વિનોદરચિત કર્ણમુગ્ધા સૈરન્ધ્રી — રાધેશ્યામ શર્મા

Mk{eûkk/økútÚkkð÷kufLk

rðLkkuËhr[ík fýo{wøÄk MkihLÄúe hkÄu~Þk{ þ{ko [MkihLÄúe («çktÄfkÔÞ) : ÷u¾f : rðLkkuË òuþe, «fkþf : «ðeý «fkþLk «k. r÷; ÷k¼ [uBçkMko,

BÞw fkuÃkkuo Mkk{u, Zuçkh hkuz, hksfkux, Ãk]. 170, 2018, ®f. Y. 275-00, ykðhý : fwþkøkú òuþe, yûkhktfLk : rðLkkuË òuþe.]

‘{khu {Lk frðíkk yu ¼k»kkLkku «Ãkt[ Au. fkuE yufkË þçË ykðeLku {Lku Íe÷u Au. nwt yuLke MkkÚku Ëkuhkô Awt Awt, õÞktf Vtxkô Awt.’ - rðLkkuË òuþe

Auf 1993{kt Mkt«ríkrcík økeíkfrð rðLkkuËu rLk¾k÷MkíkkÚke WÃkhkuõík yk{

÷¾u÷wt. n{ýkt 2018{kt ‘MkihLÄúe’Lkk yk÷u¾Lkfk¤u ¼k»kkLkku «Ãkt[ rðÄuÞf heríkyu yr¼Lkð ykÞk{Ãkqðof «fx Úkðk MkkÚku þçËf¤k fuðe Ëkuhu Au íku «-{kýðwt hMk«Ë çkLku. ykìMxÙur÷Þk{kt ÷¾kÞu÷wt yLku ‘†e’Lku yÃkoý ÚkÞu÷wt yk «çktÄfkÔÞ Mkkík Mkøko yLku ykuøkýÃk[kMk ¾tz{kt [kuÃkkE yLku Ëkunhk{kt «ríkçkØ Au, rLkçkØ Au. {nk¼khíkLkk rðhkxÃkðo{kt MkihLÄúeLkwt fÚkkLkf «rMkØ Au. yuLku ytzku¤e-yrík¢{e frðyu ‘‘ynª {q¤ fÚkkLku Mnus Ík÷e íkuLkkÚke Auzku Vkze LkkÏÞku Au, yux÷u fkuELku ÔÞkMkkuÂåAü {nk¼khíkÚke ynª fþwtf swËwt nkuðkLkku ¼kh ÷køku íkuðwt çkLku, Ãký ykÃký MknwLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkkt {nk¼khík, ÃkkuíkÃkkuíkkLkkt fwhwûkuºk yLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkkt ÞwØ nkuÞ Au. ynª yuðwt su ftE íku MkihLÄúeLkwt Au.’’ nfefíku, {nk¼khík {nkfkÔÞ fÚkkLke MkkÚku Auzku Vkze Lkk¾e, rLkS ‘r{Úk’ − (fkÕÃkrLkf fÚkk) MkihLÄúe MðYÃku h[e; yk÷u¾fu çkkuxe ÷eÄe Au. su{Lku ¼kh ÷køku íku{Lke fÚkk y÷øk, Lknªíkh {kuxu ¼køku ykÄkh {kLkðk «uhu.

WËqo¼k»ke fÚkkfkh {khk n{Lkk{e hkÄu~Þk{Lkk rnLËe økúLÚk {nk¼khíkLkk ÃkkLku «khB¼{kt ykðíkwt níkwt : ÔÞkMkfrÚkík økýÃkrík r÷r¾ík Mkf÷ MktMkkh RMk ¼khík {U ni, ¼hk Mkf÷ ðuËfk Mkkh...

«Míkwík MkihLÄúe rðLkkuËhr[ík Au íku ftEf ykðe Au : Mknw fkuE rLksíkkÚke rð¾qxk Ãkzu÷k Au. yktíkhçkkÌk çktLku ÔÞÂõíkíðLkku {u¤ Ãkkze Lk þfkÞ yLku Mk{kÄkLk fhðk Aíkkt çktLku Ãkezíkkt s hnu íkuðe ËÞLkeÞ rð¼er»kfkÚke Mknw fkuE økúMík Au íkuðk yfkxâ ðkMíkðLke ¼kUÞ Ãkh yk fkÔÞLkkt {tzký Au. ykt í khçkkÌk W¼Þ ÔÞÂõíkíðLkku f{u ¤ , ËÞLkeÞ rð¼er»kfkLkw t rLkYÃký

Ãkhçk  {u, 2019

73

ÂMfÍku£urLkÞkLke nË MkwÄe fkÔÞLkkrÞfkLku VkufMk{kt «Míkwík fhðkLke òuþeLke ®n{ík yk MkkrníÞ«fkhûkuºku Lkð«ËkLk økýkÞ. ykðe ‘ÂMÃ÷x’ rðåAuËf ÃkMkoLkkr÷xe MkihLÄúeLkk «ðíkoLk{kt zkurfÞwt fhíke Ëu¾kÞ yuLke {q¤ øktøkkuºke õÞkt Au ? yswoLkLkk [rhºk{kt Lkrn Ãký rLk:þtf fýo{wøÄ MkihLÄúeLkk {Lkku y™u {Lkkus¾tz{kt WÃk÷çÄ Au. ðeh fýo {U ð]Úkk WÚkkÃÞku, {íMÞðuÄLkku {rn{k MÚkkÃÞku MkqíkÃkwºkLku ÷ktALk ËeÄwt ÃkktzwÃkwºkLkwt økkihð feÄwt. (Ãk]. 31) *

{íMÞðuÄÚke ðtr[ík hkÏÞku, ®fíkw LkuºkÚke Lk¾rþ¾ [kÏÞku... økúnu M{hýLku ðûk Mk{eÃku ÄçkfkhkÚke íkhMk Lk AeÃku. (Ãk]. 63) nwt ytøkktøk íkhtrøkík MÃktrËík nwt WåA÷ yr¼÷k»kk {trzík nwt Lkrn ðMíkw fkuE rð¢ÞLke nwt fu𤠆e, nwt WLLkÞLke. (Ãk]. 55) ÃkktzwÃkwºkLkku {rn{k feÄku MkqíkÃkwºkLku íÞkøke ËeÄku. (Ãk]. 41)

WÃkhkuõík ÃktÂõíkyku{ktÚke ÃkMkkh Úkíkkt, [kh Ãkktzðku fu Ãkkt[{k Ãkktzð yswoLkLku ðhu÷e Mkíke ÿkiÃkËeLku frðyu fwþ¤ [kíkwÞoÚke y¤øke r[rºkík fhe fuð¤ fýo-{wøÄk MkihLÄúe; WÃkhkLík yuf «ýÞ-ÃkrhýÞkíkwh Mðíktºk †eLkk r[¥køk¼o{kt rzrsx÷ fì{uhk fíkkoyu íkkõÞku Au. ‘hne rð[khe ÔÞkfw¤ f]»ýk : íkeðú Mkíkkðu yíkwr÷ík ík]»ýk’... Ëwrníkk, ¼kÞko ¼røkLke suðk, fkhkðkMk h[kÞk fuðk ? ðûk, rLkíktçk, fLkffrxÞwõíkk, nwt fu𤠆e, fu{ Lk {wõíkk ? (Ãk]. 49)

yk yð÷kufLk{kt, ßÞkhu MkwøkúrÚkík fkÔÞLku s ÷ûk fne {kýðwt nkuÞ íÞkhu Ãkìh£uÍ Mk{k økã fhíkkt f]rík÷ûke yr¼øk{Úke fkÔÞÃktÂõíkyku xktfwt... økwÃíkðuþu Ãkktzðku rðhkxLkøkh{kt hÌkk. yux÷ku Mk{Þ ÿkiÃkËeyu MkihLÄúe íkhefu hkýe MkwËu»ýkLke ËkMke YÃku su Mkt-ðuËLkk ðuXe íÞkhu íkuLkku yn{T fuðe Vuý {Lkku{Lk {ktzu Au : nwt MkihLÄúe, fuð¤ ËkMke, ÃnuÞkuo Ãkrh[Þ, Ãký yk¼kMke...

74

Ãkhçk  {u, 2019

‘nwt Ãký †e, nwt MkwtËh ~Þk{k íkLðe Mkw¼øk, Mkwðûkk ðk{k; Lkk{-Xk{Úke Ãkh nwt Lkkhe, Ãkwhw»k{kºkLke nwt yrÄfkhe.’ (Ãk]. 25)

rð»kÞ÷ûke íkxMÚk ðýoLk{kt fíkko, MkwËu»ýk MkkÚku MkihLÄúeLkk yk®÷økLkLku ÷ìÂMçkÞLk r[ºkýLkku MÃkþo yÃkoíkk Mktfku[kÞk LkÚke. ð¤e MktðuËLkLkk [tËLk{kt ðuËLkkLkk MkÃkoLkku Mktfuík ½qtxe ykÃÞku Au : ‘çkuW Lkkh ð{¤kíke íkLk{kt, ¼ÞwO fþwt ytøkík rLks {Lk{kt, yuf MkwnkÞ {Äwh ÃkrhMkh{kt, yuf rÃkzkÞ Ãkze ®Ãksh{kt’ (Ãk]. 66)

Mkøko-4 ¾kíku, ‘yr¼÷k»kkLkku yï’ Ãk÷kýðkLke Ãk¤u rMkø{tz £kìRzLke yËk ÞkË ykðu yuðwt fÕÃkLkÞwõík «íkef ͤqtçÞwt Au : ‘yíkwr÷ík nu»kk «Mkhe ytøku, ïMkLk yíktºk ÚkÞkt ÷Þ ¼tøku; Lk{ýe yxf¤ h[e yLktøku, ÂMLkøÄr[¥k MkihLÄúe Mktøku.’ (Ãk]. 91)

yr¼÷k»kk-¼k»kk-Ãkrh¼k»kkLkk «kMkkLkw«kMk, ÷Þ÷eLk ÃktÂõíkçktÄLkkt WËknhýku ykðíkoLk Ãkk{íkkt nkuÞ íÞkhuÞ Úke{Lku yLkwðíkuo Au. Ëk.ík., ‘÷eÄe Mktfu÷e yr¼÷k»kk, «Úk{ «u{Lke ¼qtMke ¼k»kk’ (Ãk]. 50), ‘þfe Lknª Mk{S Ãkrh¼k»kk, Ãkze r[¥k ¼tøkwh yr¼÷k»kk’ (Ãk]. 97), ‘÷eÄe fqt[e yr¼÷k»kkLke, Qf÷e økqt[ku Ãkrh¼k»kkLke’ (Ãk]. 103). (‘rðïÚk’ þçË fíkkoLku øk{íkku nþu Ãký Ãkkuíku fkÔÞ- ÃkXLk fhðk{kt yÚkf Au.) Mksofu Mk{Þ, rLkÞrík, MÚkkLkLkk «¼kð-«rík¼kðLku Sðtík fhðk{kt fkÔÞíðLke ÃkrhÃkõð árü Mkk[ðe Au. Ëk.ík., ‘Mk{Þ fËe «íÞt[k {kÃku, fËe Lk[kðu {]Ëtøk ÚkkÃku; fkuüf Mk½¤kt ykzktyð¤kt, Ãkzu Lk ÃkkMkk fkuE Mkð¤k’ (Ãk]. 33), ‘Ãkktzðfw¤Lke ¼qtMke ÔÞkÏÞk, Míkhku Mk{ÞLkk [qtÚke LkkÏÞk’ (Ãk]. 109), - ‘fÞko Mk{ÞLkk ÷ehu÷ehk, Ãkzâk fk¤su fçkwoh [ehk’. (Ãk].

118) «÷tçk−«çktÄ fÚkLk{kt Ãký þwØ fkÔÞ ÍçkõÞktLkkt WËknhýku WÃkhxÃkfu Ãký «{kýkÞ : ‘ysðk¤wt Ãkzíkh íkhzkíkwt, ríkr{h÷kufLkwt Ãkkuík ðýkíkwt.’ (Ãk]. 34)

‘{÷Þs {wfwrhík W»ý ÃkÞkuÄh, yÄh fMkwtçk÷ AeÃk MknkuËh; ytøkuytøk ÷ÞkÂLðík Íhýwt, Mk½¤wt ÷køÞwt MkkuLk÷ðhýwt.’ (Ãk]. 68), ‘øk{u íkýkðwt Ÿzk s¤{kt,

Ãkhçk  {u, 2019

75

øk{u VMkkðwt yf¤ð{¤{kt; ͤn¤ Íkf¤ h{u f{¤{kt, ¾¤¾¤ ÚkkÞ Mkhkuðhík¤{kt.’ (Ãk]. 91). ‘fkÃku Lkrn ðkÞwLku fwnkzku, Ãkzu Lk s¤{kt fËe ríkhkzku, Lk¼ õÞkhuÞ Lk xufku {køku, Ãk]ÚðeLku ÃkÚÚkh þwt ðkøku ?’ (Ãk]. 150)

Mkøko-5{kt, MðÃLkh{ýk MkkÚkkuMkkÚk MðÃLk¼tøkLkku rðrLkÞkuøk f]ríkLke MktÞík Mkth[LkkLkku ytËks ykÃku Au. Mkøko-6, ‘Lkøkh ð[k¤ ½Mkzðe Lkkhe, {]íÞwËtz Ëuðku çknw ¼khe’ ÃktÂõík ðkMíkððkË yÃkurûkík ¾he Aíkkt {u÷kuzÙk{k rLkfxLke ÷køku, yuðe Lkrn ?

MkLLkkhe-þÂõíkfhýLkku Äò-[Zkðku «ËŠþík fÞko rðLkk Mksof rðLkkuË òuþeyu − ÿkiÃkËeLke «[r÷ík økkÚkkLku çkË÷u MkihLÄúeLkwt hMkÂMLkøÄ Aíkkt xÙìrsf rþÕÃk yûkhktrfík fhðk{kt MkV¤íkk «kÃík fhe − yuLkkt yr¼LktËLk. fkuELku Mkíke ÿkiÃkËeLkwt yð{qÕÞLk ÷køku íkku ‘«çktÄfkÔÞ’{ktLke yk ÃktÂõíkykuLkku WÃknkh, {Äwh Mk{kÃkLk fhkðþu : ‘Ãkhðþ fu yçk¤k Lkrn Lkkhe, nkuÞ MkðoLke yu yrÄfkhe; {Lkws{kºkLke yíkwr÷ík Äkºke, Ãkh{ Ãkrh»f]ík Lku þwr[økkºke’...

yuf rLk{tºký - ‘økux xw økuÄh’Lkwt rn{ktþe þu÷ík [‘økux xw økuÄh’ : Mkkøkh þkn, htøkîkh «fkþLk, y{ËkðkË, «. yk. 2018, Ãk]. 120, ®f. Y. 120]

nk, yk ðkíkkðhý y÷øk Au. Mkkð yÃkrhr[ík íkku Lk fnuðkÞ, Ãký swËwt ¾hwt.

MktçktÄku çkktÄðkLke, Mkk[ððkLke fu íkkuzðkLke heíkku ynª Lkku¾e Au, MktçktÄku çkkçkíku fr{x{uLxLke ÔÞkÏÞk ynª çkË÷kÞu÷e sýkÞ Au. ynª fþkLkku AkuA LkÚke, Mk{ksLke yk¤ÃktÃkk¤ LkÚke, yLku SðLk MkkÚku ðýkÞu÷e yøkrýík Mk{MÞkykuLkkuÞu fþku çkkus ðhíkkíkku LkÚke, yuLke nkshe s yk MÚk¤u LknªðíkT. ÞwðkLk høkku{kt ðnuíkk íkhðhkxLkku yk «íkkÃk nþu, fu ÃkAe Lkðe rËþkyku ¾ku÷ðkLkk WíMkknLkku. fuLÿ{kt íkku †e-Ãkwhw»k, ÷øLk, {¤ðwt−Aqxk Ãkzðwt ðøkuhu Mkhuhkþ ½xLkk¢{ Ëu¾kþu, Ãkhtíkw ¼k»kkr¼ÔÞÂõíkLke rðrþüíkk fkLku ð¤økþu. ykÄwrLkf WÃkfhýku, suLkk rðLkk ðíko{kLk ÃkuZeLku ¼køÞu s [k÷u, yu yk ðkíkkoyku{kt ðkhtðkh nkshe LkkUÄkðíkkt 76

Ãkhçk  {u, 2019