Boro*Atelier

VERFT TEXTIEL MET AVOCADOSCHILLEN, SPIJKERS EN VERLEPTE BLOEMEN

Textielverven is het meest vervuilende onderdeel in de textiel industrie. Dat wordt pijnlijk zichtbaar in de rivieren in de landen waar onze kleding wordt gemaakt. In de documentaire RiverBlue (2016) zegt de Italiaanse duurzame modeontwerpster Orsola de Castro daarover: “Als je kijkt naar de kleur van het water, dan zie je wat dit seizoen de modekleur is”. Dat klinkt triest, en dat is het ook. Chemische resten van verf komen in het afvalwater van fabrieken en belanden uiteindelijk in beken en rivieren. Textielverven is wereldwijd dan ook verantwoordelijk voor twintig procent van de jaarlijkse watervervuiling door industrie[1]. De hoogste tijd dat we meer gaan doen met de innovaties rond textielverven. Het Amsterdamse BORO * ATELIER laat zien dat dat prima kan met reststromen. In dit naai- verf en productie atelier krijgen avocadoschillen, koffiedik, verlepte bloemen en oud ijzer een nieuwe bestemming, namelijk als grondstof voor textielverf.

Verspil niets

Lotje Terra (oprichter van BORO * ATELIER): “Boro betekent in het Japans ‘gebruik alles, verspil niets’ En dat is precies onze missie Wij willen niets verspillen of verloren laten gaan: geen grondstoffen, geen talenten van mensen, geen kennis. In het atelier werken we met drie ambachten: natuurlijk kleuren van textiel, zeefdrukken en naaien. We werken voor opdrachtgevers als Lush, Kings of Indigo en ontwerper Camiel Fortgens. En we hebben onze eigen baby lijn, BORO * MINI, met 100% natuurlijke producten voor baby’s.”

In het atelier werken mensen met een afstand tot de Nederlandse arbeidsmarkt. Via een leer-werktraject kunnen zij hun talenten ontwikkelen. In de vier jaar tijd dat het atelier bestaat hebben meer dan honderd mensen meegedaan. Statushouders, mensen zonder werk, of mensen met een burn out: Bijna de helft van hen vond ook weer een volgende plek.

Kennis over natuurlijk textiel verven

“Natuurlijk kleuren van textiel is in veel Oosterse landen een oude traditie, die in de oudere generatie nog levend is. We realiseren ons niet genoeg hoeveel waarde er in deze kennis zit voor een duurzamere verfindustrie. De beste galappel (een natuurlijk pigment) komt bijvoorbeeld uit Syrië. Deze kennis brengen we met ons project Stadskleuren naar boven. Dit hebben we vorig jaar gedaan in Amsterdam West, maar zouden we op veel meer plekken willen doen. Naast het ophalen van bestaande kennis maakten we bewoners en lokale ondernemers er ook bewust van dat afval eigenlijk een basis kan zijn om nieuwe producten mee te maken.

Gebruik alles, verspil niets’

Denk hierbij aan koffieresten, schillen van avocado of bijvoorbeeld spijkers. Maar ook verlepte bloemen, vruchten of ingrediënten van een maaltijd kunnen een bron van inspiratie zijn. Het is mogelijk om hier verf van te maken en textiel mee kleuren. Zo kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan de lokale circulaire economie. Wat is er mooier dan met etensresten uit de buurt, op lokaal niveau textiel te kleuren en dat weer in de stad te verkopen? Zo wordt de circulaire kringloop heel tastbaar.”

Verlepte bloemen als textielverf

De afgelopen twee jaar heeft BORO * ATELIER veel ervaring opgedaan met allerlei soorten grondstoffen en producten. Ze staan nu op het punt om op te schalen. Lotje deelt haar wens om een paar machines te kopen: “Ja, daarmee zouden we de productie kunnen verdrievoudigen. Er komt ook steeds meer vraag naar natuurlijk geverfde producten. Eerst werkten we heel erg op gevoel en deden we daardoor ook veel ontdekkingen. Maar nu zijn we al onze recepten aan het vernieuwen zodat we deze kunnen gebruiken in de machines. Om de textiel industrie te verbeteren willen we nog meer met gerenommeerde kledingmerken gaan werken en met speciale collecties. Eind deze maand lanceren we met An.nur iets nieuws. Je koopt of geeft een lakentje voor een baby en daarbij kun je de optie kiezen om van de bloemen service gebruik te maken. Je bewaart dan de bloemen die je gekregen hebt bij de geboorte van je kindje en zodra de baby uit het lakentje is gegroeid is stuur je deze samen met de bloemen op. Wij maken met de bloemen een print en dan maken we er een vlaggetje van. Zo kun je nog heel lang na genieten.”

Textielverf revolutie

Natuurlijk textielverven: het heeft een bijzonder oude geschiedenis. Maar in deze tijd staat het eigenlijk weer in de kinderschoenen en verdient het opnieuw de aandacht. Naast BORO * ATELIER zijn er andere alternatieven voor chemische verfprocessen in opkomst, zoals Fabulous Funghi (paddenstoelen), Living Colour (bacterieën) en Zeefier (Zeewier). Innovaties als deze rammelen aan de deur van de grotere bedrijven om met hen te gaan samenwerken om zo een textielverfrevolutie te ontketenen.

Tekst Ineke van Zanten (greenwish)

boroatelier.nl

[1] Ellen Mac Arthur Foundation 2021