Dertigers De samenleving van nu
Inleiding
Als onderzoeksgroep heb ik gekozen voor mijn eigen lagere school klas. In eerste instantie omdat een lagere school klas een min of meer aselecte groep is; er heeft immers nog geen scheiding plaatsgevonden op basis van niveau, mogelijkheden en ambities. Daarnaast koos ik deze groep omdat zij dat stuk van de samenleving vertegenwoordigt, waaruit ik zelf ben voortgekomen en
Toen ik in 2000 afstudeerde aan de Kunstacademie en op het punt stond 30 te worden, had ik net als andere jonge dertigers vragen als: “Wie ben ik?” en
dus de ultieme groep is om mezelf aan te spiegelen om mijn levensvraag te kunnen beantwoorden.
“Waarom doe ik wat ik doe?” Met name één vraag hield mij veel bezig: “Pas ik wel in deze maatschappij?” Om op deze vraag een antwoord te vinden, ben ik bewuster gaan kijken naar die maatschappij en met name naar de positie van de dertiger daarin. Deze zoektocht heeft geleid tot een bepaalde indruk van de samenstelling van de groep dertigers in Nederland, mijn eigen statistiek plaatje. Zoveel huisvrouwen, zoveel drop-outs, zoveel homo’s, zoveel kunstenaars, zoveel zieken, etc. Vervolgens kwam de behoefte in mij op mijn indruk als een hypothese te toetsen op een bestaande groep mensen en dit onderzoek vast te leggen in beeld.
Het project dat is ontstaan is een serie portretten van mijn voormalige klasgenoten zoals ze nu wonen of werken; een dwarsdoorsnede van een aselecte groep dertigers van nu. Deze portretserie heb ik afgezet tegen de elementen van de lagere school die over een periode van bijna 25 jaar niet of nauwelijks zijn veranderd. Deze elementen zie ik als metaforen voor de onveranderde elementen in een mens, die zelf door de tijd zo anders geworden is. Zo herkende ik bijvoorbeeld het uiterlijk van veel klasgenoten niet meer, maar waren hun stem en bepaalde karakterkenmerken nog net als vroeger. Verandering laat blijkbaar toch altijd bepaalde dingen onveranderd.
Utrecht, februari 2005
edwin molenaar
Opzet Ik wilde iedereen fotograferen in een situatie die voor hem bekend en
edwin las
veilig is. Een plek die aan hem eigen is. De meeste foto’s zijn dan ook genomen in de thuissituatie.
t ea cordes
Een enkele keer heb ik de foto gemaakt op iemands werk, of terwijl iemand onderweg was daarheen.
liesbeth sroe
Naast het maken van beeld, heb ik met allen gesproken dan wel
adelie bakker
gecorrespondeerd. Soms maar kort, soms uitgebreid. Ik heb hen gevraagd wat hun plek in de maatschappij van nu is, wat
abine gรถske
hun ambities en dromen zijn. Hun teleurstellingen en fouten. Ik heb hen geobserveerd en tussen de regels door gelezen. Zo ontstond per
allard esselink
persoon een eigen verhaal en een eigen beeld. Al deze verhalen en foto’s bij elkaar hebben mij een indruk gegeven
albert deinum
van de samenstelling van mijn onderzoeksgroep.
mi hael de waard
Resultaten In de klas die ik terugvond zag ik allerlei sociale lagen van de bevolking
hug weerdenburg
terug: van slager tot professor, van moeder tot accountmanager, van fotograaf tot kantoormedewerker.
edwin wibbeli k
Ik betrapte mezelf erop aanvankelijk een beeld te willen vinden dat aansloot bij mijn herinnering aan die schijnbaar homogene groep
rin ke van heijningen
Goorse schoolkinderen. Maar gaandeweg ontdekte ik steeds meer hoe enorm gevarieerd deze relatief kleine
mar ijn van de kamp
groep mensen is. En hoe wonderwel de samenstelling overeen komt met het statistiekplaatje van de wereld dat zich in
nke herder
mijn hoofd had genesteld: ik zag kinderlozen, managers, zieken, vrije geesten, homosexuelen, denkers en doeners, zoekers, huismoeders.
we dy wibbelink
Ik sprak met kunstenaars, ambitieuzen, intellectuelen, twijfelaars, avonturiers, arbeiders. Oneindig interessante diversiteit.
mar ijn niederer
De portretten tonen die diversiteit, vaak vooral in de details. In
m randa esslage
de kunstwerken aan de muur, een houding, brutaliteit, kleuren. Ze spreken boekdelen.
an bouw
Een aantal klasgenoten zijn niet terug te vinden in deze reeks foto’s.
henk assi k
Zij wilden niet meedoen. In eerste instantie vond ik dit jammer. Ik vreesde voor onvolledigheid. Maar in de
jan kees mulderij
maatschappij zijn er altijd non-participanten, dus ook in deze
bernhard van riessen
testgroep. Hun afwezigheid in deze reeks benadrukt nog eens extra de
ma ha kuijper
diversiteit tussen deze klasgenoten. EĂŠn klasgenoot bleek inmiddels overleden. Een droevig doch statistisch correct gegeven. Het maakte
mi helle klunder
de groep compleet.
mic iel kappers
Conclusie Meer nog dan verwacht bleek mijn hypothese te kloppen. Het
scar timmers
statistiek-plaatje in mijn hoofd viel naadloos over deze heel diverse, boeiende groep van dertigers, voortgekomen uit
j hanna eekhof
één Goorse lagere school klas.
pau ien herder
Mijn levensvragen brachten mij opnieuw in contact met [aantal]
martijn hamstra
mensen uit mijn verleden. Ieder met zijn eigen levensverhaal, zijn eigen keuzes. Maar met dezelfde
tobi brinkman
levensvragen en vergelijkbare twijfels. Ik blijk niet wezenlijk anders dan de mensen die onderdeel uitmaakten van de klas
bianca sla hekke
waarin ik ben opgegroeid. Er zijn meer mensen die zoals ik een vrij beroep beoefenen, die de onzekerheid ervan
arn van dam
accepteren. Die niet voor rijkdom kiezen, die risico’s nemen. Mijn plek in de samenleving is alles behalve bijzonder
wendy h enders
en afwijkend, zoals ik eerder wel eens dacht. En ik gedij heel goed naast al die andere totaal verschillende mensen, die hebben gekozen
mirjam schuitemake
voor een ander leven. Mijn plek is mijn plek, er middenin.
Toen ik in 2000 afstudeerde aan de Kunstacademie en op het punt stond 30
dertigers van nu. Deze portretserie heb ik afgezet tegen de elementen van de
te worden, had ik net als andere jonge dertigers vragen als: “Wie ben ik?” en
lagere school die over een periode van bijna 25 jaar niet of nauwelijks zijn ve-
“Waarom doe ik wat ik doe?” Met name één vraag hield mij veel
randerd. Deze elementen zie ik als metaforen voor de onveranderde elementen
bezig: “Pas ik wel in deze maatschappij?” Om op deze vraag een antwoord te
in een mens, die zelf door de tijd zo anders geworden is.
vinden, ben ik bewuster gaan kijken naar die maatschappij en met name naar
Zo herkende ik bijvoorbeeld het uiterlijk van veel klasgenoten niet meer, maar
de positie van de dertiger daarin. Deze zoektocht heeft geleid tot een bepaalde
waren hun stem en bepaalde karakterkenmerken nog net als vroeger. Verandering
indruk van de samenstelling van de groep dertigers in
laat blijkbaar toch altijd bepaalde dingen onveranderd.
Nederland, mijn eigen statistiekplaatje. Zoveel huisvrouwen, zoveel drop-outs, zoveel homo’s, zoveel kunstenaars, zoveel zieken, etc.
Utrecht, februari 2005
Vervolgens kwam de behoefte in mij op mijn indruk als een hypothese te toetsen op een bestaande groep mensen en dit onderzoek vast te leggen in beeld.
Opzet Ik wilde iedereen fotograferen in een situatie die voor hem bekend en veilig is.
Als onderzoeksgroep heb ik gekozen voor mijn eigen lagere school klas. In eerste
Een plek die aan hem eigen is. De meeste foto’s zijn dan ook genomen in de thu-
instantie omdat een lagere school klas een min of meer aselecte groep is; er heeft
issituatie. Een enkele keer heb ik de foto gemaakt op iemands werk, of terwijl
immers nog geen scheiding plaatsgevonden op basis van niveau, mogelijkheden
iemand onderweg was daarheen.
en ambities. Daarnaast koos ik deze groep omdat zij dat stuk van de samenleving vertegenwoordigt, waaruit ik zelf ben voortgekomen en dus de ultieme groep is
Naast het maken van beeld, heb ik met allen gesproken dan wel gecorrespon-
om mezelf aan te spiegelen om mijn levensvraag te kunnen beantwoorden.
deerd. Soms maar kort, soms uitgebreid. Ik heb hen gevraagd wat hun plek in de maatschappij van nu is, wat hun ambities en dromen zijn. Hun teleurstel-
Het project dat is ontstaan is een serie portretten van mijn voormalige klasgen-
lingen en fouten. Ik heb hen geobserveerd en tussen de regels door gelezen. Zo
oten zoals ze nu wonen of werken; een dwarsdoorsnede van een aselecte groep
ontstond per persoon een eigen verhaal en een eigen beeld. Al deze verhalen en
foto’s bij elkaar hebben mij een indruk gegeven van de samenstelling van mijn
heid. Maar in de maatschappij zijn er altijd non-participanten, dus ook in deze
onderzoeksgroep.
testgroep. Hun afwezigheid in deze reeks benadrukt nog eens extra de diversiteit tussen deze klasgenoten. Eén klasgenoot bleek inmiddels overleden. Een droevig
Resultaten
doch statistisch correct gegeven. Het maakte de groep compleet.
In de klas die ik terugvond zag ik allerlei sociale lagen van de bevolking terug: van slager tot professor, van moeder tot accountmanager, van fotograaf tot
Conclusie
kantoormedewerker. Ik betrapte mezelf erop aanvankelijk een beeld te willen
Meer nog dan verwacht bleek mijn hypothese te kloppen. Het statistiek-plaatje
vinden dat aansloot bij mijn herinnering aan die schijnbaar homogene groep
in mijn hoofd viel naadloos over deze heel diverse, boeiende groep van dertigers,
Goorse schoolkinderen. Maar gaandeweg ontdekte ik steeds meer hoe enorm
voortgekomen uit één Goorse lagere school klas.
gevarieerd deze relatief kleine groep mensen is. En hoe wonderwel de samenstelling overeen komt met het statistiekplaatje van de wereld dat zich in mijn
Mijn levensvragen brachten mij opnieuw in contact met [aantal] mensen uit
hoofd had genesteld: ik zag kinderlozen, managers, zieken, vrije geesten, homo-
mijn verleden. Ieder met zijn eigen levensverhaal, zijn eigen keuzes. Maar met
sexuelen, denkers en doeners, zoekers, huismoeders. Ik sprak met kunstenaars,
dezelfde levensvragen en vergelijkbare twijfels. Ik blijk niet wezenlijk anders
ambitieuzen, intellectuelen, twijfelaars, avonturiers, arbeiders. Oneindig inte-
als de mensen die onderdeel uitmaakten van de klas waarin ik ben opgegroeid.
ressante diversiteit.
Er zijn meer mensen die zoals ik een vrij beroep beoefenen, die de onzekerheid ervan accepteren. Die niet voor rijkdom kiezen, die risico’s nemen. Mijn plek in
De portretten tonen die diversiteit, vaak vooral in de details. In de kunstwerken
de samenleving is alles behalve bijzonder en afwijkend, zoals ik eerder wel eens
aan de muur, een houding, brutaliteit, kleuren. Ze spreken boekdelen.
dacht. En ik gedij heel goed naast al die andere totaal verschillende mensen, die hebben gekozen voor een ander leven. Mijn plek is mijn plek, er middenin.
Een aantal klasgenoten zijn niet terug te vinden in deze reeks foto’s. Zij wilden niet meedoen. In eerste instantie vond ik dit jammer. Ik vreesde voor onvolledig-
Colofon FotograďŹ e
: Edwin Molenaar, Oscar Timmers
Tekst
: Edwin Molenaar
Vormgeving
: Edwin Wibbelink
Redactie
: Lesley Cordewener
Druk
: DPP Utrecht BV.
Oplage
: 60 stuks
ISBN
: 90-9018690-5
Met dank aan alle geportretteerden, Prins Constantijn School