20
Αριστεία ΚΩΝΣΤΑΝΤIΝΟΣ Π. ΛΑΜΠΡΙΝOΠΟΥΛΟΣ Πρόεδρος ΔΣ Ελληνικής Εταιρίας Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ)
Δ
2016
ιανύουμε μια δύσκολη εποχή, μια παρατεταμένα κακή περίοδο για την οικονομία και την κοινωνία μας. Το πιο ουσιαστικό και δυσεπίλυτο ταυτόχρονα πρόβλημα είναι ότι οι νοοτροπίες δείχνουν να μην αλλάζουν και το έλλειμμα σε αρχές και αξίες εξακολουθεί να είναι μεγάλο. Γίνεται φανερό ότι λίγα διδαχθήκαμε από αυτή τη μεγάλη κρίση. Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, μέσα στο οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να κινηθούμε, οφείλουμε να πάρουμε πρωτοβουλίες και να διεκδικήσουμε την αλλαγή με θετικές προτάσεις και θετικές δράσεις. Σε αυτή τη συγκυρία, είναι χρέος όλων των εμπλεκόμενων στην εκπαιδευτική διαδικασία να αντισταθούμε σε κάθε προσπάθεια ισοπέδωσης και να συνεχίσουμε τον αγώνα για την αναζήτηση της αριστείας προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Ο όρος αριστεία είναι ταυτόσημος με την ετυμολογία της λέξης και σημαίνει την ικανότητα, την καταλληλότητα για την παραγωγή συγκεκριμένου έργου. Το ζητούμενο της φιλοσοφίας είναι η αριστεία στο επίπεδο του ανθρώπινου βίου. Το πεδίο δράσης του άριστου οριοθετείται στον χώρο κατάκτησης της αρετής. Σε αυτό το πλαίσιο, ο σοφός είναι το ιδανικό, ενώ ο φιλόσοφος η επαρκής ενσάρκωση
–98–
Αριστεία
ΛOΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤIΛΟΓΟΣ
της αντίληψης της αρετής. Από την εποχή του Σωκράτη, η αριστεία μετατρέπεται σε πνευματική ιδιότητα, που ταυτίζεται με την αναζήτηση της τελειότητας σε ένα πλαίσιο ελευθερίας, και τελικά μετουσιώνεται ως επιλογή για την καταλληλότερη μέθοδο και το ορθότερο αποτέλεσμα. Κάθε άνθρωπος ή οργανισμός που δρα επιτελεί μια αποστολή. Ωστόσο, η επίτευξη της αριστείας προϋποθέτει τη διαρκή και όχι μεμονωμένη σημαντική επιτυχία στον τομέα δραστηριότητας. Η διαρκής προσπάθεια για επίτευξη αριστείας δημιουργεί πολλές καλές πρακτικές, πρότυπα δράσης, μοντέλα ανάπτυξης και προόδου, που τελικά αποδεικνύουν ότι ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες μπορεί να παραχθεί σημαντικό και διαφοροποιημένο έργο. Αυτό ακριβώς είναι το ουσιαστικό κέρδος από την προσήλωση στο ιδεώδες της αριστείας. Πρόκειται για ιδανικό στόχο, η διαδικασία προσέγγισης του οποίου συμβάλλει στη συνεχή προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση. Έτσι, σε ατομικό επίπεδο, ο άνθρωπος οξύνει την κριτική σκέψη του, μαθαίνει να διακρίνει το αληθινό από το ψεύτικο, το σωστό από το λάθος. Γεμίζει με κίνητρα, ενθουσιασμό και αισιοδοξία, που τελικά αντανακλούν στην κοινωνία ως δραστηριότητες ανάπτυξης και προόδου. Το πλέον ουσιώδες κίνητρο για τη συνεχή επιδίωξη της αριστείας είναι η διάθεση για προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Το στοιχείο αυτό ενισχύει την κοινωνική συνοχή, εφόσον μάλιστα η δραστηριότητα βασίζεται σε κοινώς αποδεκτές ξεκάθαρες αρχές και αξίες, όπως ο αλτρουισμός, η ομαδικότητα, η δέσμευση, ο αγαθός σκοπός. Το εκπαιδευτικό σύστημα, από την πλευρά του, οφείλει να καλλιεργεί μια ευρύτερη νοοτροπία που διευκολύνει την προσέγγιση της αριστείας, ιδίως μέσα από μια κουλτούρα φιλομάθειας, αναγνώρισης και τήρησης κανόνων, καθώς και αξιοκρατίας. Παράλληλα θα πρέπει να παρέχει τις κατάλληλες συνθήκες για
–99–
2016
Αριστεία
ΛOΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤIΛΟΓΟΣ
2016
την παραγωγή και εφαρμογή νέων ιδεών, να διευκολύνει τις προσπάθειες καινοτομίας, καθώς και την ευελιξία των επιμέρους δομών, με διαρκή προσαρμογή στους μεταβαλλόμενους όρους, σε μια εποχή κατεξοχήν γρήγορων εναλλαγών και ανατροπών. Άλλωστε, η προσέγγιση του οράματος της αριστείας είναι αποτέλεσμα μιας συλλογικής και όχι ατομικής προσπάθειας, και κατ’ αυτή την έννοια δεν ορθώνει διαχωριστικές γραμμές. Αξιώνει συνεργασία μεταξύ ανθρώπων που ασπάζονται τις ίδιες θεμελιώδεις αξίες και που αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για ζήτημα εθνικής σημασίας που απαιτεί συναίνεση. Προϋπόθεση, η χάραξη μιας σαφούς εθνικής στρατηγικής για την παιδεία από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία. Το σχέδιο που θα προκύψει θα είναι ουσιαστικά η σύνθεση διαφορετικών απόψεων στη βάση συγκεκριμένων στόχων, που οριοθετούν την πορεία και επιτρέπουν την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας. Βέβαια, η νέα εξελιγμένη προσέγγιση θα έχει θετικά αποτελέσματα μόνο στην περίπτωση που έχει αφήσει περιθώρια για διαδικασίες αντικειμενικής αξιολόγησης και για εναλλακτικές ενέργειες κάθε φορά που υπάρχει απόκλιση από τους αρχικούς στόχους. Είναι βέβαιο πως στη χώρα μας υπάρχουν πολλοί άξιοι άνθρωποι, με γνώσεις, με αρχές και αξίες και με δυνατότητες να προσφέρουν στο κοινό καλό. Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειαζόμαστε τους άριστους, αυτούς που διαθέτουν το γνωστικό και αξιακό υπόβαθρο, αλλά και τη δυνατότητα να δώσουν λύσεις στα προβλήματα της χώρας. Και υπάρχουν άνθρωποι που παράγουν έργο διεθνούς επιπέδου κάτω από αντίξοες συνθήκες. Οι αρμόδιοι πολιτειακοί φορείς έχουν χρέος να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και να αξιοποιήσουν εποικοδομητικά το τεράστιο απόθεμα επιστημονικής γνώσης και διοικητικής τεχνογνωσίας που είναι διαθέσιμο.
–100–
Αριστεία
ΛOΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤIΛΟΓΟΣ
Εξάλλου, οι προκρινόμενες λύσεις, για να αντιμετωπιστεί το παρόν και το μέλλον του τόπου, θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένες και ευρύτερα αποδεκτές. Ιδιαίτερα όσοι εμπλέκονται στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της εκπαίδευσης –πολιτικοί, εκπαιδευτικοί, αλλά και ομάδες ενδιαφερομένων, όπως γονείς, μαθητές και φορείς ιδιωτικής εκπαίδευσης– οφείλουν να οικοδομήσουν κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ τους, να συμφωνήσουν στα κοινώς αποδεκτά και να επιλέξουν τους καλύτερους για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου. Με λίγα λόγια, αποτελεί προϋπόθεση για την περαιτέρω θετική πορεία της χώρας το να δώσουμε βαρύτητα στον ανθρώπινο παράγοντα και να προχωρήσουμε με συναίνεση σε ευαίσθητους τομείς, όπως αυτός της παιδείας. Πρέπει να γίνει κοινή συνείδηση ότι η δημιουργία υγιούς οικονομίας, με βιωσιμότητα και αναπτυξιακή προοπτική, που θα πρωτοστατεί στην καινοτομία, προϋποθέτει ουσιαστικές βελτιώσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα και μάλιστα στην κατεύθυνση της αριστείας. Η Ελληνική Εταιρία Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) και το διοικητικό της συμβούλιο πιστεύουν με πάθος στην αριστεία. Μια αριστεία που δεν αποτελεί αόριστη αρετή, αλλά έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Μια αδιάκοπη επιδίωξη και έναν δρόμο που φωτίζει κάθε φορά όλο και μακρύτερους προορισμούς και νέες διακλαδώσεις στις οποίες οδηγούν οι καινοτομίες, οι νέες εξελίξεις, η βελτίωση των διαδικασιών και οι νέοι τρόποι εργασίας. Με την πεποίθηση αυτή, η ΕΕΔΕ, πέραν των πιστοποιήσεων που προσφέρει, καταβάλει διαρκείς προσπάθειες για να συνδράμει –με το σύνολο των δραστηριοτήτων της– τις επιχειρήσεις που λειτουργούν στη χώρα μας και τους ανθρώπους τους στην πορεία τους προς την αριστεία. Και συνεπώς στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους.
–101–
2016