8 minute read
Meester & Leerling
from ECOPOLITAN® - No5
by Ecopolitan®
Toekomstvisie: hoe vakmanschap door te geven aan de nieuwe generatie
“Dag Renske,
Tijdens jouw stage bij mijn bedrijf, twintig jaar geleden, kwamen we samen tot mooie ontwerpen. Je hebt een mooie ontwikkeling doorgemaakt en ik bewonder je doorzettingsvermogen, stijl en vakmanschap.
Toch vraag ik me steeds vaker af hoe het verder moet met de modewereld. Is mode als product nog wel hetgeen waar we onze focus op moeten leggen? Moet er niet veel meer aandacht naar de sociale, ethische en ecologische aspecten van ontwerpen, zodat mensen zich écht anders gaan gedragen en anders met hun spullen omgaan? Ik vind dat wij daar als ontwerpers een belangrijke taak in hebben. Om deze individualistische maatschappij een fijne plek te maken, moeten we daarom radicaal anders na gaan denken over onze rol. Het antwoord ligt wat mij betreft in het collectief.
Toen ik in 1994 was afgestudeerd en startte met mijn label had ik een duidelijke missie: ik wilde mooie dingen maken, maar had óók een maatschappelijk verantwoordelijkheid. Mijn ontwerpen moesten daarom zo min mogelijk vervuilend zijn. Opgegroeid in Zeeland vormt de natuur altijd al een grote inspiratiebron. Dit zie je terug in de organische vormen en duurzame mono materialen, zoals hennep en linnen. De natuur is regeneratief, herstelt zichzelf, en daar ben ik onderdeel van.
Een zienswijze die lijnrecht tegenover de wereld van ‘fast fashion’ staat, gekenmerkt door sociale misstanden, milieuvervuiling, overproductie en overconsumptie, een tendens die toen in ontwikkeling kwam. Door te werken vanuit de driehoek van esthetiek, ethiek en ecologie creëerde ik toen voor mezelf een duurzame methodiek; een bron van waaruit ik ontwerp. Het lukte me een succesvol label op te
Kleermeesters | maak(t) meester van je kleding bouwen, maar ik merkte dat alleen richten op duurzame ‘slow fashion’ niet genoeg was. Mijn focus kwam steeds meer op bewustwording en consuminderen te liggen, kleding zonder houdbaarheidsdatum. Zo zit de jurk waar jij aan meewerkte tijdens jouw stage nog steeds in mijn collectie. Met mijn platform Kleermeesters geef ik de laatste jaren daarnaast ook les in onder andere naaitechniek en ontwikkelde zelfmaakpakketten. Alles met als doel om mensen bewuster om te laten gaan met textiel. Maar is dat genoeg? Ik vind van niet.
Ik krijg steeds minder vertrouwen in de modewereld. En dat komt zeker niet omdat er geen talentvolle ontwerpers meer zijn, maar omdat er te veel op eilandjes wordt gewerkt. Ego’s zijn groot en de concurrentie is moordend. Dé sleutel voor minder kans op vernieling is dat je niet concurreert, maar samenwerkt, net als de natuur. De modewereld als regeneratief en ecologisch systeem. En dat begint met educatie. Opleidingen zouden kritischer moeten kijken naar hun curriculum en van binnenuit verduurzamen; veranderingen inzetten ten gunste van problemen in de maatschappij.
Om me meer te kunnen richten op onderzoek, ben ik de master Education in Arts gaan volgen aan de HKU waar je leert om verandering te ontwerpen door middel van kunst. Hierbij richt ik me ook op embodiment, samenwerken, kennisoverdracht van oud naar jong: de kringloop van kennis.
Het modeonderwijs staat voor grote uitdagingen en vraagt om een radicaal ander perspectief. Hoewel er aandacht is voor duurzaamheid mis ik de grote interne veranderingen die de modeontwerpers van de toekomst écht bewust maakt over hun rol binnen de maatschappij. Er mag meer aandacht komen voor reflectie en de ontwikkeling van soft skills, dus de ontwikkeling en bewustwording van persoonlijke vaardigheden, eigenschappen en gedragingen.
Laten we een voorbeeld nemen aan de natuur, ons laten inspireren door de BioArt. In de biologie word je verbaasd door het samenspel. Kijk bijvoorbeeld eens onder de grond van een bos: daar werken alle wortels samen, wisselen schimmels uit om elkaar in leven te houden. Door organisaties ook te zien als een soort cellen, kunnen we de modewereld van binnenuit veranderen en modeontwerpers opleiden, met oog voor de sociale, ethische en ecologische aspecten van mode.
De toekomst van het vak ligt wat mij betreft in het collectief. Weg met die eilandjes en de druk van het alsmaar produceren van nieuwe collecties, maar samen ontwerpen en het uitwisselen van producten en kennis. Bewustwording creëren én verantwoordelijkheid nemen voor onze ontwerpen.
Als wij een voorbeeld kunnen zijn voor onze klanten en collega’s, gaan we ons als samenleving hopelijk ook meer als collectief gedragen. Hoe denk jij hierover? En hoe zouden we het onderwijs anders kunnen inrichten, zodat dat de nieuwe generatie modeontwerpers écht klaar is voor de toekomst?
Beste Rianne,
Ik kan me nog goed herinneren dat ik begon met mijn stage bij jou. Ik kende je collectie al, maar leerde je tijdens de stage persoonlijk kennen. De nuchtere kijk op de wereld sprak me aan, de mode wereld kan oppervlakkig overkomen, of vooral gericht op het showen van een collectie en de tijdelijkheid. Maar er zijn genoeg ontwerpers die nuchter blijven en daar voelde ik me thuis. Het kostte me in de praktijk vaak 2 uur om bij mijn stageplek te komen, maar voor mijn gevoel was het het waard. Ik heb bewondering voor mode ontwerpers die mooie creatieve collecties maken, maar bij jou vond ik daarnaast ook de zingeving. Waarvoor ontwerp je, wat is je rol als ontwerper, in de maatschappij, wat is je verantwoordelijkheid binnen de mode sector als het gaat om duurzaam produceren en wat is het verhaal dat je wil meegeven aan degene die het kledingstuk draagt. Hierin was je een voorloper in de mode sector en inspiratiebron voor mij. Tijdens mijn stage kreeg ik veel facetten mee van het runnen van een eigen duurzaam modelabel. Dit heeft me geholpen om na mijn studie mijn eigen merk op te zetten.
In mijn eigen merk combineer ik verschillende disciplines. Van ontwerp tot ambachtelijke maakprocessen, fotografie, grafische vormgeving, het ontwerpen van displays en het contact met winkels en klanten. Deze holistische benadering bevalt me goed en geeft me de mogelijkheid al mijn passies te kunnen inzetten in mijn werk. Ik koos ervoor om de stap te zetten van mode naar accessoires en later ook sieraden. Het ontwerpen van deze items geeft me de vrijheid om mijn creativiteit, mijn gevoel voor vorm, kleur en patronen te kunnen gebruiken. Ook heb ik daarmee van begin af aan de vrijheid gehad om los te staan van seizoensgebonden collecties, maatseries en andere factoren die kenmerkend zijn voor de mode industrie. Het is goed om te zien dat de afgelopen jaren naast jouw merk steeds meer andere ontwerpers over zijn gegaan op ‘Slow fashion’. In mijn ogen staat deze term voor iets wat zou moeten gezien worden als ‘Fashion’; mode met een vaste waarde, geen kortingen, tijdloze collecties, een kwaliteit met een lang lopende levensduur, duurzame productie en eerlijke verloning voor degenen die de kleding maakt. Dit zou de standaard moeten zijn, hopelijk komen we ooit op dit punt.
Ook ik ben inmiddels al een tijd bezig met mijn collectie en heb mijn merk de afgelopen 15 jaar op de kaart gezet. Het steeds weer bevragen van mijn eigen productieproces en hoe dit duurzamer kan is iets waar ik trots op ben. Zo heb ik de afgelopen jaren meer circulaire materialen toegevoegd aan mijn collectie. Maar ook ik heb behoefte aan meer verdieping en het zetten van verdere stappen binnen ons werkveld. Ik heb veel gehad aan de inspirerende stageplek en vind het mooi om te zien hoe je je blijft ontwikkelen. Je bent als ontwerper nooit uitgeleerd. Het delen van kennis tussen verschillende ontwerpers in ons werkveld is erg belangrijk, ik ben hier een voorstander van en heb zelf veel gehad aan het verhuizen naar een locatie waar meerdere duurzame ontwerpers gehuisvest zijn. Het Hof van Cartesius is een bruisende coöperatie waar veel duurzame ondernemers zitten. Binnen het ecosysteem van onze coöperatie delen we kennis met elkaar. We organiseerden dit jaar gezamenlijk een meet-up voor design- en mode professionals. We zien ernaar uit om dit vaker te doen en ook studenten zijn hier welkom. Het delen van kennis tussen verschillende generaties zou veel kunnen opleveren, en dit gaat beide kanten op. Ik zie het als een cyclus, net als in de natuur. Laten we samen deze cyclus levend houden en met onze bevindingen het onderwijs en de wereld blijven inspireren!.
Met mijn collectie zou ik in de toekomst meer bewustzijn willen creëren voor duurzaam design, maar vooral ook voor het omarmen van je eigen identiteit. We leven in een wereld waarin veel onzekerheid wordt gecreëerd, het idee dat je aan een ideaalbeeld zou moeten voldoen. Ik heb hier persoonlijk veel moeite mee gehad, omdat ik me altijd anders heb gevoeld dan anderen. Het proces van jezelf lief hebben zoals je bent, en de uniekheid van jezelf accepteren is iets wat ik graag meer aandacht zou willen geven in de toekomst.
In ECOPOLITAN No.3 magazine verscheen eerder een IK interview van Rianne de Witte:
Link naar: ecopolitan-magazine-no3
