DOUKAS_2015_001_176 10/12/2014 4:45 μ.μ. Page 73
16 Ο µαγικός συνδυασµός της µοναδικότητας (κι ένα µπαλόνι που δεν θα σπάσει ποτέ) ΣΤΕΛΛΑ ΚΑΣΔΑΓΛΗ
Μεταφράστρια, Συγγραφέας Συνιδρύτρια Women On Top, Mentorkids και Bookworm
Το μπαλόνι είχε ήδη επιβιώσει οχτώ ώρες δεμένο στον καρπό της. Σε είκοσι δευτερόλεπτα θα μπαίναμε στο ταξί, θα φτάναμε σπίτι, το μπαλόνι θα ήταν ασφαλές, αλλά μπαμ, τα αγριόχορτα στην άκρη του δρόμου είχαν διαφορετική γνώμη. Κλάμα γοερό. – Ξέρεις κάτι; της είπα. Μπορείς όταν μεγαλώσεις να φτιάξεις ένα μπαλόνι που δεν θα σκάει ποτέ. Σιωπή. – Εντάξει, είπε, αλλά θα φτιάξω και το μολύβι που ό,τι ζωγραφίζει στον αέρα γίνεται αληθινό. Κι ύστερα έκλεισε τα μάτια της και αποκοιμήθηκε στην αγκαλιά μου. Όση ώρα τα δάκρυα της Στεφανίας στέγνωναν πάνω στο παντελόνι μου, σκεφτόμουν το μπαλόνι αυτό, το μοναδικό. Της είχα πει πως, αν καταφέρει και το φτιάξει, θα την ευγνωμονούν όλα τα παιδάκια του κόσμου, που απελπίζονται κι αυτά κάθε φορά που ακούγεται ένα μπαμ και το ήλιον σκορπάει στον αέρα. Θα την ευγνωμονούσαν, γιατί θα ’χε πάρει την εμπειρία τους, την ανυπό-
–73–
DOUKAS_2015_001_176 10/12/2014 4:45 μ.μ. Page 74
Tο µοναδικό µου αποτύπωµα
}
20 15
φορη και καταστροφική (ναι, όταν είσαι τεσσάρων χρονών, είναι) και θα την είχε κάνει αφορμή για να φτιάξει κάτι καινούργιο, χρήσιμο, δικό της, για όλους. Θα είχε βάλει την πετρούλα της σ’ αυτό το κάτι που φτιάχνουμε τόσα χρόνια όλοι μαζί, ζωή, κόσμο, πολιτισμό, ανάπτυξη, όπως το λέμε. Αυτό δεν είναι που μας κάνει μοναδικούς; Αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί κι ένα παιδί τεσσάρων χρονών να καταλάβει κι όμως το ξεχνάμε κάθε μέρα όλοι οι «μεγάλοι», εμείς; Στο δημοτικό και μετά στο γυμνάσιο, οι καθηγητές μου είχαν τη συνήθεια, άθελά τους, να με κάνουν να αισθάνομαι άβολα σαν ταφταδένιο φόρεμα με κρινολίνο, λέγοντάς μου σε κάθε ευκαιρία ότι σίγουρα θα γινόμουν συγγραφέας. Δεν ήξερα αν ήθελα να γίνω συγγραφέας. Ήξερα μόνο ότι δεν έβρισκα τίποτα να πω – άρα γιατί να γράψω; Κι ύστερα ήρθε η ψυχογενής ανορεξία. Μια περιπέτεια χρόνων, μια τεράστια αλλαγή κι ένα μάθημα για μένα, τη ζωή και την οικογένειά μου. Μια πάθηση για την οποία λίγα λέμε και ακόμα λιγότερα ξέρουμε, αλλά που μας αναγκάζει, έστω και βίαια, να μάθουμε κι άλλα. Δεν μπορώ να ξέρω τι κομμάτια μετακίνησε μέσα μου αυτή η εμπειρία και η διαδρομή που έκανα για να θεραπευτώ. Δεν μπορώ να ξέρω καν από ποιο βαθιά θαμμένο σημείο ξεκίνησε το κύμα που μ’ έφερε στο σημείο να ζυγίζω 39 κιλά και να μην μπορώ να σκεφτώ τίποτ’ άλλο πέρα από το πώς θα αποφύγω να φάω το ζελέ που σέρβιραν το βράδυ στο νοσοκομείο. Ξέρω μόνο ότι τα χρόνια που ακολούθησαν το κύμα αυτό έγινε ένα με την άμμο όλων των υπόλοιπων βιωμάτων, των αναμνήσεων και των μικρών ή μεγάλων ιστοριών μου. Και όλα μαζί δημιούργησαν σιγά σιγά, και δημιουργούν ακόμα, το έδαφος πάνω στο οποίο γράφω τα καλύτερα κείμενα
–74–
DOUKAS_2015_001_176 10/12/2014 4:45 μ.μ. Page 75
γινόµαστε ή γεννιόµαστε µοναδικοί;
που έγραψα ποτέ. Για τις γυναίκες, για τους εφήβους, για τα όσα μας κάνουν δυνατούς, δημιουργικούς κι ευτυχισμένους. Είναι αυτός ο συνδυασμός των φυσικών ικανοτήτων μας με τις πιο δύσκολες/βαθιές/ουσιαστικές/ζόρικες στιγμές της ζωής μας που φτιάχνουν τη μοναδικότητα του καθενός. Αν είχα ζήσει την εμπειρία της ανορεξίας (και όλες τις υπόλοιπες, τις λιγότερο ή περισσότερο σκληρές ή απελευθερωτικές, πριν και μετά από αυτήν), αλλά δεν είχα ανακαλύψει τον τρόπο να εκφράζομαι, πιθανότατα δεν θα είχα καταφέρει να δημιουργήσω, για μένα και για τους γύρω μου, κάτι που μας βοηθάει όλους να πάμε λίγο πιο μπροστά. Κι αν είχα την ευχέρεια του λόγου, αλλά δεν είχαν ζυμωθεί μέσα μου προβλήματα, χαρές, κλάματα, δυσκολίες και κατορθώματα, θα συνέχιζα να γράφω ή να μιλάω για πράγματα με μηδαμινή σημασία για τον οποιονδήποτε. Γεννιόμαστε με τα ξεχωριστά μας δώρα, κι ας μην τα αναγνωρίζουμε πάντα ως αξιοζήλευτα ή ιδιαίτερα σημαντικά. Συχνά πέφτουμε στην παγίδα να ακυρώνουμε τα πιο σπουδαία από αυτά, επειδή δεν μας εκτοξεύουν κατευθείαν στην κατηγορία των καταραμένων καλλιτεχνών ή των ιδιοφυών επιστημόνων – πώς θα ήταν όμως ο κόσμος αν ήταν γεμάτος από Πικάσο ή Αϊνστάιν και ποιος θα ήταν τότε ο μοναδικός; Έχουμε ήδη όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να επεξεργαστούμε τις εμπειρίες μας (άλλος το σώμα του και άλλος το μυαλό του, άλλος την ικανότητα να επικοινωνεί και άλλος την ικανότητα να συμπαραστέκεται ή να αναλύει). Όταν έρχονται οι εμπειρίες αυτές, πέφτουμε στην (άλλη) παγίδα, να τις υποδεχόμαστε σαν ένα στραβοπάτημα της ζωής, μια ατυχία που, αχ, αν βρίσκαμε τον τρόπο πόσο θα θέλαμε να την αποφύγουμε. Και ξεχνάμε ξανά και ξανά ότι αυτή η ατυχία θα γίνει η πρώτη ύλη για το μηχάνημα του ταλέντου μας.
–75–
20 15
DOUKAS_2015_001_176 10/12/2014 4:45 μ.μ. Page 76
Tο µοναδικό µου αποτύπωµα
20 15
Αυτή η κακή στιγμή, το λάθος, η δύσκολη οικογενειακή κατάσταση, το ατύχημα, η αρρώστια, η απογοήτευση ή η καταστροφή, θα γίνουν η αφορμή για να βγούμε εκεί έξω και να εκτεθούμε, να μοιραστούμε αυτά που μάθαμε, να βρούμε τον λόγο για να δουλέψουμε και να κουραστούμε και να σχετιστούμε και να προσφέρουμε, έτσι ώστε να κάνουμε τον κόσμο λίγο καλύτερο, με τον μοναδικό, δικό μας τρόπο. Και καμιά φορά απογοητευόμαστε ότι η ζωή μας έχει πάει αλλού, ότι επιλέξαμε ή αναγκαστήκαμε να κάνουμε πράγματα που μας απομάκρυναν από την αρχική διαδρομή, αυτή που ξεκινήσαμε ή που προλάβαμε μόνο να ονειρευτούμε. Λες και το μοναδικό μπορεί να πάψει να είναι. Λες και οι καλύτερες συνταγές δεν χρειάζονται τον συνδυασμό των υλικών τους, λες και το κρασί δεν χρειάζεται χρόνο για να γίνει κάτι ξεχωριστό. Και μόνο όταν τολμήσουμε να πλησιάσουμε κοντά σ’ αυτό που δεν μπορούμε να μην κάνουμε πια, τότε συνειδητοποιούμε (πάντα) ότι όλα τα βήματα ως εκεί είχαν τη σημασία τους. Κάθε παράκαμψη, κάθε βαρετή δουλειά, κάθε γνώση που μπορεί να φαινόταν άχρηστη τότε, κάθε άνθρωπος που γνωρίσαμε, κάθε βιβλίο που διαβάσαμε, κάθε σημείωση που κρατήσαμε χωρίς να είμαστε σίγουροι για το αν θα την κάνουμε κάτι ποτέ, όλα ήταν απαραίτητα για να φτάσουμε σ’ αυτό που είμαστε τώρα. Μοναδικοί. Κι έτσι το μπαλόνι της ζωής μας δεν σπάει ποτέ.
–76–