PREZENTACJA DO ZAJĘĆ Z EDUKACJI GLOBALNEJ w ramach publikacji:
„Gdzie jest ta woda? Dostęp do wody w kontekście problematyki rozwojowej regionu Azji Centralnej“ Anna Cieślewska i Agnieszka Makowska
1
Mapa regionu Azji Centralnej; opracowanie A. Stachyra, 2012
2
Mapa najwa偶niejszych zasob贸w wodnych regionu Azji Centralnej; opracowanie A. Stachyra 2012
3
TROCHĘ HISTORII
Budowa Kanału Fergańskiego im. J.W. Stalina, Uzbecka SRR, 1939-1940
4
Trochę historii: Budowa Kanału Fergańskiego
„Rano 27.07.1939 we wszystkich zakątkach Kotliny Fergańskiej zabrzmiały miedziane trąby „karnai” dając sygnał początku budowy Wielkiego Kanału Fergańskiego”; GARF , M. Alpert, 1939-40 5
Trochę historii: Budowa Kanału Fergańskiego
„Dla każdego rejonu leżącego na trasie budowy kanału zostały ustalone dni wyjścia i marszruty. Dla oddalonych rejonów podstawiono specjalne pociągi”; GARF, M. Alpert, 1939-40
6
Trochę historii: Budowa Kanału Fergańskiego
Kanał kopano wykorzystując zarówno pracę ręczną ludzi jak i mechanikę; GARF, M. Alpert, 1939-40
7
Trochę historii: Budowa Kanału Fergańskiego
Na pewnych odcinkach gruz wywożono za pomocą tradycyjnych arb, GARF, M. Alpert, 1939-40
8
Trochę historii: Budowa Kanału Fergańskiego
„W procesie pracy, sekretarz CK KP Ubeckiej SSR, Usman Jusupow zwoływał zebrania naczelników odcinków i ich zastępców od spraw propagandy partyjnej, oraz kierowników robót i dziesiętników dla oceny doświadczenia budowy kanału”, GARF, M. Alpert, 1939-40
9
Trochę historii: Budowa Kanału Fergańskiego
Usunięcie grobli przed puszczeniem wody na „zielonym moście”, GARF, M. Alpert, 1939-40
10
Trochę historii: Budowa Kanału Fergańskiego
Obsługa artystyczna budowy była prowadzona przez 53 profesjonalne grupy artystyczne Uzbeckiej SSR, nie licząc artystów amatorów. Na zdjęciu starcy – miraby, którzy przyjechali aby 11 śpiewać pieśni zachęcające do pracy; GARF, M. Alpert, 1939-40
EKOLOGIA
12
Klęska Jeziora Aralskiego
Mapy obrazujące proces kurczenia się Jeziora Aralskiego; fot. A. Stachyra 2010 13
Klęska Jeziora Aralskiego
Teren wyschniętej części Jeziora Aralskiego; fot. A. Stachyra 2010
14
Klęska Jeziora Aralskiego
Teren wyschniętej części Jeziora Aralskiego; fot. A. Stachyra 2010
15
Klęska Jeziora Aralskiego
Teren wyschniętej części Jeziora Aralskiego; fot. A. Stachyra 2010
16
Klęska Jeziora Aralskiego
Teren wyschniętej części Jeziora Aralskiego; fot. A. Stachyra 2010
17
Klęska Jeziora Aralskiego
Wydobycie gazu z terenu wyschniętego Jeziora Aralskiego; fot. A. Stachyra 18 2010
Klęska Jeziora Aralskiego
Wraki statków pływających niegdyś po Jeziorze Aralskim; fot. A. Stachyra 2010
19
Klęska Jeziora Aralskiego
Wrak statku pływającego niegdyś po Jeziorze Aralskim; fot. A. Stachyra 2010
20
Klęska Jeziora Aralskiego
Wraki statków pływających niegdyś po Jeziorze Aralskim; fot. A. Stachyra 2010 21
Nieczynna Kopalnia Uranu
Nieczynna kopalnia uranu w byłym mieście-kombinacie Tobaszar, obwód sohdyjski; fot. A. Makowska 2009
22
Nieczynna Kopalnia Uranu
Nieczynna kopalnia uranu w mieście-kombinacie Tobaszar, obwód sogdyjski; fot. 23 A. Makowska 2009
Klęski żywiołowe
Koryto po lawinie błotnej w osadzie przy granicy tadżycko-afgańskiej; fot. A. Cieślewska 2010 24
Klęski żywiołowe
Dzieci bawiące się na moście zniesionym przez lawinę błotną w osadzie przy granicy tadżycko-afgańskiej; fot. A. Cieślewska 2010
25
IRYGACJA I WODA PITNA W AZJI CENTRALNEJ
26
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Rzeka Syr-daria, miasto Chudżant , Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
27
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Rzeka Pandż, część Amu-darii – granica tadżycko-afgańska; fot. A. Cieślewska 2010
28
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Rzeka Pandż – granica tadżycko-afgańska; fot. A. Cieślewska 2010
29
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Pola ryżowe w Kotlinie Fergańskiej, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
30
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Pola ryżowe w Kotlinie Fergańskiej, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012 31
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Łąki i pola uprawne w Kotlinie Fergańskiej, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska322012
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Wał odgradzający pola od rzeki, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
33
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Rzeka Ak-suu, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012 34
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Pomocnicy miraba podczas pracy, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
35
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Fragment aryku przepływającego przez pola i wieś Metar, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
36
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Fragment aryku przepływającego przez pola i wieś Metar, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, 37 Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Ciężarówki wydobywające żwir z dna rzeki Ak-suu, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen,38 Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Mirabowie koło damby (mini-tamy) odgradzającej przepływ wody w aryku, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
39
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Chauz – tradycyjny zbiornik do przechowywania wody, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
40
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Tama, wieś Langar, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
41
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Zapora i elektrownia Nurek na rzece Wachsz; fot. A. Cieślewska 2012
42
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
System zapór wodnych na rzece Arawan-Saj, Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
43
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
System zapór wodnych na rzece Arawan-Saj, Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
44
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Śluzy odgradzające jeden kanał od drugiego, Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
45
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Uroczysty początek prac remontowych (w ramach projektu SWCD) z udziałem aksakałów, Kotlina Fergańska, wieś Alga, rejon uzgeński, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska462012
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Prace remontowe w ramach projektu SWCD w rejonie uzgeńskim i alajskim w Kotlinie Fergańskiej, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
47
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Zbiornik na wodę wyremontowany w ramach projektu SWCD, Kotlina Fergańska, rejon uzgeński, gmina Kablan Kol, Kirgistan ; fot. A. Makowska 2012
48
Irygacja i woda pitna w Azji Centralnej
Zbiorniki na wodę, Tadżykistan, Kirgistan; fot. A. Cieślewska, A. Makowska 2012
49
Irygacja w Azji Centralnej
Pompa uliczna wyremontowana w ramach projektu SWCD, Kotlina Fergańska, rejon uzgeński, 50 Kirgistan; fot. A. Cieślewska, 2012
BAWEŁNA
51
Bawełna
„Symbol bawełny” przy drodze prowadzącej do centrum rejonowego Nou, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012 52
Bawełna
Kobiety zbierające bawełnę, Kirgistan; fot. A. Gruchot 2011
53
Bawełna
Kobiety zbierające bawełnę, Kirgistan; fot. A. Gruchot 2011
54
Bawełna
Sprzedaż bel bawełny na bazarze w rejonie Isfary, Kotlina Fergańska, obwód sogdyjski, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2010
55
Bawełna
Ubijanie bawełny na tradycyjne materace kurpacza, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
56
ŻYCIE CODZIENNE
57
Życie codzienne
Pojemniki na wodę – dzienna racja wody dla rodziny, (ok. 60 litrów) Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
58
Życie codzienne
Zbiornik do przechowywania wody w domu (ok. 1000 litrów), Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
59
Życie codzienne
Zbiornik do przechowywania wody w ogrodzie (ok. 1000 litrów), Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
60
Życie codzienne
Mieszkańcy tadżyckiej osady przy granicy afgańskiej biorą wodę z dna wyschniętej rzeki, 61 Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2010
Życie codzienne
Dzieci biorące wodę z jedynego źródła wody pitnej we wsi, Kotlina Fergańska, rejon uzgeński, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
62
Życie codzienne
Kobiety z uzbeckiej wsi na południu Kirgistanu pokazują jaka ilość wody musi im wystarczyć do prowadzenia całego gospodarstwa wciągu jednego dnia (ok. 60 litrów), Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
63
Życie codzienne
Gdy zaczyna się wypas bydła, kirgiskie rodziny pasterskie przenoszą się ze swymi stadami w góry na dżailo, gdzie mieszkają w tradycyjnym domu koczowników, jurcie. Wodę czerpią wtedy ze źródła oddalonego o kilkaset metrów od obozowiska, Kotlina Fergańska, rejon alajski, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
64
Życie codzienne
Przy ulicznym kranie, Kotlina Fergańska, rejon alajski, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
65
Życie codzienne
Dzieci pomagające oczyszczać kanał, 66 Kotlina Fergańska, rejon uzgeński, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
Życie codzienne
Gospodyni prezentuje wiadra ze zgromadzonymi zapasami wody, 67 Kotlina Fergańska, rejon uzgeński, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
Życie codzienne
W oczekiwaniu na wodę, Kotlina Fergańska, rejon uzgeński, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
68
Życie codzienne
Oczekiwanie na wodę, mahalla w Osz, Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
69
Życie codzienne
Oczekiwanie na wodę, mahalla w Osz, Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
70
Życie codzienne
Dziecko toczące przed sobą bańkę na wodę, Kotlina Fergańska, rejon uzgeński, obwód 71 oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska, 2012
Życie codzienne
Pranie dywanów, Kotlina Fergańska, rejon Ganczi, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
72
Życie codzienne
Pranie dywanów, Kotlina Fergańska, rejon Ganczi, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
73
Życie codzienne
Pranie ubrań i pościeli, Kotlina Fergańska, rejon Ganczi, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
74
Życie codzienne
Przy aryku, Kotlina Fergańska, rejon Ganczi, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
75
Życie codzienne
Kolejka po wodę, wieś Metar, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen, obwód sogdyjski, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
76
Życie codzienne
Płukanie pszenicy, Kotlina Fergańska, rejon Spitamen i Ganczi, Tadżykistan; fot. A.Cieślewska 2012
77
Życie codzienne
Wyrób tradycyjnego chleba (non) - do tego też potrzebna jest woda, wieś na granicy tadżycko-afgańskiej; fot. A. Cieślewska 2010
78
Życie codzienne
Przygotowywanie posiłku w tradycyjnej kuchni, Kotlina Fergańska, rejon Nookat, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
79
WODA W BUDYNKACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ, szpital, szkoła
80
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Pielęgniarka niosąca wodę z pompy ulicznej do szpitala, Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
81
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Pojemniki w których jest magazynowana woda na użytek oddziału chirurgicznego w szpitalu, 82 Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Umywalka z niedużym zbiornikiem na wodę, oddział chirurgiczny w szpitalu, Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012 83
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Punkt medyczny bez dostępu do bieżącej wody – najbliższe źródło wody to aryk, Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
84
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Punkt medyczny bez dostępu do bieżącej wody; Kotlina Fergańska, Kirgistan, fot. A. Makowska, 2012
85
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Oddział położniczy w prowincjonalnym szpitalu, Kotlina Fergańska, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
86
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Pojemniki z wodą na oddziale położniczym, Kotlina Fergańska, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
87
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Miejsce do kąpieli dla kobiet po połogu, oddział położniczy, Kotlina Fergańska, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
88
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Oddział położniczy w prowincjonalnym szpitalu, Kotlina Fergańska, Tadżykistan; fot. A. Cieślewska 2012
89
Życie codzienne
Dziewczyna pijąca wodę z kranu na terenie miejscowej szkoły, Kotlina Fergańska, rejon arawański, obwód oszski, Kirgistan; fot. A. Makowska 201090
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Nieczynne umywalki w szkole podstawowej, Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
91
Woda w budynkach użyteczności publicznej
Umywalka w szkole podstawowej, Kotlina Fergańska, Kirgistan; fot. A. Makowska 2012
92
Bibliografia: fotografie na slajdach nr: 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 - Państwowe Archiwum Federacji Rosyjskiej (GARF), M.Alpert , 1939-40, opracowanie T. Kizny, udostępnione przez Ośrodek Karta; 24, 25, 27-42, 49, 50, 52, 61, 72-75, 78,79, 89-92 - A.Cieślewska, Kirgistan, Tadżykistan 2010, 2012; 53, 54 - A. Gruchot, Kirgistan 2011; 22, 23, 43-48, 55,56, 58-60, 62-71, 77, 80, 82-88 - A. Makowska, Kirgistan, Tadżykistan, 2009, 2010,2012; mapy na slajdach: 2, 3, 2012; zdjęcia: 14-21, A. Stachyra, Uzbekistan 2010; Niniejsze zdjęcia przedstawiające osoby zostały wykonane za ich zgodą i nie naruszają zasady prywatności. 93
Prezentacja została przygotowana w ramach komponentu edukacji globalnej projektu „Zwiększenie dostępności do wody pitnej na terenie Kotliny Fergańskiej poprzez techniczne i instytucjonalne wsparcie lokalnych organizacji użytkowników wody (Kirgistan, obwód oszski, Tadżykistan, obwód sogdyjski)” realizowanego przez Stowarzyszenie Wschodnioeuropejskie Centrum Demokratyczne Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2012 r. Prezentacja wyraża wyłącznie poglądy autorów i nie może być utożsamiania z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Prezentacja jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Anny Cieślewskiej, Agnieszki Makowskiej, Arkadiusza Gruchota, Agnieszki Stachyry oraz Stowarzyszenia Wschodnioeuropejskie Centrum Demokratyczne. Utwór powstał w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej realizowanej za pośrednictwem MSZ RP w roku 2012. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o programie polskiej współpracy rozwojowej.
94