Hamaiketakoa zakarrontzira! Norberaren gorputzaren onarpen ezak pertsona abailtzen du; txiki txikitatik esan eta entzun izan
dut,
emakume
gisa
sozializatua
izan
naizen
momentutik:
“argala,
abegikorra,
konplazientea, polita izan behar duzu”. Honen kostua ikaragarria da, larreko, kaleko, ikastetxeko, jolastokiko hesiak irekita dituzun arren, lotuta baitzaude arantzen arten. Halaxe sentitzen nintzen ni hamabi, hamahiru urte nituela; nire etxeko ispiluen eta komuneko zuloaren aurrean, buru makur. Institutuko 1.mailan nenbilen, Leitza herri txikia izanik, herriko gaztetxo guztiak institutu berean ikasten genuen, 40 bat ginen orotara. Eskolaz kanpoko jarduerara nindoan, areto futbolean jolastera, herriko eskola ingurura eta bertan lagun koadrila bat zegoen, artean, nik gustuko nuen mutila. Eta hizketaldi osoa gogoan ez dudan arren, esaldi bat ez zait sekula ahaztuko, mutil hark zera esan zidan: “Saioa, aurpegiz polita zara, baina, gizena zaude!”. Esaldi hark min egin zidan, baina, ez zidan minik eman izan aurretik ez banintz gutxietsia sentitu “gizonen” kirol batean, pilotan, aritzegatik; gorputzez sendoa izanik iseka egin ez balidate, arropa dendetara joan eta 44 tailadun galtzarik aurkitu ezinik ibili ez banintza, eskolan jasotzen genituen eduki sexisten aurrean altxatu eta ikasle gizon eta neska askok beti ez balidate histerikotzat jo: “Saio, baño ez hartu hola”; edota herrian “tradizioaren” izenean egiten diren emakumeoi gutxiesteko erritoak, ekintzak ez banitu ikusi. Hala, institutuko bidean, etxe behean zegoen zaborrontzian hamaiketakoa botatzen hasi nintzen; etxera joan eta gose ez nintzela esaten, edota jan eta edaten nuena bortxaz botatzen. Pertsona indartsua izan naiz beti, etxean amak holaxe hezi gaitu ahizpa eta bioi, “protestona” deitu izan didate eta egia da,
nahi nuena lortzeko lana egin izan dut beti. Alaia, besteei
laguntza emateko prestutasuna izan dut beti, baita orduan ere, baina bada adin bat zeinetan, zure barne indarra, grinaren eta kanpotik datorkizun presio sozial, pertsonalen arteko talka gertatzen den zure barnean, eta nik inguruak asko maite ninduten arren, etxean asko hitz egiten genuen arren, urte zailak bizi izan nituen; eta kanpokoak: mamuek eta hitzek irabazi zidaten partida hura. Emakume asko eta askori irabazi dioten bezala, baina bizitza partida bat eta bakarra ez delako, nik irabazi nuen hurrena; etxekoen, lagunen, irakasleen, psikologoaren eta nire barneko indarraren laguntzaz; eta orduz geroztik nik irabazi ditut denak, nahiz eta batzuetan ederki kostatu zaidan. Urtetan, sozializazio prozesuaren bitartez, herrian zein ikastetxean irakatsi zidaten guztia (nolakoa izan behar duzu, mutilak izan behar dituzula gustuko, patriarkatuan oinarritutako tradizioa gainbalioa ikaragarria izanik “beti hola izan da” lemapean ekimen oro onartzea, e.a.) birpentsatzea, deseraikitzea, eta barne-kanpo borrokan estuki lotzea ekarri zidan, bestelako Saioa bat eta bestelako herri bat erdieste aldera. SAIOA IRAOLA URKIOLA. Bilgune feministako kidea. 2013. Hik Hasi aldizkarian argitaratua.