Αφιέρωμα: Επενδύοντας στη γη by Εφημερίδα των Συντακτών

257 14-15 | 10 | 2017 Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ Ε Ι Μ Α Ζ Ι Μ Ε Τ Η Ν « Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Τ Ω Ν Σ Υ Ν ΤΑ Κ Τ Ω Ν » Τ Ο Υ Σ Α Β Β Α Τ Ο Κ Υ Ρ Ι Α Κ Ο Υ

ΑΓΡΟΤΕΣ συνενώθηκαν και συνεργάστηκαν για να βρουν διέξοδο για τα προϊόντα τους. Τη σημερινή εποχή, το πρόβλημα δεν είναι αν ή τι θα καλλιεργήσεις, αλλά το πού θα διαθέσεις την παραγωγή σου. Οι συνεταιρισμοί δημιουργούν υπεραξία στα παραγόμενα προϊόντα, διαπραγματεύονται επωφελέστερες συμφωνίες, άρα και καλύτερη τιμή για τα προϊόντα τους. Πλέον συνεταιρισμός δεν σημαίνει επιβίωση, αλλά παραγωγή αξιόπιστων, ποιοτικών προϊόντων, με μεθόδους ωφέλιμες για τον καταναλωτή και το περιβάλλον, που μπορούν όχι μόνο να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς αλλά και να ξεχωρίσουν. Συνεταιρισμοί που επένδυσαν σε νέες καλλιέργειες, αλλά και συνεταιρισμοί που ανέδειξαν την τοπική παραγωγή των αγροτών της περιοχής τους. Επιτυχημένα εμπορικά βήματα.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ

Επενδύοντας στη γη ΚΕΙΜΕΝΑ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Βάση Παναγοπούλου

Αφιέρωμα

14 - 15 Οκτωβρίου 2017

LA MIA STEVIA ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΤΕΒΙΑΣ - ΠΡΩΤΟΠΟΡΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης σημαίνει ασφαλή, ποιοτικότερα προϊόντα Η ΟΛΟΕΝΑ και μεγαλύτερη εισροή γνώσης για τις πρώτες ύλες και τα αγροτικά αγαθά που καταναλώνουμε, αφορά την ποιότητά τους, η οποία καθορίζεται από συγκεκριμένους νόμους και παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο καλλιέργειας. Οι τάσεις της αγοράς αντανακλούν τις διαθέσεις του αγοραστικού κοινού, που ζητά ολοένα και περισσότερο ασφαλή για την υγεία του αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Αυτή η τάση λειτουργεί ελκυστικά στους αγρότες-κτηνοτρόφους, που μέσα από τη στροφή σε ηπιότερες μορφές άσκησης του επαγγέλματός τους, εντασσόμενοι σε πρότυπα πιστοποίησης, βλέπουν τα κέρδη τους να αυξάνονται, καθώς τα προϊόντα τους αποκτούν υπεραξία, ενώ θωρακίζουν και την υγεία τους. Το καλό που προκύπτει από τα νέα συστήματα διαχείρισης είναι κοινό για όλους: τον παραγωγό, τους καταναλωτές, το περιβάλλον. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε σε προϊόντα επισημάνσεις όπως «Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης», «Προϊόν Ορθής Γεωργικής Πρακτικής», «Αgrocert». Ξέρουμε όμως τι υποδηλώνουν για το προϊόν; Για να δούμε: Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση αφορά ένα σύστημα γεωργικής παραγωγής το οποίο βασίζεται στην τήρηση των κανόνων της Ορθής Γεωργικής Πρακτικής. Είναι στην ουσία μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της αγροτικής εκμετάλλευσης, που περπατά ανάμεσα στη συμβατική και τη βιολογική καλλιέργεια. Αφορά τον τρόπο οργάνωσης και την ορθολογική χρήση όλων των εισροών (νερό, λιπάσματα, φυτοπροστατευτικά σκευάσματα) με βασικούς στόχους να είναι αποτελεσματική και κερδοφόρα η αγροτική ή κτηνοτροφική μονάδα, πάντα όμως σε συνάρτηση με την υπεύθυνη στάση απέναντι στο περιβάλλον. Αυτός ο τρόπος άσκησης του επαγγέλματος έχει αποτέλεσμα την παραγωγή αξιόπιστων, ασφαλών, ποιοτικών, άρα και

ανταγωνιστικών προϊόντων, καθώς στο Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης υπάρχει συνεχής έλεγχος όλων των σταδίων της παραγωγής. Η πιστοποίηση ότι αυτή ασκείται ορθά, κατά τους νόμους, γίνεται από αναγνωρισμένους φορείς διεθνώς και στη χώρας μας το πράττει η Agrocert, που είναι κρατικός οργανισμός (πρώην ΟΠΕΓΕΠ) έχοντας δημιουργήσει τα εθνικά πρότυπα Agro, στα οποία μπορούν να

Τα πρότυπα πιστοποίησης δίνουν προστιθέμενη αξία στο προϊόν, αλλά πρωτίστως υποδηλώνουν τα οφέλη στην υγεία καταναλωτών και παραγωγών. Ακόμη ένας ωφελούμενος, το περιβάλλον ενταχθούν όχι μόνο συνεταιρισμοί ή ομάδες παραγωγών αλλά και μεμονωμένοι καλλιεργητέςκτηνοτρόφοι. ■ Ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής θεσπίστηκε το 2002 και περιγράφει τα αίτια που είναι δυνατόν να προκαλούν µόλυνση στο περιβάλλον από τις γεωργικέςκτηνοτροφικές δραστηριότητες. Προτείνει λύσεις και μεθόδους που παραπέμπουν στην αειφόρο παραγωγή και ανάπτυξη και ταυτόχρονα επισημαίνει την ευθύνη του αγρότη-κτηνοτρόφου απέναντι στην ευζωία και την προστασία του περιβάλλοντος ασκώντας το επάγγελμά του. Ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής περιλαµβάνει τέσσερα µέρη: α. χρήση λιπασµάτων β. χρήση κτηνοτροφικών αποβλήτων γ. χρήση ανακυκλωµένου νερού αστικών αποβλήτων για σκοπούς άρδευσης και δ. χρήση λάσπης αστικών αποβλήτων για γεωργικούς σκοπούς.

Γλύκα χωρίς επιβάρυνση, χωρίς ενοχές Καινοτόμησαν, επένδυσαν, πήραν ρίσκο αλλά πρωτίστως ενώθηκαν, συνεργάστηκαν και πίστεψαν σε αυτό που έκαναν. Ο συνεταιρισμός στέβιας είναι καινοτόμος από όποιο επίπεδο κι αν τον παρακολουθήσει κανείς

ερικά χρόνια πριν, δειλά δειλά, βγήκαν προς τα έξω οι πρώτες πληροφορίες για την πειραματική καλλιέργεια ενός ξένου φυτού μέχρις στιγμής στην Ελλάδα, της στέβιας, με ευχές, πολλά ερωτήματα και αγωνία φαντάζομαι από τη μεριά των εμπλεκομένων καλλιεργητών. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, όχι μόνο ευδοκιμεί η καλλιέργεια, όχι μόνο έχει συσταθεί συνεταιρισμός, αλλά ήδη κυκλοφορούν ευρέως στην αγορά τυποποιημένα τα προϊόντα. Ηταν πολύ ευχάριστη έκπληξη να τα δω παραταγμένα στα ράφια μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Σε διαφορετικές συσκευασίες. Μία συσκευασία με σαράντα χάρτινα φακελάκια των δύο γραμμαρίων και αλουμινένιες συσκευασίες σε διαφορετικά βάρη. Και γιατί χάρηκες; θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς. Γιατί είναι ένα προϊόν που προέρχεται από συλλογικότητα και ευοδώθηκε, που καλλιεργείται στην Ελλάδα, άρα φέρει μέσα του τα στοιχεία της δικής μας γεωγραφικής βιοποικιλότητας και επιπλέον δεν ταξιδεύει χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσει στο φλιτζάνι μας ή στο γλυκό μας, όπως τα υπόλοιπα προϊόντα στέβιας που μπορούμε να βρούμε στο εμπόριο. Φωτο-

γράφισα τις συσκευασίες και τηλεφώνησα. Η κ. Θωμαή Γιωτοπούλου, operations director της Stevia Hellas Cooperative, και ο κ. Χρήστος Σταμάτης, διευθύνων σύμβουλος, κάλυψαν τα πληροφοριακά κενά μου, «από το 2012 που συστάθηκε ο συνεταιρισμός, όταν οι καλλιεργητές της Στερεάς Ελλάδας διέκοψαν την καλλιέργεια καπνού και πέρασαν στην καλλιέργεια στέβιας, θέλοντας μέσω καινοτόμων επενδύσεων να αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής τους αλλά και της τοπικής κοινωνίας». «Ο συνεταιρισμός μας είναι ιδιαίτερα καινοτόμος, τόσο λόγω του προϊόντος που παράγει, όσο κυρίως επειδή διαφέρει στην οργάνωσή του. Κατ’ αρχήν όμως να πω ότι η κρυσταλλική στέβια που παράγουμε είναι αναλογίας ένα προς τρία. Δηλαδή ένα κουταλάκι στέβια αντιστοιχεί σε τρία κουταλάκια απλής ζάχαρης. Είναι ένα προϊόν που ενδείκνυται για χρήση από διαβητικούς ανθρώπους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι χρειάζεται να έχει κανείς πρόβλημα υγείας για να επιλέξει ένα άλλο γλυκαντικό μέσο πέραν της όποιας μορφής ζάχαρης χρησιμοποιούσε μέχρι στιγμής. »Η στέβια δεν έχει θερμίδες και αντικαθιστά άριστα τη ζάχαρη σε ό,τι κι αν θέλουμε να κάνουμε. Είτε για τον καφέ και το τσάι είτε

14 - 15 Οκτωβρίου 2017

για τα γλυκίσματά μας. »Να σας απαντήσω τώρα για τον καινοτόμο χαρακτήρα μας. »Καινοτομούμε διότι ο συνεταιρισμός μας έχει επιλέξει να περάσει από την παραγωγή πρώτης ύλης (φύλλα στέβιας) στο τελικό προϊόν (κρυσταλλική μορφή), θέλοντας έτσι να δημιουργήσει υπεραξία στο προϊόν, την οποία και επιστρέφει στον παραγωγό. »Για να το επιτύχει αυτό, λειτουργεί σε δύο επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι αυτό της παραγωγής. Οι καλλιεργητές μας, με τη βοήθεια καταρτισμένων επιστημόνων, έχουν αναλάβει την παραγωγή αρίστης σε ποιότητα πρώτης ύλης. Το δεύτερο επίπεδο είναι αυτό της επιχειρηματικότητας. Η επιχειρηματική ομάδα, που είναι περίπου δέκα άτομα, έχοντας ως στόχο την κατάκτηση αυτού που λέμε υπεραξία προϊόντος, διαχειρίζεται την πρώτη ύλη αναλαμβάνοντας όχι μόνο την άριστη διατήρηση της ποιότητας, αλλά χτίζοντας και αναπτύσσοντας εκ παραλλήλου το δίκτυο πωλήσεων του συνεταιρισμού και την προβολή των προϊόντων». Συμμετέχετε σε προγράμματα τραπεζικής συμβολαιακής γεωργίας; «Μέχρι σήμερα, δεν έχουμε περάσει σε κανέναν δανεισμό ή χρηματοδότηση. Ο συνεταιρισμός μας έχει καταφέρει να είναι μια υγιής επιχείρηση, η οποία χρηματοδοτείται από τους ίδιους τους παραγωγούς-μέλη». Συνιστά λοιπόν έναν συνεταιρισμό στην ιδρυτική του αρχή. Πόσα μέλη είναι; Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Στέβια Ελλάς δραστηριοποιείται στη Λαμία Φθιώτιδας και απαρτίζεται από περίπου ογδόντα επτά παραγωγούς και μέλη, με τους καλλιεργητές να είναι περίπου πενήντα σήμερα.

Τι έχετε πετύχει μέχρι στιγμής; Είμαστε ο μοναδικός συνεταιρισμός αυτή τη στιγμή σε όλη την Ευρώπη που καλλιεργεί σε μεγάλη κλίμακα, παράγει 100% ελληνικά φύλλα στέβιας, των οποίων η επεξεργασία και η μεταποίηση γίνονται αποκλειστικά σε ευρωπαϊκό έδαφος, στη μοναδική πιστοποιημένη εταιρεία επεξεργασίας φύλλων στέβιας που βρίσκεται στη Γαλλία και με την οποία έχουμε αποκλειστική συνεργασία. Καλλιεργούμε περί τα 600 στρέμματα και η συνολική παραγωγή φέτος του συνεταιρισμού ήταν 60 τόνοι φύλλων στέβιας, εκ των οποίων οι 15 ήταν βιολογικής παραγωγής. Πότε ξεκίνησαν η τυποποίηση και η διακίνηση των προϊόντων στέβιας; Από τις αρχές του 2015, ο συνεταιρισμός έχει αρχίσει να διανέμει τα προϊόντα του υπό την επωνυμία (brand name) «La Mia Stevia» σε πάνω από πεντακόσια σημεία λιανικής, σε φαρμακεία, ενώ μπήκαμε και στο δίκτυο των μεγαλύτερων σούπερ μάρκετ της χώρας. Εχουμε όμως και σαφή εξαγωγικό προσανατολισμό. Χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Πολωνία είναι αποδέκτες των προϊόντων μας. Μάλιστα, σε λίγο χρονικό διάστημα θα ολοκληρώσουμε νέες εμπορικές συμφωνίες με εταιρείες διανομής που δραστηριοποιούνται στη Γερμανία, στην Αγγλία, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Θα πρέπει ακόμη να σας πω ότι τα προϊόντα μας ήδη χρησιμοποιούνται από μεγάλες βιομηχανίες της χώρας μας (όπως η Green Cola, η σοκολατοποιία Oscar κ.ά.), αλλά και του εξωτερικού, με άλλες αναλογίες προϊόντων (1 προς 1 ή 1 προς 10).

Πώς ανταποκρίνονται οι καλλιεργητές σε αυτή την απαιτητική δραστηριότητα, πώς ακολουθούν το απαιτούμενο από τις αγορές πλέον νέο προφίλ, που θέλει τον αγρότη και ικανό επιχειρηματία; Ως συνεταιρισμός συμμετέχουμε σε διάφορες δράσεις και προγράμματα. Τα μέλη του συνεταιρισμού εκπαιδεύονται πάνω σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας, αγροτικής ανάπτυξης και βιωσιμότητας αγροτικών περιοχών, μέσω της συμμετοχής μας σε ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως π.χ., είναι τα RurInno, RurAction.

Τι σχεδιάζετε για το μέλλον; Αμεσος σ τόχος του συνεταιρισμού είναι η κατασκευή στην Ελλάδα εργοστασίου μεταποίησης φύλλων στέβιας. Κάνοντας αυτή την επένδυση, θεωρούμε ότι θα αυξηθούν τόσο η παραγωγικότητά μας όσο και η ζήτηση των προϊόντων μας. Ταυτόχρονα βεβαίως θα δημιουργηθούν στην περιοχή θέσεις εργασίας, που υπολογίζουμε να ξεπεράσουν τις εκατό.

http://www.lamiastevia.gr/

Αφιέρωμα

Προϊόντα με καταγωγή ΠΟΛΛΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ αγοράζουν σήμερα π.χ. «φέτα Καλαβρύτων» πιστεύοντας ότι τρώνε τη φέτα ΠΟΠ του Αγροτικού Γαλακτοκομικού Συνεταιρισμού Καλαβρύτων, που δημιούργησε και κατέκτησε τη φήμη της ως αξιόλογο προϊόν. Στην πραγματικότητα, καταναλώνουν τη φέτα κάποιου άλλου παραγωγού, που πράγματι δραρακτηριστικό, η φήμη ή άλλο χαστηριοποιείται στην περιοχή των ρακτηριστικό του μπορεί να αποΚαλαβρύτων, αλλά δεν είναι η φέδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του τα ΠΟΠ του συνεταιρισμού, της προέλευση οποίας την αποκλειστική διάθεγ. ένα τουλάχιστον από τα στάδια ση έχει μόνο μία γνωστή αλυσίδα της παραγωγής εκτελείται εντός σούπερ μάρκετ. της οριοθετημένης γεωγραφικής Εχει σημασία να ξέρουμε τι περιοχής. τρώμε. Για να το πετύχουμε, θα πρέπει να αναγνωρίζουμε τις επιΕγγυημένα Παραδοσιακά σημάνσεις των προϊόντων που Ιδιότυπα Προϊόντα καταναλώνουμε και να ξέρουμε Ως Εγγυημένο Παραδοσιακό τι σηματοδοτούν. Ιδιότυπο Προϊόν νοείται Οταν λοιπόν βλέπουένα ιδιότυπο προϊμε την επισήμανση όν ή τρόφιμο, το ΠΟΠ, ΠΓΕ, τι πρέοποίο: πει να καταΟταν στη συσκευασία α. παρασκευλ α β αί ν ο υ μ ε; ενός προϊόντος βλέπουμε ά ζ ε τ αι μ ε Τι σ ημαίνει τρόπο παΕγ γ υ η μ έ ν ο την επισήμανση ΠΟΠ, ρ αγωγ ής, ΠαραδοσιαΠΓΕ, τι πρέπει να μεταποίηκό Ιδιότυπο σης ή σύνκαταλαβαίνουμε; Προϊόν; θεσης που ΑναπαΤι σημαίνει Εγγυημένο αντιστοιχεί ράγουμε τις Παραδοσιακό στην παραακριβείς πεδοσιακή πραριγραφές των Ιδιότυπο Προϊόν; κτική για το εν όρων, όπως λόγω προϊόν ή περιγράφο τρόφιμο ή ν τ αι σ τ η ν β. παράγεται από πρώεπίσημη τες ύλες ή συστατικά που είναι τα σε λίδα του χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά. υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης Και για να μπορεί να καταχωρι& Τροφίμων. σθεί ως έτσι, πρέπει: Τι σημαίνει η επισήμανση ΠΟΠ α. να χρησιμοποιείται κατά παράδοση για την περιγραφή του ιδιόΩς «Ονομασία Προέλευσης» τυπου προϊόντος ή νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί β. να προσδιορίζει τον παραδοένα προϊόν, το οποίο: σιακό χαρακτήρα ή τον ιδιότυπο α. κατάγεται από συγκεκριμένο χαρακτήρα του προϊόντος. τόπο, περιοχή ή, σε εξαιρετικές ■ Αρμόδιος οργανισμός για την περιπτώσεις, χώρα έγκριση ένταξής τους στο σύστηβ. η ποιότητα ή τα χαρακτηριμα ελέγχου, τη διασφάλιση της στικά του οφείλονται κυρίως ή τήρησης των προδιαγραφών, την αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεπιστοποίηση των εν λόγω προωγραφικό περιβάλλον που συϊόντων, την τήρηση Μητρώου μπεριλαμβάνει τους εγγενείς Εγκεκριμένων Επιχειρήσεων και φυσικούς και ανθρώπινους παΜητρώου Δικαιούχων Χρήσης ράγοντες των Ενδείξεων ΠΟΠ και ΠΓΕ, την γ. όλα τα στάδια της παραγωγής πραγματοποίηση ελέγχων σε συτου εκτελούνται εντός της οριοθενεργασία με τις Διευθύνσεις Αγροτημένης γεωγραφικής περιοχής. τικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Π.Ε. είναι από 1.6.2006 ο Γεωγραφική ένδειξη Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Ως «γεωγραφική ένδειξη» νοεί«ΔΗΜΗΤΡΑ» (πρώην Οργανισμός ται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεπροϊόν, το οποίο: ωργικών Προϊόντων - ΟΠΕΓΕΠ, α. κατάγεται από συγκεκριμένο που φέρει τον διακριτικό τίτλο τόπο, περιοχή ή χώρα AGROCERT). β. ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χα-

14 - 15 Οκτωβρίου 2017

ο τελευταίο διάστημα συναντάμε σε όλο και περισσότερες εμπορικές επιχειρήσεις τα προϊόντα της Παναιγιαλείου Ενωσης Συνεταιρισμών και αναφέρομαι κυρίως στην κορυφαίας ποιότητας κορινθιακή σταφίδα «ΒΟΣΤΙΤΣΑ ΠΟΠ», βιολογικής αλλά και συμβατικής καλλιέργειας, που μέχρι πρότινος την έβρισκε κανείς μόνο σε ενημερωμένα καταστήματα βιολογικών τροφών ή επιλεγμένα ντελικατέσεν παντοπωλεία. Αυτή ήταν και η πρώτη ερώτηση που τέθηκε στον γενικό διευθυντή της Ενωσης, κ. Μιλτιάδη Σταυρόπουλο. «Πολύ σωστά παρατηρήσατε, γιατί πράγματι ο στόχος να διεισδύσουμε και στην ελληνική αγορά έχει πολύ λίγο χρόνο που υλοποιείται. Βέβαια αυτό ισχύει για όλα μας τα προϊόντα και όχι μόνο για τη ΒΟΣΤΙΤΣΑ ΠΟΠ. Πλέον τα προϊόντα μας -και αναφέρομαι στις σταφίδες FARMERS UNION και το ελαιόλαδο ΕΛΙΚΗ- διατίθενται στις μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ της ελληνικής αγοράς. Ομως, ο κύριος προσανατολισμός μας μέχρι στιγμής ήταν εξαγωγικός. »Η ΠΕΣ εξάγει περίπου το 98% των προϊόντων που εμπορεύεται σε πάνω από σαράντα χώρες του κόσμου. Είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κορινθιακής σταφίδας, καθώς συσκευάζει και εξάγει σχεδόν το 60% της συνολικής ετήσιας εγχώριας παραγωγής και περίπου το 90% της παραγωγής της κορυφαίας ποιότητας κορινθιακής σταφίδας ΒΟΣΤΙΤΣΑ ΠΟΠ». Συνολικά τι προϊόντα παράγετε; Τα προϊόντα που παράγει η ΠΕΣ είναι κορινθιακή σταφίδα ΒΟΣΤΙΤΣΑ ΠΟΠ, κορινθιακή σταφίδα, σουλτανίνα, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια), αλλά και αντίστοιχα, βιολογικής καλλιέργειας προϊόντα. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις

της εταιρείας μας περιλαμβάνουν όχι μόνο εργοστάσια επεξεργασίας σταφίδας, αλλά και τυποποίησης ελαιόλαδου και συσκευασίας εσπεριδοειδών. Περίπου το 5% των προϊόντων που παράγουμε και εμπορευόμαστε είναι βιολογικής καλλιέργειας, ποσοστό που όμως παρουσιάζει αυξητική τάση. Γιατί η ΠΕΣ είναι πρωτοπόρος και στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων στην Ελλάδα, καθώς ξεκίνησε αυτή της τη δραστηριότητα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Σε ποιες χώρες του κόσμου εξάγετε; Οπως είπαμε, η κορινθιακή σταφίδα αποτελεί ένα κατεξοχήν εξαγωγικό προϊόν της χώρας μας. Σήμερα, η Παναιγιάλειος Ενωση εξάγει περίπου το 100% της ποσότητας σταφίδας που τυποποιεί, σχεδόν σε όλες της χώρες του κόσμου. Κύριες αγορές μας παραμένουν τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης -κυρίως Αγγλία, Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία-, αλλά και χώρες όπως η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ινδία, ο Καναδάς κ.ά. Είναι διαρκής η προσπάθειά μας στην έρευνα αγοράς και στις προωθητικές δρά-

14 - 15 Οκτωβρίου 2017

ΠΑΝΑΙΓΙΑΛΕΙΟΣ ΕΝΩΣΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ

Διεθνής αντιπρόσωπος η κορινθιακή σταφίδα Είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κορινθιακής σταφίδας, καθώς συσκευάζει και εξάγει σχεδόν το 60% της συνολικής ετήσιας εγχώριας παραγωγής και περίπου το 90% της παραγωγής της κορυφαίας ποιότητας «ΒΟΣΤΙΤΣΑ ΠΟΠ». Η Παναιγιάλειος Ενωση Συνεταιρισμών ιδρύθηκε το 1935 και έκτοτε εξελίσσεται, προοδεύει και κατακτά τις διεθνείς αγορές

σεις, έτσι ώστε να μπορέσουμε να διεισδύσουμε σε νέες αγορές-στόχους και να κάνουμε γνωστά τα ελληνικά ποιοτικά προϊόντα, όπως η κορινθιακή σταφίδα, στους καταναλωτές αυτών των χωρών. Πότε ιδρύθηκε η ΠΕΣ και πώς λειτουργεί; Η Παναιγιάλειος Ενωση Συνεταιρισμών ιδρύθηκε το 1935 στο Αίγιο Αχαΐας και αποτελείται από είκοσι έξι πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς, με σύνολο περίπου έξι χιλιάδων ενεργών μελών. Στις εγκαταστάσεις μας απασχολούν ται καθη μερινά περίπου διακόσια άτομα. Είναι ο κύριος προμηθευτής κοριν-

θιακής σταφίδας των μεγαλύτερων οίκων αρτοβιομηχανίας και ζαχαροπλαστικής. Ακόμη, συγκεντρώνει και τυποποιεί αποκλειστικά στις εγκαταστάσεις της το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο των παραγωγών-μελών της, διασφαλίζοντας ένα άριστης ποιότητας προϊόν. Οι παραγωγικές μας εγκαταστάσεις είναι από τις πλέον σύγχρονες και πληρούν τις αυστηρότερες προδιαγραφές των εργοστασίων τροφίμων. Είναι διαπιστευμένες κατά ISO 9001, ISO 2200, BRC, HALAL και KOSHER. Η δε συσκευασία των προϊόντων γίνεται με μηχανήματα διαλογής laser, x-rays, μεταλλικούς ανιχνευτές κ.ά., τεχνολογίας που ανταποκρίνεται σε όλα τα σύγχρονα πρότυπα ασφάλειας και υγιεινής και στα πλέον απαιτητικά στάνταρ των μεγαλύτερων βιομηχανιών του εξωτερικού. Ξέρετε, η ΠΕΣ είναι μια από τις ελάχιστες μονάδες παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων στη χώρα μας που διαθέτουν σύγχρονα διαπιστευμένα εργαστήρια ποιοτικού ελέγχου, με ISO 17025, όπου πραγματοποιούνται πολύπλοκες χημικές και άλλες αναλύσεις, όπως ωχρατοξίνης Α. Ενας από τους κύριους στόχους του τμήματος Ερευνας και Ανάπτυξης είναι η διασφάλιση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων. Τι στόχους έχετε για το μέλλον; Σήμερα, η ΠΕΣ είναι η μεγαλύτερη εταιρεία επεξεργασίας και εξαγωγής κορινθι-

ακής σ ταφίδας. Μόνιμος σ τόχος μας είναι η συνεχής αναβάθμιση των ποιοτικών προϊόντων μας και η άμεση προσαρμογή στις σύγχρονες απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού. Επιπρόσθετα, οι με γά λ ες επε νδύσεις μας σε σύγχρονες και π ι σ τοπο ι η μ έ ν ες ε γκατασ τάσεις π α ρ α γ ωγ ής κ αι εξειδικευμένα εργαστήρια ποιότητας που να ανταποκρίνονται πλήρως στις απαιτήσεις των μεγαλύτερων βιομηχανιών του εξωτερικού μάς έδωσαν ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε διεθνές επίπεδο. Γιατί πιστεύετε ότι φτάσατε μέχρι εδώ; Το μυστικό της επιτυχίας θα έλεγα ότι εδράζεται στη σύγχρονη ορθολογική οργάνωση, στις συνεχείς επενδύσεις με στόχο την αναβάθμιση των παραγόμενων προϊό-

ντων και στην εξωστρέφεια. Παράλληλα, στο γεγονός ότι επενδύουμε συνεχώς στην έρευνα, τόσο για να αναδείξουμε την υψηλή διατροφική αξία των προϊόντων μας και να αποκτήσουν έτσι μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, όσο και για την παραγωγή νέων προϊόντων, προκειμένου να επεκτείνουμε το εύρος των δραστηριοτήτων μας. Ετσι, καταφέραμε να εδραιωθούμε έγκαιρα ως η πλέον σύγχρονη και αξιόπιστη εταιρεία στον τομέα της στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον κι αυτό είχε αποτέλεσμα να αυξήσουμε κατακόρυφα τις εξαγωγές, σχεδόν υπερδιπλασιάζοντάς τες τα τελευταία χρόνια, συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στη στήριξη του εισοδήματος του παραγωγού αλλά και της εθνικής μας οικονομίας. ΠΑΝΑΙΓΙΑΛΕΙΟΣ ΕΝΩΣΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΑΕΣ Α.Ε. Web: www.pesunion.gr

Αφιέρωμα

ερίμενα τον πρόεδρο του συνεταιρισμού, τον κ. Αναστάσιο Γιακμογλίδη, να τελειώσει τη μέρα του και τη σπορά της καλλιεργήσιμης γης του με το περίφημο ελληνικής τοπικής ποικιλίας σκόρδο Βύσσας, προκειμένου να μιλήσουμε για την ιστορία και την πορεία του συνεταιρισμού. Πέρασαν τρεις ανατολές μέχρι να τα πούμε. «Ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 2009 από είκοσι μέλη και άρχισε να κάνει παραγωγή το 2010. Η πρώτη σοδειά ήταν μικρή, τα στρέμματα ήταν ελάχιστα, γύρω στα εξήντα με εβδομήντα. Αυτή τη στιγμή, μετά από επτά χρόνια λειτουργίας, τα στρέμματα που καλλιεργούνται αποκλειστικά με σκόρδο είναι περίπου τετρακόσια και μας δίνουν περίπου, κάθε χρόνο, τετρακόσιους με πεντακόσιους τόνους ξερό σκόρδο. Από αυτά, γύρω στα τριάντα στρέμματα καλλιεργούνται με βιολογικό τρόπο. »Παράλληλα, στις αρχές του Μαΐου κάνουμε και φρέσκο, πράσινο σκόρδο, ενώ φέτος ξεκινήσαμε ακόμη μία καλλιέργεια, με κρεμμύδι, που μας έδωσε γύρω στους οκτακόσιους με χίλιους τόνους ξερό κρεμμύδι. Τα μέλη μας σήμερα είναι είκοσι ένα, κάποια στιγμή ήταν και περισσότερα, αλλά στη συνέχεια αποχώρησαν γιατί δεν τους άρεσε η ευκαιρία του συνεταιρισμού». Εχετε πάρει την πιστοποίηση ως Προϊόν Γεωγραφικής Ενδειξης; Οχι ακόμη, έχουμε καταθέσει καινούργιο φάκελο και περιμένουμε τις εγκρίσεις. Αυτές οι διαδικασίες παίρνουν χρόνο. Πιστεύω μέχρι το τέλος του 2018 να έχει εγκριθεί. Οπως ξέρετε, για να πιστοποιηθεί ένα προϊόν ως ΠΓΕ, αφού πάρουμε έγκριση από την Ελλάδα, μετά, όλα τα προσκομισθέντα στοιχεία στέλνονται στις Βρυξέλλες και επανεξετάζονται. Ολες αυτές οι διαδικασίες είναι χρόνος που τρέχει. Η ποικιλία σκόρδου που καλλιεργούμε είναι τοπική. Η καλλιέργειά του είναι συνυφασμένη με την ίδρυση του χωριού της Βύσσας, από το 1923, απλώς μέχρι να συσταθεί ο συνεταιρισμός δεν ήταν οργανωμένη. Ο κάθε παραγωγός δραστηριοποιείτο κατά μόνας, σε μικρές εκτάσεις των δύο-τριών στρεμμάτων. Τώρα που οργανωθήκαμε, ο στρεμματικός μέσος όρος καθενός καλλιεργητή έχει πάει στα είκοσι στρέμματα. Ολη η παραγωγή απορροφάται από την Ελλάδα ή εξάγετε κιόλας; Είναι μικρό ακόμη το κομμάτι των εξαγωγών, αφορά ένα ποσοστό 10-13%. Κοιτάμε πρώτα να καλύψουμε τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς και μετά να στείλουμε και στο εξωτερικό. Ως επί το πλείστον, δουλεύουμε με αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Και με-

14 - 15 Οκτωβρίου 2017

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΚΟΡΔΟΥ ΒΥΣΣΑΣ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

Επένδυσαν στην τοπική ποικιλία Η καλλιέργεια παραδοσιακών ποικιλιών μπορεί να συνεισφέρει πολυεπίπεδα στην τοπική κοινωνία: να αποφέρει κέρδη, να αναδείξει την ιδιαιτερότητα ενός τόπου όπως καταγράφεται στη γεύση του προϊόντος του, να βοηθήσει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Οι παραγωγοί της Νέας Βύσσας Εβρου ένωσαν τις δυνάμεις και τις καλλιέργειές τους με την τοπική ποικιλία σκόρδου και δεν το μετάνιωσαν χε κανένα εμπορικό ενδιαφέρον. Αυτό συνέβαινε λόγω των αθρόων εισαγωγών, γιατί η καλλιέργεια ήταν ανοργάνωτη και οι έμποροι δεν ήξεραν πού να απευθυνθούν, υπήρχε ανομοιομορφία στο τελικό προϊόν, πολλά προβλήματα, που ευτυχώς πλέον τα έχουμε επιλύσει. Ανταγωνισμός σίγουρα υπάρχει από άλλους παραγωγούς, αλλά είμαστε ο μοναδικός συνεταιρισμός καλλιέργειας και εμπορίας σκόρδου στην Ελλάδα. Το εμπόριο βέβαια έχει αλλάξει, μέσα στους συνεταιρισμούς δημιουργούνται εντάσεις, γιατί συνήθως απ’ έξω γίνεται παραεμπόριο, ποσότητες φεύγουν χωρίς τιμολόγια, δεν δηλώνονται εισοδήματα, κ.λπ., καταστάσεις που δεν μπορεί να υπάρξουν σε έναν συνεταιρισμό. Τα μέλη μας δεν μπορούν να λειτουργήσουν έτσι. Αλλά αυτό δεν είναι κατ’ αποκλειστικότητα πρόβλημα του δικού μας προϊόντος, συμβαίνει σε όλους τους συνεταιρισμούς ό,τι κι αν καλλιεργούν και εμπορεύονται. γαλύτερη παραγωγή να είχαμε, πάλι θα μπορούσαμε να διαθέσουμε το σύνολο της σοδειάς μας. Αλλά είναι μια καλλιέργεια πολύ υψηλού κόστους (1.200 ευρώ ανά στρέμμα), μεγάλου ρίσκου και οι παραγωγοί μας δεν αντέχουν ακόμη την καλλιέργεια μεγαλύτερων εκτάσεων. Ξέρετε, το προϊόν αυτό είναι ιδιαίτερο, έχει μία φορά τον χρόνο σπορά και μία φορά συγκομιδή. Δεν μπορούμε να κάνουμε σπορές επαναλαμβανόμενες. Εμπορικά ακόμη δεν ξεκινήσαμε με την καλλιέργεια του κρεμμυδιού, αλλά έχουμε βγάλει γύρω στους οκτακόσιους τόνους. Θα δούμε πώς θα κινηθεί στην αγορά και θα αποφασίσουμε. Τα προωθείτε εσείς ή έχει αναλάβει κάποια εταιρεία; Οχι, εμείς μόνοι μας. Σχεδόν το 90% αφορά μικροσυσκευασίες -το γνωστό διχτάκι, που φτάνει στον καταναλωτή- είτε κατευθύνεται στην εγχώρια αγορά είτε στο εξωτερικό. Οι ίδιες αγορές -κυρίως κε-

ντρική Ευρώπη- απορροφούν και τη βιολογική παραγωγή σκόρδων Βύσσας, ενώ μέσω μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ φτάνουν και στη Ρουμανία. Ολη η επεξεργασία γίνεται σε δικές σας εγκαταστάσεις; Οι εγκαταστάσεις μας είναι ενοικιαζόμενες, ο μηχανολογικός μας εξοπλισμός όμως είναι καινούργιος και κάθε χρόνο συμπληρώνουμε με νέα μηχανήματα. Εχουμε γραμμή διαλογής ακριβείας γραμμαρίων, συσκευαστικές μηχανές και ψυκτικούς θαλάμους με ελεγχόμενες θερμοκρασίες, έτσι ώστε να διατηρείται σταθερή η ποιότητα των προϊόντων μας. Στα σχέδιά μας φέτος είναι η αγορά ακόμη δύο θαλάμων, για να μπορούμε να αποθηκεύουμε το σύνολο της παραγωγής μας. Τι χαρακτηρίζει την ποικιλία σκόρδου Βύσσας; Κατ’ αρχάς, ο συνεταιρισμός ακολουθεί ολοκληρωμένη δι-

αχείριση στις καλλιέργειές του και είμαστε πιστοποιημένοι κατά Global GAP και με τα πρότυπα Agro 2.1 και 2.2. Το σκόρδο Βύσσας είναι τοπική ποικιλία, που σημαίνει ότι οι σπόροι για την επανασπορά προέρχονται από το ίδιο το προϊόν. Δεν υπάρχει δηλαδή υβρίδιο γι’ αυτήν την καλλιέργεια. Τώρα, βάσει αναλύσεων και μελετών που έχει διεξαγάγει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, τα σκόρδα μας υπερέχουν γιατί είναι πιο πλούσια σε περιεκτικότητα ελαίων και σε γεύση. Εχουν συνειδητοποιήσει οι καλλιεργητές τα οφέλη του συνεταιρισμού; Ναι, βέβαια. Είναι πιο σταθερές οι τιμές πλέον, ξέρουν ότι δεν θα έχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις στις τιμές κάθε χρόνο, όπως τα προηγούμενα χρόνια. Πριν από δέκα χρόνια, οι τιμές τη μια χρονιά μπορεί να ήταν πολύ καλές, την επόμενη, λίγο χειρότερα και τη μεθεπόμενη, μπορεί να μην υπήρ-

Σκέφτεστε να περάσετε και σε άλλες δραστηριότητες; Ως ομάδα φαίνεται να είμαστε λιγοστοί, αλλά ο τζίρος μας είναι αρκετά μεγάλος. Τώρα σχεδιάζουμε να περάσουμε σε επένδυση μηχανολογικού εξοπλισμού για την παραγωγή αποφλοιωμένου σκόρδου και να απευθυνθούμε σε εταιρείες μαζικής εστίασης. Σκεφτόμαστε και την περίπτωση μεταποίησης του σκόρδου -παραγωγή αιθέριων ελαίων για συνεργασία με φαρμακευτικές εταιρείες-, αλλά είναι λίγο νωρίς για εμάς ακόμα. Πρέπει πρώτα να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας και μετά να δούμε το επόμενο βήμα. Αυτό όμως που θα ήθελα να καταθέσω ως εμπειρία είναι ότι ο κόσμος έχει στρέψει την προτίμησή του στα ελληνικά προϊόντα κι αυτό είναι θετικό, γιατί έτσι έχουν μειωθεί και οι εισαγωγές. http://aspee.gr/ Τηλ: (+30) 2552071161

14 - 15 Οκτωβρίου 2017

Α.Σ. ΒΙΟΔΡΑΜΑ - ΠΡΩΤΟΠΟΡOΣ ΚΑΛΛΙΈΡΓΈΙΑ

Τα μπλε μύρτιλλα του Βορρά ευδοκίμησαν στη Δράμα Έίναι ίσως η πρώτη πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια μύρτιλλου στην Έλλάδα. Τα μπλε φρούτα ευδοκίμησαν και πρόσφατα, ως μεταποιημένο προϊόν, κατάφεραν να πιστοποιηθούν από τον ΈΟΦ ως συμπλήρωμα διατροφής

εύτηκα τα προϊόντα του συνεταιρισμού «ΒΙΟΔΡΑΜΑ», τη μαρμελάδα μύρτιλλου, τον χυμό μύρτιλλου με σταφύλι και το γλυκό του κουταλιού, σε μία έκθεση βιολογικών τροφίμων, χρόνια πριν. Ιδρυτής και πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Βιοκαλλιεργητών και Βιοκτηνοτρόφων Νομού Δράμας, όπως είναι ο πλήρης τίτλος του, αλλά και υπεύθυνος της παραγωγής των Blueberries, είναι ο κ. Νικόλας Παπουτσής, ένας άνθρωπος που όνειρό του ήταν να εγκαταστήσει την καλλιέργεια μύρτιλλου στην Ελλάδα. Τα γεγονότα δείχνουν ότι το κατάφερε. Και μιλώ για το καινούργιο τους προϊόν, που είναι η σκόνη αποξηραμένου μύρτιλλου σε κάψουλες, το οποίο εγκρίθηκε από τον κρατικό ΕΟΦ ως συμπλήρωμα διατροφής. Αυτή είναι μια διάκριση που λίγοι έχουν στα σκευάσματά τους και δεν δίστασα να εκφράσω τον σεβασμό μου στις προσπάθειές τους που τους έφτασαν μέχρις εδώ. Ας δούμε τι μας είπε. «Εμείς είμαστε μια ομάδα παραγωγών που ξεκινήσαμε το 2007 έχοντας έδρα μας τη Δράμα. Αγοράσαμε χωράφια και φυτά και περάσαμε στην καλλιέργεια και επεξεργασία του μύρτιλλου. Τα δικά μας φυτά είναι η ποικιλία Bluecrop και Patriot, τα οποία, βάσει μελετών των Πανεπιστημίων Αθηνών και Πατρών, ενδείκνυνται για χρήση από ανθρώπους που έχουν ζάχαρο με πολύ καλά αποτελέσματα.

»Επίσημα ξεκινήσαμε το 2007, όταν κάναμε έναρξη στην Εφορία. Ανεπίσημα, το 2002. Το πρόβλημα που ακόμη αντιμετωπίζουμε, και αυτήν την εβδομάδα ελπίζω να επιλυθεί, είναι η δικαστική μας αντιπαράθεση με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, διότι αναγνωρίζει τον συνεταιρισμό ως παραγωγό, ενώ εμάς, τα μέλη του, δεν μας αναγνωρίζει ως παραγωγούς. »Τέλος πάντων, εμείς ξεπεράσαμε όλα τα εμπόδια και μέχρι στιγμής πορευόμαστε μόνοι μας χωρίς να έχουμε πάρει ούτε σεντ από το ελληνικό κράτος. Μόνοι μας φέραμε την καλλιέργεια στην Ελλάδα, βγάλαμε την πάστα μύρτιλλου, που ακόμη και σήμερα είναι μοναδική στην Ευρώπη, μαρμελάδα με αγαύη, κάναμε τους χυμούς, διαθέτουμε τα αποξηραμένα φύλλα, με τα οποία μπορείς να φτιάξεις αφέψημα κατάλληλο για όσους πάσχουν από ουρολοιμώξεις, σύμφωνα με μελέτη που έκανε η κ. Φωτεινή Δανιά, από το Φαρμακευτικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών». Πώς φτάσατε στην παραγωγή του συμπληρώματος διατροφής από 100% βιολογικής καλλιέργειας σκόνη μπλούμπερι;

«Ηταν στόχος μας εξ αρχής η παραγωγή μας να χρησιμοποιηθεί για θεραπευτική χρήση. Θέλαμε να το κάνουμε χάπι. Δεν μπορέσαμε γιατί έχει μια κολλώδη ουσία το μπλούμπερι και για να το πετύχουμε έπρεπε να προσθέσουμε μια ουσία που δεν θέλαμε. Ετσι, προχωρήσαμε και το κάναμε σκόνη και το βάλαμε σε κάψουλα. Είναι ένα μοναδικό προϊόν. »Μετά τραβήξαμε του Χριστού τα πάθη για να πάρουμε την πιστοποίηση από τον ΕΟΦ ότι μπορούμε να το εμπορευόμαστε ως συμπλήρωμα διατροφής, ενώ είχαμε την πιστοποίηση από το Χημείο του Κράτους ότι το μπλούμπερι το δικό μας είναι ΝΟΝ GMO, δηλαδή δεν είναι τροποποιημένο γενετικά. Γιατί, ξέρετε, τα φυτά που παίρνουν άλλοι από Ολλανδία, Καναδά, Γερμανία, Αμερική, όλα είναι γενετικά μεταλλαγμένα. Και δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά που κάνουμε εμείς, γιατί απαγορεύεται. Μόνο σαν φρούτο μπορούν να το πουλήσουν. Αυτό δεν το ξέραμε, το ανακαλύψαμε όταν στείλαμε το προϊόν μας για ανάλυση και μας ρώτησαν από πού ήρθαν τα φυτά αυτά. »Οταν παρουσιάσαμε τα πιστοποιητικά των φυτών και τα τιμολόγια κι αποδείξαμε ότι τα φυτά μας είναι ρωσικά, τότε πήραμε την έγκριση από το Χημείο του Κράτους ότι μπορούμε να το κάνουμε σκόνη και να πουλάμε. “Αν θέλετε όμως να το κάνετε κάψουλα ή χάπι πρέπει να απευθυνθείτε στον ΕΟΦ” μας είπαν. Πήγαμε στον ΕΟΦ όπου στην αρχή δεν μας αναγνώριζαν. Μας έλεγαν “βάλτε μέσα μαγνήσιο”. Μα, γιατί να βάλουμε

μαγνήσιο αφού έχει; Να εξαρτιόμαστε από κάποιον προμηθευτή που κάθε φορά κοστολογεί όπως θέλει και μπορεί να μην έχει να μας πουλήσει και να χάνουμε την παραγωγή; Εν πάση περιπτώσει, τον Δεκέμβριο του 2015 βγήκε η απόφαση για τη μαστίχα Χίου από τον ΕΜΑ (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων). Πάνω σ' αυτήν την απόφαση πατήσαμε και πήραμε την αναγνώριση ότι ναι, μπορεί να ονομαστεί συμπλήρωμα διατροφής εφόσον έχει συγκεκριμένα συστατικά. Αυτοί ζητούν δέκα βασικά ιχνοστοιχεία, ενώ το δικό μας έχει πάνω από τριάντα. Εχει ελαϊκό οξύ, έχει ωμέγα λιπαρά οξέα, βιταμίνη C, κάλιο, μαγνήσιο ασβέστιο. Και όλα αυτά που σας λέω είναι βάσει αναλύσεων που έχουμε κάνει σε πιστοποιημένο εργαστήριο. Εχουμε και ακόμη μια ανάλυση που μόνο το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών κάνει, για να πιστοποιήσουμε ότι το προϊόν μας μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ανθρώπους που πάσχουν από ωχρά κηλίδα. Πρόσφατα πήραμε και την πιστοποίηση που λέει ότι το συμπλήρωμα διατροφής Biodrama blueberry μπορεί να πουληθεί στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Ολα αυτά όμως είναι έξοδα». Κάνετε εξαγωγές; «Είμαστε πλέον στην ευχάριστη θέση να εξάγουμε στη Σερβία και σε μερικές ημέρες θα ξεκινήσουμε εξαγωγές και στη Βραζιλία. Περιμέναμε δεκαέξι μήνες να βγάλουμε την άδεια. Δίνουμε ακόμη σε Κύπρο και Γερμανία». Τι πιστοποιήσεις έχετε; «Εχουμε πιστοποίηση a CERT ότι τόσο τα φυτά μας όσο και η σκόνη του συμπληρώματος διατροφής είναι βιολογικά. Εχουμε ακόμη HACCP/ ISO 22000. Οι εγκαταστάσεις είναι δικές μας και έχουμε όλο τον απαραίτητο μηχανολογικό εξοπλισμό για να πάει το προϊόν μας από το χωράφι στο ράφι. Από τώρα και στο εξής θα βγάζουμε στο εμπόριο μονάχα την πάστα μπλούμπερι (χωρίς ζάχαρη και συντηρητικά) και τα αποξηραμένα φύλλα μύρτιλλου. Αποφασίσαμε να ρίξουμε όλο το βάρος πλέον στην παραγωγή του συμπληρώματος διατροφής. Με τις υποδείξεις των καταναλωτών μας αποφασίσαμε να περάσουμε στο σκεύασμα αυτό, γιατί είναι πιο εύχρηστο. Μπορείς να το έχεις μαζί σου παντού. Τα αποτελέσματα βέβαια είναι θεαματικά. »Τα προϊόντα μας πλέον οι καταναλωτές θα τα βρίσκουν μόνον από εμάς». http://www.blueberry.gr/index.php τα πιστοποιητικά: http://www.blueberry.gr/ product-new-2016.php τηλ: 25210-24845, 25210-24469

Αφιέρωμα

14 - 15 Οκτωβρίου 2017

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ

Εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ανέλιξης Η λειτουργία του συνεταιρισμού ως εναλλακτικού δρόμου οργάνωσης του αγροτικού κυρίως τομέα φαίνεται όχι μόνο σημαντική αλλά και αναντικατάστατη

Είναι πασιφανές ότι το μέλλον για τον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα περνά μέσα από τη συνεργασία, τις κοινές δομές επεξεργασίας συσκευασίαςτυποποίησης και την καθετοποίηση της παραγωγής

πολυετής οικονομική κρίση υποδεικνύει τον ρόλο τον οποίο καλούνται να παίξουν οι συνεταιρισμοί στον στόχο για την επιστροφή της χώρας σε αναπτυξιακή τροχιά. Ο συνεταιρισμός, παρά τις έντονες ιδεολογικές συνδηλώσεις που συνόδευσαν την εμφάνιση και διάχυσή του, αποτέλεσε μια μορφή οικονομικής δράσης άριστα προσαρμοσμένης στην αστική οικονομία και κοινωνία. Η γραφειοκρατική δομή και η διοίκησή του, με βάση την αντιπροσωπευτικότητα, συναρμόζονται με τον ανωτέρω αστικό χαρακτήρα του. Στόχος των συνεταιρισμών υπήρξε η προσαρμογή του μικρού παραγωγού ή καταναλωτή στα οικονομικά δεδομένα διόγκωσης και μαζικοποίησης της παραγωγής και της κατανάλωσης. Η προσαρμογή της παραγωγής αφορούσε τα απαιτούμενα κεφάλαια Του Αντώνη και τον αριθμό των εργαζοΑ. Αντωνίου* μένων. Η προσαρμογή της κατανάλωσης συνδεόταν με τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού κατοίκων στις πόλεις και τη βαθμιαία ρήξη των δεσμών τους με την ύπαιθρο. Η διάχυση του συνεταιρισμού στην ύπαιθρο ενέταξε αποτελεσματικότερα τη μικρή αγροτική παραγωγή στο νέο βιομηχανικό περιβάλλον. Οι συνεταιρισμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αντιμετώπιση των σημερινών προβλημάτων του αγροτικού τομέα, προσφέροντας βιώσιμες λύσεις τόσο στην εμπορία όσο και στην παραγωγή αξιόλογων αγροτικών προϊόντων. Στην πρόσφατη μεταπολεμική ιστορία μας, οι συνεταιρισμοί απαξιώθηκαν σε μεγάλο βαθμό και αποτέλεσαν κοιτίδες συναλλαγής, πελατειακών σχέσεων και διαφθοράς. Η έλλειψη ελεγκτικών διαδικασιών και συλλογικής διαχείρισης, η πλήρης αναξιοκρατία και ο εμπαθής κομματισμός οδήγησαν τους συνεταιρισμούς στη σημερινή ανυποληψία. Η απαξίωση των συνεταιρισμών οφείλεται και στη λειτουργία τους για πολλά χρόνια ως μηχανισμών εφαρμογής της κυβερνητικής πολιτικής, υπό τον στενό εναγκαλισμό του κράτους και της -μέχρι πρότινος εν ενεργεία- Αγροτικής Τράπεζας. Οι συνεταιρισμοί όμως πρέπει να έχουν μια σφριγηλή οργάνωση και εσωτερική ζωή, η οποία στη μετεμφυλιακή Ελλάδα δεν μπορούσε να υπάρξει. Ο κυρίαρχος και αποφασιστικός ελεγκτικός ρόλος της συνέλευσης και της εξελεγκτικής επιτροπής δεν μπορούσε να λειτουργήσει απρόσκοπτα. Δεν πρέπει όμως να διαφεύγει την προσοχή μας ότι στο πλαίσιο της ανθρώπινης ιστορίας, οι οικονομικοί και κοινωνικοί θεσμοί εξελίσσονται. Η ανθρώπινη ιστορία δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσπάθεια να κάνουμε καλύτερα κάτι στο οποίο έχουμε παλιότερα αποτύχει. Από την έρευνα της διεθνούς εξέλιξης των συνεταιρισμών, διαγράφεται μια πορεία με πολ-

λές λαμπρές επιτυχίες. Απομένει να υιοθετήσουμε τις επιτυχημένες μεθόδους των λοιπών συνεταιρισμών, ώστε να μπορέσει η ανάπτυξη στη χώρα μας να αποκτήσει κοινωνικό πρόσωπο και τα μεσαία στρώματα να μπορέσουν να βρουν έναν βηματισμό συλλογικής δράσης και ανέλιξης και όχι απλά επιβίωσης. Η παταγώδης αποτυχία των τελευταίων χρόνων έχει οδηγήσει στην πλήρη απαξίωση του συνεταιρισμού ως μεθόδου αποτελεσματικής οικονομικής δράσης. Εχει επικρατήσει ο αστικός μύθος ότι ο Ελληνας είναι ατομιστής και δεν μπορεί να ενταχθεί αποτελεσματικά και παραγωγικά σε συνεταιρισμούς. Η μελέτη της ιστορίας και των διεθνών οικονομικών εξελίξεων διαψεύδει αυτή την αστήρικτη άποψη. Στις νεοελληνικές κοινότητες αναπτύσσονταν εκτεταμένες μορφές συνεργασίας, συνυφασμένες με τις αναγκαιότητες και τις προτεραιότητες των αγροτικών εργασιών. Η στενότητα πόρων που παρουσιαζόταν στις αγροτικές οικονομίες είτε ως έλλειψη κεφαλαίου είτε ως έλλειψη εργασίας είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μορφών συνεργασίας με βάση την ανταποδοτικότητα. Μορφές συνεργασίας αναπτύσσονταν και στον τομέα των μεταφορών, χερσαίων ή θαλάσσιων, όπως στα καραβάνια και στις θαλάσσιες επιχειρήσεις των «συντροφοναυτών». Τον 18ο αιώνα δημιουργούνται και οι συντροφιές που αναπτύχθηκαν γύρω από το δίκτυο επεξεργασίας και εμπορίας υφασμάτων, στην κεντρική και τη βόρεια Ελλάδα. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, τα εντεινόμενα προβλήματα εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας έστρεψαν αρκετούς προοδευτικούς διανοούμενους προς τη συνεταιριστική ιδέα. Η μείωση του κύρους της επιχειρηματικότητας λόγω της χρηματιστηριακής αλλά και της γενικότερης οικονομικής

κρίσης διευκόλυνε την ανάπτυξη των συνεταιρισμών. Μάλιστα, σε περιόδους κρίσης όπως στον Μεσοπόλεμο, ο συνεταιρισμός αποδείχτηκε πολύτιμο εργαλείο. Με τους συνεταιρισμούς ο αγρότης μπόρεσε να βρει διέξοδο στην αγορά, αντιμετώπισε τη διεθνή οικονομική κρίση, τα προβλήματα της προσφυγιάς, την απορρόφηση πιστώσεων και το κράτος εφάρμοσε μια εκτεταμένη εκσυγχρονιστική και αναπτυξιακή πολιτική που διέσωζε την κοινωνική συνοχή. Η λειτουργία του συνεταιρισμού ως εναλλακτικού δρόμου οργάνωσης του αγροτικού κυρίως τομέα φαίνεται όχι μόνο σημαντική αλλά και αναντικατάστατη. Είναι πασιφανές ότι το μέλλον για τον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα δεν μπορεί παρά να περνά μέσα από τη συνεργασία, τις κοινές δομές επεξεργασίας συσκευασίας-τυποποίησης και την καθετοποίηση της παραγωγής. Ο μεμονωμένος παραγωγός δεν έχει δυνατότητες συλλογικής δράσης. Μια νέα οπτική στη στελέχωση και την οργάνωση των διοικητικών και ελεγκτικών μηχανισμών είναι απαραίτητη. Σε περιόδους στενότητας κεφαλαίων, απαιτείται η συνένωση παραγωγικών δυνάμεων και η από κοινού επιδίωξη οικονομικών στόχων, ώστε να επιτευχθεί αποτελεσματικότερα η άντληση πόρων και να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας. Η ανάπτυξή τους επιβάλλεται ως μοναδική αναγκαιότητα, ώστε να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες αύξησης των πωλήσεων που δίνει το διαδίκτυο στις διεθνείς αγορές. Η κυβέρνηση και οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να συσπειρωθούν γύρω από αυτόν τον στόχο που δίνει τη μοναδική αναπτυξιακή προοπτική στις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου. * Ο Αντώνης Α. Αντωνίου είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Paris 1-Sorbonne