Handreiking SBRCURnet leidraad bij brandveiligheidsconcept

Handreiking SBRCURnet leidraad bij brandveiligheidsconcept Veilig vluchten in Wonderwoods

Twee torens, één brandveiligheidsconcept: voor Wonderwoods ontwikkelde adviesbureau EFPC het brandveiligheidsconcept vanuit de SBRCURnet ‘Handreiking brandveiligheid in hoge gebouwen’ voor gebouwen van 70 tot 200 meter hoog – ook al tikt de hoogste vloer van de lage toren van Wonderwoods die 70 meter net niet aan. Elke toren krijgt brandveiligheidsvoorzieningen op maat. De lage toren – met wokkeltrappen – kreeg twee natte brandblusleidingen in plaats van één. Kwestie van gezond verstand loslaten op plattegronden en ontwerp, aldus Kitty Haas, managing partner bij EFPC – en van de wens om de brandweer optimaal te faciliteren.

Brandveiligheid is een vorm van nudging – het subtiel dirigeren van mensen naar de plek waar je ze hebben wilt – in dit geval naar een veilig heenkomen. Of, als je dat nudging loslaat op de brandweer: op de veiligst denkbare, slimste en snelste weg richting de brandhaard. De spindoctor van de brandveiligheid van Wonderwoods is EFPC. Als managing partner van EFPC is Kitty Haas nauw bij het grote mixeduseproject betrokken: “Onze taak was om de brandveiligheid logisch te integreren in het architectonisch ontwerp – met inachtneming van het menselijk gedrag bij brand.” Als voorbeeld verwijst Haas naar de positionering van de vluchttrappen: niet onvindbaar weggemoffeld en slecht bereikbaar, maar goed zichtbaar en goed vindbaar, voor bewoners en gebruikers van Wonderwoods logisch gesitueerd vanuit hun positie in het gebouw.

Vanaf de schetsfase

Het adviesbureau uit Bilthoven trok vanaf de schetsfase op met het bouwteam van Wonderwoods. Het Utrechtse nieuwbouwproject in

aanbouw, tussen Centraal Station en Jaarbeurs, bestaat uit een 73 meter hoge toren naar ontwerp van Roberto Meyer van MVSA Architects, die op de zevende verdieping via een passage is verbonden met de 105 meter hoge toren van Stefano Boeri Architetti. Gemene deler: beide torens zijn overladen met groen, verspreid over terrassen en aan de gevels. EFPC werd gevraagd het brandveiligheidsconcept uit te werken voor de torens en de onderbouw van Wonderwoods, inclusief het schrijven van de documenten voor de brandweer en het overleg met de Veiligheidsregio.

Extra blusleiding

In het brandveiligheidsconcept van Wonderwoods staan veilig vluchten en volledig ontruimen centraal. Dat uitgangspunt werd in beide torens op maat uitgewerkt, afgestemd op de verschillen in hoofdvorm, opbouw, gebruik en ontsluiting van beide torens. Wat het brandveiligheidsconcept van EFPC óók beoogt: de brandweer optimaal faciliteren. Eén van de voorbeelden daarvan is de extra blusleiding in de toren van MVSA Architects. Die toren heeft wokkeltrappen met een sluis aan beide zijden van de trappenkern. Kitty Haas: “Per etage brengt de trap je dus om en om naar de tegenovergestelde zijde van die kern. Bij brand stapt de brandweer altijd een verdieping lager uit de brandweerlift dan de brandhaard. Als je hier maar één blusleiding aanlegt, kan het gebeuren dat de brandweer aan de verkeerde kant van de kern op de brandverdieping staat, ver weg van de blusleiding. In dat geval moet de brandweer naar de andere kant van de kern lopen voor de blusleiding. Dat is onveilig en het kost tijd. In Wonderwoods is dat dus anders aangepakt – door met gezond verstand naar de plattegronden en het ontwerp te kijken en zo iets extra’s te doen voor het faciliteren van de brandweer.” Het water voor de natte blusleidingen komt uit een reinwaterkelder met een capaciteit van 180 kubieke meter, die ook de sprinklerinstallatie in de MVSA-toren, de Boeri-toren en de parkeergarage bedient. De blusleidingen kunnen twee keer 36 kubieke meter water per uur aan.

Standalone torens

EFPC hanteerde voor beide torens de SBRCURnet ‘Handreiking brandveiligheid in hoge gebouwen’ voor gebouwen van 70 tot 200 meter hoog. Haas: “Snel werd duidelijk dat de toren van Boeri meer dan 70 meter hoog zou worden. Dat betekende dus ook werken met de SBRCURnet richtlijn voor hoogbouw.” Voor de toren van MVSA – met de hoogste vloer van een gebruiksgebied op minder dan 70 meter hoogte – ging EFPC uit van de eisen uit het Bouwbesluit maar hield bij de uitwerking wel rekening met het gedachtegoed van de handreiking van SBRCURnet. De loopbrug tussen de torens heeft vanuit het oogpunt van de brandveiligheid geen functie. Kitty Haas: “De passage dient niet als vluchtroute – al was het maar omdat mensen er mogelijk last krijgen van hoogtevrees. De toren van Boeri en MVSA zijn in het EFPCconcept voor Wonderwoods opgevat als standalone gebouwen, selfsupporting als het gaat om brandveiligheid.”

Vluchttrappenhuizen

De 31 verdiepingen tellende toren van Boeri huisvest een mix van functies: wonen, werken, fietsenberging, restaurant, een commerciële plint. Kitty Haas: “Het gebouw is best bijzonder, vanwege de hoogte, de ligging in het centrum en zijn groene gevel. Hier is veilig vluchten omgezet in voldoende vluchttrappenhuizen – omwille van de loopafstand en vanwege de samenloop tussen de verschillende functies. De capaciteit van de trappen is gebaseerd op volledige ontruiming. Op de woonverdiepingen in de toren – van de 13de tot en met de 31ste verdieping – zijn de gangen niet zo lang en kan vanaf bijna iedere woning twee kanten op worden gevlucht. Waar dat niet zo is, zijn de voordeuren van de woningen voorzien van vrijloopdeurdrangers zodat de rook uit een brandende woning zich niet over dat deel van de gang zal verspreiden en er voor de (andere) bewoners een rookvrije vluchtroute is.” Bij de MVSA-toren zijn de vluchtroutes anders opgelost. Haas: “De trappenhuizen hebben bij de scheiding van de gebruiksfuncties een horizontale overstap in de deels gescheiden trappenhuizen tussen de woningen en de trappenhuizen van de kantoren. Zo is er een goede mix tussen veilig vluchten en optimaal ruimtegebruik.”

In de toren van Boeri zijn in de trappenhuizen overdrukinstallaties toegepast om de vluchttrappenhuizen rookvrij te houden

Overdrukinstallaties en sprinklers

In de toren van Boeri zijn in de trappenhuizen overdrukinstallaties toegepast om de vluchttrappenhuizen rookvrij te houden. De handreiking van SBRCURnet noemt dat als oplossing voor relatief lang openstaande deuren als bij brand veel mensen gebruikmaken van een vluchttrappenhuis, en een rooksluis in de vorm van een voorportaal niet volstaat. In de MVSA-toren zijn de trappenhuizen voorzien van rooksluizen, maar is in de trappenhuizen geen overdrukinstallatie toegepast. Kitty Haas: “De aanwezige vluchtroutes, de scheidingen, loopafstanden en

rooksluizen geven voldoende vluchtveiligheid. De woningen, kantoren en overige ruimtes worden voorzien van ‘quick response sprinklers’ – net als in de Boeri-toren.”

Inspectie ‘achter de voordeur’

De helft van alle 7500 sprinklers in Wonderwoods wordt ingebouwd in de breedplaatvloeren die al in de fabriek worden voorzien van het benodigde leidingwerk. Het sprinklersysteem is speciaal voor de woningen ontworpen, uit bestaande en gangbare componenten. De sprinklerinstallatie wordt jaarlijks door een onafhankelijke partij geïnspecteerd voor een continue kwaliteitsborging. Kitty Haas: “Als die inspectie geen gebreken oplevert wordt een inspectiecertificaat verstrekt. Als er gebreken worden geconstateerd moeten die worden opgelost en vindt herinspectie plaats.” De huisregels van Wonderwoods stellen dat de sprinklers jaarlijks moeten worden geïnspecteerd – ook ‘achter de voordeur’ in de woningen. Kitty Haas: “Dat hebben we vertaald in steekproefsgewijze jaarlijkse controle en controle bij mutatie.”

De loopbrug tussen de torens heeft geen vluchtfunctie: “Al was het maar omdat mensen er hoogtevrees kunnen krijgen”

Sprinklers voor hoogbouw

Volgens de SBRCURnet ‘Handreiking brandveiligheid in hoge gebouwen’ zijn sprinklers voor hoogbouw boven de 70 meter noodzakelijk. Een sprinklerinstallatie beheerst de uitbreiding van de brand en daarmee de omvang van de schade. Doordat de brand kleiner blijft is er minder rookontwikkeling en bevordert de sprinkler het veilig vluchten. Daarnaast kunnen sprinklers voorkomen dat de constructie wordt blootgesteld aan hoge thermische belastingen.

Eén natte blusleiding

Wokkeltrappen als in de MVSA-toren heeft de toren van Boeri niet. Hier kan de brandweer dan ook toe met één natte blusleiding, aldus Kitty Haas: “Doordat de sprinkler aanslaat bij de brandhaard, kan de locatie van de brand goed worden bepaald. De brandweer bereikt met de brandweerlift in de kern de lobby van de onderliggende verdieping en komt daarna met de trap een verdieping hoger aan dezelfde zijde in de voorruimte uit. Daar kan de slang worden aangekoppeld.” Aan de gevels van Wonderwoods waren geen bijzondere brandveiligheidsmaatregelen vereist, aldus Kitty Haas: “De sprinklers zorgen ervoor dat een brand in de beginfase beheerst wordt. In de woning wordt de brand beperkt en er vindt geen uitbreiding naar ‘buiten’ plaats, zodat de brand zich niet over de groene gevel naar boven uitbreidt.”