KARTA PËR PËRDORIM DEMOKRATIK TË VIDEO – VËZHGIMIT
16
¢ ဓ
Sistemet e video-vëzhgimit të qyteteve Evropiane janë duke dëshmuar evolucione cilësore dhe sasiore të cilat janë temë e ndryshimeve në kontekstin lokal dhe kombëtar, si dhe faktorëve politik, kulturor dhe social. Programi PBILD është një iniciativë e Qeverisë së Republikës së Serbisë me vlerë 9.000.000 $. Programi administrohet 3.5 vjet në dy rrethe në jug të Serbisë, Jabllanicë dhe Pçinjë. Në përpjekjet e përbashkëta të bëra nga Ekipi i Kombeve të Bashkuara në Serbi në mbështetje të Qeverisë së Serbisë për arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Mijëvjeçarit (OZHM) dhe ruajtjen e paqes në komunitetet ndëretnike, Programi UN-HABITAT-it „Qytetet më të sigurta“, promovon një qasje të bazuar në pjesëmarrjen e komunitetit në zhvillimin dhe implementimin e aktiviteteve për të përmirësuar sigurinë, duke perforcuar kapacitetin e saj dhe mbështetjen e përpjekjeve të saj. Si pjesë e aktiviteteve të saj në lidhje me rrjetin e qyteteve dhe komunave, si dhe për të ndarë praktikat e mira, „Qytetet më të sigurta“ vazhdoi partneritetin afatgjatë me Forumin evropian për Siguri Urbane EFUS, për të promovuar, kryesisht në jug të Serbisë, sidomos në komunat të cilat kanë bere instalimin e sistemeve për mbikqyrje video në vende publike. Karta u formulua nga EFUS, në projektin „Qytetarët, Qytetet dhe video survejimi“. Ky projekt, i cili përfshinë dhjetë qytete Evropiane dhe ekspertë të tjerë, ka për qëllim riafirmimin e pikave të konvergjencës të cilat ekzistojnë përkundër ndryshimeve. Këto pika të konvergjencës janë themeli i punës; në bazë të atyre mund të ndërtohen metoda dhe strategji për përdorim efektiv dhe të përshtatshëm të videovëzhgimit. Pika e parë është domosdoshmëria e përbashkët për të përfshirë garancione në zhvillimin dhe funksionimin e sistemeve të videovëzhgimit të cilat mbrojnë privatësinë dhe liritë themelore të qytetarëve. Kjo kërkesë është e garantuar me Nenin 8 të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore të Njeriut e cila thotë se se: 17
á šá€” ”“¤’–Œ£’ –Š ¤Ç Â?¥Ž”¤Ç Â?Ç¥ ÂĄÂŽÂŁÂ?Ž–¤“˜“š ÂŽ ”Ž¤Ç£ £Ç ¤“”ဳ£Š” Â?¥“¨Š¤Ž Â?Â’ÂŽ Â?ÂŠÂ˜Â“Â—Â”ÂŠÂĄÂŽá€‘ £’¤ÇÂ?“£Ç £Ç ¤“”ဳ£Š” Â?Â’ÂŽ Â–ÂœÂĄÂ˘ÂŽÂŁÂ?œšÂ?ÂŽÂšÂŒĂ‡ÂŁ £Ç ¤“”ဳ£Š”န á şá€” Œ– Â?Œ’Ž¤ ¤Ç –Ž¤Ç šÂ?Ç¥’¢”Ž š‘Š ÂŠÂŚÂ¤ÂœÂĄÂ“Â¤ÂŽÂ¤ÂŽÂ¤ Â?Œ‹—“–Ž šÇ ÂŚÂŁÂ’Â¤Â˘Â“Â˜Â“Âš ÂŽ –Ç£Š” ¤Ç Â?¥Ž”¤Ž Â?Ç¥ŠŽÀ £“À Ç£’¤Ç šÇ Â?Ç¥žŒ¤’”Ž ˜Ž —“‘”“š Â?Â’ÂŽ Ç£’¤Ç ÂŽ Â?ÂœÂ˜ÂœÂŁÂ?ÂœÂŁÂ’Â˜ÂŽ šÇ š”Ç ÂŁÂ’ÂœÂ&#x;Ç¥“ Â?ÂŽÂ˜ÂœÂ–ÂĄÂŠÂ¤Â“Â–ÂŽ šÇ “š¤Ž¥Ž£ ¤Ç £“‘§¥“£Ç Â–ÂœÂ˜Â‹Ă‡Â¤ÂŠÂĄÂŽá€‘ £“‘§¥“£Ç Â?Œ‹—“–Ž ÂœÂŁÂŽ Â˜Â“ÂĄĂ‡Â&#x;Žš“Ž£ Ž–œšœ˜“–Ž ¤Ç ¨ŽšÂ?“¤ထ Â?Ç¥ Â?Š¥ŠšÂ?Š—“˜“š ÂŽ ¤¢Š¯“¥Š¨Ž ŠÂ?Âœ Â–ÂĄÂ“Â˜Â“Â¤á€‘ Â?Ç¥ Â˜Â‹ÂĄÂœÂ”Â¤Â”ÂŽÂš ÂŽ £’ÇšÂ?Ž¤“¤ ÂœÂŁÂŽ Â˜ÂœÂĄÂŠÂ—Â“Â¤á€‘ ÂœÂŁÂŽ Â?Ç¥ Â˜Â‹ÂĄÂœÂ”Â¤Â”ÂŽÂš ÂŽ ¤Ç Â?¥Ž”¤Š¨Ž Â?Â’ÂŽ —“¥“¨Ž ¤Ç ¤Ç ¤”Ž¥Ç¨Žန
Ă‡Â—Â—Â“Â˜Â“ “ –Ç£Š” Š¥¼Ž Ç£’¤Ç Â&#x;Ç ¤“ ÂŁÂ“Â‘Â§ÂĄÂœÂ”Ă‡  Â¼Ž¤Š¥Ç¨Ž Â‘ÂŠÂĄÂŠÂšÂŒÂ“ÂœÂšÂŽ šÇ —“Â?’”Ž ˜Ž Â?Ç¥Â?ÂœÂĄÂ“Â˜Â“Âš ÂŽ Â?Š£“ Â&#x;Ç Â–Ă‡Â¤Âœ ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜ÂŽ -
ndikojnĂŤ nĂŤ shprehjen e lirive individuale nĂŤ zonĂŤn nĂŤn vĂŤzhgim;
-
zhvillohen nĂŤ mĂŤnyrĂŤ e cila tejkalon qĂŤllimin e tyre origjinal, pĂŤrmes zhvillimeve tĂŤ vazhdueshme dhe tĂŤ shpejta teknologjike qĂŤ karakterizojnĂŤ kĂŤtĂŤ fushĂŤ tĂŤ aktivitetit;
-
kanĂŤ potencial tĂŤ gjenerojnĂŤ shqetĂŤsime dhe debat midis qytetarĂŤve;
VĂŤnja e qytetarit nĂŤ qendĂŤr tĂŤ gjykimeve tĂŤ qytetit nĂŤ lidhje me vido-sistemet e vĂŤzhgimi ka qenĂŤ drita udhĂŤheqĂŤse e projektit ‘QytetarĂŤt, qytetet dhe video-vĂŤzhgimi’. KĂŤtij qĂŤllimi i shtohet respekti dhe mbrojtja e sĂŤ drejtĂŤs sĂŤ qytetarĂŤve pĂŤr privatĂŤsi nĂŤ hapisra publike. Pika e dytĂŤ e konvergjencĂŤs ĂŤshtĂŤ kĂŤrkesa pĂŤr tĂŤ interpretuar qĂŤllimin e angazhimit tĂŤ qytetarĂŤve nĂŤ praktikĂŤ. PĂŤrmes njĂŤ grupi tĂŤ rregullave tĂŤ vetĂŤ-imponuara, ky ĂŤshtĂŤ njĂŤ angazhim pĂŤr tĂŤ cilin nĂŤnshkruesit e saj zotojnĂŤ vetĂŤn. KĂŤto parime themelore janĂŤ pĂŤrcaktuar sĂŤ bashku me masat konkrete pĂŤr tĂŤ siguruar qĂŤ kĂŤto parime tĂŤ njĂŤjta respektohen. NĂŤ kĂŤtĂŤ mĂŤnyrĂŤ, Karta bĂŤhet mĂŤ shumĂŤ se njĂŤ deklaratĂŤ abstrakte dhe ĂŤshtĂŤ nĂŤ realitet njĂŤ dokument pune praktik. 18
Disa rekomandime, tĂŤ pĂŤrfshira nĂŤ kĂŤtĂŤ KartĂŤ, paraqesin shprehjen e disa parimeve. KĂŤto rekomandime janĂŤ pĂŤrmbledhur si katĂŤr ‘mjetet metodologjike “tĂŤ identifikuara nga partnerĂŤt nĂŤ kĂŤtĂŤ projekt. KatĂŤr mjetet e tilla janĂŤ: 1. NdĂŤrmarrja e kontrolleve paraprake pĂŤr tĂŤ pĂŤrcaktuar objektivisht nevojat lokale. KĂŤto kontrolle duhet tĂŤ lejojnĂŤ edhe vlerĂŤsimin e zbatueshmĂŤrisĂŤ sĂŤ projektit tĂŤ video-vĂŤzhgimit nĂŤ njĂŤ zonĂŤ tĂŤ caktuar. MĂŤ sĂŤ miri, ky kontroll duhet tĂŤ kryhet nga njĂŤ organ i jashtĂŤm. 2. VlerĂŤsimet periodike shĂŤrbejnĂŤ si ndihmĂŤ pĂŤr vendim marrje dhe pĂŤr tĂŤ lejuar forcim ose rivendosje tĂŤ sistemit tĂŤ videovĂŤzhgimit; 3. Trajnimi i operatorĂŤve. OperatorĂŤt janĂŤ çelĂŤsi-gur i sistemit tĂŤ video- vĂŤzhgimit. Nga ata, nĂŤ masĂŤ tĂŤ madhe, varet funksionimi i shĂŤndoshĂŤ i sistemit. Trajnimi i tyre duhet tĂŤ pĂŤrfshijĂŤ parimet themelore tĂŤ kĂŤsaj karte, por po ashtu edhe rekomandimet pĂŤr vĂŤnjen e sistemit nĂŤ funksion. Objektivat e sistemit duhet po ashtu tĂŤ formojnĂŤ njĂŤ pjesĂŤ tĂŤ trajnimit tĂŤ tyre. Trajnimi siguron cilĂŤsinĂŤ; 4. Autoriteti kontrollues duhet tĂŤ garantojĂŤ respektimin e parimeve tĂŤ KartĂŤs. Krijimi i njĂŤ strukture tĂŤ tillĂŤ lokale do tĂŤ mund tĂŤ vihet nĂŤ lĂŤvizje ose me anĂŤ tĂŤ ligjit kombĂŤtar ose si rezultat i iniciativĂŤs lokale. Ky autoritet duhet tĂŤ jetĂŤ krejtĂŤsisht i pavarur.
7 7 Kjo KartĂŤ menaxhon projektimin, operacionin dhe zhvillimin e mĂŤtejshĂŤm tĂŤ sistemeve tĂŤ video-vĂŤzhgimit, pra tĂŤ atyre tĂŤ operuara nga autoritetet publike, qofshin ato kombĂŤtare, rajonale apo lokale. MegjithatĂŤ, rregullat e pĂŤrcaktuara nĂŤ KartĂŤ duhet gjithashtu tĂŤ aplikohen edhe pĂŤr video sistemet e vĂŤzhgimit publik, sidomos kur pĂŤrdorimi i tyre dhe tĂŤ dhĂŤnat mund ti vihen nĂŤ dispozicion autoriteteve publike.
19
ShtatĂŤ parime janĂŤ pĂŤrshkruar. KĂŤto parime janĂŤ komplementare dhe kĂŤshtu nuk duhet tĂŤ konsiderohen si reciprokisht pĂŤrjashtuese. Ato janĂŤ tĂŤ vetĂŤ-konfirmuara nĂŤ rĂŤndĂŤsinĂŤ e dhe vazhdimĂŤsinĂŤ e tyre.
ဖ
7 7 7
ÂĄÂœÂ”ÂŽÂ–Â¤Â“Â˜Â“ Â?Â’ÂŽ ÂŻÂ’Â¨Â“Â—Â—Â“Â˜Â“ “ ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜ÂŽÂ¨ÂŽ ¤Ç ¨“Â?ÂŽÂœ ှ Â¨Ă‡ÂŻÂ’Â‘Â“Â˜Â“Â¤ Â˜ÂŚÂšÂ? ¤Ç šÂ?Ç¥™“¥¢Ž¤ Â¨ÂŽÂ¤Ă‡Â˜ šÇ Â?Ç¥žŒ¤’”Ž ˜Ž —“‘”Ž¤ Â?Â’ÂŽ ÂĄÂ˘ÂŽÂ‘Â§Â—Â—ÂœÂĄÂŽÂ¤ Ž–¯“£¤§Ž£Žန Respektimi dhe pĂŤrputhja me ligjet Evropiane, kombĂŤtare, rajonale dhe lokale. Sistemi i video – vĂŤzhgimit mund poashtu tĂŤ zhvillohet vetĂŤm nĂŤ pĂŤrputhje me normat nĂŤ lidhje me mbrojtjen e tĂŤ tĂŤ dhĂŤnave, monitorimin e komunikimit dhe bisedave, ndĂŤrhyrjen e paligjshme nĂŤ privatĂŤsi, mbrojtjen e dinjitetit, imazhit, shtĂŤpisĂŤ dhe vendeve tjera. Normat nĂŤ lidhje me mbrojtjen e punĂŤtorĂŤve duhet gjithashtu tĂŤ merret parasysh.
Â“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜ÂŽÂ¤ ÂŽ ¨“Â?ÂŽÂœá€–Â¨Ă‡ÂŻÂ’Â‘Â“Â˜Â“Â¤ Â?Œ’Ž¤ ¤Ç ÂŻÂ’Â¨Â“Â—Â—ÂœÂ’ÂŽÂš šÇ Â?Ç¥žŒ¤’”Ž ˜Žဓ a: 1. Tekstet e mĂŤdha Evropiane dhe ndĂŤrkombĂŤtare: -
KonventĂŤn pĂŤr Mbrojtjen e tĂŤ tĂŤ Drejtave tĂŤ Njeriut dhe Lirive Themelore (CEDH) tĂŤ KĂŤshillit tĂŤ EvropĂŤs - 1950;
-
KonventĂŤn e KĂŤshillit tĂŤ EvropĂŤs pĂŤr Mbrojtjen e IndividĂŤve nĂŤ lidhje me PĂŤrpunimin Automatik tĂŤ tĂŤ DhĂŤnave Personale - 1981;
-
KartĂŤn e tĂŤ tĂŤ Drejtave Themelore tĂŤ Bashkimit Evropian;
-
DirektivĂŤn 95/46/CE tĂŤ Parlamentit Europian dhe KĂŤshillit tĂŤ 24 tetorit 1995 lidhur me mbrojtjen e personave nĂŤ lidhje me trajtimin e tĂŤ dhĂŤnave personale dhe qarkullimin e lirĂŤ tĂŤ kĂŤtyre tĂŤ dhĂŤnave; 2. Vendimet kombĂŤtare dhe vendore nĂŤ lidhje me operimin e video-sistemeve tĂŤ vĂŤzhgimit dhe mbrojtjen e tĂŤ dhĂŤnave personale
20
Të vlerësohet nëse instalimi i sistemit CCTV është i përshtatshëm për ti arritur objektivat për të cilat Kushtetuta lejon një kufizim të të drejtave themelore. Në lidhje me zhvillimin teknologjik dhe në rast të mungesës së gjykimit ligjor për ndonjë çështje të veçantë, vënja në veprim e një sistemi të video-vëzhgimit duhet të jetë në përputhje me parimet e përcaktuara nga karta aktuale. 3. Jursiprudence, konsultimi i vendimeve të mëparshme.
ဖ 7 7
£¤ £ £¤ ¤ ¤Ç ¨ ဖ¨Ç¯ ¤ ¦ ¤ ¤Ç ¤Ç ¦£¤ Ŋ ¦ ¡ Vendimi për të instaluar një sistem duhet të bazohet në domosdoshmëri. Domosdoshmëria mund të cilësohet si balancim adekuat i rrethanave dhe nevojave, nga njëra anë, dhe, nga ana tjetër, si përgjigje e duhur, në rast kur nevojitet përdorimi i video-vëzhgimit. Duhet bazuar në nevoja dhe rrethana që bëjnë vendimin të konsiderohet i saktë dhe veprimin të nevojshëm. Parimi i domosdoshmërisë kërkon një demonstrim të qartë të arsyetimit i cili qëndron pas veprimit, duke e justifikuar atë. Nga parimi i domosdoshmërisë varet vendimi për të instaluar një sistem video-vëzhgimi. Domosdoshmëria mund të konsiderohet normative, pasi bënë veprimet e domosdoshme, në kuptimin që nuk ka asnjë masë tjetër që mund të arrijë qëllimin e njëjtë në mënyrë efektive.
¯ £¤ Ç ¤¢ ¤ Ç¡ Ç¡Ç£ ¤Ç Ǥ ¡ ¤Ç ¨ Ç£ဓ Rethanat
Nevoja
Përgjigja Lidhja midis rrethanave dhe nevojës kërkon përgjigje.
21
ဳ ဖ
Identifikimi i saktÍ i sigurisÍ dhe problemeve tÍ parandalimit tÍ krimit tÍ pranishÍme nÍ njÍ zonÍ tÍ caktuar nÍpÍrmjet njÍ kontrolli tÍ çÍshtjeve qÍ duhet trajtuar. Vendosja e njÍ game tÍ burimeve lokale tÍ disponueshme dhe tÍ sistemeve ekzistuese tÍ aftÍ pÍr t’iu pÍrgjigjur problemeve tÍ paraqitura nga ana e kontrollit;
ဖ TÍ theksohen nevojat e ekspozuar nga kontrolli dhe analiza e kushteve lokale. Nevojat duhen tÍ jenÍ sa mÍ tÍ sakÍta pasi qÍ ato formojnÍ bazÍn e objektivave tÍ projektit; Konsideroni mundÍsitÍ mÍ pak ndÍrhyrÍse pÍr t’iu pÍrgjigjur problemeve tÍ adresuara;
ÂœÂšÂŁÂ“Â?ÂŽÂĄÂœÂšÂ“ Â˜ÂŚÂšÂ?Ç£“¤Ç Â˜Ă‡ Â?Š– šÂ?Ç¥’¢ǣŽ Â?Ç¥ ¤ဠ“Œ Â?Ç¥‘”“‘”Œ¥ Â?ÂĄÂœÂ‹Â—ÂŽÂ˜ÂŽÂ¨ÂŽ ¤Ç ŠÂ?¥Ž£ŒŠ¥Šဒ Ciljevi sistema moraju biti definisani, ukljuÄ?ujući identifikaciju oÄ?ekivanih pogodnosti sistema i Ĺželjenih ishoda. Ovi ciljevi moraju biti pretoÄ?ene u operativne metode. Na primer, potrebno je navesti funkcionalne implikacije sistema za video nadzor Ä?iji je cilj spreÄ?avanje kriminala. Ustanoviti kakva vrsta sistema bi realno mogla da omogući gradu da postigne svoje ciljeve. Ovaj sistem treba da bude postavljen na odgovarajući naÄ?in kako bi efikasno zadovoljio utvrÄ‘ene potrebe; Video-nadzor treba da bude upotrebljen samo onda kada su se druge, manje invazivne dostupne mere pokazale nedovoljnim ili neprimenjivim (nakon razmotrene procene) ili kada problem
22
koji treba reĹĄiti prevazilazi postojeće mere. U svakom sluÄ?aju, video nadzor mora biti deo koordinisanog odgovora na utvrÄ‘ene probleme. Dozvoliti mogućnost povlaÄ?enja. Gradovi bi trebalo da budu u stanju da na osnovu procene donesu odluku da video-nadzor viĹĄe nije potreban ili da bi kamere mogle, na osnovu analize, da budu relocirane;
ဖ
ÂĄÂœÂ”ÂŽÂ–Â¤Â“Â˜Â“á€‘ Â“ÂšÂŁÂ¤ÂŠÂ—Â“Â˜Â“á€‘ ÂœÂ?ÂŽÂĄÂ“Â˜Â“ Â?Â’ÂŽ ÂŻÂ’Â¨Â“Â—Â—Â“Â˜Â“ “ ¨“Â?ÂŽÂœ ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜ÂŽÂ¨ÂŽ ¤Ç Â¨Ă‡ÂŻÂ’Â‘Â“Â˜Â“Â¤ Â?Œ’Ž¤ ¤Ç ÂĄÂŽÂŁÂ?ÂŽÂ–Â¤ÂœÂ”Ă‡ Â˜ÂŠÂŁĂ‡Âš ÂŽ £’ÇšÂ?ÂœÂŁÂ’Ă‡ Â?Â’ÂŽ ¤Ç Â?Ă‡ÂĄÂŁÂ’Â¤ÂŠÂ¤ÂŁÂ’Â˜ÂŽ Vendosja e sistemit tĂŤ video-vĂŤzhgimit duhet tĂŤ jetĂŤ e pĂŤrshtatshĂŤme dhe nĂŤ proporcion me problemin qĂŤ duhet adresuar. KĂŤrkimi pĂŤr proporcionalitet ĂŤshtĂŤ mbi tĂŤ gjitha kĂŤrkimi pĂŤr pĂŤrshtatshmĂŤrinĂŤ nĂŤ mes tĂŤ objektivave tĂŤ arritura dhe mjeteve pĂŤr arritjen e tyre. Parimi i proporcionalitetit prandaj ĂŤshtĂŤ qartĂŤ çÍshtje e balancit. Ky balanc kĂŤrkon qĂŤ video-vĂŤzhgimi tĂŤ mos jetĂŤ vetĂŤm siguria dhe pĂŤrgjigja ndaj parandalimit tĂŤ krimit tĂŤ zhvilluar nĂŤ njĂŤ vend.
Proporcionaliteti duhet tÍ vlerÍsohet nÍ çdo fazÍ dhe nÍ lidhje me çdo metodÍ tÍ trajtimit tÍ tÍ dhÍnave, sidomos kur duhet pÍrcaktuar: numrin dhe shtrirjen e vizionit tÍ kamerave, si dhe aftÍsitÍ e tyre teknike -
23
Aspektet teknike dhe njerÍzore tÍ instalimit duhet tÍ pÍrshtaten nÍ mÍnyrÍ rigoroze me nevojat. Prandaj ÍshtÍ e nevojshme qÍ tÍ pÍrdoret teknologjia qÍ i pÍrgjigjet objektivave tÍ pÍrcaktuara, pa shkuar mÍ tej. PÍrdorimi i sistemit tÍ video-vÍzhgimit prandaj duhet tÍ jetÍ i mbyllur si nÍ aspektin e kohÍs ashtu edhe tÍ hapÍsirÍs: nÍ njÍ territor tÍ caktuar nÍ njÍ moment tÍ caktuar pÍr t’iu pÍrgjigjur njÍ nevoje tÍ identifikuar nÍ mÍnyrÍ
-
të qartë. Përcaktimi i çfarëdo funksioni të ri përbënë një rrethanë të re për projektin, prandaj edhe kërkon një përsëritje të analizave të kryera që në fillim të projektit; Instalimi teknik duhet të përfshijë sistemin e fshehjes së zonave private, përmes teknologjisë së maskimit dinamik, pasi që hapësira publike nën sistem të vëzhgimit nuk mund të ketë “efekt anësor” të vëzhgimit të hapësirave private. Pozicionimi dhe këndvështrimi i kamerave, si dhe lloji i tyre (fikse apo mobile) gjithashtu duhet ti përshtaten kërkesave; Mbrojtja e të dhënave
Imazhet e regjistruara me anë të video-vëzhgimit përbëjnë të dhëna personale dhe si të tilla duhet të vijnë nën nivelin e njëjtë të mbrojtjes siç është aplikuar në të gjitha format e tjera të të dhënave personale. Kjo do të thotë se rregullat rigoroze duhet të respektohen, duke përfshirë regjistrimin, ruajtjen, zbulimin dhe asgjësimin përfundimtar të imazheve të tilla. Është e rëndësishme të sigurohet që objektivat janë në përputhje me: -
-
Vendimin për ruajtjen apo mos ruajtjen e imazheve, pra për të krijuar apo mos krijuar të dhëna personale; Periudhën për të cilën të dhënat duhet të ruhen, e cila duhet të jetë gjithmonë e përkohshme. Periudha e ruajtjes të të dhënave duhet të kufizohet me aq sa është e domosdoshme, siç është përshkruar dhe përcaktuar me sistem; Mbrojtja fizike dhe teknike e të dhënave
Definimi i protokolleve që qeverisin qasjen dhe transmetimin e imazheve. Është e rëndësishme në këto protokolle të përfshihet “ Privatësisa “ me metodë të projektimit, e cila inkurajon mbrojtjen e të dhënave personale të konsiderohet në fazat e hershme të projektimit të sistemit. Video-vëzhgimi duhet të arrijë balancin dhe të marrë vendin e saj brenda sigurisë së integruar publike dhe strategjisë për parandalimin e krimit. Video-vëzhgimi është vetëm një mjet brenda politikës së gjerë globale të sigurisë dhe përdorimi i saj duhet të jetë në përputhje me përgjigjet e tjera. Në këtë mënyrë ajo do të aplikohet në mënyrë më efikase. 24
ှ 7 0Â?Âœ ÂŠÂŚÂ¤ÂœÂĄÂ“Â¤ÂŽÂ¤ “ Œ“—“ ¨ŽšÂ?ÂœÂŁ ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜ ¨“Â?ÂŽÂœá€–Â¨Ă‡ÂŻÂ’Â‘Â“Â˜Â“ Â?Œ’Ž¤ ¤Ç –Ž¤Ç š”Ç Â?ÂœÂ—Â“Â¤Â“Â–Ă‡ ¤Ç Â&#x;Š¥¼Ç Â?Â’ÂŽ Â–ÂœÂ’ÂŽÂĄÂŽÂšÂ¤ÂŽ šÇ —“Â?’”Ž ˜Ž Â?Â§ÂšÂ–ÂŁÂ“ÂœÂšÂ“Â˜Â“Âš ÂŽ ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜Â“Â¤ ¤Ç ¤Ž¢Ž Nocioni i transparencĂŤs ĂŤshtĂŤ i lidhur ngushtĂŤ me komunikimin. Transparenca mund tĂŤ pĂŤrkufizohet si shikim nga jashtĂŤ. Ky parim nĂŤ mĂŤnyrĂŤ tĂŤ konsiderueshme ĂŤshtĂŤ i bazuar nĂŤ informacionin e vĂŤnĂŤ nĂŤ dispozicion. Ky parim ĂŤshtĂŤ thelbĂŤsor, dhe nĂŤse videovĂŤzhgimi konsiderohet si teknologji qĂŤ kufizon liritĂŤ, atĂŤherĂŤ ai duhet tĂŤ shoqĂŤrohet me informacione tĂŤ plota publike. TĂŤ gjitha informatat e shfaqura rreth sistemit, duke respektuar legjislacionin nĂŤ fuqi, duhet tĂŤ jenĂŤ nĂŤ pĂŤrputhje me kĂŤtĂŤ parim tĂŤ transparencĂŤs.
Autoriteti i cili instalon kamerat pĂŤr video-vĂŤzhgim duhet ti ofrojĂŤ qytetarĂŤve informacione tĂŤ qarta pĂŤr: -
-
25
Projektin pĂŤr tĂŤ instaluar sistem video-vĂŤzhgimi Objektivat e sistemit; Kostot e sistemit; Zonat e vĂŤzhguara. NĂŤ mĂŤnyrĂŤ qĂŤ tĂŤ arrihet kjo, ĂŤshtĂŤ e nevojshme qĂŤ tĂŤ pĂŤrdorin shenja tĂŤ dukshme, me simbole; Identitetin, funksionin dhe kontaktet e atyre qĂŤ mund tĂŤ kontaktohet pĂŤr mĂŤ shumĂŤ informacione. Ky informacion duhet tĂŤ paraqitet nĂŤ shenjĂŤn e vendosur nĂŤ zonat e vĂŤzhguara; Masat specifike tĂŤ vendosura pĂŤr tĂŤ mbrojtur imazhet e regjistruara. Qasja nĂŤ tĂŤ dhĂŤnat e krijuara nga sistemi i video-vĂŤzhgimit duhet tĂŤ kufizohet nĂŤpĂŤrmjet fjalĂŤkalimit mbrojtĂŤs. KĂŤto tĂŤ dhĂŤna duhet tĂŤ pĂŤrdoren vetĂŤm pĂŤr qĂŤllimet e pĂŤrcaktuara, nga persona tĂŤ autorizuar dhe tĂŤ ruhen vetĂŤm pĂŤr kohĂŤn e nevojshme. PĂŤrdorimi i kĂŤtyre imazheve duhet tĂŤ regjistrohet nĂŤ regjistĂŤr i cili azhurohet; Autoritetet tĂŤ cilat mund tĂŤ pĂŤrdorin imazhet e regjistruara;
-
te drejtat e tyre lidhur me imazhet e tyre personale:
E drejta pĂŤr tĂŤ hyrĂŤ nĂŤ imazhin e dikujt, pa paragjykuar tĂŤ drejtat e tjetrit. Kjo e drejtĂŤ mund tĂŤ refuzohet nĂŤ rast tĂŤ procesit gjyqĂŤsor ose kur ĂŤshtĂŤ lidhur me rreziqet ndaj sigurisĂŤ kombĂŤtare ose mbrojtjes; E drejta pĂŤr tĂŤ konfirmuar fshirjen e imazheve personale tĂŤ dikujt pasi qĂŤ afati pĂŤr fshirje ĂŤshtĂŤ arritur;
šÂ?ÂœÂĄÂ™ÂŠÂŒÂ“ÂœÂšÂŽÂ¤ ÂŽ Â?Ç¥™ŽšÂ?Œ¥Š Â˜Ă‡ —Š¥¼Ç Â?Œ’Ž¤ ¤Ç ÂŁÂ“Â‘Â§ÂĄÂœÂ’ÂŽÂš šÇ Â˜Ă‡ÂšÂ¢Ç ¤Ç –ŒÂ?Â¤Â§ÂŽÂŁÂ’Â˜ÂŽá€‘ Â?Œ–Ž Â?Ç¥Â?ÂœÂĄÂ§ÂĄ ‘”Œ’Ç ¤Ç Â&#x;Š¥¼Ç Â?Â’ÂŽ —Ž’¤Ç£“£’¤ ¤Ç –ŒÂ?Â¤Â§ÂŽÂŁÂ’Â˜ÂŽá€” Autoriteti pĂŤrgjegjĂŤs pĂŤr sistemin duhet rregullisht tĂŤ informojĂŤ qytetarĂŤt pĂŤr rezultatet dhe arritjen e objektivave, nĂŤpĂŤrmjet mjeteve normale me tĂŤ cilat Autoriteti raporton mbi sigurinĂŤ e tij publike dhe strategjinĂŤ e krimit. Kjo qasje inkurajon definimin e qartĂŤ tĂŤ objektivave, dhe vlerĂŤsimin e vazhdueshĂŤm tĂŤ performancĂŤs kundrejt treguesve tĂŤ pĂŤrcaktuar mĂŤ parĂŤ; Nuk inkurajohet pĂŤrdorimi i kamerave tĂŤ rreme. Ky dezinformim ĂŤshtĂŤ pĂŤrgjegjĂŤs pĂŤr tĂŤ diskredituar sistemin dhe pĂŤr tĂŤ bĂŤrĂŤ drejtuesit e saj tĂŤ pĂŤrgjigjen;
ှ 7 7 7
Â?¥Ž”¤Š Â?Ç¥ Â˜Â‹Â“Â–Ă‡Â Â¢”Ž ¤Ç ÂŻÂœÂšÂŠÂ¨ÂŽ Â?Œ‹—“–Ž Ç£’¤Ç ¥Ž¯Ž¥ŠŒŠ¥ Â?Ç¥ ÂŠÂŚÂ¤ÂœÂĄÂ“Â¤ÂŽÂ¤ÂŽÂ¤ ÂŽ –ŒŊ¯ŒŠ¥Š ˜Ž –Œ”Â?Ž£န Ă‡Â¤Âœ ÂŠÂŚÂ¤ÂœÂĄÂ“Â¤ÂŽÂ¤ÂŽ ”ŠšÇ Â?Ç¥‘”Ž‘”Ç£Ž Â?Ç¥ ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜ÂŽÂ¤ ÂŽ “š£¤Š—ŒŠ¥Š šÇ ÂŽÂ˜Ă‡ÂĄ ¤Ç ¤Ž¢Žန Autoritetet pĂŤrgjegjĂŤse pĂŤr sisteme tĂŤ video – vĂŤzhgimit janĂŤ garantuesit e pĂŤrdorimit qĂŤ ĂŤshtĂŤ ligjore dhe respekton privatĂŤsinĂŤ dhe liritĂŤ themelore. Ata pĂŤr kĂŤtĂŤ arsye do tĂŤ jenĂŤ pĂŤrgjegjĂŤs pĂŤr çfarĂŤdo shkelje ose shkelje tĂŤ raportuara. Autoritetet administrative me kompetenca pĂŤr t’u marrĂŤ me kĂŤto probleme duhet tĂŤ identifikohen qartĂŤ. Video-sistemet e vĂŤzhgimit nĂŤ pronĂŤsi dhe qĂŤ operohen nga kompanitĂŤ private tĂŤ cilat mbulojnĂŤ fushat publike duhet tĂŤ veprojnĂŤ me tĂŤ njĂŤjtin standard si edhe sistemet e operuara nga autoritetet publike. 26
Komunikoni kontaktet e atyre qÍ janÍ pÍrgjegjÍs pÍr sistemin. Çdo shenjÍ qÍ tregon zonÍ tÍ vÍzhguar gjithashtu mund tÍ paraqes kÍtÍ informacion; Konfirmojeni detyrimin e menaxherÍve tÍ sistemit pÍr tÍ siguruar konfidencÍn. Ky detyrim mund tÍ sigurohet me njÍ kod tÍ brendshÍm ose kod tÍ drejtuar menaxherÍve tÍ sistemit. PÍrgjegjÍsia e tyre mund tÍ kundÍrshtohet nÍ rast tÍ shkeljeve tÍ kÍtij detyrimi; Angazhoni masat e pÍrshtatshme tÍ sigurisÍ pÍr tÍ mbrojtur qasjen nÍ dhomÍn e kontrollit tÍ sistemit dhe imazheve tÍ ruajtura. Masat teknike pÍr tÍ kontrolluar qasjen duhet tÍ vendosen; BÍni tÍ njohura mjetet pÍr ndjekjen gjyqÍsor tÍ abuzimeve tÍ dyshuara; Krijoni njÍ mekanizÍm tÍ pÍrshtatshÍm pÍr tÍ publikuar informacionet e kÍrkuar nga qytetarÍt nÍ mÍnyrÍ tÍ duhur pÍr tÍ kuptuar pÍrdorimin e video-vÍzhgimit.
ှ 7 7 ÂœÂšÂ¤Â˘ÂœÂ—Â—ÂŽÂ¤ Â?Â’ÂŽ Â˜ÂŠÂŁÂŠÂ¤ Â?Œ’Ž¤ ¤Ç ¨ŽšÂ?ÂœÂŁÂŽÂš Â?Ç¥ ¤Ç ¥§Š”¤§¥ Â?Â§ÂšÂ–ÂŁÂ“ÂœÂšÂ“Â˜Â“Âš Â–ÂœÂĄÂ˘ÂŽÂ–Â¤ ¤Ç ¨“Â?ÂŽÂœ ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜ÂŽÂ¨ÂŽ ¤Ç Â¨Ă‡ÂŻÂ’Â‘Â“Â˜Â“Â¤ Â?Ç¥™Ž£ š”Ç Â?ÂĄÂœÂŒÂŽÂŁÂ“ ¤Ç Â˜Â‹Â“Â–Ă‡Â Â¢”Ž£ £Ç Â?Š¨Š¥§¥ Nocioni i kontrollit presupozon definicionin e normave dhe standardeve tĂŤ pĂŤrcaktuara. Parimi i mbikĂŤqyrjes sĂŤ pavarur garanton zbatimin e vazhdueshĂŤm tĂŤ kĂŤtyre standardeve tĂŤ pĂŤrcaktuara nga Karta. Procesi i mbikĂŤqyrjes sĂŤ pavarur mund tĂŤ marrĂŤ forma tĂŤ shumta dhe tĂŤ aplikohet nĂŤ pika tĂŤ ndryshme nĂŤ zhvillimin e sistemeve. Shqyrtimi i pavarur mund tĂŤ kryhet nga njĂŤ individ i kualifikuar ose organ i veçantĂŤ, duke pĂŤrfshirĂŤ pjesĂŤmarrjen e qytetarĂŤve.
27
Rekomandohet qĂŤ autoriteti i pavarur tĂŤ siguroj, pas shqyrtimit, autorizimin pĂŤr tĂŤ instaluar sistemin pĂŤr video - vĂŤzhgim; Ky autoritet i pavarur duhet tĂŤ sigurojĂŤ qĂŤ instalimi dhe pĂŤrdorimi i sistemit ĂŤshtĂŤ nĂŤ pĂŤrputhje me rregullat dhe standardet e pĂŤrcaktuara..
ဖ 7 7 7 Œ’Ž¤ ‹Ç¥Ç Ă€Â˜ÂœÂŁ Â?Ç¥ ¤Ç “š–Œ¥Š”ŒŠ¥ Â?Ç¥Â?£’“¥”Žš ÂŽ  Â¼Ž¤Š¥Ç¨Ž šÇ Ă€Â?Âœ Â?Š¯Ç ¤Ç ”Ž¤Ç£ £Ç ÂŁÂ“ÂŁÂ¤ÂŽÂ˜Â“Â¤ ¤Ç ¨“Â?ÂŽÂœ ှ Â¨Ă‡ÂŻÂ’Â‘Â“Â˜Â“Â¤á€” Parimi i pjesĂŤmarrjes sĂŤ qytetarĂŤve pĂŤrbĂŤhet nga dhĂŤnia e zĂŤrit qytetarĂŤve, nĂŤpĂŤrmjet formave tĂŤ ndryshme tĂŤ konsultimit, pĂŤrfshirjes, reflektimit dhe vendim-marrjes sĂŤ pĂŤrbashkĂŤt. Çdo instalim i ri ose zgjerim i sistemeve ekzistuese duhet tĂŤ parashikojĂŤ pjesĂŤmarrjen aktive tĂŤ banorĂŤve tĂŤ zonĂŤs. Kudo qĂŤ tĂŤ jetĂŤ e mundur, grupe diskutimi apo forma tĂŤ tjera tĂŤ pjesĂŤmarrjes sĂŤ qytetarĂŤve duhet tĂŤ organizohen. PjesĂŤmarrja qytetare pĂŤrmirĂŤson shanset e suksesit.
MbÍshtetja e pjesÍmarrjes sÍ qytetarÍve nÍ identifikimin e nevojave nÍ kontekstin e auditimit paraprak, pÍr shembull pÍrmes studimeve tÍ viktimizimit; Nxitja e pÍrfshirjes sÍ qytetarÍve nÍ fillim tÍ instalimit tÍ kamerave kur bÍhet pÍrgjigja ndaj njÍ nevoje tÍ veçantÍ. Kjo mund tÍ marrÍ formÍn e auditimeve mjedisore vizuele; KÍrkimi i pranimit tÍ qytetarÍve tÍ projekteve tÍ sigurisÍ globale. Rekomandohet organizimi i takimeve tÍ informimit publik pÍr tÍ inkurajuar mbÍshtetjen e qytetarÍve pÍr sigurinÍ gjithÍpÍrfshirÍse publike tÍ pushtetit lokal dhe strategjinÍ e krimit;
28
Inkurajimi i përfshirjes së qytetarëve në kontrollin dhe vlerësimin e sistemit nëpërmjet pyetësorëve të kënaqësisë; Sistem i menaxhuar dhe formal për t’i dhënë qytetarëve mundësinë për të vizituar dhomën e kontrollit të sistemit të videovëzhgimit. Këto vizita duhet të jenë pa paralajmërim. Refuzimi për të lejuar qasje duhet të dokumentohet dhe shpjegohet (dmth operacioni konfidencial i sigurisë) Të drejtat e palëve të treta nuk duhet të rrezikohen nga kjo mundësi; Përforcimi i angazhimit të autoriteteve lokale për të ngritur një sistem që lejon përfshirjen e rregullt të qytetarëve. Krijimi i një kontrolli lokal dhe strukturës mbikëqyrëse duhet të përfshijë pjesëmarrjen aktive të qytetarëve në jetën e sistemit dhe zhvillimin
7 Qytetet që kanë nënshkruar këtë Kartë do të bëjë çdo përpjekje për të siguruar zbatimin e saj dhe shpërndarjen e parimeve të saj në kontekstet e tyre lokale apo kombëtare. Ata angazhohen për shkëmbime të vazhdueshme në lidhje me zhvillimet në këtë fushë si dhe zhvillimet teknologjike. Qytetet synojnë etiketë Evropiane dhe certifikim. Ata mbështesin idenë e krijimit të një gjuhe të përbashkët të videovëzhgimit për qytetarët Evropianë që do të përkthehet në krijimin e një shenje Evropiane për të treguar zona të vëzhguara.
29
www.cctvharter.eu
www.efus.eu 30