Αποδράσεις με άρωμα ορεινής Ελλάδας by Εφημερίδα των Συντακτών

α α

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

7-8 Δεκεμβρίου 2019

άσ ιs 1

ΚΕΊΜΕΝΟ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ:

Θοδωρής Αθανασιάδης www.viewsofgreece.gr

Αρωμα ορεινής Ελλάδας Παιχνίδι με το χιόνι κάτω από έλατα και δίπλα σε ρυάκια

ΔΊΕΥΘΥΝΤΉΣ

Νικόλας Βουλέλης ΔΊΕΥΘΥΝΤΉΣ ΣΥΝΤΑΞΉΣ

Σωτήρης Μανιάτης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΊΑΚΟΥ

Τάσος Παππάς ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ

Κώστας Μανιμανάκης ΚΕΊΜΕΝA - ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ:

Θοδωρής Αθανασιάδης www.viewsofgreece.gr ΔΊΟΡΘΩΣΉ

Δώρα Σελλά ΣΕΛΊΔΟΠΟΊΉΣΉ

Μαρία Ντούνη

Χειμερινές εορταστικές αποδράσεις Παίζουμε στο χιόνι, μυρίζουμε έλατο, ακούμε το βουητό το ρυακιού, περπατάμε μέσα στην ομίχλη και «χανόμαστε» στο δάσος. Σεργιανίζουμε σε πέτρινα καλντερίμια, ξεδιψάμε σε δροσερές κρήνες και απλώνουμε το βλέμμα να χαλαρώσει στον ανοιχτό ορίζοντα. Απολαμβάνουμε τις νιφάδες να δίνουν όγκο και σχήμα στις κεραμοσκεπές και στο τέλος της μέρας ευχαριστιόμαστε το φαγητό ή ένα ποτήρι κρασί δίπλα στο τζάκι... Σε αυτό το εορταστικό ταξιδιωτικό αφιέρωμα λοιπόν θα προτείνουμε κάποιους ενδιαφέροντες και πανέμορφους χειμερινούς προορισμούς, που βρίσκονται σε κάθε άκρη της ορεινής Ελλάδας και έχουν εύκολη και ασφαλή πρόσβαση μέσω κεντρικών οδικών αρτηριών. Κάποιοι από αυτούς είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και πασίγνωστοι, κάποιοι άλλοι πάλι διατηρούν χαμηλό προφίλ, αφού απευθύνονται σε «ψαγμένους» ταξιδευτές χωρίς ωστόσο να υπολείπονται σε ανέσεις.

Βέβαια οι καιροί είναι χαλεποί και πολλοί από εμάς δυσκολεύονται να σηκώσουν το κόστος ενός χειμερινού ταξιδιού. Ομως να είστε σίγουροι πως μέσα στις ταξιδιωτικές προτάσεις μας θα βρείτε περιοχές χαμηλού οικονομικού budget και ξενώνες που δεν ζητούν μια περιουσία για τη διαμονή λίγων ημερών, ενώ άλλες, καθώς βρίσκονται κοντά στα αστικά κέντρα, προσφέρονται ακόμα και για μονοήμερες αποδράσεις. Σε κάθε περίπτωση, ό,τι και αν επιλέξετε, μην επαναπαυτείτε στα τετριμμένα. Σε ελάχιστη απόσταση από τον ξενώνα ή το χωριό που θα μείνετε υπάρχουν πολλά πράγματα να αναζητήσετε να δείτε και να κάνετε. Εμείς απλά σας βάζουμε ιδέες. Εσείς ψάξτε το λίγο περισσότερο, ανοίξτε τους χάρτες και χαράξτε τα δικά σας ταξιδιωτικά μονοπάτια. Πάμε λοιπόν να ζήσουμε τον χειμώνα έτσι όπως του πρέπει, με καλή διάθεση και παρέα, αφήνοντας την ελληνική φύση να δώσει νόημα στα Χριστούγεννα των ονείρων μας!

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

Η Στεμνίτσα θεωρείται δίκαια ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά χωριά της Ελλάδας

άσ ιs

Ο ποταμός Λούσιος. Δεξιά: Δημητσάνα, πέτρινη αρχοντιά με λευκές πινελιές

Δημητσάνα - Στεμνίτσα

Τα αρχοντοχώρια της ορεινής Αρκαδίας

ωρίς να χρειαστεί να καταπονηθείς σε μεγάλα ταξίδια, εδώ στα υψίπεδα της Αρκαδίας, μπορείς να βρεις όλα όσα αποζητάς από τις χειμερινές σου διακοπές: xιονισμένα ελατοδάση, ανταριασμένες ακρώρειες, γάργαρα ποτάμια και παραδοσιακά χωριά, το καθένα με τη δική του ιστορία. Οι υποδομές στους δύο προτεινόμενους οικισμούς θεωρούνται εξαιρετικές και με λίγο ψάξιμο μπορούν να απευθυνθούν σε όλα τα πορτοφόλια. Μόνο που λόγω των μικρών αποστάσεων από την πρωτεύουσα η ζήτηση είναι μεγάλη. Γι' αυτό όσοι σχεδιάζουν να περάσουν τις γιορτές τους στα βουνά της περιοχής, θα πρέπει ήδη να κάνουν κρατήσεις. Με συντηρητικές λοιπόν εκτιμήσεις, 2 ώρες είναι αρκετές για να βρεθείς από το πνιγηρό αστικό τοπίο της πρωτεύουσας στα έλατα του Μαίναλου, να περπατάς σε γραφικά σοκάκια και να απολαμβάνεις το φαγητό σου δίπλα στο φουντωμένο τζάκι μιας παραδοσιακής ταβέρνας. Δημητσάνα Τη θρυλική καστροπολιτεία του Μοριά και να θέλεις να την αγνοήσεις δεν γίνεται. Εκεί, σε ένα γύρισμα του δρόμου θα τη δεις να ξεπροβάλλει μεγαλόπρεπη, αγέρωχη και σιωπηλή, να σε καθηλώνει με την πρώτη ματιά. Βέβαια στη συνέχεια η σύγχρονη του-

ριστική πραγματικότητα θα σε στριμώξει στον στενό δρόμο που κόβει στα δύο το χωριό και πιθανόν να μποτιλιαριστείς για λίγα λεπτά, μαζί με μερικές ακόμη δεκάδες οχήματα και πούλμαν, αλλά δεν πειράζει, χαλάλι της. Σύντομα θα βρεθείς να περπατάς στα ανηφορικά καλντερίμια και όσο θα ξεμακραίνεις από τον συνωστισμό, τόσο θα αυτή σε παρασύρει πιο βαθιά, στα ιστορικά της μονοπάτια. Αξίζει να αναζητήσετε τα παλιά αρχοντικά φρουριακού τύπου του Αvτωvόπoυλoυ, του Καζάκου και του Ξενιού (κάποια από αυτά έχουν γίνει καλαίσθητοι ξενώνες) και άλλα ιστορικά κτίρια. Πολλές εκκλησίες, όπως της Βλαχοπαναγιάς, της Μεταμορφώσεως, του Αγίου Γεωργίου, πλούσιες σε παλιές νωπογραφίες, όπως επίσης και το πέτρινο ρολόι, αξίζουν την προσοχή σας. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τη Δημόσια βιβλιοθήκη της Σχολής της Δημητσάνας με τα σπάνια χειρόγραφα από τον Αγώνα του 1821 (τηλ. 27950 31219). Στο σπίτι του Παλαιών Πατρών Γερμανού στεγάζεται το Εκκλησιαστικό Μουσείο (τηλ. 27950 31217), ενώ επισκέψιμη είναι και η κατοικία του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’. Κοντινές εκδρομές: Λίγο έξω από τη Δημητσάνα σε τοποθεσία με πλατάνια και τρεχούμενα νερά βρίσκεται το Μουσείο Υδροκίνησης, όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει τη λειτουργία ενός πλήρους βιοτεχνικού συγκροτήματος

υδροκίνησης της εποχής, αλλά και το χρονικό της επεξεργασίας της πυρίτιδας (τηλ. 27950 31630 www.piop.gr.). Στην αντίκρυ όχθη του Λούσιου ποταμού που κυλά τα γρήγορα νερά του όλο φασαρία και ορμή ανάμεσα σε απόκρημνα βράχια, ξεχωρίζει το μοναστήρι της Νέας Μονής Φιλοσόφου (18ος αι.), χτισμένο σε ύψος 600 μέτρων. Η παλιά εγκαταλειμμένη μονή ιδρύθηκε από τον γραμματέα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά (10ος αι.). Θα την επισκεφτείτε με σύντομο, αλλά απότομο μονοπάτι, που ξεκινά από το προαύλιο της νέας μονής. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, με θέα στις αρχοντογειτονιές της Δημητσάνας και στη χαράδρα του Λούσιου, είναι η διαδρομή που οδηγεί στο κοντινό χωριό Ζάτουνα (5,5 χλμ.). Η Ζάτουνα συμπορεύτηκε ιστορικά με τη Δημητσάνα, καθώς και εδώ αναπτύχθηκαν δεκάδες οικοτεχνίες που εξειδικεύτηκαν στην κατεργασία του δέρματος, συμβάλλοντας έτσι σε μια πρώιμη, βιομηχανικής μορφής ανάπτυξη την οποία γνώρισε η ευρύτερη περιοχή. Εδώ γεννήθηκε ο ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος και από εδώ κατάγεται ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, ενώ στη Ζάτουνα εξορίστηκε από τη χούντα το 1967 ο Μίκης Θεοδωράκης. Στεμνίτσα Εννέα χιλιόμετρα νότια της Δημητσάνας, χτισμένη σε μια βράχινη αγκαλιά του

βουνού, βρίσκεται η γοητευτική Στεμνίτσα που κατατάσσεται χωρίς ιδιαίτερη σκέψη ως ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά χωριά της Ελλάδας, και όχι άδικα, αφού τα έχει όλα. Στενά πετροντυμένα καλντερίμια που τα χορτάριασε ο χρόνος, παλιά παραδοσιακά αρχοντόσπιτα που αντιστέκονται στις κακουχίες του καιρού και οπωσδήποτε μια ιστορία γραμμένη σε τόμους ολόκληρους! Οι Λαγκαδινοί τεχνίτες της πέτρας, μα και τα ηπειρώτικα σινάφια των μαστόρων πέρασαν από εδώ και άφησαν τα ανεξίτηλα σημάδια τους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο σκηνοθέτης Θεόδωρος Μαραγκός επέλεξε αυτό το μοναδικό φυσικό σκηνικό για να γυρίσει τις σκηνές της πασίγνωστης κωμωδίας του «Μάθε παιδί μου γράμματα», με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο, τον Νίκο Καλογερόπουλο και τον Κώστα Τσάκωνα σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ο οικισμός βρίσκεται σε ύψος 1.080 μέτρων, ανάμεσα στις δυτικές πτυχώσεις του Μαίναλου, πιθανόν στην τοποθεσία όπου βρισκόταν η πόλη Υψούς, μία από τις ισχυρότερες αρχαίες πόλεις της Αρκαδίας. Στα βυζαντινά χρόνια η Στεμνίτσα ήταν διάσημη για τα χυτήριά της όπου έφτιαχναν τις πιο μελωδικές καμπάνες στον Μοριά. Αργότερα οι δαιμόνιοι Αρκάδες καταπιάστηκαν με την αργυροχρυσοχοΐα, τέχνη που απέφερε ιδιαίτερα πλούτη στην ορεινή κοινότητα. Σήμερα αυτό που εντυπωσιάζει στο

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

Τη Δημητσάνα και να θέλεις να την αγνοήσεις δεν γίνεται, καθώς επιβάλλεται με την εντυπωσιακή παρουσία της!

όμορφο αρχοντοχώρι, που πλέον θεωρείται δημοφιλής τουριστικός προορισμός, είναι τα επιβλητικά αρχοντικά και οι ιστορικές εκκλησιές: ο Αγ. Νικόλαος, με τις μοναδικές αγιογραφίες του 14ου αιώνα, η Παναγιά Μπαφέρω (12ος αι.) και οι Τρεις Ιεράρχες (17ος αι.). Ανάμεσα στα επιβλητικά πέτρινα κτίσματα ξεχωρίζει το παλιό Δημοτικό σχολείο που σήμερα φιλοξενεί το Νικολετοπούλειο Πνευματικό Κέντρο. Αφιερώστε λίγο από τον χρόνο σας για να δείτε το ενδιαφέρον Λαογραφικό Μουσείο που στεγάζεται στο αρχοντικό Χαντζή (18ος αι.). www. stemnitsamuseum.gr Μη χάσετε: Πηγαίνοντας από Δημητσάνα προς Στεμνίτσα, πάνω στον δρόμο που κατηφορίζει για το φαράγγι, σε μια απότομη κοιλότητα του βράχου, φωλιάζει η Μονή

Διαμονή Δημητσάνα «Προσέληνος», τηλ. 27950 31675 www.proselinos.gr «Αμανίτες», τηλ. 27950 31090 www.amanites.gr «Καζάς», τηλ. 27950 31466, www.xenonaskaza.gr «Εναστρον», τηλ. 27950 31428 www.xenonasenastron.gr «Σοφής», τηλ. 27950 31303 www.sois.gr «Μέθεξις», τηλ. 27950 31317 www.methexis-hotel.gr Στεμνίτσα «Μπελαίικο», τηλ. 27950-81286 www.mpelleiko.gr «Ξενώνας Γαρταγάνη», τηλ. 27950 29510 www.gartagani.gr «Το αρχοντικό της Ζωής», τηλ. 6977 029314 www.arhontiko-zois.gr «Τσαρμπού», τηλ. 27950 81406 www.xenonas-tsarbou.gr «Αρχοντικό Κολοκοτρώνη», τηλ. 6934 802229 www.kolokotronihotel.gr «Στεμνίτσα», τηλ. 27950 81349 www.xenonas-stemnitsa.gr «Σαρακηνιώτης» τηλ. 27950 81441 www.sarakiniotis.gr

Η γοητευτική Στεμνίτσα ντυμένη στα λευκά

Προδρόμου (12ος αιώνας) (τηλ. 27950 81385). Το καθολικό έχει τοιχογραφίες του 16ου αι. φιλοτεχνημένες από αγιογράφους της Κρητικής Σχολής. Χαμηλότερα στην κοίτη του ποταμού Λούσιου, μέσα στο σκιερό φαράγγι, έχουν ανασκαφεί τα ερείπια της αρχαίας Γόρτυνας, μιας σημαντικής λουτρόπολης όπου λατρευόταν ο θεός Ασκληπιός. Η σκαπάνη των αρχαιολόγων αποκάλυψε τμήματα οχυρωματικού περίβολου, περίπτερους ναούς, δημόσια κτίρια, λουτρικές εγκαταστάσεις, καθώς και το Ασκληπιείο (4ος αιώνας π.Χ.).

Παλιοκαιρίτικη εικόνα από τις γειτονιές της Στεμνίτσας

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

άσ ιs

Χελμός

Πολλαπλά χαρίσματα

Χελμός, άγρια χειμερινή ομορφιά

ετά την παράδοση του νέου και ασφαλούς εθνικού δρόμου Κορίνθου - Πατρών, τα βουνά της Βόρειας Πελοποννήσου σαφώς και ήρθαν πιο κοντά στην πρώτευσα. Δεν είναι λίγοι αυτοί που επιλέγουν να χαρούν το υπέροχο ορεινό τοπίο και να παίξουν με το χιόνι, πραγματοποιώντας ακόμη και μια μονοήμερη εκδρομή στην περιοχή. Με επίκεντρο τον Χελμό, το μεγάλο βουνό της Αχαΐας, προτείνουμε επτά μαγευτικές τοποθεσίες που θα σας δώσουν ιδέες για αξέχαστες χειμερινές αποδράσεις. Αν πάλι έχετε τη δυνατότητα να διανυκτερεύσετε σε κάποιον από τους ξενώνες που υπάρχουν στα Καλάβρυτα, στην Κλειτορία, στη Ζαρούχλα και στη Ζαχλωρού, να είστε σίγουροι ότι θα χαρίσετε στον εαυτό σας μερικές υπέροχες χειμερινές αναμνήσεις για μια ζωή. Καλάβρυτα Τα Καλάβρυτα αποτελούν τον κυριότερο πόλο έλξης μαζί με το χιονοδρομικό κέντρο για τους επισκέπτες του Χελμού. Βρίσκονται σε ύψος 750 μ., σε τοποθεσία όπου εντοπίζεται η θέση της αρχαίας πόλη Κύναιθα. Η ορεινή πολίχνη διαθέτει σήμερα άφθονα ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια που καλύπτουν όλες τις ανάγκες. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην ευρύχωρη πλατεία και στην πεζοδρομημένη οδό 25ης Μαρτίου, που ξεκινά από το ύψος του σιδηροδρομικού σταθμού και διασχίζει κάθετα την πόλη. Παντού υπάρχουν μαγαζιά, εστιατόρια, καφέ

και χαριτωμένα μπαράκια που εξυπηρετούν τους εκατοντάδες χειμερινούς επισκέπτες. Τις ημέρες των εορτών αναπόφευκτη είναι η κίνηση και ο συνωστισμός των οχημάτων στους στενούς δρόμους και η γενικότερη αναστάτωση που δημιουργούν οι εκατοντάδες αφίξεις. Θα επισκεφθείτε το Μουσείο Ολοκαυτώματος, το πολιτιστικό κέντρο που φιλοξενεί τη Δημακοπούλειο Βιβλιοθήκη και το εντυπωσιακό, αναστυλωμένο «Αρχοντικό της Παλαιολογίνας». Η διαδρομή με τον οδοντωτό Λίγα μέτρα από το κέντρο των Καλαβρύτων ο ποταμός Βουραϊκός κάνει τα πρώτα του δειλά βήματα στο αχαϊκό ορεινό τοπίο και κατηφορίζει διστακτικά για την καθορισμένη του συνάντηση με το ομώνυμο φαράγγι. Το συνολικό μήκος του ποταμού από τις πηγές του ώς τις εκβολές του στη θάλασσα του Κορινθιακού είναι 40 χιλιόμετρα. Η μικρή περιπέτεια του οδοντωτού σιδηρόδρομου, που επιμένει εδώ και 117 χρόνια να συνδέει το Διακοφτό με τα Καλάβρυτα διαμέσου του φαραγγιού, είναι συναρπαστική και θα πρέπει έστω και μια φορά να τη ζήσετε! Ο νέος μοντέρνος συρμός που πρόσφατα αντικατέστησε το παλιότερο τρενάκι ελίσσεται με θαυμαστό τρόπο μέσα από σήραγγες, δίπλα από τεράστιους βράχους, σπηλιές, μικρούς καταρράκτες και χαώδεις γκρεμνούς. Αναμφίβολα το ομορφότερο χωριό της διαδρομής και ίσως το πιο χαρακτηριστικό παραποτάμιο στον Μοριά είναι η Ζαχλωρού, όπου μπορείτε να σταματήστε

για φαγητό σε κάποια από τις ταβέρνες που υπάρχουν πλάι στον σταθμό του τρένου. Εξασφαλίστε οπωσδήποτε εισιτήρια πριν ξεκινήσετε καθότι γίνονται ανάρπαστα, ιδίως τις ημέρες των εορτών. Πληροφορίες ΟΣΕ Διακοφτού, 26910 42206. Χιονοδρομικό Κέντρο Απέχει μόλις 14 χιλιόμετρα από τα Καλάβρυτα και συγκαταλέγεται μέσα στην πρώτη τριάδα των χιονοδρομικών κέντρων της χώρας που διαθέτουν άφθονες πίστες, άρτια οργάνωση και εύκολη πρόσβαση. Το χιονοδρομικό κέντρο του Χελμού βρίσκεται στην τοποθεσία «Βαθιά Λάκκα», σε ύψος 1.650 μ.- 2.340 μ. Διαθέτει 7 αναβατήρες και 12 πίστες, ενώ ανάμεσά τους συγκαταλέγεται και η μεγαλύτερη σε μήκος πίστα της νότιας Ελλάδας. Λειτουργούν σαλέ, τεράστιος χώρος στάθμευσης, καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού σκι και snowmobil, σχολές σκι, παιδικός σταθμός, ιατρεία κ.λπ. Ακόμη και αν δεν κάνετε σκι, αξίζει να ανηφορίσετε ώς εδώ για να απολαύσετε τα επιβλητικά χιονισμένα τοπία και να παίξετε με το χιόνι. Ο δρόμος εκχιονίζεται επιμελώς. Πληροφορίες, τηλ. 26920 24451 www.kalavrita-ski.gr. Τσιβλού, Σόλος, Ζαρούχλα Η άλλη όψη του Χελμού. Σε αυτήν την πανέμορφη φυσική τοπιογραφία όπου το μοραΐτικο βουνό μάς αποκαλύπτει την πιο άγρια φύση του, θα ανακαλύψετε ένα τσούρμο από μικρά, πέτρινα χωριά που κρύβονται μέσα σε υπέροχα ελατοδάση. Πρόκειται για

τα άγνωστα «Κλουκινοχώρια», μια ονομασία φράγκικης προέλευσης που δόθηκε στην περιοχή κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, αφού είχε χαριστεί στη μονή των βενεδικτίνων στο Κλουνί (Cluny) της Γαλλίας ως μετόχι. Η ανάβαση σε αυτή την ορεινή γωνιά του Χελμού ξεκινά από την παραλιακή Ακράτα, το τοπίο ωστόσο κυριολεκτικά απογειώνει τις αισθήσεις κοντά στις όχθες της λίμνης Τσιβλού. Ψηλότερα, κρυμμένα στις αλλεπάλληλες ορεινές πτυχώσεις του Χελμού, θα δείτε τα χωριά Σόλο, Περιστέρα, Αγία Βαρβάρα, Μεσορούγγι και θα καταλήξετε στη Ζαρούχλα, όπου υπάρχουν σημαντικές υποδομές για διαμονή και φαγητό. Από το χωριό Περιστέρα, ένας καινούργιος δρόμος συνδέει πλέον τα Κλουκινοχώρια με το Χιονοδρομικό Κέντρο Χελμού-Καλαβρύτων (9 χιλιόμετρα). Ομως οι στροφές είναι πολλές και τον χειμώνα χρειάζεται μεγάλη προσοχή στον πάγο λόγω υψομέτρου – οπωσδήποτε να ενημερωθείτε από τους ντόπιους αν είναι ασφαλής η διαδρομή. Στο Χελμό από την… άλλη Στον Χελμό μπορείτε να έρθετε και από την Αρκαδία. Σαφώς και τα χιλιόμετρα είναι περισσότερα, όμως η διαδρομή θα σας εντυπωσιάσει. Χρησιμοποιώντας τον παλιό οδικό άξονα που συνδέει την Τρίπολη με την Πάτρα, γνωστό στους ντόπιους ως «111», θα προσεγγίσετε την Κλειτορία, μια κωμόπολη των νότιων παρυφών του Χελμού που κουρνιάζει σε υψόμετρο 550 μέτρα στη μέση της εύφορης κοιλάδας του ποταμού Αροά-

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

Λίμνη Τσιβλού, μία από τις υπέροχες τοποθεσίες που κρύβονται στις παρυφές του Χελμού

Αγία Βαρβάρα, τα Κλουκινοχώρια αγκαλιά με τον χειμώνα…

Στη μικρή αγορά των Καλαβρύτων θα βρείτε να αγοράσετε τοπικά προϊόντα

Χειμερινή ανάβαση στην κορυφή του Χελμού

Καλάβρυτα, η πεζοδρομημένη οδός 25ης Μαρτίου είναι ιδανική για περιπάτους

νιου. Συνολικά από Αθήνα έως Κλειτορία θα διανύσετε 205 χιλιόμετρα, σε περίπου 2 ½ ώρες. Αν δεν σας αρέσει ο συνωστισμός των Καλαβρύτων, η Κλειτορία είναι μια θαυμάσια εναλλακτική λύση για διαμονή, καθώς απέχει από το Χιονοδρομικό Κέντρο μόλις 23 χιλιόμετρα. Ο Χελμός, με το εντυπωσιακό παρουσιαστικό του, επιβάλλεται στο αχαϊκό τοπίο

Διαμονή Καλάβρυτα «Χελμός», τηλ. 26920 29222 www.hotelhelmos.gr «Αρχοντικό Ζαφειρόπουλου», τηλ. 26920 24500, www.archontiko.gr «Αφροδίτη Ιnn», με εξαιρετική θέα, τηλ. 26920 23600, www.aphroditeinn.gr «Georgioς chalet», τηλ. 26920 24600, www.georgiosv.gr Φτέρη – Παντελεήμονας «Αχαϊκό Χωριό», τηλ. 26910 98140 & 6937390645 www.achaikochorio.gr Λίμνη Τσιβλού «Αίθρα», τηλ. 6976498703 https:// aithra-boutique-hotel.business.site Ζαρούχλα «Στύγα», τηλ. 26960 31431 www.stygaresort.gr «Στης Ελενας», τηλ. 26960 35083, 6946595433, www.zarouchla.com «Νύμφες», τηλ. 26960 33383 www.nymfeszarouxla.gr Κλειτορία «Mont Helmos», τηλ. 26920 31221, www.monthelmos.gr

Το Χιονοδρομικό Κέντρο Χελμού-Καλαβρύτων είναι από τα πιο οργανωμένα της χώρας

Κάτω Λουσοί, εδώ θα δείτε το Πυργόσπιτο των Πετμεζαίων

Πλανητέρο - Σπήλαιο Λιμνών Κάθε άλλο παρά χαμηλού περιηγητικού ενδιαφέροντος χαρακτηρίζεται η διαδρομή που συνδέει την Κλειτορία με τα Καλάβρυτα. Στα 7 χιλιόμετρα θα δείτε το χωριό Πλανητέρο και την κατάφυτη τοποθεσία όπου αναβλύζουν οι πηγές του Αροάνιου ποταμού. Πλάι στο ποτάμι και κάτω από τα στιβαρά πλατάνια λειτουργούν ταβέρνες και καφέ που ενδείκνυνται για στάση και ξεκούραση. Οκτώ χιλιόμετρα βορειότερα, κοντά στο χωριό Καστριά, συναντάμε την είσοδο του επισκέψιμου Σπήλαιου των Λιμνών (www.kastriacave.gr). Σε μικρή απόσταση (πηγαίνει βατός χωματόδρομος) θα δείτε το ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής εκκλησάκι της Ανάληψης. Ψηλότερα, στο οροπέδιο των Σουδενών, υπάρχουν τα χωριά Ανω και Κάτω Λουσοί. Από τους Κάτω Λουσούς θα προσεγγίσετε τον αρχαιολογικό χώρο όπου υπήρχε ο άλλοτε λαμπρός δωρικός ναός αφιερωμένος στην Αρτεμη (κτίσμα του 3ου π.Χ. αιώνα). Στο χωριό Κάτω Λουσοί, αναζητήστε το χαρακτηριστικό πυργόσπιτο της οικογένειας Πετμεζά, που ήταν μια από τις πιο ισχυρές των Καλαβρύτων κατά την επαναστατική και μετεπαναστατική περίοδο. Στα Καλάβρυτα από τη Φτέρη Η συντομότερη διαδρομή για να ανεβεί κάποιος στα Καλάβρυτα είναι μέσω Διακοφτού. Αν έχετε διάθεση να δείτε νέα τοπία και να εξερευνήσετε έναν σχετικά άγνωστο ορεινό προορισμό, θα προτείναμε να συνεχίσετε ώς το Αίγιο και να ακολουθήσετε τον επαρχιακό δρόμο Αιγίου – Καλαβρύτων. Πρώτη στάση αυτής της διαδρομής θα είναι το χωριό Φτέρη ή Πτέρη (23 χλμ. από Αίγιο), που θεωρείται ένα από τα πρώτα ορεινά θέρετρα της Ελλάδας, γνωστό για το θαυμάσιο κλίμα του και σήμερα για τις… ψησταριές του. Στη συνέχεια θα περάσετε τους οικισμούς Αγιος Παντελεήμονας, Πετσάκοι και θα βγείτε στο κεφαλοχώρι Γουμένισσα, όπου θα πέσετε στον δρόμο Πατρών - Καλαβρύτων. Συνολικά να υπολογίζετε από το Αίγιο ώς τα Καλάβρυτα 54 χιλιόμετρα δύσκολου ορεινού δρόμου.

Δυτικό Ζαγόρι: Αρίστη - Πάπιγκο

Καρδιά από πέτρα

πό την άκρη του φαραγγιού του Βίκου ώς τις πέτρινες γειτονιές των χωριών του δυτικού Ζαγοριού, η φύση, η παράδοση και το άφθαρτο ηπειρώτικο τοπίο καθορίζουν την ξεχωριστή φυσιογνωμία αυτού του τόπου που σε κερδίζει ανεπιφύλακτα. Η Γκαμήλα, το πανύψηλο βουνό της Β. Πίνδου, αποκαλύπτει από την πλευρά του δυτικού Ζαγοριού το πιο απρόσιτο, αλλά και πιο γοητευτικό του πρόσωπο. Ανάμεσα στους οικισμούς της μεγάλης αυτής γεωγραφικής ενότητας ξεχωρίζουν η Αρίστη, το Μεγάλο και το Μικρό Πάπιγκο, οικισμοί που σε καθηλώνουν με την παρουσία τους από την πρώτη στιγμή. Ο κρυστάλλινος ποταμός Βοϊδομάτης και το φαράγγι του Βίκου που χωρίζει στα δύο το βουνό χαρτογραφούν με το δικό τους παρουσιαστικό την περιοχή.

Ακολουθώντας το καλντερίμι στο χωριό Βίκος

Αρίστη Είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά του Ζαγοριού και σίγουρα από τα πιο ξεχωριστά. Σήμερα, μετά από χρόνια εγκατάλειψης, πολλά παλιά αρχοντικά έχουν αναπαλαιωθεί, έχει ζωντανέψει ξανά η μικρή πλατεία, έστω ως τουριστική ατραξιόν, με τη δημιουργία χαριτωμένων καφέ, ενώ εδώ λειτουργούν μερικοί από τους καλύτερους ορεινούς παραδοσιακούς ξενώνες όλης της χώρας. Από την Αρίστη εύκολη είναι η πρόσβαση προς τις όχθες του Βοϊδομάτη αλλά και προς το χωριό Βίκος, που προσφέρει ανεπανάληπτη θέα στο χάσμα του φαραγγιού του Βίκου. Επιπλέον οι νέοι δρόμοι που ένωσαν οδικά την Αρίστη με την Κόνιτσα και τα χωριά του Κεντρικού Ζαγοριού σίγουρα εξυπηρετούν αφάνταστα τις μετακινήσεις και έτσι η πρόσβαση σε αυτήν την

πανέμορφη περιοχή διευκολύνθηκε. Κοντά στη γέφυρα του Βοϊδομάτη κρύβεται από τα βλέμματα των πολλών το μοναστήρι της Παναγιάς Σπηλιώτισσας. Σκαρφαλωμένο σε βράχο, το λιθόκτιστο επιβλητικό μοναστικό συγκρότημα εντυπωσιάζει καθώς μοιάζει να φυλάει το πέρασμα του ποταμού και το στένωμα του φαραγγιού. Σύμφωνα με τον μελετητή Ι. Λαμπρίδη, χτίστηκε το 1579, ενώ επιτοίχιες επιγραφές αναφέρουν το 1665. Στο ύψος του γεφυριού της Αρίστης ξεκινά το μονοπάτι που κινείται παράλληλα με την κοίτη του ποταμού, περνά από το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων και καταλήγει μετά από πορεία 4,5 χιλιομέτρων στο γεφύρι τη Κλειδωνιάς. Από το κέντρο της Αρίστης θα ανηφορίσετε σε ασφάλτινο δρόμο για το χωριό Βίκος. Κατά τη διάρκεια της σύντομης διαδρομής σας θα απολαύσετε θαυμάσια θέα στους Πύργους της Τύμφης και στον Βίκο. Από τη μικρή πλατεία του χωριού θα ακολουθήσετε το καλντερίμι που οδηγεί στο διαμορφωμένο σημείο θέας της χαράδρας του Βίκου. Στην είσοδο του χωριού θα δείτε τα απότομα σκαλοπάτια που οδηγούν μετά από κοπιαστική κατάβαση στο σημείο όπου πηγάζει ο Βοϊδομάτης. Μεγάλη προσοχή χρειάζεται αυτήν την εποχή η κατάβαση, καθώς τα σκαλοπάτια σε αρκετά σημεία έχουν πάγο και υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος. Πάπιγκο, Μικρό και Μεγάλο Αντίκρυ από την Αρίστη, σε ύψος οκτακοσίων μέτρων, βρίσκεται το Πάπιγκο, φωλιασμένο σ’ ένα σκαλοπάτι του βουνού Τύμφη που σε αυτό το σημείο βουτά απότομα για να σχηματίσει τη χαράδρα του Βίκου. Το Μικρό Πάπιγκο το συναντάμε λίγο ψη-

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

άσ ιs

Ο Βοϊδομάτης και το γεφύρι της Κλειδωνιάς

λότερα και απέχει από το Μεγάλο Πάπιγκο μόλις 3 χιλιόμετρα. Το Μεγάλο Πάπιγκο είναι αναμφίβολα ο πλέον δημοφιλής προορισμός από όλα τα χωριά του Ζαγοριού και μας υποδέχεται με τη δική του αρχοντιά και μεγαλοπρέπεια. Κόσμος πηγαινοέρχεται στα γραφικά καλντερίμια του, νεαρά ζευγάρια απολαμβάνουν τον καφέ τους, ορειβάτες, χαρούμενες παρέες ανηφορίζουν τα μονοπάτια του βουνού. Διαθέτει πολλούς ξενώνες και επιλογές για φαγητό και διασκέδαση. Εννοείται πως τα τριήμερα και τις εορτές ένας μικρός συνωστισμός από οχήματα και επισκέπτες είναι σχεδόν πάντα αναπόφευκτος. Αφήστε το όχημά σας και σεργιανίστε χαλαρά προς τις γειτονιές όπου δεν κυκλο-

φορούν αυτοκίνητα. Απολαύστε το μεγαλείο του ορεινού τοπίου που αγκαλιάζει από παντού το αρχοντικό χωριό, νιώστε τη «ζεστασιά» της πέτρας που στα χέρια των παλιών μαστόρων έγινε αρχοντικά, σχολεία και εκκλησιές. Αξίζει να αναζητήσετε τον τρισυπόστατο ναό του Αγίου Βλάσιου, κτίσμα του 1852, αλλά και την περίφημη Καλλίνειο Σχολή, που χτίστηκε το 1897. Το Μικρό Πάπιγκο βρίσκεται λίγο ψηλότερα και απέχει από το Μεγάλο μόλις 4 χιλιόμετρα. Εδώ κάθε είδους όχημα αναγκαστικά σταματά μπροστά στη σφιχτή διάταξη των γεροδεμένων πέτρινων σπιτιών του Μικρού Πάπιγκου. Δυστυχώς τελευταία έχουν παρατηρηθεί τετρακίνητα οχήματα τύπου atv να διατρέχουν τα καλντερίμια

εξυπηρετώντας τις ανάγκες κάποιων ξενοδοχείων, διαταράσσοντας όμως τη γαλήνη του μικρού χωριού. Ανάμεσα στο Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο βρίσκεται η καταπληκτική τοποθεσία «Κολυμπήθρες», με τις σκαλωτές βράχινες δεξαμενές που μοιάζουν με φυσικές πισίνες και το καλοκαίρι είναι ιδανικές για κολύμπι. Κοντινές εκδρομές: Λίγο πριν από την Αρίστη, θα δείτε τον κατηφορικό αλλά με πολλές στροφές ασφάλτινο δρόμο που οδηγεί στη θέση Κλειδωνιά, όπου ο Βοϊδομάτης ξεφεύγει από το στένωμα του φαραγγιού και τραβά για να συναντήσει τον Αώο. Εδώ βρίσκεται το μονότοξο γεφύρι της Κλειδωνιάβιστας ή Κλειδωνιάς, που χτίστηκε το 1853, και έχουν τη βάση τους διάφορες εται-

ρείες περιπέτειας που οργανώνουν καταβάσεις με φουσκωτές βάρκες στον Βοϊδομάτη (ράφτινγκ), πεζοπορικές εξορμήσεις, αλλά και ιππικές εκδρομές. Από το κέντρο της Αρίστης, ακολουθώντας τον νέο δρόμο, θα βρεθείτε εύκολα στο χωριό Ελαφότοπος (16 χιλιόμετρα από την Αρίστη), που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.100 μέτρων, σε μια γυμνή από βλάστηση αλλά με εξαίσια θέα φυσική τοποθεσία. Αξιόλογο είναι το Λαογραφικό Μουσείο, που δημιουργήθηκε με την υπομονή και την επιμονή του ακούραστου Μιχάλη Οικονομίδη. Από τον Ελαφότοπο θα συνεχίσετε την εκδρομή σας σε καλό ασφάλτινο δρόμο για τα χωριά Ανω και Κάτω Πεδινά, Βίτσα και Μονοδένδρι, που ανήκουν στο Κεντρικό Ζαγόρι.

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

Διαμονή Αρίστη «Αρχοντικό Αρίστης», τηλ. 26530 42210, www.arhontiko-aristis.gr «Aristi Mountain Resort», τηλ. 26530 41330, www.aristi.eu Μεγάλο Πάπιγκο «Αυραγώνιο», τηλ. 26530 41129, www.avragonio.gr «Παπαευαγγέλου», τηλ. 26530 41135, www.hotelpapaevangelou.gr «Αστρα», τηλ. 26530 42108, www.papigo.com «Αστράκα», τηλ. 26530 41693 www.papigoastraka.gr Μικρό Πάπιγκο «Δίας», τηλ. 26530 41892, www.diaspapigo.gr «Ηρώ», τηλ. 26530 41105 www.iropapigo.gr «Papigo Towers», τηλ. 26530 41441 https://papigo-towers-gr

Χωριό Βίκος, το σημείο θέας στο φαράγγι του Βίκου

Μεγάλο Πάπιγκο με θέα τους Πύργους της Γκαμήλας

Αρίστη, ένα νοικοκυρεμένο παραδοσιακό αρχοντοχώρι

Η πλατεία της Αρίστης

άσ ιs

Οταν έχει χιονίσει, το Μέτσοβο γίνεται ακόμα πιο όμορφο

Χιονισμένο Μέτσοβο

εωρείται ένας από τους γνωστούς και δημοφιλείς ορεινούς προορισμούς της Ελλάδας και δικαίως αφού διαθέτει αρχοντιά, δυνατές ρίζες στην παράδοση και στον πολιτισμό, άριστες υποδομές, εύκολη πρόσβαση μέσω νέων οδικών αρτηριών, μα πάνω από όλα μια φύση που συναρπάζει! Βέβαια σε όλα αυτά τα ανεκτίμητα προσόντα έρχονται

να προστεθούν και τα δώρα του χειμώνα που δεν είναι άλλα από τα άφθονα χιόνια που σκεπάζουν τα γύρω ορεινά δασικά συστήματα, αλλά πολύ συχνά και το ίδιο το αρχοντοχώρι, δημιουργώντας εικόνες παραμυθιού. Το όνομά του Μετσόβου αναφέρεται για πρώτη φορά το 1380 και πιθανόν να προήλθε από παράφραση της λέξης «μεσοβούνι». Πάντως οι πρώτοι οικιστικοί

πυρήνες δημιουργήθηκαν στην περιοχή αρκετά παλιότερα, κυρίως από βοσκούς. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η αναπτυσσόμενη πόλη απέκτησε ιδιαίτερα προνόμια λόγω της σπουδαίας γεωγραφικής θέσης της. Το αρχοντικό βλαχοχώρι φημιζόταν για τα χάνια του, τους τσελιγκάδες και τους ξυλογλύπτες του και υπήρξε για αιώνες «πέρασμα» ανθρώπων, ιδεών και πολιτισμών, ένα πραγματικό σταυρο-

δρόμι της ιστορίας και της παράδοσης. Σήμερα το Μέτσοβο σε καλωσορίζει με τις κόκκινες κεραμοσκεπές του να απλώνονται σε δασωμένη ράχη του βουνού Περιστέρι σε υψόμετρο 1.150, υπογραμμίζοντας την παλιά αίγλη που κάποτε είχε αυτή η παραδοσιακή κτηνοτροφική ορεινή κοινότητα. Παρά τις δυσκολίες των καιρών, παραμένει ακόμα ένα από τα ελάχιστα ζωντανά ορεινά χωριά της Πίνδου, με δυνατές

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

13 Η αρχοντιά στα λευκά!

ρίζες στις ιδιαίτερες πολιτισμικές αξίες της βλάχικης παράδοσης και με ενδιαφέρουσες παραγωγικές δραστηριότητες. Ντυμένο στα λευκά Καθ’ όλη τη διάρκεια των εορτών το βράδυ, και ιδιαίτερα αν είναι χιονισμένο, το Μέτσοβο μοιάζει να έχει βγει από χριστουγεννιάτικη καρτ-ποστάλ. Σε αυτό το απίθανο σκηνικό πραγματικά χαίρεσαι

να περπατάς! Παραβλέποντας τον συνωστισμό ανθρώπων και οχημάτων στην κεντρική πλατεία, θα προτείνουμε να επισκεφθείτε την Πινακοθήκη Αβέρωφ όπου φιλοξενούνται πίνακες και γλυπτά των σημαντικότερων Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου και του 20ού αιώνα. Είναι ανοικτή στο κοινό καθημερινά από τις 10.00 το πρωί μέχρι τις 5.00 το απόγευμα, εκτός Τρίτης, και βρίσκεται

σε ελάχιστη απόσταση από την κεντρική πλατεία. Στο αρχοντικό Τοσίτσα, κτίσμα του 1661, στεγάζεται το αξιόλογο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης. Λειτουργεί 10.00 π.μ. με 4.00 μ.μ., εκτός Πέμπτης. Στη μεγαλόπρεπη μονή της Αγίας Παρασκευής, ένα από τα αρχιτεκτονικά στολίδια του Μετσόβου, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και δέχεται καθημερινά δεκάδες επισκέπτες, αξίζει να περιερ-

γαστείτε το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο της, έργο του 1730. Η βόλτα στον φημισμένο Αβερώφειο Κήπο, ένα φυτώριο έκτασης 10 στρεμμάτων, θα σας γνωρίσει σχεδόν όλα τα είδη των δέντρων που φύονται στην Πίνδο. Πραγματοποιώντας μια εκδρομή θα επισκεφθείτε τον νερόμυλο του Γκίνα, που αναπαλαιώθηκε με ιδιαίτερο κόπο και μεράκι από τον Δήμο Μετσόβου και βρίσκεται κοντά στις πηγές του Αραχθου, πλάι στο

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

άσ ιs

Διαμονή «Αρωμα Δρυός», με εντυπωσιακή θέα στα δασωμένα πρανή της Πίνδου, με καλαίσθητους κοινόχρηστους χώρους όπου δεσπόζει το τζάκι, πλούσιο πρωινό με τοπικές πρώτες ύλες και άνετα πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια, το «Αρωμα Δρυός» πραγματικά ξεχωρίζει. Στα συν το πιστοποιητικό «πράσινης» λειτουργίας (green key), που δυστυχώς διαθέτουν ελάχιστα ορεινά ξενοδοχεία, τηλ. 26560 29008, www.aromadryos.gr «Κασσάρος», εξαιρετικά βολική λύση, καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία ανακαινίστηκε το 2010, τηλ. 26560-41800, www.hotelkassaros.gr «Βικτόρια» στην είσοδο του Μετσόβου, με θέα στα χιονισμένα βουνά, τηλ. 26560-41771, www.victoriahotel.gr

Η κεντρική πλατεία του Μετσόβου φόρεσε τα χειμωνιάτικά της

ιστορικό μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (17ος αι.). Οινο-περιηγήσεις: Το οινοποιείο «Κατώγι Αβέρωφ» θεωρείται πρότυπο οινοτουριστικής μονάδας. Εδώ, εκτός από το θαυμάσιο ξενοδοχείο που προσφέρει την πατροπαράδοτη φιλοξενία, θα μυηθείτε στα μυστικά του κρασιού, καθώς τα κελάρια του οινοποιείου είναι επισκέψιμα. Μάλιστα με τη συμβολή εικαστικών παρεμβάσεων και οπτικοακουστικών μέσων θα μάθετε για την ιστορία του οινοποιείου και τη διαδικασία της οινοπαραγωγής. Πληροφορίες www.katogihotel.gr Εκδρομή στη λίμνη Πηγών Αώου: Αν δεν έχει προηγηθεί ισχυρή χιονόπτωση, θα πρέπει οπωσδήποτε να πραγματοποιήστε μια κοντινή εκδρομή έως την τεχνητή λίμνη Πηγών Αώου, που βρίσκεται σε ύψος 1.450 μέτρων. Ο δρόμος μέχρι εδώ είναι ασφάλτινος αλλά αυτήν την εποχή χρειάζεται προσοχή για πιθανότητα πάγου σε αρκετά σημεία. Η λίμνη δημιουργήθηκε από τα νερά του ποταμού Αώου το 1987, με την ύψωση φράγματος στη θέση «Πενταλώνια». Περιμετρικά της νεότευκτης λίμνης υπάρχει δρόμος που προσφέρει μια ευχάριστη βόλτα ανάμεσα στα κορφοβούνια. Ο τόπος είναι ιδανικός για εναλλακτι-

κές δραστηριότητες, όπως ποδηλασία, σκι αντοχής, πεζοπορία, ανάλογα βέβαια με τις καιρικές συνθήκες. Πεζοπορικές διαδρομές: Αν ο καιρός το επιτρέπει, ακολουθήστε το μονοπάτι που ξεκινά από τη βόρεια είσοδο του Μετσόβου και πραγματοποιεί έναν μεγάλο κύκλο 42 χιλιομέτρων γύρω από Μέτσοβο και το Ανήλιο, καταλήγοντας και πάλι στο Μέτσοβο. Αξίζει να το περπατήσετε έστω και για λίγο. Είναι άριστα σημαδεμένο, απόλυτα ασφαλές και δίκαια θεωρείται ένα από τα αρτιότερα πεζοπορικά μονοπάτια της Ελλάδας. Να σημειώσουμε πως το καλοκαίρι εδώ πραγματοποιείται ο ετήσιος ορεινός αγώνας δρόμου «Στα χνάρια της αρκούδας». Ανακαλύψτε τα χωριά του «Βλαχοζάγορου»: Ενας ασφάλτινος δρόμος που ξεκινά από το φράγμα των Πηγών Αώου (προσοχή, αυτήν την εποχή ίσως βρείτε αρκετό χιόνι) διατρέχει υπέροχο δάσος και θα σας φέρει στα χωριά του Ανατολικού Ζαγοριού: Φλαμπουράρι, Γρεβενίτι, Τρίστενο, Ελατοχώρι, Μακρινό, Καστανώνας, Δόλιανη και Βοβούσα. Η γεωγραφική αυτή ενότητα έχει και την προσωνυμία «Βλαχοζάγορο», καθώς σε αρκετές από αυτές τις ορεινές κοινότητες

Οι κάτοικοι του Μετσόβου -κυρίως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία- φορούν ακόμη τις παραδοσιακές φορεσιές

μιλούσαν παλαιότερα μαζί με την ελληνική και τη βλάχικη γλώσσα. Στην περιοχή θα δείτε υπέροχα χιονισμένα δάση, πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια, ποτάμια και ορεινές λίμνες. Αν ο καιρός δεν είναι καλός, πολύ πιο εύκολα θα προσεγγίσετε τα χωριά του Αν. Ζαγοριού

μέσω της Εγνατίας Οδού που συνδέει το Μέτσοβο με τα Γιάννενα. Χιονοδρομικά Κέντρα: Κοντά στο Μέτσοβο βρίσκονται δύο μικρά χιονοδρομικά κέντρα στις θέσεις Προφήτης Ηλίας και Καρακόλι www.metsovo-ski.gr. Προσεγγίζονται εύκολα μέσω του εθνικού δρόμου Ιωαννίνων – Τρικάλων. Επίσης κοντά στο χωριό Ανήλιο βρίσκεται το μεγάλο χιονοδρομικό κέντρο, με επάρκεια χιονιού λόγω υψομέτρου www.anilio-ski.gr Ποιοτικά τοπικά προϊόντα: Πασίγνωστα και εξαιρετικής ποιότητας είναι τα τυροκομικά προϊόντα του τυροκομείου Τοσίτσα, αλλά και μικρότερων παραγωγών. Εκτός λοιπόν από το γνωστό «μετσοβόνε» που υπάρχει πλέον στα σούπερ μάρκετ όλης της χώρας, αναζητήστε το τυρί σεβρ, το βλαχοτύρι, τη γραβιέρα του Ντούτση. Ξύλινα αντικείμενα καθημερινής χρήσης θα αγοράστε από τα παραδοσιακά ξυλουργεία. Στην περιοχή του Ασπροπόταμου μπορείτε να αγοράσετε από ντόπιους παραγωγούς μέλι και αρωματικά βότανα. Αν σας ενδιαφέρουν τα αυθεντικά παραδοσιακά αντικείμενα ή είστε συλλέκτης, επιβάλλεται μια βόλτα από το «Divanis gallery» που βρίσκεται κοντά στην πλατεία, www. divanisgallery.com

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

Αγιος Λαυρέντιος, Πινακάτες, Λαύκος

Τα ορεινά διαμάντια του Πηλίου

ν και πρόκειται για τουριστικά καταξιωμένους προορισμούς, σε αυτά τα παραδοσιακά χωριά του Νότιου Πηλίου δεν θα δεις την κοσμοσυρροή της Μακρινίτσας, ούτε τον συνωστισμό των οχημάτων που παρατηρείται στους δρόμους της Πορταριάς. Εδώ θα περιπλανιέσαι μόνος σε σιωπηλά ανηφορικά καλντερίμια, θα αγναντεύεις από ψηλά το πανόραμα του Παγασητικού κόλπου, θα περπατάς σε μονοπάτια που χάνονται στο δάσος, θα ζήσεις την ατμόσφαιρα ενός πηλιορείτικου χωριού όπως πραγματικά θα έπρεπε να είναι. Αγιος Λαυρέντιος Ο Αγιος Λαυρέντιος είναι ένα τα πιο αυθεντικά χωριά του Πηλίου, που καταφέρ-

νει και κρατά ακόμη και σήμερα χαμηλούς τόνους. Το χωριό απέχει από την πόλη του Βόλου μόλις 22 χλμ. και η πρόσβαση γίνεται μέσω Αγριάς σε ασφαλτοστρωμένο στο σύνολό του δρόμο. Τα αυτοκίνητα σταματούν στην είσοδο του χωριού στην Κάτω Πλατεία ή πλατεία Χατζίνη, όπου υπάρχει ένας περιορισμένος χώρος στάθμευσης. Από εδώ θα συνεχίσετε με τα πόδια, καθώς στο χωριό δεν μπαίνουν οχήματα. Στην κεντρική πλατεία Καλντερίμια δεσπόζει μητροπολιτικός ναός του Αγίου Δημητρίου με το λεπτοδουλεμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο, σε μικρή απόσταση υπάρχουν τα παλιά καφενεία και μια ταβέρνα. Από εδώ ξεκινούν τα καλντερίμια που οδηγούν στις ψηλότερες γειτονιές. Σε αυτό τον περίπατο στις σιωπηλές γειτονιές θα δείτε τα φημισμένα παραδο-

σιακά πετρόχτιστα αρχοντικά που τα αγκαλιάζουν υπέροχοι κήποι και τα στολίζουν λίθινες κρήνες με γάργαρο νερό. Από τα πιο χαρακτηριστικά σπίτια είναι αυτά του Μάνθου, του Κανταρτζή, του Γκλαβάνη και του Παπαθανασίου, με τα έντονα νεοκλασικά στοιχεία - ζητήστε από τους ντόπιους να σας υποδείξουν τη θέση τους. Ο Αγιος Λαυρέντιος, καθώς διαθέτει αξιόλογη υποδομή για διαμονή, μπορεί να γίνει αφετηρία για θαυμάσιες εκδρομές, τόσο προς τα υπόλοιπα χωριά του Νότιου και Δυτικού Πηλίου όσο και προς τα παράλια του Παγασητικού κόλπου. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η ορεινή διαδρομή που ξεκινά από την Αγριά και κατευθύνεται προς τα χωριά Αγιος Γεώργιος και Βλάσια. Στο κοντινό χωριό Ανω Λεχώνια, 2 χλμ. μετά τη διασταύρωση προς Αγιο Λαυρέ-

ντιο, αξίζει να αναζητήσετε τον Πύργο του Καραγιάννη, ένα από τα πιο παλιά κτίσματα του Πηλίου, αλλά και τους πύργους του Κοκοσλή και του Ολύμπιου. Από την Αγριά θα επισκεφθείτε το επίσης ορεινό και παραδοσιακό χωριό Δράκεια. Αν σας αρέσουν τα χειμωνιάτικα παραλιακά τοπία, εύκολα από τον Αγιο Λαυρέντιο θα κατηφορίσετε για τις ακτές του Παγασητικού και τα χωριά Καλά Νερά και Αφησσο. Πινακάτες Ακολουθώντας από τον Βόλο την ορεινή διαδρομή που διατρέχει τα χωριά του Νοτιοδυτικού Πηλίου θα φτάσουμε εύκολα στις Πινακάτες (26 χλμ. από Βόλο). Πρόκειται για ένα από τα πιο παραδοσιακά χωριά του Πηλίου που συνεχίζει παρά την τουριστική προβολή και διατηρεί χαμη-

Αγιος Λαυρέντιος, στις παραδοσιακές του γειτονιές θα περιπλανηθείτε με τα πόδια

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

Διαμονή Αγιος Λαυρέντιος «Δρυάδες», τηλ. 24280 96110 www.hoteldryades.gr «Παληό Ελαιοτριβείο», τηλ. 24280 96481 www.palioeleotrivio.gr «Αρχοντικό 1716», τηλ. 24280 96002, www.1716.gr «Αρχοντικό Μελλιώ», τηλ. 24280 96292 www.archontikomellio.gr Πινακάτες «Ξενώνας Αλατινού», τηλ. 24230-86995 www.alatinos.gr «Τα χελιδονάκια», τηλ. 24230-86920 http://pinakates.com «Ξενώνας Πινακωτή Ρήγα», τηλ. 693 2701977 https://pinakotilodge.gr «Αρχοντικό Σακαλή», τηλ. 24230 86560 www.sakalihotel.gr «Ξενώνας Εφιπποι», τηλ. 693 266 3114 https://eipoi.gr Λαύκος «Λαγού ράχη», τηλ. 24230 65144 www.lagouraxi.com «Esperos suites & villas», τηλ. 24230 65532 & 6974659613, www.esperospelion.gr «Ξενώνας των χρωμάτων», τηλ. 24230 65225 www.fotuarthotel.gr «Αρχοντικό Παρίσι», τηλ. 24230 65856, www.archontikoparisis.com

άσ ιs

Πάνω: Πινακάτες, το Πήλιο στα λευκά. Αριστερά: Εύκολα από Πινακάτες θα πάτε στην παραδοσιακή Βυζίτσα

πλατεία). Στη συνέχεια εύκολα θα κατηφορίσετε για Μηλιές (2,5 χλμ.), που είναι και το πιο αναπτυγμένο τουριστικά χωριό της ορεινής αυτής περιοχής. Λαύκος

Ακολουθώντας την ορεινή διαδρομή από Αγριά προς Μηλιές, θα απολαύσετε υπέροχα τοπία αλλά και τη θέα προς τον Παγασητικό κόλπο

λούς τόνους. Το χωριό ήταν φημισμένο σε όλη τη Θεσσαλία για τα κρασιά του, καθώς εδώ η αμπελουργική παράδοση περνούσε από γενιά σε γενιά. Επίσης ήταν γνωστό και για τους επιδέξιους ξυλογλύπτες του. Σήμερα ο οικισμός, αν και έντονα παρηκμασμένος, εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του όψη και τα καλοδιατηρημένα -θεσσαλομακεδονικού ρυθμού- αρχοντικά. Στο κέντρο του χωριού, σε μικρή απόσταση από τον αμαξωτό δρόμο που συνδέει τον Βόλο με τις Μηλιές, αναπτύσσεται η ευρύχωρη πλατανοσκέπαστη πλατεία όπου δεσπόζει η βασιλικού ρυθμού εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Στο κέντρο της ξεχωρίζει η μαρμάρινη ιονικού ρυθμού κρήνη με τις δύο λεοντοκεφαλές, κτίσμα του 1874, δωρεά της αιγυπτιώτικης οικογένειας Τσιρογιάννη. Το χωριό προσφέρει ιδιαίτερα εύκολη πρόσβαση τόσο προς τα υπόλοιπα ορεινά χωριά του Πηλίου (Βυζίτσα, Μηλιές) όσο και προς τα παράλια του Παγασητικού κόλπου. Αν σας αρέσει η πεζοπορία, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το παλιό μονοπάτι που συνέδεε, πριν από την κατασκευή των δρόμων, τα χωριά Πινακάτες, Βυζίτσα, Μηλιές. Ειδικά η διαδρομή 2 χιλιομέτρων προς τη Βυζίτσα είναι εύκολη και ιδιαίτερα γραφική. Το μονοπάτι, με ήπιες κλίσεις, είναι καθαρισμένο, σημαδεμένο και κατάλληλο για κάθε πεζοπόρο, αρκεί να διαθέτει τον στοιχειώδη εξοπλισμό (παπούτσια πεζοπορίας, ζεστές κάλτσες, ένα αδιάβροχο στο σακίδιο και παγούρι με νερό). Πληροφορίες για τα μονοπάτια της περιοχής www. friendsothekalderimi.org. Οδικώς από τις Πινακάτες θα πάτε στον κουκλίστικο παραδοσιακό οικισμό της Βυζίτσας διανύοντας μόλις 3 χιλιόμετρα επαρχιακού δρόμου. Εδώ υπάρχουν επιλογές για φαγητό και καφέ (γύρω από την

Ο Λαύκος, το νοτιότερο από τα παραδοσιακά χωριά του Πηλίου που σας παρουσιάζουμε σε αυτή την ενότητα, απέχει από τον Βόλο -μέσω Αργαλαστής- 50 χιλιόμετρα, διαδρομή γνωστή για τα υπέροχα τοπία της, αλλά και για τις συνεχόμενες κλειστές στροφές της. Ο Λαύκος απλώνει τις πέτρινες γειτονιές του 350 μέτρα ψηλότερα από τη θάλασσα του Παγασητικού και αγναντεύει από προνομιακή θέση τον κόλπο της Μηλίνας και τα ερημονήσια. Οπως συμβαίνει σχεδόν με όλα τα πηλιορείτικα χωριά, τον Λαύκο για να τον γνωρίσεις θα χρειαστεί να τον περπατήσεις. Ετσι λοιπόν θα πρέπει να αφήσεις το όχημά σου στο δημοτικό πάρκινγκ στην είσοδο του χωριού και να περιδιαβείς τα γραφικά καλντερίμια. Πρώτη στάση φυσικά η ευρύχωρη πλακόστρωτη πλατεία όπου βρίσκεται το Δημαρχείο και απλώνουν τα τραπεζάκια τους οι ταβέρνες και τα καφενεία. Εδώ δεσπόζει η τρίκλιτη βασιλική του 19ου αιώνα αφιερωμένη στη Γενέσιο Θεοτόκο. Σε μικρή απόσταση υπάρχει το μουσείο όπου εκθέτει τα γλυπτά του, σμιλεμένα σε λευκό μάρμαρο Πηλίου, ο ζωγράφος και γλύπτης Θανάσης Φάμπας. Από την άλλη πλευρά του δρόμου υπάρχει το μικρό, αλλά άκρως ενδιαφέρον «Μουσείο Ραδιοφώνου», που είναι ένα από τα δύο θεματικά μουσεία του είδους που υπάρχουν στην Ελλάδα. Αναμφίβολα η καλύτερη θέα φαίνεται από τη συνοικία της Αγίας Παρασκευής όπου δεσπόζει το όμορφο εκκλησάκι. Από εδώ οι ακτές της Μηλίνας, το νησάκι Αλατάς και όλη σχεδόν η ακτογραμμή ώς το Τρίκερι απλώνονται με μεγαλοπρέπεια κάτω από τα πόδια σου. Από τον Λαύκο, ακολουθώντας τον στενό και γεμάτο στροφές δρόμο, θα κατηφορίσετε προς το παραλιακό θέρετρο της Μηλίνας, που ήταν το παλιό λιμάνι του Λαύκου.

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

Στο χωριό Ανω Λεχώνια, αναζητήσετε τα πυργόσπιτα του Καραγιάννη, του Κοκοσλή και του Ολύμπιου

Πανέμορφο καλντερίμι στον Αγιο Λαυρέντιο

Λεπτομέρεια από τις γειτονιές στις Πινακάτες

Λαύκος, ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά χωριά του Πηλίου

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

άσ ιs

Η λίμνη του Μόρνου και τα χωριά των Βαρδουσίων

Η αποθέωση των βουνών

ίτε ανηφορίζεις από Ερατεινή προς Μαλανδρίνο με προορισμό το φράγμα του Μόρνου, είτε στριφογυρνάς τις στροφές από το Γαλαξίδι και την Αμφισσα για το Λιδορίκι, η διαδρομή σού αποκαλύπτει από τα πρώτα κιόλας χιλιόμετρα τις ορεινές διαθέσεις της. Οσο το υψόμετρο αυξάνει, η θέαση της λεκάνης του Κορινθιακού κόλπου αποκτά «αεροπορικές» διαστάσεις και σιγά σιγά ξεμακραίνει και χάνεται από το προσκήνιο. Σε λίγο το εντυπωσιακό ορεινό ανάγλυφο πλημμυρίζει με δάση από έλατα, δρυς και χιονισμέ-

νες ακρώρειες, ενώ η γαλάζια παρουσία της λίμνης του Μόρνου δίνει το δικό της στίγμα στην ήδη ενδιαφέρουσα τοπιογραφία. Από εδώ ξεδιψά η Αθήνα Η λίμνη του Μόρνου σχηματίστηκε μετά την ανύψωση χωμάτινου φράγματος, ύψους 126 μέτρων, που έκοψε τη ροή του ομώνυμου ποταμού ο οποίος για αιώνες ευεργετούσε την εύφορη κοιλάδα της Βελάς. Τα νερά πλημμύρισαν το μεγαλύτερο μέρος της, δημιουργώντας έτσι έναν τεχνητό ταμιευτήρα με κυριότερο σκοπό την ύδρευση της πρωτεύουσας. Ενα κανάλι μήκους 192

Λιδορίκι, παραμένει και σήμερα εμπορικό και οικονομικό κέντρο της ορεινής Φωκίδας

χιλιομέτρων ανέλαβε να μεταφέρει το νερό που γεννιέται από τα χιόνια των βουνών στα σπίτια της Αθήνας. Δυστυχώς η νεότευκτη λίμνη δεν πλημμύρισε μια «νεκρή» περιοχή αλλά έναν γόνιμο τόπο που έσφυζε από ζωή. Ενας από τους παλαιότερους οικισμούς ήταν το χωριό Κάλλιο, αφού εδώ άκμασε από τους αρχαίους κιόλας χρόνους η αιτωλική πόλη Καλλίπολη. Η μοίρα της συνδέθηκε με δύο σημαντικά γεγονότα. Το 426 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, οι Αιτωλοί νίκησαν κατά κράτος τους Αθηναίους, ενώ το 279 π.Χ. η καταστροφή ήρθε με την εισβολή των Γα-

λατών. Σήμερα είναι ορατά μόνο τμήματα της ακρόπολης τα οποία δεσπόζουν στην κορφή του απόκρημνου βράχου (η περιοχή προσεγγίζεται από τον περιφερειακό δρόμο της λίμνης). Ο,τι διασώθηκε από τους αρχαιολόγους εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λιδορικίου. Λιδορίκι, προπύργιο των βουνών Το Λιδορίκι βρίσκεται χτισμένο σε ύψος 550 μέτρων, πολύ κοντά στις όχθες της τεχνητής λίμνης. Η περιοχή λόγω θέσης αποτελούσε ανέκαθεν ένα πραγματικό ορεινό «κάστρο», που κατάφερε με επιτυ-

Σούρουπο και η λίμνη του Μόρνου «κολυμπά» στα πιο όμορφα χρώματα

Τυχαία συνάντηση στον δρόμο Λιδορικίου – Παύλιανης

Αθανάσιος Διάκος, χειμερινή πανδαισία στους πρόποδες των Βαρδουσίων

Πανοραμική άποψη της λίμνης του Μόρνου

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

χία να αντισταθεί στις ξενόφερτες εξουσίες. Ο τόπος ήταν το επίκεντρο της κλεφτουριάς, ενώ εδώ ζούσε σύμφωνα με τη λαϊκή μυθοπλασία ο ανυπότακτος τσοπάνης Μπαρμπαγιώργος, ο ήρωας του θεάτρου σκιών που όποτε χρειαζόταν απέδιδε δικαιοσύνη με την γκλίτσα του. Κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής, αλλά και τα χρόνια του Εμφυλίου, το Λιδορίκι ταλαιπωρήθηκε αφάνταστα. Το 1943 λεηλατείται από τους Ιταλούς, το 1944 πυρπολείται από τους Γερμανούς και ακολουθούν οι δύσκολες εποχές του Εμφυλίου. Για σχεδόν δέκα χρόνια ο τόπος δεν έβρισκε ησυχία. Σήμερα, εδώ ζουν σχεδόν 1.500 άνθρωποι, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, την τυροκομία, την υλοτομία και το μεταπρατικό εμπόριο. Η κωμόπολη διαθέτει Κέντρο Υγείας, φαρμακείο και τράπεζες με ATM. Γύρω από το Λιδορίκι υπάρχουν αρκετά χωριά, όμως αξίζει να σταθούμε λίγο στις Καρούτες (8 χλμ. νότια), όπου τον Αύγουστο του 1944 οι αντάρτες του 2/34 Τάγματος του ΕΛΑΣ έδωσαν νικηφόρα μάχη ενάντια σε ναζιστικό σώμα ορεινών καταδρομών που απαρτιζόταν από τριακόσιους πενήντα άνδρες. Εκδρομές γύρω από τη λίμνη Περιμετρικά της τεχνητής λίμνης ξετυλίγεται ένας σχετικά φαρδύς ασφάλτινος δρόμος. Αν θέλετε να πάρετε μια πρώτη γεύση από το τοπίο, να υπολογίζετε ότι για τον γύρο της λίμνης θα χρειαστεί να καλύψετε περίπου 65 χιλιόμετρα. Προτεινόμενα σημεία στάσης είναι το φράγμα, η πηγή Βελούχοβο -ένας από τους βασικούς υδά-

τινους πόρους που τροφοδοτούν τη λεκάνη απ’ όπου ξεδιψά η Αθήνα- και το χωριό Κάλλιο, ή καλύτερα ό,τι απέμεινε από αυτό, αφού το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού έχει καταποντιστεί στην τεχνητή λίμνη. Σε περιόδους ανομβρίας -συνήθως το φθινόπωρο- θα δείτε το παλιό χωριό με τα πέτρινα σπίτια του να αναδύεται σαν φάντασμα από τα θολά νερά του υγρού του τάφου. Πιο κοντά στην ακρολιμνιά βρίσκονται οι κοινότητες Κλήμα, Κόκκινο, Περιβόλι, Δωρικό. Στη νοτιοδυτική ράχη των Βαρδουσίων, που φράζουν σαν θεόρατο τείχος τον Βορρά, μοιάζουν γαντζωμένα πάνω στις απόκρημνες πλαγιές τα χωριά Δάφνος, Ψηλό Χωριό, Διακόπι, Διχώρι. Στη ράχη των Βαρδουσίων Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η άκρως ορεινή διαδρομή που ξεκινά από το φράγμα προς τα κεφαλοχώρια Κροκύλειο (13 χλμ.), Πενταγιού (12 χλμ.) και Αρτοτίνα (14 χλμ.). Σε υψόμετρο 850 συναντάμε το χωριό Κροκύλειο, περίκλειστο από πυκνά δάση ελάτων και βελανιδιάς, ενώ άφθονες καστανιές, καρυδιές, κερασιές στολίζουν τις αυλές των σπιτιών. Σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη, το αρχαίο Κροκύλειο εντοπίζεται πιθανόν κοντά στο σημερινό χωριό ή στον γειτονικό λόφο του Αϊ-Λια. Το καμάρι του χωριού είναι η εκκλησία του Αϊ-Γιώργη με το λεπτοδουλεμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο που κατασκευάστηκε το 1857 σε σημείο όπου βρισκόταν παλιότερα μικρότερος ναός, ενώ το όμορφο καμπαναριό κτίστηκε το 1859. Από το Κροκύλειο ο δρόμος ανηφορί-

ζει έντονα για ακόμη εννέα χιλιόμετρα, μέχρι τη θρυλική Πενταγιού ή Πενταγιοί, που απλώνει τις γειτονιές της, χτισμένη σε υψόμετρο 900 μέτρων. Επόμενη στάση η Αρτοτίνα, που δημιουργήθηκε από κτηνοτρόφους, χτισμένη σε υψόμετρο 1.100. Από εδώ ξεκινά το ορειβατικό μονοπάτι Ε4 που δρασκελίζει τα Βαρδούσια και καταλήγει στο χωριό Αθανάσιος Διάκος. Πρόκειται για μια θαυμάσια πεζοπορική διαδρομή, που τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους ορειβατικούς κύκλους. Ακολουθώντας την κοίτη του Μόρνου Βόρεια και δυτικά του Λιδoρικιού, ο ποταμός Μόρνος εξακολουθεί να κυλά ελεύθερος τα γρήγορα νερά του στην πανάρχαιη κοίτη του. Ο επαρχιακός δρόμος που συνδέει οδικώς τη Λαμία με το Λιδορίκι τρέχει κατά μήκος της κοιλάδας του Μόρνου και προσφέρει πρόσβαση στα χωριά των Ανατ. Βαρδουσίων αλλά και σε αυτά που απλώνονται στη ράχη της Γκιόνας και της Οίτης. Το Λευκαδίτι, το Τριβίδι, ο Κουνιάκος, ο Αθανάσιος Διάκος, η Στρόμη είναι οικισμοί που βρίσκονται γύρω από τη λεκάνη απορροής του ποταμού. Στο χωριό Συκιά (16 χλμ. από Λιδορίκι), που μοιάζει κολλημένο σαν στρείδι στη ρίζα της περίφημης αναρριχητικής ορθοπλαγιάς της Γκιόνας, αξίζει να παρεκκλίνετε λίγο από την αρχική σας πορεία για να αναζητήσετε τα δύο σπήλαια της Ζωοδόχου Πηγής ή Αρσαλή, που βρίσκονται σε ύψος 980 μέτρων. Αφού περάσετε τη γέφυρα του Μόρνου, θα δείτε τον δρόμο που οδηγεί στη Μουσουνίτσα (3,5 χλμ.) και στον Αθανάσιο Δι-

Διαμονή Λιδορίκι Ξενοδοχείο «Καλλίπολις», τηλ. 22660 22880 www.hotelkallipolis.gr Αθανάσιος Διάκος: «Ξενώνας Ραβάνη», τηλ. 22650 63214, www.ravanis.com.gr Ξενοδοχείο «Βαρδούσια», τηλ. 22650 63150 www.hotelvardousia.gr «Το Μετερίζι», τηλ. 22650 63201 & 6948824029, www.tometerizi.gr

Η πηγή Βελούχοβο κοντά στο Κάλλιο

Αρτοτίνα, ένα υπέροχο κεφαλοχώρι με θέα στις κορφές των Βαρδουσίων

Το χωριό Πενταγιοί

άκο (παλιά Ανω Μουσουνίτσα, 8 χλμ.), δύο χωριά που μοιάζουν φωλιασμένα στις ελατοσκέπαστες υπώρειες των Βαρδουσίων, σε υψόμετρο 850 και 1.100 μ. αντίστοιχα. Κοντά στην πλατεία του Αθανάσιου Διάκου βρίσκεται το νεότευκτο Ιστορικό Μουσείου Αθανασίου Διάκου, που αξίζει να επισκεφθείτε. Το περιηγητικό ενδιαφέρον συνεχίζεται αδιάλειπτα ώς την Παύλιανη, το μεγαλοχώρι της Οίτης που απέχει από το Λιδορίκι 45 χιλιόμετρα. Από εδώ η εθνική οδός Αθηνών – Λαμίας είναι μόλις 30 χιλιόμετρα μακριά.

Πενταγιού: «Ξενώνας εν Πενταγιοίς», τηλ. 22660 52340 Κροκύλειο Ξενώνας «Το Κροκύλειο», τηλ. 22660 41500 (φροντίστε να έρθετε σε επαφή πριν ξεκινήσετε) Δάφνος Ξενώνας «Ελατιάς», τηλ. 6978118685 (φροντίστε να έρθετε σε επαφή πριν ξεκινήσετε)

Ο σπηλαιώδης ναός της Ζωοδόχου Πηγής

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

Αργιθέα

Παραδομένη στην αγκαλιά των βουνών

ίγουρα δεν πρόκειται για τον προορισμό των χειμερινών διακοπών που φαντάζεστε και οι όποιες συγκρίσεις με τα γνωστά χειμερινά θέρετρα μάλλον θα σας αποπροσανατολίσουν. Η περιοχή αυτή των θεσσαλικών Αγράφων δεν είναι για όλους! Οσοι όμως την επιλέξετε για τη χειμερινή σας απόδραση δεν θα το μετανιώσετε. Η άγρια ομορφιά του τοπίου της, τα αρχέγονα βουνά της, τα ακατέργαστα χωριά της, η αδάμαστη φύση της αλλά και οι στιγμές που θα μοιραστείτε με τους ανθρώπους της θα αποτυπωθούν ανεξίτηλα στη μνήμη, αλλά και στην καρδιά σας. Στην Αργιθέα δεν υπάρχει τουριστική υποδομή. Ετσι, αναγκαστικά θα μείνετε στο Μουζάκι ή στα κοντινά χωριά όπου θα βρείτε ποιοτικά καταλύματα. Σε κάθε περίπτωση όμως, να είστε προετοιμασμένοι για «σκληρά» χιλιόμετρα σε δρόμους στενούς και παγωμένους, που μάλιστα όταν έρθει το χιόνι δύσκολα καθαρίζονται επαρκώς. Συνεπώς η σωστή προετοιμασία του αυτοκινήτου (έλεγχος φρένων, αντιψυκτικό στο ψυγείο, αλυσίδες στο πορτ-μπαγκάζ, καλή μπαταρία και ελαστικά που κρατούν γερά στο βρεγμένο οδόστρωμα) πριν από την αναχώρηση είναι κάτι παραπάνω από

Η ορεινή διάβαση του «Τύμπανου» όπως τη βλέπουμε από τα μέρη της Αν. Αργιθέας

Το γεφύρι του Πετρωτού

άσ ιs

απαραίτητη. Γεωγραφικοί προσανατολισμοί Βρισκόμαστε στη βορειοδυτική άκρη του νομού Καρδίτσας, στα όρια με τον νομό Τρικάλων, στο σημείο εκείνο όπου η άπλα του κάμπου παραχωρεί τη θέση της σ’ έναν από τους πιο τραχείς και απρόσιτους ορεινούς όγκους της Ευρώπης. Εδώ λοιπόν, πίσω από τις αδάμαστες χιονισμένες ακρώρειες, τα πυκνά δάση και τα γκρεμοτόπια κρύβεται η ακατέργαστη γη της Αργιθέας. Σημείο αναφοράς είναι η κωμόπολη Μουζάκι, πάνω στα όρια των νομών Καρδίτσας και Τρικάλων, που απέχει 20 χλμ. από Καρδίτσα, 330 χλμ. από Αθήνα και 230 χλμ. από Θεσ/νίκη. Από το Μουζάκι φεύγει ο ένας και μοναδικός οδικός άξονας που με πορεία νότια και δυτική τολμά να χωθεί στον πολυσχιδή όγκο των Αγράφων. Καύσιμα θα πρέπει οπωσδήποτε να ανεφοδιαστείτε στο Μουζάκι καθώς στην Αργιθέα δεν υπάρχει πρατήριο. Αγρια ορεινή ομορφιά Από το Μουζάκι θα κατευθυνθείτε δυτικά και θα περάσετε τη διασταύρωση για την περιοχή της Λίμνης Πλαστήρα. Λίγο πιο πάνω θα δείτε τον δρόμο να διχάζεται. Το αριστερό παρακλάδι οδηγεί προς Πευ-

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

κόφυτο, Βλάσι, Πετρίλο, Δροσάτο, Λεοντίτο, Στεφανιάδα και στα άλλα χωριά της Ανατολικής Αργιθέας. Ο δρόμος δεξιά τραβά για το Τύμπανο, την πιο επικίνδυνη -λόγω καιρικών φαινομένων- ορεινή διάβαση της Θεσσαλίας, και συνεχίζει για τα χωριά της Δυτικής Αργιθέας. Οι δύο διαδρομές σμίγουν μετά από αρκετά χιλιόμετρα στο ύψος του ποταμού Αχελώου, στα όρια των νομών Αρτας και Καρδίτσας. Αν και μερικοί κακοτράχαλοι χωματόδρομοι ενώνουν την Ανατολική με τη Δυτική Αργιθέα, δεν υπάρχουν ασφαλείς οδικοί άξονες -ιδίως αυτήν την εποχή- που να συνδέουν άμεσα τις όμορες αυτές περιοχές. Ανατολική Αργιθέα: Ως το χωριό Πευκόφυτο (650 υψόμ.) θα φτάσετε σχετικά εύκολα. Από εδώ και πάνω αρχίζει η γερή ανάβαση που συνεχίζεται αδιάλειπτα μέχρι τον αυχένα Αγιος Νικόλαος ή Οξιά, σημείο που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.550, κατάφυτο από υπεραιωνόβιες οξιές. Αξίζει να σταθείτε για λίγο, να πάρετε μια ανάσα από τις στροφές, αλλά και να αγναντέψετε το πανόραμα των χιονισμένων βουνοκορφών. Η κατάβαση θα σας αποκαλύψει το μεγαλοχώρι Βλάσι, που απλώνει τα σπίτια του στην απότομη πλαγιά του βουνού Σχιζοκάραβο και σε ύψος 1.050 μέτρων. Με σύντομη παράκαμψη θα προσεγγίσετε το

Πετρίλο με τις επτά γειτονιές του και τις δροσερές του κρήνες. Στο πέτρινο σχολείο, ένα κτίσμα του 1884, στεγάστηκε το 1944 η Κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας με πρόεδρο τον ακαδημαϊκό Αλέξανδρο Σβώλο. Στη συνέχεια προσπερνάμε διασταυρώσεις που οδηγούν στα χωριά Δροσάτο, Φουντωτό, Λεοντίτο, Πετροχώρι, όλα «λημέρια» των κλεφτών του εικοσιένα, αλλά και ανταρτοχώρια της γερμανοϊταλικής κατοχής. Πληροφορίες για την περιοχή θα πάρετε από τον Απόστολο και τον Θωμά στο Δροσάτο, στην εξαιρετική ομώνυμη ταβέρνα που βρίσκεται επάνω στον δρόμο, σε σημείο με πανοραμική θέα. Επόμενη στάση η «αετοφωλιά» της Μονής Σπηλιάς. Το μοναστήρι ισορροπεί στην κορφή απόκρημνου βράχου, σε υψόμετρο 900 μέτρων. Οι δύο ναοί που βρίσκονται εδώ είναι κτίσματα του 1604 και του 1736. Ο μεγάλος ναός, αυτός της Ζωοδόχου Πηγής, είναι γνωστός και για το περίτεχνο, ξυλόγλυπτο, επιχρυσωμένο τέμπλο του 1779. Σε αυτό το ιστορικό μοναστήρι, ο πολέμαρχος τη Ρούμελης Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά τα πολεμικά του συμβούλια. Μετά τη Μονή Σπηλιάς ο δρόμος χειροτερεύει και το ταρακούνημα γίνεται ιδιαίτερα αισθητό. Παρ' όλα αυτά αξίζει να συνεχίσετε ώς τη γαλάζια κηλίδα της λίμνης Στε-

φανιάδας, που μοιάζει με όαση μέσα στην απόλυτη κυριαρχία των βράχων. Δυτική Αργιθέα: Πίσω στο Μουζάκι και πάλι. Αυτήν τη φορά επιλέγουμε πορεία προς τα χωριά της Δυτικής Αργιθέας. Από αυτό το σημείο αρχίζουν οι αλλεπάλληλες κορδέλες του δρόμου που θα σας φέρουν στην ανεμοδαρμένη ορεινή διάβαση και το διάσελο «Τύμπανο». Πρώτο χωριό που συναντάμε σε αυτόν το «γολγοθά» των στροφών είναι η Δρακότρυπα με την ιστορική Μονή της Αγίας Τριάδας. Ψηλότερα ο δρόμος περνά μέσα από το χωριό Αργιθέα -30 χλμ. από το Μουζάκι-, το παλιό Κνίσοβο, που σήμερα είναι ένας μικρός οικισμός χτισμένος 950 μ. ψηλά από τη θάλασσα, ανάμεσα στα κορφοβούνια της Καράβας (υψόμ. 2.184 ) και της Καραβούλας (υψόμ. 1862). Στην τοποθεσία Ελληνικά έχουν ανασκαφεί κιβωτιόσχημοι τάφοι, υπολείμματα της αρχαίας πρωτεύουσας των Αθαμάνων. Αμέσως μετά θα βρούμε το παρακλάδι (3 χλμ. με προσοχή λόγω κατολισθήσεων) που θα μας οδηγήσει στο χωριό Ανθηρό, με τα άφθονα τρεχούμενα νερά και τους παλιούς νερόμυλους. Αξιο αναφοράς είναι το Λαογραφικό - Εκκλησιαστικό Μουσείο του χωριού που με πολύ κόπο και μεράκι έστησε ο δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος. Στον δρόμο προς νομό Τρικάλων ανα-

Αγραφα, ασύλληπτη ομορφιά. Είναι κρίμα αυτό το μοναδικό τοπίο να το βεβηλώσουν οι βιομηχανικές αιολικές εγκαταστάσεις

Στο διάσελο της Οξιάς, κοντά στον ναΐσκο του Αγίου Νικολάου

ζητήστε το μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου Κατουσίου (17ος αι.). Στο βάθος της χαράδρας του Λιασκοβίτικου ρέματος στέκει το περίφημο πέτρινο γεφύρι του Πετρωτού (14ος αιώνας) και κοντά στο χωριό Καρυά το πέτρινο γεφύρι του Τρίζωλου (13ος αιώνας). Πληροφορίες για τα άφθονα πεζοπορικά μονοπάτια της περιοχής που πρόσφατα έχει σηματοδοτήσει και καθαρίσει ο ΕΟΣ Καρδίτσας θα βρείτε στο www. eoskarditsas.gr. Εν τω μεταξύ ο κεντρικός δρόμος που διατρέχει τα χωριά της Δυτικής Αργιθέας αρχίζει να στριφογυρνά ανάμεσα σε δρυοδάση και βραχοτόπια μέχρι να συναντήσει τον ποταμό Αχελώο. Ακούραστος στην προαιώνια καθορισμένη πορεία του, ο μεγάλος ποταμός της Ρούμελης λαμποκοπά με την ασημένια ράχη του στο φως του ήλιου. Δικαιολογημένα οι πρόγονοί μας λάτρευαν τον βασιλιά των ποταμών ως θεό, γιο του Ωκεανού, προικισμένο με πολλά θεϊκά χαρίσματα και δύναμη. Μόνο ο θρυλικός Ηρακλής τόλμησε να αναμετρηθεί μαζί του. Δυστυχώς, στο πλαίσιο του φαραωνικού έργου της εκτροπής του Αχελώου οι μπουλντόζες και τα τρυπάνια έχουν εδώ και χρόνια διαμορφώσει μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα στην τοπιογραφία της περιοχής.

Διαμονή Μουζάκι «Mouzaki Palace hotel and spa», τηλ. 24450 43450-2 http://www.mouzakipalace.com «Apolis club», τηλ. 24450 42672 www.apolisclub.info Πευκόφυτο Ξενοδοχείο «Κουτσικουρής», τηλ. 24450 42549 www.hotelkoutsikouris.gr Συνοικισμός Ραγάζια (κοντά στη Μονή Σπηλιάς)

Πετρίλο, θέα από την Αγία Παρασκευή στις βουνοπλαγιές των Αγράφων

ενοικιαζόμενα δωμάτια, τηλ. 24450 32020 (κ. Βάιος) Δρακότρυπα «Κεραμαριό», 8 ανεξάρτητα πέτρινα σπίτια, τηλ. 24450-61470 www.keramario.gr Ανθηρό, συνοικία Μεταμόρφωση Ξενώνας «Κατούσι», τηλ. 6986008569 (οπωσδήποτε πριν ξεκινήσετε επικοινωνήστε με τον ξενώνα)

Το χωριό Πευκόφυτο της Ανατολικής Αργιθέας

7-8 Δεκεμβρίου 2019 |

άσ ιs

Ορεινή Ναυπακτία: Ελατού - Ανω Χώρα

Τα χωριά που κολυμπούν στα… σύννεφα!

Το ελατοδάσος της Ελατούς φόρεσε τα χειμωνιάτικά του

α παράλια του Κορινθιακού κόλπου με το ήπιο κλίμα από τον ατίθασο ορεινό κόσμο των βουνών της Ναυπακτίας δεν απέχουν παρά μόλις 40 χιλιόμετρα! Φύγαμε λοιπόν για τα έλατα στις χιονισμένες ακρώρειες και τα χωριά που κολυμπούν στα… σύννεφα! Οι δρόμοι που συνδέουν την πόλη της Ναυπάκτου με τις ορεινές κοινότητες των αιτωλοακαρνανικών βουνών είναι στο σύνολό τους πλέον ασφάλτινοι. Ωστόσο οι απανωτές στροφές παραμένουν πάντα επικίνδυνες, όπως και οι παγίδες στο οδόστρωμα, ειδικά όταν έχει πέσει χιόνι. Γι’ αυτό, πριν πάρετε τον δρόμο των βουνών, θα πρέπει να έχετε ελέγξει το όχημά σας, να έχετε πάντα μαζί σας αλυσίδες (και να ξέρετε να τις φοράτε στα ελαστικά φυσικά). Ορεινή πανδαισία Αφήνουμε λοιπόν πίσω τη θάλασσα και την ιστορική καστροπολιτεία της Ναυπά-

κτου οδηγώντας προς την ανατολική έξοδο της πόλης και φτάνουμε εύκολα στο χωριό Κάτω Δάφνη όπου ο δρόμος διχάζεται. Μετά τη γέφυρα το αριστερό παρακλάδι κατευθύνεται προς Σίμο, Πλάτανο και τα άλλα χωριά του Εύηνου ποταμού. Εμείς συνεχίζουμε ευθεία όπως δείχνουν οι ταμπέλες για Λιμνίτσα, Τερψιθέα, Ελατού, Ανω Χώρα. Το υψόμετρο μεγαλώνει και οι στροφές πληθαίνουν, ταυτόχρονα όμως αλλάζει και η τοπιογραφία που εκδηλώνει με κάθε τρόπο τις ορεινές της διαθέσεις. Στα χίλια μέτρα ψηλά από τη θάλασσα πίσω από τις κορφές των ελάτων, κρυμμένη σε μια κατάφυτη μασχάλη των βουνών Κερασοβουνίου, θα δούμε να ξεπροβάλλουν τα σπίτια της Ελατούς (μέχρι το 1928 ονομαζόταν Ελετσού), που θεωρείται ένα από τα παλιότερα ιστορικά χωριά της Ορεινής Ναυπακτίας - απέχει από τη Ναύπακτο 45 χιλιόμετρα. Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Αποδοτοί, συγγενικό φύλο των αρχαίων Αιτωλών. Ομως οι εποικιστές της σημερινής Ελατούς ήρθαν εδώ στα τέλη

του 18ου αιώνα από τις αντικρινές ακτές του Μοριά. Η Ελατού διαθέτει έναν υπέροχο ξενώνα, κυριολεκτικά κρυμμένο μέσα στο δάσος, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εφαλτήριο για ενδιαφέρουσες εκδρομές αλλά και σύντομες πεζοπορικές εξορμήσεις. Ο δρόμος διασχίζει την Ελατού και συνεχίζει με αρκετές στροφές μέσα από μια διαδρομή μοναδικής φυσικής αξίας που διατρέχει απίστευτο ελατοδάσος, για τις γειτονιές της Ανω και Κάτω Χώρας. Ανω Χώρα, παρέα με τα έλατα Η Ανω Χώρα από την πρώτη στιγμή αιχμαλωτίζει το βλέμμα με το μέγεθός της και τα καλοστεκούμενα σπίτια της, καθώς τα αραδιάζει σε ύψος 1.100 μέτρων στη ράχη της δασωμένης πλαγιάς. Χαμηλότερα προς την κοίτη του ποταμού απλώνονται κρυμμένες μέσα σε μια ποικιλία δέντρων οι γειτονιές της Κάτω Χώρας.

Το παλιό όνομα της Ανω Χώρας ήταν Μεγάλη Λομποντίνα και ήταν το μεγαλύτερο από τα χωριά των Κραβάρων όπως ονομαζόταν η περιοχή επί Τουρκοκρατίας. Στην πλατεία της ξεχωρίζει επιβλητικός ο ναός της Αγ. Παρασκευής με τα δύο καμπαναριά του και σε ελάχιστη απόσταση, μουσειακό είδος πια, το λεωφορείο της γραμμής, η παλιά Μercedes, που μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80 εκτελούσε το περιπετειώδες ταξίδι από τη Ναύπακτο προς τα ορεινά χωριά. Ο κεντρικός δρόμος που διασχίζει το χωριό είναι ιδανικός για σεργιάνι καθώς δεξιά και αριστερά, ανάμεσα στα παλιά σπίτια της αγοράς, έχουν δημιουργηθεί μικρά «ζεστά» μαγαζιά για να απολαύσετε το φαγητό σας πλάι την πυρακτωμένη ξυλόσομπα και πολύχρωμα καφέ με χαλαρή μουσική και ανάλογη ατμόσφαιρα. Οι γύρω γειτονιές, το διαμορφωμένο μονοπάτι που οδηγεί στην κοίτη του ποταμού, αλλά και τα βατά πεζοπορικά μονοπάτια που καταλήγουν σε σημεία θέας και

άσ ιs

| 7-8 Δεκεμβρίου 2019

Διαμονή Ελατού Ξενώνας και εστιατόριο «Ελατού», τηλ. 26340 53000, www.hotel-elatou.gr Ανω Χώρα «Village inn», υπό νέα διεύθυνση, με ποιοτικές υπηρεσίες, τηλ. 26340 41433 www.village-inn.gr «Το Κανναβέικο», τηλ. 26340 41077, 26101 www.kannaveiko.gr «Αλθαία», τηλ. 26340 26438, www.althaiahotel.gr «Το Πανδοχείο της Ρίνας», τηλ. 6944667860, www.rina.gr

Βιαστικές ομίχλες σκεπάζουν τις γειτονιές της Ελατούς

Εντυπωσιακό τοπίο στην ορεινή Ναυπακτία

Ανω Χώρα, λίγο πριν την επισκεφθούν τα χιόνια

εξοχικές τοποθεσίες καθιστούν την Ανω Χώρα έναν τόπο όπου πραγματικά μπορείς εύκολα και ξεκούραστα να απολαύσεις την παρθένα ορεινή φύση. Για πιο ψαγμένους και έμπειρους πεζοπόρους, προτεινόμενο είναι το «μονοπάτι του Ηρακλή», που πήρε την ονομασία αυτή καθώς σύμφωνα με τη μυθολογία το χρησιμοποίησε ο μυθικός ήρωας για να πάει από την Πελοπόννησο στην πόλη Πλεύρωνα της Αιτωλίας. Τμήμα του συνδέει τα χωριά Ανω Χώρα και Αμπελακιώτισσα, περνώντας μέσα από την πανέμορφη χαράδρα την οποία διατρέχει ο ποταμός Κάκαβος. Πληροφορίες για την κατάσταση του μονοπατιού αυτή την εποχή και σχετικές οδηγίες θα σας δώσουν στα ξενοδοχεία της Ανω Χώρας. Εκδρομή στα Κρυονέρια και την Αμπελακιώτισσα Από την Ανω Χώρα, διανύοντας όχι περισσότερα από 15 χιλιόμετρα, θα προσεγγίσετε το χωριό Αμπελακιώτισσα, όπου

θα επισκεφθείτε το ομώνυμο μοναστήρι που χτίστηκε το 1455 σε απόμερη ορεινή τοποθεσία. Μια άλλη θαυμάσια αλλά άκρως ορεινή διαδρομή είναι αυτή που οδηγεί από την Ανω Χώρα στα Κρυονέρια, το ψηλότερο χωριό της περιοχής. Ο δρόμος, σχετικά στενός, με άφθονα ζιγκ-ζαγκ, ελίσσεται μέσα από αρχέγονα ελατοδάση, όμως χρειάζεται προσοχή -παρόλο που εκχιονίζεται συχνάμετά από χιονόπτωση. Τα Κρυονέρια βρίσκονται σκαρφαλωμένα σε ύψος 1.250 μέτρων στα απόκρημνα πρανή του βουνού Φτερόπυργος και λόγω προσανατολισμού έχουν το προνόμιο να απολαμβάνουν ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα της ορεινής Ελλάδας. Αξιόλογο εδώ είναι το Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζεται στο νεόχτιστο εκπολιτιστικό κέντρο «Δαμιανός» (θα ανοίξουν για να το επισκεφθείτε αν το ζητήσετε). Πανέμορφη είναι η διαδρομή Κρυονέρια – Περδικόβρυση (χωματόδρομος υπό ασφαλτόστρωση, 11 χιλιόμετρα). Από Περ-

δικόβρυση (παλιότερα Σινίστα) ασφάλτινος πλέον δρόμος οδηγεί στη νεότευκτη λίμνη του Εύηνου (δυτικά) ή στην Αρτοτίνα και το Λιδορίκι (ανατολικά). Βέβαια, οι παραπάνω διαδρομές, καθώς είναι αρκετά απόμακρες, δεν εκχιονίζονται εύκολα και αν έχει προηγηθεί χιονόπτωση, καλό θα ήταν να μην τις ακολουθήσετε. Μια ιστορία από τα… Κράβαρα Κατά την Τουρκοκρατία όλη η ορεινή δυσπρόσιτη περιοχή της Ναυπακτίας ήταν γνωστή με την ονομασία Κράβαρα. Οι Κραβαρίτες ήταν σκληροτράχηλοι δουλευτά-

δες της γης, δάμασαν και καλλιέργησαν τον άγονο τόπο τους στήνοντας παντού λίθινες πεζούλες για να συγκρατήσουν το λιγοστό χώμα, ασχολούνταν επίσης με την κτηνοτροφία, την υλοτομία και τη γεωργία. Ομως εκτός από αυτά τα επαγγέλματα, αρκετοί άκληροι και πάμφτωχοι κάτοικοι των γύρω χωριών ασκούσαν συστηματικά και αυτό της… επαιτείας! Με λίγα λόγια, για να επιβιώσουν σε έναν τόπο που δεν μπορούσε να συντηρήσει αδύναμους έγιναν κατ’ επάγγελμα ζητιάνοι, όπως πολύ γλαφυρά διηγείται ο Καρκαβίτσας στη γνωστή νουβέλα του «Ο ζητιάνος». Με τα χρόνια μάλιστα, μετεξέλιξαν την «τέχνη» τους σε τέτοιο βαθμό που έφτασαν να έχουν τη δική τους συνθηματική γλώσσα, τα λεγόμενα «μπολιάρικα», για να συνεννοούνται μεταξύ τους! Με την πάροδο του χρόνου στήθηκε ένας ολόκληρος μύθος γύρω από αυτήν την ιδιαίτερη περιοχή, ο οποίος σύντομα πήρε διαστάσεις υπερβολής, ταυτίζοντας το σύνολο των φτωχών αλλά περήφανων αυτών ορεσίβιων ανθρώπων με τη ζητιανιά.