nr 105 (56) marzec-kwiecień 2021 r.
EDUKACJA POMORSKA
wokół nas Ośmiornica w szkole, czyli praktyczna biologia Katarzyna Kozłów Powiedz mi, a zapomnę; pokaż mi, a zapamiętam; pozwól mi zrobić, a zrozumiem Konfucjusz
Uczniowie klas licealnych z rozszerzoną biologią w VIII LO w Gdańku mają możliwość realizacji zajęć praktycznych w ramach innowacji pedagogicznej. Skąd się zrodził ten pomysł? Z sygnałów od uczniów oraz z analizy zadań Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Najtrudniejsze pytania zazwyczaj dotyczą obserwacji i eksperymentów. I – co najważniejsze – z pewnego buntu, żeby nie pędzić z materiałem, nie trzymać się sztywno podstawy programowej, tylko rozbudzić ciekawość, chęć wnikania w poszczególne zagadnienia biologiczne praktycznie i pokazać, że nie każdy uczeń z klasy biologiczno-chemicznej musi być lekarzem.
C
iekawe zajęcia praktyczne to badanie obecności skrobi. Ale wymyśliliśmy to inaczej, czyli nie zajmowaliśmy się popularnym ziemniakiem. Badaliśmy obecność skrobi w wędlinach, kiełbasach albo w parówkach od różnych producentów. Badanie jest proste. Uczniowie przynoszą z domu plasterki wędlin i parówki. Następnie są one polewane płynem Lugola (jod w jodku potasu) lub kupioną w aptece jodyną. Zabarwienie granatowe świadczy o obecności skrobi. Badanie było o tyle ciekawe, że okazywało się, iż niektóre renomowane produkty, nazwane wędliną, były tak naprawdę w dużej mierze mąką. Zaskoczenie obserwowane na twarzach uczniów to coś niesamowitego. Miało to również aspekt dotyczący zdrowego odżywiania, bo uczniowie stwierdzili na przykład, że parówek z danej firmy już nigdy nie kupią. Stało się to również punktem wyjścia do dyskusji na temat modyfikacji żywności, jej składu oraz wpływu złego odżywiania na nasz organizm. Następne zajęcia
Uczniowie klasy II c z ośmiornicą
Fot. K. Kozłów
Fot. K. Kozłów
polegały na przyniesieniu opakowań po różnego rodzaju produktach i analizie ich składu – w wielu produktach, np. w jogurtach, była skrobia. Kolejne niestandardowe zajęcia zrodziły się w mojej głowie podczas sobotnich zakupów w jednym z marketów. Otóż w promocji była ośmiornica i owoce morza. Akurat przerabialiśmy mięczaki i kończyliśmy stawonogi. Kupiłam ośmiornicę, krewetki oraz kalmary i przywiozłam je do szkoły. Zajęcia zaczynały się rano, uczniowie ubrali fartuchy, a ja… wyciągnęłam z reklamówki ośmiornicę. Musieliby Państwo zobaczyć ich miny. Obejrzeliśmy ją makroskopowo (gdzie dokładnie znajdują się ramiona, macki i przyssawki), dokonaliśmy również obserwacji makroskopowej kalmarów oraz krewetek, a potem oglądaliśmy macki pod mikroskopem przytwierdzonym do smartfona (polecam). Dokonaliśmy również obserwacji wewnętrznej. Zdjęcia z ośmiornicą znalazły się na Instagramach uczniów. I co ciekawe, sprawdzian
Macka ośmiornicy – zdjęcie z mikroskopu
33
