Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές Το Ψυχόδραμα ως εργαλείο στην εκπαίδευση Εκπαιδευτικά υλικά Πρόγραμμα Leonardo Da Vinci - Μεταφορά καινοτομίας
Project No: 2013-1-GR1-LEO05-14123
This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Table of Contents 1
ΤΟ ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
4
2
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΤΟΥ PATIE
8
2.1
Συστάσεις και βασικά σημεία
8
2.2
Προαπαιτούμενα, υλικά και εργαλεία
9
2.3 Προδιαγραφές για κάθε εργαστήριο 2.3.1 Ενότητα 1: Η βιωματική μέθοδος του ψυχοδράματος. 2.3.2 Ενότητα 2: Ζέσταμα 2.3.3 Ενότητα 3: Η δύναμη της ομάδας. 2.3.4 Ενότητα 4: Κοινωνιομετρική ομαδική χαρτογράφηση 2.3.5 Ενότητα 5: Διαχείριση συγκρούσεων 2.3.6 Ενότητα 6: Χρήση των Συμβόλων. 2.3.7 Ενότητα 7: Παιχνίδι ρόλων 2.3.8 Ενότητα 8: Μοίρασμα μέσα στην ομάδα.
3
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
10 10 11 13 15 17 20 22 25
29
3.1
Φόρμα Αξιολόγησης για τον Συντονιστή Εργαστηρίου στις Ψυχοδραματικές ασκήσεις
29
3.2
Πρότυπο Εκθέσεων Αξιολόγησης για Εκπαιδευτές Εργαστηρίου
32
3.3 Φόρμες Αξιολόγησης για Συμμετέχοντες Μαθήματος (1 φόρμα ανά Ενότητα) 3.3.1 Ενότητα 1: “Η Βιωματική Μέθοδος του Ψυχοδράματος” 3.3.2 Ενότητα 2: “Ζέσταμα” 3.3.3 Ενότητα 3: “Η Δύναμη της Ομάδας” 3.3.4 Ενότητα 4: “Κοινωνιομετρική Ομαδική Χαρτογράφηση” 3.3.5 Ενότητα 5: “Διαχείριση Σύγκρουσης” 3.3.6 Ενότητα 6: “Χρήση των Συμβόλων” 3.3.7 Ενότητα 7: “Παιχνίδι Ρόλων” 3.3.8 Ενότητα 8: “Μοίρασμα με την Ομάδα” 3.3.9 Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
4
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
34 34 36 38 40 42 44 46 48 50
52
1
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Πρόλογος Το Εγχειρίδιο για τους εκπαιδευτές των Ψυχοδραματικών Βιωματικών Διδακτικών Μεθόδων, αναπτύχθηκε στα πλαίσια του προγράμματος “PaTiE: Το Ψυχόδραμα σαν εργαλείο στην εκπαίδευση”, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το ΙΚΥ Εθνικό Φορέα της Ελλάδας στα πλαίσια του Leonardo da Vinci, δράση Μεταφοράς Καινοτομίας, προγραμματισμού της ΕΕ για το 2007-2013. Το έργο αυτό το οποίο εγκρίθηκε το 2013, συνολικής διάρκειας 24 μηνών, με ημερομηνία περάτωσης τις 30 Σεπτεμβρίου 2015, περιλαμβάνει 4 χώρες της ΕΕ και 6 εταίρους: Περιφέρεια Κρήτης / Τμήμα Δια Βίου Μάθησης / Επαγγελματικό Εκπαιδευτικό Κέντρο Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, ECTE, Ευρωπαϊκό Κέντρο Κατάρτισης για την Απασχόληση Ρέθυμνο (ΕΛ), EST Κέντρο Δια Βίου Μάθησης, Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki (PL), Centro Μακιαβέλι Φλωρεντία (IT), και ALECOP, S.COOP. (ES). Ο γενικός στόχος του προγράμματος PaTiE είναι να εισάγει τους εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ στη βιωματική μέθοδο του ψυχοδράματος και να τους εκπαιδεύσει σχετικά με το πώς να εφαρμόσουν αποτελεσματικά επιλεγμένες ψυχοδραματικές αρχές και τεχνικές στις εκπαιδευτικές τους διαδικασίες. Επιπλέον, το έργο PaTiE έχει ως στόχο να μεταφέρει στους εταίρους τις βιωματικές μεθόδους μάθησης του ψυχοδράματος που αναπτύχθηκαν από τους Πολωνούς εταίρους και που εφαρμόζονται στ< εκπαιδευτικά σεμινάρια τους. Ο εταίρος από την Πολωνία "Grodzki Theatre Association " ήταν ο αρχηγός του έργου POTENS (έργο νούμερο: 142673-LLP-1-2008-1-PL-Grundtvig-GMP) και το "EST Κέντρο ΔΒΜ» ήταν εταίρος στην κοινοπραξία. Με την εφαρμογή του σχεδίου POTENS οι Πολωνοί εταίροι ανέπτυξαν μια "κατευθυντήρια γραμμή για τη χρήση του ψυχοδράματος στην εκπαίδευση ενηλίκων" και ένα βιβλίο με τίτλο «Η αναζήτηση της δημιουργικότητας». Αυτά τα εκπαιδευτικά υλικά και η «τεχνογνωσία» μεταφέρθηκαν στο έργο PaTiE, και προσαρμόστηκαν στις ανάγκες των χωρών που συμμετέχουν και στον τομέα της ΕΕΚ. Η επεξεργασία των κατευθυντήριων γραμμών έχει τις ρίζες της στη συνεργασία μιας διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων. Το προσχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών δοκιμάστηκε στα εθνικά πιλοτικά εργαστήρια που οργανώθηκαν για την αξιολόγηση των προηγούμενα αναπτυγμένων PaTiE προγραμμάτων σπουδών και εκπαιδευτικών υλικών. Αυτό επιτεύχθηκε με την παράδοση τεσσάρων πιλοτικών μαθημάτων για τους εκπαιδευτές ενηλίκων σχετικών με τις ψυχοδραματικές τεχνικές μάθησης σε κάθε μια συμμετέχουσα στο έργο χώρα, στην εθνική της γλώσσα (Ελλάδα, Ιταλία, Πολωνία και Ισπανία). Τα τέσσερα εθνικά πιλοτικά μαθήματα οδηγήθηκαν από έμπειρους ψυχοδραματιστές. Αυτά τα πιλοτικά μαθήματα εκτελέστηκαν το 2015, συμπληρώνοντας 64 ώρες σε κάθε χώρα και είχαν συνολικά 48 εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ ως συμμετέχοντες που βίωσαν και πειραματίστηκαν με τις ψυχοδραματικές τεχνικές και προσεγγίσεις.
2
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Αυτό το εγχειρίδιο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια ˙ το κεφάλαιο με τίτλο το Ψυχόδραμα στην εκπαιδευτική διαδικασία περιλαμβάνει τις γενικές κατευθυντήριες ιδέες που σχετίζονται με τη χρήση του ψυχοδράματος στην εκπαίδευση ενηλίκων. Τα περισσότερα από τα τμήματα του κεφαλαίου αυτού μεταφέρθηκαν από τις Κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση του ψυχοδράματος στην εκπαίδευση ενηλίκων που αναπτύχθηκε στα πλαίσια της εφαρμογής του ευρωπαϊκού έργου POTENS. Το κεφάλαιο με τίτλο Εισαγωγή στο εκπαιδευτικό υλικό του PaTiE έχει ως στόχο να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο ασκήσεων και τη θεωρία, και πού να βρείτε το υλικό που πρόκειται να διδαχθεί. Οι εκπαιδευτές εργαστηρίου PaTiE θα βρουν επίσης τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διάρθρωση κάθε εργαστηρίου σε σχέση με το χρόνο και το περιεχόμενο, καθώς και τον προσδιορισμό των στόχων της κάθε δραστηριότητας. Τέλος, το κεφάλαιο με τίτλο Αξιολόγηση ασχολείται με την αξιολόγηση των μαθημάτων. Σε αυτό το κεφάλαιο οι εκπαιδευτές εργαστηρίου θα μπορούν να βρουν τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα κριτήρια βάσει των οποίων θα πρέπει να αξιολογήσουν τις ολοκληρωμένες δραστηριότητες του εργαστηρίου. Επίσης, σε αυτό το κεφάλαιο οι εκπαιδευτές εργαστηρίου θα μπορούν να βρουν τα αντίστοιχα προτεινόμενα φύλλα αξιολόγησης και ερωτηματολόγια, με σκοπό να διευκολύνουν την αξιολόγηση των τεχνικών και μεθόδων που κάθε ενότητα του προγράμματος σπουδών PaTiE παρουσιάζει.
3
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
1 Το Ψυχόδραμα στην εκπαιδευτική διαδικασία Τα αρχικά σημεία του εκπαιδευτικού ψυχοδράματος είναι τα προσωπικά και επαγγελματικά όρια των δύο σχεσιακών εταίρων: εκείνων του μαθητή και του εκπαιδευτικού. Η εκπαίδευση έχει ως στόχο τη μεταφορά της γνώσης, των συμπεριφορών και των δεξιοτήτων. Το ψυχόδραμα προσφέρει επαρκή προσέγγιση και χρήσιμα εργαλεία ειδικά για την αλλαγή νοοτροπίας και την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε διάφορους τομείς της εκπαίδευσης, αλλά και για την εφαρμογή της θεωρητικής γνώσης. Ο τομέας της αλλαγής συμπεριφοράς περιλαμβάνει τα συναισθήματα του μαθητή, τις αξίες, πεποιθήσεις, προκαταλήψεις, το ρόλο των προσδοκιών που επηρεάζουν την ατμόσφαιρα μάθησης και τη σχέση του μαθητή με τον εκπαιδευτή και την εκπαίδευση, με τη μαθησιακή διαδικασία και το μαθησιακό περιβάλλον. Αυτός είναι ο κύριος τομέας στον οποίο το ψυχόδραμα μπορεί να θέσει τη σκηνή για δημιουργικές συνεισφορές, προσδιορίζοντας τα συναισθήματα και τις πεποιθήσεις τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών, προσφέροντας δυνατότητες αποσαφήνισης των ρόλων, των προσδοκιών, των αξιών, των πεποιθήσεων και προκαταλήψεων. Οι δεξιότητες είναι οι ικανότητες να τεθούν συγκεκριμένες γνώσεις που αποκτήθηκαν στην πράξη. Ο τομέας της γνώσης αναφέρεται τόσο στην καθαρά θεωρητική γνώση όσο και στην εφαρμογή της. Το ψυχόδραμα σημαίνει δράση, που κάνει στην πράξη ό, τι το άτομο γνωρίζει ή ακόμα δεν ξέρει, ή απλά βιώνει στην πράξη αυτά που το άτομο είναι σε θέση να κάνει και τι είδους επιπτώσεις μπορεί να έχουν κάποιες ενέργειες. Προσδιορίζοντας τον τομέα των συμπεριφορών και των διαπροσωπικών δεξιοτήτων, το ψυχόδραμα μπορεί να προσφέρει πρώτα απ 'όλα, μια εξαιρετική προσέγγιση και ένα ευεργετικό μέσο για την εκπαίδευση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών εκπαιδευτικών, τις δραστηριότητες δια βίου μάθησης, όπως επίσης και εποπτεία για το εκπαιδευτικό έργο και το προσωπικό. Ένα από τα προβλήματα που ανέφερε ο Blatner (2002) σχετικά με την πιο διαδεδομένη τεχνική που σχετίζεται με την παράδοση του Moreno, είναι ότι τα παιχνίδια ρόλων, "προέρχονται από την κοινή τάση να υποθέτουμε ότι οι διαπροσωπικές δεξιότητες είναι πιο εύκολες από ό, τι οι τεχνικές δεξιότητες - αν και στην πραγματικότητα είναι ακόμα πιο δύσκολες και έτσι οι άνθρωποι έχουν την τάση να πιστεύουν ότι μπορούν να συμμετάσχουν σε σκηνοθεσία παιχνιδιού ρόλων πριν να έχουν πράγματι αποκτήσει ένα επίπεδο απλής επάρκειας (πόσο μάλλον εξειδίκευση). (...) Μερικές φορές οι δάσκαλοι αδυνατούν να εκτιμήσουν την πολυπλοκότητα της δεξιότητας που μαθαίνουν, και είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η σκηνοθεσία παιχνιδιών ρόλου είναι περίπου τόσο περίπλοκη όσο η μάθηση του πώς να ξεγεννήσεις ένα μωρό". Η ικανότητα να εκπαιδεύσεις και να διδάξεις είναι πρώτα απ' όλα μια διαπροσωπικά δεξιότητα, και εδώ το ψυχόδραμα μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό, αφού είναι ουσιαστικά ένας τρόπος ανάπτυξης διαπροσωπικών δεξιοτήτων, εμβάθυνσης στην επαγγελματική αυτογνωσία και καλύτερης κατανόησης των αναγκών των μαθητών. Η αλλαγή νοοτροπίας και η ανάπτυξη δεξιοτήτων απαιτεί ένα χαλαρό είδος μάθησης. Συμφωνούμε με την άποψη του Adam Blatner σχετικά με τις κοινές ανάγκες όλων των εκπαιδευομένων που συμμετέχουν στην εκπαίδευση, που σχετίζονται με αυτό που ο γνωστός
4
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
ψυχολόγος και επιστημολόγος Piaget ονόμασε ως αφομοίωση και διευκόλυνση κατά τη διαδικασία της μάθησης. «Δυστυχώς, τόσο μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης είναι προσανατολισμένο προς τα είδη μάθησης που μπορούν να ελεγχθούν ευκολότερα, τα οποία είναι αφομοιώσιμα, είδη μάθησης που βασίζονται στην απομνημόνευση. Ωστόσο, αυτό που ο κόσμος πραγματικά χρειάζεται είναι άνθρωποι που έχουν δεξιότητες, και οι δεξιότητες να υπερβαίνουν την απλή γνώση των γεγονότων. Οι δεξιότητες, όμως, απαιτούν μια πιο περίπλοκη προσανατολισμένη στις επιδόσεις δοκιμή που απαιτεί περισσότερη προσοχή από το δάσκαλο, και καλύπτει περισσότερο λεπτές μεταβλητές. Και οι δεξιότητες αντανακλούν ένα χαλαρό είδος μάθησης. (...) Αυτές οι δεξιότητες δεν μπορούν να διδαχθούν από την ανάγνωση οποιουδήποτε αριθμού βιβλίων, αν και ένα μέρος διδακτικού υλικού μπορεί να είναι χρήσιμο για τη δημιουργία ενός πνευματικού πλαισίου για χαλαρή μάθηση. Αντίθετα, τα είδη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για ευέλικτη, δημιουργική, λογική σκέψη πρέπει να ασκούντα, εξασκούνται, και να διδάσκονται σε μια διαδικασία αλληλεπίδρασης, ανάληψης ρίσκων, αυτο-έκφρασης, ανατροφοδότησης, ενθάρρυνσης, και, εν ολίγοις, μια διαδικασία η οποία είναι πιο κοντά στο να μαθαίνουν να κολυμπούν από την εκμάθηση των πρωτευουσών των διαφόρων κρατών» (Blatner, 2002). Το ψυχόδραμα προσφέρει πολύτιμες προσεγγίσεις για την αποκατάσταση της ισορροπίας των αφομοιωτικών και χαλαρών τρόπων μάθησης, με τις μεγάλες του δυνατότητες για την προώθηση της χαλαρής μάθησης μέσω των ενεργών μεθόδων που αναπτύσσουν τον αυθορμητισμό και τη δημιουργικότητα. Η ατμόσφαιρα μάθησης που δημιουργείται από το ψυχόδραμα είναι ένα άλλος βασικός πόρος του ψυχοδράματος υπέρ της εκπαίδευσης. Όντας μια ομαδική μέθοδος, το ψυχόδραμα μπορεί να παράγει ένα κατάλληλο περιβάλλον μάθησης μέσω της δημιουργίας της συνοχής της ομάδας, του κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας, στο οποίο ο μαθητής μπορεί να χειριστεί αποτελεσματικά την / τις ανησυχίες του σχετικά με την κατάσταση της μάθησης, τον καθηγητή / εκπαιδευτικό ή τα μέλη της ομάδας. Πολλά από τα προβλήματα που οι εκπαιδευτές ενηλίκων ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν στη δουλειά τους (π.χ. εγκατάλειψη μαθήματος, έλλειψη κινήτρων) μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά αν δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην ανάπτυξη της συνοχής της ομάδας και στη δημιουργία ενός κατάλληλου περιβάλλοντος μάθησης. Συνήθως πολύ σύντομο χρονικό διάστημα είναι αφιερωμένο στη δημιουργία της συνοχής της ομάδας και σε θέματα ασφάλειας. Πολλές φορές οι τάξεις δεν αντιμετωπίζονται σαν μια ομάδα που διέρχεται από διάφορες φάσεις από τη γέννηση έως το επερχόμενο τέλος της, αλλά περισσότερο σαν μια μάζα χωρίς να λαμβάνονται υπόψη βασικά ομαδικά δυναμικά φαινόμενα. Η ικανότητα χειρισμού των ομαδικών δυναμικών φαινομένων απαιτεί μια ευρύτερη και βαθύτερη κατάρτιση, ειδικά για τέτοια μεγάλα θέματα της δυναμικής της ομάδας, όπως την επίλυση συγκρούσεων και τη διαχείριση αντιστάσεων.
Οι τεχνικές του ψυχοδράματος που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση υπόκεινται στη θεμελίωση του τρόπου που ο εκπαιδευτής ψυχοδράματος ηγετών / ενηλίκων κατανοεί την εφαρμογή των ψυχοδραματικών εργαλείων. Αυτός εξαρτάται από:
5
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
•
• •
•
τον τρόπο που οι εκπαιδευτές ψυχοδράματος / εκπαιδευτές ενηλίκων αντιλαμβάνονται τα όρια του επαγγελματικού τους ρόλου, τις εξουσίες και αρμοδιότητές τους (επαγγελματική αυτογνωσία) τις επαγγελματικές σχέσεις (η συνάντηση, έπειτα οι συμβάσεις) μεταξύ των διαφόρων ρόλων των εταίρων που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία το πώς οι ρόλοι, οι ανάγκες, τα κίνητρα και τα λοιπά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων / διδασκομένων είναι στην πραγματικότητα και πώς οι εκπαιδευτές ενηλίκων τα κατανοούν τους στόχους της ψυχοδραματικής παρέμβασης στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό (και οργανωτικό) πλαίσιο, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική σύμβαση, κ.λπ.
Όλες οι τεχνικές του ψυχοδράματος είναι κατάλληλες για να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο πρόγραμμα PaTiE, αλλά η επιτυχία της χρήσης του ψυχοδράματος στην εκπαίδευση εξαρτάται από τη θεμελίωση των ικανοτήτων του εκπαιδευτικού από μια ολοκληρωμένη ψυχοδραματική εκπαίδευση. Οι εκπαιδευτές πιλοτικών εργαστηρίων, που εκπαιδεύτηκαν ως ειδικοί του ψυχοδράματος, αξιοποίησαν ένα πολύ μεγάλο φάσμα εφαρμογών του ψυχοδράματος. Οι εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ, συμμετέχοντες στα πιλοτικά μαθήματα του PaTiE, οι οποίοι ήταν ως επί το πλείστον στα πρώτα τους βήματα στο ψυχόδραμα, όπως αναμενόταν, διερεύνησαν κυρίως τη χρήση των ασκήσεων ζεστάματος και των κοινωνιομετρικών ασκήσεων, κάποια συλλογικά παιχνίδια και υπο-ομάδα δραστηριοτήτων παιχνιδιού ρόλων, καθώς και αρκετές λεπτομέρειες αυτοέκφρασης, όπως την κίνηση του σώματος και τη χρήση συμβολικών αντικειμένων. Ασκήσεις προθέρμανσης ή δραστηριότητες εξοικείωσης χρησιμοποιήθηκαν από τους εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ προκειμένου να κινητοποιήσουν τους μαθητές / συμμετέχοντες τους, για να μπορέσουν να γνωριστούν μεταξύ τους και να αναπτύξουν το μαθησιακό περιβάλλον.
6
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
7
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
2 Εισαγωγή στα εκπαιδευτικά υλικά του PaTiE Αυτό το κεφάλαιο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές στους εκπαιδευτές ενηλίκων ΕΕΚ που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Το Ψυχόδραμα σαν εργαλείο στην εκπαίδευση» και εξηγεί πώς θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί το βιβλίο των ασκήσεων και η θεωρία καθώς και πού να βρεθεί το υλικό που πρέπει να διδαχθεί. Οι εκπαιδευτές εργαστηρίου του PaTiE θα βρουν επίσης, οδηγίες για την δομή κάθε εργαστηρίου που αφορά τον χρόνο και το περιεχόμενο του και πώς να αναγνωρίζουν τους στόχους κάθε δραστηριότητας. Στην ενότητα που σχετίζεται με την αξιολόγηση, αναγνωρίζονται τα κριτήρια με τα οποία ο εκπαιδευτής θα πρέπει να αξιολογήσει τις ολοκληρωμένες δραστηριότητες του εργαστηρίου, καθώς και τα αντίστοιχα φύλλα αξιολόγησης και ερωτηματολόγια που συνιστώνται.
2.1 Συστάσεις και βασικά σημεία Οι συμμετέχοντες: οι συμμετέχοντες αυτών των εργαστηρίων είναι εκπαιδετικοί που εργάζονται στην εκπαίδευση ενηλίκων ή στην επαγγελματική κατάρτιση ή δια βίου εκπαίδευση. Συνίσταται να υπάρχουν 10 ή 16 μέλη σε κάθε ομάδα. Επίπεδο περιεχομένου: Οι δοθείσες ενότητες είναι ανεξάρτητες, ωστόσο, καθίσταται πιθανό οι συμμετέχοντες να παρευρεθούν σε άλλες συναντήσεις. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορούν να ζητήσουν από τον εκπαιδευτή να σκεφτεί, αν απαιτείται μία πιο λεπτομερής εξέταση των βασικών εννοιών. Οι εκπαιδευτές ενηλίκων μπορούν να συμβουλευτούν την Ενότητα 1, ή οποιαδήποτε άλλη ενότητα, για να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες. Σκοπός: Ο σκοπός του μαθήματος αυτού είναι να παρουσιαστούν ορισμένες τεχνικές που θα μπορούσαν να διεξαχθούν στην Ψυχοδραματική εργασία μεταξύ ποικίλων δραστηριοτήτων μέσα στην τάξη. Όταν ο εκπαιδευτής σκέφτεται να μεταδώσει οποιαδήποτε ενότητα, πρέπει πρώτα να αναθεωρήσει τους κύριους στόχους και τις πρακτικές που προσφέρονται σε κάθε μία από αυτές. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να βρεθούν στην εισα-
γωγή των θεμάτων και είναι χρήσιμες προκειμένου να αποφασιστεί ποιά ενότητα θα ταιριάζει καλύτερα στα ενδιαφέροντα της ομάδας. Στόχος: Ο στόχος είναι αφενός να διδαχθεί η σημασία του συμβόλου στη Ψυχοδραματική εργασία μέσα στην τάξη και να γίνει μία εισαγωγή στις ασκήσεις για τους καθηγητές της επαγγελματικής κατάρτισης ενηλίκων και της δια βίου εκπαίδευσης που θα τους επιτρέψει να βελτιώσουν ορισμένες διεπιστημονικές αρμοδιότητες, που προσδιορίζονται ως απαραίτητες από τα μέλη του εκπαιδευτικού τομέα ενηλίκων. Μερικές από αυτές τις ικανότητες μπορεί να είναι η βελτίωση της επικοινωνίας με τον μαθητή, καθώς έρχεται σε επαφή με διαφορετικές ομάδες, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα μεγαλύτερης εμπιστοσύνης, η κινητοποίηση των μαθητών, η ενθάρρυνση της κατανόησης μεταξύ των μελών ή η τόνωση της δημιουργικότητας και του αυθορμητισμού. Διάρκεια: κάθε ενότητα -8 συνολικά-, προορίζεται για ένα εργαστήριο που θα έχει περίπου 8 ώρες διάρκεια. Ο
8
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
τα έχουν ως στόχο να εισαγάγουν τους εκπαιδευτικούς στις ειδικές διαδικασίες ψυχοδράματος, έτσι ώστε να μπορούν να καταλάβουν πώς να τις εφαρμόσουν στην τάξη. Στην περίπτωση της συμβολικής εργασίας στο ψυχόδραμα, ο στόχος των ασκήσεων που εμπεριέχονται στο εγχειρίδιο είναι να παρέχουν στον εκπαιδευτή ενηλίκων τα εργαλεία για την αντιμετώπιση των διαφόρων καταστάσεων που μπορεί να προκύψουν στην τάξη.
απαιτούμενος χρόνος θα εξαρτηθεί από τις ανάγκες της ομάδας. Συνιστάται να πραγματοποιηθεί μέσα σε μία ημέρα ή, αν αυτό δεν είναι δυνατό, σε δύο συνεχόμενες ημέρες. Δομή: Το εργαστήριο θα ακολουθήσει την κανονική ψυχοδραματική δομή. Ζέσταμα, δράση και μοίρασμα. Η ψυχοδραματική δομή εξαρτάται πάντα από την τάξη και τις ανάγκες ή απαιτήσεις της ομάδας.
Ασκήσεις: Οι Ψυχοδραματικές ασκήσεις που παρατίθενται σε κάθε ενότη-
2.2 Προαπαιτούμενα, υλικά και εργαλεία Συντονιστής: ο συντονιστής εργαστηρίου θα πρέπει να είναι ψυχοδραματιστής. Αυτές οι τεχνικές είναι πολύ ισχυρές και θα πρέπει να διεξαχθούν από έναν ειδικό. Ο κανόνας του "περιμένω περισσότερα από αυτά που μου ζητάνε" είναι σημαντικός στο ψυχόδραμα και απαιτεί έναν εκπαιδευτή με εμπειρία στο χειρισμό αυτών των τεχνικών.
Θεωρία: προκειμένου να ενσωματωθούν οι θεωρητικές έννοιες στην Ψυχοδραματική δράση, συνιστάται ότι ο εκπαιδευτής εργαστηρίου θα σκιαγραφήσει τις βασικές έννοιες που πρέπει να εισαχθούν στην κύρια άσκηση του εργαστηρίου, σύμφωνα με τις ανάγκες των συμμετεχόντων και όπως αυτές θα συγκεκριμενοποιηθούν αργότερα.
Χώρος: απαιτείται ένα μεγάλο δωμάτιο για τη λειτουργία των εν λόγω εργαστηρίων, θα πρέπει να υπάρχει αρκετός χώρος, ώστε οι συμμετέχοντες να μετακινούνται και να ενεργούν με τον συγκεκριμένο τρόπο που εκτελούνται οι προτεινόμενες ασκήσεις.
Εργαλεία και υλικά: τα εργαλεία για το σχεδιασμό και την αξιολόγηση των ασκήσεων κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων, καθώς και τα απαιτούμενα για την εκτέλεση της δραματικής δράσης υλικά, ορίζονται σε κάθε ενότητα, συνεπώς θα χρειαστείτε ανεπτυγμένο εκπαιδευτικό υλικό ούτως ώστε να το καθιερώσετε και να το μεταδώσετε στα εργαστήρια.
9
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
2.3 Προδιαγραφές για κάθε εργαστήριο Παρακάτω παρατίθενται οι βασικές θεωρίες για κάθε ενότητα, με τις συγκεκριμένες έννοιες που θα έπρεπε να παρουσιαστούν σε κάθε εργαστήριο, καθώς και μερικές συμβουλές και τεχνικές που μπορούν να μεταδοθούν. Ωστόσο, σημειώστε ότι εξαρτάται από την εμπειρία του εκπαιδευτή το αν μπορεί να αλλάξει τις ασκήσεις και να αναπροσαρμόσει τις θεωρίες.
2.3.1 Ενότητα 1: Η βιωματική μέθοδος του ψυχοδράματος. Κατηγορία
Οδηγίες
Χρόνος
Παρουσίαση των περιεχομένων της ενότητας και των στόχων της που ακολουθούνται από εισαγωγή στις θεωρίες: 1-2 ώρες Πρακτικές παρουσιάσεις των θεωριών και συγκεκριμένων προσεγγίσεων/τεχνικών μέσω ασκήσεων και συζήτησης με τους εκπαιδευόμενους: 5-6 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα (πιθανά ακολουθούμενη από έρευνα e-mail)
Σελίδες 3-19
Υλικά
Πολύχρωμα μαντήλια Φύλλα χαρτιού (μικρότερα και μεγαλύτερα) Κομμάτια από χαρτόνι, κόλλα, ψαλίδια, κορδόνι για τη δημιουργία μασκών Εικονογραφημένα περιοδικά ή εφημερίδες Μαρκαδόροι, μολύβια, κραγιόν – διάφορα χρώματα Χαρτοπίνακας ή λευκός πίνακας Προτζέκτορας (προαιρετικά)
Σελίδες 20-32
Στην ολοκλήρωση της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να: σκιαγραφήσουν τις κύριες έννοιες και αρχές του ψυχοδράματος δώσουν παραδείγματα της εφαρμογής της μεθόδου στην εκπαίδευση
Σελίδα 3
Μαθησιακά αποτελέσματα
Παραπομπές
10
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
αναγνωρίσουν πιθανές απειλές που απορρέουν από τη χρήση του ψυχοδράματος πέρα από το ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο εντοπίσουν ευκαιρίες εμπλουτισμού της ΕΕΚ εκπαίδευσης ενηλίκων με ψυχοδραματικές τεχνικές και ασκήσεις Παρουσίαση Θεωριών
Ασκήσεις και δραστηριότητες
J.L. Moreno και οι απαρχές του ψυχοδράματος Δημιουργικότητα και αυθορμητισμός – οι ακρογωνιαίοι λίθοι του ψυχοδράματος Η υπεροχή της συνάντησης Στη σκηνή του ψυχοδράματος Ρεπερτόριο ρόλων Μοίρασμα εμπειρίας
Χαιρετισμοί Ονόματα Εμπιστοσύνη Κοινωνικό άτομο Συμπληρωματικά Μάσκες Ναι-Όχι Μονοπάτι
Σελίδες 5-19
Σελίδες 20-32
2.3.2 Ενότητα 2: Ζέσταμα Κατηγορία
Οδηγίες
Χρόνος
Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, της μεθόδου και των εκπαιδευτών, 15 λεπτά Άσκηση ζεστάματος 1530 λεπτά Εισαγωγή για τους εκπαιδευόμενους (παρου-
Παραπομπές Σελίδες 4-7
11
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
σίαση ενότητας, στόχων/σκοπών κλπ, παρουσίαση θεωρίας): 1-2 ώρες Δραστηριότητες/ασκήσεις/συζήτηση: 3-5 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα Υλικά
Μαθησικά αποτελέσματα
Πολύχρωμα μαντήλια Σελίδα 26 Χαρτί και στυλό/μολύβια για γράψιμο/ζωγραφική Πολύχρωμα ρετάλια (πρόχειρα υφάσματα) Μάσκες Καπέλα Πολύχρωμη μπογιά (τέμπερα) Μουσική και ηχοσύστημα Διάφορα περιοδικά για τον αθλητισμό, το κυνήγι, την κοινωνία, τη διασκέδαση, τη φύση κλπ Ψαλίδια, κόλλα, στυλό και κραγιόν Οι εκπαιδευόμενοι Σελίδες 22-24 αναμένεται να μπορούν να : Εξηγήσουν τις αρχές του ζεστάματος και τα πιθανά οφέλη από την εκπαιδευτική πρακτική στην ΕΕΚ Απαριθμήσουν τεχνικές ζεστάματος και να συζητήσουν γιατί και πως μπορούν (δεν μπορούν) να εφαρμοστούν στην πρακτική των συμμετεχόντων Προτείνουν και να εκτελέσουν μια κατάλληλη άσκηση
12
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
ζεστάματος που να αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα/πρόκληση σε μια ομάδα ενήλικων εκπαιδευόμενων Συζητήσουν με την ομάδα για την εμπειρία Παρουσίαση Θεωριών
Ορισμός του Ζεστάματος Σελίδες 5-22 Η έννοια του Τήλε Τήλε και συνάντηση Έννοια του αυθορμητισμού Έννοια της δημιουργικότητας Παιχνίδι και Ψυχόδραμα
Ασκήσεις και δραστηριότητες
Δραστηριότητες για τη Σελίδες 24-34 διευκόλυνση των παρουσιάσεων Δραστηριότητες για το χτίσιμο της ομάδας Δραστηριότητες για να γίνουν εν κινήσει
2.3.3
Ενότητα 3: Η δύναμη της ομάδας. Κατηγορία
Οδηγίες
Χρόνος
Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, της μεθόδου και των εκπαιδευτών: 30 λεπτά Ασκήσεις ζεστάματος και συζήτηση για τη δυναμική της ομάδας: 1 ώρα Παρουσίαση θεωρίας, δυναμικές θεωρίες ομάδας: 1-2 ώρες
Παραπομπές Σελίδες 3-4
13
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Δραστηριότητες/ασκήσεις/ συζήτηση: 5-6 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα Υλικά
Μαθησιακά αποτελέσματα
Παρουσίαση Θεωριών
Πολύχρωμα μαντήλια Σελίδες 26-33 Στρώματα/χαλιά Διάφορα παιχνίδια: ζώα, κούκλες διαφορετικού φύλου, κούκλες διαφορετικού είδους – όπως νεράιδες, γοργόνες Φύλλα χαρτιού και πολύχρωμοι μαρκαδόροι, μολύβια, λαδομπογιές Playmobil Εξήγηση των αρχές της Σελίδα 3 ομάδας και της δυναμικής της ομάδας και των πιθανών οφελών τους από τη συμμετοχή τους στην ΕΕΚ Προσδιορισμός των οφελών του ψυχοδράματος στην εκπαιδευτική διαδικασία, ως μέλος της ομάδας Απαρίθμηση τριών ασκήσεων που αναφέρονται σε ομαδική δουλειά και πως αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη Πρόταση και εκτέλεση μιας συγκεκριμένης άσκησης που αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη πρόκληση σε μια ομάδα ενηλίκων εκπαιδευομένων Ιστορική ανίχνευση της Σελίδες 4-20 επιστημονικής μελέτης της Ομάδας Προσδιορισμός Ομάδων Περιγραφή Ομάδων
14
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Δυναμική Ομάδας Ομάδες και δυναμική Ομάδας στο Ψυχόδραμα Η αξία των ομάδων και των Δυναμικών της Ομάδας στην Εκπαίδευση Ασκήσεις και δραστηριότητες
Μετρήστε μέχρι το 20 Αλλαγή θέσης Ποιος θα με μεταφέρει απέναντι; Ομάδα-σώμα Σαν ταινία Δημιουργία ιστορίας Μόνο μια λέξη Αναζήτηση και Εστίαση Γλυπτό ομάδας Η Διαδρομή μου στην Ομάδα
Εισαγωγή στις ασκήσεις Σελίδες 21-22 Σκέψεις και κίνδυνοι στην εφαρμογή των ασκήσεων από τον Εκπαιδευτικό. Σελίδες 22-25 Σελίδες ασκήσεων: 25-34
2.3.4 Ενότητα 4: Κοινωνιομετρική ομαδική χαρτογράφηση Κατηγορία
Οδηγίες
Χρόνος
Παρουσίαση των περιεχομένων της ενότητας και των στόχων της ακολουθούμενων από την εισαγωγή στις θεωρίες: 1-2 ώρες Πρακτικές παρουσιάσεις των θεωριών και συγκεκριμένων προσεγγίσεων/τεχνικών μέσω ασκήσεων και συζήτησης με τους εκπαιδευόμενους: 5-6 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα (πιθανά ακολουθούμενη από έρευνα e-mail)
Παραπομπές Σελίδες 3-19
15
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Υλικά
Μαθησικά αποτελέσματα
Παρουσίαση θεωριών
Πολύχρωμα μαντήλια Φύλλα χαρτιού (μικρότερα ή μεγαλύτερα) Μαρκαδόρους, μολύβια, κραγιόν – διαφορετικά χρώματα Χαρτοπίνακας ή λευκός πίνακας Προτζέκτορας (προαιρετικά)
Σελίδες 19-30
Στην ολοκλήρωση της Σελίδα 3 ενότητας, οι συμμετέχοντες θα μπορούν να: εξηγήσουν τις αρχές της κοινωνιομετρίας και των πιθανών οφελών της για την εκπαιδευτική πρακτική στην ΕΕΚ απαριθμήσουν τρεις κοινωνιομετρικές τεχνικές και να συζητήσουν γιατί και πως μπορούν (δεν μπορούν) να εφαρμοστούν στην πρακτική των συμμετεχόντων προτείνουν και να εκτελέσουν μια κατάλληλη κοινωνιομετρική άσκηση που να αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα/πρόκληση σε μια ομάδα ενήλικων εκπαιδευομένων «χαρτογραφήσουν» τη δομή ενός δείγματος ομάδας και τα μοτίβα των εγγενών της σχέσεων Η θεμελίωση της κοινωνιομετρίας στα γραπτά του J.L. Moreno
Σελίδες 5-19
16
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Κοινωνικό άτομο Επιστήμη της δράσης Κοινωνιομετρικές μέθοδοι και τεχνικές Τρέχοντα ζητήματα που συζητήθηκαν Ασκήσεις και δραστηριότητες
Διαχωριστική γραμμή Κοινωνικό άτομο Τι να διαλέξω Συνεργίες Τρίγωνο της σύγκρουσης Χάρτης
Σελίδες 19-30
2.3.5 Ενότητα 5: Διαχείριση συγκρούσεων Κατηγορία
Οδηγίες
Χρόνος
Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, μεθόδου και εκπαιδευτών: 30 λεπτά Ασκήσεις ζεστάματος και συζήτηση: 1 ώρα Παρουσίαση θεωρία, Λειτουργία Ομάδας, Πηγή Σύγκρουσης κλπ: 1-2 ώρες Δραστηριότητες/ασκήσεις/συζήτηση: 5-6 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα
Σελίδες 3-4
Πολύχρωμα μαντήλια Playmobil
Σελίδες 24-31
Υλικά
Παραπομπές
Διάφορα παιχνίδια: ζώα, κούκλες διαφορετικού φύλου, κούκλες διαφορετικού είδους-όπως νεράιδες, γοργόνες
17
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Φύλλα χαρτιού και πολύχρωμοι μαρκαδόροι, μολύβια, λαδομπογιές Μαθησιακά αποτελέσματα
Παρουσίαση Θεωριών
Αναφορά στην πρόσθετη Σελίδα 3 αξία της ψυχοδραματικής παρέμβασης στη διαχείριση συγκρούσεων Αναγνώριση των οφελών του «ανοίγματος» και της αντιμετώπισης μιας υπάρχουσας, φανερής και υποβόσκουσας σύγκρουσης στην ομάδα και πως αυτή επηρεάζει τη μαθησιακή διαδικασία Επισήμανση των ορίων μιας τέτοιας εξερεύνησης στην αίθουσα Απαρίθμηση τριών ασκήσεων που αναφέρονται στη διαχείριση συγκρούσεων και πως αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη Πρόταση και εκτέλεση μιας κατάλληλης ψυχοδραματικής άσκησης που αντιστοιχεί σε μια κατάσταση σύγκρουσης που προέκυψε σε μια αίθουσα ενήλικων εκπαιδευομένων Τι σημαίνει Κανονική λειτουργία της Ομάδας; Τι σημαίνει Μη Κανονική λειτουργία της Ομάδας; Πως μια Συγκρουσιακή κατάσταση εκφράζεται σε μια Ομάδα; Πως επιλύεται μια
Σελίδες 5-19
18
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Ασκήσεις και δραστηριότητες
Σύγκρουση Ομάδας; Ποια Ηγετική Αδυναμία εμφανίζεται; Η Συμπεριφορά του Ηγέτη σε μια κατάσταση Σύγκρουσης Κοινωνικά Στοιχεία στις Ομάδες Διαχείριση Σύγκρουσης στο Ψυχόδραμα Διαχείριση Σύγκρουσης στην Εκπαίδευση Σκύλοι και Γάτες Σύγκρουση Εχθρός Ακολουθώ και ακολουθούμαι Δάσκαλος – Αντιδραστικό Παιδί Το Παπούτσι Κάτι που δεν έχει τακτοποιηθεί Γλυπτό Ομάδας Μόνο μια λέξη Αναζήτηση και Εστίαση Η Διαδρομή μου στην Ομάδα
Εισαγωγή στις ασκήσεις. Σελίδες: 20-21 Σκέψεις και Κίνδυνοι στην εφαρμογή των ασκήσεων για τον Εκπαιδευτή. Σελίδα: 22 Σελίδες ασκήσεων: 23-31
19
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
2.3.6 Ενότητα 6: Χρήση των Συμβόλων. Κατηγορίς
Οδηγίες
Χρόνος
Προετοιμασία για τις προκαταρκτικές συναντήσεις για τους μαθητές (παρουσίαση ενότητας: στόχοι / περιεχόμενο κλπ, παρουσίαση θεωρίας: σύντομη εισαγωγή στις θεωρίες): 1-2 ώρες Συνάντηση: ασκήσεις / συζητήσεις με τους μαθητές: 5-6ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα (αυτό πρέπει να γίνει από τον εκπαιδευτή και τους εκπαιδευτές ενηλίκων, μετά τη συνάντηση, και να σταλεί με email).
Δομή σελίδες 3-4
Υλικά
Θεωρητικό περίγραμμα του εκπαιδευτή ενηλίκων. Διάφορα περιοδικά για αθλητισμό, κυνήγι, την κοινωνία, την ψυχαγωγία, τη φύση, κλπ που τοποθετούνται στο κέντρο του δωματίου. Ψαλίδι, κόλλα και πίνακες αφισών για την κατασκευή ενός κολάζ. Λευκά φύλλα χαρτί, στυλό και μολύβια. Μια τσάντα όπου φυλάσσονται τα φύλλα χαρτιού. Τα υλικά με τα οποία ο εκπαιδευτής θα πρέπει να εκτελέσει τις ασκήσεις όπως υποδεικνύονται σε κάθε άσκηση.
Για περισσότερες πληροφορίες για κάθε ενότητα σελίδες: 3-4
Μαθησιακά αποτελέσματα
Παραπομπές
Εξήγηση της σημασίας της χρήσης Στόχοι και μαθησιακά της συμβολογίας στην αποτελέσματα σελίδα: 3 εκπαιδευτική πρακτική Πρόταση αντίθετων συμβόλων και αναγνώριση της πιθανής λειτουργίας τους Επιλογή ασκήσεων που είναι
20
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Θεωρίες παρουσίασης
κατάλληλες για τους στόχους που έχουν τεθεί Κατανόηση της σημασίας της προστασίας και διατήρησης της διακριτικότητας τόσο από την ομάδα όσο και από το άτομο Ενσωμάτωση της χρήσης συμβόλων με ενεργές ψυχοδραματικές τεχνικές Εκτίμηση της σημασίας του μοιράσματος στο Ψυχόδραμα Ανάπτυξη μιας απλής ψυχοδραματικής άσκησης, προσανατολισμένης προς την εκπαίδευση ενηλίκων, στην οποία χρησιμοποιούνται σύμβολα για μια κατάσταση πραγματικής ζωής στην τάξη
Η εισαγωγή στη θεωρία σχετικά με τα σύμβολα δίνεται καθ' όλη την διάρκεια της Ψυχοδραματικής δράσης. Για το σκοπό αυτό, συνιστάται ο διευθυντής εργαστηρίου να προετοιμάσει και να χρησιμοποιήσει ένα περίγραμμα για να συνδέσει μαζί όλες τις θεωρητικές πτυχές που καλύπτουν το εργαστήριο και βασίζονται σε πληροφορίες που εμφανίζονται στις ασκήσεις. Η συμπερίληψη των θεωρητικών αυτών πτυχών κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου αφήνεται στα χέρια του σκηνοθέτη. Δεν είναι απαραίτητο να εξηγήσει όλο το περιεχόμενο, απλά να αναθεωρήσει τις ακόλουθες βασικές έννοιες: Η διαφορά μεταξύ σημείου και συμβόλου. Ο κανόνας της «ελεύθερης συσχέτισης». Ρητό και υπονοούμενο περιεχόμενο στα σύμβολα. Ο αυθορμητισμός και η δημιουργικότητα.
Θεωρία Σελίδες 5-22. Παράδειγμα άσκησης για την εργασία πάνω στην θεωρία σελίδα 22
21
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Ασκήσεις και δραστηριότητες
Παιχνίδι ρόλων. Λειτουργίες ενδιάμεσων αντικειμένων στη Ψυχοδραμτική διαδικασία. Οι εκπαιδευτές ενηλίκων μπορούν επίσης να βρουν βαθύτερα στοιχεία του εκπαιδευτικού υλικού και στην ειδική βιβλιογραφία που χρησιμοποιείται για να ολοκληρωθεί η θεωρία της παρούσας ενότητας. Ο εκπαιδευτής αυτής της ενότητας μπορεί να βρει μία εισαγωγή στις ασκήσεις και επίσης μία απλή προκαταρκτική άσκηση που να εξηγεί στους ενήλικες εκπαιδευτές πώς μπορούν να διαλέξουν την καλύτερη άσκηση στην τάξη σύμφωνα με τις ανάγκες και τους στόχους. Ευρετήριο ασκήσεων:
Εισαγωγή στις ασκήσεις σελίδα: 23-24 Προκαταρκτική άσκηση "Αναγνωρίζω τα αντικείμενα" σελίδα: 24. Σκέψεις για τον εκπαιδευτικό και τους κινδύνους του, σελίδες: 25-26. Ασκήσεις σελίδες: 23-45
Μαριονέτες Κάρτες και καρτ-ποστάλ Μάσκες Ζωγραφική-σχέδιο Γλυπτά Υπόκριση ρόλων Υπόκριση αντικειμένων Ασκήσεις φαντασίας Ασκήσεις με μουσική και κίνηση
2.3.7 Ενότητα 7: Παιχνίδι ρόλων Κατηγορία Χρόνος
Οδηγίες Σύντομη παρουσίαση της ενότητας, των στόχων, της μεθόδου και των εκπαιδευτών, 15 λεπτά Ασκήσεις ζεστάματος, 15-30 λεπτά Εισαγωγή για τους
Παραπομπές Δομή και χρόνος, σελίδες: 2223
22
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
μαθητές (παρουσίαση ενότητας, στόχων/ πεδίο εφαρμογής κλπ, παρουσίαση της θεωρίας): 1-2 ώρες Δραστηριότητες/ασκ ήσεις/συζήτηση: 3 -5 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρες Υλικά
Μαθησιακά αποτελέσματα
Πολύχρωμα μαντήλια Χαρτί και στυλό / μολύβια για γράψιμο / σχέδιο Χρωματιστά απομεινάρια (κουρέλια) Μάσκες Καπέλα Χρώμα (τέμπερα) Μουσική και στερεοφωνικό Διάφορα περιοδικά για τον αθλητισμό, κυνήγι, την κοινωνία, την ψυχαγωγία, τη φύση, κ.λπ. Ψαλίδι, κόλλα, στυλό και μολύβια Οι μαθητές αναμένεται να είναι σε θέση να: εξηγήσουν τις αρχές του παιχνιδιού ρόλων και τα πιθανά οφέλη του για την εκπαιδευτική πρακτική στον τομέα της ΕΕΚ. απαριθμήσουν τρεις τεχνικές ρόλων και να υποστηρίξουν γιατί και πώς μπορούν ή δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην πρακτική των συμμετεχόντων. προτείνουν και να εκτελέσουν μια
Υλικά σελίδες: 24-29
Μαθησιακά σελίδα 23
αποτελέσματα
23
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Παρουσίαση Θεωριών
Ασκήσεις και δραστηριότητες
κατάλληλη άσκηση παιχνιδιού ρόλων που να αντιστοιχεί σε ένα πρόβλημα/πρόκληση σε μία ομάδα ενήλικων μαθητών. συζητήσουν με την ομάδα για την εμπειρία της. Θεωρητικό υπόβαθρο: Ορισμός Ορισμός Ρόλου Ορισμός Ομάδας Ανάμεσα στο ρόλο και την ομάδα στο ψυχόδραμα Διάκριση μεταξύ παιχνιδιού ρόλων και ψυχοδράματος Μέθοδοι και εφαρμόσιμα περιεχόμενα Εφαρμογή αυτών των κομβικών θεωριών στην εκπαίδευση Εκπαιδευτικό παιχνίδι ρόλων Ο ρόλος του εκπαιδευτή Δημιουργία μιας συνεδρίας παιχνιδιού ρόλων Κατασκευή σκηνικού και μάθηση αίθουσας Κατάλογος ασκήσεων/δραστηριοτήτων: Η πρωτη μερα Μια συνηθισμένη ημέρα Πώς με βλέπουν οι άλλοι Το μέλλον μου Οι αμφιβολίες μου Το όμορφο και το άσχημο Ποια θα είναι Αυτό που ήθελα να πω
Θεωρία σελίδες: 3-13
Ασκήσεις σελίδες: 24-27
24
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Το λέω στον εαυτό μου Μη δομημένο παιχνίδι των ρόλων
2.3.8 Ενότητα 8: Μοίρασμα μέσα στην ομάδα. Κατηγορία
Οδηγίες
Χρόνος
Προετοιμασία για προκαταρκτικές συναντήσεις για τους μαθητές (παρουσίαση ενότητας: στόχοι / περιεχόμενο κλπ, παρουσίαση θεωρίας: σύντομη εισαγωγή στις θεωρίες): 1-2 ώρες Συνάντηση: ασκήσεις / συζητήσεις με τους μαθητές: 7 ώρες Αξιολόγηση: 1 ώρα (αυτό πρέπει να γίνει από τον εκπαιδευτή και τους εκπαιδευτικούς ενηλίκων, μετά τη συνάντηση και να στείλεται με email).
Δομή σελίδες: 4-5
Ειδικά υλικά, αν υπάρχουν, που αναφέρονται στις ασκήσεις εκπαιδευτικού υλικού. Φύλλα Χρωματιστά μολύβια Μαξιλάρια
Ασκήσεις σελίδες: 23-35
Εξήγηση της σημασίας της χρήσης του μοιράσματος στην εκπαιδευτική πρακτική Πρόταση αντίθετων τεχνικών μοιράσματος και αναγνώριση της πιθανής λειτουργίας τους Επιλογή ασκήσεων που
Στόχοι και μαθησιακά αποτελέσματα σελίδα: 4
Υλικά
Μαθησιακά αποτελέσματα
Παραπομπές
25
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Παρουσίαση Θεωριών
είναι κατάλληλες για τους στόχους που έχουν τεθεί Κατανόηση της σημασίας της προστασίας και διατήρησης της διακριτικότητας τόσο της ομάδας όσο και του ατόμου Ενσωμάτωση της χρήσης του μοιράσματος με ενεργές ψυχοδραματικές τεχνικές Ανάπτυξη μιας απλής ψυχοδραματικής άσκησης, προσανατολισμένης προς την εκπαίδευση ενηλίκων, στην οποία χρησιμοποιούνται ασκήσεις μοιράσματος για μια κατάσταση πραγματικής ζωής στην τάξη Ο εκπαιδευτής μπορεί να αποφασίσει πώς να εξηγήσει τις βασικές έννοιες αυτής της ενότητας. Τέλος πάντων, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επεξηγήσουμε μερικά σημεία για τους εκπαιδευτές ενηλίκων κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, όπως: Κατευθυντήριες γραμμές για την περίοδο του μοιράσματος. Το ρόλο του αρχηγού Δεοντολογικές ανησυχίες Οι εκπαιδευτές ενηλίκων μπορούν επίσης να βρουν βαθύτερα στοιχεία του εκπαιδευτικού υλικού και στην ειδική βιβλιογραφία που χρησιμοποιείται, για να ολοκληρώσουν τη θεωρία
Κατευθυντήριες γραμμές για την περίοδο μοιράσματος σελίδα: 12 Ο ρόλος του ηγέτη σελίδες: 14-18 Δεοντολογικές ανησυχίες σελίδες: 19-22
26
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
της παρούσας ενότητας. Ασκήσεις και δραστηριότητες
Ο εκπαιδευτής αυτής της ενότητας μπορεί να βρει μία εισαγωγή στις ασκήσεις εξηγώντας τους στόχους τους. Το εκπαιδευτικά υλικά για το εργαστήριο που επίσης περιλαμβάνουν μερικές καλές λεπτομερείς ασκήσεις και ο εκπαιδευτής μπορεί να επιλέξει κάποιο να τις εφαρμόσει κατά την διάρκεια του μαθήματος ανάλογα με τις προτιμήσεις του.
Εισαγωγή στις ασκήσεις σελίδα: 23 Ασκήσεις σελίδες: 23-35
Ευρετήριο ασκήσεων: Τί λέτε ότι είναι σημαντικό Μαθαίνοντας για το μοίρασμα Δράση μοιράσματος Απουσία ακρόασης Η θορυβώδης μπάλα Λόγοι για να είμαστε εδώ Ανταλλαγή προβλημάτων Ποιος είμαι; Ένα όνομα, γράμματα, λέξεις και προτάσεις Ναι ή όχι Παρουσίαση Λεφτά Μοίρασμα δηλώσεων Πάρε με για ένα χορό Γράψτε μία ιστορία Θετική πυραμίδα Τα μάτια του ταύρου Σταθείτε μαζί Μια φορά κι έναν καιρό Ζωγραφίζοντας ονόματα κι απελευθερώνοντας τα Ο κύκλος της κατάφασης Επιτρέποντας την αποχώρηση
27
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Ζέσταμα με μία αγκαλιά
28
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3 Αξιολόγηση 3.1 Φόρμα Αξιολόγησης για τον Συντονιστή Εργαστηρίου στις Ψυχοδραματικές ασκήσεις Αυτό το πρότυπο είναι ένας προσανατολισμός για τον εκπαιδευτή για να διευκολύνει την αξιολόγηση των ψυχοδρατικών ασκήσεων που διεξάγονται κατά την διάρκεια του εργαστηρίου. Μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε ενότητα. Δείκτης
Περιγραφή 1 Ο εκπαιδευτικός δεν έχει κατανοήσει την έννοια και δεν την εφαρμόζει στις ασκήσεις.
Κλίμακα Αξιολόγησης 2 3 4 Κατά την εκτέλεση Ο εκπαιδευτικός κατατων ασκήσεων, οι νοεί τη σημασία αυτής προτάσεις του εκπαιτης ευθύνης, και είναι δευτικού αποδεικνύσε θέση να το επιδείουν ότι η σπουδαιότη- ξει εφαρμόζοντάς την τα της ευθύνης έχει στις ασκήσεις και καλκατανοηθεί, αλλά δεν λιεργώντας μια κατάλεφαρμόζεται αποτεληλη ατμόσφαιρα σελεσματικά. βασμού
Κατανοώντας τη σημασία της προστασίας και της διατήρησης της ακεραιότητας τόσο της ομάδας όσο και του ατόμου.
Αξιολογώντας το αν ο σκηνοθέτης έχει κατανοήσει την έννοια αυτή, και αν την εφαρμόζει σωστά όταν κάνει τις ασκήσεις
Χρήση και κατανόηση των συμβόλων / κοινωνιομετρία, μοίρασμα, ζέσταμα... κλπ στην τάξη
Η δυνατότητα πρότασης συμβόλων και τεχνικών που έχουν σχετικό περιεχόμενο, ευνοεί την εκπαιδευτική διαδικασία
Τα σύμβολα και οι τεχνικές που προτείνονται δεν είναι σχετικά με την εκπαιδευτική διαδικασία, επειδή δεν είναι πλήρως κατανοητά.
Τα σύμβολα και οι τεχνικές που παρουσιάζονται είναι καλά προσδιορισμένες, αλλά δεν είναι σχετικές με την τάξη.
Τα σύμβολα και οι τεχνικές που προτείνονται είναι σωστές, και διευκολύνουν την εκπαιδευτική διαδικασία στην τάξη
Εφαρμογή συμβόλων/τεχνικών κοινωνιομετρίας, μοιράσματος, ζεστάματος κλπ στη δική τους τάξη
Ικανότητα να εφαρμόσουν τις τεχνικές της χρήσης των συμβόλων/ μοιράσματος/κοινωνιο μετρίας κλπ
Δεν είναι σε θέση να εφαρμόσουν καμία από τις προτεινόμενες τεχνικές
Έφεραν εις πέρας τις προτεινόμενες ασκήσεις, όπως τις διδάχθηκαν και
Είναι σε θέση να εκτελέσουν τις ασκήσεις όπως τις διδάχθηκαν και να δημιουργήσουν νέες που προσαρμόζονται στις συγκεκριμένες ανάγκες τις τάξης
Εφάρμοσαν τις τεχνικές, όπως τις διδάχθηκαν και όταν απαιτήθηκε εισή-
29
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Αναγνώριση καταστάσεων όπου τα σύμβολα/ κοινωνιομετρία/ ζέσταμα κλπ είναι χρήσιμα
Κατανόηση λανθανόντων δυναμικών
στην τάξη ούτως ώστε να βελτιώσουν την εκπαιδευτική διαδικασία Προσδιορισμός του αν η χρήση των συμβόλων/ μοίρασμα/ζέσταμα / κοινωνιομετρία κλπ, μπορούν να αναζωογονήσουν μια τυπική κατάσταση τάξης, σύμφωνα με τις ανάγκες αυτής της κατάστασης Ικανότητα παρατήρησης και αναγνώρισης υποκείμενων διαδικασιών που παρακωλύουν την εκπαιδευτική διαδικασία
χωρίς δυσκολία
γαγαν διαφοροποιήσεις
Δεν αναγνωρίζει τις καταστάσεις στις οποίες η χρήση των συμβόλων/ζέσταμα/ κοινωνιομετρία/ μοίρασμα κλπ, μπορούν να είναι χρήσιμες
Αναγνωρίζει τις καταστάσεις αλλά δεν προτείνει κατάλληλες ασκήσεις
Αναγνωρίζει τις καταστάσεις στις οποίες η χρήση των συμβόλων/κοινωνιομετρία/ ζέσταμα/ μοίρασμα κλπ, είναι χρήσιμα, και προτείνει κατάλληλες ασκήσεις που προσαρμόζονται σε κάθε περίπτωση
Δεν αναγνωρίζει τις υποβόσκουσες διαδικασίες που αναπτύσσουν την εκπαιδευτική παρακώλυση
Διαισθητικά γνωρίζει κάποιες υποβόσκουσες διαδικασίες αλλά δεν είναι σε θέση να τις αναγνωρίσει ξεκάθαρα
Αναγνωρίζει τις υποβόσκουσες διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στην αίθουσα και προκαλούν εμπόδια στη μάθηση
30
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Μάθηση του μοιράσματος της εμπειρίας της ψυχοδραματικής δράσης
Ικανότητα παροχής χώρου στους συμμετέχοντες ώστε να μπορούν να μοιραστούν ρις την εμπειρία της ψυχοδραματικής δράσης
Δε σέβεται τις απόψεις των άλλων και δεν ανοίγει το διάστημα για τους συμμαθητές του να μοιραστούν ελεύθερα
Σέβεται τις σειρές των άλλων αλλά όταν συμμετέχουν οι ίδιοι κάνουν κριτική και σχόλια στις εμπειρίες των άλλων
Σέβεται τις σειρές των άλλων και μοιράζεται τις δικές του εμπειρίες αλλά αναλύει και κρίνει τις εμπειρίες των συμμαθητών του
Σέβεται τις σειρές των άλλων, εκφράζει τις εμπειρίες του και δεν κρίνει ούτε αναλύει τις εμπειρίες που εξιστορήθηκαν από τους συμμαθητές του
31
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.2 Πρότυπο Εκθέσεων Αξιολόγησης για Εκπαιδευτές Εργαστηρίου
Ενότητα __: “__________________________________” Όνομα Εκπαιδευτή Εργαστηρίου: ____________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015
Αυτό το πρότυπο αποτελεί προσανατολισμό για τον εκπαιδευτή εργαστηρίου ώστε να διευκολυνθεί η αξιολόγησή του/της για τα εκπαιδευτικά υλικά που παρουσιάζονται σε κάθε ενότητα του Εκπαιδευτικού Προγράμματος PaTiE, Μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε ενότητα. Παρακαλώ απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Έχω κατακτήσει τα μαθησιακά αποτελέσματα που προτείνονται στο εκπαιδευτικό υλικό αυτής της ενότητας; Παρακαλώ, εξηγήστε παρακάτω: _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________
A2. Έχω παρατηρήσει κάποια αλλαγή στην αντίληψη των συμμετεχόντων για την ομαδική δουλειά; Παρακαλώ, εξηγήστε παρακάτω:
32
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
_______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________
A3. Παρακαλώ παρουσιάστε σύντομα πως εκτελέσατε αυτή την ενότητα στην τάξη ˙ αναφέρετε όποια εμπόδια ή προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου. _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Υπογραφή
33
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3 Φόρμες Αξιολόγησης για Συμμετέχοντες Μαθήματος (1 φόρμα ανά Ενότητα) 3.3.1 Ενότητα 1: “Η Βιωματική Μέθοδος του Ψυχοδράματος”
Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015
Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Πιστεύετε ότι το ψυχόδραμα μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή σας για την ομαδική δουλειά και την εκπαιδευτική πρακτική; Παρακαλώ, εξηγήστε την απάντησή σας: _______________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ____________________________ A2. Μπορείτε να εντοπίσετε εφικτούς τρόπους ενσωμάτωσης των συγκεκριμένων ψυχοδραματικών προσεγγίσεων και τεχνικών στην διαδικασία της εκπαίδευσης ενηλίκων ΕΕΚ; □ Ναι □ Όχι Παρακαλώ, εξηγήστε την απάντησή σας: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ A3. Βλέπετε πιθανές απειλές στη χρήση του Ψυχοδράματος εκτός του θεραπευτικού πλαισίου; _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________
34
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
A4. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα
Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
2
3
4
5
6
7
2
3
4
5
6
7
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου 1 ανάπτυξη Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη 1 Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα 1 άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
35
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.2 Ενότητα 2: “Ζέσταμα” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Παρακαλώ αναγνωρίστε τα οφέλη από τις τεχνικές ζεστάματος και τη συνάφειά τους με την εκπαίδευση: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _______________________________________________ A2. σας;
Νιώθετε ικανοί να παρουσιάσετε ένα σετ τεχνικών ζεστάματος στις τάξεις ενηλίκων
□ Ναι □ Όχι Αν ναι, παρακαλώ απαριθμήστε παρακάτω ποιες από αυτές και εξηγήστε: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _______________________________________________ A3. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα
Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου
1
2
3
4
5
6
7
36
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
ανάπτυξη Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
37
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.3 Ενότητα 3: “Η Δύναμη της Ομάδας” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Είστε σε θέση να εξηγήσετε τις αρχές της ομάδας και τη δυναμική της ομάδας και τα πιθανά οφέλη τους από την εκτέλεσή τους στην ΕΕΚ; □ Ναι □ Όχι Παρακαλώ, εξηγήστε τα οφέλη: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ __________________________________________ A2. Έχετε μια ξεκάθαρη ιδέα για τα μελλοντικά βήματα που πρέπει να κάνετε ώστε να σχεδιάσετε/τροποποιήσετε το πρόγραμμά σας ούτως ώστε να εστιάσετε καλύτερα στις δυναμικές της ομάδας; _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ A3. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα
38
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
39
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.4 Ενότητα 4: “Κοινωνιομετρική Ομαδική Χαρτογράφηση” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Είστε σε θέση να εξηγήσετε τις αρχές και της κοινωνιομετρίας και την πιθανή εφαρμογή της στην εκπαιδευτική πρακτική της ΕΕΚ; □ Ναι □ Όχι Παρακαλώ, εξηγήστε την εφαρμοσιμότητα των κοινωνιομετρικών τεχνικών στις τάξεις ενηλίκων της ΕΕΚ: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ A2. Ποια οφέλη αναγνωρίζετε στις κοινωνιομετρικές τεχνικές ως προς την παροχή εικόνας για τη δομή της ομάδας και τη διευκόλυνση του χτισίματος της ομάδας και της διαχείρισης συγκρούσεων; _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ A3. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα
40
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
41
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.5 Ενότητα 5: “Διαχείριση Σύγκρουσης” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Θεωρείτε ότι οι τεχνικές διαχείρισης συγκρούσεων μπορούν να εφαρμοστούν στις τάξεις ενηλίκων της ΕΕΚ; □ Ναι □ Όχι A2. Αν ναι, μπορείτε να απαριθμήσετε δύο ή τρεις ασκήσεις που αναφέρονται στη διαχείριση σύγκρουσης και εξηγήστε πως αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη; _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ A3. Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι διαφορές ανάμεσα στον τρέχοντα (δικό σας) τρόπο αντιμετώπισης συγκρούσεων και στους ψυχοδραματικούς; _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ A4. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ
42
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
7. Συμφωνώ απόλυτα Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
43
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.6 Ενότητα 6: “Χρήση των Συμβόλων” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Παρακαλώ, εξηγήστε τη σημασία της χρήσης των συμβόλων στην εκπαιδευτική πρακτική: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ A2. Θα μπορούσατε να περιγράψετε μια απλή ψυχοδραματική άσκηση, προσανατολισμένη στην εκπαίδευση ενηλίκων, στην οποία χρησιμοποιούνται σύμβολα για μια κατάσταση πραγματικής ζωής στην αίθουσα; _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _______________________________________________ A3. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα
44
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
45
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.7 Ενότητα 7: “Παιχνίδι Ρόλων” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Θεωρείτε ότι οι τεχνικές παιχνιδιών ρόλων θα μπορούσαν να ωφελήσουν την εκπαιδευτική πρακτική στην ΕΕΚ; □ Ναι □ Όχι Αν ναι, παρακαλώ εξηγήστε γιατί: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _______________________________________________
A2.
Ποιες ασκήσεις «Παιχνιδιού Ρόλων» θα εφαρμόζατε στις δικές τάξεις ΕΕΚ και γιατί;
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ A3. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα
46
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
47
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.8 Ενότητα 8: “Μοίρασμα με την Ομάδα” Όνομα συμμετέχοντα: ___________________________________________________ Ημερομηνία: ____/____/2015 Παρακαλώ, απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις: A1. Παρακαλώ, εξηγήστε τη σημασία της χρήσης του μοιράσματος στην εκπαιδευτική πρακτική: _________________________________________________________________________
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ _______________________________________ A2. ΕΕΚ;
Είστε σε θέση να παρουσιάσετε ένα σετ τεχνικών «Μοιράσματος» στις τάξεις σας
□ Yes □ No Αν ναι, απαριθμήστε παρακάτω ποιες από αυτές θα εφαρμόζατε σε ποια κατάσταση και γιατί: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ A3. Δώστε τις απαντήσεις σας στον ακόλουθο πίνακα ανάλογα με το βαθμό που συμφωνείτε με τις δοθείσες δηλώσεις και χρησιμοποιώντας το ακόλουθο κλειδί. Σημειώστε τις απαντήσεις με ένα κύκλο:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Διαφωνώ απόλυτα Κυρίως διαφωνώ Κάπως διαφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Κάπως συμφωνώ Κυρίως συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα
48
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
Βλέπω την κατάσταση στην ομάδα διαφορετικά τώρα
1
2
3
4
5
6
7
Νομίζω ότι η χρήση αυτού του είδους τεχνικής βοήθησε στην προσωπική μου ανάπτυξη
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Ακολουθώντας την άσκηση, νιώθω ότι όλη η ομάδα είναι πιο ενωμένη Ήμουν σε θέση να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμμετάσχω μπροστά στα άλλη μέλη της ομάδας Ένιωσα μέρος της ομάδας και συμμετείχα πρόθυμα στο μάθημα Γενικά, νιώθω περισσότερο κίνητρο μετά τη συμμετοχή μου στην άσκηση Εμπιστεύομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Κατανοώ και εκτιμώ τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας Κατανοώ καλύτερα και σέβομαι περισσότερο τους συντρόφους μου Έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μου
49
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
3.3.9
Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
Όπως μπορούμε να δούμε η Φόρμα Αξιολόγησης για τους Εκπαιδευτές Εργαστηρίου προτείνει μια 1, 2, 3, 4, ταξινόμηση, με το 4 να είναι ο μεγαλύτερος βαθμός και αντιστοιχεί σε μια πιο ολοκληρωμένη μάθηση. Κάθε σειρά αυτών των προτύπων αντιστοιχεί σε μια αρμοδιότητα ή ικανότητα που θα πρέπει να λάβουν οι ενήλικες συμμετέχοντες χάρη στην εργαστηριακή εκπαίδευση. Τα γράμματα καταδεικνύουν το επίπεδο στο οποίο κάθε αρμοδιότητα έχει κατανοηθεί. Είναι ευθύνη του εκπαιδευτή εργαστηρίου, ως εκ τούτου, να ελέγξει τα αποτελέσματα που έχουν ληφθεί ˙ είτε αν οι μαθητές δεν έχουν καταλάβει συγκεκριμένες αρμοδιότητες καθώς οι τελευταίες είναι πιο αναπτυγμένου επιπέδου, ή επειδή οι ασκήσεις δεν είναι πραγματικά προσανατολισμένες στην κατάκτησή τους, κλπ. Αυτά είναι τα στοιχεία που ο εκπαιδευτής πρέπει να έχει κατά νου στην τελική αξιολόγηση του εργαστηρίου. Είναι επίσης πολύ σημαντικό ο εκπαιδευτής του εργαστηρίου, εκτός από την παροχή μιας αριθμητικής/ποσοτικής αξιολόγησης του εργαστηρίου, να γράψει μια έκθεση συγκεντρώνοντας τις πιο ποιοτικές εικόνες της συνεδρίας. Οι ψυχοδραματικές παρεμβάσεις έχουν μια σημαντική συναισθηματική συνιστώσα που προκύπτει μέσω αναλαμπών διαφόρων ειδών έκφρασης που δεν μπορούν να εκφραστούν από την αριθμητική αξιολόγηση αλλά είναι συχνά πιο σημαντικές στη λειτουργικότητα της ομάδας και της δραστηριότητας. Για το λόγο αυτό ο εκπαιδευτής του εργαστηρίου θα πρέπει να γράψει το Πρότυπο Έκθεσης Αξιολόγησης ώστε να μπορεί να εντοπίσει την πρόοδο της ομάδας καθ’ όλη τη διάρκεια. Οι Φόρμες Αξιολόγησης για τους Συμμετέχοντες του Μαθήματος είναι ένας συνδυασμός ανοιχτών ερωτήσεων και κλιμάκων Likert. Τόσο ο εκπαιδευτής εργαστηρίου όσο και ο συμμετέχων μπορεί να προσθέσει νέες δηλώσεις σε όλα τα προτεινόμενα ερωτηματολόγια, δεδομένου ότι τις θεωρούν απαραίτητες για την εξαγωγή μιας πλήρους αξιολόγησης. Τα αποτελέσματα που λήφθηκαν από μια κλίμακα Likert καταμετρούνται προσθέτοντας όλα τα νούμερα που γράφονται σε κάθε αντικείμενο Likert. Έπειτα εγκαθίστανται τα μικρότερα και μεγαλύτερα αποτελέσματα. Αυτά καταμετρούνται προσθέτοντας το μικρότερο αριθμό της κλίμακας – 1 – τόσες φορές όσες ο αριθμός των δηλώσεων. Έτσι, στην περίπτωση του αντικειμένου 1 που προτείνετε εδώ ˙ 1+1+1. Για το μεγαλύτερο αποτέλεσμα, το 7 προστίθεται όσες φορές όσες ο αριθμός των δηλώσεων, σε αυτή την περίπτωση ˙ 7+7+7. Έτσι, το μικρότερο σε αυτή την περίπτωση είναι 3 και το μεγαλύτερο 21. Όταν αξιολογούμε το αποτέλεσμα ενός ερωτηματολογίου, μπορούμε να πούμε ότι αν είναι πολύ κοντά στο 5 τότε η συμπεριφορά του δασκάλου αναφορικά με την άσκησή τους είναι κάπως δυσμενής. Ένα σκορ της τάξεως του 17 καταδεικνύει μια υψηλά ευνοϊκή συμπεριφορά. Για να λάβουμε ένα μέσο αποτέλεσμα ενός ερωτηματολογίου, μια φόρμα PT/NT εφαρμόζεται, όπου PT είναι ο συνολικός αριθμός των βαθμών στην κλίμακα, οιυ
50
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
λήφθηκε από την πρόσθεση όλων των απαντήσεων, και NT είναι ο συνολικός αριθμός δηλώσεων. Πέτυχα τους στόχους που τέθηκαν 1 Παρατήρησα μια αλλαγή στην τάξη 1 Προστάτευσα την ακεραιότητα και την ευεξία των μαθητών κατά τη 1 διάρκεια της άσκησης
2 2 2
3 3 3
4 4 4
5 5 5
Σε αυτό το παράδειγμα, το PT θα ήταν: 11 / το NT: 3= 3.6, το οποίο είναι μια μέτριαχαμηλή αξιολόγηση στην κλίμακα 1-προς-7 που προτείνεται. Σε κάθε περίπτωση, η ανάλυση των απαντήσεων ξεχωριστά, είναι χρήσιμη για να δούμε τις λεπτομέρειες και να κερδίσουμε μια καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς του ερωτώμενου.
51
6 6 6
7 7 7
Εκπαιδευτικό υλικό - Εγχειρίδιο για εκπαιδευτές
4 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki (2009) GUIDELINES ON PSYCHODRAMA USE IN ADULT EDUCATION. POTENS multilateral Grundtvig project.
Blatner, A. (2002) Role Playing in Education, http://www.blatner.com/adam/pdntbk/rlplayedu.htm
Serafin, E. (2004) Psychodrama in der Erwachsenenbildung. (Psychodrama in the adult education) in F. von Ameln, R. Gerstmann, J. Kramer (eds) Psychodrama, Berlin, Heidelberg, New York: Springer
52