Η εξεταστέα ύλη της Γ' Λυκείου για το έτος 2019-2020 by Εφημερίδα των Συντακτών

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΑΛΛΑΓΕΣ Πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων σχολικού έτους 2019-2020

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΟΜΑΔΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 1. ΒΙΟΛΟΓΙΑ (αλλαγή: αφαίρεση ΚΕΦ. 10) 2. ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ (αλλαγή: αφαίρεση παράγραφος 3.4, πρόσθεση αλογονοφορμικής, αλλαγή σειράς κεφαλαίων/ 1ο: Κεφάλαιο 1. ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ - ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ) 3. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 4. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 5. ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ 6. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (αλλαγή: αφαίρεση ΚΕΦ. 6) 7. ΙΣΤΟΡΙΑ (αλλαγή: αφαίρεση παράγραφος Δ από κεφάλαιο IV ) 8. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΑ & ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ) ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΑ ΑΝΑΡΤΗΘΕΙ Η ΥΛΗ ΟΠΩΣ ΕΧΕΙ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΣΤΑΛΕΙ ΣΤΟ ΥΠΠΕΘ. Στο παρόν επισυνάπτεται και η συνοπτική και η αναλυτική μορφή. 9. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΑ ΑΝΑΡΤΗΘΕΙ Η ΥΛΗ ΟΠΩΣ ΕΧΕΙ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΣΤΑΛΕΙ ΣΤΟ ΥΠΠΕΘ. Στο παρόν επισυνάπτεται και η συνοπτική και η αναλυτική μορφή. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 10. ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ 11. ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ 12. ΛΑΤΙΝΙΚΑ 13. ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ (ΔΕΝ ΔΙΝΕΤΑΙ ΔΙΔΑΚΤΕΑ/ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ)

Επεξήγηση συμβόλων:   

ΚΟΙΝΗ ΥΛΗ ΚΑΙ ΤΟ 2018-19 ΚΑΙ ΤΟ 2019-20 ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ 2018-29 ΚΑΙ ΔΕΝ ΣΥΜΠΕΡΙΕΛΗΦΘΗ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ 2019-20 ΝΕΑ ΥΛΗ ΤΟ 2019-20

ΔΩ=Διδακτικές Ώρες Π=Μάθημα Ομάδας προσανατολισμού ΓΠ= Μάθημα Γενικής Παιδείας Επιλογής=Μάθημα Επιλογής

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 01– ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΒΙΟΛΟΓΙΑ», της Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20

«Βιολογία» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Γενικής Παιδείας των Αδαμαντιάδου Σ. κ.ά., όπως αυτό αναμορφώθηκε από τους Καλαϊτζιδάκη Μ. και Πανταζίδη Γ. «Βιολογία» της Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών των Αλεπόρου-Μαρίνου Β., Αργυροκαστρίτη Α., Κομητοπούλου Α., Πιαλόγλου Π., Σγουρίτσα Β.

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

ΔΩ:

4 (2 ΓΠ+2Π)

ΔΩ: 6

Από το βιβλίο: «Βιολογία» της Γ΄ τάξης

Γενικού Λυκείου Γενικής Παιδείας των Αδαμαντιάδου Σ. κ.ά., όπως αυτό αναμορφώθηκε από τους Καλαϊτζιδάκη Μ. και Πανταζίδη Γ.

Κεφάλαιο 1 Άνθρωπος και Υγεία

1.1 Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου. 1.2 Μικροοργανισμοί 1.2.1 Κατηγορίες παθογόνων μικροοργανισμών (εκτός ο «Πολλαπλασιασμός των ιών») 1.2.2 Μετάδοση και αντιμετώπιση των παθογόνων μικροοργανισμών. 1.3 Μηχανισμοί άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού – Βασικές αρχές ανοσίας 1.3.1 Μηχανισμοί μη ειδικής άμυνας 1.3.2 Μηχανισμοί ειδικής άμυνας – Ανοσία 1.3.3 Προβλήματα στη δράση του ανοσοβιολογικού συστήματος 1.3.4 Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (AIDS) 1.5 Ουσίες που προκαλούν εθισμό.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Κεφάλαιο 2 - Άνθρωπος και Περιβάλλον

2.1 Η έννοια του οικοσυστήματος 2.1.1 Χαρακτηριστικά οικοσυστημάτων 2.2 Ροή Ενέργειας 2.2.1 Τροφικές αλυσίδες και τροφικά πλέγματα 2.2.2 Τροφικές πυραμίδες και τροφικά επίπεδα 2.3 Βιογεωχημικοί κύκλοι 2.3.1 Ο κύκλος του άνθρακα 2.3.2 Ο κύκλος του αζώτου 2.3.3 Ο κύκλος του νερού 2.4.3 Ερημοποίηση 2.4.4 Ρύπανση (εκτός: Ρύπανση του εδάφους και Ηχορρύπανση)

Κεφάλαιο 3 – Εξέλιξη

3.1 Εισαγωγή 3.1.1 Ταξινόμηση των οργανισμών και εξέλιξη 3.1.2 Η θεωρία του Λαμάρκ 3.1.3 Η θεωρία της Φυσικής Επιλογής 3.1.4 Μερικές χρήσιμες αποσαφηνίσεις στη θεωρία της φυσικής επιλογής 3.1.5 Η φυσική επιλογή εν δράσει 3.2 Η σύγχρονη σύνθεση 3.2.1 Οι παράγοντες που διαμορφώνουν την εξελικτική πορεία 3.4 Η εξέλιξη του ανθρώπου 3.4.1 Το γενεαλογικό μας δέντρο 3.4.2 Η εμφάνιση των Θηλαστικών και των Πρωτευόντων 3.4.3 Τα χαρακτηριστικά των Πρωτευόντων 3.4.5 Η εμφάνιση των Ανθρωπιδών 3.4.6 Οι πρώτοι άνθρωποι 3.4.7 Μόνο το απόσπασμα «Όπως σε κάθε βιολογικό είδος με μεγάλη εξάπλωση, … στη συχνότητα εμφάνισης των αλληλόμορφων».

3.1 Εισαγωγή 3.1.1 Ταξινόμηση των οργανισμών και εξέλιξη 3.1.2 Η θεωρία του Λαμάρκ 3.1.3 Η θεωρία της Φυσικής Επιλογής 3.1.4 Μερικές χρήσιμες αποσαφηνίσεις στη θεωρία της φυσικής επιλογής 3.1.5 Η φυσική επιλογή εν δράσει 3.2 Η σύγχρονη σύνθεση 3.2.1 Οι παράγοντες που διαμορφώνουν την εξελικτική πορεία 3.3 Τι είναι η φυλογένεση και από πού αντλούμε σχετικά στοιχεία 3.4 Η εξέλιξη του ανθρώπου 3.4.1 Το γενεαλογικό μας δέντρο 3.4.2 Η εμφάνιση των Θηλαστικών και των Πρωτευόντων 3.4.3 Τα χαρακτηριστικά των Πρωτευόντων 3.4.5 Η εμφάνιση των Ανθρωπιδών 3.4.6 Οι πρώτοι άνθρωποι 3.4.7 Η ποικιλομορφία στους ανθρώπινους πληθυσμούς

Από το βιβλίο: «Βιολογία» της Ομάδας

Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών των Αλεπόρου-Μαρίνου Β., Αργυροκαστρίτη Α., Κομητοπούλου Α., Πιαλόγλου Π., Σγουρίτσα Β.

Κεφάλαιο 1 «Το γενετικό υλικό»

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ Κεφάλαιο 2 «Αντιγραφή, έκφραση και ρύθμιση της γενετικής πληροφορίας» Κεφάλαιο 4 «Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA» Κεφάλαιο 5 «Μενδελική κληρονομικότητα» Κεφάλαιο 6 «Μεταλλάξεις» Κεφάλαιο 7 «Αρχές και μεθοδολογία της Βιοτεχνολογίας» εκτός από την ενότητα «Η παραγωγή της πενικιλίνης αποτελεί σημαντικό σταθμό στην πορεία της Βιοτεχνολογίας» Κεφάλαιο 8 «Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στην Ιατρική» εκτός από τις ενότητες «Εμβόλια» και «Αντιβιοτικά». Κεφάλαιο 9 «Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στη γεωργία και την κτηνοτροφία».

Κεφάλαιο 2 «Αντιγραφή, έκφραση και ρύθμιση της γενετικής πληροφορίας» Κεφάλαιο 4 «Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA» Κεφάλαιο 5 «Μενδελική κληρονομικότητα» Κεφάλαιο 6 «Μεταλλάξεις» Κεφάλαιο 7 «Αρχές και μεθοδολογία της Βιοτεχνολογίας» εκτός από την ενότητα «Η παραγωγή της πενικιλίνης αποτελεί σημαντικό σταθμό στην πορεία της Βιοτεχνολογίας» Κεφάλαιο 8 «Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στην Ιατρική» εκτός από τις ενότητες «Εμβόλια» και «Αντιβιοτικά». Κεφάλαιο 9 «Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στη γεωργία και την κτηνοτροφία». Κεφάλαιο 11 «Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στην προστασία του περιβάλλοντος»

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 02- ΦΥΣΙΚΗ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΦΥΣΙΚΗ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20

ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ εκδ. 2018 των Ιωάννου Α., Ντάνου Γ. κ.ά.

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (κεφάλαιο 4) εκδ. 2013 των Βλάχου Ι., Γραμματικάκη Ι. κ.ά. και Αλεξάκη Ν., Αμπατζή Στ. κ.ά. ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (κεφάλαιο 5) εκδ. 2013 των Ιωάννου Α., Ντάνου Γ. κ.ά. ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ εκδ. 2018 των Ιωάννου Α., Ντάνου Γ. κ.ά.

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19 ΔΩ:

3Π

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20 ΔΩ: 6 Από το βιβλίο: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (κεφάλαιο 4) εκδ. 2013 των Βλάχου Ι., Γραμματικάκη Ι. κ.ά. και Αλεξάκη Ν., Αμπατζή Στ. κ.ά.

4.1 Μαγνητικό πεδίο (εκτός από τις παραγράφους γ) «Πού οφείλονται οι μαγνητικές ιδιότητες των σωμάτων» και δ) «Τρόποι μαγνήτισης υλικών) 4.2 Μαγνητικό πεδίο ρευματοφόρων αγωγών 4.3 Ηλεκτρομαγνητική δύναμη 4.4 Η ύλη μέσα στο μαγνητικό πεδίο 4.6 Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή Από το βιβλίο: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (κεφάλαιο 5) εκδ. 2013 των Ιωάννου Α., Ντάνου Γ. κ.ά.

Από το βιβλίο: ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ

5-6 Στρεφόμενο πλαίσιο- εναλλασσόμενη τάση 5-7 Εναλλασσόμενο ρεύμα 5-8 Ενεργός ένταση – Ενεργός τάση 5-9 Ο νόμος του Joule – Ισχύς του εναλλασσόμενου ρεύματος Από το βιβλίο: ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ

ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ εκδ. 2018 των Ιωάννου Α., Ντάνου Γ. κ.ά.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ 1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ – ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ 1.1 Εισαγωγή 1.2 Περιοδικά φαινόμενα 1.3 Απλή αρμονική ταλάντωση 1.5 Φθίνουσες ταλαντώσεις (εκτός από «Β. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ») (εκτός από «Β. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ») 1.6 Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις (εκτός από «Β. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ»), από την 1-6β: Μόνο τις εφαρμογές του συντονισμού στις μηχανικές ταλαντώσεις 1.7 Σύνθεση ταλαντώσεων

1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ – ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ 1.1 Εισαγωγή 1.2 Περιοδικά φαινόμενα 1.3 Απλή αρμονική ταλάντωση 1.5 Φθίνουσες ταλαντώσεις (εκτός από «Β. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ») (εκτός από «Β. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ») 1.6 Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις (εκτός από «Β. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ»), από την 1-6β: Μόνο τις εφαρμογές του συντονισμού στις μηχανικές ταλαντώσεις 1.7 Σύνθεση ταλαντώσεων

2. ΚΥΜΑΤΑ 2.1 Εισαγωγή. 2.2 Μηχανικά κύματα. 2.3 Επαλληλία ή υπέρθεση κυμάτων. 2.4 Συμβολή δύο κυμάτων στην επιφάνεια υγρού. 2.5 Στάσιμα κύματα. 3. ΡΕΥΣΤΑ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ

3. ΡΕΥΣΤΑ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ

3.1 Εισαγωγή 3.2 Υγρά σε ισορροπία 3.3 Ρευστά σε κίνηση 3.4 Διατήρηση της ύλης και εξίσωση συνέχειας 3.5 Διατήρηση της ενέργειας και εξίσωση Bernoulli. Εξαιρούνται οι εφαρμογές 3.1 και 3.3 3.6 Η τριβή στα ρευστά. Εξαιρούνται οι δραστηριότητες καθώς και οι ασκήσεις: 11, 13, 14, 22

4. ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

4.1 Εισαγωγή. 4.2 Οι κινήσεις των στερεών σωμάτων. 4.3 Ροπή δύναμης. 4.4 Ισορροπία στερεού σώματος. 4.5 Ροπή αδράνειας. 4.6 Θεμελιώδης νόμος της στροφικής κίνησης. 4.7 Στροφορμή. 4.8 Διατήρηση της στροφορμής.

Εξαιρούνται οι δραστηριότητες καθώς και οι ασκήσεις: 11, 13, 14, 22, 30

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ 4.9 Κινητική ενέργεια λόγω περιστροφής. 4.10 Έργο κατά τη στροφική κίνηση.

4.9 Κινητική ενέργεια λόγω περιστροφής. 4.10 Έργο κατά τη στροφική κίνηση. Εξαιρούνται οι ασκήσεις 25, 70

5. ΚΡΟΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ

5.1 Εισαγωγή. 5.2 Κρούσεις. 5.3 Κεντρική ελαστική κρούση δύο σφαιρών. 5.4 Ελαστική κρούση σώματος με άλλο ακίνητο πολύ μεγάλης μάζας. 5.9 Φαινόμενο Dοppler.

5.1 Εισαγωγή. 5.2 Κρούσεις. 5.3 Κεντρική ελαστική κρούση δύο σφαιρών. 5.4 Ελαστική κρούση σώματος με άλλο ακίνητο πολύ μεγάλης μάζας. 5.8 Προώθηση του πυραύλου Εξαιρούνται οι ασκήσεις 46,49

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 03– ΧΗΜΕΙΑ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΧΗΜΕΙΑ», της Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20

ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ Γενικού Λυκείου (Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών ) των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη

ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ Γενικού Λυκείου (Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών ) των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη ΧΗΜΕΙΑ Β΄ Γενικού Λυκείου (Θετικής Κατεύθυνσης) των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη (ΕΚΔΟΣΗ 2009)

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

ΔΩ:

3Π

Από το Βιβλίο: ΧΗΜΕΙΑ Β΄ Γενικού Λυκείου (Θετικής Κατεύθυνσης) των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη (ΕΚΔΟΣΗ 2009)

ΔΩ: 6 Από το Βιβλίο: ΧΗΜΕΙΑ Β΄ Γενικού Λυκείου (Θετικής Κατεύθυνσης) των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη (ΕΚΔΟΣΗ 2009) Κεφάλαιο 1. ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ - ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 1.1«Διαμοριακές δυνάμεις - Μεταβολές φυσικών καταστάσεων - Νόμος μερικών πιέσεων» ΕΚΤΟΣ από την υποενότητα «Μεταβολές κατάστασης της ύλης» και την υποενότητα «Αέρια – Νόμος μερικών πιέσεων του Dalton» 1.2«Προσθετικές ιδιότητες διαλυμάτων», ΜΟΝΟ η υποενότητα «Ώσμωση και Ωσμωτική πίεση», χωρίς την «αντίστροφη ώσμωση»

Από το βιβλίο: ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ Γενικού Λυκείου

(Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών

) των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη

Κεφάλαιο 2. «ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ»

2.1 «Μεταβολή ενέργειας κατά τις χημικές μεταβολές. Ενδόθερμες-εξώθερμες αντιδράσεις Θερμότητα αντίδρασης ενθαλπία»

2.1 «Μεταβολή ενέργειας κατά τις χημικές μεταβολές. Ενδόθερμες-εξώθερμες αντιδράσεις Θερμότητα αντίδρασης ενθαλπία» «Ενθαλπία αντίδρασης – ΔΗ», «Πρότυπη ενθαλπία αντίδρασης, ΔΗ0» ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ τις υποενότητες: «Πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού, ΔΗ0f», «Πρότυπη ενθαλπία καύσης , ΔΗ0c», «Πρότυπη ενθαλπία εξουδετέρωση, ΔΗ0n», «Πρότυπη ενθαλπία διάλυσης, ΔΗ0sol» και «Ενθαλπία δεσμού, ΔΗ0B».

ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ τις υποενότητες: «Ενθαλπία αντίδρασης – ΔΗ», «Πρότυπη ενθαλπία αντίδρασης, ΔΗ0», «Πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού, ΔΗ0f», «Πρότυπη ενθαλπία καύσης , ΔΗ0c», «Πρότυπη ενθαλπία εξουδετέρωση, ΔΗ0n», «Πρότυπη ενθαλπία διάλυσης, ΔΗ0sol» και «Ενθαλπία δεσμού, ΔΗ0B».

2.2 «Θερμιδομετρία – Νόμοι θερμοχημείας», ΜΟΝΟ την υποενότητα «Νόμοι Θερμοχημείας»

Κεφάλαιο 3. «ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ»

3.1 «Γενικά για τη χημική κινητική και τη χημική αντίδραση - Ταχύτητα αντίδρασης» μέχρι και το 1ο Παράδειγμα με την Εφαρμογή του. 3.2 «Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα αντίδρασης. Καταλύτες»

Κεφάλαιο 4. «ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ»

4.1 «Έννοια χημικής ισορροπίας-Απόδοση αντίδρασης» 4.2. «Παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση χημικής ισορροπίας – Αρχή Le Chatelier» 4.3 «Σταθερά χημικής ισορροπίας Kc – Kp»

4.1 «Έννοια χημικής ισορροπίας-Απόδοση αντίδρασης» 4.2. «Παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση χημικής ισορροπίας – Αρχή Le Chatelier» 4.3 «Σταθερά χημικής ισορροπίας Kc – Kp» «Προς ποια κατεύθυνση κινείται μια αντίδραση;»)

ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ τις υποενότητες: «Κινητική απόδειξη του νόμου χημικής ισορροπίας»,

«Σταθερά χημικής ισορροπίας - Κp », «Σχέση που συνδέει την Κp με την Κc », «Προς ποια κατεύθυνση κινείται μία αντίδραση;» Παρατήρηση: Δεν θα διδαχθούν τα παραδείγματα και οι ασκήσεις που απαιτούν γνώση της έννοιας μερική πίεση αερίου και του Νόμου μερικών πιέσεων του Dalton.

«Σταθερά χημικής ισορροπίας - Κp », «Σχέση που συνδέει την Κp με την Κc », Παρατήρηση: Δεν θα διδαχθούν τα παραδείγματα και οι ασκήσεις που απαιτούν γνώση της έννοιας μερική πίεση αερίου και του Νόμου μερικών πιέσεων του Dalton.

Κεφάλαιο 5. «ΟΞΕΑ – ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΟΝΤΙΚΗ Κεφάλαιο 5. «ΟΞΕΑ – ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΟΝΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ» ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ» 5.1. «Οξέα – Βάσεις» 5.2. «Ιοντισμός οξέων – βάσεων» ΕΚΤΟΣ από την υποενότητα «Ισχύς οξέων – βάσεων και μοριακή δομή 5.3. «Ιοντισμός οξέων – βάσεων και νερού – pH» 5.4. «Επίδραση κοινού ιόντος» 5.5. «Ρυθμιστικά διαλύματα» 5.6 «Δείκτες – ογκομέτρηση»

5.1. «Οξέα – Βάσεις» 5.2. «Ιοντισμός οξέων – βάσεων» «Ισχύς οξέων – βάσεων και μοριακή δομή»

5.3. «Ιοντισμός οξέων – βάσεων και νερού – pH» 5.4. «Επίδραση κοινού ιόντος» 5.5. «Ρυθμιστικά διαλύματα» 5.6 «Δείκτες – ογκομέτρηση»

Κεφάλαιο 6. «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ & ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ»

6.1. «Τροχιακό – Κβαντικοί αριθμοί» 6.2. «Αρχές δόμησης πολυηλεκτρονικών ατόμων» 6.3 «Δομή περιοδικού πίνακα (τομείς s,p,d,f) – Στοιχεία μετάπτωσης» 6.4. «Μεταβολή ορισμένων περιοδικών ιδιοτήτων» ΕKTΟΣ από την υποενότητα «Ηλεκτροσυγγένεια»

Κεφάλαιο 1. «ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ – ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ»

1.1 «Αριθμός οξείδωσης. Οξείδωση – Αναγωγή» 1.2 «Κυριότερα οξειδωτικά –αναγωγικά. Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής» ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ: - την υποενότητα «Συμπλήρωση αντιδράσεων οξειδοαναγωγής» με εξαίρεση τη «Μέθοδο μεταβολής του

1.1 «Αριθμός οξείδωσης. Οξείδωση – Αναγωγή» 1.2 «Κυριότερα οξειδωτικά –αναγωγικά. Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής» «Μέθοδος μεταβολής του αριθμού οξείδωσης» «Παραδείγματα οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων», (με δεδομένα τα αντιδρώντα και προϊόντα)

αριθμού οξείδωσης» η οποία είναι εντός ύλης και - την υποενότητα «Παραδείγματα οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων» με εξαίρεση τα: 1) Οξείδωση ΝΗ3 από CuO, 4) Οξείδωση CO από KMnO4 παρουσία H2SO4 και 5) Οξείδωση FeCl2 από K2Cr2O7 παρουσία HCl τα οποία είναι εντός ύλης.

1.3 «Ηλεκτροχημεία Αγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος Ηλεκτρόλυση - Μηχανισμός – Εφαρμογές»

Κεφάλαιο 7. «ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ»

7.1 «Δομή οργανικών ενώσεων - Διπλός και τριπλός δεσμός- Επαγωγικό φαινόμενο» ΕKTΟΣ ΑΠΟ: την υποενότητα «Επαγωγικό φαινόμενο» 7.3 «Κατηγορίες οργανικών αντιδράσεων και μερικοί μηχανισμοί οργανικών αντιδράσεων» ΕΚΤΟΣ από «Η αλογόνωση των αλκανίων», «Η αρωματική υποκατάσταση» και «Μερικοί μηχανισμοί οργανικών αντιδράσεων» 7.4 «Οργανικές συνθέσεις - Διακρίσεις» ΕΚΤΟΣ την υποενότητα «Οργανικές συνθέσεις» της παρ. με εξαίρεση την αλογονοφορμική αντίδραση

ΕΚΤΟΣ η υποενότητα «Εφαρμογές»

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 04-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20

1.«ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ» Γ΄ τάξης Ενιαίου Λυκείου, Θετική και Τεχνολογική Κατεύθυνση των Ανδρεαδάκη Σ. κ.ά. 2.«Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Λ. Αδαμόπουλου κ.ά.

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

ΔΩ: 7 (2 ΓΠ+5Π) Από το βιβλίο: «ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ» Γ΄ τάξης

ΔΩ: 6 Από το βιβλίο: «ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ» Γ΄ τάξης

Ενιαίου Λυκείου, Θετική και Τεχνολογική Κατεύθυνση των Ανδρεαδάκη Σ. κ.ά.

Κεφάλαιο 1: Όριο -Συνέχεια συνάρτησης

Παρ. 1.1 Πραγματικοί αριθμοί. Παρ. 1.2 Συναρτήσεις. Παρ. 1.3 Μονότονες συναρτήσειςΑντίστροφη συνάρτηση. Παρ. 1.4 Όριο συνάρτησης στο Χ0 Παρ. 1.5 Ιδιότητες των ορίων, χωρίς τις αποδείξεις της υποπαραγράφου "Τριγωνομετρικά όρια" Παρ. 1.6 Μη πεπερασμένο όριο στο Χο. Παρ. 1.7 Όρια συνάρτησης στο άπειρο. Παρ. 1.8 Συνέχεια συνάρτησης.

Κεφάλαιο 2: Διαφορικός Λογισμός

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Παρ. 2.1 Η έννοια της παραγώγου, χωρίς την υποπαράγραφο "Κατακόρυφη εφαπτομένη" Παρ. 2.2 Παραγωγίσιμες συναρτήσειςΠαράγωγος συνάρτηση (χωρίς τις αποδείξεις των τύπων (ημχ)΄=συνχ και (συνχ)΄=-ημχ) Παρ. 2.3 Κανόνες παραγώγισης, χωρίς την απόδειξη του θεωρήματος που αναφέρεται στην παράγωγο γινομένου συναρτήσεων. Παρ. 2.4 Ρυθμός μεταβολής. Παρ. 2.5 Θεώρημα Μέσης Τιμής Διαφορικού Λογισμού. Παρ. 2.6 Συνέπειες του Θεωρήματος Μέσης Τιμής. Παρ. 2.7 Τοπικά ακρότατα συνάρτησης, χωρίς το τελευταίο θεώρημα (κριτήριο της 2ης παραγώγου). Παρ. 2.8 Κυρτότητα - Σημεία καμπής συνάρτησης. (Θα μελετηθούν μόνο οι συναρτήσεις που είναι δύο, τουλάχιστον, φορές παραγωγίσιμες στο εσωτερικό του πεδίου ορισμού τους). Παρ. 2.9 Ασύμπτωτες - Κανόνες De l’ Hospital. Παρ. 2.10 Μελέτη και χάραξη της γραφικής παράστασης μιας συνάρτησης.

Κεφάλαιο 3: Ολοκληρωτικός Λογισμός

Παρ. 3.1 Αόριστο ολοκλήρωμα. (Μόνο η υποπαράγραφος "Αρχική συνάρτηση" που θα συνοδεύεται από πίνακα παραγουσών συναρτήσεων ο οποίος θα περιλαμβάνεται στις διδακτικές οδηγίες)

Παρ. 3.4 Ορισμένο ολοκλήρωμα

Παρ. 3.5. Η συνάρτηση

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Υπόδειξη - οδηγία:

Η εισαγωγή της συνάρτησης

γίνεται για να αποδειχθεί το Θεμελιώδες Θεώρημα του ολοκληρωτικού λογισμού και να αναδειχθεί η σύνδεση του Διαφορικού με τον Ολοκληρωτικό Λογισμό.

Για το λόγο αυτό δεν θα διδαχθούν εφαρμογές και ασκήσεις που αναφέρονται στη συνάρτηση

και γενικότερα στη

συνάρτηση

Παρ. 3.7 Εμβαδόν επιπέδου χωρίου, χωρίς την εφαρμογή 3.

Από το βιβλίο: «Μαθηματικά και Στοιχεία Από το βιβλίο: «Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Λ. Αδαμόπουλου κ.ά.

Στατιστικής» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Λ. Αδαμόπουλου κ.ά. Κεφάλαιο 1. Διαφορικός Λογισμός Παρ. 1.1. Συναρτήσεις. Παρ. 1.2. Η έννοια της παραγώγου. Παρ. 1.3. Παράγωγος συνάρτησης Παρ. 1.4 Εφαρμογές των Παραγώγων, χωρίς το κριτήριο της 2ης παραγώγου.

Κεφάλαιο 2. Στατιστική

Παρ. 2.1 Βασικές έννοιες Παρ. 2.2 Παρουσίαση Στατιστικών Δεδομένων, χωρίς την υποπαράγραφο « Κλάσεις άνισου πλάτους». Παρ. 2.3 Μέτρα Θέσης και Διασποράς (συμπεριλαμβανομένων των «Σταθμικός Μέσος» και « Συντελεστής Μεταβολής»), χωρίς τις υποπαραγράφους: «Εκατοστημόρια», «Επικρατούσα τιμή» και «Ενδοτεταρτημοριακό εύρος».

Παρ. 2.1 Βασικές έννοιες Παρ. 2.2 Παρουσίαση Στατιστικών Δεδομένων, χωρίς την υποπαράγραφο « Κλάσεις άνισου πλάτους». Παρ. 2.3 Μέτρα Θέσης και Διασποράς, χωρίς τις υποπαραγράφους: «Σταθμικός Μέσος», «Εκατοστημόρια», « Επικρατούσα τιμή σε ομαδοποιημένα δεδομένα», «Ενδοτεταρτημοριακό εύρος» και «Συντελεστής Μεταβολής». 3

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Κεφάλαιο 3. Πιθανότητες

Παρ. 3.1 Δειγματικός ΧώροςΕνδεχόμενα. Παρ. 3.2 Έννοια της Πιθανότητας. (Συμπερλαμβανομένων των: εφαρμογή 3 της σελίδας 153 και ασκήσεις 4,5,6 της σελίδας 156).

Παρ. 3.1 Δειγματικός ΧώροςΕνδεχόμενα. Παρ. 3.2 Έννοια της Πιθανότητας. Χωρίς την εφαρμογή 3 της σελίδας 153 και τις ασκήσεις 4,5,6 της σελίδας 156 . Παρ. 3.3 Συνδυαστική

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 05– ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ» (πρώην Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον), της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018 - 2019

ΒΙΒΛΙΑ 2019 - 2020

Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΒΑΚΑΛΗ Α., ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Η., ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ν., ΚΟΙΛΙΑΣ ΧΡ., ΜΑΛΑΜΑΣ Κ., ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ Ι., ΠΟΛΙΤΗΣ Π.) (Βιβλίο Μαθητή)

Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΒΑΚΑΛΗ Α., ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Η., ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ν., ΚΟΙΛΙΑΣ ΧΡ., ΜΑΛΑΜΑΣ Κ., ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ Ι., ΠΟΛΙΤΗΣ Π.) (Βιβλίο Μαθητή) Πληροφορική (Βιβλίο Μαθητή, Συμπληρωματικό Εκπαιδευτικό Υλικό), ΕΚΔΟΣΗ 2019 Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΒΑΚΑΛΗ Α., ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Η., ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ν., ΚΟΙΛΙΑΣ ΧΡ., ΜΑΛΑΜΑΣ Κ., ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ Ι., ΠΟΛΙΤΗΣ Π.) (Τετράδιο μαθητή) Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΚΩΤΣΑΚΗΣ ΣΤ., ΤΑΤΑΡΑΚΗ Α., όπως αναμορφώθηκε από: ΓΡΑΜΜΕΝΟΣ Ν., ΓΟΥΣΙΟΥ Α.) (2η Έκδοση, 2019) (Παράρτημα Α - Οδηγίες Μελέτης μαθητή) Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΒΑΚΑΛΗ Α., ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Η., ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ν., ΚΟΙΛΙΑΣ ΧΡ., ΜΑΛΑΜΑΣ Κ., ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ Ι., ΠΟΛΙΤΗΣ Π.) (Βιβλίο Καθηγητή)

Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΒΑΚΑΛΗ Α., ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Η., ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ν., ΚΟΙΛΙΑΣ ΧΡ., ΜΑΛΑΜΑΣ Κ., ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ Ι., ΠΟΛΙΤΗΣ Π.) (Τετράδιο μαθητή) Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΚΩΤΣΑΚΗΣ ΣΤ., ΤΑΤΑΡΑΚΗ Α.) (Παράρτημα Α - Οδηγίες Μελέτης μαθητή)

Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΒΑΚΑΛΗ Α., ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Η., ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ν., ΚΟΙΛΙΑΣ ΧΡ., ΜΑΛΑΜΑΣ Κ., ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ Ι., ΠΟΛΙΤΗΣ Π.) (Βιβλίο Καθηγητή)

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19, ΔΩ:

2Π

Από το βιβλίο: «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον», Βιβλίο Μαθητή, Γ΄ Γενικού Λυκείου των Α. Βακάλη, Η. Γιαννόπουλου, Ν. Ιωαννίδη, Χ. Κοίλια, Κ. Μάλαμα, Ι. Μανωλόπουλου, Π. Πολίτη, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος».

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20 ΔΩ: 6 Από το βιβλίο: «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον», Βιβλίο Μαθητή, Γ΄ Γενικού Λυκείου των Α. Βακάλη, Η. Γιαννόπουλου, Ν. Ιωαννίδη, Χ. Κοίλια, Κ. Μάλαμα, Ι. Μανωλόπουλου, Π. Πολίτη, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος».

1. Ανάλυση Προβλήματος 1.1 Η έννοια πρόβλημα. 1.2 Κατανόηση προβλήματος. 1.3 Δομή προβλήματος. 1

Από το βιβλίο: «Πληροφορική», Γ’ Τάξη Γενικού Λυκείου, Βιβλίο Μαθητή, Συμπληρωματικό Εκπαιδευτικό Υλικό, Έκδοση 2019.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

1.4 Καθορισμός απαιτήσεων. 2. Βασικές Έννοιες Αλγορίθμων 2.1 Τι είναι αλγόριθμος. 2.2 Σπουδαιότητα αλγορίθμων. 2.3 Περιγραφή και αναπαράσταση 2.3 Περιγραφή και αναπαράσταση αλγορίθμων. αλγορίθμων. 2.4 Βασικές συνιστώσες / εντολές ενός 2.4 Βασικές συνιστώσες / εντολές αλγορίθμου. ενός αλγορίθμου. 2.4.1 Δομή ακολουθίας. 2.4.1 Δομή ακολουθίας. 2.4.2 Δομή Επιλογής. 2.4.2 Δομή Επιλογής. 2.4.3 Διαδικασίες πολλαπλών 2.4.3 Διαδικασίες πολλαπλών επιλογών (αφαιρείται η εντολή επιλογών. πολλαπλής επιλογής «Επίλεξε»). 2.4.4 Εμφωλευμένες Διαδικασίες. 2.4.4 Εμφωλευμένες Διαδικασίες. 2.4.5 Δομή Επανάληψης. 2.4.5 Δομή Επανάληψης. 2. Βασικές Έννοιες Αλγορίθμων 2.1 Τι είναι αλγόριθμος.

3. Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι

3.2 Αλγόριθμοι + Δομές Δεδομένων = Προγράμματα. 3.3 Πίνακες.

3. Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι 3.1 Δεδομένα. 3.2 Αλγόριθμοι + Δομές Δεδομένων = Προγράμματα. 3.3 Πίνακες.

3.4 Στοίβα.

3.5 Ουρά.

3.6 Αναζήτηση. 3.7 Ταξινόμηση.

Ενότητα 1. Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι

1.1 Στοίβα 1.1.1 Παραδείγματα υλοποίησης στοίβας με χρήση μονοδιάστατου πίνακα 1.1.2 Ερωτήσεις Ασκήσεις 1.2 Ουρά 1.2.1 Παραδείγματα υλοποίησης ουράς με χρήση μονοδιάστατου πίνακα 1.2.2 Ερωτήσεις Ασκήσεις

3.6 Αναζήτηση. 3.7 Ταξινόμηση. 1.3 Άλλες δομές δεδομένων 1.3.1 Λίστες 1.3.2 Δένδρα 1.3.3 Γράφοι 1.3.4 Ερωτήσεις Ασκήσεις

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

4. Τεχνικές Σχεδίασης Αλγορίθμων

Ενότητα 2. Τεχνικές Σχεδίασης Αλγορίθμων

4.1 Ανάλυση προβλημάτων. 2.1 Μέθοδος Διαίρει και Βασίλευε. 6. Εισαγωγή στον Προγραμματισμό

7.1 Το αλφάβητο της ΓΛΩΣΣΑΣ. 7.2 Τύποι δεδομένων. 7.3 Σταθερές. 7.4 Μεταβλητές. 7.5 Αριθμητικοί τελεστές. 7.6 Συναρτήσεις. 7.7 Αριθμητικές εκφράσεις. 7.8 Εντολή εκχώρησης. 7.9 Εντολές εισόδου-εξόδου. 7.10 Δομή προγράμματος.

6. Εισαγωγή στον Προγραμματισμό 6.1 Η έννοια του προγράμματος. 6.3 Φυσικές και τεχνητές γλώσσες. 6.4 Τεχνικές σχεδίασης προγραμμάτων. 6.4.1 Ιεραρχική σχεδίαση προγράμματος. 6.4.2 Τμηματικός προγραμματισμός. 6.4.3 Δομημένος προγραμματισμός. 6.5 Αντικειμενοστραφής προγραμματισμός. 6.7 Προγραμματιστικά περιβάλλοντα. 7. Βασικά Έννοιες Προγραμματισμού 7.1 Το αλφάβητο της ΓΛΩΣΣΑΣ. 7.2 Τύποι δεδομένων. 7.3 Σταθερές. 7.4 Μεταβλητές. 7.5 Αριθμητικοί τελεστές. 7.6 Συναρτήσεις. 7.7 Αριθμητικές εκφράσεις. 7.8 Εντολή εκχώρησης. 7.9 Εντολές εισόδου-εξόδου. 7.10 Δομή προγράμματος.

8. Επιλογή και Επανάληψη

8.1 Εντολές Επιλογής. 8.1.1 Εντολή ΑΝ.

6.3 Φυσικές και τεχνητές γλώσσες. 6.4 Τεχνικές σχεδίασης προγραμμάτων. 6.4.1 Ιεραρχική σχεδίαση προγράμματος. 6.4.2 Τμηματικός προγραμματισμός. 6.4.3 Δομημένος προγραμματισμός.

6.7 Προγραμματιστικά περιβάλλοντα. 7. Βασικά Έννοιες Προγραμματισμού

8.1.2 Εντολή ΕΠΙΛΕΞΕ.

8.2 Εντολές επανάληψης. 8.2.1 Εντολή ΟΣΟ...ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ. 8.2.2 Εντολή ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ. 8.2.3 Εντολή ΓΙΑ...ΑΠΟ...ΜΕΧΡΙ. 9. Πίνακες

8.2 Εντολές επανάληψης. 8.2.1 Εντολή ΟΣΟ...ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ. 8.2.2 Εντολή ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ. 8.2.3 Εντολή ΓΙΑ...ΑΠΟ...ΜΕΧΡΙ. 9. Πίνακες 3

Ενότητα 3. Επιλογή και Επανάληψη

3.1 Εντολή ΕΠΙΛΕΞΕ 3.1.1 Παραδείγματα με χρήση της εντολής ΕΠΙΛΕΞΕ 3.1.2 Ερωτήσεις Ασκήσεις

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

9.1 Μονοδιάστατοι πίνακες. 9.2 Πότε πρέπει να χρησιμοποιούνται πίνακες. 9.3 Πολυδιάστατοι πίνακες. 9.4 Τυπικές επεξεργασίες πινάκων. 10. Υποπρογράμματα 10.1 Τμηματικός προγραμματισμός. 10.2 Χαρακτηριστικά των υποπρογραμμάτων. 10.3 Πλεονεκτήματα του τμηματικού προγραμματισμού. 10.4 Παράμετροι. 10.5 Διαδικασίες και συναρτήσεις. 10.5.1 Ορισμός και κλήση συναρτήσεων. 10.5.2 Ορισμός και κλήση διαδικασιών. 10.5.3 Πραγματικές και τυπικές παράμετροι. 10.6 Εμβέλεια μεταβλητών – σταθερών. Ενότητα 4. Σύγχρονα Προγραμματιστικά Περιβάλλοντα 4.1 Αντικειμενοστραφής Προγραμματισμός: ένας φυσικός τρόπος επίλυσης προβλημάτων 4.2 Χτίζοντας Αντικειμενοστραφή Προγράμματα 4.2.1 Μεθοδολογία 4.2.2 Διαγραμματική αναπαράσταση 4.3 Ομαδοποίηση Αντικειμένων σε Κλάσεις: Αφαιρετικότητα και Ενθυλάκωση 4.3.1 Παραδείγματα Διαγραμματικής Αναπαράστασης Κλάσεων 4.4 Η Αντικειμενοστραφής 4

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

13. Εκσφαλμάτωση Προγράμματος

13.1 Κατηγορίες λαθών.

13.2 Εκσφαλμάτωση.

«Οικογένεια»: Κλάσεις - Πρόγονοι, Κλάσεις - Απόγονοι 4.5 Ορίζοντας την Κατάλληλη Συμπεριφορά: Πολυμορφισμός 4.6 Ερωτήσεις Ασκήσεις Ενότητα 5. Εκσφαλμάτωση Προγράμματος 5.1 Κατηγορίες Λαθών 5.1.1 Συντακτικά λάθη 5.1.2 Λάθη που οδηγούν σε αντικανονικό τερματισμό του προγράμματος 5.1.3 Λογικά λάθη 5.2 Εκσφαλμάτωση 5.2.1 Εκσφαλμάτωση λογικών λαθών στις δομές επιλογής 5.2.2 Εκσφαλμάτωση λογικών λαθών στις δομές επανάληψης 5.2.3 Εκσφαλμάτωση λογικών λαθών σε πίνακες 5.2.4 Εκσφαλμάτωση λογικών λαθών στα υποπρογράμματα 5.2.5 Μέθοδος ελέγχου «Μαύρο Κουτί» 5.3 Ερωτήσεις Ασκήσεις

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 06 – ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΟ 2018-19

ΒΙΒΛΙΟ 2019-20

«Κοινωνιολογία» της Γ’ τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Κασιμάτη, Σ. Γεωργούλα, Μ. Παπαϊωάννου, Ι. Πράνταλου

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19 ΔΩ:

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

2Π

ΔΩ: 6

Διδακτέα ύλη 2018-19 Από το βιβλίο: «Κοινωνιολογία» της Γ’ τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Κασιμάτη, Σ. Γεωργούλα, Μ. Παπαϊωάννου, Ι. Πράνταλου

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20 Από το βιβλίο: «Κοινωνιολογία» της Γ’ τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Κασιμάτη, Σ. Γεωργούλα, Μ. Παπαϊωάννου, Ι. Πράνταλου

Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία

1.1 Η γέννηση της κοινωνιολογίας

1.1 Η γέννηση της κοινωνιολογίας 1.1.1 Αντικείμενο της Κοινωνιολογίας 1.2 Κοινωνιολογική θεώρηση 1.2.1 Ένα παράδειγμα εφαρμογής της «κοινωνιολογικής φαντασίας» 1.2.2 Οι θεμελιωτές της Κοινωνιολογίας 1.2.3 Κοινωνιολογικές σχολές 1.3 Η διεπιστημονική προσέγγιση

1.1.1 Αντικείμενο της Κοινωνιολογίας 1.2 Κοινωνιολογική θεώρηση 1.2.1 Ένα παράδειγμα εφαρμογής της «κοινωνιολογικής φαντασίας»

1.2.2. Οι θεμελιωτές της Κοινωνιολογίας 1.2.3 Κοινωνιολογικές σχολές 1.3 Η διεπιστημονική προσέγγιση 1.4 Η χρησιμότητα της Κοινωνιολογίας 1.5 Η κοινωνιολογία στην Ελλάδα

Κεφάλαιο 2 : ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ -ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 2.1 Από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας 2.2 Σύγχρονες κοινωνίες 2.2.1 Τα στάδια ανάπτυξης των σύγχρονων κοινωνιών Κεφάλαιο 3: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ 3.1 Οι στόχοι της κοινωνικοποίησης και η σημασία του κοινωνικού περιβάλλοντος για τον άνθρωπο 3.2 Ανάπτυξη του κοινωνικού εαυτού - Οι διαφορετικές προσεγγίσεις 3.3 Φορείς κοινωνικοποίησης 3.3.1 Πρωτογενείς φορείς κοινωνικοποίησης 3.3.2 Δευτερογενείς φορείς κοινωνικοποίησης 3.4 Κοινωνικός έλεγχος - Μορφές κοινωνικού ελέγχου 3.5 Η κοινωνικοποίηση ως συνεχής διαδικασία κοινωνικής μάθησης Κεφάλαιο 4 : Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: MOΡΦΕΣ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 4.1 Μορφές, λειτουργίες και κοινωνικοοικονομικές βάσεις της ελληνικής οικογένειας 4.1.1 Μορφές οικογένειας στο παρόν και στο πρόσφατο παρελθόν. Από τις εκτεταμένες στις σύγχρονες μορφές πυρηνικής οικογένειας 4.2 Καταμερισμός εργασίας στη σύγχρονη ελληνική οικογένεια 4.3 Μαθαίνοντας το ρόλο του άνδρα και το ρόλο της γυναίκας: ένα παράδειγμα πρωτογενούς κοινωνικοποίησης Κεφάλαιο 5. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Κεφάλαιο 5. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

5.1 Ο ρόλος της εκπαίδευσης 5.1.1 Εκπαιδευτικά συστήματα – Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα 5.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής και αλλαγής της κοινωνίας 5.2.1 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής της κοινωνίας 5.2.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αλλαγής της κοινωνίας 5.3 Εκπαιδευτικός προσανατολισμός στο πλαίσιο της κοινωνίας της πληροφορίας. Η σχέση γνώσης και πληροφορίας

5.1 Ο ρόλος της εκπαίδευσης 5.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής και αλλαγής της κοινωνίας 5.2.1 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής της κοινωνίας 5.2.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αλλαγής της κοινωνίας 5.3 Εκπαιδευτικός προσανατολισμός στο πλαίσιο της κοινωνίας της πληροφορίας. Η σχέση γνώσης και πληροφορίας

Κεφάλαιο 6. ΕΡΓΑΣΙΑ, ΑΝΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ

6.1 Ο ρόλος της εργασίας στη ζωή των ανθρώπων 6.1.1 Οργάνωση της παραγωγής και μορφές εργασίας 6.1.2 Νέες μορφές απασχόλησης

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ 6.1.3 Μορφές ανεργίας 6.1.4 Η εργασία και η ανεργία στην ελληνική κοινωνία 6.2 Φτώχεια, πλούτος, κοινωνική διαστρωμάτωση και συνέπειες 6.2.1 Κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινωνικές ανισότητες 6.2.2 Φτώχεια 6.2.3 Συνέπειες ανεργίας, φτώχειας και ανισοτήτων 6.2.4 Παιδική εργασία 6.3 Αντιμετώπιση των ανισοτήτων, της φτώχειας και της ανεργίας

6.2 Φτώχεια, πλούτος, κοινωνική διαστρωμάτωση και συνέπειες 6.2.1 Κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινωνικές ανισότητες 6.2.3 Συνέπειες ανεργίας, φτώχειας και ανισοτήτων 6.2.4 Παιδική εργασία 6.3 Αντιμετώπιση των ανισοτήτων, της φτώχειας και της ανεργίας

Κεφάλαιο 7. ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

7.1 Κοινωνίες με ή χωρίς κρατική οργάνωση Θεωρητική προσέγγιση 7.1.1 Μορφές εξουσίας 7.1.2 Συγκρότηση του έθνους-κράτους και συστήματα διακυβέρνησης 7.1.3 Μορφές υπερκρατικής εξουσίας – Ευρωπαϊκή Ένωση 7.2 Κοινωνικές βάσεις της εξουσίας 7.3 Πολιτική συμπεριφορά και κοινωνικοί παράγοντες που την επηρεάζουν 7.3.1 Πολιτικά κόμματα 7.3.2 Ομάδες συμφερόντων 7.3.3 Κοινή γνώμη 7.3.4 Πολιτική και εκλογική συμπεριφορά 7.3.5 Ενδεικτικές εμπειρικές έρευνες – Εκπροσώπηση στη Βουλή 7.4 Πολιτική αλλοτρίωση

7.1 Κοινωνίες με ή χωρίς κρατική οργάνωση Θεωρητική προσέγγιση 7.1.1 Μορφές εξουσίας 7.1.2 Συγκρότηση του έθνους-κράτους και συστήματα διακυβέρνησης 7.2 Κοινωνικές βάσεις της εξουσίας 7.3 Πολιτική συμπεριφορά και κοινωνικοί παράγοντες που την επηρεάζουν 7.3.1 Πολιτικά κόμματα 7.3.2 Ομάδες συμφερόντων 7.3.4 Πολιτική και εκλογική συμπεριφορά 7.4 Πολιτική αλλοτρίωση

Κεφάλαιο 8 Το άτομο, η κοινωνία και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας 8.1 Τα ΜΜΕ: η διάδοση και η χρήση τους στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία 8.2 Κοινωνικές επιδράσεις των ΜΜΕ και των Η/Υ 8.2.1 Θεωρητικές προσεγγίσεις 8.2.2 Κοινωνικές επιδράσεις των ΜΜΕ 8.3 Αγωγή αναγνωστών, θεατών, ακροατών και χρηστών Η/Υ Κεφάλαιο 9. ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ: ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Κεφάλαιο 9. ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ: ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ 9.1 Οι έννοιες της παραβατικότητας και της εγκληματικότητας - Το έγκλημα ως κοινωνικό εγκληματικότητας - Το έγκλημα ως κοινωνικό φαινόμενο φαινόμενο 9.2 Θεωρητικές προσεγγίσεις της αποκλίνουσας 9.1.1 Τύποι εγκλημάτων 9.2 Θεωρητικές προσεγγίσεις της αποκλίνουσας συμπεριφοράς - Δύο κοινωνιολογικές οπτικές 9.2.1 Θεωρίες της συναίνεσης: ανομία και συμπεριφοράς κοινωνική οικολογία Δύο κοινωνιολογικές οπτικές 9.2.2 Θεωρίες της σύγκρουσης για την 9.2.1 Θεωρίες της συναίνεσης: ανομία και αποκλίνουσα συμπεριφορά κοινωνική οικολογία 9.3 Η αντιμετώπιση της παραβατικότητας και της 9.2.2 Θεωρίες της σύγκρουσης για την εγκληματικότητας: σωφρονισμός, κοινωνική αποκλίνουσα συμπεριφορά επανένταξη και πρόληψη 9.3 Η αντιμετώπιση της παραβατικότητας και 9.3.2 Πρόληψη της παραβατικότηταςτης εγκληματικότητας: σωφρονισμός, εγκληματικότητας κοινωνική επανένταξη και πρόληψη

9.1 Οι έννοιες της παραβατικότητας και της

9.3.1 Σωφρονισμός και κοινωνική επανένταξη 9.3.2 Πρόληψη της παραβατικότηταςεγκληματικότητας

Κεφάλαιο 10 ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ , ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

10.1 Ετερότητα, πολιτισμικές διαφορές και

10.1 Ετερότητα, πολιτισμικές διαφορές και υποκουλτούρες στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία 10.1.1 Μετακινήσεις πληθυσμών (μετανάστευση παλιννόστηση) 10.1.2 Διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες και μειονότητες στις σύγχρονες κοινωνίες 10.2 Προκατάληψη και ρατσισμός 10.2.1 Στερεότυπα, προκατάληψη, ρατσισμός, σοβινισμός 10.2.2 Τα αίτια και οι συνέπειες της προκατάληψης και του ρατσισμού 10.3 Πόλεμος, τρομοκρατία: μορφές, αίτια και συνέπειες 10.3.1 Πόλεμος 10.3.2 Τρομοκρατία 10.3.3 Συνέπειες και αντιμετώπιση της τρομοκρατίας 10.4 Αντιμετώπιση της προκατάληψης και της οργανωμένης βίας

υποκουλτούρες στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία 10.1.1 Μετακινήσεις πληθυσμών (μετανάστευση - παλιννόστηση) 10.1.2 Διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες και μειονότητες στις σύγχρονες κοινωνίες 10.2 Προκατάληψη και ρατσισμός 10.2.1 Στερεότυπα, προκατάληψη, ρατσισμός, σοβινισμός 10.2.2 Τα αίτια και οι συνέπειες της προκατάληψης και του ρατσισμού 10.3 Πόλεμος, τρομοκρατία: μορφές, αίτια και συνέπειες 10.3.1 Πόλεμος 10.3.2 Τρομοκρατία 10.3.3 Συνέπειες και αντιμετώπιση της τρομοκρατίας 10.4 Αντιμετώπιση της προκατάληψης και της οργανωμένης βίας

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 07 - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΟ 2018-19

ΒΙΒΛΙΟ 2019-20

«Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» των συγγραφέων κ.κ. Θεόδωρου Λιανού, Αντώνιου Παπαβασιλείου και Ανδρέα Χατζηανδρέου

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

ΔΩ:

3Π

ΔΩ: 6

Από το βιβλίο: «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» των συγγραφέων κ.κ. Θεόδωρου Λιανού, Αντώνιου Παπαβασιλείου και Ανδρέα Χατζηανδρέου

Κεφάλαιο 1: Βασικές Οικονομικές Έννοιες, εκτός των παραγράφων 6 και 13.

Κεφάλαιο 1: Βασικές Οικονομικές Έννοιες (παράγραφοι 1 έως και 12, εκτός της τελευταίας πρότασης της παραγράφου 6: «Μπορεί όμως να τονιστεί … εκφράζει.») ΝΕΑ ΥΛΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1: Παράγραφος 6 (Κοινωνικοί θεσμοί)

Κεφάλαιο 2: Η ζήτηση των αγαθών.

Κεφάλαιο 2: Η ζήτηση των αγαθών (παράγραφοι 1 έως και 15)

Κεφάλαιο 3: Η παραγωγή της επιχείρησης και το κόστος (παράγραφοι 1 έως και 7 του μέρους Α’ που αναφέρεται στην παραγωγή της επιχείρησης, παράγραφοι 1 έως και 4 του μέρους Β’, που αναφέρεται στο κόστος παραγωγής)

Κεφάλαιο 4: Η προσφορά των αγαθών (παράγραφοι 1 έως και 9)

Κεφάλαιο 5: Ο προσδιορισμός των τιμών (παράγραφοι 1 έως και 5)

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ Κεφάλαιο 7: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (παράγραφοι 1, 2, 3, 4 εκτός της 2ης πρότασης της υποενότητας (2): «Στη χώρα μας … Εθνικής Οικονομίας.», 7, 9, 10) Κεφάλαιο 8: Το τραπεζικό σύστημα (παράγραφοι 1, 4 εκτός της 4ης πρότασης «Οι καταθέσεις όψεως γίνονται από επιχειρήσεις και διακινούνται συχνά με επιταγές.», 7) Κεφάλαιο 9: Οικονομικές διακυμάνσεις – πληθωρισμός-ανεργία (παράγραφοι 1, 2, 3 από την αρχή έως: «…5% υψηλότερο από αυτό του προηγούμενου έτους.», 4 εκτός της 5ης πρότασης: «Επίσης άτομα τα οποία … δεν ανήκουν στο εργατικό δυναμικό.» και της ενότητας «Καταπολέμηση της ανεργίας», 5) Κεφάλαιο 10: Τα δημόσια οικονομικά (παράγραφοι 3 εκτός του αποσπάσματος της ενότητας i: «Το μέγεθος και η αναλογία των διαφόρων δαπανών … πολεμικές περιόδους.», 4) Οι ερωτήσεις και οι ασκήσεις που Οι ερωτήσεις και οι ασκήσεις που αντιστοιχούν στα προαναφερόμενα αντιστοιχούν στα προαναφερόμενα Κεφάλαια.» Κεφάλαια.»

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 08 – ΙΣΤΟΡΙΑ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΙΣΤΟΡΙΑ» της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΟ 2018-19

ΒΙΒΛΙΟ 2019-20

«Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας» της Γ ́ τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Μαργαρίτη, Αγ. Αζέλη, Ν. Ανδριώτη, Θ. Δετοράκη, Κ. Φωτιάδη.

«Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας” της Γ ́ τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Μαργαρίτη, Αγ. Αζέλη, Ν. Ανδριώτη, Θ. Δετοράκη, Κ. Φωτιάδη.

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

ΔΩ:

5 (2 ΓΠ+3Π)

ΔΩ: 6

Από το βιβλίο: “Θέματα Νεοελληνικής

Ιστορίας” της Γ ́ τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Μαργαρίτη, Αγ. Αζέλη, Ν. Ανδριώτη, Θ. Δετοράκη, Κ. Φωτιάδη.

Ι. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

A. Η Ελληνική οικονομία μετά την Επανάσταση Β. Η Ελληνική οικονομία κατά το 19ο αιώνα Γ. Οι οικονομικές εξελίξεις κατά τον 20ο αιώνα

ΙΙ. Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

Β. Χειραφέτηση και αναμόρφωση (1844 1880) Γ. Δικομματισμός και εκσυγχρονισμός (1880-1909) Δ. Ανανέωση-Διχασμός (1909-1922)

Α. Εξωτερικός προσανατολισμός και πελατειακές σχέσεις (1821-1843) Β. Χειραφέτηση και αναμόρφωση (1844 1880) Γ. Δικομματισμός και εκσυγχρονισμός (1880-1909) Δ. Ανανέωση-Διχασμός (1909-1922)

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ Ε. Εκσυγχρονισμός και επεμβάσεις (19231936) ΙΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

ΙΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930) Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά το 19οαιώνα (Εισαγωγή)

ΙV. ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ.

Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά το 19οαιώνα (Εισαγωγή) Α. Το προσφυγικό ζήτημα κατά την Ελληνική Επανάσταση (1821-1827) Β. Το προσφυγικό ζήτημα κατά την Καποδιστριακή περίοδο (1828-1831) Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων κατά την περίοδο της μοναρχίας του Όθωνα (1833-1862) Δ. Πρόσφυγες και αλυτρωτικά κινήματα κατά το 19ο αιώνα Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα (Εισαγωγή) Α. Προσφυγικά ρεύματα κατά την περίοδο 1914-1922 Β. Μικρασιατική καταστροφή Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων Δ. Η αποζημίωση των ανταλλαξίμων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση Ε. Η ένταξη των προσφύγων στην Ελλάδα ΙV. ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ.

Ε. Η περίοδος της αυτονομίας και η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα

Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα (Εισαγωγή) Α. Προσφυγικά ρεύματα κατά την περίοδο 1914-1922 Β. Μικρασιατική καταστροφή Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων Δ. Η αποζημίωση των ανταλλαξίμων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση Ε. Η ένταξη των προσφύγων στην Ελλάδα

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 09 – ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ & ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ) Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Α. Διδακτικά βιβλία/σχολικά εγχειρίδια 

ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΑΥΔΗ ΑΒΡΑ, ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΔΑΝΙΗΛ ΑΝΘΟΥΛΑ, ΖΕΡΒΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, ΛΟΠΠΑ ΕΛΕΝΗ, ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ (ΤΕΥΧΟΣ Γ'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΑΥΔΗ ΑΒΡΑ, ΛΟΠΠΑ ΕΛΕΝΗ, ΤΑΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ, ΤΣΟΛΑΚΗΣ Λ. ΧΡΙΣΤΟΣ, ΕΚΦΡΑΣΗ- ΕΚΘΕΣΗ (ΤΕΥΧΟΣ B΄), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΑΥΔΗ ΑΒΡΑ, ΛΟΠΠΑ ΕΛΕΝΗ, ΤΑΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ, ΤΣΟΛΑΚΗΣ Λ. ΧΡΙΣΤΟΣ, ΕΚΦΡΑΣΗ- ΕΚΘΕΣΗ (ΤΕΥΧΟΣ Α΄), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΙΔΗΣ ΣΩΦΡΟΝΗΣ, ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΙΔΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ, ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΚΑΝΔΗΡΟΥ Β. ΓΛΥΚΕΡΙΑ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ Ε. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΡΙΖΟΥ Ν. ΣΠΥΡΟΣ, ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΜΑΝΩΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΜΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ ΘΩΜΑΣ, ΦΛΩΡΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ, ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ (ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ

     



Μανικάρου Μ. Η Γλώσσα μας - Α΄ Λυκείου. Πρόγραμμα «Ελληνόγλωσση πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά», ΥΠ.Π.Ε.Θ. - Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ. http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ellinoglossi/images/ebooks/i _elliniki_stin_albania/i_glossa_mas_a_likeiou/i_glossa_mas_a_l ikeiou.pdf. Μανικάρου Μ. & Τζημαγιώργη Δ. Η Γλώσσα μας - Β΄ Λυκείου. Πρόγραμμα «Ελληνόγλωσση πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά», ΥΠ.Π.Ε.Θ.- Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ. http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ellinoglossi/images/ebooks/i _elliniki_stin_albania/i_glossa_mas_b_likeiou/i_glossa_mas_b_ likeiou.pdf. Μανικάρου Μ. Η Γλώσσα μας - Γ΄ Λυκείου. Πρόγραμμα «Ελληνόγλωσση πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά», ΥΠ.Π.Ε.Θ.- Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ 

http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ellinoglossi/images/ebooks/i _elliniki_stin_albania/i_glossa_mas_g_likeiou/i_glossa_mas_g_l ikeiou.pdf.

Β. Νεοελληνική Γλώσσα, Φάκελος Υλικού: «Εμείς και οι άλλοι…», Δίκτυο κειμένων ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ  ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΚΑΡΒΕΛΗΣ Δ., ΜΗΛΙΩΝΗΣ Χ., ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Κ., ΠΑΓΑΝΟΣ Γ., ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Γ., ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΤΕΥΧΟΣ Α'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΚΑΡΒΕΛΗΣ Δ., ΜΗΛΙΩΝΗΣ Χ., ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Κ., ΠΑΓΑΝΟΣ Γ., ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Γ., ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΤΕΥΧΟΣ Β'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΚΑΡΒΕΛΗΣ Δ., ΜΗΛΙΩΝΗΣ Χ., ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Κ., ΠΑΓΑΝΟΣ Γ., ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Γ., ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΤΕΥΧΟΣ Γ'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΑΚΡΙΒΟΣ Η. ΚΩΣΤΑΣ, ΑΡΜΑΟΣ ΠΤΟΛ. Δ, ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΑΣΟΥΛΑ, ΜΠΕΛΛΑ Κ. ΖΩΗ, ΜΠΕΧΛΙΚΟΥΔΗ Γ. ΔΗΜΗΤΡΑ, ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»  ΠΑΡΙΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΠΑΡΙΣΗΣ Ν., ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» Β. Λογοτεχνία, Φάκελος Υλικού-Δίκτυα κειμένων

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19 ΔΩ:

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

5 (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: 4 (2 ΓΠ+2Π) +

ΔΩ: 6

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: 1 ΓΠ)

Στην ύλη των Νέων Ελληνικών δεν προστίθεται ούτε αφαιρείται κάτι. Οι αλλαγές είναι ποιοτικές, σύμφωνα με τον νέο τρόπο αξιολόγησης, με έμφαση στην κατανόηση των κειμένων και στην αναγνωστική ανταπόκριση.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 10 – ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ι. Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.    

ΚΟΙΝΗ ΥΛΗ ΚΑΙ ΤΟ 2018-19 ΚΑΙ ΤΟ 2019-20 ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ 2018-29 ΚΑΙ ΔΕΝ ΣΥΜΠΕΡΙΕΛΗΦΘΗ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ 2019-20 ΝΕΑ ΥΛΗ ΤΟ 2019-20 ΗΤΑΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ*

*Ειδικά για το μάθμα των Αρχαίων ελληνικών.

ΒΙΒΛΙΟ 2018-19 Ι. «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου , των Μ. Κοπιδάκη, Δ. Λυπουρλή, κ.ά., έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος".

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20 Ι. «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου, των Μ. Κοπιδάκη, Δ. Λυπουρλή, κ.ά., έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος". ΙΙ. «Αρχαία Ελληνικά, Φάκελος Υλικού Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου»

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19 ΔΩ:

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

5Π

ΔΩ: 6

Ι. Από το βιβλίο: «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου, των Μ. Κοπιδάκη, Δ. Λυπουρλή, κ.ά., έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος". 1. Εισαγωγή:

Α. Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Κεφ. Δ2: Οι φιλοσοφικές ιδέες του Σωκράτη. Διαλεκτική, μαιευτική, ειρωνεία. Η αναζήτηση των ορισμών, η επαγωγική μέθοδος και η ηθική. Κεφ. Δ3 : Η δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη.

A. Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Κεφ. Δ2: Οι φιλοσοφικές ιδέες του Σωκράτη. Διαλεκτική, μαιευτική, ειρωνεία. Η αναζήτηση των ορισμών, η επαγωγική μέθοδος και η ηθική. Κεφ. Δ3: Η δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη.

Β. Ο ΠΛΑΤΩΝ: Κεφ. Ε1: Ο βίος του. ΙΙΙ. Πλάτωνος Πρωταγόρας: α) (Α. Η διάρθρωση του διαλόγου και τα πρόσωπα: «Εισαγωγή…» έως και «Η απάντηση του Πρωταγόρα…» και ο μύθος για τη δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας») β) (Β. Η φιλοσοφική σημασία του διαλόγου).

B. Ο ΠΛΑΤΩΝ: Κεφ. Ε1: Ο βίος του. Γ. Πλάτωνος Πρωταγόρας: α) (Α. Η διάρθρωση του διαλόγου και τα πρόσωπα: «Εισαγωγή…» έως και «Η απάντηση του Πρωταγόρα και ο μύθος για τη δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας») β) (Β. Η φιλοσοφική σημασία του διαλόγου).

Δ. Πλάτωνος Πολιτεία: Εισαγωγή στην Πολιτεία α) (1. Νεανικές φιλοδοξίες και απογοητεύσεις, 2. Η συγγραφή της Πολιτείας και 3. Η σκηνοθεσία και τα πρόσωπα του διαλόγου) β) (6. Οι τρεις τάξεις, 8. Η αγωγή των φυλάκων, 12. Οι φιλόσοφοι-βασιλείς, 13. Η δικαιοσύνη και 14. Οι φαύλες πολιτείες).

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ γ) (Η αλληγορία του σπηλαίου). Ε. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (Βίος και έργα): α) («Πότε και πού γεννήθηκε ο Αριστοτέλης-Λίγα λόγια για την καταγωγή του» και «Ο Αριστοτέλης στην Ακαδημία του Πλάτωνα: μαθητής πρώτα, δάσκαλος στη συνέχεια»). β) («Ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία: δάσκαλος του Αλεξάνδρου», «Επιστροφή του Αριστοτέλη στην Αθήνα: αρχίζει η τρίτη περίοδος της φιλοσοφικής του δραστηριότητας. Ο Αριστοτέλης διδάσκει στο Λύκειο» και «Ο Αριστοτέλης εγκαταλείπει οριστικά την Αθήνα-Το τέλος της ζωής του»).

Ε. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (Βίος και έργα): α) («Πότε και πού γεννήθηκε ο Αριστοτέλης-Λίγα λόγια για την καταγωγή του» και «Ο Αριστοτέλης στην Ακαδημία του Πλάτωνα: μαθητής πρώτα, δάσκαλος στη συνέχεια»). β) («Ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία: δάσκαλος του Αλεξάνδρου», «Επιστροφή του Αριστοτέλη στην Αθήνα: αρχίζει η τρίτη περίοδος της φιλοσοφικής του δραστηριότητας. Ο Αριστοτέλης διδάσκει στο Λύκειο» και «Ο Αριστοτέλης εγκαταλείπει οριστικά την ΑθήναΤο τέλος της ζωής του»).

Στ. Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια, Εισαγωγή (ολόκληρη)

Ζ. Αριστοτέλη Πολιτικά, Εισαγωγή (ολόκληρη)

Ι. Από το βιβλίο: «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου, των Μ. Κοπιδάκη, Δ. Λυπουρλή, κ.ά., έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος".

ΙΙ. Από το βιβλίο: «Αρχαία Ελληνικά, Φάκελος Υλικού Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου» Κείμενα αναφοράς από τις παρακάτω θεματικές ενότητες, όπως αυτά εμφανίζονται στον συμπληρωματικό φάκελο υλικού: A. Η αντίληψη για τη φιλοσοφία: Η φιλοσοφία και η διαμόρφωση του ανθρώπου (ανθολόγιο κειμένων με βάση τον φάκελο υλικού) Α.1 Γιατί φιλοσοφεί ο άνθρωπος; ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Μετά τα φυσικά Α 982b12-28 Α.2 Η πρακτική και πολιτική διάσταση της φιλοσοφίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικός προς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9 Α.3 Η φιλοσοφία ως προϋπόθεση για την ευδαιμονία ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Επιστολή στον Μενοικέα, 122

ΚΕΙΜΕΝΑ: Ι. ΠΛΑΤΩΝ Πρωταγόρας: οι ενότητες 1, 2, 3, 4, 5, 6 και 7. Πολιτεία: οι ενότητες 11, 12 και 13 ΙΙ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ηθικά Νικομάχεια: οι ενότητες: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 και 10. Πολιτικά: οι ενότητες: 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 και 20.

B. Η δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας και η πολιτική αρετή (Πλάτων, Πρωταγόρας) Β.4 Ο πρωταγόρειος μύθος: η διανομή των ιδιοτήτων στα ζώα ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 320c-321b (ενότητα 2η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Β.5 Ο πρωταγόρειος μύθος: η κλοπή της φωτιάςέντεχνη σοφία και λόγος ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 321b-322a (ενότητα 3η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Β.6 Ο πρωταγόρειος μύθος: το δώρο του Δία-η πολιτική αρετή ως κοινή και αναγκαία ιδιότητα των ανθρώπων ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 322a-323a (ενότητες: 4η και 5η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Β.7 Η συγκρότηση της πόλεως ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά 1.12, 1253a29-39 (ενότητα 14η σχολικού βιβλίου, που δίνεται σε μετάφραση, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ Γ. Η παιδεία και η αναζήτηση της αλήθειας – η ανθρώπινη φύση και το χρέος του φιλοσόφου (Πλάτων, Πολιτεία – «η αλληγορία του σπηλαίου») Γ.8 Η αλληγορία του σπηλαίου: οι δεσμώτες ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 514a-515c (ενότητα 11η σχολικού εγχειριδίου της έκδοσης (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος" με προσθήκη κειμένου όπως στον φάκελο υλικού) Γ.9 Η αλληγορία του σπηλαίου: η παιδεία ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 518b-519a (με προσθήκη νέου κειμένου, όπως στον φάκελο υλικού) Γ.10 Η αλληγορία του σπηλαίου: οι φιλόσοφοι ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 519b-520a (ενότητες: 12η και 13η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Γ.11 Ο χαρακτήρας και οι στόχοι της παιδείας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Θ 1.3-2.1, 1337a33-b11 ( ενότητα 20η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος») Δ. Ο άνθρωπος ανάμεσα στους ανθρώπους – η ηθική αρετή (Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια) Δ.12 Η ηθική αρετή ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 1. 1-4, 1103a14-b2 (ενότητες: 1η και 2η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Δ.13 Η Ηθική αρετή και η ηθική πράξη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 1. 5-8, 1103b2-25 (ενότητες: 3η και 4η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Δ.14 Ηθική αρετή και μεσότητα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 6. 4-8, 1106a26-b7 (7η ενότητα σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Δ.15 Ορισμός της αρετής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 6. 10-13∙ 16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6 (ενότητες: 9η και 10η, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Ε. Ο άνθρωπος μέσα στην πόλη – η πολιτική αρετή και η πολιτική εξουσία (Αριστοτέλης, Πολιτικά) Ε.16 Η πόλις ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Α 1.1∙8, 1252a1-7∙ b27-32 (ενότητες: 11η και 12η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Ε.17 Ο άνθρωπος ζῷον πολιτικὸν ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Α 1. 10-11, 1253a7-18 (ενότητα 13η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Ε.18 Η αρχή της πλειοψηφίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Γ 6.3-4, 1281a39-b10 (νέο κείμενο από τον φάκελο εκπαιδευτικού υλικού) Ε.19 Το πολίτευμα της δημοκρατίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Δ 4.2-3, 1291b30-39 (ενότητα 19η σχολικού εγχειριδίου) Στ. Ο άνθρωπος πολίτης του κόσμου – η νέα οικουμένη και η επιμέλεια εαυτού (ανθολόγιο

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ φιλοσοφικών κειμένων από την ελληνιστική και ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα) ΣΤ. 20 Ο κοσμοπολίτης άνθρωπος ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ, Διατριβαί, Β.10.1-4 + ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ, Τα εις εαυτόν, 4.4 (νέα κείμενα όπως στον φάκελο υλικού) ΣΤ. 21 Η νέα οικουμένη ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περί Αλεξάνδρου τύχης και αρετής 6 329 A-D (νέο κείμενο από τον φάκελο υλικού) ΣΤ. 22 Η επιμέλεια του εαυτού ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ, Τα εις εαυτόν, 4.3 + ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ, Εγχειρίδιον, 15 (νέα κείμενα, όπως στον φάκελο υλικού) Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 1. ΚΕΙΜΕΝΟ

1. ΚΕΙΜΕΝΟ

Αδίδακτο πεζό κείμενο αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων της αττικής διαλέκτου.

2. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

α. Η ύλη που περιλαμβάνεται στα βιβλία του Γυμνασίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου.

β. Ολόκληρη η ύλη που περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου «Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας» (ενότητες 1 - 21), http://ebooks.edu.gr/new/

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 11 – ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ (ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ) Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ», της Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20

ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ, βιβλίο για τον καθηγητή, Πέτρος Καρυστινός, Νίκος Στέφος, Αθήνα 1998, Διόφαντος

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19 ΔΩ:

2 (ΕΠΙΛΟΓΗ)

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20 ΔΩ: 2 ΕΠΙΛΟΓΗ

Από το βιβλίο: ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ, βιβλίο για τον καθηγητή, Πέτρος Καρυστινός, Νίκος Στέφος, Αθήνα 1998, Διόφαντος

Διδακτικές ενότητες με στόχο τη σχεδιαστική απόδοση  Μετρήσεις – Αναλογίες  Τονικές διαβαθμίσεις  Πλαστικά στοιχεία  Προσωπικό ύφος



   

Το θέμα: (διάφορα επιτραπέζια & επιδαπέδια αντικείμενα στο χώρο, γεωμετρικές φόρμες, νεκρές φύσεις) Η απεικόνιση του θέματος στο χώρο σχεδίασης, σύνθεση Η σχεδιαστική απόδοση των αναλογιών του θέματος Η απόδοση των τονικών διαβαθμίσεων του θέματος Η μορφολογική και ποιοτική απόδοση της γραφής, το προσωπικό στυλ.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 12 – ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ (ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ) Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ», της Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20

Αλέκα Μονεμβασίτου, Γεώργιος Παυλίδης, Άννα Παυλίδου, Γραμμικό Σχέδιο- Βιβλίο Μαθητή, Διόφαντος. Αλέκα Μονεμβασίτου, Γεώργιος Παυλίδης, Άννα Παυλίδου, Γραμμικό Σχέδιο- Βιβλίο Καθηγητή, Διόφαντος.

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19 ΔΩ:

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

2 (ΕΠΙΛΟΓΗ)

ΔΩ: 2 ΕΠΙΛΟΓΗ

το βιβλίο: Αλέκα Μονεμβασίτου, Γεώργιος Παυλίδης, Άννα Παυλίδου, Γραμμικό ΣχέδιοΒιβλίο Μαθητή, Διόφαντος. Από το βιβλίο: Αλέκα Μονεμβασίτου, Γεώργιος Παυλίδης, Άννα Παυλίδου, Γραμμικό Σχέδιο- Βιβλίο Καθηγητή, Διόφαντος. Ενότητα: 2 «Υλικά, μέσα και όργανα σχεδίασης» Ενότητα: 4 «Γραμμές» Ενότητα: 5 «Γράμματα και αριθμοί» Ενότητα: 6 & 7 «Γραμμές» Ενότητα: 8 «Διαστασιολόγηση» Ενότητα: 9 «Προβολές» Ενότητα: 10 «Προβολές στο αρχιτεκτονικό σχέδιο»

το βιβλίο: Αλέκα Μονεμβασίτου, Γεώργιος Παυλίδης, Άννα Παυλίδου, Γραμμικό ΣχέδιοΒιβλίο Μαθητή, Διόφαντος. Από το βιβλίο: Αλέκα Μονεμβασίτου, Γεώργιος Παυλίδης, Άννα Παυλίδου, Γραμμικό Σχέδιο- Βιβλίο Καθηγητή, Διόφαντος. Ενότητα: 2 «Υλικά, μέσα και όργανα σχεδίασης» Ενότητα: 4 «Γραμμές» Ενότητα: 6 «Γεωμετρικές κατασκευές» Ενότητα: 7 «Κλίμακα σχεδίασης» Ενότητα: 8 «Διαστασιολόγηση» Ενότητα: 9 «Προβολές» Ενότητα: 10 «Προβολές στο αρχιτεκτονικό σχέδιο»

Από

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ) Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΛΑΤΙΝΙΚΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19 Λατινικά των Μ. Πασχάλη και Γ. Σαββαντίδη (δύο βιβλία)

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20 Λατινικά των Μ. Πασχάλη Σαββαντίδη (δύο βιβλία)

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

ΔΩ:

3Π

Από το βιβλίο: Λατινικά των Μ. Πασχάλη και Γ. Σαββαντίδη (δύο βιβλία)

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ & ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

ΚΕΙΜΕΝΑ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ & ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

Κειμ.3 Γραμματική-συντακτικό Μετάφραση των κειμένων 1, 2, 3

Κειμ.5 Γραμματική-συντακτικό Μετάφραση των κειμένων 4, 5

Κειμ.6 Γραμματική-συντακτικό Μετάφραση κειμένου 6

Κειμ.7 Γραμματική-συντακτικό Μετάφραση κειμένου 7

Κειμ.11 Μετάφραση

Γ.

ΔΩ: 2 ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Από το βιβλίο: Λατινικά των Μ. Πασχάλη και Γ. Σαββαντίδη (δύο βιβλία) ΚΕΙΜΕΝΑ

και

Γραμματική κειμένων 8, 9, 10, γραμματικήσυντακτικό κειμένου 11

Κειμ.11 Μετάφραση

Γραμματική κειμένων 8, 9, 10, γραμματικήσυντακτικό κειμένου 11

Γραμματική κειμένου 12, Κειμ.13 γραμματική-συντακτικό Μετάφραση κειμένου 13

Κειμ.14 Γραμματική-συντακτικό Μετάφραση κειμένου 14

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Κειμ.15 Γραμματική-συντακτικό Μετάφραση κειμένου 15

Γραμματική κειμένου 16, γραμματική-συντακτικό κειμένων 17, 18 (εκτός από την παράγραφο 5 των παρατηρήσεων του κειμένου 18, δηλαδή την κλίση του ουσιαστικού Κειμ.20 bos) Μετάφραση Γραμματική-συντακτικό κειμένων 19, 20 (Επισήμανση: στην υποθετική-παραβολική πρόταση του κειμένου 20 quasi moriturum να μη γίνει συντακτική προσέγγιση)

Κειμ.21 Συντακτικό κειμένου 21 Μετάφραση

Γραμματική κειμένου 22, Κειμ.24 γραμματική-συντακτικό Μετάφραση κειμένων 23, 24

Κειμ.25 Γραμματική-συντακτικό Μετάφραση κειμένου 25

Γραμματική-συντακτικό κειμένων 26, 27 [εκτός Κειμ.27 από την παράγραφο 4 Μετάφραση των παρατηρήσεων του κειμένου 27 (αναφορική πρόταση σε πλάγιο λόγο)]

Γραμματική-συντακτικό κειμένων 26, 27 [εκτός Κειμ.27 από την παράγραφο 4 των Μετάφραση παρατηρήσεων του κειμένου 27 (αναφορική πρόταση σε πλάγιο λόγο)]

Γραμματική-συντακτικό Κειμ.29 κειμένου 28, συντακτικό Μετάφραση κειμένου 29

Κειμ.31 Συντακτικό κειμένων 30, Μετάφραση 31

Κειμ.34 Γραμματική & συντακτικό Μετάφραση κειμένων 32, 33, 34

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Συντακτικό κειμένων 35, 36 και 49 (μόνο ο προσδιορισμός του σκοπού) Επισήμανση: Από τις παρατηρήσεις του κειμένου 49 διδάσκεται μόνο η ανακεφαλαίωση των προσδιορισμών του σκοπού. Η ύλη αφορά τις πέντε (5) αριθμητικώς αναφερόμενες στο σχολικό βιβλίο περιπτώσεις σκοπού μετά τα ρήματα κινήσεως Κειμ.36 σημαντικά (1. τελική Μετάφραση πρόταση, 2. αναφορικήτελική πρόταση, 3. σουπίνο σε -um 4. causa ή gratia με γενική του γερουνδίου και 5. ad με αιτιατική γερουνδίου), αλλά δεν αφορά την περίπτωση του εμπρόθετου γερουνδίου που συνοδεύεται με αντικείμενο σε αιτιατική, επειδή η γερουνδιακή έλξη είναι εκτός εξεταστέας – διδακτέας ύλης.

Κειμ.38 Συντακτικό κειμένων 37, Μετάφραση 38

Συντακτικό κειμένων 39, 40 (μόνο οι εναντιωματικές, Κειμ.42 αφαιρούνται οι Μετάφραση παραχωρητικές) Συντακτικό κειμένου 41 (μόνο οι απλές

Συντακτικό κειμένων 39, 40 (μόνο οι εναντιωματικές, Κειμ.42 αφαιρούνται οι Μετάφραση παραχωρητικές) Συντακτικό κειμένου 41 (μόνο οι απλές 3

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

παραβολικές, αφαιρούνται οι υποθετικές παραβολικές) Συντακτικό κειμένου 42

Συντακτικό κειμένου 43, Κειμ.43 εκτός από την Μετάφραση παράγραφο 5 (διμελείς ερωτήσεις)

Συντακτικό κειμένου 43, Κειμ.43 εκτός από την παράγραφο Μετάφραση 5 (διμελείς ερωτήσεις)

Συντακτικό κειμένου 44 [Εκτός από τις παραγράφους 2 και 3 (άλλοι τρόποι εισαγωγής πλάγιων ερωτήσεων)] Κειμ.44 Γραμματική κειμένου 50 Μετάφραση (Επισήμανση: διδάσκονται μόνο τα αντωνυμικά επίθετα που υπάρχουν στα κείμενα της διδακτέας-εξεταστέας ύλης)

Κειμ.45 Συντακτικό κειμένων 45 Μετάφραση

1. Σχετικά με τις δευτερεύουσες προτάσεις: Στις δευτερεύουσες εξαρτημένες προτάσεις διδάσκεται η θεωρία που περιέχεται στις οικείες ενότητες των σχολικών εγχειριδίων (εξάρτηση, εισαγωγή, εκφορά, συντακτική θέση). Επειδή ο πλάγιος λόγος έχει αφαιρεθεί από τη διδακτέα-εξεταστέα ύλη, δεν διδάσκεται ό,τι σχετίζεται με ασκήσεις μετατροπής από ευθύ σε πλάγιο λόγο και το αντίθετο. 2. Τα γραμματικά φαινόμενα διδάσκονται σύμφωνα με τη διδακτέα-εξεταστέα ύλη. Τα παραδείγματα και οι εφαρμογές σε ασκήσεις αφορούν μόνο τις λέξεις που απαντούν στα κείμενα που περιέχονται στη διδακτέαεξεταστέα ύλη και των οποίων 4

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

διδάσκεται και μετάφραση.

εξετάζεται η

διδάσκεται και μετάφραση.

εξετάζεται

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 14 – ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ (ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ) Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ (ΑΓΓΛΙΚΑ, ΓΑΛΛΙΚΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ)», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020.   

ΒΙΒΛΙΑ 2018-19 Αγγλικά: Φάκελος Υλικού 2, ISBN 978-960-

ΒΙΒΛΙΑ 2019-20 Αγγλικά: Φάκελος Υλικού 2, ISBN 978-960-

06-5929-0 (ή και βιβλία από το ελεύθερο εμπόριο της Β΄ τάξης ΓΕΛ) Γαλλικά: Action-. Fr-gr 3, ISBN 978-960-062787-9 Γερμανικά: Deutsch ein Hit ! 3, ISBN 96006-2096-2

06-5929-0

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2018-19

Διδακτέα-εξεταστέα ύλη 2019-20

ΔΩ: 4 (2 ΓΠ-Α΄ ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ + 2Π-Β΄ ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ) Δεν δίνεται εξεταστέα ύλη για το πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα της «Ξένης Γλώσσας»

ΔΩ: 2 ΕΠΙΛΟΓΗΣ

(Δεν δίνεται σχετική Ύλη)

Γαλλικά: Φάκελος υλικού Γερμανικά: Deutsch ein Hit ! 3, ISBN 960-062096-2

Δεν δίνεται εξεταστέα ύλη για το πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα της «Ξένης Γλώσσας»

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 10 – ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ) Ι. Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020. Η διδασκαλία των μαθητών/-τριών στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στηρίζεται σε κείμενα και δραστηριότητες που αντλούνται από: α) εισαγωγικά κεφάλαια από το διδακτικό βιβλίο και τον φάκελο υλικού, β) κείμενα αναφοράς που βρίσκονται στα περιεχόμενα του διδακτικού βιβλίου και του φακέλου υλικού, γ) παράλληλα κείμενα που βρίσκονται στον φάκελο υλικού και δ) κείμενα αυτενέργειας που βρίσκονται στον φάκελο υλικού. Από τα παραπάνω αποτελούν διδακτέα-εξεταστέα ύλη τα εξής: I. Εισαγωγή Από το βιβλίο «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος», Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου, των Μ. Κοπιδάκη, Δ. Λυπουρλή, κ.ά., έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος". A. Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Κεφ. Δ2: Οι φιλοσοφικές ιδέες του Σωκράτη. Διαλεκτική, μαιευτική, ειρωνεία. Η αναζήτηση των ορισμών, η επαγωγική μέθοδος και η ηθική. Κεφ. Δ3: Η δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη. B. Ο ΠΛΑΤΩΝ: Κεφ. Ε1: Ο βίος του. Γ. Πλάτωνος Πρωταγόρας: α) (Α. Η διάρθρωση του διαλόγου και τα πρόσωπα: «Εισαγωγή…» έως και «Η απάντηση του Πρωταγόρα και ο μύθος για τη δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας») β) (Β. Η φιλοσοφική σημασία του διαλόγου). Δ. Πλάτωνος Πολιτεία: Εισαγωγή στην Πολιτεία α) (1. Νεανικές φιλοδοξίες και απογοητεύσεις, 2. Η συγγραφή της Πολιτείας και 3. Η σκηνοθεσία και τα πρόσωπα του διαλόγου) β) (6. Οι τρεις τάξεις, 8. Η αγωγή των φυλάκων, 12. Οι φιλόσοφοι-βασιλείς, 13. Η δικαιοσύνη και). γ) (Η αλληγορία του σπηλαίου). Ε. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (Βίος και έργα): α) («Πότε και πού γεννήθηκε ο Αριστοτέλης-Λίγα λόγια για την καταγωγή του» και «Ο Αριστοτέλης στην Ακαδημία του Πλάτωνα: μαθητής πρώτα, δάσκαλος στη συνέχεια»). β) («Ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία: δάσκαλος του Αλεξάνδρου», «Επιστροφή του Αριστοτέλη στην Αθήνα: αρχίζει η τρίτη περίοδος της φιλοσοφικής του δραστηριότητας. Ο Αριστοτέλης διδάσκει στο Λύκειο» και «Ο Αριστοτέλης εγκαταλείπει οριστικά την ΑθήναΤο τέλος της ζωής του»). Στ. Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια, Εισαγωγή (ολόκληρη) 1

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Ζ. Αριστοτέλη Πολιτικά, Εισαγωγή (ολόκληρη) ΙΙ. Από το «Αρχαία Ελληνικά, Φάκελος Υλικού» Κείμενα αναφοράς από τις παρακάτω θεματικές ενότητες, όπως αυτά εμφανίζονται στον συμπληρωματικό φάκελο υλικού: A. Η αντίληψη για τη φιλοσοφία: Η φιλοσοφία και η διαμόρφωση του ανθρώπου (ανθολόγιο κειμένων με βάση τον φάκελο υλικού) Α.1 Γιατί φιλοσοφεί ο άνθρωπος; ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Μετά τα φυσικά Α 982b12-28 Α.2 Η πρακτική και πολιτική διάσταση της φιλοσοφίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικός προς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9 Α.3 Η φιλοσοφία ως προϋπόθεση για την ευδαιμονία ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Επιστολή στον Μενοικέα, 122 B. Η δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας και η πολιτική αρετή (Πλάτων, Πρωταγόρας) Β.4 Ο πρωταγόρειος μύθος: η διανομή των ιδιοτήτων στα ζώα ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 320c-321b (ενότητα 2η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Β.5 Ο πρωταγόρειος μύθος: η κλοπή της φωτιάς- έντεχνη σοφία και λόγος ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 321b-322a (ενότητα 3η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Β.6 Ο πρωταγόρειος μύθος: το δώρο του Δία-η πολιτική αρετή ως κοινή και αναγκαία ιδιότητα των ανθρώπων ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 322a-323a (ενότητες: 4η και 5η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Β.7 Η συγκρότηση της πόλεως ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά 1.12, 1253a29-39 (ενότητα 14η σχολικού βιβλίου, που δίνεται σε μετάφραση, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Γ. Η παιδεία και η αναζήτηση της αλήθειας – η ανθρώπινη φύση και το χρέος του φιλοσόφου (Πλάτων, Πολιτεία – «η αλληγορία του σπηλαίου») Γ.8 Η αλληγορία του σπηλαίου: οι δεσμώτες ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 514a-515c (ενότητα 11η σχολικού εγχειριδίου της έκδοσης (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος" με προσθήκη κειμένου όπως στον φάκελο υλικού) Γ.9 Η αλληγορία του σπηλαίου: η παιδεία ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 518b-519a (με προσθήκη νέου κειμένου, όπως στον φάκελο υλικού) Γ.10 Η αλληγορία του σπηλαίου: οι φιλόσοφοι ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 519b-520a (ενότητες: 12η και 13η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Γ.11 Ο χαρακτήρας και οι στόχοι της παιδείας 2

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Θ 1.3-2.1, 1337a33-b11 ( ενότητα 20η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος») Δ. Ο άνθρωπος ανάμεσα στους ανθρώπους – η ηθική αρετή (Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια) Δ.12 Η ηθική αρετή ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 1. 1-4, 1103a14-b2 (ενότητες: 1η και 2η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Δ.13 Η Ηθική αρετή και η ηθική πράξη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 1. 5-8, 1103b2-25 (ενότητες: 3η και 4η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Δ.14 Ηθική αρετή και μεσότητα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 6. 4-8, 1106a26-b7 (7η ενότητα σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Δ.15 Ορισμός της αρετής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 6. 10-13∙ 16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6 (ενότητες: 9η και 10η, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Ε. Ο άνθρωπος μέσα στην πόλη – η πολιτική αρετή και η πολιτική εξουσία (Αριστοτέλης, Πολιτικά) Ε.16 Η πόλις ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Α 1.1∙8, 1252a1-7∙ b27-32 (ενότητες: 11η και 12η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Ε.17 Ο άνθρωπος ζῷον πολιτικὸν ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Α 1. 10-11, 1253a7-18 (ενότητα 13η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος") Ε.18 Η αρχή της πλειοψηφίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Γ 6.3-4, 1281a39-b10 (νέο κείμενο από τον φάκελο εκπαιδευτικού υλικού) Ε.19 Το πολίτευμα της δημοκρατίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Δ 4.2-3, 1291b30-39 (ενότητα 19η σχολικού εγχειριδίου) Στ. Ο άνθρωπος πολίτης του κόσμου – η νέα οικουμένη και η επιμέλεια εαυτού (ανθολόγιο φιλοσοφικών κειμένων από την ελληνιστική και ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα) ΣΤ. 20 Ο κοσμοπολίτης άνθρωπος ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ, Διατριβαί, Β.10.1-4 + ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ, Τα εις εαυτόν, 4.4 (νέα κείμενα όπως στον φάκελο υλικού) ΣΤ. 21 Η νέα οικουμένη ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περί Αλεξάνδρου τύχης και αρετής 6 329 A-D (νέο κείμενο από τον φάκελο υλικού) ΣΤ. 22 Η επιμέλεια του εαυτού 3

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ, Τα εις εαυτόν, 4.3 + ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ, Εγχειρίδιον, 15 (νέα κείμενα, όπως στον φάκελο υλικού) ΙΙΙ. ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Τα παράλληλα κείμενα που υπάρχουν στο εκπαιδευτικό υλικό είναι ενδεικτικά και αξιοποιούνται για να ασκηθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες στη διακειμενική προσέγγιση. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιούν και άλλα κείμενα από την αρχαία και νεότερη γραμματεία, ελληνική και ξένη, που εκτιμούν ότι διευκολύνουν τους μαθητές και τις μαθήτριες στη συγκριτική προσέγγιση των θεμάτων. Τα παράλληλα κείμενα που περιέχονται στο εκπαιδευτικό υλικό δεν αποτελούν εξεταστέα ύλη. Σε γραπτές εξετάσεις τίθενται στους μαθητές και τις μαθήτριες μη διδαγμένα παράλληλα κείμενα. IV ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΥΤΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τα κείμενα αυτενέργειας που περιέχονται στον φάκελο υλικού είναι ενδεικτικά και «συνομιλούν» με τα υπόλοιπα κείμενα της διδακτικής ενότητας. Ο/Η εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει και άλλα κείμενα κατά τις ανάγκες των μαθητών/-τριών. Τα κείμενα αυτενέργειας αξιοποιούνται περισσότερο για να ασκηθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες στην προσέγγιση της μορφοσυντακτικής και σημασιολογικής διάστασης των αρχαίων ελληνικών κειμένων. Τα κείμενα αυτενέργειας που περιέχονται στο εκπαιδευτικό υλικό δεν αποτελούν εξεταστέα ύλη. Στις γραπτές εξετάσεις δίνεται στους μαθητές πεζό κείμενο αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων της αττικής διαλέκτου, μη διδαγμένο. Οι μαθητές και οι μαθήτριες για να είναι σε θέση να προσεγγίζουν το νόημα των αρχαίων ελληνικών κειμένων πρέπει να γνωρίζουν την ύλη Γραμματικής και Συντακτικού που περιλαμβάνεται: α) στα βιβλία του Γυμνασίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου, έκδοση 2017 και β) Ολόκληρη η ύλη που περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου «Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας», ενότητες 121, http://ebooks.edu.gr/new/

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 09 – ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ & ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ) (ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ) Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ», της Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020. Η εξέταση των μαθητών και μαθητριών είναι ενιαία για τη Νεοελληνική Γλώσσα και τη Λογοτεχνία, και γίνεται σε αδίδακτα κείμενα, λογοτεχνικά και μη λογοτεχνικά. Ως εξεταστέα ύλη ορίζονται δραστηριότητες με τις οποίες υπηρετείται και ελέγχεται η επίτευξη των σκοπών και των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων της διδασκαλίας του μαθήματος. Ι. Για την Νεοελληνική Γλώσσα, οι μαθητές και οι μαθήτριες πρέπει να είναι σε θέση ώστε να ανταποκρίνονται σε δραστηριότητες και να απαντούν σε ερωτήματα/ ερωτήσεις που απορρέουν από κείμενα που αναφέρονται σε κάποιον ή κάποιους από τους θεματικούς άξονες, όπως αυτοί ορίζονται το Πρόγραμμα Σπουδών. Πιο συγκεκριμένα οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται: α) να κατανοούν τη γλωσσική μορφή των κειμένων και τα κειμενικά τους χαρακτηριστικά, τη σχέση που έχει η γλώσσα και η οργάνωση του κειμένου με την περίσταση και τον σκοπό της επικοινωνίας, β) να ερμηνεύουν και να προσεγγίζουν κριτικά τα κείμενα, με στόχο τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο στα κείμενα αναπαριστώνται ιδέες, αντιλήψεις, προκαταλήψεις για τον άνθρωπο, την κοινωνία και τον κόσμο, γ) να συγκρίνουν κείμενα ως προς τις δύο προηγούμενες διαστάσεις, με στόχο τον εντοπισμό ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ των κειμένων ως προς τη γλώσσα, το μέσο, τους σημειωτικούς τρόπους, το κειμενικό είδος, τις αναπαραστάσεις της πραγματικότητας, τον τρόπο προσέγγισης του θέματος κ.λπ. δ) να παράγουν κείμενα, με βάση τα μελετώμενα κείμενα, με στόχο: α) τον μετασχηματισμό των γλωσσικών και νοηματικών δομών (σημασιών) των κειμένων ή/και β) τη συνοπτική παρουσίαση του περιεχομένου των κειμένων και γ) τη διατύπωση και έκφραση δικών τους απόψεων, σε επικοινωνιακό πλαίσιο, σχετικά με συγκεκριμένα ερωτήματα που τίθενται με βάση τα κείμενα αναφοράς. ΙΙ. Για τη Λογοτεχνία, οι μαθητές και οι μαθήτριες θα πρέπει να είναι σε θέση να αξιοποιούν συνδυαστικά έναν αριθμό κειμενικών στοιχείων, ώστε: α) στην περίπτωση αφηγηματικού ή πεζού κειμένου, να αναδιηγούνται συνοπτικά την ιστορία που αφηγείται το κείμενο ή, στην περίπτωση ποιητικού κειμένου, να ανιχνεύουν

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

το νοηματικό του υπόστρωμα μέσα από την αναγνώριση και το συσχετισμό των κειμενικών δεικτών, β) στην περίπτωση του πεζού κειμένου, να προσεγγίζουν τους χαρακτήρες με βάση τα δεδομένα του κειμένου και να εντοπίζουν στοιχεία που φωτίζουν τη δράση τους ή, στην περίπτωση ποιητικού κειμένου, να περιγράφουν τη διάθεση/στάση του ποιητικού υποκειμένου συσχετίζοντας σύμβολα και γλωσσικές επιλογές, γ) να τοποθετούνται/ανταποκρίνονται με ένα ερμηνευτικό σχόλιο στο θέμα ή ερώτημα που οι ίδιοι/-ες πιστεύουν ότι θέτει το κείμενο, αξιοποιώντας συνδυαστικά κειμενικούς δείκτες μεταξύ τους ή και με στοιχεία συγκειμένου, με σκοπό να τεκμηριώνουν τις προσωπικές θέσεις και ανταποκρίσεις τους. Τα κριτήρια με τα οποία κρίνεται η πληρότητα των απαντήσεων των μαθητών και των μαθητριών είναι η ποιότητα (αλήθεια και ακρίβεια των δεδομένων), η ποσότητα (η επάρκεια των στοιχείων), η συνάφεια του περιεχομένου με τον επικοινωνιακό στόχο και η σαφήνεια σε επίπεδο έκφρασης και διατύπωσης του περιεχομένου (περισσότερα βλ. ΓΝΕΛ, σελ. 169-171) ΙΙΙ. Προκειμένου οι μαθητές/-τριες να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις διαδικασίες κατανόησης των κειμένων και στις διαδικασίες παραγωγής λόγου κατά την εξεταστική δοκιμασία, προτείνεται να αξιοποιηθεί το γλωσσάρι όρων που ακολουθεί. Σε καμιά περίπτωση οι όροι αυτοί δεν αποτελούν αντικείμενο εξέτασης, αλλά αποτελούν εργαλεία προσέγγισης των κειμένων.

ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΟΡΩΝ 1ο ΜΕΡΟΣ: ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 1. Κειμενικά είδη1 Τα κείμενα παράγονται και νοηματοδοτούνται πάντοτε μέσα σε ένα κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει το σύνολο των αντιλήψεων, των αξιών, των στάσεων κ.λπ. που φέρουν οι ομιλητές/-τριες στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση. Ως προϊόντα μιας κοινωνικής διεργασίας μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε είδη, ανάλογα με τον σκοπό για τον οποίο παράγονται και χρησιμοποιούνται από τα μέλη ενός πολιτισμού για την επίτευξη της επικοινωνίας. Σύμφωνα με τους Knapp και Watkins (2005), τα σχολικά κειμενικά είδη είναι πρωτίστως γενικές γλωσσικές διαδικασίες με σαφή κοινωνικό στόχο, που αποτυπώνονται σε αντίστοιχα προϊόντα - τύπους κειμένων (βλ. Πίνακα 1). Η κατηγοριοποίησή τους βασίζεται 1

Σύμφωνα με τη σχολική Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, από τα γένη λόγου (αφήγηση, περιγραφή, επιχειρηματολογία) παράγονται τα «κειμενικά είδη» ή «είδη λόγου». (σ. 176 -177). Ωστόσο, σύμφωνα με το ΠΣ, τα κειμενικά είδη (gernres) καταγράφονται ως γενικές διαδικασίες αφήγησης, περιγραφής, εξήγησης, επιχειρηματολογίας και οδηγιών.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

στην ικανότητα να εφαρμόζονται οι σχετικές κειμενικές και γραμματικές γνώσεις για να παραχθούν κατάλληλα κείμενα. Επομένως, για την εκπαίδευση γίνεται κεντρική η κατανόηση της τυπικής και της λειτουργικής πλευράς της γραμματικής (τι είναι πιθανό να ειπωθεί και πώς λειτουργεί). Σε αυτή την προοπτική, τα σχολικά κειμενικά είδη κατηγοριοποιούνται ως εξής:

Α) Περιγραφή Ως κοινωνική διαδικασία οργανώνει τα πράγματα σε καθημερινά και τεχνικά πλαίσια νοήματος∙ πραγματώνεται σε προσωπικές/κοινές και τεχνικές περιγραφές, σε πληροφοριακές και επιστημονικές εκθέσεις-αναφορές και ορισμούς. Η δομή της περιγραφής Η διαδικασία της περιγραφής ξεκινά συνήθως από την ονομασία του περιγραφόμενου αντικειμένου, ακολουθεί η ταξινόμησή του σε κάποιο γένος και καταλήγει στην παρουσίαση της εμφάνισης, των ιδιοτήτων, των λειτουργιών του κ.λπ. Η γλώσσα της περιγραφής • Ρήματα: τα ρήματα στην περιγραφή, επειδή αυτή οργανώνεται στον άξονα του χώρου και όχι του χρόνου, βρίσκονται συνήθως στον ενεστώτα και είναι συχνότατα συνδετικά, όταν σκοπός είναι η ταξινόμηση και η παράθεση χαρακτηριστικών, δράσης για περιγραφή συμπεριφορών ή κρίσης για την απόδοση υποκειμενικών σχολίων. • Επίθετα: αποτελούν το κυριότερο συστατικό της γλώσσας σε μια περιγραφική διαδικασία που πρέπει να χαρακτηρίζεται από ακρίβεια. Τα επίθετα λοιπόν αποδίδουν τις ιδιότητες των περιγραφόμενων αντικειμένων. • Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: κειμενικοί δείκτες, επιρρηματικοί προσδιορισμοί που δηλώνουν τον χώρο (πάνω, κάτω, μπροστά, πίσω, αριστερά, δεξιά κ.λπ.). Β) Εξήγηση Ως κοινωνική διαδικασία ερμηνεύει, μέσω της ακολουθίας/διαδοχής, τα φαινόμενα σε σχέσεις χρονικότητας ή και αιτιότητας. Η δομή της εξήγησης Το εισαγωγικό στάδιο της εξήγησης περιλαμβάνει συνήθως την κατηγοριοποίηση και περιγραφή του φαινομένου, του γεγονότος ή της έννοιας. Το κυρίως επεξηγηματικό μέρος αποτελείται από τη διαδοχή των βημάτων/διαδικασιών που οργανώνονται σε χρονική ή αιτιολογική σειρά και αποδίδουν το «πώς» και το «γιατί» του φαινομένου. Το τελευταίο 3

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

(συνήθως προαιρετικό) στάδιο περιέχει προσωπικές παρατηρήσεις, κρίσεις και ερμηνείες του πομπού. Η γλώσσα της εξήγησης Η γλώσσα της εξήγησης παρουσιάζει ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά: • Κοινά ουσιαστικά (συνήθως αφηρημένα), καθώς η εξήγηση αναφέρεται σε συγκεκριμένες διαδικασίες που αφορούν ευρύτερες κατηγορίες φαινομένων, γεγονότων ή εννοιών. • Ρήματα (συνήθως σε ενεστώτα χρόνο) δράσης και ρήματα σκέψης. • Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που δηλώνουν χρονικές και αιτιολογικές σχέσεις. • Φράσεις πιθανολόγησης (π.χ. μπορεί, ενδέχεται, ίσως), καθώς συχνά η εξήγηση παίρνει τον χαρακτήρα των οδηγιών ή της επιχειρηματολογίας. Γ) Οδηγίες Ως κοινωνική διαδικασία οι οδηγίες αποτελούν λογικές ακολουθίες, με τις οποίες καθοδηγούνται πράξεις ή συμπεριφορές ∙ διακρίνονται σε διαδικαστικά (π.χ. οδηγίες χρήσης) και μη διαδικαστικά κείμενα (π.χ. συμβουλές για υποψήφιους/-ιες, που μπορεί να ανήκουν και στην επιχειρηματολογία). Η δομή των οδηγιών Οι διαδικαστικές οδηγίες ακολουθούν συνήθως ένα τυπικό οργανωτικό πρότυπο. Το κείμενο ξεκινά με την αναφορά στον στόχο της δράσης (συχνά και στον τίτλο) και ακολουθεί μία σύντομη εισαγωγή, η οποία άλλοτε εξηγεί το περιεχόμενο των οδηγιών, άλλοτε προτρέπει τον δέκτη να εστιάσει την προσοχή του στο περιεχόμενο των οδηγιών που θα ακολουθήσουν. Στη συνέχεια παρατίθεται μία λίστα με τα μέσα, συστατικά, υλικά κ.λπ., συνήθως με τη σειρά χρήσης τους. Το στάδιο αυτό συχνά παραλείπεται (π.χ. στις οδηγίες χρήσης μιας συσκευής). Το κείμενο ολοκληρώνεται με την αναφορά στην ακολουθία των βημάτων που καθορίζουν το «πώς» ο στόχος θα επιτευχθεί. Και τα τρία στάδια (στόχος - υλικά - εκτέλεση) μπορεί να συνοδεύονται από σχόλια ή εικόνες, σκίτσα κ.λπ. ή και να αριθμούνται. Οι μη διαδικαστικές οδηγίες διαφοροποιούνται σημαντικά ως προς την οργάνωσή τους κι έτσι, ό,τι τις χαρακτηρίζει είναι η ιδιαίτερη χρήση της γλώσσας. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι και σε αυτές η αρχική αναφορά στον στόχο. Ωστόσο η σειρά των προτροπών δεν φαίνεται να διαδραματίζει εδώ σημαντικό ρόλο, καθώς ο πομπός παρέχει στον δέκτη διαφορετικές προτάσεις και επιχειρήματα χωρίς αυστηρότητα και δογματισμό.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Η γλώσσα των οδηγιών Τόσο οι διαδικαστικές όσο και οι μη διαδικαστικές οδηγίες παρουσιάζουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά στη γλώσσα: • Άμεσες ή έμμεσες (με τη χρήση αναφοράς ή έλλειψης) προσφωνήσεις. • Ρήματα δράσης, για να αποδοθούν οι διαδικασίες που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου. • Ρήματα σε ενεστώτα χρόνο (για να δημιουργεί η αίσθηση διαχρονικότητας) και (συχνά) σε έγκλιση προστακτική ή προτρεπτική υποτακτική. • Α’ πληθυντικό πρόσωπο, που δίνει έναν τόνο οικειότητας στο κείμενο και εντάσσει τον πομπό στην ίδια ομάδα ανθρώπων με τον δέκτη. • Επιρρήματα που χρησιμοποιούνται, για να τροποποιηθούν σημασιολογικά τα ρήματα ή να προστεθούν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης του στόχου. • Χρονικές διαρθρωτικές/συνδετικές λέξεις/φράσεις, που τοποθετούν τις ενέργειες στην ορθή σειρά και αιτιολογικοί προσδιορισμοί για την αποσαφήνιση των αιτίων. • Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που δηλώνουν προϋπόθεση, για να αποδοθεί μία προκείμενη πάνω στην οποία βασίζεται μία εντολή ή δήλωση. • Φράσεις πιθανολόγησης (π.χ. μπορεί, ενδέχεται, ίσως) και ρητορικά ερωτήματα που περιορίζουν τον βαθμό της υποχρέωσης να ολοκληρωθεί ο στόχος (συνήθως στις μη διαδικαστικές οδηγίες). • Κοινά ουσιαστικά (συνήθως συγκεκριμένα) που αποδίδουν τα μέσα, τα υλικά, τα συστατικά κ.λπ. Δ) Επιχειρηματολογία Στην επιχειρηματολογία, ως διαδικασία ανάπτυξης μιας θέσης, ο στόχος είναι να πειστούν οι αναγνώστες/-τριες ή οι ακροατές/τριες και να αποδεχθούν μια άποψη. Σε κάποιες περιπτώσεις η επιχειρηματολογία μοιάζει με εξήγηση/αιτιολόγηση, καθώς και τα δύο είδη έχουν να κάνουν με αιτιότητα. Η διαφορά είναι ότι η επιχειρηματολογία σχετίζεται κυρίως με άποψη και πειθώ, ενώ η εξήγηση στην αντικειμενική καταγραφή του «τι» και του «πώς». Τα κείμενα επιχειρηματολογίας διακρίνονται σε: δοκίμια (προβάλλεται μια άποψη και παρέχονται στοιχεία για τη στήριξή της), εκθέσεις, συζητήσεις/αντιπαραθέσεις (θεώρηση ενός θέματος από πολλές απόψεις), ερμηνείες κ.ά. Η δομή της επιχειρηματολογίας

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Η επιχειρηματολογία έχει λιγότερο ή περισσότερο τυπική δομή: ξεκινά από έναν ισχυρισμό/αποδεικτέα θέση, ακολουθούν επιχειρήματα και τεκμήρια που την υποστηρίζουν και καταλήγει σε ένα συμπέρασμα. Η γλώσσα της επιχειρηματολογίας Στα επιχειρηματολογικά κείμενα συναντάμε ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά: • Σαφήνεια (κυριολεξία, αποφυγή της πολυσημίας, ακρίβεια στη χρήση του λεξιλογίου, ειδικοί όροι κ.λπ.) • Ονοματοποίηση (βλ. παρακάτω) • Παθητική σύνταξη (βλ. παρακάτω) • Διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που δηλώνουν σχέσεις χρόνου, αντίθεσης, αιτίου και αποτελέσματος, συμπεράσματος κ.λπ. • Ρητορικά ερωτήματα • Αποφαντικές (δηλωτικές) προτάσεις • Επιστημική και δεοντική τροπικότητα (βλ. παρακάτω) • Πλούσια στίξη Η ρητορική της επιχειρηματολογίας Σύμφωνα με τη Ρητορική του Αριστοτέλη, από τη στιγμή που κάθε μορφής επικοινωνία περιέχει τρεις κύριους παράγοντες (πομπός - δέκτης - μήνυμα), τότε οι τρόποι πειθούς δεν μπορεί παρά να αναφέρονται: • στο ήθος του πομπού Η πειθώ επιτυγχάνεται μέσω της επίκλησης στο ήθος του πομπού, όταν ο λόγος συγκροτείται με σκοπό να καταστήσει τον ομιλητή/συγγραφέα αξιόπιστο στα μάτια του ακροατή/αναγνώστη: σώφρονα (γνώστη του θέματος, λογικό, αντικειμενικό κ.λπ.), ηθικό χαρακτήρα και καλοπροαίρετο (σκέφτεται το καλό του δέκτη). Για τον ίδιο σκοπό επικαλείται κάποια αυθεντία (επίκληση στην αυθεντία) ή ανασκευάζει τα επιχειρήματα του αντιπάλου κάνοντας προσωπική επίθεση εναντίον του (επίθεση στο ήθος του αντιπάλου). • στη συναισθηματική κατάσταση του δέκτη (πάθος) Η επιτυχία της προσπάθειας επηρεασμού του δέκτη εξαρτάται και από τη συναισθηματική διάθεση του ακροατηρίου. Διότι οι άνθρωποι δεν κρίνουν με τον ίδιο 6

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

τρόπο όταν χαίρονται και θρηνούν ή όταν είναι φιλικοί ή εχθρικοί. Γι’ αυτό ο ομιλητής/συγγραφέας οφείλει να γνωρίζει τα συναισθήματα του κοινού (ακροατών/αναγνωστών) στο οποίο απευθύνεται, αλλά και τα κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά του, τα διανοητικά (γνώσεις, εμπειρίες, ενδιαφέροντα), τα βουλητικά (ανάγκες, προσδοκίες, επιδιώξεις) και υπαρξιακά (στάσεις, συμπεριφορές, νοοτροπίες). • στο επιχείρημα καθαυτό (λόγος) Ο λόγος της πειθούς επικαλείται τέλος την κοινή λογική με τη μορφή επιχειρημάτων. Υπάρχουν δύο τύποι: οι επαγωγές και οι παραγωγές. Στην επαγωγή χρησιμοποιούνται δεδομένα, η αλήθεια των οποίων μπορεί να ελεγχθεί εμπειρικά (π.χ. παραδείγματα), για να στηριχθεί μία γενίκευση, ενώ στην παραγωγή γενικές αρχές, αξιώματα κ.λπ. οδηγούν στην απόδειξη της υπεροχής ενός αξιολογικού ισχυρισμού. (βλ. Έκφραση - Έκθεση Γ’ Λυκείου, Τεύχος Γ’, σσ. 7-98). Ε) Αφήγηση Η διαδικασία της αφήγησης επιτυγχάνεται μέσω της ακολουθίας προσώπων και γεγονότων στον χώρο και στον χρόνο. Τα αφηγηματικά κείμενα διακρίνονται σε προσωπικές διηγήσεις, ιστορικές διηγήσεις, ιστορίες, μύθοι, παραμύθια, αφηγήσεις. Η δομή της αφήγησης Οι κειμενικοί τύποι που εντάσσονται στο είδος της αφήγησης είναι τόσοι και διαφορετικοί μεταξύ τους, ώστε να είναι δύσκολη η διαμόρφωση ενός προτύπου που να βρίσκει εφαρμογή στο σύνολό τους. Ένα από τα μοντέλα που έχουν προταθεί (και βρίσκει εφαρμογή και στις αντικειμενικές και στις υποκειμενικές αφηγήσεις) είναι αυτό των Labov & Waletzky (1967) που περιέχει τα εξής δομικά μέρη: 1. Προσανατολισμός: πληροφορίες για τους «ήρωες», τον χώρο και τον χρόνο∙ η αρχική κατάσταση. 2. Περιπέτεια: το πρόβλημα που εμφανίζεται, τα γεγονότα που ανατρέπουν την αρχική κατάσταση∙ η δράση για την επίλυσή του, τα εμπόδια και το αποτέλεσμα της δράσης. 3. Αξιολόγηση: σχολιασμός (ρητός ή με παραγλωσσικά μέσα) των γεγονότων από τον αφηγητή. 4. Λύση: η τελική έκβαση (συχνά ταυτίζεται με την αξιολόγηση). 5. Κατάληξη: καταληκτικές φράσεις, συμπεράσματα, επιμύθιο κ.λπ. με τα οποία γίνεται αναγωγή στον παροντικό χρόνο, την αρχική κατάσταση. Η γλώσσα της αφήγησης Στο είδος της αφήγησης παρουσιάζονται ορισμένα κοινά γλωσσικά χαρακτηριστικά: 7

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

• Ρήματα: συνήθως σε παρελθοντικούς χρόνους (κυρίως αόριστο), χωρίς να είναι σπάνιος και ο «ιστορικός ενεστώτας»∙ στην «περιπέτεια» χρησιμοποιούνται συνήθως ρήματα που δηλώνουν κίνηση/δράση, ενώ στον «προσανατολισμό», την «αξιολόγηση» και τη «λύση» ρήματα κρίσης/βούλησης κ.λπ. • Διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: δηλώνουν σχέσεις χρόνου, αιτίου και αποτελέσματος, σκοπού. • Ρυθμός: επαναλήψεις, παρηχήσεις κ.λπ.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ: Κοινωνικές διαδικασίες που:

Περιγράφουν

Εξηγούν

Καθοδηγούν

Επιχειρηματολογούν

Αφηγούνται

μέσω της διαδικασίας της κατηγοριοποίησης των πραγμάτων σε κοινά/καθημερινά και τεχνικά πλαίσια νοήματος

μέσω της διαδικασίας της διαδοχής των φαινομένων σε σχέσεις χρονικότητας ή/και αιτιότητας

μέσω της διαδικασίας της λογικής διαδοχής δραστηριοτήτων ή συμπεριφορών

μέσω της διαδικασίας της ανάπτυξης μιας πρότασης ώστε να πείσει για την αποδοχή μιας άποψης

μέσω της διαδικασίας της διαδοχής προσώπων και γεγονότων στον χώρο και στον χρόνο

Δ Ι Α Δ Ι Κ Α Σ Ι Ε

Χρησιμοποιούνται συνήθως σε: Προσωπικές περιγραφές Καθημερινές περιγραφές Τεχνικές περιγραφές

Περιγραφικές αναφορές

Εξηγήσεις (πώς)

Διαδικασίες

Δοκίμια

Εξηγήσεις (γιατί)

Οδηγίες

Εκθέσεις

Εγχειρίδια

Συζητήσεις / Αντιπαραθέσεις

Πραγματείες Εξηγήσεις μέσω παραδειγμάτων

Συνταγές Κατευθυντήριες οδηγίες

Ερμηνείες Αξιολογήσεις

Προσωπικές διηγήσεις Ιστορικές διηγήσεις Ιστορίες Μύθους

Παραμύθια Αφηγήσεις

Επιστημονικές αναφορές Ορισμούς

Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν Τ Α

Επιστημονικά πειράματα ∙ Επιθεωρήσεις/Αξιολογήσεις ∙ Ταξιδιωτικές εντυπώσεις ∙ Σχόλια ∙ Συνεντεύξεις ∙ Επιστολές ∙ Ειδήσεις/Νέα ∙ Άρθρα ∙ Ιστοσελίδες ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

2. Η περίσταση επικοινωνίας Η περίσταση επικοινωνίας αναφέρεται στο περιβάλλον μέσα στο οποίο παράγονται και ανταλλάσσονται τα νοήματα. Σύμφωνα με τη σύγχρονη γλωσσολογία, η περίσταση επικοινωνίας καθορίζεται από τρεις αλληλοεξαρτώμενες παραμέτρους: 1. Πεδίο: Αφορά τη φύση και το θέμα της κοινωνικής δραστηριότητας και προσδιορίζει το περιεχόμενο του κειμένου (τι συμβαίνει, ποιο είναι το θέμα της επικοινωνίας. Για παράδειγμα, είναι διαφορετικό το πεδίο/θέμα μιας δραστηριότητας/ανακοίνωσης σε ένα ιατρικό συνέδριο και σε εκείνο της θεραπευτικής ιατρικής δραστηριότητας. 2. Συνομιλιακοί ρόλοι: Προσδιορίζουν τις κοινωνικές σχέσεις εκείνων που μετέχουν σε μια περίσταση επικοινωνίας (ποιοι, με ποιες ιδιότητες συμμετέχουν). Οι συνομιλιακοί ρόλοι δομούν τις διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις των συμμετεχόντων, τη συναισθηματική απόσταση, τη συχνότητα των επαφών τους (π.χ. επίσημο - ανεπίσημο ύφος, σχέσεις οικειότητας, σχέσεις ιεραρχίας κ.λπ.). Η πραγμάτωση των συνομιλιακών ρόλων γίνεται με διαφορετικές λεξιλογικές και φρασεολογικές επιλογές (π.χ. προσφωνήσεις, δείκτες ευγένειας κ.λπ.). Μπορούμε όμως να δούμε ότι βασίζονται σε δύο γραμματικά υποσυστήματα: • Διάθεση: μπορούμε να δίνουμε πληροφορίες (δηλώσεις, τυπικά με δηλωτικές προτάσεις), να ζητάμε πληροφορίες (ερωτήσεις, τυπικά με ερωτηματικές προτάσεις), να ζητάμε από τους άλλους να κάνουν κάτι (οδηγίες/εντολές, τυπικά με προστατικές προτάσεις). Ασφαλώς η πραγμάτωση αυτών των βασικών λειτουργιών μπορεί να γίνεται και με άλλες επιλογές, δηλαδή και με κοινωνικά προσδιορισμένους έμμεσους τρόπους. • Τροπικότητα: Διακρίνεται σε επιστημική, που σχετίζεται με τον βαθμό βεβαιότητας του ομιλητή (υπόθεση, δυνατότητα, πιθανότητα, βεβαιότητα), και δεοντική, που σχετίζεται με την αναγκαιότητα πραγματοποίησης αυτού για το οποίο γίνεται λόγος (επιθυμία, ευχή, πρόθεση, υποχρέωση). Εκφράζεται με ποικίλους τρόπους (επιρρήματα, απρόσωπα τροπικά ρήματα, συνδυασμοί μορίων, το ποιόν των ρηματικών ενεργειών, χρόνοι ή εγκλίσεις κ.λπ.) (βλ. ΓΝΕΛ 123-131). 3. Τρόπος: Αφορά τον τρόπο εκφοράς του λόγου, δηλαδή τους τρόπους που τα νοήματα γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης από τους συμμετέχοντες. Συγκεκριμένα, αναφέρεται στο πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί το μήνυμα, με ποιο μέσο και με ποιο δίαυλο επικοινωνίας, τι ρόλο διαδραματίζει η γλώσσα σ’ αυτό. Για παράδειγμα, οι διαφορές ανάμεσα σε γραπτό, προφορικό ή πολυτροπικό λόγο αφορούν τα υλικά μέσα με τα οποία πραγματώνεται (δίαυλος), αλλά και το κατά πόσο οι συμμετέχοντες μπορούν να παρέμβουν κατά τη διάρκεια παραγωγής του μηνύματος (μέσο). Σημαντική πτυχή είναι και ο ρόλος που διαδραματίζει η γλώσσα στην περίσταση επικοινωνίας. Για παράδειγμα, σε ένα πολυτροπικό κείμενο ο ρόλος της γλώσσας είναι

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

συμπληρωματικός στα άλλα συστήματα, σε ένα τυχερό παιχνίδι ο ρόλος της είναι βοηθητικός, ενώ σε ένα δοκίμιο η γλώσσα συγκροτεί το ίδιο το κείμενο. Κάθε παράμετρος προβλέπει διαφορετικές λεξικογραμματικές και κειμενικές επιλογές. Ας σημειωθεί ότι οι παράμετροι είναι αμοιβαία εξαρτώμενες, με την έννοια ότι η αλλαγή σε κάθε μία από αυτές επιφέρει λίγο-πολύ αλλαγές και στις υπόλοιπες. 3. Συνοχή και Συνεκτικότητα Μετά την εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι εξωτερικοί παράγοντες, το κειμενικό είδος και η επικοινωνιακή περίσταση μορφοποιούν τη γλωσσική χρήση, ακολουθεί η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο τα κείμενα συγκροτούνται ως ολότητες και όχι απλώς ως ασύνδετα σύνολα λέξεων και παραγράφων. Στο επίπεδο αυτό ανάλυσης της γλώσσας κυρίαρχες είναι οι έννοιες της συνοχής και της συνεκτικότητας. Η συνοχή αναφέρεται στο σύνολο των γλωσσικών μέσων με τα οποία οι γλωσσικές μονάδες (προτάσεις, περίοδοι, παράγραφοι κ.λπ.) συνδέονται μεταξύ τους ώστε να αποτελέσουν μεγαλύτερες ενότητες λόγου. Τα μέσα αυτά ανήκουν σε τρεις κατηγορίες: -

Γραμματικά:

• Αναφορά: αφορά τη σχέση ενός κειμενικού στοιχείου με ένα άλλο που προηγείται ή έπεται (π.χ. με τη χρήση αντωνυμιών). • Έλλειψη: αφορά την παράλειψη μιας λέξης ή φράσης που μπορεί να εννοηθεί εύκολα απ’ όσα έχουν λεχθεί ή πρόκειται να λεχθούν. • Υποκατάσταση: αφορά την αντικατάσταση κάποιου κειμενικού στοιχείου από άλλα, που κατευθύνουν στην αναζήτηση των πρώτων (π.χ. οι μεν … οι δε). • Σύζευξη: αφορά τη σύνδεση ενοτήτων λόγου με τη χρήση διαρθρωτικών λέξεων και φράσεων που δηλώνουν προσθήκη, αντίθεση, αιτία, χρόνο κ.λπ. -

Λεξιλογικά: αφορούν τη σημασιολογική σύνδεση λέξεων (συνωνυμία, αντωνυμία, υπωνυμία, υπερωνυμία).

Φωνολογικά: αφορούν τον επιτονισμό σε προφορικά κείμενα.

Για να είναι όμως ένα κείμενο λογικά συγκροτημένο, χρειάζεται -εκτός από τη συνοχή ανάμεσα στις προτάσεις και τις παραγράφους- να είναι συνεπές και ως προς το θέμα, τον σκοπό, τους αποδέκτες του, την πολιτισμική γνώση που ενέχει. Η συνεκτικότητα αναφέρεται στη νοηματική σύνδεση των επιμέρους στοιχείων του κειμένου με το κειμενικό είδος στο οποίο τυπικά ανήκει.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

4. Παράγραφος Δομική μονάδα του κειμένου πάνω από το επίπεδο της πρότασης, με νοηματική αυτοτέλεια και εσωτερική οργάνωση, αλλά ταυτόχρονα εξαρτημένη από την ιεραρχία όλου του κειμένου. Σκοπός της είναι να διευκολύνει την ανάγνωση του κειμένου, ιεραρχώντας τα επιμέρους νοήματά του. Αποτελείται από τρία δομικά μέρη: τη θεματική πρόταση (εισάγει στο θέμα), τις λεπτομέρειες (αναπτύσσουν το θέμα) και την κατακλείδα (ανακεφαλαιώνει, συμπεραίνει κ.λπ.). Οι λεπτομέρειες μπορούν να αναπτύσσονται/οργανώνονται με διαφορετικούς τρόπους: με ορισμό, με διαίρεση/ταξινόμηση, με αντίθεση, με αναλογία, με αιτιολόγηση, με αίτιο-αποτέλεσμα, με παραδείγματα ή με συνδυασμό των τρόπων αυτών. 5. Παράταξη, Υπόταξη & Ασύνδετο σχήμα (βλ. ΓΝΕΛ, Κεφάλαιο Τρίτο, Ενότητα 5 «Σύνδεση προτάσεων») 6. Γλωσσικές επιλογές/ Εκφραστικά μέσα Οι γλωσσικές επιλογές του/της συγγραφέα αφορούν: α) στις γλωσσικές ποικιλίες (γλωσσική ιδιοτυπία, ιδίωμα ή διάλεκτο του ομιλητή ή συγγραφέα, γεωγραφικές, κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες, οπτικές της γλώσσας), β) στο λεξιλόγιο (κοινό – καθημερινό, εξειδικευμένο – τεχνικό), γ) στους γραμματικούς χρόνους, τις εγκλίσεις και τα ρηματικά πρόσωπα, τα οποία δηλώνουν διαφορετικά χρονικά επίπεδα, διαφορετικούς βαθμούς βεβαιότητας ή επιθυμίας, τρόπους απεύθυνσης, δ) στη στίξη που υιοθετεί σε συγκεκριμένα σημεία του κειμένου, ε) στα σχήματα λόγου, στη σύνδεση των προτάσεων (παρατακτική, υποτακτική) και τη σημασία των λέξεων με την οποία χρησιμοποιείται μια λέξη ή φράση σε μια συγκεκριμένη περίπτωση (κυριολεξία, μεταφορά, παρομοίωση, αντίθεση κ.ά.), στ) στην ονοματοποίηση: Η διαδικασία μετατροπής ενός ρήματος ή ενός επιθετικού προσδιορισμού σε ουσιαστικό (π.χ. υπολογίζω > υπολογισμός, αλλάζω > αλλαγή, ικανός > ικανότητα, φτωχός > φτωχοποίηση). Η γραμματική αυτή μετατόπιση δεν αφορά μόνο την παραγωγή, αλλά έχει συνέπειες και στο νόημα, εφόσον οι ονοματοποιημένοι τύποι φέρουν τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά τόσο των ρηματικών διαδικασιών ή των ιδιοτήτων από όπου προέρχονται όσο και το αποτέλεσμα αυτών των διαδικασιών ή των ιδιοτήτων. Η ονοματοποίηση χαρακτηρίζει τα επιστημονικά κείμενα και τα «ακαδημαϊκά» είδη λόγου, όπως το δοκίμιο ή οι τεχνικές αναφορές, που επεξεργάζονται αφηρημένες και τεχνικές έννοιες, ζ) στη χρήση προσωπικής και απρόσωπης σύνταξης, 12

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

η) στη χρήση ευθέος και πλαγίου λόγου. Όλες οι γλωσσικές επιλογές συνδέονται λειτουργικά με το νόημα και το ύφος του κειμένου.

2ο ΜΕΡΟΣ: ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 1. Αναπαράσταση Είναι η «κατασκευή» μιας πραγματικότητας. Όταν γίνεται ένας φόνος, αυτό αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός, γιατί έχει θύμα και θύτη. Όταν όμως απαιτείται να γίνει αναπαράσταση του εγκλήματος (στις αίθουσες του δικαστηρίου ή το αστυνομικό τμήμα), τότε δεν συντελείται ένας δεύτερος φόνος, αλλά επαναλαμβάνεται το συμβάν, όπως περίπου έγινε∙ είναι σαν να το βλέπουμε. Αυτό το «σαν» είναι η αναπαράσταση στην τέχνη. Στη λογοτεχνία δεχόμαστε αυτό το «σαν», δεχόμαστε, δηλαδή, τη σύμβαση ότι διαβάζουμε μία κατασκευή μέσα από τα μάτια του/της συγγραφέα∙ αυτός/ή επέλεξε συγκεκριμένα στοιχεία από την πραγματικότητα μέσα από μια συγκεκριμένη φιλοσοφική θεώρηση και στάση ζωής, για να αποδώσει αυτό που πιστεύει ότι συνέβη. Η επιλογή, λοιπόν, που κάνει ο/η συγγραφέας γίνεται μέσα από το είδος που θα προτιμήσει (π.χ. αστυνομικό μυθιστόρημα), τον τίτλο που θα δώσει, τη δομή του έργου, τα στοιχεία της πραγματικότητας που επιλέγει να περάσει στο έργο του (συγκείμενο), τα άλλα λογοτεχνικά έργα με τα οποία συνομιλεί ρητά ή άρρητα (διακειμενικότητα), τους χαρακτήρες που θα σκιαγραφήσει και θα παρουσιάσει, το ύφος του κειμένου, και κυρίως τα ερωτήματα που θέλει να προκαλέσει στους αναγνώστες και στις αναγνώστριες, που δίνουν τις δικές τους απαντήσεις κάθε φορά (αναγνωστική ανταπόκριση). Όλα τα προηγούμενα συγκροτούν την έννοια της αναπαράστασης στη λογοτεχνία. Ανάλογα με τη στάση ζωής που κρατάει ένας/μία συγγραφέας απέναντι στην πραγματικότητα, η αναπαράσταση μπορεί να λάβει πολλές και διαφορετικές μορφές, σύμφωνα με τη φαντασία, την ευρηματικότητα και την πρωτοτυπία των συγγραφέων, όπως, για παράδειγμα, τη μορφή της αλληγορίας ή του συμβολισμού (με κριτήριο τον βαθμό απόκρυψης της πραγματικότητας), του ρεαλισμού ή του νατουραλισμού ή του υπερρεαλισμού (με κριτήριο τον βαθμό μεταμόρφωσης της πραγματικότητας) ή της ειρωνείας (με κριτήριο τον βαθμό απόκρυψης και μεταμόρφωσης της πραγματικότητας). 2. Αφηγηματικές Τεχνικές Είναι οι τεχνικές που χρησιμοποιεί ένας συγγραφέας, προκειμένου να δώσει σε μια ιστορία τη μορφή της αφήγησης.2 Ορισμένες από αυτές είναι:

Ως ιστορία εννοείται μια γραμμική ακολουθία κάποιων γεγονότων (π.χ. οι περιπέτειες της επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη) και ως αφήγηση εννοείται η κειμενική διευθέτηση των γεγονότων (π.χ. η Οδύσσεια). 2

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

α) Ο αφηγητής: ανάλογα με τη σχέση του με την ιστορία που αφηγείται, ο αφηγητής 3 μπορεί είτε να είναι πρωταγωνιστής (αυτοδιηγητικός) ή απλώς να συμμετέχει στην ιστορία (ομοδιηγητικός), είτε να αφηγείται την ιστορία κάποιου άλλου (ετεροδιηγητικός). β) Η αφήγηση δεν ακολουθεί τη σειρά των γεγονότων όπως αυτά συνέβησαν στην ιστορία. Όταν διακόπτεται η σειρά των γεγονότων της ιστορίας και υπάρχει αναδρομή στο παρελθόν, αυτό ονομάζεται αναδρομική αφήγηση («ανάληψη») όταν παρεμβάλλονται γεγονότα που θα συμβούν στο μέλλον, αυτό ονομάζεται προδρομική αφήγηση («πρόληψη») όταν η αφήγηση αρχίζει από το μέσον της ιστορίας ή και παράλληλα με τα προηγούμενα, αυτό ονομάζεται in medias res. γ) Η διάρκεια της ιστορίας δεν συμπίπτει με τη διάρκεια της αφήγησης. Όταν ο χρόνος της αφήγησης είναι μεγαλύτερος από τον χρόνο της ιστορίας, αυτό ονομάζεται επιβράδυνση (συνηθέστεροι τρόποι επιβράδυνσης είναι η περιγραφή και τα σχόλια του αφηγητή)∙ όταν ο χρόνος της αφήγησης είναι μικρότερος από τον χρόνο της ιστορίας, αυτό ονομάζεται επιτάχυνση (συνηθέστεροι τρόποι επιτάχυνσης είναι οι περιλήψεις και οι ελλείψεις)∙ όταν ο χρόνος της ιστορίας και ο χρόνος της αφήγησης ταυτίζονται, αυτό ονομάζεται σκηνή (διάλογος). δ) Η συχνότητα της εμφάνισης ενός γεγονότος δεν συμπίπτει στην ιστορία και την αφήγηση. Όταν ένα περιστατικό της ιστορίας ή και ολόκληρη η ιστορία (συνήθως μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες) αναφέρεται περισσότερες φορές στην αφήγηση, αυτό ονομάζεται επαναληπτική αφήγηση∙ όταν ένα γεγονός που συνέβη πολλές φορές στην ιστορία, αναφέρεται μια φορά στην αφήγηση, αυτό ονομάζεται θαμιστική αφήγηση. ε) Ο αφηγητής παρουσιάζει τα γεγονότα με συγκεκριμένη εστίαση κάθε φορά: όταν ο αφηγητής ξέρει περισσότερα από τα πρόσωπα-ήρωες της αφήγησης, τότε η εστίαση ονομάζεται μηδενική («παντογνώστης αφηγητής») ∙ όταν ο αφηγητής ξέρει όσα και ένα πρόσωπο – ήρωας της αφήγησης, τότε η εστίαση ονομάζεται εσωτερική ∙∙ όταν ο αφηγητής ξέρει λιγότερα από τα πρόσωπα – ήρωες της αφήγησης, τότε η εστίαση ονομάζεται εξωτερική. 3. Αφηγηματικοί Τρόποι Είναι τα συστατικά στοιχεία που συναποτελούν μιαν αφήγηση. Πιο συγκεκριμένα, αφηγηματικοί τρόποι θεωρούνται: α) η αφήγηση γεγονότων και πράξεων, β) η περιγραφή, γ) ο διάλογος, δ) ο εσωτερικός μονόλογος και ε) το αφηγηματικό σχόλιο, η παρεμβολή δηλαδή σχολίων/σκέψεων του αφηγητή. 4. Γλωσσικές Επιλογές/ Εκφραστικά Μέσα

Ο όρος αφηγητής χρησιμοποιείται στα αφηγηματικά κείμενα, ενώ ο όρος ποιητικό υποκείμενο χρησιμοποιείται στα ποιητικά κείμενα. Με τους όρους αυτούς δηλώνεται αυτός που εκφέρει τον λόγο. 3

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Οι γλωσσικές επιλογές του/της συγγραφέα αφορούν: α) την επιλογή του λεξιλογίου (ως γλωσσική ιδιοτυπία, ιδίωμα ή διάλεκτο του αφηγητή και ως ιδιόλεκτο των ηρώων) β) τους γραμματικούς χρόνους, τις εγκλίσεις και τα ρηματικά πρόσωπα, τα οποία δηλώνουν διαφορετικά χρονικά επίπεδα, διαφορετικούς βαθμούς βεβαιότητας ή επιθυμίας, τρόπους απεύθυνσης γ) τη στίξη που υιοθετεί σε συγκεκριμένα σημεία του κειμένου δ) τα σχήματα λόγου, δηλαδή τις ιδιορρυθμίες του λόγου που αφορούν τη θέση των λέξεων και φράσεων στη σειρά του λόγου (σχήμα κύκλου, ασύνδετο/πολυσύνδετο, υπερβατό κ.ά.) και τη σημασία με την οποία χρησιμοποιείται μια λέξη ή φράση σε μια συγκεκριμένη περίπτωση (μεταφορά, παρομοίωση, αντίθεση κ.ά.). Όλες οι γλωσσικές επιλογές συνδέονται λειτουργικά με το νόημα και το ύφος του έργου. 5. Δομή/Πλοκή Είναι ο τρόπος με τον οποίο συντίθεται ένα ποιητικό ή αφηγηματικό έργο, ώστε το τελικό κείμενο να αποτελεί ένα οργανωμένο και αισθητικά αποτελεσματικό σύνολο. Στα ποιητικά κείμενα, η δομή συνίσταται στην κατασκευή και τη στιχουργική τους (στροφικότητα, ομοιοκαταληξία/ελεύθερος στίχος, μέτρο/ρυθμός). Με τη μελέτη της δομής του ποιήματος φωτίζονται το νόημα, το συναίσθημα, ο τόνος και η πρόθεσή του. Στα αφηγηματικά κείμενα, η δομή συνίσταται στον τρόπο με τον οποίο οργανώνονται τα γεγονότα της ιστορίας σε μια συγκεκριμένη σειρά (πλοκή). Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στον τρόπο οργάνωσης και διευθέτησης της πλοκής. Ένα παράδειγμα είναι η αριστοτελική σειρά «αρχή-μέση-τέλος» (ή διαφορετικά: «αρχή και δέση, σταδιακή εξέλιξη και, τέλος, η λύση»). Η σύγχρονη αφηγηματολογία μάς εφοδιάζει με άλλες τυπολογίες συνδυασμών της πλοκής, που ονομάζονται λειτουργικά σχήματα. Ένα παράδειγμα είναι το σχήμα «αρχική κατάσταση, διαδικασία μετασχηματισμού (πρόκληση-δράση-τίμημα), τελική κατάσταση». Βασικός μοχλός εξέλιξης της πλοκής είναι η δράση των χαρακτήρων (οι επιθυμίες, τα κίνητρα της δράσης τους, οι συγκρούσεις με το περιβάλλον, εμπόδια στην εκπλήρωση των επιθυμιών τους, καθώς και η τελική έκβαση της δράσης). Ό,τι δίνει ώθηση στην ιστορία ονομάζεται «στοιχείο πλοκής». Η εξέταση της δομής, του τρόπου δηλαδή οργάνωσης μιας αφήγησης, υποστηρίζει την ερμηνεία. 6. Ερμηνεία

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

Είναι η διαδικασία απόδοσης νοήματος στο κείμενο με τη συνδρομή της κειμενικής κατασκευής του, στοιχείων του συγκειμένου, και της υποκειμενικής πρόσληψης του αναγνώστη/-τριας. Στον ερμηνευτικό διάλογο, σε σημαντικό παράγοντα για την παραγωγή της ερμηνείας αναδεικνύεται και η συνομιλία με τις ερμηνευτικές εκδοχές/υποθέσεις των συναναγνωστών. Τα σημαντικά λογοτεχνικά έργα αναγιγνώσκονται συνήθως σε πολλά επίπεδα και επομένως επιδέχονται πολλαπλές ερμηνείες. Πέρα από το πρώτο επίπεδο ανάγνωσης και ερμηνείας, το ενδιαφέρον είναι να αναζητήσει κάποιος στα λογοτεχνικά κείμενα ό,τι τον συνδέει με αυτά, επομένως, να τους δώσει ένα νέο δικό του νόημα. Βέβαια, κάθε αναγνώστης/-τρια έχει συγκροτήσει μια υποκειμενικότητα, που επηρεάζεται από πλήθος κριτηρίων (π.χ. αισθητικές προτιμήσεις, πολιτισμικό περιβάλλον, φύλο, πολιτική και ιδεολογική άποψη κ.ά.), για να διαμορφώσει την ερμηνεία του. Αλλά, όποια και αν είναι η καταγωγή και οι διαδρομές της ανάγνωσης που κάνει ο καθένας/η καθεμία, η πρωτοτυπία και η φαντασία στην ερμηνεία ενός κειμένου εδράζονται στον συνδυασμό κειμενικών και υποκειμενικών κριτηρίων. 7. Ερμηνευτικό Σχόλιο Είναι ένα γραπτό σχόλιο, περιορισμένης έκτασης, που περιλαμβάνει την ανάπτυξη αφενός του βασικού, για τους/τις μαθητές/-τριες, ερωτήματος/θέματος του κειμένου και αφετέρου της ανταπόκρισής τους σε αυτό. Στο ερμηνευτικό σχόλιο, ο/η μαθητής/-τρια δεν περιορίζεται στο «τι λέει το κείμενο» αλλά επεκτείνεται στο «τι σημαίνει για τον/την ίδιον/-α». Με τη συγγραφή του ερμηνευτικού σχολίου, διευκολύνεται η ανάδυση του «εγώ» και «ελέγχεται» σύνθετα ο βαθμός εκπλήρωσης του γενικού και των ειδικότερων σκοπών διδασκαλίας του μαθήματος. 8. Ερώτημα/Θέμα Είναι το ερώτημα που προκαλείται στον αναγνώστη/στην αναγνώστρια, όταν διαβάζει ένα λογοτεχνικό κείμενο και απορρέει από αυτό που ο καθένας πιστεύει ότι είναι το πιο κρίσιμο θέμα συζήτησης που θέτει το κείμενο. Το «ερώτημα» δεν είναι μια οποιαδήποτε ερώτηση, διευκρινιστικού, λ.χ., τύπου∙ η απάντησή του δεν περιέχεται συνήθως ούτε αποκλειστικά στο κείμενο. Αντίθετα, το «ερώτημα» παράγεται από έναν βαθύ πυρήνα σιωπής μέσα στο κείμενο και επιδέχεται πολλές απαντήσεις. Ερώτημα, λ.χ., για το ποίημα Περιμένοντας τους βαρβάρους του Κ.Π. Καβάφη θα μπορούσε να είναι το «Ποιοι είναι οι βάρβαροι; Τι συμβολίζουν;» ή «Γιατί εκείνοι που τους περιμένουν δείχνουν να τους έχουν τόση ανάγκη;»∙ όχι, όμως, «τι ήταν οι ύπατοι και οι συγκλητικοί;». Οι τοποθετήσεις των αναγνωστών/-τριών στο ερώτημα συνθέτουν σταδιακά μια πολλαπλή ερμηνεία. Για παράδειγμα, στο δεύτερο ερώτημα για το ποίημα Περιμένοντας τους βαρβάρους θα μπορούσαν να ακουστούν απόψεις, όπως: «για να τους βγάλουν από την αποχαύνωση του πολιτισμού» ή «για να αποτινάξουν τις ευθύνες τους για το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθαν» κ.ά. Επειδή το θέμα συνδέεται με την οπτική και τα επίπεδα ανάγνωσης του καθενός και της καθεμιάς, τα θέματα είναι ρευστά και ποικίλλουν.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

9. Κειμενικοί Δείκτες Είναι τα μορφικά στοιχεία του κειμένου που συνιστούν το εξωτερικό περίβλημα αλλά και το σκελετό του. Περιλαμβάνουν το λογοτεχνικό γένος/είδος, τις γλωσσικές επιλογές, τους αφηγηματικούς τρόπους, τις αφηγηματικές τεχνικές, τη δομή, την πλοκή, τους χαρακτήρες κ.ά. Η συνδυαστική ερμηνεία των κειμενικών δεικτών μας βοηθά να διερευνήσουμε τις ανταποκρίσεις μας στο κείμενο και να του αποδώσουμε νόημα. 10. Λογοτεχνικό Γένος/Είδος Είναι η κατηγορία του λογοτεχνικού έργου που έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τυπολογία ή συμβάσεις, δηλαδή τυποποιημένα σχήματα που επαναλαμβάνονται στα έργα του ίδιου γένους ή είδους. Οι συγγραφείς χρησιμοποιούν αυτές τις συμβάσεις, άλλοτε υιοθετώντας τες πιστά, για να παρακολουθούν χωρίς παρανοήσεις οι αναγνώστες/-τριες την ιστορία, και άλλοτε επεμβαίνοντας δημιουργικά, για να αποφύγουν στερεοτυπικές επαναλήψεις. Το γένος αναφέρεται στις βασικές μορφές της λογοτεχνίας (ποίηση, πεζογραφία, θέατρο), ενώ το είδος στις υποδιαιρέσεις του κάθε γένους (π.χ. το ιστορικό μυθιστόρημα είναι είδος στο γένος «πεζογραφία»). Η διάκριση του γένους ή είδους ορίζεται από κριτήρια: δομής (π.χ. το σονέτο, το επιστολικό μυθιστόρημα) έκτασης (π.χ. το διήγημα, η νουβέλα) σκοπού ή αποτελέσματος (π.χ. κωμωδία, τραγωδία) θέματος (π.χ. μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας). Σε πολλές ταξινομήσεις αναφέρονται και ορισμένες ενδιάμεσες μορφές μεταξύ λογοτεχνίας και γραμματείας: δοκίμιο, βιογραφία, αυτοβιογραφία, απομνημονεύματα κ.λπ. 11. Μοτίβο Είναι ένας ευδιάκριτος και στερεότυπα επαναλαμβανόμενος θεματικός τύπος ή φραστικός τρόπος που επανέρχεται σταθερά και αναλλοίωτα σε ένα λογοτεχνικό έργο ή στο έργο ενός/μιας συγγραφέα ή σε ένα σύνολο λογοτεχνικών έργων. Συχνά, το θεματικό μοτίβο χαρακτηρίζει τη λαϊκή λογοτεχνική δημιουργία μιας ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, π.χ. των Βαλκανίων (π.χ., η θυσία ενός ανθρώπου στα θεμέλια ενός κτίσματος). Τα φραστικά ή εκφραστικά λογοτεχνικά μοτίβα λέγονται επίσης τυπικοί στίχοι, κοινοί τόποι ή κοινοί τύποι. Το λογοτεχνικό μοτίβο αντλεί κατευθείαν από τη δεξαμενή των λογοτεχνικών αναπαραστάσεων και δεν πρέπει να συνδέεται με το «θέμα» ή τη 17

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

«θεματική» (π.χ. η «ξενιτιά» είναι θεματική, ο «γυρισμός του ξενιτεμένου» είναι λογοτεχνικό μοτίβο). 12. Συγκείμενο Είναι το πλαίσιο αναφοράς του λογοτεχνικού έργου, δηλαδή τα ιστορικά, κοινωνικά και βιογραφικά/ιδεολογικά δεδομένα των συνθηκών της παραγωγής του. Τα στοιχεία του πραγματικού κόσμου που αναπαριστώνται στα λογοτεχνικά κείμενα αποτελούν το συγκείμενό τους και συμβάλλουν στην ερμηνεία τους. Τέτοια στοιχεία είναι, μεταξύ άλλων, η χωρο-χρονική τοποθέτηση (πού και πότε εκτυλίσσεται αυτό που διαβάζουμε), οι ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του χρόνου συγγραφής, η πολιτεία και το δίκαιό της (άγραφο ή γραπτό), ο πολιτισμός, η κουλτούρα και η θρησκεία, όπως μετουσιώνονται σε διαδεδομένες αντιλήψεις, παραδόσεις και ήθη. Όλα αυτά υποδηλώνονται στο κείμενο είτε συνδυαστικά είτε επιλεκτικά∙ αποτελούν βοηθητικά στοιχεία, για να καταλάβει ο αναγνώστης/η αναγνώστρια ότι αυτό που διαβάζει αποτελεί μια μικρή φέτα ζωής του πραγματικού κόσμου, όπως αυτός διαθλάται στο κείμενο μέσα από τη φιλοσοφική και ιδεολογική ματιά του/της συγγραφέα και από τις γλωσσικές του επιλογές. Με άλλα λόγια, διαβάζει συγκεκριμένους χαρακτήρες σε ένα συγκεκριμένο χρονικό και χωρικό περιβάλλον όχι με τρόπο πραγματικό και ρεαλιστικό, αλλά μέσα από το είδος της αναπαράστασης που κάνει ο/η συγγραφέας με τις επιλογές του. Ο αναγνώστης/η αναγνώστρια καλείται να λαμβάνει υπόψη όλα αυτά και να προβαίνει σε λεπτές διακρίσεις ανάμεσα στον πραγματικό κόσμο και το συγκείμενο. 13. Χαρακτήρες/Πρόσωπα Είναι τα πλασματικά πρόσωπα που συναντάμε στα λογοτεχνικά έργα, κυρίως στα πεζογραφικά και τα θεατρικά. Στα αφηγηματικά έργα οι χαρακτήρες αναπαριστώνται με τη δράση και τα λόγια τους, τις σχέσεις που αναπτύσσουν με άλλους χαρακτήρες, το πώς οι άλλοι τους βλέπουν, με την κατανόηση της ονοματοδοσίας τους και με την περιγραφή ή και τα σχόλια του αφηγητή. Για να παρακολουθήσει ο αναγνώστης/η αναγνώστρια την εξέλιξη ενός χαρακτήρα στην πορεία της πλοκής, μπορεί να αναζητήσει τις επιθυμίες και τα κίνητρα της δράσης του, την τακτική που ακολουθεί, την ηθική διαδρομή του, τις καταστάσεις ή τα πρόσωπα με τα οποία συνεργάζεται ή συγκρούεται για να πετύχει τον στόχο του. Ο κεντρικός χαρακτήρας μέσα από τον οποίο παρακολουθούμε την πλοκή ονομάζεται πρωταγωνιστής. Σε σύγχρονες αφηγήσεις υπάρχουν πολλοί πρωταγωνιστές, και τα πρόσωπα συμπληρώνουν το ένα το άλλο.

Εκπαιδευτικό υλικό ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α. Διδακτικά βιβλία/σχολικά εγχειρίδια

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

- ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΑΥΔΗ ΑΒΡΑ, ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΔΑΝΙΗΛ ΑΝΘΟΥΛΑ, ΖΕΡΒΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, ΛΟΠΠΑ ΕΛΕΝΗ, ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ (ΤΕΥΧΟΣ Γ'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΑΥΔΗ ΑΒΡΑ, ΛΟΠΠΑ ΕΛΕΝΗ, ΤΑΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ, ΤΣΟΛΑΚΗΣ Λ. ΧΡΙΣΤΟΣ, ΕΚΦΡΑΣΗ- ΕΚΘΕΣΗ (ΤΕΥΧΟΣ B΄), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΑΥΔΗ ΑΒΡΑ, ΛΟΠΠΑ ΕΛΕΝΗ, ΤΑΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ, ΤΣΟΛΑΚΗΣ Λ. ΧΡΙΣΤΟΣ, ΕΚΦΡΑΣΗ- ΕΚΘΕΣΗ (ΤΕΥΧΟΣ Α΄), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΙΔΗΣ ΣΩΦΡΟΝΗΣ, ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΙΔΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ, ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΚΑΝΔΗΡΟΥ Β. ΓΛΥΚΕΡΙΑ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ Ε. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΡΙΖΟΥ Ν. ΣΠΥΡΟΣ, ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΜΑΝΩΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΜΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ ΘΩΜΑΣ, ΦΛΩΡΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ, ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ (ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ - Μανικάρου Μ. Η Γλώσσα μας - Α΄ Λυκείου. Πρόγραμμα «Ελληνόγλωσση πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά», ΥΠ.Π.Ε.Θ. - Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ. http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ellinoglossi/images/ebooks/i_elliniki_stin_albania/i_glo ssa_mas_a_likeiou/i_glossa_mas_a_likeiou.pdf. - Μανικάρου Μ. & Τζημαγιώργη Δ. Η Γλώσσα μας - Β΄ Λυκείου. Πρόγραμμα «Ελληνόγλωσση πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά», ΥΠ.Π.Ε.Θ.- Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ. http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ellinoglossi/images/ebooks/i_elliniki_stin_albania/i_glo ssa_mas_b_likeiou/i_glossa_mas_b_likeiou.pdf.

- Μανικάρου Μ. Η Γλώσσα μας - Γ΄ Λυκείου. Πρόγραμμα «Ελληνόγλωσση πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά», ΥΠ.Π.Ε.Θ.- Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ. http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ellinoglossi/images/ebooks/i_elliniki_stin_albania/i_glo ssa_mas_g_likeiou/i_glossa_mas_g_likeiou.pdf. Β. Νεοελληνική Γλώσσα, Φάκελος Υλικού: «Εμείς και οι άλλοι…», Δίκτυο κειμένων

ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α. Διδακτικά βιβλία/σχολικά εγχειρίδια

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ

- ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΚΑΡΒΕΛΗΣ Δ., ΜΗΛΙΩΝΗΣ Χ., ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Κ., ΠΑΓΑΝΟΣ Γ., ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Γ., ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΤΕΥΧΟΣ Α'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΚΑΡΒΕΛΗΣ Δ., ΜΗΛΙΩΝΗΣ Χ., ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Κ., ΠΑΓΑΝΟΣ Γ., ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Γ., ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΤΕΥΧΟΣ Β'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ Ν., ΚΑΡΒΕΛΗΣ Δ., ΜΗΛΙΩΝΗΣ Χ., ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Κ., ΠΑΓΑΝΟΣ Γ., ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Γ., ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΤΕΥΧΟΣ Γ'), ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΑΚΡΙΒΟΣ Η. ΚΩΣΤΑΣ, ΑΡΜΑΟΣ ΠΤΟΛ. Δ, ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΑΣΟΥΛΑ, ΜΠΕΛΛΑ Κ. ΖΩΗ, ΜΠΕΧΛΙΚΟΥΔΗ Γ. ΔΗΜΗΤΡΑ, ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» - ΠΑΡΙΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΠΑΡΙΣΗΣ Ν., ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» Β. Λογοτεχνία, Φάκελος Υλικού-Δίκτυα κειμένων

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΛΗΣ 2018-19, 2019-20, Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ