μεταξύ τους, λόγω αυτής της καχυποψίας. Τελικά ο όρος έθνικ μουσική είναι το ίδιο πράγμα με τον όρο world music; Στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται ευρέως και οι δυο τονίζοντας όμως ερμηνευτικά τον ίδιο χαρακτήρα, την ίδια κατηγορία μουσικής. Μάλιστα οι παλαιότεροι –ανάμεσα τους και μουσικοί- μας λένε χαριτολογώντας ότι “ α εσείς τώρα το λέτε world music, εμείς κάποτε το λέγαμε έθνικ”… ΚΡΙΣΤΗ: Ο όρος world music έχει πλέον εδώ και χρόνια καθιερωθεί ως ονομασία της ευρύτε-

2012 10

135

ρης αυτής διεθνούς μουσικής σκηνής που περιλαμβάνει μουσικές από όλα τα μέρη του κόσμου, αρκεί οι μουσικές αυτές με κάποιο τρόπο να περιέχουν κάποια στοιχεία, κάποια μυρουδιά, κάπως να θυμίζουν τέλος πάντων, την χώρα ή την περιοχή του κόσμου απ’ όπου προέρχονται. Μπορεί να είναι εντελώς ακουστικές, παραδοσιακές μουσικές, παιγμένες με τον παλιό, καθιερωμένο, πιουρίστικο, όπως τον λένε, τρόπο τους. Μπορεί να είναι «πειραγμένη» παράδοση, μπορεί να είναι και νέες συνθέσεις, τραγούδια, μπάντες που όμως περιλαμβάνουν αναφορές και στοιχεία τοπικά. Εθνικ, ήταν πιο πολύ όρος που χρησιμοποιούταν στην Γαλλία, για να περιγράψει τις εθνικές μουσικές, κυρίως από τις πρώην αποικιοκρατούμενες χώρες τους, αλλά και πιο συγκεκριμένα αναφερόταν σε κάποιες φόρμες εμπορικής χορευτικής μουσικής, με οριενταλίστικη ατμόσφαιρα, όπου έσμιγαν ας πούμε, έναν εντυπωσιακό και «εξωτικό» για τα αφτιά των δυτικών αμανέ με τα παλιότερα sequencer ή αργότερα με εκείνες τις προκατασκευασμένες, δυνατές, χορευτικές λούπες. World music, είναι ένας πολύ πολύ πιο ευρύς όρος. Τραγουδάτε στη δική μας γλώσσα βγάζοντας πράγματα προς τα έξω απευθυνόμενοι σε μια παγκόσμια μουσική κοινωνία και ένα κοινό που δεν …τραγουδάει αναγκαστικά στα αγγλικά να το πω έτσι. Αυτό δείχνει ότι όταν πάμε έξω με αυτή τη πολύ πλούσια γλώσσα καταφέρνουμε πολλά γιατί πολύ απλά τραγουδάμε και παίζουμε με τη γλώσσα με την οποία μεγαλώσαμε όπως αντίστοιχα ένας Τζαμαικανός πράττει το ίδιο κάνοντας χρήση της δικής του γλώσσας και όχι ας πούμε της… ελληνικής. Θα ήταν λίγο αστείο να τον βλέπαμε να τραγουδάει ελληνικά αλλά εντάξει δεν περιμένουμε κάτι τέτοιο από αυτόν (γέλια). ΚΡΙΣΤΗ: Κι όμως! Έχουμε δει Ολλανδούς, Γερμανούς και Εγγλέζους να τραγουδάνε ρεμπέτικα στα ελληνικά, αλλά και Ολλανδική ρεμπέτικη κομπανία να τραγουδάει ρεμπέτικα στα Ολλανδικά! Θα ήθελα πολύ να τα έβλεπαν και να τα άκουγαν αυτά, τα παιδιά εδώ που ακόμα παίζουν … Brit rock, ας πούμε. Γιατί φυσικά συμφωνώ με αυτό που λες για την αμεσότητα της έκφρασης, άμα κάποιος τραγουδάει στην γλώσσα του. Είναι αυτή η αμεσότητα

136

10 2012

όταν εκφραζόμαστε στην μητρική μας γλώσσα, και φυσικά ακόμα περισσότερο όταν τραγουδάμε, που μεταδίδει τα συναισθήματα, τις εικόνες και τις έννοιες με έναν άλλο τρόπο, δουλεύοντας σε ένα άλλο επίπεδο, όχι αυτό της γλώσσας και του μυαλού. ΣΤΑΘΗΣ: Έμαθα τα μέτρια αγγλικά που ξέρω, επειδή δεν καταλάβαινα τίποτα από αυτά που έλεγαν τραγούδια που μου άλλαξαν τη ζωή, για να ανακαλύψω προς μεγάλη μου έκπληξη ότι σωστά είχα φανταστεί για τι πράγμα μιλούσαν αυτά τα τραγούδια. Αυτά τα τραγούδια ήταν γραμμένα από ανθρώπους που τα αγγλικά ήταν η μητρική τους γλώσσα. Σε όλες τις προσωπικές μου στιγμές μιλάω ελληνικά. Το θεωρώ αυτονόητο να τραγουδάμε στη δική μας γλώσσα. Δεν επιδιώξαμε αυτό που ονομάζουν «διεθνή καριέρα», τυχαία προέκυψε, μέσα από τους δίσκους μας που είχαν μουσική δική μου, πάνω σε ελληνικούς στίχους της Κρίστης . Κυκλοφορήσατε το «Greekadelia» από τη Riverboat Records και όχι από κάποια ελληνική εταιρεία. Ηταν συνειδητή αυτή η επιλογή να μην κυκλοφορήσει από κάποιο εγχώριο label ή αναγκαστήκατε ψάχνοντας άλλες λύσεις λόγω της …συρρίκνωσης της δισκογραφίας στη χώρα μας; Από την άλλη πως βλέπετε το μέλλον της ελληνικής δισκογραφίας, τις δικές μας δισκογραφικές εταιρείες και ποιός πιστεύετε ότι θα είναι ο επόμενος τρόπος διανομής της μουσικής τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό; ΚΡΙΣΤΗ: Εφ’ όσον το κυρίως κοινό μας βρίσκεται έξω, μας είναι πιο εύκολο, πιο φυσιολογικό, και αν θες, ναι και πιο… χρήσιμο, για να μην πω και πιο απλό… το να βγάζουμε τους δίσκους μας έξω, σε εταιρίες του εξωτερικού. Άλλωστε είναι εκείνες που ουσιαστικά μας θέλουν, πολλές φορές είναι εκείνες που μας αναζητούν άμα μάθουν ότι έχουμε κάποια καινούργια δουλειά κλπ. Οπότε γιατί να αναζητήσουμε εταιρία εδώ; Η συρρίκνωση της δισκογραφίας στην χώρα μας είναι δυστυχώς ένα γεγονός, που έχει ξεκινήσει πολύ νωρίτερα και από την εποχή της τελευταίας κρίσης. Εδώ να πω ότι απλά οι εταιρίες, βγάλανε τα μάτια τους μόνοι τους. Είμαστε μια από τις χώρες της Ευρώπης με την πιο πλούσια και την πιο εν-

διαφέρουσα τοπική μουσική, και απλά τα έχουμε κάνει και εκεί σκατά!

Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική. Τελικά είναι ζευγάρι αυτά τα δυο;

ΣΤΑΘΗΣ: Είμαστε τυχεροί που γλυτώσαμε από τις ελληνικές εταιρείες. Κάνουν ότι μπορούν για να εξαφανίσουν την ελληνική μουσική και σχεδόν το έχουν καταφέρει. Οι ικανοί έχουν μείνει άνεργοι ή απλά σωπαίνουν για να κρατήσουν τη δουλειά τους. Υπάρχουν φυσικά περιπτώσεις ανθρώπων που ξεκινούν με όραμα, όρεξη και χρήμα. Αυτοί θα μπορούσαν να κάνουν την ελληνική δισκογραφία από τις πιο δυνατές παγκοσμίως, υπάρχει τεράστιος πλούτος και ενδιαφέρον απ’ έξω. Δυστυχώς όμως οι παντοδύναμοι μέτριοι κάνουν ότι μπορούν για να τους εμποδίσουν και έως τώρα το καταφέρνουν εύκολα, το έχω δει πολλές φορές το έργο και σε καλύτερες εποχές από την τωρινή.

ΣΤΑΘΗΣ: Σου λέει κάποιος φίλος για κάποιο τραγούδι και μέσα σε 5 λεπτά ξέρεις όλη τη δισκογραφία, φωτογραφίες, βίντεο και έχεις «κατεβάσει» ή παραγγείλει το δίσκο. Πριν από όχι και τόσα πολλά χρόνια περνούσαν μήνες αναζήτησης, αρκετή τύχη και κάποιος φίλος που να ταξιδεύει στο εξωτερικό για να έχεις το ίδιο αποτέλεσμα. Το διαδίκτυο είναι πολύ πρόσφατο δημιούργημα, αλλά πάρα πολύ καθοριστικής σημασίας εργαλείο στην ανθρώπινη εξέλιξη. Νοιώθω τυχερός που έζησα το πριν και ζω και το μετά, αλλά δεν ξέρω τι τροπή θα πάρει η σχέση αυτού του ζευγαριού.

Ο τρόπος διανομής της μουσικής στο μέλλον μάλλον θα είναι κυρίως ψηφιακός και διαδικτυακός, πράγμα καταστροφικό οικονομικά για τους καλλιτέχνες που δεν έχουν πολλές συναυλίες ή εκατομμύρια θαυμαστές στο διαδίκτυο. Αλλά η μουσική δισκογραφείται μόνο εδώ και έναν αιώνα. Οι μουσικοί στο μέλλον θα ζουν όπως και στο παρελθόν, πριν την ανακάλυψη των ηχογραφημάτων. Σίγουρα όμως θα ζουν πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές.

Εν μέσω οικονομικής κρίσης θεωρείτε ότι τώρα βγαίνουν προς τα έξω δουλειές, καλλιτεχνικές απόψεις έστω και με low badget παραγωγές; Μέσα στα δύσκολα η τέχνη δίνει το παρών “δείχνοντας” την δυναμική, το χαρακτήρα που εκ φύσεως διαθέτει; ΣΤΑΘΗΣ: Είναι τόσο εντυπωσιακή η ποιότητα και η ποσότητα των καλλιτεχνικών πραγμάτων που γίνονται αυτή τη στιγμή υπόγεια στην Ελλάδα που τα ‘χω χάσει κυριολεκτικά. Νοιώθω ευτυχισμένος που ζω αυτή την τρομακτικά δύσκολη αλλά τόσο ενδιαφέρουσα και έντονη εποχή. ΚΡΙΣΤΗ: Ναι, μέσα από αυτήν την υπόγεια

2012 10

137

Ελληνική μουσική σκηνή νέων, και όχι μόνο ανθρώπων τριγύρω μας, βγαίνουν αυτή την στιγμή πολύ ωραία και πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Υπάρχει μια κίνηση, ένας υπέροχος αναβρασμός με μουσικά εργαστήρια και σεμινάρια, με καινούργιες, μικρές, αυτοσχέδιες, λάιβ σκηνές, με παρέες που παίζουν μουσική, που ψάχνουν την παράδοση, τα παλιά όργανα, την σύγχρονη τεχνολογία, κλπ κλπ. Κρίστη εκτός από την βαθιά ενασχόληση σου με τη μουσική σύνθεση και τη στιχουργική, έχεις κυκλοφορήσει 2 λογοτεχνικά βιβλία ενώ μαζί με τον Στάθη εδώ και αρκετά χρόνια ταξιδεύετε χρόνια στο εξωτερικό για την παρουσίαση του έργου σας. Εχεις σκεφτεί κάποια στιγμή να εκδώσεις κάποιο καινούργιο διήγημα αλλά και να συγκεντρώσεις και να καταγράψεις αυτό το υλικό από τις εμπειρίες που έχεις κομίσει από αυτά τα ταξίδια; ΚΡΙΣΤΗ: Ναι, κατά καιρούς το σκέφτομαι αυτό. Γιατί πολύ υλικό υπάρχει μαζεμένο και συνέχεια μου βγαίνει και καινούργιο. Στο δρόμο καταγράφω τα «του δρόμου» και πέρα απ’ αυτά, γράφω και άλλα κείμενα διαφόρων ειδών. Κάποια στιγμή μπορεί κάτι να τα κάνω όλα αυτά, είτε να εκδοθούν, είτε στο διαδίκτυο, θα δούμε. Για την ώρα περνώ καλά, γράφοντας. Το γράψιμο έχει μια μοναχικότητα που με ξεκουράζει και μού λείπει. Όποτε λοιπόν προλαβαίνω, ή ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες, άμα θέλω κάπως να απομονωθώ και να ησυχάσω μέσα στον δικό μου κόσμο, απλά ανοίγω το κομπιούτερ, ή το τετραδιάκι μου και γράφω. Τελικά η παράδοση της Ελλάδας που αγκαλιάζει τα βουνά και τις πεντατονικές της Ηπείρου, τα λαούτα και τις λύρες της Κρήτης, τα αιγαιοπελαγίτικα και μικρασιάτικα σαντούρια, τις μακεδονίτικες και θρακιώτικες γκάιντες μέχρι τα παραδοσιακά καφενεία και τις τσαμπούνες της Καρπάθου μπορεί να υπάρξει στο αστικό περιβάλλον και αν ναι με ποιά χρήση; ΣΤΑΘΗΣ: Εδώ και πολλά χρόνια το αστικό τραγούδι, από τα ρεμπέτικα και τις αθηναϊκές καντάδες έως το έντεχνο και το λαϊκό, έχει στοιχεία και από την παραδοσιακή μουσική. Το ίδιο συμβαίνει και με μουσικές άλλων χωρών, των κυ-

138

10 2012

ρίαρχων αγγλοσαξονικών συμπεριλαμβανομένων. Δεν υπάρχει μια συνταγή για το πως μπορεί να υπάρξει αυτό, είναι ανεξάντλητος ο τρόπος χρήσης της παράδοσης. ΚΡΙΣΤΗ: Εμείς έχοντας μεγαλώσει και ζώντας, κυρίως, σε αστικό περιβάλλον εδώ και χρόνια παρουσιάζουμε μια δική μας «χρήση», έναν δικό μας τρόπο προσέγγισης της παραδοσιακής μουσικής. Ήδη από την δεκαετία του 90 στους δίσκους μας και στα λάιβ μας, ανάμεσα στα δικά μας τραγούδια, παίζαμε ανέκαθεν και κάποιες διασκευές δημοτικών τραγουδιών. Τα παίζαμε με τον ήχο που είχαμε ως μπάντα την κάθε εποχή. Ξεκινήσαμε με έναν, ας τον πούμε ενθνοπάνκ ήχο, ως Σελάνα, το γκρουπ που είχαμε φτιάξει το 89 μαζί με τον Βαγγέλη Βέκιο στα ντραμς και τον Κωστή Αναγνωστόπουλο στην ηλεκτρική κιθάρα. Ο Στάθης έπαιζε μπάσο κι εγώ τραγουδούσα, ήχος γκαράζ, λιτός και δυνατός, με τραγούδια δικά μας, όλων μας, αλλά σε φόρμες και ρυθμούς ελληνικούς. Μετά, στον πρώτο μας δίσκο μαζί με τον Στάθη, τον «Υφαντόκοσμο» είχαμε έναν πιο φολκροκ ήχο. Ηλεκτρικές κιθάρες, μπάσο, ντραμς και μαζί βιολί και παραδοσιακό ακορντεόν, κάποια χάλκινα πνευστά, πότε πότε σάζι. Δεν ακούγονταν τέτοια πράγματα τότε… Δεν θα ξεχάσω τις πολύχρονες προσπάθειες μας να ταιριάξουμε με κάποιον βιολιστή που να μπορούσε να μπει στο κλίμα αυτού που θέλαμε να κάνουμε. Για να μην πω για τις τιτάνιες απόπειρες και προσπάθειές μας εκείνης της εποχής, μέσα της δεκαετίας του 90, να συνταιριάξουμε με κάποιους από τους παλιούς, καθιερωμένους στον χώρο τους, παραδοσιακούς μουσικούς, για να βγάλουμε κάτι καινούργιο μέσα από όλο αυτό. Και τις κοροϊδίες και τις πλάγιες ματιές μουσικοκριτικών, εταιριαρχών, κλπ κλπ που μας θεωρούσαν γραφικούς και εκτός τόπου και χρόνου… Όμως πήγε καλά εκείνος ο δίσκος και στον επόμενο πια, στα «Ηχοτρόπια», προχωρήσαμε πάρα πέρα, μπήκαν οι λούπες, οι σαμπλαρισμένοι ήχοι και τα ηλεκτρονικά του Στάθη. Βρήκαμε και ταιριάξαμε με τον Γιώργο Μακρή, έναν πάρα πολύ ταλαντούχο μουσικό, και προσθέσαμε την γκάιντα μαζί με το προϋπάρχον βιολί. Μετά στις αρχές του 2000 το βιολί τα αντικαταστήσαμε με την λύρα, ήρθε στο σχήμα μας ο πολύ καλός φίλος και παίχτης Δημή-

τρης Χιώτης, πέρασε για κάποια φεγγάρια και ο Στέλιος Πετράκης, μετά ο Αντρέας Αρβανίτης. Αφήσαμε τα ντραμς και βάλαμε μόνο κρουστά. Άλλοτε με τον, αδελφό μας επί χρόνια, τον Βασίλη Διβόλη, επί σειρά ετών και άλλοτε με τον γνωστό δεξιοτέχνη των κρουστών, τον φίλο μας τον Σόλη Μπαρκή. Βγάλαμε «Τα Μυστικά των Βράχων» που έγινε κι αυτό νούμερο ένα, και μετά το «Ταξιδοσκόπιο», όπου ήρθε και κόλλησε και το σαξόφωνο. Ένα όργανο που ενώ δεν το πολύσυμπαθούσαμε, όμως πάνω σε ένα τζαμ με τον Γερμανό σαξοφωνίστα φίλο μας, Reiner Witzel, είχε βγει κάτι μαγικό, και έτσι το ενσωματώσαμε κι αυτό στην μπάντα, πότε με τον Reiner, πότε με τον χρόνια παλιό φίλο μας, τον σαξοφωνίστα Γιάννη Κινινή. Εν τω μεταξύ ήδη πια γυρνάγαμε στα φεστιβάλ και τα κλαμπς του εξωτερικού. Με τα παιδιά της κάθε μπάντας που κατά καιρούς είχαμε, και που εις βάθος χρόνων αποτελούνταν πάνω κάτω από τα ίδια άτομα, έχουμε περάσει πολλά μαζί, έχουμε γίνει σαν οικογένεια, χανόμαστε ίσως με κάποιους για κάποια χρόνια, μετά ξαναβρισκόμαστε, υπάρχει πάντα σχέση βαθιάς φιλίας και εκτίμησης. Έχουμε μοιραστεί πάρα πολλά στον δρόμο. Ο κάθε ένας τους μας έχει ανεκτίμητα βοηθήσει και επηρεάσει μουσικά, όπως κι εμείς εκείνους. Και συνεχίζουν τώρα όλοι τους δρόμους τους με τα δικά τους σχήματα, σε

ανάλογα μονοπάτια, με αυτά που ανοίξαμε. Γενικότερα, αυτή την στιγμή στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας υπάρχουν αρκετοί μουσικοί και μπάντες που ασχολούνται και ψάχνονται δημιουργικά με την παραδοσιακή μουσική ή απλά με κάποια από τα στοιχεία αυτής της μουσικής ενσωματωμένα σε άλλες. Τα επόμενα σχέδια της Κρίστης Στασινοπούλου και του Στάθη Καλυβιώτη είναι… ΣΤΑΘΗΣ: Συμμάζεμα όλων των ιδεών και τραγουδιών μας, μελέτη και καθημερινή προσπάθεια βελτίωσης μου ως άνθρωπο, ως μουσικό και οργανοπαίκτη. Γιόγκα και περπατήματα στην πόλη και τη φύση για τη διατήρηση της ψυχικής μου (αν)ισορροπίας. J ΚΡΙΣΤΗ: Τα είπε όλα ο Στάθης… Συμφωνώ και επαυξάνω ως προς όλα, και το μόνο που έχω να προσθέσω, είναι ότι και η ανισορροπία και η ισορροπία, είναι ωραίες και οι δύο, η μία για να αιωρείσαι και να ταξιδεύεις στους αιθέρες και να πιάνεις τα μηνύματα, ή άλλη για να παραμένεις γειωμένος και να κρατάς τα πόδια σου και τα… μυαλά σου στην μάνα γη. ΛΙΝΚ http://www.krististassinopoulou.com/greekad elia/

2012 10

139