The cell and the rule

Page 1



THE CELL AND THE RULE

ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Αντονάς Αριστείδης Κασιμάτη Έφη ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2013-2014


T he Cell and the Rule: in the Age of Digital Disposophobia


Παρουσιάζω συνοπτικά κάποιες σκέψεις για το σημερινό κάτοικο-χρήστη του Διαδικτύου και την κατάστασή του. Ο ήρωας, προϊόν της πρωτεϊκής1 γενιάς της πρόσβασης, μεγάλωσε με τα υπερκείμενα, τις συνδέσεις του Ιστού και τα ολοκληρωμένα κυκλώματα ανάδρασης. Ζει στους εναλλακτικούς κόσμους που αναδύονται μέσα από τα τερματικά των υπολογιστών, ανακτά και χρησιμοποιεί πληροφορίες και αντιδρά, αυθόρμητα ή στοχευμένα, σε μια πρόσκαιρη περιπλάνηση. Στο σύγχρονο αναδυόμενο καθεστώς θριάμβου της φορητότητας και της διαμεσολαβημένης κοινωνικής συνεύρεσης, ο κάτοικος του Διαδικτύου ενδιαφέρει ως αφηγηματικό πρόσωπο, καθώς η περιγραφή της online ζωής του, και η κατανόηση αυτής ως ενδιαίτημα μεταξύ λημμάτων και καταχωρήσεων, προ-γραμματίζει εκ νέου τη μνήμη του, προ-διαγράφει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του και την κοινωνία, και προ-διαμορφώνει τον κόσμο στον οποίο ζει. Με αφετηρία το βιβλίο του P. V. Aureli2, αναρωτιέμαι ευθύς: τι σημαίνει το ελάχιστο και η μοναστική ολιγάρκεια που προτάσσει το Less is Enough για το δικτυωμένο εαυτό, του οποίου ο τόπος αναφοράς συσχετίζεται με την εικονική σφαίρα του Διαδικτύου, τους χάρτες της Google, τις επισημάνσεις tags, τα saved places και τα ψηφιακά landmarks; Στη συνθήκη του Διαδικτύου και της διαμονής σε αυτό, διαπιστώνεται ένα νέο σύνδρομο του αρχείου (digital disposophobia), το οποίο συγκροτείται πάνω στο φόβο για το ελάχιστο. Υπό αυτό το πρίσμα, θα επιχειρήσω να περιγράψω τη σύγχρονη κατάσταση και τον κάτοικο του Διαδικτύου μέσα από έννοιες, όπως το κελί, το δίκτυο, η τελετή, η ναρκοληψία. Οι παραπάνω έννοιες συνδέονται αλυσιδωτά σαν κρίκοι, πλέκοντας μια αφήγηση εν σχέσει ως προς το ερώτημα του σημερινού ανθρώπου, για να καταλήξουν τέλος στην κατασκευή των προϋποθέσεων εξόδου από το Δίκτυο. Οι όροι που παρουσιάζονται διαπλέκονται σε ένα πλήθος συνειρμών και σκέψεων, όμοιο με την υπερκειμενική δομή του Ιστού. Η αρχειακή καταγραφή τους ταιριάζει στο Zeitgeist της σύγχρονης εποχής. περιγράφεται φευγαλέα και αποσπασματικά. Σημείωση: Γράφω για όλα αυτά, ενώ ταυτόχρονα διατηρώ λογαριασμούς σε όλα τα γνωστά κοινωνικά δίκτυα. Έχω καλή δικαιολογία: η συμμετοχή είναι αναγκαία για την έρευνά μου. Μιλάμε για απείθεια, αντίσταση, απόσυρση, αλλά ποιος φεύγει πραγματικά; ο όρος προέρχεται από τη μυθική θαλάσσια θεότητα του Πρωτέα που άλλαζε μορφές.Εδώ η έννοια χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη σύγχρονη γενιά, που προσαρμόζεται με ευκολία στους ψηφιακούς, προσομοιωμένους κόσμους. βλ. Jeremy Rifkin, Age of access (2001). 2  Pier Vittorio Aureli, Less is Enough: On Architecture and Asceticism (Strelka Press, 2014). 1

5



I ΤΟ ΚΕΛΙ όμοιο κατά ένα τρόπο σε λειτουργία και μορφή με το δωμάτιο, αποτελεί έναν οριοθετημένο χώρο, μια ελάχιστη μονάδα κατοίκησης. To κλειστό του σχήμα υπόσχεται εδώ και αιώνες την αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας. Ένα προστατευμένο καταφύγιο, μια προσωπική ουτοπία. Το κελί είναι ο μικρόκοσμος του κατοίκου. Εκεί νιώθει οικεία, προστατευμένος από το απειλητικό «έξω». Υπάρχει, όμως, στ’ αλήθεια «έξω»; Η σύγχρονη μιντιακή διάθεση για συνδεσιμότητα και διαμεσολάβηση επενδύει το μοντέρνο κελί, κατασκευάζοντας μια υλική και δυνητικά προεκτάσιμη δομή χωρίς εξωτερικό. Ο Ιστός αυτός είναι παγκόσμια στραμμένος προς τα μέσα. Ανατρέχοντας στη δυστοπική Οργουελιανή ενόραση, όπου η «ιερή» απομόνωση απειλείται από εξωτερικούς «θορύβους» λόγω της εισβολής της τεχνολογίας, το σύγχρονο κελί από θύλακας προστασίας γίνεται το μέρος, όπου το υποκείμενο υποτάσσεται σε μια τεχνολογία συνεχούς ελέγχου, υπό το καθεστώς μιας μετα-ιδιωτικής συνθήκης. Μετατρέπεται σε σύμβολο εγκλεισμού και καταπίεσης, ένα τοξικό περιβάλλον όμοιο με αυτό του καφκικού Κτίσματος1. O αλλοτινός υπερβατικός φόβος για ένα πρόσωπο που παρατηρεί/τιμωρεί εσωτερικεύεται τώρα σε ένα δίκτυο κατανεμημένης εξουσίας. Προκύπτει έτσι ένα νέο σενάριο οικειοθελούς εγκλωβισμού σε ένα ατελείωτο μέσα. Ένας βολικός αυτοεγκλεισμός2 σε ένα δικτυωμένο ad hoc καταφύγιο. Το κελί μου είναι ένας κόμβος (hub) συνδεδεμένος στο Δίκτυο.

Franz Kafka, Το Κτίσμα, (Αθήνα: Εκδ. Άγρα, Εργαστήριο Σχεδίων και Εικόνων σε Κρίση, 2001).   Lee Siegel, Against the machine,Being human in the Age of the Electronic Mob (Spiegel&Grau, 2008), σελ. 21.

1 2

7


ασφάλεια πρ ο σ τ α σ ί α

A body, whatever it is, can defend its limit; it can refuse a particle from the outside, whatever it is.

Franz Kafka

Jean Claude Polack

εγκ λεισμός

In the concrete solitude of prison, the cell is a monad, an expansion of one’s own personality.. To go in prison and to continue to fight was about the same… The cells where filled with fear, palpable and precise… The cell becomes a segment where you where barricaded to defend yourself. Then the cell is really a cell.. Antonio Negri

Διαρρύθμισα το κτίσμα και δείχνει πετυχημένο. Από έξω δεν φαίνεται ουσιαστικά παρά μια μεγάλη τρύπα, η οποία όμως στην πραγματικότητα δεν οδηγεί πουθενά, ήδη μετά από λίγα βήματα συναντά κανείς φυσικό, αδιαπέραστο πέτρωμα, δεν θέλω να παινευτώ πώς σχεδίασα την παραπλάνηση αυτή επίτηδες, δεν ήταν παρά υπόλειμμα μιας από τις πολλές μάταιες απόπειρες οικοδόμησης, αλλά τελικά μου φάνηκε σκόπιμο να αφήσω τη μία αυτή τρύπα ανοιχτή. Φυσικά, κάποια τεχνάσματα είναι τόσο λεπτά που γίνονται παγίδα από μόνα τους, το γνωρίζω καλύτερα από τον οποιονδήποτε κι είναι αναντίρρητα προκλητικό να προσελκύει κανείς την προσοχή στην πιθανότητα να υπάρχει εδώ κάτι άξιο έρευνας. [...]


β ο λ ι κό ς α υ τ ο ε γ κ λ ε ι σ μ ό ς

The apartment is now a peepshow and a gallery, where inhabiting means broadcasting a fiction of interiority that is publicly constructed as intimate and private. Beatrice Preciado

Surveillance turns into voyeurism, which makes sense since the H.O.F. turned all viewers into voyeurs, even voyeurs of voyeurs. The H.O.F. was both intensely privatized, closed to the outside, an architecture of paranoia, and yet relentlessly on exhibit, broadcasting its secrets. Radical withdrawal combined with radical exposure. Beatriz Colomina

η δ ον ο β λ εψ ί α

α υ τ ο έ κ θ εσ η

α π ο μ όν ω σ η

Ναι, είναι γεγονός: o δικτυωμένος μας εαυτός στη διάρκεια του ψηφιακού “παιχνιδιού” λειτουργεί σ΄έναν ιδιότυπο “πνευματικό”, ατομικό χώρο και χρόνο που μόνον με εκείνον τον πολύ ιδιωτικό χώρο και χρόνο της ατομικής ανάγνωσης ενός βιβλίου, ή της κατά μόνας θέασης ενός έργου τέχνης μπορεί να συγκριθεί.


ΕΓΩ ΕΙΜ Α Ι ΙΝΤΕΡΝΕΤ *

Οι άνθρωποι θα κάθονται, ο καθένας μόνος του, σε κελιά, θα παίζουν σε πληκτρολόγια με τα ακροδάχτυλα τους, θα καρφώνουν το βλέμμα τους σε μικροσκοπικές οθόνες, ενώ θα προσλαμβάνουν, θα τροποποιούν και θα εκπέμπουν εικόνες.

υποδομή

Vilem Flusser

δίκτυο

Πίσω από την πλάτη τους, κάποια ρομπότ θα τους φέρνουν πράγματα, προκειμένου να συντηρούν τα εξασθενημένα τους σώματα. Μέσα από τα ακροδάχτυλα τους οι άνθρωποι θα είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους και έτσι θα σχηματίζουν ένα διαλογικό δίκτυο, έναν κοσμικό υπερεγκέφαλο. Vilem Flusser

*

Je suis l’Internet (γαλλικός ιδιωματισμός)


II ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ είναι ο κανόνας. Η κομβοκεντρική λογική του (nodocentrism)3 διαπερνά τον τρόπο που σκέφτεται ο σύγχρονος κάτοικος-χρήστης του Διαδικτύου, που σχηματίζει πλαίσια, οργανώνει τη μέρα και τις κοινωνικές επαφές του. Αισθάνομαι, δουλεύω, αγοράζω, βγαίνω, ερωτεύομαι, κάνω σεξ, μοιράζομαι, παίζω, βλέπω, θεωρώ, ακούω, πιστεύω. Για κάθε πιθανό είδος σχέσης, υπάρχει το αντίστοιχο γράφημα. Εσωκλείω ή αποκλείω με βάση το Δίκτυο. On/off. Δεν υπάρχει ενδιάμεση κατάσταση. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει «έξω». To Δίκτυο είναι παγκόσμιο και εγώ είμαι παγκόσμια ανέστιος. Ένας ψηφιακός νομάς που κατοικώ τις υποδομές του. Αρέσκομαι στην κατοχή και την κατάκτηση, αλλά αρνούμαι την εγκατάσταση4. Τι ιδιοποιούμαι άραγε πέραν του περιεχομένου που ο ίδιος διαμορφώνω και διαμοιράζομαι μέσω πλατφορμών, όπως το flickr, tumblr ή το YouTube; O βιόκοσμός μου έχει τη δομή ενός δικτύου διασυνδεδεμένων μέσων και καναλιών πληροφορίας, εν είδει μυρμηγκοφωλιάς5. Όπως ακριβώς η μυρμηγκοφωλιά αποτελεί έναν υπερεγκέφαλο που συντίθεται από πολλούς επιμέρους εγκεφάλους μυρμηγκιών, έτσι και το Δίκτυο αποτελείται από εγκεφάλους συνδεδεμένους με άλλους ηλεκτρονικούς εγκεφάλους, σχηματίζοντας έναν υπερέγκεφαλο που σήμερα φέρει το όνομα world wide web (παγκόσμιος ιστός). Ωστόσο, αυτή η φλουσσερική μεταφορά της μυρμηγκοφωλιάς έχει ένα όριο, καθώς το Δίκτυο δεν «εκρήγνυται» προς τα έξω, αλλά τελεί υπό το καθεστώς μιας διαρκώς κλιμακούμενης συρρίκνωσης. Η ενδόρρηξη (implosion), αυτή η γοητεία του μικροσκοπικού, αναδεικνύεται ως η καταστατική αρχή, η οποία δεν αναφέρεται μόνο στη σμίκρυνση των αποστάσεων στο χώρο και το χρόνο, αλλά και σε εκείνη του ίδιου του σώματος. Σε αυτόν τον υπερεγκέφαλο τα σώμα μου υφίσταται ως απλή προσάρτηση.

Ulises Ali Mejias,Off the Network: Disrupting the Digital World, (Minneapolis: University of Minnesota Press, 2013). 4  Vilém Flusser, The Freedom of the Migrant: Objections to Na-tionalism (University of Illinois Press, 2003). 3

ο.π.π. σελ.65.

5

11


Για πρώτη φορά στην Ιστορία του ανθρώπου ο καθένας είναι σε θέση να φλερτάρει, να αποκτήσει φίλους, να κάνει ακόμα και σεξ, να τραφεί, να ντυθεί και να διασκεδάσει [...]να συλλέγει κάθε είδους πληροφορία, από ιστορικά γεγονότα έως τα μυστικά άλλων ανθρώπων - τα πάντα από το σπίτι ή το γραφείο του. Για πρώτη φορά στην Ιστορία του ανθρώπου, η υπάρχουσα τεχνολογία επιτρέπει στον καθένα να ζει όσες κρυφές ζωές επιθυμεί, με ψευδώνυμο. Για πρώτη φορά στην Ιστορία του ανθρώπου, ο καθένας είναι σε θέση να εκπέμπει τη γνώμη, την πίστη ακόμα και τις πιο ενδόμυχες σκέψεις του - σε εκατομμύρια άλλους ανθρώπους. Είναι καταφανές ότι για πρώτη φορά στην Ιστορία όλο και περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν έναν βολικό και πλήρη αυτοεγκλεισμό.

διαφάνεια

Lee Siegel

Anne Galloway

σώμα

ε γ κα τ ο ί κ η σ η

Ubiquitous computing was meant to go beyond the machine— render it invisible— and privilege the social and material worlds. In this sense, ubiquitous computing was positioned to bring computers to ‘our world’ (domesticating them), rather than us having to adapt to the ‘computer world’ (domesticating us).


c omputer c ell

The bulk of written texts-including the paper I am actually reading to you no longer exist in perceivable time and space, but in a computer memory’s transistor cells. And since these cells, in the last three decades of Silicon Valley exploits, have shrunk to spatial extensions of less than one micrometer, our writing scene may well be defined by a self-similarity of letters over some six orders of decimal magnitude. Friedrich Kit tler

Friedrich Kit tler.

ε νδ ό ρ ρ ηξ η

The present explosion of the signifylng scene is instead an implosion.


at home Η κά τ ο ψη τ ο υ σ π ι τ ι ο ύ μ ο υ


@ home

15


my Desktop


my Desktop

17


the Network



objec t petit a

βλέμμα

φωνή μ ι κ ρ ογρ ά φ η σ η

Marshall Mc Luhan

μ η χα ν ή

Ο άνθρωπος γίνεται όργανο αναπαραγωγής του μηχανικού κόσμου, όπως είναι η μέλισσα στο φυτικό κόσμο, επιτρέποντάς του να γονιμοποιείται και να εξελίσσει αδιάκοπα καινούργιες φόρμες.

Τα βιολογικά μας σώματα, στην έκδοση 1.0 που βρίσκονται τώρα (…) είναι γεμάτα ευπάθειες και εμφανίζουν ένα σωρό αστοχίες, για να μην αναφερθούμε στα κουραστικά τελετουργικά συντήρησης που απαιτούν (…) μεγάλο κομμάτι της ανθρώπινης σκέψης είναι δευτερογενές, επουσιώδες και περιορισμένης εμβέλειας. (…) Η Μοναδικότητα θα σηματοδοτήσει την αποκορύφωση της διαδικασίας σύμφυσης της βιολογικής μας σκέψης και ύπαρξης με την τεχνολογία μας. (…) Η Μοναδικότητα θα μας επιτρέψει να υπερβούμε αυτούς τους περιορισμούς των βιολογικών μας σωμάτων κι εγκεφάλων. (…) Αυτή η Μοναδικότητα θα μας οδηγήσει σε ένα υπερβατικό επίπεδο πραγματικότητας (…) και θα εμποτίσει το σύμπαν με Πνευματικότητα. Ray Kur zweil


IIΙ ΤΟ ΣΩΜΑ μου, άλλως ειπείν ανθρώπινο hardware. Η παγκοσμιοποίηση, την οποία ευαγγελιζόταν ο McLuhan και συνοδεύεται από τη σμίκρυνση των αποστάσεων στο χώρο και το χρόνο, αλλά και την ολοένα κλιμακούμενη μικρογράφηση (miniaturization) των συσκευών, επαναλαμβάνεται με μορφοκλασματικό τρόπο στο επίπεδο της ανθρώπινης σωματικότητας, η οποία αντιμετωπίζεται ήδη από την εποχή της τεχνολογικής νεωτερικότητας ως πηγή θορύβου, σφαλμάτων και παρεμβολών. Η φιλοδοξία της ολοένα και μεγαλύτερης συμπίεσης με στόχο την εξαΰλωση και την αμεσότητα μιας καθαρής α-διαμεσολάβητης μετάδοσης, προσκρούει στην υλικότητα του σώματος. Σε αυτό το σύμπαν της κωδικοποιημένης πληροφορίας, «ο άνθρωπος ισχύει προσωρινά ακόμη», όπως διέβλεψε ο Heidegger, «ως ένας ενοχλητικός παράγων». Κοντολογίς, ο άνθρωπος εδώ αποτελεί ένα δυσάρεστο έκφυμα: ένα σημείο στένωσης στις αορτές των ψηφιακών δικτύων. Η παροντική φάση της τεχνολογικά εξοπλισμένης σωματικότητας, προκρίνει την επένδυση της βιομηχανίας στην παραγωγή και προώθηση τεχνολογικών αντικειμένων, τα οποία συνεργούν με ορισμένα από τα στοιχεία του ανθρώπινου σώματος. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι μόνο οι τεχνολογίες αυτές που αποτελούν προεκτάσεις του ανθρώπου, αλλά και ότι η ίδια η φυσιολογία του ατόμου συνιστά πλέον προέκταση των διαδικτυωμένων τεχνολογιών. Σε αυτό το αναδυόμενο καθεστώς μιας νέας μορφής βιοτεχνολογικής ιδιοποίησης, οι εκμεταλλευόμενες από την τεχνολογία λειτουργίες, υπήρξαν, έως τώρα, η φωνή και το βλέμμα. Μέσω της συρρίκνωσης του σώματος, με την αναγωγή του δηλαδή σε φωνή και βλέμμα, αυτό που δημιουργείται είναι ένα είδος άφυλης απόλαυσης. Σε μια κουλτούρα εξεγκεφαλισμού τόσο των σωμάτων, όσο και των κυκλωμάτων, ακόμη και η σωματική απόλαυση εδράζεται στο κεφάλι. Σκέφτομαι τον εαυτό μου προσηλωμένο στο ακουστικό του κινητού μου ή στην οθόνη του υπολογιστή μου. Η νέα μετα-σεξουαλική σωματικότητα, περιεσταλμένη στα μερικά της αντικείμενα (object petit a), συγκροτείται μέσα από τα δίκτυα των gadgets και των μικροτσίπς, των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων και των φλιπ-φλοπς. τεχνικών εξοπλισμών των οποίων είμαι απλώς υποτελής.

21



IV Η ΤΕΛΕΤΗ. Σήμερα το πρωί ξύπνησα και διάβασα τρία σημαντικά mail από το κινητό μου, αγνόησα πέντε spam, μαζί με δεκάδες tweets και ειδοποιήσεις του Facebook. Ανοίγω το λάπτοπ, πριν ακόμα πιω τον πρωινό καφέ μου. Μπαίνω στα mail να διαγράψω τα spam και όσα μηνύματα δε με ενδιαφέρουν. Διαβάζω τα μισά. Κλείνω τον browser. Μπροστά μου η επιφάνεια εργασίας γεμάτη φακέλους, αρχεία που περιμένουν να ανοιχτούν, να διαβαστούν, να διαγραφούν. Πρέπει να αποφασίσω, να τα φιλτράρω. Προτιμώ να τα «ταγκάρω», μου είναι πιο εύκολο. Έτοιμα. Κόκκινες, κίτρινες, πράσινες βούλες. Ανοίγω ξανά τον browser. Εκεί το αρχείο μου είναι ακόμα πιο χαώδες. Αμέτρητοι σελιδοδείκτες στα αγαπημένα, bookmarks και reading lists. Πόσα «read later» θα προσθέσω; Πόσα ακόμα αρχεία θα καταχωρήσω; Ο σκληρός δίσκος έχει γεμίσει αρχεία. Πάσχω από disposophobia. Και δεν είμαι o μόνoς.

You wake up and check your email on your bedside iPad — that’s one app. During breakfast you browse Facebook, Twitter, and The New York Times — three more apps. On the way to the office, you listen to a podcast on your smartphone. Another app. At work, you scroll through RSS feeds in a reader and have Skype and IM conversations. More apps. At the end of the day, you come home, make dinner while listening to Pandora, play some games on Xbox Live, and watch a movie on Netflix’s streaming service. You’ve spent the day on the Internet — but not on the Web. And you are not alone.*

* The Web Is Dead. Long Live the Internet, by Ch.Andwrson&M.Wolf, Wired, 17.08.2010. http://www.wired.com/2010/08/ ff_webrip/all/

23



SPAM : BUG


has htag A potheke

ταξινόμηση

# N O F ILT ER

It is precisely this division of important papers from unimportant that is particularly difficult and tedious, but everyone knows it is necessary, and after the sorting everything is more or less in order until the next deluge. But if you don’t do these sortings, these purges, and you allow the flow of the papaer to engulf you, considering it impossible to separate the important from the unimportant - wouldn’t that be insanity? Ilya Kabakov


V DIGITAL DISPOSOPHOBIA ονομάζω το σύνδρομο που διακατέχει το σημερινό κάτοικο του Διαδικτύου. Η περιγραφή της online ζωής του, η οποία κατασκευάζεται μέσα από τις πολλαπλές καταχωρήσεις και τη διαρκή συσσώρευση αρχείων πληροφορίας, συστήνει το αρχειακό αυτό σύνδρομο, το οποίο τροφοδοτείται αδιάκοπα μέσα από το συνεχή ευρετηριασμό (indexing) με τη χρήση hashtags και την εκάστοτε εικονική περιπλάνηση από ιστοσελίδα σε ιστοσελίδα, από link σε link, σε έναν τόπο που μοιάζει να μην έχει σύνορα. Θα σταθώ λίγο στην τελευταία διαπίστωση (μοιάζει να μην έχει) καθώς είναι σημαντικό να επισημανθεί πως το φαντασιακό της ελευθεριακής τοπογραφίας του Διαδικτύου δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η εκάστοτε online διαδρομή αφήνει πίσω της ίχνη. Η καταγραφή κάθε εισόδου στις ψηφιακές πύλες, τα συνθήματα, οι κωδικοί και τα cookies δηλώνουν περισσότερο μια ασφαλισμένη ατοπία, μια καλά προφυλαγμένη αποθήκη, της οποίας τα σύνορα καθορίζονται αυστηρά από τους αλγορίθμους των υπερεταιριών που του επιτρέπουν να υπάρχει. Το Διαδίκτυο προσομοιάζει σε Αποθήκη (Apotheke), έννοια που μας παραπέμπει στο μοναστηριακό φαρμακείο6. Ανατρέχοντας μάλιστα στον πλατωνικό ορισμό του φαρμάκου, θυμόμαστε εδώ ότι ο όρος δηλώνει το ίαμα και το δηλητήριο μαζί. Ο διττός του χαρακτήρας αρμόζει και στην Αποθήκη που το φιλοξενεί. Την ίδια στιγμή, ενώ υπόσχεται την απόλυτη ελευθερία, ελέγχεται πλήρως από κυβερνήσεις και εταιρίες. Όταν ακόμα και οι αναζητήσεις μιας τυχαίας χρήστριας με κωδικό #711391 στη μηχανή αναζήτησης της America On Line γίνονται ντοκιμαντέρ, συνειδητοποιούμε ότι οι υβριδικές ζωές μας βρίσκονται μέσα στον γκρίζο χώρο, ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο. Το Δίκτυο παρακολουθεί, καταγράφει, αποθηκεύει, ταξινομεί τη ζωή που του παρέχεται από τους χρήστες του αφειδώς, ως ένα νέο Πανοπτικόν. Κάθε σελίδα αποτελεσμάτων, είναι ένα σενάριο γύρω από την πραγματικότητα, όπως αυτή τεκμηριώνεται και αρχειοθετείται κάθε ώρα και κάθε λεπτό. Μέσα σε αυτό το ρέον χάος πληροφορίας η μόνη σταθερά φαίνεται να είναι η στιγμή. Η στιγμή που ο χρήστης του δικτυωμένου υπολογιστή, smartphone ή tablet, βλέπει, διαβάζει, ακούει, αναπαράγει, αναθεωρεί, ανασυγκροτείται.  Στα γερμανικά η λέξη Apotheke δηλώνει το φαρμακείο. Στα μοναστήρια του Μεσαίωνα, apotheca ονομαζόταν ο χώρος εναπόθεσης προμηθειών, πολλές από τις οποίες ήταν φάρμακα, και apothecarius ονομάστηκε ο μοναχός που ήταν υπεύθυνος για τη φύλαξη και τη χορήγησή του. Έτσι το μοναστηριακό apotheca πήρε τη σημασία του φαρμακείου. 6

27


I LOV E AL AS KA

WED 01.03.2006

THU 09.03.2006

WED 15.03.2006

1

2

3

# cannot sleep with snoring husband # how to sleep with snorring husband # how to kill mockingbirds # how to kill annoyng birds in your yard # online friendships can be very special # people are not always how they seem over the Internet # Houston Texas in one hot place to live # gay churches in Houston

# can spider vein swell up and turn red? # funny picture of a woman leading a man by the penis # sex toy # probation officer ken tylers # red bumps or spots on my legs that look like ingrown hair but they aren’t # how do you get rid of razer bumps? # why can’t i sleep since i had a hestorectemy? # how to deal with shy men

# can sunflower seeds break your teeth or mess them up? # is drinking a glass of wine at night bad for your health? # how do you know if you are an alcoholic? # if i stop drinking alcohol suddenly can it kill me? # are growths on the face always cancer? # who’s the hottest pornstar? # will a dermatologist discuss cosmetic options before removing a growth on my face?

THU 13.04.2006

THU 20.04.2006

THU 27.04.2006

7

8

9

# continental airlines # are you not supposed to go in the sun when you get antibiotics? # how can a woman charm a man and make him laugh? # drug use was very common in the 1970 # don’t cut your hair before a big event # what is proscuitto? # should you plan sex before meeting a cyber lover? # hotels in San Antonio Texas

# black kids # married but in love with another # how do you become a dental hygienist? # how far is from Corpus Christie’s Texas to San Antonio? # distance calculator # how to make good impression first time meeting an online friend # what is a womanizer? # how long do concerts last?

# how to get a copy of your credit report? # cheesecake factory is to die for # poor night vision # Omni Hotel San Antonio Texas # meeting online friends can be exciting # how can i tell if someone stole my password? # can caffeine cause ticks? # fear of embarassing yourself in front of other people

* On August 4, 2006, AOL accidentally published a text file on its website containing three months’ worth of search keywords submitted by over 650.000 users. The keywords in this file were typed into


The heartbreaking search history of AOL user #711391

THU 23.03.2006

THU 30.03.2006

THU 06.04.2006

4

5

6

# top nude movie scenes 1990 # when will my skin look normal after the scub falls off my cryosurgery? # where was Brokeback Mountain filmed? # how do gays feel about brokeback mountain? # Jake Gyllenhall is hot # how can i get someone to unblock my email # shaved pussy # attractions for teens in Alaska

# Prince Harry has two women # how many siblings does Paris Hilton have? # Alaska is so awesome # Texans love their guns # guys will tell women anything to get sex # did Prince Charles have sex with Barbra Btreisand? # i hate jennifer love hewitt’s fake eyelashes # how many calories are in starbucks mocca mini cappucino?

# hotels in colonale boulevard in San Antonio Texas # how to help bad metabolism? # how can I get rid of nervous eyeblinking? # how to make your man laugh? # why do I weigh so much though I am in shape? # I eat well and exercise but still weigh a lot so can it be genetic? # muscle weighs a lot? # nervous about meeting online friend

THU 04.05.2006

THU 11.05.2006

THU 18.05.2006

10

11

12

# passwords # should you cutoff all ties with someone you have an affair with? # surviving an affair # adultery # the guy i had an affair won’t leave me alone # the person i had an affair with said i made him feel like an idiot # guy i had an affair with acted weird during the sex # why do Christian men cheat?

# missing an ex # he said i over-reacted # i am afraid the affair i had will cause me to lose my marriage # Christian family bookstore # why do men orgasm so quickly? # stronger than ever # staying away from an ex-lover will make you feel better than contacting him # why would a man say he wants distance between you

# is your dishwasher broken when it stops cleaning your dishes? # i met a guy online, and had sex with him and he left me # if you don’t give gifts to God you will go crazy with stress and worry # chicken cheese broccoli rice casserole # bad dreams mean unfinished business in your life # Nicole Richie is a bitch # i’d like to try lesbian sex

AOL’s search engine users who never suspected that their private queries would be revealed to the public. This document presents the history of user #711391, a middle-aged woman from Houston, Texas.



VΙ APP PARADIGM7. Τα τελευταία χρόνια, μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές στον ψηφιακό κόσμο αποτέλεσε η μετάβαση από τον Παγκόσμιο Ιστό (World Wide Web) προς νέα πρωτόκολλα «ανοιχτών» πλατφορμών και εφαρμογών, τα οποία δεν εμφανίζουν το παραδοσιακό πρόγραμμα περιήγησης στο Διαδίκτυο, στηριζόμενα κατά βάση στο μοντέλο που ονομάζουμε «mobile internet». Η πρωτεϊκή γενιά προτιμά τώρα τη γρήγορη, εύκολη και άμεση πρόσβαση στην πληροφορία που παρέχουν οι εφαρμογές (πχ. Facebook, Google Maps, iTunes, iChat, Spotify, Netflix). Διερωτώμαι πάραυτα τι μπορεί να σημαίνει για τον κάτοικο του Διαδικτύου η αλλαγή της αρχιτεκτονικής του. Πώς επιδρά η εν λόγω στροφή στη συνθήκη της διαμονής στο Διαδίκτυο; O ρυθμός (tempo) της πλοήγησης έχει αλλάξει ριζικά. Πριν από μια δεκαετία, η έννοια «real-time Web», όπου κάθε tweet ή κατάσταση του χρήστη ενημερώνεται αυτόματα και ακαριαίως, ήταν απλώς αδιανόητη. Ακόμη, ένα σημαντικό θέμα που προκύπτει με την εμφάνιση των νέων εφαρμογών, είναι η απώλεια της ατομικότητας στο όνομα του συλλογικού. Συγκεκριμένα, φαίνεται να καλλιεργείται ένας φόβος για απομόνωση/μοναξιά (fear of solitude) μέσα από τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τη διαρκή κοινοποίηση ειδήσεων, προσωπικής κατάστασης κλπ. Η κεντρική λογική έγκειται εν ολίγοις στην ιδέα ότι η ατομική εμπειρία είναι κατά κάποιο τρόπο «κατώτερη» της συλλογικής, γεγονός που αποτελεί άλλωστε και τη βάση για τον πρόσφατο εναγκαλισμό του Facebook προς αυτό που αποκαλείται «frictionless sharing» (ασταμάτητος διαμοιρασμός). Για το σκοπό αυτό, ενθαρρύνει τους εταίρους του να αναπτύξουν εφαρμογές που «μοιράζονται» αυτόματα ό,τι κάνουμε: τα άρθρα που διαβάζουμε, τη μουσική που ακούμε, τα βίντεο βλέπουμε. Ακόμη, τι σημαίνει το μότο «ό,τι αρέσει στο χρήστη»; Τι συμβαίνει στην περίπτωση που θες να ξαφνιάζεσαι και να μη βλέπεις μόνο ό,τι προτιμάς; Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, πόσο ελεύθεροι είμαστε πραγματικά, όταν εταιρίες, όπως οι Google και Facebook οργανώνουν τη διαδικτυακή πληροφορία σε ένα καθεστώς μονοπωλίου. Οι «Internet Big Four», όπως όρισε ο Eric Schmidt τις Amazon, Apple, Google και Facebook, με την ομογενοποίηση, την επανάληψη και την παγιοποίηση των προτύπων, έχουν δημιουργήσει ένα ψηφιακό κόσμο που απέχει πολύ από την πρώιμη υπόσχεση της ελεύθερης και ανώνυμης περιπλάνησης. ο όρος application paradigm υποδηλώνει τη νέα επανάσταση που πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο τεχνολογίας, με τη σταδιακή απομάκρυνση από τον Παγκόσμιο Ιστό ως εργαλείο περιήγησης στο Διαδίκτυο προς τα νέα μοντέλα εφαρμογών (applications), τα οποία στηρίζονται στην πρόσβαση στο Internet μέσω κινητών τηλεφώνων. 7

31


υ π ν ο β α σ ί α / ν α ρ κο λ ηψ ί α

Q: Where are you? A: Robespierre. [written] Q: Are there a lot of people there? A: The multitude [written]

α υ τ ό μ α τ η γρ α φ ή

Q: What is there behind Robespierre? A: A bird. Q: What sort of bird? A: The bird of paradise. Q: And behind the crowd? A: There! [drawing of a guillotine] The petty blood of the doctrinaires. [written]* *Littérature no. 6 (November 1922), Trans. Terry Hale.

I am media, but only when asleep. I am, in a way, involuntary media. Rober t Desnos

Ανιχνεύουμε το δρόμο μας, μέσα στο ηλεκτρονικό πεδίο που μας προστατεύει βολικά ως αμνιακό υγρό, διασχίζοντας ένα πεδίο που επιτρέπει να τακτοποιούμε, μετασχηματίζουμε και διανέμουμε σχεδόν κάθε ήχο, ιδέα, ή λέξη προς ό,τι επέκεινα, προς το μεταιχμιακό και το άφατο, πχ. μια αναπνοή, μια παύση στη διάρκεια μιας συζήτησης (προς όφελος μιας άλλης) έως ακόμα, τελικά, προς τον κόκκο σ΄ένα φωτοαντίγραφο ή μια βιντεοταινία. Εδώ βρίσκεται η άυρα. Στην αυθεντικότητα εκείνης της στιγμής όπου βλέπουμε, ακούμε, διαβάζουμε, επαναλαμβάνουμε, αναθεωρούμε. Όχι στο ίδιο το αντικείμενο της στιγμής. Douglas Davis


VΙI ΝΑΡΚΟΛΗΨΙΑ (αλλιώς υπνοληψία) ονομάζεται η νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη υπνηλία, ακόμη και μετά από επαρκή ύπνο. Το άτομο που πάσχει από ναρκοληψία, ο ναρκοληπτικός, έχει επαναλαμβανόμενες ακαταμάχητες προσβολές ύπνου. Κατά το μεταβατικό διάστημα μεταξύ ύπνου και εγρήγορσης, βιώνει παράλυση ύπνου (αδυναμία κίνησης και υπναγωγικές ψευδαισθήσεις). Τόσο η παράλυση όσο και οι ψευδαισθήσεις διαρκούν δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά και θεωρούνται ότι είναι το αποτέλεσμα εισβολής στοιχείων REM ύπνου κατά τη διάρκεια εγρήγορσης του ατόμου8. Ο ναρκοληπτικός (narcoleptic) διαφέρει από τον υπνοβάτη (somnambulist), καθώς ο πρώτος πέφτει για ύπνο ακαριαία, σχεδόν «ατυχηματικά», με ενδείξεις παράλυσης και κατατονίας, ενώ ο δεύτερος βρίσκεται σε μια περισσότερο συνειδητή και «ενεργητική» κατάσταση. Επίσης, ο ναρκοληπτικός δεν επιλέγει πότε θα κοιμηθεί. μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Η ναρκοληψία ένα σύμπτωμα του αυτοστιγμεί. Ο σημερινός άνθρωπος του Διαδικτύου προσομοιάζει στο ναρκοληπτικό. Βρίσκεται συνεχώς υπό το συγκρουσιακό καθεστώς μεταξύ ύπνου και αϋπνίας. Ζώντας σε μια κατάσταση διαρκούς δικτύωσης λόγω της πανταχού παρούσας τεχνολογίας και του διάχυτου υπολογισμού (ubiquitous/ambient computing), δε «χρειάζεται» πλέον τον υπολογιστή του για να συνδεθεί online, όπως ο ναρκοληπτικός δε «χρειάζεται» το κρεβάτι για να κοιμηθεί. πέφτει απλώς για ύπνο. Αυτό που έχει σημασία εδώ είναι η στιγμή της ρήξης που ξεκινά το όνειρο.

http://el.wikipedia.org/wiki/Ναρκοληψία

8

33


It is only in exclusion (voluntary or involuntary) that alternatives are engendered, and only in exclusion can we fnd possibilities for disrupting the network, rejecting it, or feeing from it. Paranodality is nonconformity, and at a time when the logic of the network has found its largest application in privatized systems where the compulsion to participate drives the maximization of proft and endangers the democratization of cultural production, paranodality as method means revitalizing nonconformity as the site of important debates.

How is an ethical and political act possible, when there is no outside?

Ulises Ali Mejias

B端lent Diken&Carsten Bagge Laustsen

Whatever variable shapes the network may take, the energy required to maintain those shapes is taken, indirectly to be sure, from those who are excluded from the networks. Nick Lee & Paul Stenner

Tactics of abandonment are positive technologies, they are tactics of fullness. There is still struggle in abandonment, but it is not the struggle of confrontation, nor the bureaucratic logic of war. It is a mode of nonexistence: the full assertion of the abandonment of representation. Alexander R. Galloway&Eugene Thacker

A being radically devoid of any representable identity, would be absolutely irrelevant to the State. Georgio Agamben


VΙΙI OFF THE NETWORK, ή αλλιώς στρατηγικές εξόδου από τη δικτυωμένη έρημο. Αν ο Virno γράφει πως η έξοδος είναι «η πολιτική δεξιοτεχνία του πλήθους», πώς επιτυγχάνεται η απόσυρση για το ψηφιακό πλήθος σήμερα; Ή αλλιώς, υπό ποιους όρους μπορούμε να φανταστούμε ένα «έξω», τη στιγμή τα σημερινά δίκτυα ειναι παγκόσμια στραμμένα προς τα μέσα; Το ερώτημα περί αποσκίρτησης ή εξαφάνισης από το Δίκτυο φαίνεται να συνδέεται με την ανάπτυξη τεχνικών και στρατηγικών που «σε κάνουν α(δι) όρατο». Σε ένα καθεστώς, όπου η ταυτοποίηση (identification) αποτελεί έννοια κλειδί για τη δικτυακή (κομβοκεντρική) οντολογία, η «μη-ύπαρξη» (non-existance/in-existance) μπορεί να αποτελέσει εδώ μορφή αντίστασης/απείθειας, με άλλα λόγια έναν τρόπο να φανταστεί κανείς ένα έξω. Υπό το πρίσμα αυτό, η «μη-ύπαρξη» δε σημαίνει αυτομάτως την απουσία ή το μηδενισμό (nihilism), αλλά υπονοεί μια non-nodal (μη-κομβική)9 λογική δράσης, η οποία οργανώνεται με πρωτόκολλα πέραν εκείνων που ορίζουν οι αλγόριθμοι του Δικτύου. Κοντολογίς, υπό το σύγχρονο καθεστώς ηγεμονίας της προσμοίωσης, η «μη -ύπαρξη» εδώ δε σημαίνει να μην είσαι, αλλά να είσαι δίχως αναπαράσταση, δηλαδή μετρήσιμος, αναπαραστήσιμος σύφωνα με τους εκάστοτε καθιερωμένους κώδικες. Η πρόκληση δεν έγκειται απαραιτήτως σε μια per se αντίσταση απεικόνισης (πχ. άρνηση δημιουργίας προφίλ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης), αλλά ούτε και στην αποφυγή αναπαράστασης με την επιλογή κάποιου ψευδωνύμου ή avatar. Η αντίσταση και η έξοδος θα πρέπει να συνδεθούν με το «θάμπωμα» (blurring). μια έμμεση τακτική διαφυγής που προσομοιάζει στη λειτουργία της ναρκοληψίας, εγκαινιάζοντας μια νέα ποιητική του «συνεχώς διαφεύγοντος». Αυτό θα συνεπαγόταν έναν άλλο τύπο της εξαφάνισης: «Η εξαφάνιση δεν είναι αναγκαστικά μια καταστροφή - εκτός από την μαθηματική έννοια της ξαφνικής τοπολογικής αλλαγής»10.

Ulises Ali Mejias,Off the Network: Disrupting the Digital World, (Minneapolis: University of Minnesota Press, 2013). 10 Hakim Bey, TAZ: The Temporary Autonomous Zone, (Brooklyn: Autonomedia, 1991), σελ.132. 9

35




Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.