Ο απόρρητος φάκελος του Μανώλη Γλέζου by Εφημερίδα των Συντακτών

386 4-5 | 4 | 2020 Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ Ε Ι Μ Α Ζ Ι Μ Ε Τ Η Ν « Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Τ Ω Ν Σ Υ Ν ΤΑ Κ Τ Ω Ν » Τ Ο Υ Σ Α Β Β Α Τ Ο Κ Υ Ρ Ι Α Κ Ο Υ

O ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ ΦΑΚΈΛΟΣ TOY

ΜΑΝΏΛΗ ΓΛΈΖΟΥ

Ο ΑΓΩΝΙΣΤΉΣ ΤΉΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΣΎΜΒΟΛΟ ΤΉΣ ΕΛΛΑΔΑΣ  Ο ΛΑΘΡΟΜΈΤΑΝΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΈΜΦΥΛΊΟΥ  ΟΤΑΝ Ο ΗΡΏΑΣ ΗΤΑΝ ΠΡΟΔΟΤΗΣ

Μανώλης Γλέζος

Του Δημήτρη Ψαρρά

σοι απ’ την κυβέρνηση μιλούν σήμερα για «λαθρομετανάστες» και κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν το βάρος της λέξης, ας σκεφτούν την αρχική χρήση της κι ας θυμηθούν το πώς τη χρησιμοποίησαν οι αρχές ασφαλείας της χώρας μας την περίοδο του εμφυλίου. Ειδικά εκείνοι που ξεστόμισαν εύκολα τη Δευτέρα μεγάλα λόγια για την απώλεια του Μανώλη Γλέζου, καλό είναι να σκεφτούν ότι κι εκείνου η πρώτη βαριά κατηγορία, που μάλιστα οδήγησε στην καταδίκη του σε θάνατο, δεν ήταν άλλη παρά ότι υπήρξε μαζί με τους συντρόφους του… «λαθρομετανάστης». Η δίκη των «λαθρομεταναστών» Φεβρουάριος του 1949. Ο εμφύλιος πόλεμος έφτανε στην τραγική κορύφωσή του και στο δραματικό τέλος. Μια είδηση περνούσε στα ψιλά των εφημερίδων – που τότε βέβαια ήταν όλες κυβερνητικές: «Ενώπιον του Εκτάκτου Στρατοδικείου ήρχισε χθες την πρωίαν η δίκη των 48 λαθρομεταναστών οι οποίοι απεπειράθησαν να διαφύγουν διά πλοίων το παρελθόν θέρος εις το εξωτερικόν. Ούτοι κατηγορούνται διά λαθραίαν εξαγωγήν συναλλάγματος, διά λαθρομετανάστευσιν, κατασκευήν πλαστών σφραγίδων και παράβασιν του Γ/46 ψηφίσματος περί μέτρων τάξεως». Ο τίτλος στο μονόστηλο της εφημερίδας «Ελευθερία» ήταν λιτός: «Η δίκη των 48 λαθρομεταναστών» (22.2.1949). Παρόμοια ήταν και η συνέχεια. Τις επόμενες μέρες, στην ίδια εφημερίδα ο τίτλος των εξίσου λιγόλογων μονόστηλων ήταν πανομοιότυπος (ενδεικτικά, στο φύλλο της 26.2.1947). Είκοσι μέρες από την έναρξη της δίκης το στρατοδικείο κατέληξε στην απόφαση. Οι τίτλοι αναφέρονταν πάλι σε λαθρομετανάστες: «Η απόφαση του στρατοδικείου διά τους λαθρομετανάστας». Ποιοι ήταν τελικά αυτοί οι «λαθρομετανάστες»; Ο υπότιτλος της είδησης μας διαφωτίζει περισσότερο: «Ο

«Ελευθερία», 22.2.1949

4-5 Απριλίου 2020

Η ΚΑΤΑΔΊΚΗ ΤΟΥ ΜΑΝΏΛΗ ΓΛΈΖΟΥ ΚΑΊ ΤΏΝ ΣΥΝΤΡΟΦΏΝ ΤΟΥ ΤΟ 1949

Σε θάνατο ως «λαθρο Γλέζος και άλλοι 3 εις θάνατον» (εφ. «Ελευθερία», 12.3.1949). Παρόμοιος ο τίτλος και στις υπόλοιπες εφημερίδες: «Κατεδικάσθησαν εις θάνατον τέσσαρες εκ των λαθρομεταναστών» (εφ. «Εμπρός», 12.3.1949). Ως «λαθρομετανάστες» παρουσιάζονταν δηλαδή μια ομάδα κομμουνιστών που επιχείρησε να διαφύγει έναν χρόνο νωρίτερα από τη στρατοκρατούμενη Αθήνα διά θαλάσσης, εφόσον οι δίοδοι της ξηράς είχαν ήδη αποκλειστεί. Ανάμεσά τους, ο Μανώλης Γλέζος. Το κυνήγι των κομμουνιστών Η απόπειρα διαφυγής αυτών που κατηγορήθηκαν ως «λαθρομετανάστες» είχε επιχειρηθεί στις αρχές Μαρτίου του 1948. Η αστυνομία είχε ανακοινώσει τις συλλήψεις στις 12.3.1948. Σε ορισμένες εφημερίδες δεν παραλειπόταν να αναφερθεί η ηρωική πράξη του Γλέζου μαζί με την είδηση της σύλληψής του: «[Μεταξύ των συλληφθέντων] εγνώσθη ότι καταλέγονται ο υπεύθυνος συντάκτης του “Ριζοσπάστη” Εμμ. Γλέζος, γνωστός από το κατόρθωμά του της καταβιβάσεως της γερμανικής σημαίας κατά την κατοχήν από την Ακρόπολιν, ο μεγαλύτερος υιός του Μιχ. Κύρκου, διευθυντού της “Ελεύθερης Ελλάδας” μετά της μνηστής του δος Σμπαρούνη […]» (εφ. «Το Βήμα», 13.3.1948). Αλλά κατά τα άλλα το σχετικό ρεπορτάζ στον αθηναϊκό Τύπο υπήρξε πανομοιότυπο: «Από τριμήνου περίπου υπήρχον πληροφορίαι ότι σπείρα αγνώστων προσώπων εφυγάδευεν εις την Ιταλίαν διάφορα ύποπτα πρόσωπα, ηγετικά στελέχη των κομμουνιστών, άτινα εκείθεν ευκόλως εισήρχοντο εις την Γιουγκοσλαυίαν και ετίθεντο υπό τον συμμορίτην Μάρκον. Αι αναχωρήσεις των κομμουνιστών εγίνοντο διά πετρελαι-

«Ελευθερία», 26.2.1949

Η πρώτη σελίδα του υπομνήματος των 4 «λαθρομεταναστών» που καταδικάστηκαν σε θάνατο

οκινήτων σκαφών, άτινα απέπλεον εκ Πειραιώς, ή Περάματος καθώς και από την Ανάβυσσον. Ο διοικητής της Ασφαλείας Πειραιώς κ. Ι. Πολυχρονόπουλος, εν συνεργασία μετά του αστυνόμου κ. Ν. Ταβουλάρη, προϊσταμένου της διώξεως κομμουνιστών, επέτυχε να συγκεντρώση ικανάς πληροφορίας αίτινες ωδήγησαν την αστυνομίαν επί τα ίχνη της σπείρας. Ο αστυνόμος κ. Κατσά-

«Ελευθερία», 12.3.1949

ρης κατόπιν ερευνών επί σαράντα ολοκλήρους ημέρας, κατώρθωσε να συγκεντρώση βάσιμα στοιχεία, πείθοντα ότι την νύκτα της 2ας προς την 3ην Μαρτίου θα απέπλεεν από το Πέραμα ένα πετρελαιοκίνητον με φορτίον… κομμουνιστών διά την Ιταλίαν. Προηγουμένως είχε διαπιστωθή κατά τρόπον αναμφισβήτητον ότι το ΚΚΕ είχε δώσει εντολήν εις πολλούς οπαδούς του να αναχωρήσουν εντεύ-

θεν διά θαλάσσης εις Ιταλίαν και εκείθεν διά Σερβίας να ενταχθούν εις τους συμμορίτας του Μάρκου. Προς τούτο υπεδεικνύετο η αντί αδράς αμοιβής έκδοσις πλαστών ταυτοτήτων και αδειών αναχωρήσεως και η αντί αδροτέρας τιμής ναύλωσις πετρελαιοκινήτων, άτινα θα έπλεον προς Λέτσε και Φανάρι της Ιταλίας. Η εκεί αποβίβασις ήτο εύκολος, διότι αι ακταί δεν επετηρούντο αγρύπνως. Εις χείρας της αστυνομίας περιήλθε και τηλεγράφημα άγνωστου κομμουνιστού από το Λέτσε εις Πειραιά με περιεχόμενον προφανώς συνθηματικόν: “Πάτρα, Τζόρτζιο, εγώ είμαι καλά. Ντίνος” Οταν πλέον οι αστυνομικοί επείσθησαν ότι κατά την νύκτα της 2ας προς την 3ην Μαρτίου θα επεχειρείτο διά Περάματος η αναχώρησις μεγάλης ομάδος κομμουνιστών, κατέλαβον από ενωρίς όλα τα επίκαιρα σημεία. Προς τον σκοπόν αυτόν διετέθησαν τμήματα όλων των μυστικών οργάνων της τάξεως, άτινα αγρύπνως επώπττευον εφ’ ολοκλήρου της ακτής. Πράγματι, από της 7ης νυκτερινής εθεώντο μεμονωμένως να φθάνουν εις διάφορα σημεία του Περάματος γνωστοί κομμουνισταί, οίτινες διά λέμβου διεπεραιούντο ανά είς εφ’ ενός ηγκυροβολημένου πετρελαιοκινήτου. Μέχρι της 10:30 νυκτερινής είχον επιβιβασθή εν όλω 13 άνδρες και μία γυναίκα. Οι αστυνομικοί εξηκρίβωσαν ότι το σκάφος θα απέπλεε την 6ην πρωινήν, απεφάσισαν δε να συλλάβουν τους κομμουνιστάς εν πλω. Προς τον σκοπόν αυτόν ο επί κεφαλής ισχυράς αστυνομικής δυνάμεως αστυνόμος κ. Κατσάρης ήλθεν εις επαφήν με τον διοικητήν χωροφυλακής Περάματος κ. Τζουραμάνην και τον διοικητήν του λιμενικού φυλακίου αρχικελευστήν κ. Τζάφον, όταν δε την 6ην πρωι-

«Εθνικός Κήρυξ», 12.3.1949

4-5 Απριλίου 2020

μετανάστης»…

Κύρκος και Γλέζος μετά την αποφυλάκισή τους

νήν το πετρελαιοκίνητον έκαμνεν ελιγμούς προς απόπλουν, οι ανωτέρω μετά δυνάμεως αστυφυλάκων επέβησαν βενζινοπλοίου και ετέθησαν εις καταδίωξιν. Το πετρελαιοκίνητον παρέπλευσε την Ψιττάλειαν και εχάραξε πορείαν εις τον Σαρωνικόν. Τότε οι αστυνομικοί από το βενζινόπλοιον ήνοιξαν πυρ και ηνάγκασαν το πετρελαιοκίνητον να σταματήση. Τα δυο σκάφη επλεύρισαν και οι αστυνομικοί με τα όπλα ανά χείρας επήδησαν επί του πετρελαιοκινήτου και επέτυχον να συλλάβουν δέκα από τους επιβαίνοντας, οίτινες είχον καταφύγει εις το κύτος του πλοίου. Κατόπιν λεπτομερούς ερεύνης ανεκάλυψαν και τους υπολοίπους τέσσαρας, κρυπτομένους εις τους στενούς “μπουλμέδες” του πετρελαιοκινήτου. Οι συλληφθέντες εiναι οι εξής: 1) Κωνστ. Α. Προδελέγγιος, ετών 27, πολιτικός μηχανικός, σημαίνων κομμουνιστής, μέλος της ΕΠΟΝ από του 1943, υπαξιωματικός του ΕΛΑ Σ, μετασχών του κινήματος και τραυματισθείς. 2) Αναστ. Π. Κατούνας, ετών 28, κτηματίας εκ Λακωνίας. Ητο καπετάνιος του ΕΛΑΣ και είχεν επικηρυχθή αντί 3 εκατ. δραχμών. 3) Γεώργιος Δ. Γούναρης, ετών 22, μαθητής. Ούτος είναι υιός εφοπλιστού, φαίνεται δε μάλλον ως απλούς λαθρομετανάστης. 4) Ιωάν. Κορνάρας, ετών 26, ιδιωτικός υπάλληλος, δράσας κομμουνιστής, μέλος της ΕΠΟΝ και της ΟΠΛΑ Πανεπιστημίου, έχων

μηνύσεις δι’ εκτελέσεις εθνικοφρόνων πολιτών. 5) Αγγελος Μ. Διαμαντόπουλος, ετών 27, πολιτικός μηχανικός, μέλος της ΕΠΟΝ, έχων σκοτεινήν δράσιν ως γραμματεύς πόλης εις Θεσσαλονίκην. 6) Εμμ. Ν. Τσερέπας, ετών 34, καθηγητής εκ Σάμου. Θεωρείται ως σημαίνων κομμουνιστής. 7) Βας. Στ. Σταμέλος, ετών 22, κομμουνιστής. 8) Λεων. Μ. Κύρκος, ετών 24, εκ Κρήτης, φοιτητής της Ιατρικής, κάτοικος Αθηνών. Υιός του πρώην υπουργού και διευθυντού της

«Ελεύθερης Ελλάδας», μέλος της ΕΠΟΝ των ανωτάτων εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων των Αθηνών. Ούτος έφερε πλαστήν ταυτότητα υπό το όνομα Παπανικολάου, ήρχετο εις επαφήν με την ηγεσίαν του ΚΚΕ, παρ’ ης ελάμβανε εντολάς, κατεζητείτο δε και διά φόνους. 9) Νικ. Χρ. Κουμπάνιος, ετών 24, εκ Κεφαλληνίας, ναυτομάγειρος και επονίτης. 10) Γερ. Π. Αννιάς, ετών 21, εκ Κεφαλληνίας, γεωργός, γνωστός κομμουνιστής. 11) Εμμ. Ν. Γλέζος, ετών 26, εξ Απειράνθου Νάξου, κάτοικος Αθη-

Παραμονές των εκλογών. Η εφημερίδα της Νεολαίας ΕΔΑ προβάλλει την υποψηφιότητα του φυλακισμένου Γλέζου (4.9.1951)

νών, Αρχισυντάκτης και υπεύθυνος του “Ριζοσπάστη”, ηγετικόν στέλεχος του ΚΚΕ, γραμματεύς της 3ης “αχτίδας Αθηνών”, οργανωτής της Πολιτοφυλακής και λαβών μέρος εις τας μάχας κατά το κίνημα. Το 1946 αναδιωργάνωσε τας κομμουνιστικάς οργανώσεις Κυκλάδων, είναι δε ηθικός αυτουργός του φόνου του Πανωλιάσκου. 12) Οδυσσεύς Στ. Σοτρίδης, ετών 33, εξ Ηρακλείου της Ανατ. Θράκης, εμποροϋπάλληλος, κάτοικος Αθηνών. Είναι επικίνδυνος κομμουνιστής και είχεν επανέλθη προ μηνός εκ της εξορίας. 13) Στυλ. Ι. Δαμιανίδης, ετών 52, εκ Πόντου, κάτοικος Σερρών. Το 1935 ήτο υποψήφιος βουλευτής Σερρών του κομμουνιστικού κόμματος, εξετοπίσθη κατ’ επανάληψιν και θεωρείται επικίνδυνος κομμουνιστής. Και 14) Καλλισθένη Μ. Σμπαρούνη, ετών 23, ανεψιά του ιατρού κ. Σμπαρούνη, Φοιτήτρια της Ιατρικής. Γνωστή κομμουνίστρια, με δράσιν εις την ΕΠΟΝ. Επρωτοστάτει εις τας κομμουνιστικάς απεργίας και είχεν αποπεμφθή από το Πανεπιστήμιον. Ψιθυρίζεται ότι την συνδέει τρυφερόν αίσθημα με τον υιόν Κύρκον» (εφημερίδα «Εμπρός», 14.3.1948). Το υπόμνημα των «λαθρομεταναστών» Επιστρέφουμε έναν χρόνο αργότερα. Μία μέρα μετά την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης, οι τέσσερις θανατοποινίτες (Γλέζος, Κύρκος, Τσερέπας και Δαμιανίδης) υπέβαλαν υπόμνημα προς τον υπουργό Στρατιωτικών, προκειμένου να την προσβάλουν. Το υπόμνημα που υπέγραφε ο καθηγητής Ι. Παπακυριακόπουλος και οι δικηγόροι Δημ. Μπαμπάκος, Λ. Δαράτης, Ι. Κοσμόπουλος και Παν. Αγαπητός υποστήριζε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα: «Η χθεσινή απόφασις του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών, κατά το τμήμα αυτής το αναφερόμενον εις την εις θάνατον καταδίκην των πελατών μας Γλέζου, Τσερέπα, Κύρκου και Δαμιανίδου είναι πεπλανημένη διά τους ακόλουθους λόγους: 1. Κατά το άρθρον 1 του ψηφίσματος τιμωρείται “όστις, θέλων να αποσπάση έν μέρος εκ του όλου της Επικρατείας, ίνα ευκολύνη τα προς τούτο το τέλος τείνοντα σχέδια, συνέδραμεν ενόπλους ομάδας ή έλαβεν μετοχήν εις τοιαύτας προδοτικάς ενώσεις τιμωρείται με θάνατον”. Κατά το εδάφιον 5 του άρθρου 1 του Α.Ν. 719 της 28ης Ιουνίου 1948 τιμωρείται το πρόσωπον το επιχειρούν να αναχωρήση διά το Εξωτερικόν διά της ποινής της ειρκτής, εφ’ όσον μετέχει ή προτίθεται να μετάσχη της συμμοριακής δράσεως και υποβοηθήση την συμμοριακήν δράσιν. 2. Η πράξις, ην κατά την παραπεμπτικήν διαταγήν ετέλεσαν οι ως άνω καταδικασθέντες είναι

ότι επεδίωξαν λάθρα διά του πετρελαιοκινήτου “Παναγία” να μεταβώσιν εις Ιταλίαν επί τω τέλει όπως μετάσχωσι των συμμοριών. Εκ της ακροαματικής διαδικασίας απεδείχθη μεν η απόπειρα λαθρομεταναστεύσεως, ο δε εν τη βουλήσει του ενυπάρχων σκοπός “απεδείχθη” ως εικός, μόνον δι’ εικασιών, στηριχθεισών εις την ιδιότητα των καταδικασθέντων ως εμφορουμένων υπό αριστερών φρονημάτων, μολονότι προσήγαγον ικανάς αποδείξεις περί του ότι εσκόπουν να μεταβώσιν εις Γαλλίαν ή Αμερικήν. 3. Και με την εκδοχήν όμως ότι εσκόπουν να μετάσχουν των συμμοριών, ενώ η αποδειχθείσα πράξις των ήτο το εις τον βαθμόν αποπείρας μόνον παραμείναν ταξείδιόν των προς την αλλοδαπήν, πληρούνται πάντες οι όροι του υπό του εδαφίου 5 του άρθρου 1 του νόμου 719/48 προβλεπομένου αδικήματος». Στη συνέχεια το υπόμνημα αναφέρεται στο άρθρο 1 του διαβόητου Γ΄ Ψηφίσματος, το οποίο «τιμωρεί την λαθρομετανάστευσιν προς συμμετοχήν εις τον συμμοριτισμόν», αλλά επισημαίνει ότι οι πράξεις των κατηγορουμένων δεν μπορούν να επισύρουν βαρύτερη ποινή από ειρκτή (φυλάκιση), εφόσον «η επιδίωξις της διά λαθρομεταναστεύσεως συμμετοχής εις τας συμμορίας αποτελεί ειδικωτέραν περίπτωσιν συμμετοχής και δη αποπείρας συμμετοχής εις τας συμμορίας». Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου αποκρούεται και η γενική κατηγορία περί προδοσίας: «Θα ήτο αναγκαίο να προστεθή εν τέλει, ότι οι καταδικασθέντες κατηγορούμενοι μετά κατηγορηματικότητος και αβιάστως απέκρουσαν την κατηγορίαν περί διαθέσεώς των κατά της ακεραιότητος του Ελληνικού Κράτους και διαδήλωσαν τουναντίον τοιαύτην διάθεσιν του να θυσιάσουν τον εαυτόν των υπέρ της εδαφικής ακεραιότητος της πατρίδος μας και των εθνικών της διεκδικήσεων». Οπως γνωρίζουμε, οι σκληρές ποινές δεν εφαρμόστηκαν σε βάρος των κομμουνιστών «λαθρομεταναστών». Το όνομα του Γλέζου ήταν γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο και προκλήθηκε μεγάλο κύμα συμπαράστασης σε πολλές χώρες που υποχρέωσε την ελληνική κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε εκτελέσεις. Δύο χρόνια αργότερα, στις εκλογές του 1951 ο Γλέζος εκλέχτηκε βουλευτής από το κελί του. Εξάλλου από τους δέκα βουλευτές που έβγαλε η ΕΔΑ σ’ αυτές τις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951, οι επτά ήταν εξόριστοι και οι τρεις φυλακισμένοι. Τελικά, ο Γλέζος πήρε χάρη και αποφυλακίστηκε το 1953. ΠΗΓΕΣ: Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Αρχείο Εφημερίδων Εθνικής Βιβλιοθήκης

Μανώλης Γλέζος

4-5 Απριλίου 2020

ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Η ιστορία της Αριστεράς μέσα Ερευνα-κείμενα-επιμέλεια: Γιώργος Πετρόπουλος, Νικόλας Ζηργάνος, Νίκος Χατζηδημητράκος, Κώστας Μανιμανάκης, Ελένη Κατσιγιάννη

φ άκ ε λο ς πολ ι τι κών φρονημάτων του Μανώλη Γλέζου στην Ασφάλεια ξεπερνά τις 5.000 σελίδες έγγραφων, αποκομμάτων εφημερίδων, φωτογραφικού και άλλου υλικού. Από τους φακέλους που έχουν σωθεί από το κάψιμο του 1989 είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος. Τα έγγραφα χρονολογικά ξεκινούν από το καλοκαίρι του 1940 και φτάνουν ώς το 1987. Η καταγραφή της πολιτικής του δραστηριότητας στον φάκελο σταματάει λίγο πριν από τις εκλογές του 1981. Υλικό για τον Μανώλη Γλέζο υπάρχει και στους φακέλους άλλων στελεχών του ΚΚΕ και της ΕΔΑ, όπου η δική του δράση συναντιόταν με τη δική τους. Πρόκειται για ένα σημαντικό και αναντικατάστατο ιστορικό υλικό, που ναι μεν έχει κεντρικό πρόσωπο τον ίδιο, αλλά επί της ουσίας αφορά τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος, τη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Ο ερευνητής θα βρει σε αυτό πολύτιμες πληροφορίες που συμπληρώνουν την ιστορική μας γνώση για την Κατοχή και την Αντίσταση, τον Εμφύλιο, τη μετεμφυλιακή περίοδο, τη χούντα και τη μεταπολίτευση. Ο Μανώλης Γλέζος ήταν αναμφίβολα ένας κορυφαίος αγωνιστής του κομμουνιστικού κινήματος και της Αριστεράς, της οποίας διετέλεσε ηγετικό στέλεχος. Αγωνιστής για την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία και τις λαϊκές ελευθερίες. Πάνω απ’ όλα όμως, πάνω και πέρα από την πολιτική του δράση, με τις πράξεις του, ήταν και παραμένει κορυφαίο σύμβολο αντίστασης σε κάθε τυραννία, στον αγώνα για την κοινωνική πρόοδο, που ξεπερνούσε τα σύνορα της Ελλάδας. Ακριβώς αυτό το γεγονός ήταν και ο λόγος που βρέθηκε πολλές φορές αντιμέτωπος με τον θάνατο αλλά κατάφερε να επιζήσει μέχρι τα βαθιά γεράματα. Τα σύμβολα δεν μπορεί κανείς να τα σκοτώσει. Για να έχει μια αντίληψη ο αναγνώστης των διώξεων που υπέστη ο Μανώλης Γλέζος μετά την Απελευθέρωση και πριν από τη δικτατορία, θα παραθέσουμε (σελ. 5) ένα έγγραφο της Ασφάλειας με τις καταδίκες του. Την περίοδο που γράφεται αυτό το σημείωμα (τέλη της δεκαετίας

του ’50-αρχές της δεκαετίας του ’60) ο Μανώλης Γλέζος χαρακτηρίζεται από την Ασφάλεια «εις εκ των δυναμικότερων και πλέον αφοσιωμένων στελεχών του ΚΚΕ εντός των κόλπων της ηγεσίας της ΕΔΑ». Στο ιστορικό των διώξεων που υπέστη πρέπει να προσθέσουμε ότι συνελήφθη τρεις φορές από τις δυνάμεις Κατοχής (1942, 1943, 1944), φυλακίστηκε και βασανίστηκε. Επίσης, η χούντα των συνταγματαρχών τον συνέλαβε από τους πρώτους. Αποφυλακίστηκε

με πράξη αμνηστίας το 1971. Για ολόκληρη τη δράση του έμεινε στις φυλακές 11 χρόνια και 5 μήνες και στις εξορίες 4 χρόνια και 6 μήνες. Είναι γνωστό ότι στη μετεμφυλιακή περίοδο, παρά τις καταδίκες, κατάφερε να διαφύγει την εκτέλεση και αποφυλακίστηκε με μετριασμό των ποινών του λόγω της διεθνούς αντίδρασης που υπήρξε, με τη συμμετοχή μεγάλων προσωπικοτήτων ευρύτατου πολιτικού και πολιτιστικού φάσμα-

τος, καθώς όχι μόνο για τους Ελληνες αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο ήταν το σύμβολο της αντίστασης κατά του φασισμού. Ο Ντε Γκολ μάλιστα τον είχε αποκαλέσει «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης». Σ’ αυτό το σημείο οφείλουμε μια διευκρίνιση. Είναι αλήθεια πως τη ναζιστική σημαία την κατέβασαν από την Ακρόπολη ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας. Εκείνος όμως που ταυτίστηκε με αυτή την ηρωική πράξη ήταν ο Γλέζος κι όχι ο Σάντας. Δεν ήταν κάτι που

39 41

4-5 Απριλίου 2020

από τον φάκελο του Γλέζου

Κουπόνια οικονομικής ενίσχυσης ΕΠΟΝ τα οποία είχε πάνω του όταν συνελήφθη στις 7-2-1944

Εγγραφο της Ασφάλειας με τις καταδίκες του

Φεβρουάριος 1941

επιδίωξε ή θέλησε ο Μανώλης Γλέζος, αλλά επιβλήθηκε υπό το βάρος συγκεκριμένων ιστορικών συνθηκών και γεγονότων. Η μελέτη του φακέλου του Μ. Γλέζου αλλά και άλλου ιστορικού υλικού δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία γι’ αυτό. Η «Εφ.Συν.» παρουσιάζει σήμερα από τον φάκελο πολιτικών φρονημάτων του Μ. Γλέζου ολόκληρο το Δελτίο Δράσης του που συνέταξε και συμπλήρωνε η Ασφάλεια μέχρι το 1971. Αναμφίβολα σε αυ-

τό το έγγραφο υπάρχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες αλλά και λάθη. Αποτελεί όμως μια λεπτομερή καταγραφή της αγωνιστικής δράσης του και μ’ αυτή την έννοια είναι ένα πολύ χρήσιμο ιστορικό ντοκουμέντο. Από τον ίδιο φάκελο παραθέτουμε δύο στιγμιότυπα ενδεικτικά της μετεμφυλιακής εποχής και της προσωπικότητας του Γλέζου. Ολόκληρος ο φάκελος θα δημοσιευτεί προσεχώς -καθώς επί του παρόντος η κρίση του κορονο-

ϊού δεν το επιτρέπει- σε ξεχωριστή αναλυτική έκδοση της εφημερίδας μας. Είναι χρέος μας να το κάνουμε, καθώς η ζωή και η δράση του Μανώλη Γλέζου αποτελούν μια ανεξάντλητη πηγή αγωνιστικού και δημοκρατικού φρονήματος, πολύτιμη παρακαταθήκη για το παρόν και το μέλλον. Το υλικό δε του φακέλου, όπως προαναφέραμε, έχει τεράστιο πλούτο ιστορικών πληροφοριών για το κομμουνιστικό και το αριστερό κίνημα, για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

«Σημείωμα Γλέζος Εμμανουήλ 1) Δι’ υπ’ αριθ. 337α/16-10-48 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών κατεδικάσθη εις την ποινήν του θανάτου επί παραβάσει του Γ/46 ψηφίσματος. 2) Δι’ υπ’ αριθ. 164/ΙΙ-3-49 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών κατεδικάσθη εις την ποινήν του θανάτου επί παραβάσει του Γ/46 ψηφίσματος και απεστερήθη ισοβίως των πολιτικών του δικαιωμάτων. 3) Διά του από 29-ΙΙ-49 Β.Δ. (ΦΕΚ 311/49 τεύχος Γ) μετετράπη η ποινή του θανάτου εις ισόβιον κάθειρξιν. 4) Διά του από 14-10-50 Β.Δ. (ΦΕΚ 245/50 τεύχος Γ) εμετριάσθη η ποινή του εις κάθειρξιν 10 ετών. 5) Δι’ υπ’ αριθ. 890/27-8-52 αποφάσεως του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου η ποινή του θανάτου μετετράπη εις την της ισοβίου καθείρξεως και τω επεβλήθη αποστέρησις των πολιτικών του

δικαιωμάτων επί 10ετίαν από της καταδίκης του. 6) Διά του από 4-5-53 Β.Δ. (ΦΕΚ 97/53 τεύχος Γ) εμετριάσθη η ποινή των 10 ετών εις 8 έτη. 7) Διά του από 30-6-54 Β.Δ. (ΦΕΚ 125/54 τεύχος Γ) εμετριάσθη η ποινή των 8 ετών εις 5 έτη και απεφυλακίσθη ως εκτίσας ταύτην. 8) Δι’ υπ’ αριθ. 606/27-7-59 αποφάσεως του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών κατεδικάσθη εις την ποινήν των 5 ετών και 4 ετών εκτόπισιν επί παραβάσεως του Α.Ν. 375/36 και εστερήθη των πολιτικών του δικαιωμάτων επί 8ετίαν». Στο ίδιο έγγραφο, χειρογράφως με μπλε στιλό, αναγράφεται η παρακάτω διευκρίνιση: «Αποκαθίσται 1) Διά χάριτος 2) Κατά τας διατάξεις του Π.Δ. μετά την έκτισιν της ποινής (όρα άρθ. 66 του Π.Κ. εν συνδυασμώ με τα άρθρα 531 και 532 της Π. Δικον. 3) Δι’ αμνηστείαν».

Μανώλης Γλέζος

4-5 Απριλίου 2020

Η Ασφάλεια βιογραφεί τον Το Δελτίο δράσης του μέχρι το 1971 όπως υπάρχει στον Φάκελο πολιτικών φρονημάτων του

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΣ Β΄ ΤΜΗΜΑ ΚΑΕΑ ΑΡΙΘ.Φ. 29900 ΑΤΟΜΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ ΚΑΕΑ Α: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ Επώνυμον ΓΛΕΖΟΣ 0νομα Εμμανουήλ του Νικολάου και της Ανδρομάχης Γεννηθείς εις Νάξον το έτος 1922 Κάτοικος Αθηνών Ελλησπόντου 36 ΙΕ - Παρ/μα Ασφαλείας Αθηνών (εν έτει 1961) (τυχόν νεωτέραν δ/νσιν κατοικίας όρα εις Κεφ. Ε) Επάγγελμα Δημοσιογράφος Υπηκοότης κ.λπ., Ελλην, Ελληνική, Χριστιανός Ορθόδοξος Αστυνομική ταυτότης Προηγούμεναι δ/νσεις Αθήναι Παραμυθιάς 40 Προηγούμενα επαγγέλματα В: ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ Σύζυγος Αναστασία το γένος ΦΩΚΑ (χειρόγραφη σημείωση ΚΟΥΚΑ) Ιωάννου 1923 Τέκνα έν μικράς ηλικίας Αδελφαί Βασιλική (ετεροθαλής) σύζυγος ΔΟΛΙΑΝΗΤΟΥ Διαμένει μετά της συζύγου του Με τον Λάκη Σάντα (1947)

Г: ΜΟΡΦΩΣΙΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ Γραμματικαί γνώσεις, Πτυχιούχος Νομικής Οικονομική κατάστασις: Μετρία

Κατά την 31-5-41 ανήλθεν εις την Ακρόπολιν μετά του Εθνικόφρονος ΣΑΝΤΑ Αποστόλου, διαμένοντος ήδη εις Μόντρεαλ Καναδά, τη πρωτοβουλία του τελευταίου, και κατεβίβασαν την εν αυτώ Χιτλερικήν σημαίαν του αγκυλωτού σταυρού. Εκτοτε παραληφθείς υπό των κομμουνιστών οίτινες τον ελανσάρισαν ως εθνικόν ήρωαν διά την ως άνω πράξιν του ειργάσθη μετά φανατισμού υπέρ του ΚΚΕ και των παραφυάδων του

Δ: ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Ε: ΜΕΤΑΒΟΛΑΙ-ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΕΩΣ 1. Εξ αναφοράς Υποδ. Γεν ι κ ής Α σ φ α λ ε ί ας Αθ η ν ώ ν Φ.15364/Α-1/19-5-61 και εκ του περιεχομένου του παρά τω Υφυπουργείω Εσωτερικών υπ’ αριθ. 1/93719 ατομικού φακέλλου του προκύπτει ότι: Εις τα υπ’ αριθ. 15/190103/ 1-2-11-40, 2-6-6-42 και /3-6-6-42 πιστοποιητικά του Υφυπουργείου Δημοσίας Ασφαλείας και Εσωτερικών εκδοθέντα διά την εισαγωγήν του εις Σχολήν ΤΤΤ και διορισμόν του εις Υπουργείον Οικονομικών και Тράπεζαν της Ελλάδος εφέρετο ως Εθνικόφρων και υγιών κοινωνικών αρχών. Κατά την 31-5-41 ανήλθεν εις την Ακρόπολιν μετά του Εθνικόφρονος ΣΑΝΤΑ Αποστόλου, διαμένοντος ήδη εις Μόντρεαλ Καναδά, τη πρωτοβουλία του τελευταίου, και κατεβίβασαν την εν αυτώ Χιτλερικήν σημαίαν του αγκυλωτού σταυρού. Εκτοτε παραληφθείς υπό των κομμουνιστών οίτινες τον ελανσάρισαν ως εθνικόν ήρωαν διά την ως άνω

πράξιν του ειργάσθη μετά φανατισμού υπέρ του ΚΚΕ και των παραφυάδων του. Διετέλεσε πολιτικός καθοδηγητής της ΕΠΟΝ περιφερειών Μεταξουργείου, Θησείου, Βοτανικού, Γραμματεύς της 3ης «αχτίδας» Αθηνών (Κολωνός, Μεταξουργείον, Πλάκα, Ψυρρή, Θησείον, Ασύρματος, Κάτω Πετράλωνα, Κολοκυνθού, Κεραμεικός) και βραδύτερον είς εκ των κυριωτέρων διοργανωτών της Πολιτοφυλακής Αθηνών. Την 7-2-44 συνελήφθη υπό της Υ.Γ.Α. Αθηνών διότι συμμετέχων ομάδος της ΕΠΟΝ ενήργει εράνους και διένειμε κομμουνιστικά έντυπα, κατά δε την γενομένην επ’ αυτώ σωματικήν έρευναν ανευρέθησαν ένσημα εράνου της ΕΠΟΝ. Παραπεμφθείς εις Εκτακτον Στρατοδικείον Ασφαλείας Αθηνών επί

παραβάσει των Νόμων 1062/43 και 1065/43 «περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των πολιτών» κατεδικάσθη εις 8μηνον φυλάκισιν δι’ υπ’ αριθ. 24/2-3-44 αποφάσεώς του. Κατά το Δεκεμβριανόν κίνημα του 1944 ήτο Γραμματεύς της ΚΟΒ Βοτανικού. Ως στέλεχος του ΚΚΕ ενετάχθη εις τον ΕΛΑΣ και ηγωνίσθη με βαθμόν Επιλοχίου υπέρ της επικρατήσεως του κομμουνισμού. Μετά την αποχώρησιν του ΕΛΑΣ ηκολούθησεν τούτον και επέστρεψεν εις Αθήνας μετά την συμφωνίαν της Βαρκίζης, αναλαβών και πάλιν την θέσιν του Γραμματέως της ΚΟΒ Βοτανικού. Την 15-4-45 επικεφαλής 15 κομμουνιστών παρουσιάσθη εις τον αρχηγόν του κόμματος Φιλελευθέρων Σοφούλην και του είπεν ότι κινδυνεύει η

Την 15-4-45 επικεφαλής 15 κομμουνιστών παρουσιάσθη εις τον αρχηγόν του κόμματος Φιλελευθέρων Σοφούλην και του είπεν ότι κινδυνεύει η Δημοκρατία. Επί τη ερωτήσει τούτου αν είναι κομμουνισταί απήντησεν: «Εμείς δεν ήλθαμεν εδώ για να εκδηλώσωμε τα πολιτικά μας φρονήματα, αλλά είμεθα Δημοκράται»

Δημοκρατία. Επί τη ερωτήσει τούτου αν είναι κομμουνισταί απήντησεν: «Εμείς δεν ήλθαμεν εδώ για να εκδηλώσωμε τα πολιτικά μας φρονήματα, αλλά είμεθα Δημοκράται». Κατά την προσαγωγήν του εν έτει 1945 εις Υ.Γ.Α. Αθηνών και ακολουθήσασαν έρευναν επ’ αυτού ανευρέθη σημείωμα εις ο ανεγράφετο: «Κ.Ο II Μεραρχία Κ.Ε Συντάγματος. Ο Σύντροφος Μανώλης ΓΛΕΖΟΣ είναι μέλος του ΚΚΕ. Εις το αντάρτικο χρησιμοποιήθηκε ως Επιλοχίας. Κάπου 22-245. Διά την Κεντρικήν Επιτροπήν Τάγματος-Πυρρος. Δίδεται για την κομματικήν σύνδεση». Επίσης ανευρέθησαν επ’ αυτού, κατάστασις ονομαστική μετά διευθύνσεων των αποτελούντων τας 3 ομάδας I Διμοιρίας του Α Λόχου ΕΛΑΣ, ως και σημειώματα αναγράφοντα ονόματα Εθνικοφρόνων ιδιωτών και Αστυνομικών μετά διαφόρων περί τούτων πληροφοριών. Εκ κατασχεθέντος υπό της Υ.Γ.Α. Αθηνών σημειώματος προκύπτει ότι διετέλεσεν υπεύθυνος Οικονομικών Υποεπιτροπών εις την 6ην Αχτίδα Καισαριανής. Δυνάμει του υπ’ αριθ. 886/10-7-46 εντάλματος συλλήψεως Ανακριτού ΣΤ τμήματος Αθηνών εδιώκετο επί ηθική αυτουργία διά τον φόνον του Κ. ΠΑΝΩΛΙΑΣΚΟΥ. Εv έτει 1946 τω ανετέθη υπό του ΚΚΕ η αναδιοργάνωσις των κομ/στικών οργανώσεων Κυκλάδων. Διετέλεσεν Αρχισυντάκτης και υπεύθυνος εκδοτης της κομ/στικής εφημερίδος «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ». Εξετοπίσθη εν έτει 1947 επί 2μηνον εις Ικαρίαν, αφεθείς ελεύθερος δυνάμει διαταγής του Υπουργείου Δημ. Τάξεως. Διά της υπ’ αριθ. 2249/3-11-47 αποφάσεως 5μελούς Εφετείου Αθηνών κατεδικάσθη εις 8μηνον φυλάκισιν επί συκοφαντική δυσφημίσει διά του τύπου. Διά της υπ’ αριθ. 2272 από 8-11-47 αποφάσεως 5μελούς Εφετείου Αθηνών κατεδικάσθη εις 6μηνον φυλάκισιν και χρηματικήν ποινήν 500.000 δραχ. διά παράβασιν της υπ’ αριθ. 87/1946 Σ. Πράξεως. Διά της υπ’ άριθ. 6/10-148 αποφάσεως 5μελούς Εφετείου Αθηνών κατεδικάσθη εις Φυλάκισιν 1 έτους και 5 μηνών, ως και χρηματικήν ποινήν 1.050.000 δραχ. επί παραβάσει του N.755/37 και άρθρου 1 της υπ’ αριθ. 87/46 Σ.Π. Την 2-3-48 συνελήφθη επί του Π/Κ «ΠΑΝΑΓΙΑ» αναχωρών λάθρα μετ’ άλλων δι’ Ιταλίαν προτιθέμενος να ενταχθή εις Κ/Σ της Ψευδοκυβερνήσεως ΜΑΡΚΟΥ. Δι’υπ’ αριθ. 446/12-5-48 αποφάσεως 5μελούς Εφετείου Αθηνών κατεδικάσθη εις 2ετή φυλάκισιν διά παράβασιν του N.23/11/1837 και του άρθρου 46 A.Ν.1092/38. Διά της υπ’ αριθ. 336 Β/11-10-48 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών κατεδικά-

1941-1957

4-5 Απριλίου 2020

39 43

Μανώλη Γλέζο σθη εις φυλάκισιν 3 ετών διά παράβασιν του Ν.5060. Διά της υπ’ αριθ. 357Α/Ι6-10-48 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών κατεδικάσθη εις θάνατον επί παραβάσει του N.5060, Ν.1092/38 και Γ/46 ψηφίσματος, διότι δι’ άρθρου του δημοσιευθέντος εις τον «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΝ» υπό τον τίτλον, «Υπέρ Βωμών και εστιών», παρεκίνει το αναγνωστικόν κοινόν εις την κατάρτησιν ένοπλων ομάδων δι’ έγερσιν στάσεως, συνωμοσίαν και συνεργασίαν μετά ξένων προς τον σκοπόν της αποσπάσεως εκ της επικρατείας των Βορείων Επαρχιών αυτής. Η ποινή του αύτη μετετράπη εις ισόβια δεσμά διά Β.Δ. της 21-11-49. Διά της υπ’ αριθ. 164/1949 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών κατεδικάσθη εις την ποινήν του θανάτου επί παραβάσει του Γ/46 ψηφίσματος, διότι την 2-3-48 μετ’ άλλων απεπειράθη να διαφύγη εκ Περάματος μέσω Ιταλίας προς ένταξιν εις τας Κ/Σ αρχισυμορίτου ΜΑΡΚΟΥ κατόπιν εντολής του ΚΚΕ. Μετά την εκ νέου καταδίκην του εις θάνατον εκινήθη πανταχόθεν υπέρ της μη εκτελέσεώς του, προκαλέσας την υποβολήν προς τας Ελληνικάς Αρχάς πλείστων εκκλήσεων, διαμαρτυριών και υπομνημάτων παρά διαφόρων Συλλόγων και οργανώσεων, ιδία κομ/στικών Χωρών, ως και συκοφαντικών δημοσιευμάτων του Διεθνούς κομ/ στικού τύπου εις βάρος της Ελλάδος. Την 26-5-50 υπέβαλεν ούτος αίτησιν προσφυγής προς τον Γενικόν Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης καταγγέλλων την Ελληνικήν Κυβέρνησιν διότι τον παρέπεμψεν εις Στρατοδικείον διά μεροληπτικήν στάσιν της Ελληνικής Δικαιοσύνης και διά κατάχρησιν εξουσίας των Ελληνικών Αρχών. Δυνάμει του από 14-10-50 Β.Δ. μετετράπη η ανωτέρω θανατική καταδίκη του εις 10ετή κάθειρξιν. Διά της υπ’ αριθ. 199/1-2-51 αποφάσεως Αναθεωρητικού Δικαστηρίου κατεδικάσθη εις φυλάκισιν 5 ετών και χρηματικήν ποινήν 10.000.000 δραχ. διά παράβασιν άρθρου 10/1 και 11/2.N.5060. Κατά τας Βουλευτικάς εκλογάς 9-9-51 κατάδικος ών εξελέγη Βουλευτής της ΕΔΑ εις περιοχήν Αθηνών, ακυρωθείσης της εκλογής του υπό του Εκλογοδικείου. Την 11-10-51 απέστειλεν ούτος μήνυμα προς τους ΣΤΑΛΙΝ, ΜΑΟ-ΤΣΕ-ΤΟΥΓΚ, ΤΡΟΥΜΑΝ, ΑΤΛΥ, ΩΡΙΟΛ, εις ο διεμαρτύρετο διά την δήθεν παράνομον κράτησίν του κατόπιν της εκλογής του ως Βουλευτού. Διά της υπ’ αριθ. 890α/27-8-52 αποφάσεως Αναθεωρητικού Δικαστηρίου μετετράπη η επιβληθείσα διά της υπ’ αριθ. 164/1949 αποφ. Εκτάκτου Στρατο-

Εγγραφο με φωτογραφία από τη σύλληψή του το 1948

Κάρτα στη 18η επέτειο του κατεβάσματος της ναζιστικής σημαίας

δικείου Αθηνών θανατική καταδίκη του εις ισόβιον κάθειρξιν, πλην ίσχυσε το προηγηθέν Β.Δ. της 1410-50 δι’ ού μετετράπη αυτή εις 10ετή κάθειρξιν. Διά του από 4-553 Β.Δ. εμετριάσθη η ποινή του εις 8ετή κάθειρξιν και διά του από 30-6-54 ομοίου εμετριάσθη αύτη εις 5ετή κάθειρξιν. Ληξάσης της ποινής του απεφυλακίσθη την 267-54. Μετά την αποφυλάκισίν του ετοποθετήθη ως Δημοσιογράφος της κομ/στικής εφημερίδος «ΑΥΓΗ», ανέλαβεν ηγετικήν θέσιν εις την Δ.Ε. της ΕΔΑ και ήρχισεν αναπτύσσων ασυνήθη κομ/στικήν δραστηριότητα προς καλυτέραν οργάνωσιν του κομμουνιστικού μηχανισμού. Την 6-11-54 έλαβε πρόσκλησιν συμμετοχής εις το Διεθνές φεστιβάλ «Συνάντησης της αντιστάσεως Βιέννης» (κομ-

εντολής τού εις Αθήνας κλιμακίου της ηγεσίας του ΚΚΕ ετοποθετήθη Δ/ντής της εφημερίδος «ΑΥΓΗ» και οργανωτικός Γραμματεύς της ΕΔΑ. Την 27-1-57 παρέστη εις σύσκεψιν της ΕΔΑ Πατρών και την 28-1-57 εις τοιαύτην ΕΔΑ Θεσ/νίκης. Την 3-11-57 ανεχώρησε μετά του ΗΛΙΟΥ Ηλία εις Μόσχαν ως αντιπρόσωπος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου. Εν Ρωσσία ήλθεν εις επαφήν μετά της ηγεσίας του ΚΚΕ. Υπό του Ρ/Σ Μόσχας μετεδόθησαν εντυπώσεις του εκ Ρωσσίας μεταξύ των οποίων υπεγράμμισεν ούτος την ανάγκην διευρύνσεως των Ελληνοσοβιετικών σχέσεων επ’ αγαθώ αμφοτέρων και της ειρήνης! Την 11-5-53 εξετέθη υποψήφιος Βουλευτής ΕΔΑ εις Νομόν Κυκλάδων μη εκλεγείς. Την 21-6-58 μετέβη εις Θεσ/νίκην μετά κλιμακίου της

μουνιστικόν). Την 29-11-54 και 1712-55 επεσκέφθη την Σοβιετικήν Πρεσβείαν. Ελάμβανε το δελτίον τύπου της Βουλγαρικής Πρεσβείας ως και έντυπον Γαλλικής κομ/ στικής Επιθεωρήσεως. Κατά την προεκλογικήν περίοδον 1956 κατηύθυνεν ως βασικόν στέλεχος της ΕΔΑ συνοικιακόν κομ/στικόν Γραφείον και ερρύθμιζε τας σχάσεις της ΕΔΑ μετά των λοιπών συνεργαζομένων κομμάτων. Την 21-2-56 ωμίλησεν επί 4ωρον εις συγκροτηθείσαν σύσκεψιν στελεχών της ΕΔΑ. Την 12-6-56 κατόπιν συμφωνίας μετά των ΠΑΣΣΑΛΙΔΗ και ΜΠΡΙΛΛΚΗ ανέλαβε την οργάνωσιν της Πανελλαδικής Συνδιασκέψεως διά την 15-17.7.56. Την 14-6-56 συνηντήθη με άτομον ανήκον εις την Σοβιετικήν Πρεσβείαν. Την 9-1-57 κατόπιν

Διά της υπ’ αριθ. 357Α/Ι6-10-48 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών κατεδικάσθη εις θάνατον επί παραβάσει του N.5060, Ν.1092/38 και Γ/46 ψηφίσματος, διότι δι’ άρθρου του δημοσιευθέντος εις τον «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΝ» υπό τον τίτλον, «Υπέρ Βωμών και εστιών», παρεκίνει το αναγνωστικόν κοινόν εις την κατάρτησιν ένοπλων ομάδων δι’ έγερσιν στάσεως, συνωμοσίαν και συνεργασίαν μετά ξένων προς τον σκοπόν της αποσπάσεως εκ της επικρατείας των Βορείων Επαρχιών αυτής

Δ.Е της ΕΔΑ, και παρέστη εις σύσκεψιν Βουλευτων ΕΔΑ Βορείου Ελλάδος και Γραμματέων Ν. Επιτροπών ΕΔΑ, καθ’ ην συνεκροτήθη η Ν. Επιτροπή της ΕΔΑ περιοχής Μακεδονίας-Θράκης. Την 18-8-53 τον επεσκέφθη εις τα Γραφεία της ΕΔΑ ο Ούγγρος Επιτετραμμένος ΓΚΑΡΝΤΟΣ. Την 25-8-58 εξεδικάσθη υπό του τριμελούς Πλημ/κείου Χανίων μήνυσις εναντίον του ως Δ/ντού της «ΑΥΓΗΣ» και του Υπευθύνου του τυπογραφείου της διά ψευδές δημοσίευμα, καθ’ ο οι Αμερικανοί διέταξαν τον πιλότον αναγκαστικώς προσγειωθέντος αεροσκάφους της Ολυμπιακής Αεροπορίας εις Στρατιωτικόν Αεροδρόμιον Σούδας την 5-12-57, όπως απογειωθή και «ας σκοτωθούν οι επιβάται». Απηλλάγη της κατηγορίας δικαιολογηθείς βάσει της επιδειχθείσης θεωρήσεως του διαβατηρίου του ότι απουσίαζεν εις το εξωτερικόν. Μετά ταύτα εσημείωσε συχνάς επαφάς μετά Σοβιετικού παράγοντος και διηύθυνε την «σκληράν» ομάδα της ΕΔΑ θεωρούμενος ως ο υπ’ αριθ.1 σύνδεσμος της ΕΔΑ μετά του ΚΚΕ και της Σοβιετικής Πρεσβείας Αθηνών. Θεωρείται εκ των δυναμικωτέρων και πλέον αφοσιωμένων στελεχών του ΚΚΕ των εντεΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 8

Μανώλης Γλέζος

4-5 Απριλίου 2020

Καταδικάζεται σε θάνατο και εκλέγεται βουλευτής Παγκόσμια εκστρατεία για την αποφυλάκισή του ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 7 ταγμένων εντός των κόλπων της ΕΔΑ. Ηρχετο εις επαφήν μετά των ηγετικών στελεχών του εν Αθήναις κλιμακίου του Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ εκ του οποίου παρελάμβανε και διωχέτευε την εκάστοτε πολιτικήν γραμμήν εις την ΕΔΑ. Επίσης ήτο φορεύς της πολιτικής γραμμής του ΚΚΕ εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» ης ετύγχανεν υπεύθυνος Δ/ντής, προωθών εις τας καίριας θέσεις αυτής τα υποδεικνυόμενα υπό του κλιμακίου πρόσωπα και γενικώς απετέλει τον κυριώτερον σύνδεσμον του εις την ΕΔΑ εντεταλμένου μηχανισμού του ΚΚΕ και της ηγεσίας τού εν Αθήναις δρώντος κλιμακίου αυτού. Είχεν επαφάς μετά του Κ.ΚΟΛΛΙΓΙΑΝΝΝΗ ή ΑΡΒΑΝΙΤΗ μέλους του Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ και Αρχηγού του εν Ελλάδι δρώντος εν έτει 1958 κατασκοπευτικού κλιμακίου αυτού και ενσυνειδήτως παρείχε τας υπηρεσίας του εις τούτον εν τη ασκήσει του κατασκοπευτικού του έργου. Την εσπέραν της 16-8-58 συνηντήθη εις την επί της οδού Γερμανικού 24 οικίαν της ετεροθαλούς αδελφής του ΔΟΛΙΑΝΗΤΟΥ Βασιλικής και παρέμεινε συνεργαζόμενος μετά του ΚΟΛΛΙΓΙΑΝΝΗ καθ ’ όλην την νύκτα και μέχρι του απογεύματος της επομένης ημέρας. Την 3-1258 συνελήφθη και παρεπέμφθη εις το Διαρκές Στρατοδικείον Αθηνών επί κατασκοπεία ήτοι επί παραβάσει του άρθρου 10 παρ.2 του Α.Ν. 375/36 και δι’ υπ’ αριθ. 606/22-7-59 αποφάσεώς του κατεδικάσθη εις φυλάκισιν πέντε ετών, εκτόπισιν τεσσάρων ετών εις Αγιον Ευστράτιον και αποστέρησιν πολιτικών δικαιωμάτων και ικανοτήτων επί 8ετίαν. Από της συλλήψεώς του και μέχρι σήμερον η ΕΔΑ, η ηγεσία του ενταύθα κλιμακίου του ΚΚΕ, διά διαφόρων εκάστοτε προσώπων καλυπτομένων υπό προσωπεία, η εν τω Σ./Παραπετάσματι ηγεσία του ΚΚΕ, ως και η ηγεσία του Διεθνούς Κομμουνισμού κατέβαλαν εντόνους προσπαθείας διά την απόλυσιν τούτου, κατασυκοφαντούντες τας Ελληνικάς Αρχάς και εμφανίζοντες τούτον ως Εθνικόν ηρώα. Αι υστερικαί εκδηλώσεις της κομμουνιστικής προπαγάνδας ουδόλως διέφερον εκείνων αίτινες ηκούοντο κατά την εποχήν συλλήψεώς του ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ. Διά της

Ψηφοδέλτια της ΕΔΑ 9-9-1951 και 16-11-1952 και ψηφοδέλτιο του ΠΑΜΕ 1961

υπ’ αριθ. 5546/24-12-59 αποφάσεως Εφετείου Αθηνών κατεδικάσθη εις φυλάκισιν 1 μηνός διά περιύβρισιν Αρχής διά του τύπου (Αρσις ατελείας τυπογραφικού χάρτου εφημ. «ΑΥΓΗ» επί 7 ημέρας). Διά της υπ’ αριθ. 2000/9-4-60 αποφάσεως Εφετείου Αθηνών κατεδικάσθη εις φυλάκισιν 2 μηνών διά περιύβρισιν Αρχής διά του τύπου. Την Ι4-1-61 μεταγόμενος εκ Πειραιώς εις Κρήτην προσέβαλε την τιμήν του επικεφαλής της συνοδείας Ανθ/ρχου ΛΕΒΕΝΤΟΥΡΗ Νικολάου διά της εξής φράσεως ην απηύθυνεν προς τον συγκρατούμενόν του Π.ΜΙΧΕΛΙΟΥΔΑΚΗΝ.

«Μη του μιλάς μωρέ, εμείς μόνον σε ανθρώπους μιλάμε». Αιτία της εξυβρίσεως υπήρξε το ότι ο Ανθ/ ρχος δεν τω επέτρεψεν όπως διαμείνη εις καμπίναν λουξ προσφερθείσαν αυτώ υπό της ιδιοκτητρίας του πλοίου «ΚΡΗΤΗ» Εταιρείας αδελφών ΤΥΠΑΛΔΟΥ. Παρά του ανωτέρω Ανθ/ρχου υπεβλήθη εναντίον του μήνυσις επί εξυβρίσει εν υπηρεσία. Ηδη κρατείται εις φυλακάς Αιγίνης. Εξετέθη ως υποψήφιος Βουλευτής του ΠAΜΕ κατά τας Βουλευτικάς εκλογάς της 29-10-61 εις Α εκλογικήν περιφέρειαν Αθηνών ελθών πρώτος εις τους σταυρούς

προτιμήσεως της κομμουνιστικής παρατάξεως. 2. Εκ του από 19-8-1961 αντιγράφου Ποινικού Μητρώου του (του Υπουργείου Δικαιοσύνης) προκύπτει ότι: Η ποινική κατάστασις αυτού είναι ως εξής: α) Διά της υπ’ αριθ. 2249 από 3-11-47 αποφάσεως 5μελούς Εφετ. ΑΘΗΝΩΝ κατεδικάσθη εις 8 μηνών φυλάκισιν επί συκοφαντική δυσφημήσει διά του τύπου. β) Διά της υπ’ αριθ. 2272 από 8-11-47 αποφάσεως 5μελούς Εφετ. ΑΘΗΝΩΝ, κατεδικάσθη εις 6 μηνών φυλάκισιν διά παράβασιν του άρθρου 187/1946 Σ.Π. και χρημ. ποινήν 500.000 δρχ.

Με τον Κολλιγιάννη Την εσπέραν της 16-8-58 συνηντήθη εις την επί της οδού Γερμανικού 24 οικίαν της ετεροθαλούς αδελφής του ΔΟΛΙΑΝΗΤΟΥ Βασιλικής και παρέμεινε συνεργαζόμενος μετά του ΚΟΛΛΙΓΙΑΝΝΗ καθ ’ όλην την νύκτα και μέχρι του απογεύματος της επομένης ημέρας. Την 3-12-58 συνελήφθη και παρεπέμφθη εις το Διαρκές Στρατοδικείον Αθηνών επί κατασκοπεία ήτοι επί παραβάσει του άρθρου 10 παρ.2 του Α.Ν. 375/36 και δι’ υπ’ αριθ. 606/22-7-59 αποφάσεώς του κατεδικάσθη εις φυλάκισιν πέντε ετών, εκτόπισιν τεσσάρων ετών εις Αγιον Ευστράτιον και αποστέρησιν πολιτικών δικαιωμάτων και ικανοτήτων επί 8ετίαν. Από της συλλήψεώς του και μέχρι σήμερον η ΕΔΑ, η ηγεσία του ενταύθα κλιμακίου του

ΚΚΕ, διά διαφόρων εκάστοτε προσώπων καλυπτομένων υπό προσωπεία, η εν τω Σ./Παραπετάσματι ηγεσία του ΚΚΕ, ως και η ηγεσία του Διεθνούς Κομμουνισμού κατέβαλαν εντόνους προσπαθείας διά την απόλυσιν τούτου, κατασυκοφαντούντες τας Ελληνικάς Αρχάς και εμφανίζοντες τούτον ως Εθνικόν ηρώα. Αι υστερικαί εκδηλώσεις της κομμουνιστικής προπαγάνδας ουδόλως διέφερον εκείνων αίτινες ηκούοντο κατά την εποχήν συλλήψεώς του ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ. Διά της υπ’ αριθ. 5546/24-12-59 αποφάσεως Εφετείου Αθηνών κατεδικάσθη εις φυλάκισιν 1 μηνός διά περιύβρισιν Αρχής διά του τύπου (Αρσις ατελείας τυπογραφικού χάρτου εφημ. «ΑΥΓΗ» επί 7 ημέρας).

γ) Διά της υπ’ αριθ. 6 από 10-1-48 αποφάσεως 5μελούς Εφετ. ΑΘΗΝΩΝ εις φυλάκισιν 1 έτους και 6 μηνών επί παραβάσει του Ν.755/17 και αρθρ. 1 της 87/46 Σ.Π. και χρημ. ποινήν 1.050.000 δρχ. δ) Διά της υπ’ αριθ. 446 από 12-5-48 αποφάσεως 5μελούς Εφετ. ΑΘΗΝΩΝ κατεδικάσθη εις 2 ετών φυλάκισιν διά παράβασιν του Ν.23/11/1837 και άρθρο 46 Α.Ν. 1092/38. ε) Διά της υπ’ αριθ. 336β από 1110-48 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου ΑΘΗΝΩΝ, κατεδικάσθη εις 3 ετών φυλάκισιν διά παράβασιν Ν. 5060. στ) Διά της υπ’ αριθ» 357α από 16-10-48 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου ΑΘΗΝΩΝ, κατεδικάσθη εις ΘΑΝΑΤΟΝ διά παρ. N. 5060 Γ/46 Ψηφισμ. Ν. Ι092/38. (Μετετράπη εις ισόβια δεσμά διά Β.Δ. 21-11-49). ζ) Διά της υπ’ αριθ. 119 από 1-251 αποφάσεως Αναθεωρητικού Δικαστηρίου κατεδικάσθη εις 5 ετών φυλάκισιν και χρημ. ποινήν 10.000.000 δρχ. διά παράβασιν αρθρ, 10/1, 11/2, N.5060. η) Διά της υπ’ αριθ. 890α από 27-8-52 αποφ. Αναθεωρητ. Δικαστηρ., κατεδικάσθη εις ισόβιον κάθειρξιν, διά παράβασιν Γ/46 Ψηφίσματος. (Εμετριάσθη εις κάθειρξιν 5 ετών Β.Δ. 4-5-53. Εμετριάσθη εις κάθειρξιν 5 ετών Β.Δ. 3-6-54. θ) Διά της υπ’ αριθ. 5546 από 2412-59 αποφάσεως Εφετ. ΑΘΗΝΩΝ, κατεδικάσθη εις 1 μηνός φυλάκισιν διά περιύβρισιν αρχής διά του τύπου. (Αρσις ατελείας τυπογρ. χάρτου χρησιμοπ. υπό της «ΑΥΓΗΣ» επί 7 ημέρας. Ι) Διά της υπ’ αριθ. 606 από 22-759 αποφάσεως του Διαρκούς Στρατοδικείου ΑΘΗΝΩΝ, κατεδικάσθη εις 5 ετών φυλάκισιν διά παράβασιν άρθρου 10 (2 έδ. Β Α.Ν.375/36) Αποστέρησις πολιτ. δικαιωμάτων και ικανοτήτων επί 8ετίαν. Εκτοπισμός 4 ετών εις Αγιον Ευστράτιον. ια) Διά της υπ’ αριθ. 2000 από 9-4-60 αποφάσεως Εφετείου ΑΘΗΝΩΝ, κατεδικάσθη εις φυλάκισιν 2 μηνών διά περιύβρισιν Αρχής διά του τύπου. 3. Εξετέθη υποψήφιος Βουλευτής του Π.Α.Μ.Ε. κατά τας Βουλευτικάς Εκλογάς της 29ης Οκτωβρίου 1961, εν τη εκλογική περιφερεία Νομού Α Αθηνών, εκλεγείς. 4. Εις την Ρωσσικήν εφημερίδα ΠΡΑΒΔΑ αριθμ. Φύλλου 308 της

1958-1963

4-5 Απριλίου 2020

Επιστολικό Δελτάριο από την Ανατολική Γερμανία προς τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή με αίτημα την απελευθέρωση του Γλέζου -και υπογραφές στην πίσω πλευρά- (1959)

3-11-1961 εδημοσιεύθη επιστολή του υπό τίτλον «ΑΣΒΕΤΟΣ ΦΑΡΟΣ» δι’ ης εκφράζει τον θαυμασμόν του «διά το μέγεθος των προβλημάτων και τας μεγαλειώδεις προοπτικάς, αίτινες αντιμετωπίσθησαν υπό του XXII Συνεδρίου του Κ.Κ. Σοβιετικής Ενώσεως». 5. Εις την κομμουνιστικήν εφημερίδα «Αυγή» της 26-10-61 εδημοσιεύθη «Χαιρετισμός του Γλέζου πρός τον λαό της Αθήνας», δι’ ου συνιστά την υπερψήφισιν του Π.Α.Μ.Ε.-ΕΔΑ καταλήγων με την φράσιν «ας γίνη η ψήφος σας της 29-10-61 θρίαμβος της Δημοκρατίας, νίκη της ειρήνης, σημαία της αντιστάσεως». 6. Εκ δημοσιεύματος της εφημερίδος «ΑΥΓΗ» (14-12-61 ) προκύπτει ότι: Απέστειλε προς την Γαλλικήν οργάνωσιν «Λαϊκή Βοήθεια» μήνυμα χαιρετηστήριον διά την αποκατάστασιν της δημοκρατικής ομαλότητος εις όλον τον κόσμον και χορήγησιν γενικής αμνηστείας. Το μήνυμα τούτο εδημοσιεύθη εις την Γαλλικήν εφημερίδα DEFENCE. 7. Εκ δημοσιεύματος της εφημερίδος «ΑΥΓΗ» της 6-2-62, προκύπτει ότι: Εδημοσιεύθη επιστολή υπογραφόμενη υπό τούτου και άλλων συγκρατουμένων του εις φυλακάς Αιγίνης διά δήθεν κακοποίησιν παρ’ οργάνων χωρ/κής Αιγίνης του δικηγόρου Ν. Κρίκη. 8.-Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός. Α.Π. 36/13-6-62 Απέστειλεν την 31-5-62 εκ των φυλακών Αιγίνης επιστολήν εις τον Ελληνικόν Ερυθρόν Σταυρόν, διαμαρτυρόμενος κατά της Φρουράς Χωροφυλακής των Φυλακών Αιγίνης. 9.-Εφημερίς ΑΥΓΗ. 3-8-62. Εις την εφημερίδα ΑΥΓΗ της

3-8-62 εδημοσιεύθη επιστολή του, εν η διατυπούνται παράπονα περί αυστηράς μεταχειρίσεως των κρατουμένων εις τας φυλακάς Αιγίνης.10. Προεδρ. Κυβερνήσεως. 42637/30-11-62 Εις την εφημερίδα ΡΩΜΗΣ «RINASCΙΤΑ» της Ι0-ΙΙ-62 εδημοσιεύθη αποσταλέν χαιρετιστήριον μήνυμα τούτου και του Αμπατιέλου Αντωνίου ως εκπροσώπων των πολιτικών κρατουμένων Αιγίνης, επ’ ευκαιρία της 21ης επετείου του ΕΑΜ, εν ω διαλαμβάνεται έκκλησις προς συνέχισιν των ενεργειών της διά την απελευθέρωσιν των πολιτικών κρατουμένων Ελλάδος κ.λπ. (ΓΑ 3435/159053). 11. Εφημερίς ΑΥΓΗ. 24-11-1962 Εις την εφημερίδα ΑΥΓΗ της 2411-62 εδημοσιεύθη υπό τον τίτλον «ΧΟΡΗΓΗΣΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΜΝΗΣΤΕΙΑΣ, ΖΗΤΟΥΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ» υπόμνημα τούτου, δι’ ω αιτεί όπως η Βουλή ασχοληθή με το θέμα των πολιτικών κρατουμένων και αποφασίση την χορήγησιν γενικής αμνηστείας. Ως αναφέρεται εις την ιδίαν εφημερίδα το υπόμνημα τούτο κατετέθη υπό των Βουλευτών της ΕΔΑ Αυγεροπούλου, Μπριλάκη, Γιαννού, Μπενά, Λαμπράκη και Παπαδημητρίου εις το Προεδρείον της Βουλής. 12. Εφημ. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 16-12-62 Εις τας εφημερίδας «Ακρόπολις» και «Καθημερινή» της 16-121962 εδημοσιεύθη, ότι ο Βασιλεύς απένειμε χάριν εις τούτον επ’ ευκαιρία της 64ης επετείου των γενεθλίων του, διά του από 14-12-62 Β.Δ. 13. Εφημερίς ΑΥΓΗ. 19-12-62. Εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» της 19-12-62 εδημοσιεύθη ότι ούτος

επεσκέφθη την 18-12-62, εις Φυλακάς ΑΒΕΡΩΦ τους καταδίκους δημοσιογράφους της εφημερίδος «ΑΘΗΝΑΪΚΗ» Ιωάννην Παπαγεωργίου και Γ. Κυριακίδην, προς ούς εξέφρασεν την συμπάθειαν και συμπαράστασιν της ΕΔΑ προς αυτούς. 14. Εφημερίς ΑΥΓΗ. 20-12-62. Εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» της 20-12-62 εδημοσιεύθη ότι επεσκέφθη, μετά Βουλευτών της ΕΔΑ, σπίτια κρατουμένων. Επίσης εδημοσιεύθη εν αυτή επιστολή της Γενικής Γραμματείας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, απευθυνομένην προς αυτόν, δι’ ης εκφράζεται η χαρά της διά την αποφυλάκισίν του. 15. Εφημερίς ΒΗΜΑ. 21-12-1962 Εις την εφημερίδα «ΒΗΜΑ» της 21-12-62 εδημοσιεύθη υπό τον τίτλον «1178 oι πολιτικοί κρατούμενοι σήμερον» σχόλιον, εν ω αναφέρεται ότι ούτος ενώπιον πολυπληθούς συγκεντρώσεως Ελλήνων και ξένων δημοσιογράφων ωμί-

Εις την εφημερίδα ΑΥΓΗ της 3-8-62 εδημοσιεύθη επιστολή του, εν η διατυπούνται παράπονα περί αυστηράς μεταχειρίσεως των κρατουμένων εις τας φυλακάς Αιγίνης

λησε την 20-12-62 περί των πολιτικών κρατουμένων και απηύθυνεν έκκλησιν διά την αποφυλάκισιν τούτων. 16. Εφημερίς ΑΥΓΗ. 21-12-1962 Εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» της 21-12-62 εδημοσιεύθη υπό τον τίτλον «Ο ΓΛΕΖΟΣ ΑΝΑΣΥΡΕΙ ΤΗΝ ΑΥΛΑΙΑ TΩN ΦΥΛΑΚΩΝ» ότι ούτος έθεσεν ενώπιον της Ελληνικής και Παγκοσμίου κοινής γνώμης το πρόβλημα των αγωνιστών της Εθνικής αντιστάσεως και της Δημοκρατίας κ.λπ. 17. Δ/νσις Αλλοδαπών. 23/26-11963 δελ. Απέστειλεν επιστολήν προς τους ΜΑΓΡΙΠΛΗΝ Κλήμην, ΚΑΡΙΩΤΗΝ Βασίλειον, ΠΟΛΙΤΗΝ Θεμ. και BUENOS AIRES ευχαριστών αυτούς διά το μέσω της εφημερίδος «ΑΥΓΗ» αποσταλέν μήνυμά των επί τη αποφυλακίσει του και τούς υποδεικνύει να αγωνιστούν διά την αποφυλάκισιν όλων των αγωνιστών (Γ.Λ 9315/15459/1963). 18. Εφημερίς «ΑΥΓΗ». 29-121962 και 18-12-1962 Υπό τον τίτλον «μήνυμα στο ΓΛΕΖΟ απ’ όλα τα μέρη» δημοσιεύει προπαγανδιστικά μηνύματα διά την απελευθέρωσίν του των: «Γραμματείας Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοκρατικών γυναικών», «Ενωσις Δημοκρατικών Νομικών του Βιέτ-Ναμ», «Αγωνιστών αντιστάσεως και θυμάτων ναζισμού του Ισραήλ», «Επιτροπής γυναικών Πράγας», «των νέων του μεταλλουργικού εργοστασίου Γκόντβαλντ» και άλλων κομμουνιστικών οργανώσεων του εξωτερικού. Η αυτή εφημερίς της 18-12-62 εδημοσίευσε παρόμοιον μήνυμα του «Συνδέσμου διά την Δημοκρατία στην Ελλάδα» εν Αγγλία. Εις την εφημερίδα, ΚΟL ΗAΑΜ (όργανο τoυ Κ.Κ.Ισραήλ) εδημοσιεύθη ευχαριστήριος επιστολή του προς τους συγχαρέντας αυτόν επί τη αποφυλακίσει του Ισραηλίτας (3440/Ηα/24-1-63 Προεδρίας Κυβερνήσεως). 19. Δ/νσις Αλλοδαπών. 16/19-163 δελ. Ελαβε συγχαρητήριον επιστολήν επί τη αποφυλακίσει του της «κολεκτιβικής ταξιαρχίας διά κομμουνιστικήν εργασίαν» της καπνοβιομηχανίας Μέμπελ Βουλγαρίας, φερούσης το όνομα «Μ.ΓΛΕΖΟΣ». (Γ.Α.9315/11681/1963 ΓΔΕΑ). 20. Εφημερίς «ΑΥΓΗ» της 301-63 Δημοσιεύει επιστολήν του απευθυνθείσαν προς τον Αγγλον φιλόσοφον Ράσσελ με τον τίτλον «Θάψαμε τον τέταρτο Κρατούμενο» αναφερομένην εις τον εν τοις φυλακαίς θάνατον του κομ/στού Γεωργίου ΕΡΥΘΡΙΑΔΗ και υποβάλλει την παράκλησιν όπως ο παραλήπτης υψώση την φωνήν του διά την αποφυλάκισιν των κομμουνιστών κρατουμένων. 21. Γ.Δ.Ε.Α. 29900/34281/63 προς Δ/νσιν Μεταν/σεως ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 10

39 45

Εκδοση του Κ.Κ. Βουλγαρίας για την απελευθέρωση του Γλέζου (1959)

Εκδοση των πολιτικών προσφύγων (Ιανουάριος 1959)

Ας γίνει η ψήφος σας θρίαμβος της Δημοκρατίας, σημαία της αντίστασης

Μανώλης Γλέζος

Στη Μόσχα με τον Χρουστσόφ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 9 Ητήσατο έγκρισιν μεταβάσεώς του εις Αυστρίαν ίνα μετάσχη εις το εκεί Συνέδριον της F.I.R (Διεθνούς Ομοσπονδίας Εθνικής Αντιστάσεως). Η Υποδ/νσις Γενικής Ασφαλείας Αθηνών δεν συνηγόρησεν (28268&15364/Α-1/8-3-63). Ενεκρίθη αύτη εντολή του κ. Υφυπουργού. 2 2 . Ασ τ. Δ /νσ ις Αθηνών 23510/35/23-12-62 Παρευρέθη εις συγκέντρωσιν του Αθηναϊκού συλλόγου οικογενειών εκτοπισμένων και φυλακισμένων, ήτις επραγματοποιήθη την 23-12-62 εις το εν Αθήναις θέατρον ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΥ. Κατ’ αυτήν λαβών τον λόγον ανεφέρθη εις τας συνθήκας διαβιώσεως των κρατουμένων, κατεφέρθη κατά του κράτους και εκάλεσε τας δημοκρατικάς δυνάμεις της χώρας να αγωνισθούν διά την χορήγησιν γενικής αμνηστείας κ.λπ. (ΓΑ 462/172690/28-12-62). 23. Εφημερίς «ΑΥΓΗ». 20-2-63 Εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» της 20-2-63 ανεγράφη ότι εσημείωσεν επιτυχίαν η συνεστίασις την οποίαν η Ν.Ε. της ΕΔΑ Μαγνησίας ωργάνωσεν προς τιμήν των βουλευτών της Ε.Δ.Α. ΓΛΕΖΟΥ και ΚΙΤΣΙΚΗ. 2 4 . Α.Χ. Πρωτευούσ ης 132/31/674/5-2-62 Την 23-1-63 παρέστη εις την εν Δροσιά-Αττικής κηδείαν του αποβιώσαντος κομμουνιστού Ερυθριάδη Γεωργίου και ωμιλήσας απεκάλεσε τον νεκρόν «σύντροφο και ακριβό φίλο» και τον διαβεβαίωσεν ότι ο θάνατός του αποτελεί μίαν συνέχειαν εις τον αγώνα διά την ελευθερίαν

της Ελλάδος, όστις θα συνεχισθή μέχρι τελικής νίκης. 25. Δ.Χ. Κυκλάδων 2/507/12/5-3-63 Την 20-2-63 μετέβη εις Απείρανθον - Νάξου όπου εβάπτισεν το τέκνον του κομμουνιστού Μπαρδάνη Μιχαήλ. Ουδεμιάς υποδοχής έτυχεν και ουδόλως έθιξε κατά τας δημοσίας συζητήσεις του πολιτικά ή κομμουνιστικά θέματα. 26. Εφημερίς «ΑΥΓΗ». 16-3-63 Εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» της 16-3-63 εδημοσιεύθη υπό τον τίτλον «οι Γάλλοι τιμούν τον Γλέζον και την ηρωικήν αντίστασιν» άρθρον, εν ω αναφέρεται ότι 1) ο πρόεδρος του Δημοτικού συμβουλίου Παρισίων εδέχθη τούτον εις το Δημαρχείον και εξέφρασεν εις αυτόν την ευχήν διά την απελευθέρωσιν των Ελλήνων πολιτικών κρατουμένων 2) ο πρόεδρος του Συμβουλίου του Σηκουάνα σοσιαλιστής Νταρτέλ εξέφρασε εις τούτον τας ίδιας ευχάς 3) εις το Ξενοδοχείον Λουζέτια η «διεθνής επιτροπή Μανώλης Γλέζος» ωργάνωσε δεξίωσιν προς τιμήν του και 4) ο Γαλλικός τύπος αφιέρωσε άρθρα σχετικώς με την πρες-κόνφερας τούτου. 2 7. Α σ τ. Δ / ν σ ι ς Α θ η ν ώ ν 16659/35/102/23.3.63 Την 1-3-63 ωμίλησεν εις το Θέατρον «ΜΟΥΣΟΥΡΗ» ένθα είχεν οργανωθή συγκέντρωσις υπό του Αθηναϊκού Συλλόγου οικογενειών πολιτικών εκτοπισμένων, αναφερθείς διά μακρών εις τας συνθήκας διαβιώσεως των πολιτικών κρατουμένων εις τάς φυλακάς και υποστηρίζει τας γνωστάς κομ/στικάς αιτιάσεις. (ΓΑ468/43164/2.3.63). 28. Εφημερίς «ΑΥΓΗ». 1/4/1963

Σιδεροδέσμιος οδηγείται στο δικαστήριο (1952)

Εις την στήλην υπό τον τίτλον «Θρίαμβος για την διωκομένη Αντίστασι - Η επίσκεψις του Γλέζου στην Γαλλίαν» καταχωρεί ανταπόκρισιν εκ Λονδίνου διά της οποίας αναφέρει τας τιμάς τας οποίας του απέδωσαν οι Γάλλοι κατά την εις Γαλλίαν επίσκεψίν του. 29. ΥΓΑ Αθηνών Την 17ην ώραν της 20-4-63 αφίκετο εις Αθήνας προερχόμενος εκ Ρώμης. 30. Γ.Δ.Ε.Α. A/I/18-1-1963 Την 14-12-1962 εξελέγη μέλος της Δ.Ε. της ΕΔΑ υπό του Β Πανελλαδικού Συνεδρίου της ΕΔΑ και την επομένην εξελέγη μέλος της Ε.Ε της ΕΔΑ· 31. Υπουργ. Προεδρ. Κυβερνήσεως. 428/63/4-5-63, 426/63/4-5-63 Την 9-4-63 εδόθη παρ’ αυτού συνέντευξις διά τους αντιπροσώπους του Βρετανικού τύπου, εις το CLAXTON-HALL-VICTORIA, καθ’ ην κατεφέρθη κατά του κρατούντος εν Ελλάδι καθεστώτος κ.λπ. Επίσης την 10-4-1963, εις το TOWN HALL του Λονδίνου ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν Κυπρίων κομμουνιστών, τονίσας μεταξύ άλλων, ότι εν Ελλάδι δεν υπάρχει ελευθερία κ.λπ. 32·-*Εφημερίς «ΑΥΓΗ». 15-6-63 Η έναντι εφημερίς υπό τον τίτλον «ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΛΕΖΟΥ» εδημοσίευσε τας δηλώσεις τούτου προς τον Ανταποκριτήν της Πράβδας, δι’ ων χαιρετίζει τον Σοβιετικόν Λαόν διά τας επιτεύξεις του εις το διάστημα και τας προσπαθείας του διά την τήρησιν της ειρήνης. 33. Δ/νσις Αλλοδαπών. 145/266-63 Ελαβεν επιστολήν εκ Μόσχας

του Δικηγόρου ΜΠΟΡΟΒΙΚ, όστις τον ευχαριστεί διά ληφθείσαν επιστολήν του κ.λπ. 34. Υ.Γ.Α. Αθηνών. 72304/15364/ Α/23-7-1963 Μετώκησεν εις την Λεωφόρον Κηφισίας αριθ. 44 (ΙΔ Παρ/μα Ασφαλείας). 35. Γ.Δ.Ε.Α. 3-8-1963 Την 29-7-63 εγένετο δεκτός εις ακρόασιν υπό του ΚΡΟΥΤΣΕΦ. Την 30-7-63 εις επί τούτο οργανωθείσαν συνέντευξιν προέβη εις δηλώσεις προς τους αντιπροσώπους του Σοβιετικού και ξένου τύπου, δι’ ων αναφερθείς το θέμα των εν Ελλάδι καταδίκων κομμουνιστών και ητήσατο την συμπαράστασιν του τύπου και της κοινής γνώμης διά την αποφυλάκισίν των. Επίσης κατά την αυτήν συνέντευξιν εξεφράσθη υπέρ της λύσεως του προβλήματος των Μακεδονικών μειονοτήτων διά διαπραγματεύσεων, διετύπωσε δε την ελπίδα ότι τριμερείς βαλκανικαί διαπραγματεύσεις θα επιτρέπουν εις δεδομένην στιγμήν την ίδρυσιν μιας αυτονόμου Μακεδονίας. 36·-*Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 18-91963 Εδημοσίευσεν δηλώσεις του Υπουργού Δικαιοσύνης, τονίζοντος ότι εφ’ όσον διαπιστωθή η ενοχή του, διά τας ως άνω δηλώσεις του θα τιμωρηθή βάσει της κειμένης νομοθεσίας. 37.-Εφημ. «ΑΥΓΗ». 8-9-63 Ανεδημοσίευσε μήνυμά του, το οποίον εδημοσιεύθη εις την εφημερίδα ΠΡΑΒΔΑ, επ’ ευκαιρία της διεθνούς ημέρας δημοσιογράφων, ενώ ποιείται έκκλησιν υπέρ των εν Ελλάδι πολιτικών κρατουμένων. 38. ΥΓ. Α. Αθηνών. 95812/127/Α/Ι 27-8 -1963 Την 28-8-63 και ώραν 17.35 αφίκετο αεροπορικώς εις Αθήνας, προερχόμενος εκ Μόσχας μέσω Παρισίων και Ρώμης. 39. – Ελλην. Πρεσβεία εν Μόσχα 1556/13-8-1963. Την 12-8-63 εις την μεγάλην αίθουσαν των συνεδριάσεων του ανωτάτου Σοβιέτ εις το Κρεμλίνον τω απενεμήθη το βραβείον Λένιν. Λαβών τον λόγον ωμίλησεν προς τους συγκεντρωθέντας καταφερθείς κατά των πιέσεων τας οποίας υφίσταται ο φιλειρηνικός Ελληνικός λαός. 4 0 . – Γε ν. Δ / ν σ ι ν Εθ ν. Ασφα λείας. Υπουργ. Εσ/κών 29900/16523720.11.63. Εγνώσθη εις την Δ/νσιν Μεταναστεύσεως του Υπουργ. Εσ/κών ότι δεν υφίσταται αντίρρησις διά την μετάβασίν του εις Ρωσσίαν, Ουγγαρίαν, Πολωνίαν, Κούβαν και λοιπάς χώρας διά δημοσιογραφικήν αποστολήν.41. – Εφημερίς VETSERNAGHIA MOSK VA . Πληροφορεί περί προσεχούς προβολής ταινίας DOLVMENTAIRE περί ΓΛΕΖΟΥ και ΕΛΛΑΔΟΣ, με τίτλον «Αθλος μεγα-

Επιστολικό δελτάριο το οποίο παράγοντες της εποχής με α

λείον και Τραγωδία Ελληνικού λαού». Κύριον επεισόδιον ταινίας [...] εφημερίς αποτελεί πασιγνώστως δίκην ΓΛΕΖΟΥ εν έτει 1958 μετατραπείσα εν τη ουσία εις ηθικήν καταδίκην αντιδραστικών.42. – Εφημ. «ΑΥΓΗ» της 12.63. Υπό τον τίτλον «η εξέγερσις των Αγγλων, διαμαρτυρία της Παγκοσμίου συνειδήσεως «δημοσιεύει άρθρον του ΓΛΕΖΟΥ σχετικόν με την «αποκατάστασι της δημοκρατίας» και την αποφυλάκισιν των καταδίκων κομ/στών. 43. –ΥΓΑ Αθηνών 10794Φ.127/ Α/1/25-1-63. Εξελέγη τακτικόν μέλος της Ε.Ε. της ΕΔΑ και ωρίσθη ως υπεύθυνος οικονομικών (ΓΔΕΑ 315/13556/26.1.63). 44. – Δ.Χ. Ευβοίας 102/79/1/2ιδ/23.7.1963. Την 22.7.63 ωμίλησεν εις πολιτικήν της ΕΔΑ συγκέντρωσιν εις Χαλκίδα. 45. –Εφημ. «ΑΥΓΗ» της 28-2-64. Δημοσιεύει φωτογραφίας και σχετικήν ανταπόκρισιν από κατάθεσιν στεφάνου υπό του ΓΛΕΖΟΥ εις τους τάφους των «Ανωγειανών αγωνιστών» της Εθνικής Αντιστάσεως.46. –Δελτ. Πληροφοριών 294-1963. Την 23 και 24 Μαρτίου διεξήχθη εν Παρισίοις διάσκεψις διά την παροχήν αμνηστείας εις τους Ελληνας κομ/στάς κρατουμένους και εξορίστους και τον «σεβασμόν των δικαιωμάτων του ανθρώπου εις την Ελλάδα». Της διασκέψεως ήτις δεν ηπήρξεν «ανοικτή» εις το ευρύ κοινόν μετέχον κυρίως (150-250) εκπρόσωποι 15 χωρών μεταξύ των οποίων και ούτος όστις ωμίλησεν (ΓΑ 942).

1963-1964

4-5 Απριλίου 2020

39 51

φ, στην Αβάνα με τον Κάστρο

ο διακινούσαν ο Ηλίας Τσιριμώκος και άλλοι πολιτικοί αίτημα την απελευθέρωση του Γλέζου (1960)

47. –Αστυν. Δ/νσις Κερκύρας 1168Φ5-26-7-63 μετέβη ατμοπλοϊκώς εις Κέρκυραν εκ Πειραιώς μετά του ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗ Ιωάννου Βουλευτού. Τούτους υπεδέχθησαν η ηγεσία της ΕΔΑ Κερκύρας μετά μικρού αριθμού ομοϊδεατών των, οίτινες μετέβησαν εν συνεχεία εις το ψυχαγωγικόν κέντρον «ΦΟΙΝΙΞ» ένθα ετελέσθη πολιτικόν μνημόσυνον του ΛΑΜΠΡΑΚΗ, αναχωρήσαντες την επομένην αεροπορικώς δι’ Αθήνας (ΓΑ931/Π-107811/30-7-1963).48) ΥΓΑ Αθηνών - Μετώκησεν εκ της Λεωφ. Κηφισσίας 44 εις την οδόν Φαιδριάδων 15364/Α/12-46471 περιοχής Ζ Παρ/τος Ασφαλείας Αθηνών. 49) Υ.Ε./ΓΔΕΑ - Εγνώσθη εις την Δ/νσιν Αποδημίας-Μεταναστεύσεως και 29990/87774/15-6-64 Διαβατηρίων ότι από απόψεως ασφαλείας, δεν υφίσταται αντίρρησις διά την αποδημίαν του εις Πολωνί-

αν-Ουγγαρίαν-Ρουμανίαν-Τσεχοσλοβακίαν και Κούβαν δι’ επαγγελματικούς λόγους. 50.-Τηλ/μα της εν Μόσχα Ελλ.Β. Πρεσβείας 130/2-7-64. Κατά πληροφορίας της ούτος ευρίσκεται από τινων ημερών εις Μόσχαν, μη επικοινωνήσας μετά της εκεί Πρεσβείας.51.- Υπ. Εξωτερικών Α.132-13/227-64. Κατ’ αναφοράν της εν Μόσχα Ελλην. Πρεσβείας, το Πρακτορείον ΤΑΣΣ μετέδωσε την 9-7-64 πληροφορίαν ότι ο ΓΛΕΖΟΣ ενεκαινίασε το εν Αρτέκ διεθνές Κέντρον Νέων Πιονέρων εις ό διαμένουσι παιδία από 40 Χώρας. 52.- Υπ. Εξωτερικών Α.130-29/257-64. Κατ’ αναφοράν της εν Μόσχα Ελλην.Β.Πρεσβείας ο εν θέματι μετά των ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗ, ΛΕΟΝΤΑΚΗ και Κας ΘΑΝΑΣΕΚΟΥ, εγνώρισεν αυτή την 21-7-64, ότι μεταβαίνουν εις ΚΟΥΒΑΝ ίνα την 26-7-64, συμ-

Υμνοι των Γάλλων 26. Εφημερίς «ΑΥΓΗ». 16-3-63 Εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» της 16-3-63 εδημοσιεύθη υπό τον τίτλον «οι Γάλλοι τιμούν τον Γλέζον και την ηρωικήν αντίστασιν» άρθρον, εν ω αναφέρεται ότι 1) ο πρόεδρος του Δημοτικού συμβουλίου Παρισίων εδέχθη τούτον εις το Δημαρχείον και εξέφρασεν εις αυτόν την ευχήν διά την απελευθέρωσιν των Ελλήνων πολιτικών κρατουμένων 2) ο πρόεδρος του Συμβουλίου του Σηκουάνα σοσιαλιστής Νταρτέλ εξέφρασε εις τούτον τας ίδιας ευχάς 3) εις το Ξενοδοχείον Λουζέτια η «διεθνής επιτροπή Μανώλης Γλέζος» ωργάνωσε δεξίωσιν προς τιμήν του και 4) ο Γαλλικός τύπος αφιέρωσε άρθρα σχετικώς με την πρες-κόνφερας τούτου.

μετάσχουν εις την Εθνικήν Εορτήν της Κούβας.53:-ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΡ.348/53/13/5/64. Εις την εφημερίδα ΚΟΜΣΟΜΟΑΣΚΑΓΙΑ ΠΡΑΒΝΤΑ Μόσχας της 30/14/64 εδημοσιεύθη άρθρον του μετά φωτογραφίας του υπό τον τίτλον «ΠΙΣΤΕΥΩ εις την άνοιξιν της ανθρωπότητος» το περιεχόμενον του οποίου τυγχάνει κομ/ στικόν προπαγανδιστικόν.5 4 . -Α. Δ . Χ. Πρ ωτε υ ού σ ης 103/30/92γ/19/5/64. Ητο είς εκ των διοργανωτών της πραγματοποιηθείσης την 17/5/64 Β’ Μαραθωνίου πορείας Ειρήνης (Γ.Α. 4612/77104). 55.-Α.Δ. Αθηνών. 18959 Φ 35/129/19/9/64. Την 31/8/64 παρέστη εις την προ της Σχολής Ευελπίδων χώρον πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν συμπαραστάσεως προς τον Κυπριακόν Λαόν, οργανωθείσαν υπό οργανώσεων κατευθυνομένων υπό της ΕΔΑ. (Γ.Α. 51175/132211).56.-Α.Δ. Αθηνών 17710 Φ/35/10222-5-63. Την 20/5/63 μετέσχε πραγματοποιηθείσης συγκεντρώσεως 800 περίπου μελών του Αθηναϊκού Συλλόγου οικογενειών πολιτικών εξορίστων και φυλακισμένων, καθ’ ην ωμίλησε (Γ.Α. 468-644671705/27-5-63.) 57.-Δ.Χ. Ηρακλείου 16/72/482λβ/28/5/63. Την 26/5/63 ωμίλησεν εις πολιτικήν συγκέντρωσιν της ΕΔΑ πραγματοποιηθείσαν εις τον Κιν/γράφον «ΚΑΣΤΡΟ» Ηρακλείου ένθα μετέβη εξ Αθηνών την προηγουμένην. (Γ.Α3741/77975/4-6-1963. 58.-Δ.Α. Θεσ/νίκης /585/2β/5/7/63. Την 3/7/63 μετέσχε συγκεντρώσεως 1.250 περίπου

οπαδών της Επιτροπής Διεθνούς υφέσεως και Ειρήνης Θεσ/νίκης πραγματοποιηθείσης εις το εκείσε Δημοτικόν Θέατρον «ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ» (Γ.Α. 3541-462/97082/-9-7-63).59.-Δ.Χ. Λευκάδος 36/6/579/411-63. Την 23/10/63 ωμίλησεν εις πολιτικήν συγκέντρωσιν οπαδών της ΕΔΑ πραγματοποιηθείσαν εις την πλατείαν «ΓΕΩΡΓΙΟΥ Β΄ Λευκάδος (Γ.Α. 3761/160917/11/11/63). 60.- Υπ. Εξωτερικών. Α130-116/11/1/1963. Την 8/4/63 αφίκετο εν Λονδίνω μετά του βουλευτού Κύρκου Λεωνίδα και δημοσιογράφου Λιναρδάτου το υπεδέχθησαν εις το αεροδρόμιον η Αμπατιέλου και 200 Κύπριοι κομ/σταί. Εις Ελληνας ανταποκριτάς εδήλωσεν ότι σκοπός της εκεί μεταβάσεώς του είναι η πραγματοποίησις επαφών του μετά Αγγλων βουλευτών διά την Ελλάδα χορήγησιν γενικής αμνηστείας (Υπ. Εξωτερικών ΓΑ 3742/53155/1963 ΓΔΕΑ.) 61.Δ.Χ. Κυκλάδων 5/2/809β/106-1064. Την 21/5/64 μετά του Βουλευτού Κιτσίκη Ν. αφίκετο εις Νάξον, μεταβάντες δε εις ιδιαιτέραν του πατρίδα Απείρανθον ετέλεσαν μνημόσυνον του αδελφού του Νικολάου, φονευθέντος κατά την κατοχήν υπό των Γερμανών (Δ.Χ. Κυκλάδων ΓΑ 374α/91/91091/1964 Γ.Δ.Ε.Α.) 62.Δ/νσις Αλλοδαπών 161/1964. Την 21/6/64 και ώραν 9.15΄ ανεχώρησεν εξ Αθηνών διά Ντουμπόβνικ (Δ/νσις Αλλοδαπών. 138/20/6/64., ΓΑ 9315/97484/64 ΓΔΕΑ. Την 16/7/64 επεσκέφθη περί ώραν 18.45΄ τα εν Αθήναις γραφεία της Σοβιετικής Πρεσβείας. 63. – Η εφημερίδα ΑΥΓΗ της 28/7/64 εις ανταπόκρισιν της εν Αθήναις Κούβας, και υπό τον τίτλον –Συνομιλία Κάστρο – Γλέζου αναφέρει ότι ο ειρημένος την 22/7/64 αφίχθη εις Κούβαν επικεφαλής Ελληνικής αντιπροσωπείας ίνα παραστή εις εθνικήν εορτήν της Κούβας. Η αντιπροσωπεία κατέθεσε στέφανο στο μνημείο του εθνικού ήρωος της Κούβας και επεσκέφθη διάφορα ιδρύματα. 6 4 . ΓΑ 468/138000/19 64. Γ.Δ.Ε.Α. Παρέστη εις οργανωθείσαν την 28/9/64 συγκέντρωσιν υπό της Πανελληνίου Ενώσεως Θυμάτων Γερμανικής κατοχής (ήτις κατευθύνεται υπό της ΕΔΑ) εις τα επί της οδού Σατωβριάνδου γραφεία της και εις πρενς Κονφερανς ότι το επίσημον Κράτος δεν ετίμησεν τους φονευθέντας κ.λπ. (Υ.Γ.Α. Αθηνών 78258/1964. Την 15/9/64 ωμίλησεν ως εκπρόσωπος της ΕΔΑ εις συγκέντρωσιν πραγματοποιηθείσαν εις το Θέατρον «ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ» υπό του Αθηναϊκού Συλλόγου οικογενειών πολιτικών εξορίστων και φυλακιΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 12

1952

Πιστεύω στην άνοιξη της ανθρωπότητας

Μανώλης Γλέζος

4-5 Απριλίου 2020

«Ανάκτορα, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ τρίπτυχο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 11 σμένων (κατευθυνομένων υπό της ΕΔΑ) ΓΑ 468/138000/ΓΔΕΑ. 65. Δ/νσις Αλ/πών 235/1964. Την 1/10/64 παρηκολούθησεν δοθείσαν εις την αίθουσαν «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ» διάλεξιν του εν Ελλάδι Πρεσβευτού Κοριούκου με θέμα «Αι βασικαί αρχαί της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Σ.Σ.Δ. Δ/ νσις Αλλοδαπών 235 1964, ΓΑ 242111/126779/1964. 66. Διεβιβάσθη το υπ’ αριθ Ε 215-37/14-3-65 έγγραφον της εν Σόφια Ελλ. Πρεσβείας δι’ ου απεστάλη ανταπόκρισις εκ Μόσχας, δημοσιευθείσης εις τον Βουλγαρικόν τύπον της 14-3-65 σχετικώς με τας εις την εφημερίδα ΑΥΓΗ δημοσιευθείσας δηλώσεις του Μ. ΓΛΕΖΟΥ όστις κατά τον εν Αθήναις ανταποκριτήν της ΠΡΑΒΔΑ επιμένει εις την κατάργησιν των εκτάκτων μέτρων και την άνευ αναβολής νομιμοποίησιν του ΚΚΕ την οποίαν επιζητούν «ουχί μόνον οι κομ/ σταί αλλά και ευρύτερα στρώματα της Ελληνικής Κοινής γνώμης. (Υ.Εξωτ. Α. 1355-56/26-3-65). 67. Ευρισκόμενος εις Βιέννην και συνοδευόμενος υπό του βουλευτού της ΕΔΑ Πρίφτη προέβη εις επιθετικάς κατά της Κυβερνήσεως δηλώσεις αναφερομένας εις τους κρατουμένους Ελληνας κομ/στάς, δημοσιευθείσας εις την εφημερίδαν της Βιέννης VOLKSS TIMME (Υπ. Εξωτερ. Δ/νσις Α.΄ Πολ. Α 13072/30-3-64. Γ Α 3742/46757/1963 Γ Δ Ε Α).68. Την 23-6-63 παρέστη εις τελεσθέν εν τω κιν/φω ΟΡΦΕΥΣ Λαρίσης Πολιτικόν μνημόσυνον του βουλευτού της ΕΔΑ Λαμπράκη Γρηγορίου (Δ Χ Λαρίσης 16/299/533/1963). Την 2-7-63 μετά των βουλευτών της ΕΔΑ Μπριλάκη Α. και Παπαδημητρίου Ι., μετέβησαν εις τα εν Δραπετσώνι Πειραιώς γραφεία της ΕΔΑ εξ ων ακολουθούμενοι υπό 25 ατόμων-στελεχών της ΕΔΑ εξήλθον και περιήλθον τον Συνοικισμόν ελθόντες εις επικοινωνίαν μετά διαφόρων ατόμων (ΥΓΑ Πειραιώς 1493Φ267/Κ/3-7-1963. ΓΑ 3741/__/93857/15-7-1963). Την 107-63 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν 2.500 περίπου οπαδών της ΕΔΑ εν Υπαίθρω εις Πάτρας (Αστυν. Δ/νσις Πατρών 2038/16/22/127-1963. ΓΑ 3761/100381/15-7-1963 ΓΔΕΑ). Την 14-7-63 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν οπαδών της ΕΔΑ εν τω Κιν/φω ΠΑΡΘΕΝΩΝ Πετραλώνων Αθηνών καταφερθείς κατά της Κυβερνήσεως (Υ.Γ.Α. Αθηνών 79038Φ20/46/1963. ΓΑ 3761/101692/1963 ΓΔΕΑ). Την 7-1063 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν στελεχών της νεολαίας της ΕΔΑ Αθηνών εις το θέατρον ΠΟΡΕΙΑ (ΥΓΑ Αθηνών 114108Φ127/Α/1/1963. ΓΑ

Μόσχα 1957

3181/143819/1963 ΓΔΕΑ). Την 1310-1963 ωμίλησεν εις προεκλογικήν συγκέντρωσιν της ΕΔΑ εις Καρλόβασι Σάμου και εν τω κιν/ φω ΠΑΝΣΑΜΙΑΚΟΝ αναφερθείς κυρίως εις την υπόθεσιν Λαμπράκη (Δ Χ Σάμου 6/46/373/1963. ΓΑ 3755/147903/1963 ΓΔΕΑ). Την 8-9-1963 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν της ΕΔΑ εις την Πλατείαν Μπέλου Αγρινίου, εις ό μετέβη μετά κλιμακίου της ΕΔΑ (Δ Χ Ακαρνανίας 36/1/3898/12-9-1963. ΓΑ 3761/145034/1963 ΓΔΕΑ).- Την

Η εφημερίδα ΑΥΓΗ της 28/7/64 εις ανταπόκρισιν της εν Αθήναις Κούβας, και υπό τον τίτλον –Συνομιλία Κάστρο – Γλέζου αναφέρει ότι ο ειρημένος την 22/7/64 αφίχθη εις Κούβαν επικεφαλής Ελληνικής αντιπροσωπείας ίνα παραστή εις εθνικήν εορτήν της Κούβας. Η αντιπροσωπεία κατέθεσε στέφανο στο μνημείο του εθνικού ήρωος της Κούβας και επεσκέφθη διάφορα ιδρύματα.

6-10-1963 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν της ΕΔΑ εις την κεντρικήν πλατείαν Λαρίσης (Δ Χ Λαρίσης 16/299/563/8-10-1963. ΓΑ 3761/145034/1963 ΓΔΕΑ).69. Την 19-1-1964 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν στελεχών της ΕΔΑ Αττικής πραγματοποιηθείσαν εις τα κεντρικά εν Αθήναις γραφεία της ΕΔΑ. Ανεφέρθη εις τας αποφάσεις του κόμματος και την τηρητέαν γραμμήν (ΑΔΑ Πρωτ. 132/31/941/22-1-1964, ΓΑ 3575/11726/64).70. Την 7-5-64 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν, διοργανωθείσαν εις το θέατρον ΑΚΡΟΠΟΛ Αθηνών υπό του Αθηναϊκού Συλλόγου Οικογενειών Πολιτικών εξορίστων-Φιλακισμένων (υπό κομ/κήν καθοδήγησιν τελούντος) προς τιμήν των αποφυλακισθέντων εσχάτως καταδίκων κομ/στών (Αστυν. Δ/νσις Αθηνών 17108Φ35/102/125-64. Γ.Α. 468/73246/1964 ΓΔΕΑ). 71. Την 8-8-1964 αφίχθη εις Αθήνας προερχόμενος εκ Σόφιας (ΥΓΑ Αθηνών 68726/12-8-64).72.- Την 10-1-65 παρέστη εις την κοπήν της Βασιλόπιττας εις τα εν Χαλκίδι γραφεία της Ν.Ε.-νΕΔΑ Ευβοίας (ΔΧ Ευβοίας 102/63/145/1965).73).- Την 1ην Φεβρουαρίου εξεφώνησεν λόγον εις την αίθουσαν «κουλτούρα» του Νταχανυγκυαά [;] παλαιού καπνεργοστασίου εντός του οποίου στεγάζεται ο κύριος όγκος των εν Βουδαπέστη Ελλήνων Κ/Σ. Μεταξύ άλλων ανέφερεν ότι απέσπασεν υπόσχεσιν του Ούγγρων αρμοδίων όπως εξατάσουν ευμενώς το θέμα της συνταξιοδοτήσεως των εις Ελλάδα αναχωρούντων συνταξιούχων Ελλήνων.

Υπέδειξεν εις όλους όπως συσπειρωθούν πέριξ της ηγεσίας των και ενισχύουν τας οικογενείας των κατά τον συμ/πόλεμον πεσόντων. Υπό το αυτό πνεύμα ωμίλησεν και εις το Χωρίον «Μπελογιάννη» εις συγκέντρωσιν των εις αυτό βιούντων Ελλήνων. (Ελλην. Πρεσβεία εν Βουδαπέστη 220/ΚΚ/2/5-2-1965 προς το ΥΠ. Εξωτερικών Α’ Πολ. Δ/ νσιν).- Απεφασίσθη κατόπιν των υποδείξεών των η διενέργεια εράνου μεταξύ των Ελλήνων Κ/Σ υπέρ των σκοπών του Κ.Κ., καλυφθησομένου υπό το ένδυμα της ενισχύσεως των οικογενειών των κατά τον συμ/πόλεμον φονευθέντων Κ/Σ. Ανέκυψε δυσκολία μετατροπής του προϊόντος του εράνου εις δολλάρια λόγω αντιρρήσεως των Ούγγρων αρμοδίων. Τη πρωτοβουλία του ειρημένου ελήφθη υπό της εν Ουγγαρία ηγεσίας του ΚΚΕ απόφασις όπως αναχαιτισθή ο μεμονωμένος επαναπατρισμός των Κ/Σ χαρακτιριζόμενος ως ατιμωτικός διότι κατά τους ισχυρισμούς των οι ούτω επαναπατριζόμενοι αποκτούν πολιτικά δικαιώματα μετά πάροδον 5ετίας. (Ελληνική Πρεσβεία εις Βουδαπέστην Α.Π. 365/ ΚΚ/2/22-2-65 προς Υπ. Εξωτερικών Α.Πολ.Δ/νσιν). 74).- Εις την εφημερίδα «ΑΛΛΑΓΗ» της 1/4/65 υπό τον τίτλον ΕΚΚΛΗΣΙΣ-ΟΧΙ ΑΛΛΑ ΠΑΣΧΑ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ανακοινούται δι’ αρθριδίου ότι ο Μανώλης Γλέζος απηύθυνε έκκλησιν διά την απελευθέρωσιν των καταδίκων 88 κομ/στών κ.λπ.. 75.- Εν όψει της επί κατασκοπεία δίκης του εις το Διαρκές Στρατοδικείον Αθηνών τον Ιούλιον του 1959 (περί ης η παράγραφος

2 εδάφ. 1 του παρόντος) εκινητοποιήθη σύσσωμος ο τοπικός και Διεθνής κομ/σμός όστις διά συκοφαντικών ανακοινώσεων και προπαγανδιστικών σχολίων, επιδίωξε της(ν) ματαίωσιν της προσδιορισθείσης δίκης, την παραπομπήν της υποθέσεως εις τα κοινά Ποινικά Δικαστήρια, την κατάργησιν των εκτάκτων μέτρων, την νομιμοποίησιν του Κ.Κ.Ε. κ.λπ. (Σχετ. η δημοσιευθείσα εις την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» της 9-7-59 ανακοίνωσις της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε., ως και το δημοσίευμα της Τσεχοσλοβακικής εφημερίδος. εις το από 3-7-59 Φ. αυτής).76.- Τον Δ/βριον του έτους 1965 μετέσχεν εις το εν Βουδαπέστη-Ουγγαρίας συνελθόν 5ον συνέδριον της (Διεθνούς Ομοσπονδίας Αντιστασιακών) κατά το οποίον και εξελέγη επίτιμον μέλος του Προεδρείου αυτού. Κατά το αυτό διάστημα επεσκέφθη τον..... . μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ουγγαρίας ως και τον πρόεδρον Επιτροπής Εξωτερικών υποθέσεων της Χώρας ταύτης..... ., παρά των οποίων και έλαβε διαβεβαίωσιν ότι θα εξευρεθή τρόπος μεταβιβάσεως εις Ελλάδα προϊόντος ενεργηθέντος εράνου εις συναλλαγματικάς (Εφημερίς «ΑΥΓΗ» της 20-1-1966, Υπ. Εξωτερικών Α.1350-Α-/6/28-1-66 Γ.Δ.-ΓΔΕΑ 3641/16564/29-1-66). 77.-Την 17-10-65 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν της ΕΔΑ πραγματοποιηθείσα εις το εν Πολυγύρω καφενείον ΤΖΙΡΟΥΔΑ (Δ.Χ. Χαλκιδικής: 101/63/3ζ/18-12-1965).78.- Την 5-1-66 μετέβη εις Πράγαν κατόπιν προσκλήσεως της Ομοσπονδίας των αντιφασιστικών αγωνιστών Τσεχοσλοβακίας και ήλθεν εις επαφήν μετά Τοπικών, Διοικητικών και Δημοσιογραφικών παραγόντων της πόλεως. Κατά την άφιξίν του εις Πράγαν εδημοσιεύθη εγκωμιαστικόν σχόλιον υπό της εφημερίδος..... επισήμου οργάνου του Κ.Κ.Ουγγαρίας το οποίον συν τοις άλλοις εξυμνεί τούτον ως «Λίαν γνωστόν πολεμιστήν κατά του φασισμού κ.λπ. (Ελλην. Πρεσβεία εν Πράγα προς Υπουργείον Εξωτερικών. 8/αδ/8-1-66) 79.- Την 8-1-66 ευρισκόμενος εις Πράγαν (ως εν παραγράφω 77 αναφέρεται) ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν Κ/Σ αναπτύξας κυρίως την επικρατήσασαν κατάστασιν μετά την «πραξικοπηματικήν ανατροπήν της Κυβερνήσεως Παπανδρέου» την 15-7-1965, ως και τους «καθολικούς αγώνες του ενωμένου λαού για την αποκατάστασιν της Δημοκρατίας» κ.λπ. (Υπ. Εξωτερικών Α΄ Πολιτική Δ/ νσις: Α 132-18/10-2-66 Γ.Α. – ΓΔΕΑ 3641/24912/11-2-66).80.- Την 13-2-66 ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν στελεχών των κομματικών οργανώσεων της ΕΔΑ

1964-1965

4-5 Απριλίου 2020

39 53

και τρίκυκλο της ανωμαλίας»

Ιούλιος 1959 από εκδήλωση αλληλεγγύης στο Λένινγκραντ. Το πανό γράφει «Λευτεριά στον Μανώλη Γλέζο»

Αθηνών, πραγματοποιηθείσαν εις το Θέατρον «ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΥ» κατά την οποίαν ανέλυσε την πολιτική απόφασιν του κόμματος, τονίσας ότι αι προτάσεις δέον ν’ απετελέσωσι θέσεις «Μάχης και κινητοποίησης των πλατειών λαϊκών μαζών στον αγώνα που θα ενταθή για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας της χώρας μας». Κατά την ως άνω συγκέντρωσιν υπεβλήθησαν ωσαύτως και διάφοροι ερωτήσεις, αναφορικώς με το πολιτειακόν θέμα εις άς απήντησεν ούτος. Ωσαύτως ανεφέρθη και εις την πρότασιν της ΕΔΑ περί αμνηστεύσεως των υποθέσεων «ΠΕΡΙΚΛΗΣ» «ΑΣΠΙΔΑ» κ.λπ. (ΥΓΑ Αθηνών: 17390 Φ 127/Α/1/259//1-366 ΓΑ-ΓΔΕΑ:37612/38824/2-3-66).81.- Την 13/7-64 και περί ώραν 17.40΄επεσκέφθη τα γραφεία της εν Αθήναις Σοβιετικής Πρεσβείας. (159/16-7-64 Δ/νσιν Αλλοδαπών).-

82.- Την 1-10-64 περί ώραν 21.00 εις την αίθουσαν του Φιλολογικού Συλλόγου «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ» εδόθη διάλεξις υπό του KORIOUKINE NICOLAS πρεσβευτού της Ρωσίας εν Ελλάδι με θέμα «Αι βασικαί αρχαί της Εξωτερικής πολιτικής της Ε.Σ. Σ.Δ. οργανωθείσα υπό του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου, καθ’ ην παρέστησαν περί τα 600 άτομα μεταξύ των οποίων και ούτος. (235/1410-64 Κέντρον Αλλοδαπών).83. Την 13-12-64 έλαβε χώραν εν Αθήναις Πανελλήνιος σύσκεψις στελεχών της άκρας αριστεράς, προς εξέτασιν των προβλημάτων της αυτοδιοικήσεως, εις την σύσκεψιν παρέστη και ούτος. (15062 Φ 1/7-1-65 Αστ. Δ/νσις Αθηνών).84.- Την 10-2-65 και ώραν 19.40΄ αφίχθη εις Αθήνας προερχόμενος εκ Βιέννης. (10148 Φ/127/Α/1/274/11-2-65 Υ.Γ.Α. Αθηνών).-

85.- Την 12-3-65 εις την αίθουσαν του θεάτρου «ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ» επραγματοποιήθη συγκέντρωσις των μελών Ελληνικής Κινήσεως διά την Βαλκανικήν συνενόησιν, εις ην παρέστησαν οι πρεσβευταί της Βουλγαρίας, Γιουγ/βίας, Ρουμανίας, Πολωνίας, Σοβιετικής Ενώσεως, βουλευταί της άκρας αριστεράς, και 500 περίπου άτομα, μεταξύ των οποίων και ούτος, καθ’ ην ωμίλησεν ο πρόεδρος της ανωτέρω κινήσεως βουλευτής της άκρας αριστεράς «ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ» όστις ανεφέρθη εις τας προσπαθείας της Ελληνικής επιτροπής, ως και των επιτροπών άλλων Βαλκανικών χωρών. Διά την Βαλκανικήν συνεννόησιν εξήρε τας συμφωνίας της Ελλάδος μετά της Βουλγαρίας και Γιουγ/βίας. (18372 Φ 11/247/13-3-65 Υ.Γ.Α. Αθηνών).86.- Την 23-3-65 και ώραν 14ην ανεχώρησεν διά Βουκουρέστιον.

Δίπλα στους πολιτικούς εξόριστους Την 1ην Φεβρουαρίου εξεφώνησεν λόγον εις την αίθουσαν «κουλτούρα» του Νταχανυγκυαά [;] παλαιού καπνεργοστασίου εντός του οποίου στεγάζεται ο κύριος όγκος των εν Βουδαπέστη Ελλήνων Κ/Σ. Μεταξύ άλλων ανέφερεν ότι απέσπασεν υπόσχεσιν του Ούγγρων αρμοδίων όπως εξατάσουν ευμενώς το θέμα της συνταξιοδοτήσεως των εις Ελλάδα αναχωρούντων συνταξιούχων Ελλήνων. Υπέδειξεν εις όλους όπως συσπειρωθούν πέριξ της ηγεσίας των και ενισχύουν τας οικογενείας των κατά τον συμ/πόλεμον πεσόντων. Υπό το αυτό πνεύμα ωμίλησεν και εις το Χωρίον «Μπελογιάννη» εις συγκέντρωσιν των εις αυτό βιούντων Ελλήνων. (Ελλην. Πρεσβεία εν Βουδαπέστη 220/ ΚΚ/2/5-2-1965 προς το ΥΠ. Εξωτερικών Α’ Πολ. Δ/

νσιν).- Απεφασίσθη κατόπιν των υποδείξεών των η διενέργεια εράνου μεταξύ των Ελλήνων Κ/Σ υπέρ των σκοπών του Κ.Κ., καλυφθησομένου υπό το ένδυμα της ενισχύσεως των οικογενειών των κατά τον συμ/πόλεμον φονευθέντων Κ/Σ. Ανέκυψε δυσκολία μετατροπής του προϊόντος του εράνου εις δολλάρια λόγω αντιρρήσεως των Ούγγρων αρμοδίων. Τη πρωτοβουλία του ειρημένου ελήφθη υπό της εν Ουγγαρία ηγεσίας του ΚΚΕ απόφασις όπως αναχαιτισθή ο μεμονωμένος επαναπατρισμός των Κ/Σ χαρακτιριζόμενος ως ατιμωτικός διότι κατά τους ισχυρισμούς των οι ούτω επαναπατριζόμενοι αποκτούν πολιτικά δικαιώματα μετά πάροδον 5ετίας. (Ελληνική Πρεσβεία εις Βουδαπέστην Α.Π. 365/ ΚΚ/2/22-2-65 προς Υπ. Εξωτερικών Α.Πολ.Δ/νσιν).

(21354 Φ /127/1/1/274/24-3-65 Υ.Γ.Α. Αθηνών).87.- Την 15.30΄ ώραν της 29-3-65 αφίχθη εις Αθήνας προερχόμενος εκ Βουκουρεστίου. (69/30-3-65 Δ/ νσις Αλλοδαπών).88.- Την 13.20΄ ώραν της 7-5-65 ανεχώρησεν διά Μόσχαν μέσω Βουδαπέστης. (95/7-5-65 Δ/νσις Αλλοδαπών).89.- Την 18ην ώραν της 15-5-65 αφίχθη εις Αθήνας προερχόμενος εκ Βιέννης. (104/17-5-65 Δ/νσις Αλλοδαπών).90.- Την 9-7-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν οπαδών της άκρας αριστεράς εις το εν Θεσ/νίκη κιν/γράφον «ΠΑΛΛΑΣ» όστις μεταξύ άλλων είπεν Τα ανάκτορα, το Ν.Α.Τ.Ο. και οι Αμερικανοί με τις Ιμπεριαλιστικές τους επιδιώξεις αποτελούν το τρίπτυχον και τρίκυκλον της ανωμαλίας. (19/20/982Σ/15-7-65 Δ/νσις Θεσ/ νίκης) 91.- Την 28-7-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν σύσκεψιν του τομέως της περιοχής Περάματος εις τα εν Περάματι γραφεία της άκρας αριστεράς όστις ετόνισε την ανάγκην όπως ο τομεύς του Περάματος αναπτυχθή οργανωτικά. (31431 Φ 267/Κ/29-7-65 Υ.Γ.Α. Πειραιώς).92.- Την 29-8-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν της άκρας αριστεράς, εις τον κιν/ γράφον «ΑΡΙΩΝ» αναφερθείς εις τα αίτια της πολιτικής κρίσεως. (51/41/123θζ/30-8-65 Δ.Χ. Λέσβου).ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 14

Ωμίλησεν εις συγκέντρωσιν Κ/Σ αναπτύξας κυρίως την επικρατήσασαν κατάστασιν μετά την «πραξικοπηματικήν ανατροπήν της Κυβερνήσεως Παπανδρέου» ...., ως και τους «καθολικούς αγώνες του ενωμένου λαού για την αποκατάστασιν της Δημοκρατίας»

Μανώλης Γλέζος

4-5 Απριλίου 2020

Αγώνες για την αποκατάσταση της ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 13 93.- Την 19-9-65 μετέβη εις Ρόδον και ωμίλησεν εις συγκροτηθείσαν συγκέντρωσιν οπαδών της άκρας αριστεράς, εις τον κιν/γράφον «ΟΛΥΜΠΙΑ». (136/15/35_/289-65 Δ.Χ. Ρόδου).94.- Την 2-10-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν της άκρας αριστεράς εις το εν Δόνοις-Τυρνάβου καφενείον «ΠΕΔΙΚΟΥΣΗ». (57/103/237κς/3-10-65 Δ.Χ. Λαρίσης)95.- Την 3-10-65 εις τον εν Βόλω κιν/γράφον «REX» επραγματοποιήθη υπό της Ε.Π. της άκρας αριστεράς Βόλου συγκέντρωσις οπαδών της εις ην ωμίλησεν κλιμάκιον της Ε.Ε.-ΕΔΑ μεταξύ των οποίων και ούτος. Απαντες επανέλαβον τας γνωστάς θέσεις της άκρας αριστεράς (5/215/569ιβ/7-10-65 Δ.Χ. Μαγνησίας).96.- Την 3-10-65 εις τον εν Λαρίση κιν/γράφον «ΔΙΟΝΥΣΙΑ» επραγματοποιήθη συγκέντρωσις οπαδών της άκρας αριστεράς καθ’ ην ωμίλησαν βουλευταί και ηγετικά στελέχη αυτής μεταξύ των οποίων και ούτος. (57/103/237λθ/11-10-65 Δ.Χ. Λαρίσης).97.- Την 8-10-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν της άκρας αριστεράς Καισαριανής εις τα επί της οδού Μοσχνησίου αριθ. 1 γραφεία της, καταφερθείς κατά της Κυβερνήσεως ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ. (65734 Φ 127/Α/1/261/9-10-65 Υ.Γ.Α. Αθηνών).98.- Την 13-10-65 παρέστη και ωμίλησεν εις πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν της άκρας αριστεράς εις τα επί της οδού Κειριάδων αριθ.77 Κάτω Πετράλωνα γραφεία της, όστις ανεφέρθη εις τα τελευταία γεγονότα της πολιτικής κρίσεως. (67372 Φ 127/ Α/1/261/15-10-65 Υ.Γ.Α. Αθηνών).99.- Την 21-10-65 εις την πλατείαν Αγίου Νικολάου Νικαίας παρέστη και ωμίλησεν εις πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν οπαδών της άκρας αριστεράς, διά την αποκατάστασιν της Δημοκρατικής ομαλότητος και για άμεσες εκλογές με Κυβέρνησιν υπηρεσιακήν κοινής εμπιστοσύνης (42108 Φ 267/Κ/22-10-65 Υ.Γ.Α. Πειραιώς).100.- Την 23-10-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν της άκρας αριστεράς εις τον εν Ξάνθη κιν/ γράφον «ΤΙΤΑΝΙΑ» (48/24/22Χ?/411-65 Δ.Χ. Ξάνθης).101.- Την 24-10-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν της άκρας αριστεράς εις τον εν Αλεξ/ πόλει κιν/γράφον «ΟΡΦΕΥ Σ» (102/148/10ι/3-11-65 Δ.Χ. Εβρου).102.- Την 24-10-65 εις το εν Κα-

Με τον Ηλία Ηλιού και τον Στέφανο Σαράφη τη δεκαετία του 1950

βάλα κιν/θέατρον «ΑΠΟΛΛΩΝ» επραγματοποιήθη συγκέντρωσις 1.000 περίπου ατόμων οπαδών της άκρας αριστεράς μεταξύ των οποίων παρέστη και ούτος, καθ’ ην ωμίλησεν ο βουλευτής αυτής «ΚΙΤΣΙΚΗΣ» όστις ανεφέρθη εις τοπικά έργα και θέματα. (102/51/1494β?/2010-65 Δ.Χ. Καβάλας)103.- Την 31-10-65 εντός καφεπαντοπωλείου εν Χώρα Αμοργού επραγματοποιήθη συγκέντρωσις της άκρας αριστεράς καθ’ ην ωμίλησεν ούτος αναφερθείς εις το ιστορικόν πτώσεως Κυβερνήσεως «ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ» (7/34/44θ/31-1065 Δ.Χ.Κ 104.- Την 13.20΄ ώραν της 9-1165 αναχώρησεν διά Ρώμην (215/1311-65 Δ/νσις Αλλοδαπών). 105.- Την 31-11-65 παρέστη και ωμίλησεν εις την πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν της άκρας αριστεράς εις τα επί της οδού Θηβών αίθ.64 γραφεία της όστις ανέλυσε την πολιτική κατάστασιν όπως διεμορφώθη μετά την 15ην Ιουλίου 1965. (47922/Φ 267/24-11-65 Υ.Γ.Α. Πειραιώς)106.- Την 20-2-66 εις τον εν Καβάλα κιν/γράφον «ΑΠΟΛΛΩΝ» έλαβε χώραν πολιτική συγκέντρωσις, οργανωθείσα υπό της Κ.Ε.-ΕΔΑ Καβάλας επί τη επετείω της «Δημοκρατικής Νίκης» της 162-64, εις ην παρέστησαν περί τα 1000 άτομα. Ωμίλησαν βουλευταί της άκρας αριστεράς και ηγετικά στελέχη μεταξύ των οποίων και ούτος. (102/4/76η/19-3-66 Δ.Χ. Καβάλας)107.- Την 5, 6 και 7 Μαρτίου 1966 εις τα εν Αθήναις γραφεία

Την 21-10-65 εις την πλατείαν Αγίου Νικολάου Νικαίας παρέστη και ωμίλησεν εις πραγματοποιηθείσαν συγκέντρωσιν οπαδών της άκρας αριστεράς, διά την αποκατάστασιν της Δημοκρατικής ομαλότητος και για άμεσες εκλογές με Κυβέρνησιν υπηρεσιακήν κοινής εμπιστοσύνης της άκρας αριστεράς επραγματοποιήθη Πανελλαδική σύσκεψις της ΕΔΑ εις ην μετέσχον 200 περίπου άτομα εκπρόσωποι των Κομματικών οργανώσεων της άκρας αριστεράς. Το προεδρείον απετελέσθη εξ οκτώ στελεχών του κόμματος μεταξύ των οποίων και ούτος. Κατ’ αυτήν ανεπτύχθησαν τα πέντε (5) γνωστά σημεία της άκρας αριστεράς, προς τα πολιτικά κόμματα της χώρας και της πολιτικής κρίσεως. (36/2/4532/22-3-66 Δ.Χ. Χίου).108.- Ούτος κατά μήνα Απρίλιον 1966 έδωσε συνέντευξιν προς το περιοδικό «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ-ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ» (τεύχος 4

Απριλίου 1966, έκδοσις εν Πράγα) επ’ ευκαιρία της 20ής επετείου από της ιδρύσεως της Διεθνούς οργανώσεως Δημοσιογράφων. (53/87/2/4-6-66 Κέντρον Αλλοδαπών Ελλάδος).109.- Την 18.15΄? ώραν της 306-66 ανεχώρησεν διά Σοβιετικήν Ενωσιν. (62996 Φ 127/Α/1/274/1-766 Υ.Γ.Α. Αθηνών).110.- Κατά την Β΄ Πανελλαδικήν Οργανωτικήν συνδιάσκεψιν της άκρας αριστεράς της 5-7/3-66 εις τα εν Αθήναις κεντρικά γραφεία αυτής, ούτος ανέπτυξε το θέμα: «Καταδίκη και θέμα μορφής δικτατορίας.» (Δ.Χ. Χίου 36/2/458γ/28-366, Γ.Α. 5221/63027 ΓΔΕΑ). 111.- Την 22-7-66 και ώραν 18.30 αφίκετο αεροπορικώς εκ Σόφιας. (Υ.Γ.Α. Αθηνών 71912 Φ 127/ Α/1/274/25-7-66 Γ.Α. 3742/154365/ ΓΔΕΑ Δ/νσις Αλλοδαπών 143/23-766).112.- Την 9-12-65 και ώραν 8.20΄ ανεχώρησεν δι’ Ουγγαρίαν (ΥΓΑ Αθηνών 83778 Φ 127/Α/1/274/10-1265, Γ.Α 3742/209310/ΓΔΕΑ).113.- Την 15-8-66 μετέβη οικογενειακώς εις Απείρανθον Νάξου προς παραθερισμόν, ένθα παρέμεινε επί 10ήμερον, επισκεφθείς εξοχικάς περιοχάς Μαντούνης και Κλειδούς Νάξου. Την 22-8-66 τον επεσκέφθησαν οι εκ Σύρου κομ/ σταί ΚΑΡΑΝΤΩΝΗΣ Νικόλαος και ΔΑΛΕΖΙΟΣ Γεώργιος και συνεζήτησαν επί του θέματος εκδόσεως τοπικής εφημερίδος ως και επί άλλων θεμάτων αφορώντων το κόμμα της άκρας αριστεράς περιοχής Ν. Κυκλάδων. Μέχρι της αναχωρήσεώς του δι’ Αθήνας (26-8-66

δεν εσημείωσεν άλλας επαφάς ή εκδηλώσεις. (Δ.Χ. Κυκλάδων 2/507/14β/28-8-66).114.- Την 14-3-66 εις Θέατρον Χατζηχρήστου ετελέσθη πολιτικόν μνημόσυνον εις μνήμην του Σβώλου Αλεξάνδρου. Το μνημόσυνον παρηκολούθησεν και ούτος (23766Φ20/46/17-3-66 ΥΓΑ Αθηνών).115.- Το ΚΚΕ απεφάσισε την ανασυγκρότησιν και διεύθυνσιν του παρανόμου μηχανισμού του. Εξ άλλου παρέχονται πληροφορίαι ότι οι αποφυλακισθέντες ανέκτησαν τους κομματικούς βαθμούς εις την Ιεραρχίαν του ΚΚΕ. Ούτος είναι μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. (65738Φ20/Α/1/206/14-7-66 ΥΓΑ Αθηνών).116.- Την 29-7-66 μετέβη εις Θεσ/νίκην ένθα την επομένην προήδρευσεν συσκέψεως βασικών στελεχών. Ανεφέρθη εις την πολιτικήν κατάστασιν ην εχαρακτήρισεν ως την πλέον δύσκολον διά το λαϊκόν κίνημα. Ετόνισε ότι ο δημοκρατικός κόσμος ούδ’ επί στιγμή πρέπει να καμωθή [;] αλλά με έτι εντονωτέρους αγώνας να υποχρεώση τους Αυλοδούλους εις παραίτησιν και να οδηγηθή η Χώρα εις την ομαλήν δημοκρατικήν πορείαν. Επί του θέματος των Λαμπράκηδων έδωσεν την εντολήν πραγματοποιήσεως εντός του Αυγούστου μιας Παλλαϊκής συγκεντρώσεως. Τέλος έδωσεν εντολήν όπως κινητοποιηθή η εργατική τάξις εναντίον της νέας Διοικήσεως της ΓΣΕΕ. (19/20/1100/94/4-8-66 Α Δ Θεσ/νίκης).117.- Την 10.30 ώραν της 109-66 ανεχώρησεν διά Γαλλίαν. (174/13-9-66 Δ/νσις Αλλοδαπών). 118.- Την 21.15΄ ώραν της 13-9-66 αφίκετο εκ Παρισίων. (176/14-9-66 Δ/νσις Αλλοδαπών). 119.- Την 24-10-66 εις Θέατρον ΑΚΡΟΠΟΛ επραγματοποιήθη συγκέντρωσις της ΕΔΑ εις ην μετέσχον περί τα 2.000 άτομα. Ωμίλησεν ο Βουλευτής της ΕΔΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ αναφερθείς εις το Ιουλιανόν πραξικόπημα ειπών ότι ήτο έργον των Αμερικανών, της δεξιάς, της χούντας των Ανακτόρων κ.λπ. Ούτος μετέσχε του Προεδρείου της συγκεντρώσεως. (104200?/Φ20/46/26-10-66 ΓΑ Αθηνών). 120.- Κατά την διάρκειαν διαμονής του εις Τσεχοσλοβακίαν, έδωσε συνέντευξιν εις την εφημερίδα «RUDEPRAYO» ήτις εδημοσιεύθη την 2-2-66 υπό τον τίτλον «Ο Ελληνικός Λαός θέλει μόνος του να αποφασίση διά το πεπρωμένον του» και εις την οποίαν μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα εξής: «… αλλά δεν είναι μόνον το ζήτημα της υπάρξεως πολιτικών κρατουμένων, σε μας υπάρχουν ακόμη νόμοι, ασυνήθεις χρονολογούμενοι

1965-1966

4-5 Απριλίου 2020

39 55

δημοκρατικής ομαλότητας

Στον τάφο του Τολιάτι (1965)

από την εποχήν του εμφυλίου πολέμου οι οποίοι αντικαθιστούν και βιάζουν το Σύνταγμα και οι απόρροιαι των γεγονότων αυτών είναι ολέθριοι δι’ όλην την χώραν. Ο λαός αγωνίζεται και ηνωμένος εις τον αγώνα του θα καταργήση ντε φάκτο το Σύνταγμα του ψεύδους. Ο λαός προσπαθεί να απομακρύνη τα κατάλοιπα του εμφυλίου πολέμου, ίνα δυνηθή ν’ ασφαλίση διά τας προσεχείς εκλογάς μίαν ατμόσφαιραν καλλιτέρων εγγυήσεων και περισσότερον δημοκρατικήν». (Υπ. Εξωτερ. Α 132-19/24-2-66, Γ.Α. Γδεα 3742/3-4-97).121.- Από 9 έως 13-3-66 παρέστη εις το εν Βουδαπέστη συνελθόν Συνέδριον Ομοσπονδίας Αγωνιστών Αντιστάσεως και ωμίλησεν κατ’ αυτό. Κύρια σημεία του λόγου του. α) Εν Ελλάδι διώκονται απηνώς αγωνισταί αντιστάσεως ασχέτως πολιτικών φρονημάτων διότι κατέχουν σήμερον εξουσίαν συνεργάται κατακτητών-οι απόντες από αγώνας απελευθερώσεως. β) Κύπριοι πολεμήσαντες διά την συντριβήν του Ναζισμού στερούνται δικαιώματος αυτοδιαθέσεως. γ) Πνεύμα εθνικής αντιστάσεως διώκεται από Αμερικανικόν Ιμπεριαλισμόν εν συνεργασία με Ελληνικάς αντιδημοκρατικάς δυνάμεις. δ) Παρούσα Αμερικανόδουλος Κυβέρνησις απηγόρευσεν πλουν Ελληνικών σκαφών Β. Βιετνάμ και επιβάλλει εις Ελληνικά πληρώματα να μεταφέρουν πολεμικόν υλικόν εις Ν. Βιετνάμ. ε) Προβλήματα Ελλάδος και Βιετνάμ ομοτάζουν και στ) Καλούνται δημοκράται και αντιφασίσται να

συντρίψουν τον φασισμόν εις την Ισπανίαν και Πορτογαλίαν. (Υπουργ. Εξωτ. Α/1355-44/5-366).122.- Την 9.30΄ ώραν της 1312-66 ανεχώρησεν εξ Ελλάδος διά Βουδαπέστην. (Δ/νσις Αλλοδαπών 228/14-12-66, Γ.Α./ΓΔΕΑ 3742/252674).123.- Την 24/25-9-66 παρέστη εις την διοργανωθείσαν υπό της ΕΠ-ΕΔΑ και πραγματοποιηθείσαν εις Ξενοδοχείον «ΑΚΡΟΠΟΛ-ΠΑΛΛΑΣ» συνεστίασιν 250 περίπου στελεχών της άκρας αριστεράς. (93388 Φ 127/Α/1/261/28-9-66 ΥΓΑ Αθηνών). 124.- Την 17-10-66 μετέσχε συγκεντρώσεως εις την αίθουσα του Θεάτρου ΑΚΡΟΠΟΛ επί τη επετείω της απελευθερώσεως των Αθηνών υπό των Γερμανών οργανωθείσαν πρωτοβουλία επιτροπής αντιστασιακών οργανώσεων»

κατευθυνομένων υπό της άκρας αριστεράς. Παρέστησαν 1.400 περίπου άτομα. (102312 Φ 6/298/2110-66 ΥΓΑ Αθηνών). 125.- Την 10.30 ώραν της 6-1-67 ανεχώρησεν εις Πράγαν. (1488 Φ 127/Α/1/274/7-1-1967 ΥΓΑ Αθηνών). 126.- Την 12-2-67 παρέστη εις συνεστίασιν οπαδών της άκρας αριστεράς εις Εστιατόριον Θαλασσινού Γεωργίου εις Ελευθερούπολιν. Ούτος εις ομιλίαν του ανέπτυξεν την πολιτικήν γραμμήν της ΕΔΑ. (102/51/1734α/16-16-67 Δ.Χ. Καβάλας). 127. - Την 19-2-67 εις τα γραφεία της ΝΕ-ΕΔΑ Πιερίας επραγματοποίηθη σύσκεψις 60 στελεχών άκρας αριστεράς Νομού Πιερίας και εγένοτο απολογισμός δράσεως εις τον οργανωτικόν τομέα. Μετά ταύτα μετέβη και ούτος συνοδευόμενος υπό του γραμματέως Κεντρικού γραφείου ΕΔΑ Μακε-

Την 15-8-66 μετέβη οικογενειακώς εις Απείρανθον Νάξου προς παραθερισμόν, ένθα παρέμεινε επί 10ήμερον, επισκεφθείς εξοχικάς περιοχάς Μαντούνης και Κλειδούς Νάξου. Την 22-8-66 τον επεσκέφθησαν οι εκ Σύρου κομ/σταί ΚΑΡΑΝΤΩΝΗΣ Νικόλαος και ΔΑΛΕΖΙΟΣ Γεώργιος και συνεζήτησαν επί του θέματος εκδόσεως τοπικής εφημερίδος ως και επί άλλων θεμάτων αφορώντων το κόμμα της άκρας αριστεράς περιοχής Ν. Κυκλάδων. Μέχρι της αναχωρήσεώς του δι’ Αθήνας (26-8-66 δεν εσημείωσεν άλλας επαφάς ή εκδηλώσεις

δονίας ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΩΤΗΡΙΟΥ, όστις αφού εχαιρέτησε τα αναμένοντα στελέχη συνέστησε εις ταύτα συσπείρωσιν και έντασιν προσπαθειών διά την υπερψήφισιν της ΕΔΑ. (116/157/610’’/20-2-64 Δ.Χ. Πιερίας.) 128.- α) Εις λόγον του σε συνεστίασι της ΔΝ_ Θεσ/νίκης είπεν «Η αριστερά είναι το μέλλον της Ελλάδος» (Δημοσ. εφημ. «ΑΥΓΗ» 21-2-67), β) Ωσαύτως ωμίλησεν εις συνεστίασιν της ΔΝΛ Θεσ/νίκης με θέμα «ο ρόλος της Νεολαίας στην Εθνική και Δημοκρατική αναγέννηση της Ελλάδος», «Εθνική αντίσταση», «Εθνική ανάπλαση». Δημοσιευ. εφημ. «ΑΥΓΗ» 22-2-67), γ) Επίσης η εφημερίς ΑΥΓΗ της 232-67 αναφέρεται εις την ανωτέρω ωμιλίαν τούτου προς την ΔΝΛ Θεσ/νίκης και ειδικώτερον εις το Τμήμα αυτής όπερ αναφέρεται σχετικά διά τους νέους.129.- Κατά τα τέλη Ιανουαρίου 1967 επεσκέφθη την Πράγαν ως προσκεκλημένος του Προέδρου Ενώσεως «αντιφασιστών» Τσεχοσλοβακίας Χούσεκ, και μετέσχε Συνεδρίου αυτής αφορώντος εις πολιτικής φύσεως ζητήματα της Ευρώπης και τους σκοπούς της άνω Ενώσεως. Κατά πληροφορίας της εκεί Ελλ. Πρεσβείας, απέφυγε κατά την εκείσε παραμονήν του, να έλθη εις επαφήν μετά στελεχών του ΚΚΕ αφ’ ενός κατόπιν συστάσεως των αρμοδίων Τσεχοσλοβακικών αρχών ίνα μη δημιουργηθούν παρανοήσεις δυνάμεναι να θίξουν τας ΕλληνοΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 16

Οι αποφυλακισθέντες ανέκτησαν τους κομματικούς βαθμούς εις την Ιεραρχίαν του ΚΚΕ. Ούτος είναι μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε.

Μανώλης Γλέζος

4-5 Απριλίου 2020

Συλλαμβάνεται από τη χούντα ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 15 τσεχοσλοβακικάς σχέσεις αφ’ ετέρου κατόπιν οδηγιών εξ Ελλάδος όπως εν όψει των εξαγγελθεισών βουλευτικών εκλογών 28-5-67, μη επιδειχθή άμεσος σχέσις μεταξύ ΕΔΑ-ΚΚΕ (Φ.304/Αε 6-2-67 Ελλην. Πρεσβεία Πράγας. Σχετ. εφημ. ΑΥΓΗ της 31-1-1967).130.- Την 18-2-67 ωμίλησεν εις σύσκεψιν της ολομελείας της Ε.Π. και εν συνεχεία της Ν.Ε.-ΕΔΑ Θεσ/ νίκης και Χαλκιδικής από των γραφείων Ν.Ε.-ΕΔΑ Θεσ/νίκης. Κατά τας εν λόγω συσκέψεις προετάθησαν οι υποψήφιοι του συνδυασμού της ΕΔΑ εν όψει των εξαγγελθεισών διά την 28-5-67 και μη διεξαχθεισών βουλευτικών εκλογών. (Δ. Α. Θεσ/νίκης 12/20/1100/14621-2-1967. ΓΑ-ΓΔΕΑ 3758/30561/222-67).131.- Την 19-2-67 προήδρευσε συσκέψεως στελεχών της ΕΔΑ εις τα εν Σέρραις γραφεία της Ν.Ε. του κόμματος πραγματοποιηθείσης επί των.... καταρτισμού των συνδυασμών τούτου εις Κεντρ. και Δυτικήν Μακεδονίαν και την μελέτην οικονομικών θεμάτων. (Δ.Χ. Σερρών 102/95/862/21-3-67. ΓΑ-ΓΔΕΑ 3758/53472/30-3-67).132.- Υπό της ηγεσίας της ΕΔΑ, ωρίσθη ως υπεύθυνος επί της διοργανώσεως του εκλογικού αγώνος εν τη Εφετειακή περιφερεία Αιγαίου εν όψει των εν παρ. 130 εκλογών. (Δ.Χ. Λέσβου 2/88/1176_/11-3-67 ΓΑ-ΓΔΕΑ 3758/44680).133.- Εντολή του ΚΚΕ προς την Ε.ε. της ΕΔΑ και προς τον σκοπόν της πλήρους εναρμονίσεως της γραμμής της εφημερίδος ΑΥΓΗ προς τας οδηγίας της κομ/κής ηγεσίας, ανέλαβε την Δ/νσιν της εφημερίδος ταύτης εις αντικατάστασιν του Π. Παρασκευοπούλου, αναπληρωθείς εις την θέσιν του εν τη Ε.Ε. της ΕΔΑ διά του Μπάμπη Δρακοπούλου. (Κ.Α. Στερ. Ελλάδος 59/7/31-17-3-67. ΓΑ/ΓΔΕΑ 46985/183-67. Σχετ. εφημερ. ΑΥΓΗ της 253-1967).134.- Στην 3-3-67 παρέστη εις χοροεσπερίδα δοθείσαν εις το εν Πατησίοις Κέντρον «ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΑ υπό του Ελληνοκουβανικού συνδέσμου παρουσία 450 προσκεκλημένων μεταξύ των οποίων ήσαν διπλωματικοί αντιπρόσωποι Ανατ. Χωρών, οι εν Αθήναις Πρεσβευταί Ρωσσίας, Βουλγαρίας κ.λπ. (Δ. Αλλοδαπών 71/3-4-67.ΓΑ/ ΓΔΕΑ 9315/59863/6-4-1967).135.- Την 8-4-67 μετέβη εις ιδιαιτέραν του πατρίδα Νάξον όπου την επομένη περιώδευσε και ωμίλησεν εις διάφορα χωρία της νήσου με θέμα «Αδιάβλητες εκλογές υπό υπηρεσιακήν Κυβέρνησιν κοινής εμπιστοσύνης». (Δ.Χ. Κυκλάδων 7/34/63ιγ από 1 4-4-67. ΓΑ/ΓΔΕΑ

Φωτογραφικό δελτίο από τη σύλληψή του από την χούντα

Κατά την πολιτικήν μεταβολήν της 21-4-67 συνελήφθη υπό της ΥΓΑ Αθηνών ως επικίνδυνος και εξετοπίσθη, βάσει του σχεδίου «ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ» εις Γυάρον 3758/69371/18-4-67).136.- Υπό της ΔΕ-ΕΔΑ Αθηνών απεστάλη εις το Επαρχιακόν Γραφείον Ερμιονίδος υπόμνημα αφορών εις την αντικατάστασιν του Προέδρου της ΕΔΑ Πασσαλίδη διά του ΓΛΕΖΟΥ. (Δ.Χ. Αργολίδος 5/32/565α/13-4-67. ΚΑΕΑ 31643/6861ο/17-4-67).137.- Κατά την πολιτικήν μεταβολήν της 21-4-67 συνελή-

φθη υπό της ΥΓΑ Αθηνών ως επικίνδυνος και εξετοπίσθη, βάσει του σχεδίου «ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ» εις Γυάρον. (ΥΓΑ Αθηνών 30780Φ15364/Α-1-3-6-1067).138.- Μετά την σύλληψίν του ηγέρθη μέγας σάλος υπό του Διεθνούς κομ/σμού όστις, διά λόγους, προφανώς, σκοπιμότητος, εδημιούργησε τον μύθον περί θανατικής καταδίκης του και εκτελέσεως υπό της Εθνικής Κυβερνήσεως, υπεχρέωσε δε τον εν Ν. Υόρκη Αμερικής Ελληνα αντιπρόσωπον εις τον ΟΗΕ ν’ απαντήση εις τον Γεν. Γραμματέα τούτου διά της υπ’ αριθ. 2903/10-7-67 διακοινώσεώς του, ότι ο ειρημένος κρατείται εις Γυάρον και χαίρει άκρας υγείας, ότι κατά τας υφισταμένας ενδείξεις δεν επίκειται παραπομπή του εις ανάκρισιν ή δίκην κ.λπ. διά να τεθή φραγμός εις την αδίστακτον συκοφαντικήν εκστρατείαν. (ΓΔΕΑ.ΓΑ 11411/107314/22-6-1967 Σχετ. Υπ. Εσωτερικών Α 132-70 από 1-8-1967.139.- Υπό του «Δημοτικού Συμβουλίου» της πόλεως Λίκιτσε,

απενεμήθη αυτώ το μετάλλιον «Λίγκιτσε-1942» επ’ ευκαιρία της επετείου καταστροφής της πόλεως ταύτης το 1942 (Ρ/Φ εκπομπή Προεδρίας Κυβερνήσεως 14-61067 Φυλ. 130.) 140.- Ο ίδιος την 22-6-67 απέστειλεν εκ Γυάρου επιστολήν εντόνου διαμαρτυρίας προς τον Πρόεδρον και τα μέλη της Εθνικής Κυβερνήσεως, διά την διάλυσιν της Βουλής, την «ανατροπήν της συνταγματικής τάξεως η οποία έρριψε τον τόπον εις δεινήν περιπέτειαν με τραγικάς και ολεθρίας συνεπείας διά το παρόν και το μέλλον» την «αντισυνταγματικήν αυθαίρετον και παράνομον διάλυσιν της ΕΔΑ», ως και την «παράνομον και αυθαίρετον σύλληψιν» αυτού και χιλιάδων άλλων Ελλήνων ζητών την άμεσον απόλυσιν τούτων και την επαναφοράν της χώρας εις την Συνταγματικήν τάξιν.» 141.- Την 25-9-67 κρατούμενος εις το Στρατόπεδον Λέρου, απέστειλε προς τον κ. Υπουργόν Δημοσίας Τάξεως, τηλεγραφι-

κώς αίτησιν δι’ ης ετήσατο όπως του χορηγηθή άδεια ή μεταχθή εις Αθήνας, προκειμένου να επισκευθή την νοσηλευομένην εις το Νοσοκομείον «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» μητέρα του, ήτις δεν ενεκρίθη υπό του κ. Υπουργού. (ΑΑ? 29900/188787/Γ.Δ.Ε.Α.).142.- Εις τα κατασχεθέντα αρχεία της ΕΔΑ Αθηνών ανευρέθη επιστολή γυναικός ονομαζομένης Ολυμπία αγνώστων λοιπών στοιχείων, απευθυνομένη προς τον εν θέματι και αναφερομένη εις Κινηματογραφικό φιλμ «Ακροναυπλία» και «Οδός Μέρλιν» προφανώς κομ/ στικού προπαγανδιστικού περιεχομένου. (ΑΑ 29900/184509/1967 ΓΔΕΑ) 143.- Εκτοπισμένος ως εις Παρθένι Λέρου απέστειλε την υπό ημερομηνίαν 6-3-68 αναφοράν του προς τον κ. Πρόεδρον της Κυβερνήσεως συντεταγμένη εις θρασύ κομ/στικόν ύφος, δι’ ης διαμαρτύρεται διά την κατάργησιν του Κοινοβουλευτισμού, τας παρανόμους συλλήψεις χιλιάδων αγωνιστών

1967-1968

4-5 Απριλίου 2020

39 57

και εξορίζεται στη Γυάρο της Δημοκρατίας κτλ και ζητεί την παραίτησιν της Κυβερνήσεως και την παράδοσιν της εξουσίας εις όλα τα πολιτικά κόμματα, άτινα να ενεργήσουν εν συνεχείς ελευθέρας εκλογάς κτλ Υφίσταται η γνώμη ότι η σύνταξις και υποβολή της εν λόγω αναφοράς εγένετο εις αντιπερισπασμόν των ευθυνών ας επιρρίπτουν εις αυτόν τα μεταξύ των διαμαχόμενα μέλη του ΚΚΕ τα ευρισκόμενα εις το Σ/Π διά την αποτυχίαν της ΕΔΑ και προς διατήρησιν του κύρους του τόσον μεταξύ των συγκρατουμένων του κομ/στών όσον και των στελεχών του ΚΚΕ. (ΔΦΣ Παρθενίου Λέρου 1/15/5/8-3-68).144.- Τον Μάρτιον του 1968 απεστάλη προς τον κ. Υπουργόν Δημ. Τάξεως τηλεγράφημα της Διεθνούς Ομοσπονδίας εκτοπισθέντων πατριωτών Εθν. Αντιστάσεως εδρευούσης εν Παρισίοις, δι’ ού εζητήθη η μεταφορά τούτου εις Νοσοκομείον λόγω κλονισθείσης υγείας του κτλ καθαρώς κομ/στικού προπαγανδιστικού περιεχομένου προς δημιουργίαν εντυπώσεων και θορύβου περί το όνομα αυτού. (Γραμματεία Προέδρου Κυβερνήσεως 14780/13/1490/303-68).145.- Κατόπιν σχετικής ανακοινώσεως του Υ.Δ.Π.? περί της διαπιστώσεως του επισκεφθέντος το στρατόπεδον εκτοπισμένων κομ/ στών Παρθενίου Λέρου ότι ούτος χαίρει άκρας υγείας, ο εν θέματι εκτοπισμένος εδήλωσεν ότι εφεξής αρνείται να δεχθή πάσαν προς αυτόν παρασχεθησομένην ιατρικήν φαρμακευτικήν και νοσοκομειακήν περίθαλψιν προσθέσας ότι είναι υγιής χωρίς όμως να τον ενδιαφέρει τούτο, διότι ενδιαφέρεται μόνον διά την υγείαν της Δημοκρατίας. (Δ. Φ. Χ. Σ. Παρθενίου Λέρου 1/15/6/1-5-1968).146.- Εις την εν Πολωνία εκδιδομένην κομ/στικήν εφημερίδα «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ» και εις το φύλλον τής 10-4-68 ανεδημοσιεύθη εκ της Ιταλικής εφημερίδος ΟΥΝΙΤΑ οργάνου του ΚΚ Ιταλίας επιστολή τούτου υπό τον τίτλον «Ο Μανώλης Γλέζος καταγγέλλει τις ψευδολογίες της Χούντας στην ΟΥΝΙΤΑ της Ρώμης από το στρατόπεδο της Λέρου».Εις την εν λόγω επιστολήν του ην απηύθυνε προς τον Ιταλόν Δημοσιογράφον Ριχάρδο ΦΟΡΤΕ αναφέρεται στο θέμα της Παράνομης φυλάκισης των πολιτικών κρατουμένων με τα γνωστά κομ/ στικά επιχειρήματα και υποδεικνύει εις τούτον να επισκεφθή προσωπικώς τα στρατόπεδα εκτοπισμένων κομ/στών εν Ελλάδι διά να εκτιμήση την πραγματικότητα με τα ίδια του τα μάτια.147.- Υπό της υπό κομ/στικόν

Κάρτες από την Ανατολική Γερμανία προς τον κρατούμενο της χούντας Μ. Γλέζο (1968)

έλεγχον οργανώσεως «Ενωσις Αγωνιστών Αντιστάσεως Αυστρίας, απεστάλη αρμοδίως προκήρυξις από ημερομηνίαν 18-4-68 εις ην μεταξύ άλλων αναφέρονται τα περί της επικινδύνου καταστάσεως της υγείας τούτου και ζητείται η απόλυσις αυτού. (Υπ. Εξωτ. ΒΑΣ 204/16-5-68).148.- Εις το επίσημον Οργανον του Κ.Κ. Πολωνίας «TRUBINA LUDU» εδημοσιεύθη την 30-5-68

άρθρον υπό τον τίτλον «Ας σώσωμεν τον Γλέζον» του οποίου εξαίρεται η αντιφασιστική δράσις και αποκαλείται «Εθνικός Ηρως» υποστηρίζεται δε διά του εν λόγω άρθρου ότι υπό της «στρατιωτικοφασιστικής χούντας και της Ουάσιγκτων επιδιώκεται ο θάνατος τούτου διά της κρατήσεώς του εις το φοβερόν στρατόπεδον συγκεντρώσεως της Λέρου. (Ελλ. Βασιλ. Πρεσ. Βαρσοβίας 1391/30-5-68).-

149.- Εφεσις τούτου κατά της υπ’ αριθ. 3/67 αποφάσεως ΕΔΑΝ Αττικής περί της εκτοπίσεώς του επί έν (1) έτος εις Λέρον απερρίφθη δυνάμει της υπ’ αριθ. ΑΑ 29900/12846/1968 αποφάσεως του κ. Υπουργού Δημ. Τάξεως.150.- Εις την υπό των Ελλήνων τέως Κ/Σ διαμενόντων εν Ουγγαρία εκδιδομένην εν Βουδαπέστη εφημερίδα «ΛΑΪΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ» κατεχωρήθη δημοσίευμα διαλαμβάνον τας συγκεντρώσεις και λοιπάς εκδηλώσεις των εκείσε κομ/στών επί τη 27η επετείω του κουρελιάσματος της Χιτλερικής σβάτσικας από τον «Μανώλη Γλέζο». (Ελλ. Βασ. Πρεσ. Βουδαπέστης 1009/ Ε/1/6-6-68).151.- Εις τα κατασχεθέντα αρχεία της ΕΔΑ ανευρέθη χειρόγραφος κατάστασις εις ην αναφέρονται οι προτεινόμενοι υπό της ΕΔΑ Πιερίας υποψήφιοι βουλευταί διά τας εκλογάς της 28-567. Μεταξύ των προτεινομένων διά την περιφέρειαν Αθηνών συμπεριλαμβάνεται και ούτος. (ΓΑ 31775/196275/18-7-68 ΓΔΕΑ).152. Την 4-7-68 και κατά τας βραδυνάς ώρας εις γενομένην μεταξύ ολιγαρίθμων συγκρατουμένων του συζήτησιν εντός του θαλάμου των εν τω στρατοπέδω εκτοπισμένων κομ/στών Παρθενίου-Λέρου ούτος ήσκησε δριμυτάτην κριτικήν διά τα διαδραματιζόμενα εντός των κόλπων του ΚΚΕ με την διάσπασίν του. Τας μεταμεσονυκτίους ώρας της αυτής ούτος εξελθών του θαλάμου του προς τα ουρητήρια του στρατοπέδου ενεφάνισεν αιφνιδίως ζάλην με στιγμιαίαν απώλειαν της συνειδήσεως και έπεσεν επί του εδάφους με αποτέλεσμα τον ελαφρόν τραυματισμόν του (ως αι βλάβαι λεπτομερώς αναφέρονται εις συνταχθείσαν Ιατρικήν γνωμάτευσιν της Υγειον. Υπηρεσίας του στρατοπέδου). Πληροφορίαι παρασχεθείσαι παρά διαφόρων εκτοπισμένων συγκλίνουν προς την άποψιν ότι το συμβάν τούτο δεν δύναται να θεωρηθή ως τυχαίον, αλλά έχει σχέσιν με την ασκηθείσαν προ ολίγων ωρών κριτική αυτού επί των διαδραματιζομένων εντός του ΚΚΕ και την διάσπασιν τούτου γεγονός ένεκα του οποίου υπέστη σύγχυσιν και ανησυχίαν με αποτέλεσμα τα ανωτέρω επακόλουθα. Ούτος ακολουθών προγενεστέραν τακτικήν του δεν εδέχθη νοσηλείαν εν τω Αναρρωτηρίω του Στρατοπέδου, ουδέ εργαστηριακόν έλεγχον πλην της λήψεως ηλεκτροκαρδιογραφημάτων. Ηδη η υγεία του από πολλών ημερών αποκατεστάθη πλήρως. (Δ.Χ. Φ.Σ. Παρθενίου Λέρου. (1/15/9/27-7-68).ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 18

Κατόπιν σχετικής ανακοινώσεως του Υ.Δ.Π.? περί της διαπιστώσεως του επισκεφθέντος το στρατόπεδον εκτοπισμένων κομ/ στών Παρθενίου Λέρου ότι ούτος χαίρει άκρας υγείας, ο εν θέματι εκτοπισμένος εδήλωσεν ότι εφεξής αρνείται να δεχθή πάσαν προς αυτόν παρασχεθησομένην ιατρικήν φαρμακευτικήν και νοσοκομειακήν περίθαλψιν προσθέσας ότι είναι υγιής χωρίς όμως να τον ενδιαφέρει τούτο, διότι ενδιαφέρεται μόνον διά την υγείαν της Δημοκρατίας

Ζήτησε άδεια «προκειμένου να επισκευθή την νοσηλευομένην εις το Νοσοκομείον “ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ” μητέρα του, ήτις δεν ενεκρίθη υπό του κ. Υπουργού

Μανώλης Γλέζος

1968-1971

Από τη Λέρο στον Ωρωπό ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 17

Την 4-7-68 και κατά τας βραδυνάς ώρας εις γενομένην μεταξύ ολιγαρίθμων συγκρατουμένων του συζήτησιν εντός του θαλάμου των εν τω στρατοπέδω εκτοπισμένων κομ/στών Παρθενίου-Λέρου ούτος ήσκησε δριμυτάτην κριτικήν διά τα διαδραματιζόμενα εντός των κόλπων του ΚΚΕ με την διάσπασίν του

Ο Διεθνής Σύνδεσμός Δημοκρατικών Νομικών ζητεί την απελευθέρωσιν του ΓΛΕΖΟΥ

153.- Η εκτόπισίς του παρετάθη επί έν εισέτι έτος δυνάμει της υπ’ αριθ. 48/68 αποφάσεως της ΕΔΑΝ Αττικής. Την 18-5-68 ήσκησε έφεσιν κατά της ως άνω αποφάσεως, ήτις απερρίφθη δυνάμει της υπ’ αριθ. 29900/149716/26-6-68 αποφάσεως του Υ.Δ. Τάξεως. Εξακολουθεί να νοσηλεύεται εις το Νοσοκομείον ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ Αθηνών και εις κοινόν θάλαμον μεθ’ ετέρων ασθενών εκτοπισμένων η δε κατάστασις της υγείας του ουδένα κίνδυνον διατρέχει. (29900/25086/2-2-69 Υ Δ Τάξεως).154.- Εις το υπ’ αριθ. 65/11-1-69 φύλλον της εφημερίδος ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΑΤΡΙΔΑ κατεχωρήθησαν δημοσιεύματα (Για τη σωτηρία του Μανώλη Γλέζου». Ωσαύτως η Ενωσις Ούγγρων Παρτιζάνων απηύθυνε έκκλησιν διά την άμεσον απελευθέρωσιν του Γλέζου. Οι παράγοντες της Ιταλικής αντιστάσεως απηύθυναν έκκλησιν διαμέσου της εφημερίδος (Ουνιτά) όργανο του Κ.Κ. Ιταλίας για τη σωτηρία του Γλέζου. 155. Συνεπεία της υπ’ αριθ. 14.2-4-69 αποφάσεως της ΕΔΑΝ Αττικής παρετάθη η εκτόπισίς του εις Στρατόπεδον Παρθενίου

Ατομικόν δελτίον ΚΑΕΑ 1971 σελίδες 1, 4, 6

Λέρου επί έν (1) εισέτι έτος. Την 24-4-69 ασκήσας έφεσιν κατά της ύπερθεν αποφάσεως αύτη απερρίφθη συνεπεία της υπ’ αριθ. 29900/111472/16-5-69 αποφάσεως του κ.Υ.Δ.Τ. (29900/111472/16-569ΥΔΑ/ΓΔΕΑ). 156.- Ο Διεθνής Σύνδεσμός Δημοκρατικών Νομικών ζητεί την απελευθέρωσιν του ΓΛΕΖΟΥ. 157.- Δυνάμει της υπ’ αριθ. 13/283-70 αποφάσεως της ΕΔΑΝ Αττικής, παρετάθη δι’ έν εισέτι έτος η εκτόπισίς του εις το Στρατόπεδον

Κατάθεση στεφάνου σε πορεία Ειρήνης στον Μαραθώνα τη δεκαετία του 1980

Τας μεταμεσονυκτίους ώρας της αυτής ούτος εξέλθων του θαλάμου του προς τα ουρητήρια του στρατοπέδου ενεφάνισεν αιφνιδίως ζάλην με στιγμιαίαν απώλειαν της συνειδήσεως και έπεσεν επί του εδάφου με αποτέλεσμα τον ελαφρόν τραυματισμόν του

Παρθενίου Λέρου (1/15/40α/22-4-70 ΔΧΦ Παρθενίου Λέρου).158. Μετεφέρθη εκ του Στρατοπέδου Παρθενίου Λέρου, εις το τοιούτον Σκάλας Ωρωπού κατόπιν αποφάσεως του κ.Υ.Δ.Τ.ΓΑ 491/301520/24-12-70 ΓΔΕΑ_.159.- Η εκτόπισίς του παρετάθη δι’ έν εισέτι έτος δυνάμει της υπ’ αριθ. 11/17-3-71 αποφάσεως της ιδίας ως άνω ΕΔΑΝ εις το Στρατόπεδον Σκάλας Ωρωπού. 160.- Δι’ αποφάσεως του κ.Υ.Δ.Τ. μετεφέρθη εκ του Στρατοπέδου

Σκάλας Ωρωπού εις Αγ. Μαρίναν Λέρου προς συνέχισιν της εκτοπίσεώς του. (ΓΑ 491/77513/5-4-71 ΓΔΕΑ).161.- Από 7-4-71 και μέχρι 21-671 διεκόπη προσωρινώς η εκτόπισίς του και ετέλει εν αδεία εις Αθήνας κατόπιν διαταγής ΓΔΕΑ (Α.29900/82959/2 4-4-7 1 Σ Χ. 29900/120590/11-6-71 ΥΔΤ/ΓΔΕΑ).162. Δι’ αποφάσεως του κ.Υ.Δ.Τ. απεφασίσθη η διακοπή της περαιτέρω εκτοπίσεώς του και διετάχθη η απαγόρευσις της αποδημίας του. (Α 29900/91617/16-6-71 ΓΔΕΑ).

39 59

4-5 Απριλίου 2020

Διεύθυνση Εθνικής Ασφάλειας προς Χωροφυλακή Κυκλάδων: «Ενημερώστε μας για την υπόθεση της δωρεάς»

Χωροφυλακή Απειράνθου Νάξου. Να που πήγαν τα λεφτά

Μια δωρεά 500 δολαρίων στο Σχολείο Απειράνθου Νάξου

ο 1959 ο Μανώλης Γλέζος συνελήφθη και οδηγήθηκε στη φυλακή με την κατηγορία περί κατασκοπίας βάσει του νόμου 375/1936 της μεταξικής δικτατορίας. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό ξεκίνησε αμέσως μια καμπάνια για την απελευθέρωσή του. Στο πλαίσιο αυτό η Διεθνής Ενωση Δημοσιογράφων του απένειμε το Διεθνές Βραβείο Δημοσιογραφίας, το οποίο συνοδευόταν από το χρηματικό ποσό των 500 δολαρίων. Το ποσό αυτό ο Γλέζος το διέθεσε στο Δημοτικό σχολείο Απειράνθου Νάξου, στο οποίο είχε φοιτήσει παιδί, με σκοπό να αγοραστεί εποπτικό μέσο διδασκαλίας. Η προσφορά του έγινε δημοσίως αποδεκτή, με μεγάλη χαρά, από τη σχολική εφορία του εν λόγω σχολείο. Η είδηση της δωρεάς έγινε γνωστή με δημοσίευμα της «Αυγής», 29-5-1960, όπως και το ευχαριστήριο της σχολικής εφορίας προς τον Μ. Γλέζο. Αμέσως, και με εντολή του υπουργού, η Διεύθυνση Εθνικής Ασφάλειας του υπουργείου Εσωτερικών με έγγραφό της -με ημερομηνία 2 Ιουνίου 1960- κινητοποίησε τη Διεύθυνση Χωροφυλακής Κυκλάδων με την παρακάτω εντολή: «Παρακαλούμεν όθεν όπως αναφέρητε ημίν πώς έχει η όλη υπόθεσις και ποίαν επίδρασιν

έσχεν η ανωτέρω ενέργεια». Λίγες ημέρες αργότερα, στις 25 Ιουνίου του 1960, ο Σταθμός Χωροφυλακής Απειράνθου με αναφορά του προς την υποδιεύθυνση χωροφυλακής Νάξου -η οποία διαβιβάστηκε στην Αθήνα- ενημέρωνε πως τα χρήματα δόθηκαν στο σχολείο από τη σύζυγο του Μανώλη Γλέζου και αγοράστηκαν: «Ενας κινηματογράφος τύπου TERTA Β.Μ. 2006 Ουγγρικής προελεύσεως ως και διάφορα άλλα εποπτικά είδη σχολείου». Στην ίδια αναφορά επισυναπτόταν το πρακτικό της Σχολικής Εφορίας του συγκεκριμένου σχολείου -με ημερομηνία 15/11/1959- στο οποίο εκτός του προαναφερόμενου κινηματογράφου αναφερόταν ότι επίσης αγοράστηκαν: Ενας μετασχηματιστής, Χάρτες της Ελλάδας, της Ωκεανίας, της Ευρώπης, της Ασίας, της Αμερικής, της Αφρικής, χάρτης ανθρωπολογίας, 12 γεωμετρικά σχήματα, ένας διαβήτης, μια υδρόγειος σφαίρα, 16 εικόνες ζώων και 16 εικόνες φυτών των θερμών χωρών. Η Ασφάλεια είχε στα χέρια της πλήρη εικόνα. Αυτό βέβαια σήμερα μάλλον προκαλεί τη θυμηδία. Για την εποχή όμως εκείνη είναι η τρομακτική της εικόνα. Η εικόνα ενός καθεστώτος που παρακολουθούσε μέχρι φαιδρότητος τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Εφημερίδα «Αυγή» 29-5-1960. Το δημοσίευμα για τη δωρεά (πάνω) και η σελίδα στην οποία δημοσιεύτηκε (αριστερά)

Μανώλης Γλέζος

4-5 Απριλίου 2020

Κυνηγώντας έναν... χάρτη της Ελλάδας

εκ παιδευτικός, αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και στέλεχος της ΕΔΑ Μιχάλης Παπαμαύρος εξέδωσε το 1960 έναν χάρτη της Ελλάδας που έφερε τον τίτλο «Γεωγραφικά Παιχνίδια - πώς οι Ελληνες θα γνωρίσουν την Ελλάδα παίζοντας». Στο πίσω μέρος του χάρτη υπήρχε υπόμνημα με διάφορες περιοχές της χώρας και τη σύντομη ιστορία τους. Το λήμμα «Νάξος» κατέληγε στην εξής φράση: «Στην Απείρανθο γεννήθηκε και ο εθνικός μας ήρωας Μανώλης Γλέζος». Ο Παπαμαύρος πήγαινε ο ίδιος σε πόλεις και κωμοπόλεις της Ελλάδας και προωθούσε τον χάρτη του ακόμα και σε σχολεία. Φαίνεται πως μάλλον μέσα από αυτήν τη δραστηριότητα διασφάλιζε και τα έξοδα του βιοπορισμού του. Από τα έγγραφα των Αρχών, που υπάρχουν στον φάκελο του Μ. Γλέζου, φαίνεται πως ο χάρτης αυτός προκαλούσε το ενδιαφέρον και αρκετά σχολεία έκαναν παραγγελίες για την προμήθειά του. Ωσπου η υπόθεση έφτασε στα αυτιά της Ασφάλειας, με τη βοήθεια βεβαίως και κάποιων προθύμων που φρόντισαν να ενημερώσουν τις Αρχές. Τον Δεκέμβριο του 1960 η Διεύθυνση Εθνικής Ασφαλείας του υπουργείου Εσωτερικών με πανομοιότυπα έγγραφά της προς όλες στις Διοικήσεις Χωροφυλακής της χώρας και προς το υπουργείο Παιδείας ενημέρωσε για τη δραστηριότητα του Μ. Παπαμαύρου με σκοπό να την εμποδίσει. Το έγγραφο που στάλθηκε στις διευθύνσεις χωροφυλακής κατέληγε: «Επειδή προφανής είναι ο σκοπός της διά του ως άνω τρόπου εξάρσεως και προπαγανδιστικής προβολής του καταδίκου επί κατασκοπεία Εμ. Γλέζου παρακαλούμεν όπως το ταχύτερον ενημερώσητε τους εν τη περιφερεία σας εκπαιδευτικούς συλλόγους των και παρεμφερή ιδρύματα επί των ανωτέρω». Στο αντίστοιχο έγγραφο προς το υπουργείο Παιδείας η κατάληξη ήταν κάπως διαφορετική: «Παρακαλούμεν όπως προέλθητε εις τας δέουσας ενεργείας προς ενημέρωσιν των εκπαιδευτικών και ματαίωσιν του ως είρηται σκοπού». Με αυτές τις ενέργειες και τα όσα ακολούθησαν εννοείται πως σώθηκε η χώρα από τον κίνδυνο να «δηλητηριαστεί» με απόψεις ότι ο Γλέζο ήταν εθνικός ήρωας τη στιγμή που το καθεστώς τον είχε κρατούμενο ως… κατάσκοπο.

Εγγραφα της Διεύθυνσης Εθνικής Ασφάλειας προς τις Διοικήσεις Χωροφυλακής της χώρας (πάνω) και προς το υπουργείο Παιδείας (κάτω)

Ο διωκόμενος χάρτης του Μ.Παπαμαύρου και το λήμμα «Νάξος» στον χάρτη

4-5 Απριλίου 2020 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τάσος Κωστόπουλος

Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΣΥΝΗΣ

Οταν ο ήρωας ήταν «προδότης»

ναμενόμενος κι απόλυτα δικαιολογημένος ο πάνδημος αποχαιρετισμός που επιφυλάχθηκε στον αγωνιστή Μανώλη Γλέζο, στις καταθλιπτικές ιδίως (και ιδιότυπα «πολεμικές») συνθήκες των ημερών μας. Αναμενόμενες ακόμη και οι απόπειρες επικοινωνιακού προσεταιρισμού του, όχι μόνο από τους κατά καιρούς συνοδοιπόρους (με εξαίρεση το μικρόψυχο σημερινό ΚΚΕ) αλλά κι από τους πολιτικούς του αντιπάλους: αν πιστέψουμε τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ και μπλογκ, ο εκλιπών πρέπει να υπήρξε περίπου μέλος της διευρυμένης οικογένειας Μητσοτάκη. Γραφική μειονότητα παρέμειναν έτσι όσοι «φίλοι» του πρωθυπουργικού facebook διέρρηξαν τα ιμάτιά τους γι’ αυτή την καθολική απότιση φόρου τιμής, αναπαράγοντας άτσαλα όλη την κατά καιρούς εθνικόφρονα μυθολογία σε βάρος του παλαίμαχου αντιστασιακού −ή ακόμη και προδίδοντας τις δικές τους εκλεκτικές συμπάθειες: «πάντα έτσι λειτουργούν στο μακαρίτη π. φησσα [sic] μνημείο τα δυο παιδιά της Χ.Α. δεν είχαν ψυχή??», αποφαίνεται π.χ. ένας απ’ αυτούς, σχολιάζοντας τα πρωθυπουργικά συλλυπητήρια. Μοναδικό αντίβαρο σ’ αυτή την εθνικοενωτική σύμπλευση αποτέλεσαν κάποιες σποραδικές υπενθυμίσεις των διώξεων που υπέστη ο Μανώλης Γλέζος από τη μεταπολεμική εθνικοφροσύνη, με αποκορύφωμα τη δίωξη, καταδίκη και τετράχρονη φυλάκισή του για «κατασκοπία» επί Κωνσταντίνου Καραμανλή (1958-1962). Ακόμη κι εδώ απουσίασε ωστόσο κάθε μνεία στον κρατικό και παρακρατικό λόγο που επένδυσε πολιτικοϊδεολογικά αυτές τις διώξεις, πόσο μάλλον στους μηχανισμούς που τον επεξεργάστηκαν και τον διέδωσαν στο εθνικόφρον κοινωνικό σώμα. Μια τέτοια σκιαγράφηση θα υπονόμευε δραστικά το κυρίαρχο αφήγημα, δεδομένου ότι για τον παρατεταμένο κατατρεγμό του τιμώμενου νεκρού δεν ευθύνονταν κάποιοι απρόσωποι διωκτικοί μηχανισμοί αλλά πρωτοκλασάτες φυσιογνωμίες της εγχώριας Δεξιάς. Η στοχοποίησή του οργανώθηκε δε με μεθόδους κι επιχειρηματολογία που φαντάζουν απελπιστικά

«Αυτόνομον Μακεδονίαν οραματίζεται ο κ. Γλέζος!» «Η Καθημερινή», 1/8/1963

7/12/1957

23/7/1959

5/8/1963

3/8/1963 Χαρακτηριστικά εθνικόφρονα πρωτοσέλιδα του 1959-1963 για τις «προδοσίες» του Μανώλη Γλέζου

σύγχρονες, καθώς επιστρατεύονται μέχρι σήμερα για την πάταξη των νεότερων εκδοχών «εσωτερικού εχθρού». Πιστή στην εικονοκλαστική παράδοσή της, η στήλη επιλέγει έτσι να τιμήσει τον Μανώλη Γλέζο ανασύροντας από τη λήθη αυτήν ακριβώς την πτυχή της πολυτάραχης ζωής του. Για την ανασύστασή της χρησιμοποιήσα-

με κυρίως τις εφημερίδες της εποχής κι αδημοσίευτα ντοκουμέντα από τα προσωπικά αρχεία δύο υπουργών της ΕΡΕ, του Τρύφωνα Τριανταφυλλάκου και του Κωνσταντίνου Τσάτσου.

Η δίωξη για «κατασκοπία» Οπως είναι γνωστό, ο Μανώλης Γλέζος καταδικάστηκε δύο φορές σε θά-

νατο από στρατοδικεία του Εμφυλίου, το 1948-1949· η ποινή του μειώθηκε το 1950, στο πλαίσιο των «μέτρων ειρήνευσης», κι αποφυλακίστηκε το 1954, αφού πρώτα είχε εκλεγεί βουλευτής της ΕΔΑ (1951) αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε παράτυπα από το εκλογοδικείο. Μετά την αποφυλάκισή του εντάχθηκε στη Διοικούσα Επιτροπή της ΕΔΑ (1954) και ανέλαβε διευθυντής της «Αυγής» (1956). Στις εκλογές του 1958, που ανέδειξαν την ΕΔΑ σε αξιωματική αντιπολίτευση, ήταν υποψήφιος στον Ν. Κυκλάδων αλλά δεν εξελέγη. Ακολούθησε, στις 5 Δεκεμβρίου 1958, η σύλληψή του με την κατηγορία της «κατασκοπίας», την ημέρα ακριβώς που επρόκειτο να συζητηθεί στη Βουλή επερώτηση της ΕΔΑ για την κρατική και παρακρατική τρομοκρατία που είχε εξαπολυθεί από την επομένη των εκλογών εναντίον των οπαδών της. Η επιλογή του τάιμινγκ δεν ήταν καθόλου τυχαία: η δίωξη ενός παγκοσμίως διάσημου αντιστασιακού, με τη συγκεκριμένη μάλιστα κατηγορία, έστελνε το μήνυμα μιας απόλυτης παντοδυναμίας του αστυνομικού κράτους. Ο υφυπουργός Ασφαλείας της ΕΡΕ, Ευάγγελος Καλαντζής, πρώην υπουργός (και) της μεταξικής δικτατορίας, φρόντισε μάλιστα να προειδοποιήσει τα απολωλότα πρόβατα που ψήφισαν τον εσωτερικό εχθρό να ανανήψουν εγκαίρως: «Οσοι έχουν παρασυρθή από τα δίκτυα της ΕΔΑ, διότι καλή τη πίστει ενόμισαν ότι αύτη είναι κόμμα ελληνικόν και δημοκρατικόν, καλούνται ήδη να διαχωρίσουν τας ευθύνας των». Το ίδιο μήνυμα έστειλε και το χοντροκομμένο στήσιμο του κατηγορητηρίου. Ο Γλέζος κατηγορούνταν ότι, τέσσερις μήνες νωρίτερα, είχε συναντηθεί κρυφά στο σπίτι της αδερφής του με τον γραμματέα του ΚΚΕ, Κώστα Κολιγιάννη, που βρισκόταν παράνομα στην Ελλάδα και παρέμενε ασύλληπτος. Στις απολογίες του ο Γλέζος αρνήθηκε την επίμαχη συνάντηση, υπερασπιζόμενος ταυτόχρονα μια τέτοια πρακτική: «Δεν εγνώριζα ότι ευρίσκετο εδώ ο Κολιγιάννης. Εάν το εγνώριζα, θα επεδίωκα να τον συναντήσω διά λόγους και πολιτικούς και δημοσιογραφικούς. [...] Δεν θεωρώ ότι αποτελεί παραβίασιν οιουδήποτε νόμου η συνάντησις μετά της ηγεσίας του ΚΚΕ» (Γιάννης Βούλτεψης, «Υπόθεσις Μανώλη Γλέζου», Αθήνα 1960, σ.113-4). Ο ίδιος ήταν άλλωστε από το 1956 κρυφό μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ και το 1957 είχε ήδη συναντηθεί μυστικά με τον Κολι-

Το φάντασμα της Ιστορίας

Η σύλληψη και η καταδίκη του Γλέζου στην πρώτη σελίδα της «Αυγής». Δεξιά, η υποδοχή της σύλληψής του από την «Καθημερινή» (7/12/1958)

γιάννη στην Τσεχοσλοβακία και με όλο το Π.Γ. στο Βουκουρέστι και στη Μόσχα (Λευτέρης Μαυροειδής, «Αγωνιστές», Αθήνα 2001, σ. 34-7). Το κρίσιμο δεν ήταν φυσικά αυτές οι πολιτικές επαφές, έστω και ποινικά επιλήψιμες βάσει της ισχύουσας τότε αντικομμουνιστικής νομοθεσίας, αλλά η αναγωγή τους στο απείρως βαρύτερο -και ατιμωτικό- έγκλημα της «κατασκοπίας». Γι’ αυτό το τελευταίο, το επίσημο κατηγορητήριο δεν παρείχε καμιά απολύτως τεκμηρίωση. Οπως διαπιστώνουμε από το παραπεμπτικό βούλευμα που δημοσιεύτηκε στο επίσημο περιοδικό της Αστυνομίας, η τελευταία δεν προσκόμισε το παραμικρό στοιχείο για απόπειρα (ή και απλή προπαρασκευή) συλλογής κρατικών μυστικών, ούτε από τον Γλέζο ούτε από κάποιον συγκατηγορούμενό του. Η «κατασκοπευτική» ιδιότητα κάθε κομμουνιστή θεωρούνταν όμως a priori δεδομένη, βάσει του αξιώματος πως, «από της ιδρύσεώς του και μέχρι σήμερον έτι, το Κ.Κ.Ε. ενεργεί και εφαρμόζει πρόγραμμα πλήρως ευθυγραμμισμένον προς την πολιτικήν γραμμήν του διεθνούς κομμουνισμού», σε βάρος των εθνικών συμφερόντων («Αστυνομικά Χρονικά», 15/7/1959, σ. 7176)! Στο εδώλιο βρέθηκαν έτσι 17 άτομα, τα περισσότερα άσχετα μεταξύ τους: τρία παράνομα στελέχη του ΚΚΕ (ένα από τα οποία συνεργάστηκε με τις αρχές, δίχως να καταθέσει το παραμικρό περί κατασκοπίας), εννιά συγγενικά τους ή άλλα πρόσωπα που τους υπέθαλψαν, δύο νεαροί κομμουνιστές που επιχείρησαν να εγκα-

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 4-5 Απριλίου 2020

ταλείψουν τη χώρα με πλαστά διαβατήρια, ο Γλέζος, η αδερφή κι ο γαμπρός του. Για τη συγκυρία που υπαγόρευσε την όλη δίωξη, διαφωτιστικό είναι ένα απόρρητο «Δελτίο Πληροφοριών» της CIA που αποχαρακτηρίστηκε το 2010. Εκτιμώντας πως η σύλληψη του Γλέζου «μπορεί να προμηνύει μιαν εντεινόμενη αντικομμουνιστική εκστρατεία» με «περαιτέρω συλλήψεις κι εκτοπίσεις ανώτατων ηγετών της ΕΔΑ και κλείσιμο της “Αυγής”», επισημαίνει ταυτόχρονα τη χρονική σύμπτωσή της με την κυβερνητική πανωλεθρία στο Κυπριακό: «Η αποτυχία της να συγκεντρώσει την αναγκαία υποστήριξη για την ελληνική υπόθεση ενώπιον του ΟΗΕ έπεισε απ’ ό,τι φαίνεται την κυβέρνηση Καραμανλή πως ήρθε η ώρα να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης με μια κλιμάκωση της αντικομμουνιστικής εκστρατείας. Οι πρώτες αναφορές από την Αθήνα δείχνουν, ωστόσο, ότι τα ελατήρια της ενέργειας έχουν γίνει πλήρως αντιληπτά από το κοινό» («Central Intelligence Bulletin», 8/12/1958, σ.5). Η απουσία τεκμηρίων δεν εμπόδισε πάντως το ξεσάλωμα όσων ΜΜΕ είχαν κουρδιστεί ή απλώς διψούσαν για αριστερό αίμα. Για «κλιμάκιον των κομμουνιστών, το οποίον είχε αναλάβει να αναπτύξη εις πολυαρίθμους τομείς κατασκοπευτικήν δράσιν», έκανε λ.χ. πρωτοσέλιδα λόγο η «Καθημερινή» (7/12), θεωρώντας «αξιοσημείωτον το γεγονός ότι εις το κλιμάκιον αυτό φέρονται αναμεμιγμένα στελέχη της ΕΔΑ, τα οποία έδρων υπό το προσωπείον αυτής εις βάρος της εθνικής ασφαλείας». Στις μέσα σελίδες, η φωτογραφία του Γλέζου έφερε πάλι τον τίτλο «Από την ανακάλυψιν του κατασκοπευτικού δικτύου του ΚΚΕ»... Με δεδομένη την απουσία στοιχείων για «κατασκοπία», η υπεράσπιση ζήτησε τη μεταφορά της υπόθεσης από τα στρατοδικεία στην τακτική Δικαιοσύνη, καθ’ ύλην αρμόδια για τη δίωξη της κομμουνιστικής δραστηριότητας. Η κυβέρνηση Καραμανλή αρνήθηκε, καθώς απέβλεπε στην κατασυκοφάντηση των πολιτικών της αντιπάλων. Η προβολή των αδυναμιών του κατηγορητηρίου και η διεθνής καμπάνια για την απελευθέρωση του Γλέζου δεν απέβησαν ωστόσο παντελώς άκαρπες: στο παραπεμπτήριο βούλευμα (25/6/1959), οι αρχικές κατηγορίες μετατράπηκαν σε απλή «προσφορά εις κατασκοπείαν» (για τους πέντε παρανόμους) και «βοήθεια» ή «μη κατάδοσή» τους (για τους υπόλοιπους). Η δίκη ξεκίνησε στις 9/7/1959 κι ολο-

κληρώθηκε στις 22/7, με επτά καταδίκες και δέκα αθωώσεις, ύστερα από μια ακροαματική διαδικασία που απέδειξε περίτρανα το έωλο των κατηγοριών. Δύο από τα παράνομα στελέχη καταδικάστηκαν σε ισόβια, οι δύο νέοι σε κάθειρξη 11-15 χρόνων, ακόμη δύο σε μικρότερες ποινές κι ο Γλέζος σε φυλάκιση 5 χρόνων, εκτόπιση άλλων 4 κι οκταετή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. Οπως αναμενόταν, τόσο το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο όσο και ο Αρειος Πάγος απέρριψαν τάχιστα τις προσφυγές των καταδικασθέντων.

Η ενορχήστρωση Τη δεύτερη μέρα της δίκης, κι ενώ είχε αρχίσει να ξεσκεπάζεται η γύμνια του κατηγορητηρίου, ο πρωθυπουργός Καραμανλής έσπευσε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: πρόκειται, διακήρυξε, για «περίπτωσιν κατασκοπείας εις βάρος της ασφαλείας της χώρας, διαπιστωθείσαν υπό των αρμοδίων καταδιωκτικών αρχών» («Το Βήμα», 11/7/1959). Χρόνια αργότερα, σε αυτοβιογραφικό σημείωμα που συνέταξε κατά την αυτοεξορία του στο Παρίσι (1963-1974), ο εθνάρχης θα παραδεχτεί διακριτικά πως ο Γλέζος «είχε καταδικαστεί, χωρίς σοβαρές αποδείξεις νομίζω, σε πενταετή φυλάκιση για κατασκοπεία» (Αρχείο Καραμανλή, Αθήνα 1997, τ. 4ος, σ. 205-6). Την ομολογία αυτή συμπληρώνει κι επισφραγίζει, στο ίδιο κείμενο, η συμπλεγματική παραδοχή του πραγματικού διακυβεύματος της υπόθεσης: της υπαρξιακής ανάγκης των εθνικοφρόνων να ξεμπερδέψουν υλικά και συμβολικά με τους αγωνιστές της Αντίστασης. «Ο διεθνής κομμουνισμός», διαβάζουμε, «ενεφάνιζε τον Γλέζο ως ήρωα της αντιστάσεως, διότι κατά τη διάρκεια της Κατοχής είχε κατεβάσει μία νύκτα τη γερ-

μανική σημαία από την Ακρόπολη [...] Και ήτο μεν η πράξη αυτή του Γλέζου αξιέπαινη, αλλά δεν μπορούσε να έχει αξιώσεις στον παγκόσμιο θαυμασμό». Να υποθέσουμε πως ο άκαπνος εθνάρχης είχε προσφέρει επί Κατοχής πολύ περισσότερα; Διαφωτιστικότερα για την οργάνωση της κρατικής προπαγάνδας των ημερών αποδεικνύονται τα πρακτικά της «ειδικής επιτροπής», του αθέατου δηλαδή παρακρατικού επιτελείου που συγκρότησε ο Καραμανλής την επαύριο των εκλογών του 1958 για την καταπολέμηση της ΕΔΑ. Δύο απ’ αυτά τα πρακτικά, που εντοπίστηκαν στο αρχείο του τότε υφυπουργού Προεδρίας Τριανταφυλλάκου (στο ΕΛΙΑ), αφορούν τον χειρισμό της υπόθεσης: ● Στις 25/5/1959, η επιτροπή αποφασίζει «(α) Οπως καταβληθή προσπάθεια ώστε να πεισθούν οι θεατρικοί επιχειρηματίαι να αρνηθούν την παραχώρησιν θεάτρου διά την συγκέντρωσιν [αλληλεγγύης στον Γλέζο]. (β) Οπως εκδοθώσι ψηφίσματα των οργανώσεων εθνικής αντιστάσεως καταδικάζοντα την υπό του Γλέζου προδοσίαν του αγώνος εθνικής αντιστάσεως διά της μεταβολής του εις όργανον ξένης δυνάμεως». ● Στις 3/7/1959 καταρτίζεται πρόγραμμα ενεργειών, «εν όψει της επικειμένης εκδικάσεως της υποθέσεως κατασκοπείας εις ην περιλαμβάνεται και ο Μ. Γλέζος και της συνεχιζομένης, με εντεινόμενον ρυθμόν υπό των κομμουνιστών, εκστρατείας κινητοποιήσεως της Ελληνικής και Διεθνούς Κοινής Γνώμης υπέρ αυτού»: «(α) Προ της ενάρξεως της δίκης και επ’ ευκαιρία της αναμενομένης εκδικάσεως της υποθέσεως [να] αναληφθή υπό μιας εφημερίδος Αθηνών και μιας Θεσσαλονίκης διαφωτιστική εκστρατεία επί του πρακτοριακού-κατασκοπευτικού ρόλου του ΚΚΕ, εκτιθεμένων των κυριωτέρων περιπτώσεων κατασκοπείας. (β) Κατά την δίκην: (i) Παρακολουθούνται ανελλιπώς αι συνεδριάσεις υπό καταλλήλων δημοσιογράφων των εθνικοφρόνων εφημερίδων οι οποίοι διά των εφημερίδων των να προβάλλουν άπαντα τα ενοχοποιητικά και εντυπωσιακά στοιχεία. (ii) Μεταδίδονται τόσον από το ΕΙΡ όσον και από τον Σταθμόν Ενόπλων Δυνάμεων καθημερινώς υπό μορφήν ειδήσεων περιλήψεις της πορείας της δίκης, καλώς επιλεγμέναι ώστε να προβάλλωνται άπαντα τα ενοχοποιητικά στοιχεία. (iii) Μαγνητοφώνησις ουσιωδών επιβαρυντικών καταθέσεων [...]. Αναμετάδοσις τούτων υπό του Ραδιοφώνου.

Το σοβιετικό γραμματόσημο με σύνθημα «Λευτεριά στον ήρωα του ελληνικού λαού Μανώλη Γλέζο» και η απάντηση της κυβέρνησης Καραμανλή. Αξιοσημείωτη λεπτομέρεια, αποκαλυπτική της εθνικόφρονος ημιμάθειας: το όνομα του εικονιζόμενου Ούγγρου ηγέτη έχει γραφτεί λανθασμένα (Naghi αντί Nagy)!

4-5 Απριλίου 2020 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

(iv) Ενδεχομένη κινητοποίησις οργανώσεων διά την έκδοσιν διαμαρτυριών και ψηφισμάτων οσάκις κατά την διάρκειαν της δίκης αποκαλύπτεται η επιβουλή του Διεθνούς Κομμουνισμού κατά της χώρας. (v) Καθ’ όλην της διάρκειαν της δίκης και μετά ταύτην έξαρσις διά παντός μέσου της δημοκρατικής λειτουργίας της δικαιοσύνης και της αντικειμενικότητος και της αμεροληψίας του δικαστηρίου. (γ) Μετά το πέρας της δίκης υποστήριξις της αποφάσεως του δικαστηρίου και εκμετάλλευσις εις βάρος του ΚΚΕ της περιπτώσεως καταδικαστικής αποφάσεως». Την ευόδωση του σχεδιασμού επιβεβαιώνουν τα γραφόμενα των τότε δεξιών εφημερίδων. Η πρωτοσέλιδη π.χ. υποδοχή της απόφασης από την «Καθημερινή» (23/7): «Κατά κοινήν ομολογίαν η ενώπιον του στρατοδικείου διαδικασία υπήρξεν άψογος, η υπεράσπισις εκινήθη με απόλυτον ελευθερίαν και η δημοσιότης εξησφαλίσθη κατά τον καλύτερον δυνατόν τρόπον. Ο σεβασμός των δικονομικών κανόνων υπήρξεν απόλυτος. [...] Ο προκληθείς περί την δίκην θόρυβος υπό των κομμουνιστών ήτο τελείως αδικαιολόγητος και, απλώς, απετέλεσεν εν επί πλέον δείγμα της τελειότητος με την οποίαν κινείται η κομμουνιστική προπαγάνδα». Για λαϊκότερα γούστα, αξιομνημόνευτο είναι το ρεπορτάζ του «Εθνικού Κήρυκα» (23/7) από την εκφώνηση της απόφασης: «Ο Γλέζος, σιωπηλός και σκεπτικός, είχε ένα ύφος θλιμένον. Η ποινή που του επεβλήθη του αφήρεσε το φωτοστέφανον με το οποίον τον περιέβαλε η διεθνής συνοδοιπορία και τον ενεφάνισε με την πραγματικήν του μορφήν, ένα απλούν κομμουνιστήν ταπεινόν θεράποντα των επιθυμιών της ηγεσίας του ΚΚΕ». Σε άλλο σχόλιό της, η «Καθημερινή» στιγματίζει την «αδιαφορία» των αλληλέγγυων για τους δύο ισοβίτες: «Ο,τι τους ενδιαφέρει και δι’ ό,τι θορυβούν είναι ο Γλέζος. Η αιτία: ο Γλέζος προσφέρεται ως υλικόν εσωτερικής και εξωτερικής προπαγάνδας. Οι άλλοι δυο είναι τα θύματα του κομμουνισμού» («Οι ανάλγητοι», 24/7/1959). Η πονόψυχη αυτή διαπίστωση προσπερνά, βέβαια, το γεγονός ότι για την κυβερνητική προπαγάνδα (και για την ίδια τη δίωξη), το ζουμί της υπόθεσης εντοπιζόταν επίσης στο πιο επώνυμο θύμα τους −και σε όσα αυτό συμβόλιζε. Αψευδής μάρτυρας ένα non paper του υπουργού Προεδρίας Κωνσταντίνου Τσάτσου (14/7/1959), από τα οκτώ που εντοπίστηκαν στο προσωπικό του αρχείο (Φ.58.2) με κατευθυντήριες γραμμές της κρατικής προπαγάνδας στη διάρκεια της δίκης: «1. Είναι γνωστόν ότι η ηγεσία του ΚΚΕ εδρεύει εκτός Ελλάδος και ότι τελεί υπό τον απόλυτον έλεγχον ξένων Κυβερνήσεων αι οποίαι την μεταχειρίζονται διά την διείσδυσιν πρακτόρων εντός της Ελλάδος και διά την συγκέντρωσιν πάσης φύσεως πληροφοριών. [...] 2. Η υπόθεσις επί κατασκοπεία εις ην εμφανίζεται αναμεμιγμένος ο Γλέζος δεν είναι παρά μία από τας πολλάς ομοίας υποθέσεις επί κατασκοπεία, αι οποίαι εδημιουργήθησαν κατόπιν συλλήψεως των εισελθόντων εκ του εξωτερικού πρακτόρων. 3. Ο Γλέζος, φανατικός κομμουνιστής, όταν ήλθεν εις επαφήν με τους εκ του εξωτερικού εισελθόντας πράκτορας εγνώριζε άριστα ότι

δεν ήρχοντο παρά διά να εκτελέσουν εντολάς ανθρώπων οι οποίοι ήσαν και είναι όργανα ξένων κυβερνήσεων. Τα στοιχεία τα οποία συνεκέντρωσαν αι καταδιωκτικαί αρχαί επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι ο Γλέζος εγνώριζε τι έπραττε παρέχων την συνδρομήν του προς τους εισελθόντας εκ του εξωτερικού πράκτορας. 4. Ο Γλέζος εχρησιμοποιήθη ως ασπίς της κομμουνιστικής δράσεως διότι ο Θρύλος [sic] ότι ούτος κατεβίβασε την Γερμανικήν Σβάστικα από την Ακρόπολιν, του παρείχε εν είδος ασυλίας. Ευλόγως η ηγεσία του ΚΚΕ ήλπιζε ότι δυσκόλως θα απεφασίζετο η σύλληψίς του. Πράγματι δε, εάν τα στοιχεία δεν ήσαν συντριπτικά, μία τοιαύτη σύλληψις θα απεφεύγετο. 5. Αλλά το περίεργον είναι ότι σήμερον ανακαλύπτεται ότι την ηρωικήν αυτήν πράξιν δεν την εξετέλεσεν ο Γλέζος, ο οποίος απλώς εβοήθησεν διά την επιτυχίαν της, αλλά έτερος Ελλην ζων εις το εξωτερικόν. Εντός ολίγων ημερών θα γνωσθή και το όνομα του Ελληνος αυτού και η αληθινή ιστορία της καταβιβάσεως της σημαίας από την Ακρόπολιν και τότε φυσικά ο Θρύλος θα καταπέση περί το πρόσωπο του Γλέζου και θα μείνη μόνον εις το ενεργητικόν του η αντεθνική κομμουνιστική του δράσις». Η σύμπραξη Σάντα-Γλέζου στο κατέβασμα της σβάστικας δεν ήταν βέβαια «αποκάλυψη» του 1959, αλλά κοινός τόπος από το 1945. Ομως, όπως σε όλα τα fake news, σημασία έχουν πρωτίστως οι εντυπώσεις στους αδαείς αποδέκτες. Ο μηχανισμός της αποδόμησης είχε τεθεί σε λειτουργία αμέσως μετά τη σύλληψη του Γλέζου. Κατεξοχήν ακραίο δείγμα, το πρωτοσέλιδο σχόλιο της «Καθημερινής» (9/12/1958) με τίτλο «Οι “ήρωες”»: «Είπεν ο κοινοβουλευτικός ηγέτης του ΚΚΕ προχθές, ενώπιον της Βουλής, ότι ο Γλέζος είναι ο “ήρως” που κατεβίβασε την γερμανικήν σημαίαν από την Ακρόπολιν. Αλλ’ ας είδωμεν τι έκαμεν ο Γλέζος: Μίαν νύκτα, από ένα ασφαλή δρόμον, που τον εγνώριζε μεν αυτός αλλά ήτο απολύτως, απολυτότατα βέβαιος ότι δεν τον εγνώριζαν οι Γερμανοί, έφθασεν εις την αφρούρητον εχθρικήν σημαίαν, ευρισκομένην εις απόστασιν εκατοντάδων μέτρων από το γερμανικόν φυλάκιον. Και την κατεβίβασε, βεβαιότατος ότι δεν ήτο δυνατόν να τον πάρη μυρουδιά κανείς. Την επομένην, όταν οι Γερμανοί εζήτουν ομήρους, ο Γλέζος είχε κρυβή εις τα Τάρταρα του Αδου. Ούτε η γάτα, ούτε η ζημιά της. Είναι αυτό ηρωισμός; Εχομεν χάσει την έννοιαν της λέξεως».

«Αήθης εξύμνηση» Η καταδίκη του εμβληματικού αντιστασιακού κάθε άλλο παρά σταμάτησε, βέβαια, τη διεθνή καμπάνια για την απελευθέρωσή του. Στο πλαίσιό της, η ΕΣΣΔ κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 1959 γραμματόσημο με τη μορφή του και το σύνθημα «Λευτεριά στον ήρωα του ελληνικού λαού Μανώλη Γλέζο». Η επίσημη αντίδραση της κυβέρνησης Καραμανλή αποκάλυψε τη δύσκολη θέση της: «Η έκδοσις και κυκλοφορία γραμματοσήμου διά του οποίου προβάλλεται και εξυμνείται Ελλην υπήκοος, καταδικασθείς εις 5ετήν φυλάκισιν κατόπιν δημοσία διεξαχθείσης δίκης αποτελεί πράξιν όλως αήθη εις τας διεθνείς σχέσεις και απολύτως απαράδεκτον διότι δι’ αυτής συκοφαντείται η Ελληνική Δι-

1/8/1963

Το φάντασμα της Ιστορίας

1/8/1963

Ο δεύτερος γύρος «εθνοπροδοσίας», με αφορμή κάποιες ανύπαρκτες (ή «κακομετα φρασμένες») δηλώσεις...

3/8/1963

7/2/1964

καιοσύνη και υβρίζεται η Ελληνική Πολιτεία. Η ενέργεια αύτη υπερβαίνει τα όρια, τα οποία και εις ανωμάλους διεθνείς περιστάσεις συνήθισαν να σέβωνται αι Κυβερνήσεις. Τον κανόνα αυτόν απεφάσισεν η Σοβιετική Κυβέρνησις να τον καταργήση. Η Ελληνική Κυβέρνησις είναι υποχρεωμένη να αμυνθή δι’ όλων των εις την διάθεσίν της πολιτικών μέσων κατά της απαραδέκτου αυτής τακτικής» («Εθνικός Κήρυξ», 15/11/1959). «Εις απάντησιν της προκλήσεως αυτής», σημειώνει ο εθνάρχης στις προαναφερθείσες αναμνήσεις του, «έδωσα εντολή και

εξεδόθη ελληνικό γραμματόσημο με την εικόνα του δολοφονηθέντος [Ούγγρου κομμουνιστή ηγέτη Ιμρε] Νάγκυ που συμβόλιζε τον στραγγαλισμό του ουγγρικού λαού από τους Ρώσους. Οι Ρώσοι, ενοχληθέντες από την αντίδρασή μου αυτή, επρότειναν να αποσυρθούν από την κυκλοφορία αμφότερα τα γραμματόσημα, όπερ και εγένετο».

«Περιύβρισις αρχής» Ακόμη χαρακτηριστικότερη υπήρξε η δίωξη της «Αυγής» για ένα πρωτοσέλιδο

Το φάντασμα της Ιστορίας

Υποδοχή του Γλέζου από τον Μίκη Θεοδωράκη στο Ελληνικό, κατά την επιστροφή του από τη Μόσχα (28/8/1963)

άρθρο του Γλέζου (28/2/1960), όπου περιέγραφε την περιπέτειά του ως μία μόνο πτυχή της ευρύτερης κρατικής τρομοκρατίας (πολιτικοί κρατούμενοι για αντιστασιακή δράση, διοικητικές εκτοπίσεις δίχως δίκη, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, επιθέσεις παρακρατικών, «αντισημιτικές εκδηλώσεις και εμφάνισις φασιστικών οργανώσεων νεολαίας»). Ως «περιύβριση αρχής» διώχθηκε το εξής απόσπασμα: «Αισθάνομαι ότι είναι περιττό να διακηρύξω για μια ακόμα φορά πόσο η δίωξίς μας υπήρξε προϊόν τυφλής πολιτικής σκοπιμότητος και πόσο η καταδίκη μας άδικη. Η όλη διαδικασία, που μέσω του ελληνικού και ξένου Τύπου παρηκολούθησαν εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο, έχυσε άπλετο φως στις προθέσεις και τις μεθόδους των οργανωτών της διώξεώς μας και απέδειξε προς ποια μεριά βρίσκεται η αλήθεια». Το δικαστήριο καταδίκασε τον Γλέζο σε επτάμηνη φυλάκιση, τον νέο διευθυντή της «Αυγής» Λεωνίδα Κύρκο σε πεντάμηνη και την εφημερίδα σε στέρηση της ατέλειας χάρτου (6/3/1960). Για τη μεθόδευση της δίωξης, αποκαλυπτικό είναι ένα «κατατοπιστικόν σημείωμα» του Τριανταφυλλάκου προς τον Καραμανλή, για την πρώτη μέρα της ακροαματικής διαδικασίας: ένας μάρτυρας κατηγορίας, στρατοδίκης στην προηγούμενη δίκη, επιτιμάται επειδή στην κατάθεσή του «εθεώρησεν [μεν] το δημοσίευμα ως ένοχον, εις γενικήν όμως γραμμήν υπήρξεν ολίγον χλιαρός»· ένας αστυνόμος περιγράφεται, αντίθετα, σαν «ο καλύτερος των μαρτύρων». Το ίδιο σημείωμα μας πληροφορεί επίσης ότι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε κληθεί ως μάρτυρας υπεράσπισης, αλλά δεν προσήλθε. Απαντώντας εν ονόματος του Καραμανλή στη διαμαρτυρία της Διεθνούς

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 4-5 Απριλίου 2020

Ενωσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τη νέα δίκη (6/4/1960), ο Τριανταφυλλάκος διακήρυξε πως «η Ελληνική Κυβέρνησις ουδεμίαν ανάμιξιν έχει εις το έργον της δικαιοσύνης, της οποίας τα όργανα απολαύουν πλήρους και απολύτου ανεξαρτησίας, εφαρμόζοντα τους κειμένους νόμους μακράν πάσης πολιτικής σκοπιμότητος. [...]. Υπό τας ανωτέρω συνθήκας, η παρέμβασις υμών αποτελεί, κατά τας γενικώς παραδεδεγμένας αρχάς του διεθνούς δικαίου, σαφή ανάμιξιν εις τα εσωτερικά μιας χώρας η οποία διατηρεί υπό την πλέον ολοκληρωμένην μορφήν των τους δημοκρατικούς θεσμούς». Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, συμπλήρωσε πάντως τα επιχειρήματά του με την υπενθύμιση πως «η Ελλάς υπέστη τρεις φοράς εντός δεκαετίας την ένοπλον επίθεσιν οπαδών του ΚΚΕ», διευκρινίζοντας πως «η πρώτη από τας επιθέσεις αυτάς εξεδηλώθη κατά το 1941-1944» −στη διάρκεια δηλαδή της γερμανοϊταλικής Κατοχής! Για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης επί ΕΡΕ, διαφωτιστικότατος είναι πάντως ο Τσάτσος στα απομνημονεύματά του: «Ο Καραμανλής ποθούσε ο επί του Τύπου Υπουργός να κατευθύνει τις εφημερίδες και ο επί της Δικαιοσύνης τους δικαστές στα θέματα του Τύπου» («Λογοδοσία μιας ζωής», Αθήνα 2001, σ. 337).

Και... «αυτονομιστής» Ο Γλέζος αποφυλακίστηκε τελικά στις 15/12/1962, μετά από τέσσερα χρόνια στη φυλακή, με βασιλική χάρη για την υπόλοιπη ποινή. Το επόμενο καλοκαίρι επισκέφθηκε την ΕΣΣΔ για να παραλάβει το βραβείο Λένιν που του είχε απονεμηθεί στο μεσοδιάστημα. Η συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στη Μόσχα (30/7/1963), επικεντρωμένη στο δράμα των Ελλήνων πολιτικών κρατουμένων, θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την ύστατη κατασυκοφάντησή του. Τηλεγράφημα του Γαλλικού Πρακτορείου (AFP) υποστήριξε πως ο Γλέζος «εξεφράσθη υπέρ της λύσεως του προβλήματος των μακεδονικών μειονοτήτων διά διαπραγματεύσεων, διετύπωσε δε την ελπίδα ότι τριμερείς βαλκανικαί διαπραγματεύσεις θα επέτρεπον εις δεδομένην στιγμήν την ίδρυσιν μιας αυτονόμου Μακεδονίας». Ο παλαίμαχος αγωνιστής δεν ήταν βέβαια ηλίθιος για να διακηρύξει κάτι που δεν απηχούσε τη γραμμή ούτε της ΕΔΑ ούτε του ΚΚΕ και που γνώριζε από πρώτο χέρι πόσο δυσβάστακτες συνέπειες μπορούσε να έχει για τους Ελληνες αριστερούς· κανείς άλλος από τους παριστάμενους ανταποκριτές δεν πήρε, άλλωστε, είδηση κάτι σχετικό. Η ΕΔΑ κατήγγειλε αμέσως την πληροφορία ως «απολύτως ψευδή και κακοήθη» και το AFP ως «χαλκείον ψευδών ειδήσεων των κύκλων της ανωμαλίας και της υποτέλειας». Ανάλογες διαψεύσεις έκανε, επανειλημμένα, και ο ίδιος ο Γλέζος («Αυγή», 1/8 & 7/8). Το AFP προσπάθησε να θολώσει τα νερά, ισχυ-

ριζόμενο πως «η ουσία της δηλώσεως ανταποκρίνεται εις την διατύπωσιν που εδόθη» αλλά «πιθανώς έγιναν λάθη εις την μετάφρασιν και ίσως διέφυγον αποχρώσεις τινές» («Βήμα», 2/8). Η αμήχανη αυτή αναδίπλωση ουδόλως έκαμψε, φυσικά, τους ημέτερους εθνικόφρονες. Ο Μανιαδάκης, υπουργός Ασφαλείας του Μεταξά και βουλευτής Κορινθίας του Καραμανλή, εισηγήθηκε στη Βουλή «την αφαίρεσιν της ιθαγενείας και στέρησιν του διαβατηρίου» του Γλέζου. Ο πρωθυπουργός Πιπινέλης, μελλοντικός υπουργός Εξωτερικών της χούντας, παρήγγειλε στον εισαγγελέα να εξετάσει «εάν είναι δυνατόν να θεμελιωθή επί τη βάσει των υπαρχόντων στοιχείων κατηγορία επί εσχάτη προδοσία». Στην γραμμή Μανιαδάκη κινήθηκαν και «άπαντες οι εν Φλωρίνη Οργανισμοί και Σωματεία», με τον τοπικό δήμαρχο επικεφαλής: «Φρονούμεν επιβεβλημένην απαγόρευσιν επανόδου στην Ελλάδα και στέρησιν ιθαγενείας καταπτύστου απεργαζομένου ακρωτηριασμόν ιερωτέρας περιοχής φιλτάτης Πατρίδος» («Εθνος» Φλώρινας, 5/8/1963). Ενόψει των επικείμενων βουλευτικών εκλογών (3/11/1963), οι κραυγές αυτές βρήκαν απρόσμενο αντίλαλο στον χώρο του Κέντρου: «Το γεγονός ότι υπήρξε πράγματι ήρως εις την νεανικήν του ηλικίαν, και ας σημειωθή ότι τότε δεν ήτο κομμουνιστής, του προσδίδει δικαίως αίγλην», δηλώνει στη Βουλή για τον Γλέζο ο Γεώργιος Παπανδρέου (2/8)· «αλλά δεν σημαίνει ότι διατηρεί το δικαίωμα της ασυδοσίας εις όλην του την ζωήν. Η καλή πίστις μας υποχρεώνει να αναμείνωμεν το ακριβές κείμενον. Και, εν πάση περιπτώσει, να αναμείνωμεν την απόφασιν της δικαιοσύνης, εφ’ όσον επελήφθη του θέματος». Ακόμη επιθετικότερο, το «Βήμα» αποφάνθηκε (3/8) πως η διάψευση Γλέζου «προδίδει μάλλον ένοχον συνείδησιν», για να καταλήξει απειλητικά: «Το θέμα παραμένει ανοικτόν και θα έχη ασφαλώς μεγάλας συνεπείας. Διότι ο Ελληνικός Λαός αρχίζει να υποπτεύεται ότι ο Γλέζος εν τη αφελεία του είπε την αλήθειαν σε ό,τι αφορά τας ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑΣ ΘΕΣΕΙΣ του Ελληνικού Κομμουνισμού έναντι του Μακεδονικού προβλήματος. Ενώ η ΕΔΑ λόγω σκοπιμότητος απέκρυπτε την αλήθειαν. Αλλά ο Ελληνικός Λαός όλα είναι διατεθειμένος να τα δεχθή και όλα να τα συγχωρήση. Ενα μόνον δεν θα δεχθή: Την απόσπασιν της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονικής ενδοχώρας και την ένταξίν των εις την αυτόνομον Μακεδονίας περί της οποίας ωμίλησεν ο κ. Γλέζος. Και θα αξιώση την αμείλικτον εφαρμογήν των νόμων εναντίον εκείνων οι οποίοι απεργάζονται κρυφά ή φανερά την απόσπασιν εθνικών εδαφών».

Η μάχη της Φλώρινας Πιεζόμενη από την ντόπια εθνικοφροσύνη, η ΕΔΑ Φλώρινας θα αντεπιτεθεί καλώντας τον ίδιο τον Γλέζο να μιλήσει στην επόμενη προεκλογική συγκέντρωση (5/2/1964): «Μπροστά στον

λαό του νομού Φλωρίνης για πρώτη φορά θα τίθονταν τόσο παραστατικά και ξεκάθαρα αντιμέτωπη η εθνική αντίσταση από τη μια μεριά και από την άλλη ο δοσιλογισμός με τους άνδρες της εντίμου πενίας συνεργάτες του Μέρτεν και γερμανοντυμένους Φλωρινιώτες», διαβάζουμε σε σχετική έκθεση της Νομαρχιακής που φυλάσσεται στα ΑΣΚΙ. Ηταν η πρώτη δημόσια εμφάνιση της Αριστεράς στην πόλη από το 1946 − και θα έμενε από κάθε άποψη αξέχαστη. Για τον κόσμο της ΕΔΑ, που προσήλθε κυρίως από τα χωριά, ισοδυναμούσε με πρωτόγνωρη «απελευθέρωση από την Καραμανλική κατοχή»: «Ο χορός στήθηκε στην πλατεία. Η πόλη πήρε πράγματι όψη πανηγυριού. [...] Ποτέ η πόλη της Φλώρινας δεν είχε ζήσει τέτοιες στιγμές. Κλαίγαν γέροι και γριές. Ας πεθάνουμε τώρα, λέγαν» (όπ.π.). Από τους ντόπιους εθνικόφρονες ερμηνεύθηκε, απεναντίας, σαν ανεπίτρεπτη πρόκληση: «Η προχθεσινή Τετάρτη ήταν μια μικρή πικρή δοκιμή του τι περιμένει τον άμοιρον αυτόν τόπο, αν, ο μη γένοιτο, έλθουν μεθαύριο στην αρχή οι κεντροαριστεροί. Αφού σήμερα έχουν το απροσμέτρητο θράσος -ή μάλλον την μωρία- να στέλνουν στην Φλώρινα να ομιλήση ποίος; ο Γλέζος!, ο μοιραίος άνθρωπος που στην Μόσχα δήλωσε πως στην περιφέρειά μας υπάρχουν μειονότητες, πως δηλαδή δεν είμαστε όλοι μας Ελληνες» («Φωνή της Φλωρίνης», 8/2/1964). Οσα ακολούθησαν εξυμνήθηκαν από τον δεξιό Τύπο σαν «εκδίωξη» του Γλέζου από τους Φλωρινιώτες: «Με το “Τι ζητούν οι Βούλγαροι εις την Μακεδονίαν” υπεδέχθησαν οι κάτοικοι της Φλωρίνης τον Ε. Γλέζον», τιτλοφόρησε π.χ. η «Καθημερινή» σχετική ανταπόκρισή της από τη... Θεσσαλονίκη (7/2): «Το σύνολον των κατοίκων της Φλωρίνης απεδοκίμασε χθες αγρίως τον βουλευτήν της ΕΔΑ κ. Εμμ. Γλέζον, ο οποίος μετέβη εκεί διά να ομιλήση [...]. Συγκεκριμένως οι κάτοικοι της Φλωρίνης ήρχισαν να άδουν “Τι ζητούν οι Βούλγαροι εις την Μακεδονίαν” ευθύς ως ο κ. Γλέζος αφίχθη εις την πόλιν. Κατόπιν τούτου ο κ. Γλέζος ηναγκάσθη να εγκαταλείψη την Φλώριναν χωρίς να ομιλήση». Τόσο η «Αυγή» όσο και η τοπική «Αλλαγή» τόνισαν, αντίθετα, πως η ομιλία ολοκληρώθηκε παρά τις «κανιβαλικές» εφόδους 200 τραμπούκων. Χρόνια μετά, ο ίδιος ο ομιλητής θα περιγράψει ως εξής τα συμβάντα στον Στέλιο Κούλογλου: «Ο λόγος μου έγινε με συνεχές πετροβολητό. Μετακινούμουν συνέχεια, για να αποφύγω τις πέτρες που έριχναν εναντίον μου. [...] Εγινε ολόκληρη μάχη εκεί, αλλά επιμέναμε. Την ώρα που κατέβαινα από τη σκάλα της εξέδρας, τραβάει ένας ένα στιλέτο να με καρφώσει από πίσω. Αλλά τον είδε κάποιος δικός μας και μ’ ένα γαλλικό κλειδί του δίνει μια πάνω στο κεφάλι». Η υπόθεση έκλεισε -πώς αλλιώς;με δικαστική καταδίκη πέντε ντόπιων ΕΔΑϊτών σε δίμηνη φυλάκιση για... «παράνομη διαδήλωση» (20/5/1964). Η χούντα απείχε πια λιγότερο από τρία χρόνια.