Exclusive 6 by Εκδοτική Βορείου Ελλάδος Α.Ε.

exclusive family Sunday

Sunday exclusive

family

•

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 Νο6

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 ● ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

η πρώτη φορά

μύθοι και πραγματικότητες για την πρώτη σεξουαλική επαφή

ενούρηση όταν τα παιδιά συνεχίζουν να «βρέχουν» τα κρεβάτια τους

φυσιολογικός τοκετός

όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Κέλλυ Κελεκίδου

πάνω απ’ όλα γλυκιά μανούλα!

[ on line εξάρτηση ]

game... over?

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΙΣ 3/4 ΜΕ ΤΟΝ «ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΜΕ 2,00 €

notos

www.notosgalleries.gr

www.notoshome.gr

editorial

οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος ( ; ) «Η πρώτη κραυγή του ανθρώπου είναι κλάμα. Από εκεί και πέρα οι άνθρωποι ή παραμένουν άνθρωποι και κλαίνε ή γίνονται τέρατα και κάνουν τους άλλους να κλαίνε»...

την Ιαπωνία και συγκεκριμένα στην Οκινάουα οι κερασιές ξεκινούν ν’ ανθίζουν από τον Ιανουάριο, ενώ σε Κιότο και Τόκιο η ανθοφορία τους ξεκινάει τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου. Τα άνθη κερασιάς ονομάζονται sakura στα ιαπωνικά και το πικνίκ κάτω από ανθισμένα δέντρα κερασιάς hanami. Το hanami αποτελεί μία από τις ισχυρές παραδόσεις των Ιαπώνων, ενώ πολλοί είναι οι τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο που ταξίδευουν τέτοια εποχή, για να θαυμάσουν αυτό το υπέροχο θέαμα... Σχεδόν όλα τα σχολεία και οι δημόσιες υπηρεσίες στην Ιαπωνία έχουν τουλάχιστον μία κερασιά στον περιβάλλοντα χώρο τους. Σε συμβολικό επίπεδο, τα άνθη κερασιάς αποτελούν μία μεταφορά για το εφήμερο της ζωής, κάτι που έχει μπει βαθιά μέσα στην κουλτούρα των Ιαπώνων και είναι αποτέλεσμα της βουδιστικής θρησκείας κι επιρροής. Έχουν απίστευτη ομορφιά, ζουν για λίγο και πεθαίνουν γρήγορα... Στις 11 Μαρτίου ένας σεισμός 9,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλόνισε την Ιαπωνία. Ακολούθησε τσουνάμι. Αποτέλεσμα: χιλιάδες οι νεκροί και οι αγνοούμενοι. Αυτό ήταν το άμεσο αποτέλεσμα. Το έμμεσο ίσως να είναι περισσότερο επικίνδυνο: ο πυρηνικός αντιδραστήρας της Φουκουσίμα έπαθε μεγάλες ζημιές. Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές το μέγεθος της καταστροφής δεν είναι μετρήσιμο, κυρίως σε ό,τι αφορά τη διαρροή ραδιενέργειας στο περιβάλλον. Ο εφιάλτης του Τσερνόμπιλ ξαναχτύπησε. Ο κόσμος παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα... Στην Ιαπωνία τραβούν μεγάλο ζόρι. Είναι όμως στωικός λαός. Τεχνολογικά η χώρα είναι απίστευτα προηγμένη, όμως φάνηκε γι’ άλλη μια φορά πως ακόμα και ο πιο ισχυρός δεν μπορεί να κάνει τίποτε, όταν αναμετριέται με τη δύναμη (και την οργή, θα προσθέταμε) της Φύσης...

Στην πόλη Ρικουζεντακάτα το σχολείο λειτουργεί ως χώρος συγκέντρωσης επιζώντων από το φονικό σεισμός της 11ης Μαρτίου. Και τα παιδιά παίζουν! Με μάσκες, αλλά παίζουν!

Ιάπωνας -κλασικά με φωτογραφική μηχανή στο χέρι- απαθανατίζει το υπέροχο θέαμα με τις ανθισμένες κερασιές που τον περιζώνουν.

Και όμως. Όσο κοινότοπο και αν ακούγεται, η ζωή συνεχίζεται. Τα παιδιά στην Ιαπωνία άρχισαν να φορούν μάσκες και να ελέγχονται για τη ραδιενέργεια στο σώμα τους, αλλά το παιχνίδι, παιχνίδι. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Είναι κανόνας της ζωής: μετά τη Σταύρωση έρχεται η Ανάσταση. Και οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος!

Καλό Πάσχα!

ΘΟΔΩΡΟΣ ΓΙΑΧΟΥΣΤΙΔΗΣ Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 3

περιεχόμενα

exclusive family Sunday

Στήλες 06. fresh

Νο 6, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011

Νέα και έιδήσέισ που αφορουΝ γοΝέισ και παιδια α απ’ ολο τοΝ κοσμο

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

Εκδoτική Βoρείoυ Ελλάδoς Α.Ε. Δαναΐδων 4, τ.κ 54626 - Θεσσαλoνίκη ΤΗΛ. ΣΥΝΤΑΞΗΣ: 2310 779265, FAX: 2310 257322 ΤΗΛ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: 2310 779319

14. σε α’ πρόσωπό ΧροΝογραφήμα που αΝαλυέι υέι και σΧολιαζέι τισ σΧέσέισ τωΝ Ν παιδιωΝ μέ τουσ έΝήλικέσ

16. όδηγίεσ χρησησ πρακτικοι τροποι αΝτιμέτωπισήσ μικρωΝ ‘ή μέγαλωΝ προβλήματωΝ

18. ρωτησε με οι απαΝτήσέισ που ψαΧΝέτέ σέ καιριέσ αποριέσ

20. μία φόρα κί εναν... έκ βαθέωΝ έξομολογήσέισ γοΝέωΝ και παιδιωΝ

22. παντόγνωστησ έγκυκλοπαιδικέσ γΝωσέισ για μικρουσ και μέγαλουσ

38. μαμ υγιέιΝέσ και Νοστιμέσ συΝταγέσ για μικρα και... μέγαλα παιδια

52. δραστηρίότητεσ ολα τα πραγματα που μπορέι Να καΝέι έΝα παιδι προκέιμέΝου Να διοΧέτέυσέι τή δήμιουργικοτήτα του

54. εκδρόμη αποδρασέισ σέ προορισμουσ ιδιαιτέρα φιλικουσ για τα παιδια

56. beauty & care Tips ομορφιασ και φροΝτιδασ για έσασ και τα παιδια σασ

ΕΚΔOΤΗΣ:

Θέματα 24. φυσίόλόγίκόσ τόκετόσ οσα Χρέιαζέται Να γΝωριζέτέ για τήΝ κορυφαια διαδικασια μέ τήΝ οποια έΝα μωρο έρΧέται στοΝ κοσμο

28. εξετασείσ μεταβόλίκων νόσηματων τι πέριλαμβαΝέι το προγραμμα προλήπτικου έλέγΧου και ποια τα πλέοΝέκτήματα που παρέΧέι

30. παίδίκη μυωπία

ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ε.Β.Ε. Α.Ε.:

Τάσος Κυριακίδης ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Ε.Β.Ε.:

Άσπα Πάσσιoυ aspa@ekdotiki.gr ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ SUNDAY FAMILY:

Σοφία Κωνσταντινίδου - Σγουρόγλου skonstantinidou@ekdotiki.gr CREATIVE ART DIRECTOR:

Γιάννης Σιγoύρoς yiannis@ekdotiki.gr ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΕΚΔOΣΗΣ:

Θόδωρος Γιαχουστίδης thgiachoustidis@ekdotiki.gr ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ OΜΑΔΑ:

Ηλίας Αγγελίδης, Μαίρη Αλισάνογλου, Αναστασία Αρτεμίου, Ελευθερία Καμπούρογλου, Εύη Καρκίτη, Λένια Κιουμή, Σωτηρία Μαρίνου, Ελένη Μιχαηλίδου, Χάιδω Σκανδύλα, Ρούλα Σταυρίδου. ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ: Αναστασία Παπανάκου

τι έιΝαι, ποτέ και γιατι έμφαΝιζέται ή Νοσοσ μέ διαστασέισ… παΝδήμιασ

ΑΤΕΛΙΕ: Δέσποινα Ιωαννίδου, Κλαίρη Εξάρχου, Ηλίας Γκούβας ΦΩΤOΓΡΑΦOΣ: Γρηγόρης Σιαμίδης ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ : APEIRON, CORBIS, VISUAL HELLAS,

32. συζητηση

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Σταυρούλα Παπαλεξάτου ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αδαμαντία Γκούβα

ή κέλλυ κέλέκιδου μιλαέι για το συζυγο τήσ, Νικο κουρκουλή, το παιδι τουσ και τήΝ καριέρα τήσ

36. δίατρόφη στη λόχεία τα διατροφικα «Ναι» και «οΧι» που πρέπέι Να ακολουθήσέι μια γυΝαικα μέτα τή γέΝΝα

40. ενόυρηση οι λογοι που οδήγουΝ καποια παιδια Να βρέΧουΝ το κρέβατι τουσ

42. μαθηση στό σπίτί τροποι μέ τουσ οποιουσ οι γοΝέισ μπορουΝ Να βοήθήσουΝ τα παιδια τουσ σέ ο,τι αφορα το σΧολέιο

44. εξαρτηση από on line παίχνίδία ποιέσ οι διαστασέισ που έΧέι παρέι το φαιΝομέΝο και ποσο σοβαρο έιΝαι για τήΝ ψυΧική υγέια τωΝ ΝέωΝ

48. η πρωτη φόρα ή σήμασια τήσ πρωτήσ σέξουαλικήσ έπαφήσ για τα συγΧροΝα αγορια και κοριτσια κι έΝδιαφέροΝτα στατιστικα στοιΧέια

44 • EXCLUSIVE

Αλέξανδρoς Μπακατσέλoς

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

FOTOLIA, ISTOCKPHOTO

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Ε.Β.Ε.:

Αγγελική Καράνου akaranou@ekdotiki.gr ADVERTISING MANAGER:

Τζίνα Σαλαμπάση tsalabasi@ekdotiki.gr ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ:

Μαρία Σταμουλά mstamoula@ekdotiki.gr

Μαριλίζα Καλέση mkalesi@ekdotiki.gr ΥΠOΔOΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Μάντω Γαλανού, diafimisi@ekdotiki.gr, τηλ. 2310 779176, fax: 2310 779301 ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ:

Στέλλα Παπαδοπούλου, ad@ekdotiki.gr, τηλ. 2310 779273 ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ: Πατριάρχου Ιωακείμ 60, τ.κ 106 76, Κολωνάκι,

τηλ. 210 7256750, fax: 210 7256760 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Ε.Β.Ε.: Σoφία Ψιλoπoύλoυ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚOΙΝΩΝΙΑΣ Ε.Β.Ε.: Φωτεινή Καρπούζα ΔΙΑΧΩΡΙΣΜOΙ - ΜOΝΤΑΖ: «Pre - press» Εκδoτική Βoρείoυ Ελλάδoς

Α.Ε., Δαναΐδων 4, Θεσσαλoνίκη, τ.κ 54626, τηλ. 2310 779279 ΒΙΒΛΙOΔΕΣΙΑ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ: «Φίλιππoς» Εκδoτική Βoρείoυ Ελλάδoς

Α.Ε., Βιoμηχανική Περιoχή Κιλκίς - Σταυρoχώρι, τηλ. 23410 72179, 72180, 72181 ΤΟ SUNdAy EXCLUSIVE ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΤΗΝ 1Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ ΜΕ ΤΟΝ «ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΥΤΟΝΟΜΑ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ. ΧΕΙΡOΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΦΩΤOΓΡΑΦΙΕΣ ΔΕΝ ΕΠΙΣΤΡΕΦOΝΤΑΙ. ΑΠΑΓOΡΕΥΕΤΑΙ Η ΑΝΑΔΗΜOΣΙΕΥΣΗ, Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ, OΛΙΚΗ, ΜΕΡΙΚΗ΄Η ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ΄Η ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΦΡΑΣΗ΄Η ΔΙΑΣΚΕΥΗ΄Η ΑΠOΔOΣΗ ΤOΥ ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝOΥ ΤOΥ ΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΜΕ OΠOΙOΝΔΗΠOΤΕ ΤΡOΠO, ΜΗΧΑΝΙΚO, ΗΛΕΚΤΡOΝΙΚO, ΦΩΤOΤΥΠΙΚO, ΗΧOΓΡΑΦΗΣΗΣ΄Η ΑΛΛO, ΧΩΡΙΣ ΠΡOΗΓOΥΜΕΝΗ ΓΡΑΠΤΗ ΑΔΕΙΑ ΤOΥ ΕΚΔOΤΗ. ΝOΜOΣ 2121/1993 ΚΑΙ ΚΑΝOΝΕΣ ΔΙΕΘΝOΥΣ ΔΙΚΑΙOΥ ΠOΥ ΙΣΧΥOΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Ψυχολογία fresh! ΑΠΟ τΟυΣ ΘΟδωΡΟ ΓΙΑχΟυΣτΙδη, ηΛΙΑ ΑΓΓεΛΙδη, ΣωτηΡΙΑ ΜΑΡΙνΟυ, ΡΟυΛΑ ΣτΑυΡΙδΟυ

ύμφωνα μ’ ερευνητές του πανεπιστημίου της Αλμπέρτα στον Καναδά, η έντονη προγεννητική έκθεση ενός εμβρύου σε υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης ευνοεί τη δημιουργία περισσότερων συνάψεων στον εγκέφαλο, κυρίως στο δεξιό προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος σχετίζεται με την επεξεργασία σημασιολογικών πληροφοριών. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι η τεστοστερόνη «γεννά» εντέλει ιδιοφυΐες και ότι το πολύ υψηλό IQ (130 ή και υψηλότερο) συνδέεται με την έκθεση του εμβρύου σε αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης.

ιδιοφυής... ορμόνη

www.kidsfun.gr Παιχνιδιάρικη ιστοσελίδα!

Έχετε παιδιά 4 με 12 ετών; Βρείτε ό,τι ψάχνετε σχετικά με δημιουργία, ενημέρωση, ψυχαγωγία, κατασκευές, διαγωνισμούς παραμυθιού, παίζω & μαθαίνω, πάρτι, διατροφή, υγεία, παιχνίδια, και πολλά άλλα για πολύτιμες στιγμές.

κάντε το καλό Με μια νέα συλλογή από κάρτες και δώρα, την «Ανοιξιάτικη Συλλογή 2011», η UNICEF προσκαλεί τους υποστηρικτές της να στηρίξουν το έργο της για τα παιδιά, αγοράζοντας δώρα, κάρτες, λαμπάδες και άλλα είδη για το Πάσχα. Ξεχωριστές είναι οι φετινές λαμπάδες. Διατίθενται σε 19 ιδιαίτερα σχέδια με υπέροχα χρώματα γι’ αγόρια και κορίτσια, μικρά και μεγάλα, και πρόκειται να χαρίσουν το χαμόγελο στους αγαπημένους σας το βράδυ της Ανάστασης και να φωτίσουν τη ζωή χιλιάδων άλλων παιδιών.

6• EXCLUSIVE

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

books «Σας μιλάμε... μας ακούτε;»

των Lara Fox & Hilary Frankel (εκδόσεις Διόπτρα): Οι περισσότεροι γονείς γνωρίζουν πως αυτό που λέει ένας έφηβος δεν είναι πάντα αυτό που εννοεί. Λίγοι όμως καταλαβαίνουν ότι αυτό που λέει ένας γονιός και αυτό που ακούει ένας έφηβος είναι επίσης δύο πολύ διαφορετικά πράγματα.

«Ο Τριγωνοψαρούλης επιστρέφει...»

η αυγή της Οδύσσειας

Πομπώδεις τίτλοι που ντύνουν στρατιωτικές επιχειρήσεις. Όπως είναι η τελευταία εναντίον της Λιβύης. Την ίδια ώρα, ισχύει το πάντα αληθινό «η ζωή συνεχίζεται». Ο δύο ετών Μοχάμεντ στην Πράσινη Πλατεία της Τρίπολης δείχνει χαρούμενος πάνω στη Χάρλεϊ - παιχνίδι του. Το δικαιούται, όπως όλα τα παιδιά του κόσμου...

του Βαγγέλη Ηλιόπουλου (εκδόσεις Πατάκη): Ο Τριγωνοψαρούλης επιστρέφει... για να σώσει το βυθό και να ματαιώσει τα σχέδια του Άρη, ο οποίος τον καταστρέφει, για να δημιουργήσει υποβρύχιο τσίρκο. Με τη βοήθεια της οικολόγου Μπέτυς γίνεται για λίγο άνθρωπος, ώστε ν’ αντιμετωπίσει τον Άρη.

«Το σκιουράκι που δεν ήθελε να φάει»

της Ράνιας Μπουμπουρή (εκδόσεις Ψυχογιός): Ο Σωτήρης είναι ένα σκιουράκι πολύ ιδιότροπο στο φαγητό. Κάστανα, καρύδια και φουντούκια δε θέλει να τα δει ούτε ζωγραφιστά. Προτιμά τις σοκολάτες και τα πατατάκια, τα μπισκότα και τα γαριδάκια. Ώσπου βγαίνει για μια βόλτα στο δάσος και ζει μια περιπέτεια που θα τον κάνει ν’ αλλάξει γνώμη...

«Οι ιδέες των παιδιών για την παιδική λογοτεχνία»

συσσίτιο

ο πρόγραμμα «Ευλογίες σ’ ένα σακίδιο» είναι ουσιαστικά αυτό που δηλώνει το όνομά του: πρόκειται για ένα πρόγραμμα που φροντίζει να παρέχει γεύματα σε φτωχά παιδιά δημόσιων σχολείων τα σαββατοκύριακα. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα συμπληρώνει ένα άλλο, το «Ελεύθερα/μειωμένης τιμής τρόφιμα», που εφαρμόζεται στα ίδια σχολεία τις καθημερινές. Η Χίλαρι Νταφ ήταν υποστηρίκτρια του προγράμματος από τότε που δημιουργήθηκε, το 2005. Και το αποδεικνύει με πράξεις, όπως για παράδειγμα με την επίσκεψή της πρόσφατα σ’ ένα δημοτικό σχολείο στην Ατλάντα.

(εκδόσεις Τόπος): Το βιβλίο που γράφτηκε συλλογικά από τέσσερις συγγραφείς παρουσιάζει διεξοδικά την εξέλιξη της Κριτικής της Αναγνωστικής Ανταπόκρισης, συμπληρώνοντας έτσι την ελληνική βιβλιογραφία, ενώ παράλληλα διερευνά τις απόψεις μαθητών και μαθητριών για την παιδική λογοτεχνία.

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 7

fresh!

νομάζεται Oval Animal Bag (της Boon) και είναι ιδιαίτερα μεγάλο, για να xωράει τα λούτρινα παιχνίδια του παιδιού σας! Αλλά δεν είναι μόνο αυτή η χρήση του: ταυτόχρονα μετατρέπεται και σ’ ένα άνετο μαξιλάρι, για να κάθεται το βλαστάρι σας! Τα χαρακτηριστικά αυτού του ιδιαίτερου προϊόντος είναι:

1 Μεγάλα ‘παράθυρα’ από διχτάκι με φερμουάρ, για να βλέπει το παιδί μέσα τα παιχνίδια και να τα βρίσκει εύκολα.

2 Πολύ απαλό και άνετο ως κάθισμα. 3 Πλένεται στο πλυντήριο. 4 Οι διαστάσεις του είναι: 30εκ x 26εκ x 19εκ.

νέο κατάστημα

χωράει τα... πάντα

Το Σάββατο 2 Απριλίου, στις 12 το μεσημέρι, έγιναν τα εγκαίνια του νέου πολυβιβλιοπωλείου Μαλλιάρης - Παιδεία στην Ευκαρπία (25ης Μαρτίου 51). Κόντρα στην κρίση άνοιξε ένας νέος χώρος πολυτισμού και σημαδιακά αυτό έγινε το Σάββατο που ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου.

ταινίες

«Yogi Bear»: Ο Γιόγκι, ο Μπου Μπου και οι φίλοι τους θ’ αναγκαστούν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους, το πάρκο. Ο Γιόγκι, που πρέπει ν’ αποδείξει ότι είναι πιο έξυπνος από μια μέση αρκούδα, θα συνάψει συμμαχία με τον Ρέιντζερ Σμιθ προκειμένου ν’ αποτρέψουν το κλείσιμο του πάρκου (από 31/3).

8• EXCLUSIVE

«Rio»: Όταν ο Μπλου, ένας

«Τσίκο και Ρίτα»:

«Winnie the Pooh»:

εξημερωμένος παπαγάλος μακάο που ζει σε κλουβί σε μια μικρή πόλη της Μινεσότα, συναντήσει την απίστευτα ανεξάρτητη Τζούελ, αποφασίζει ν’ ακολουθήσει το... πουλί της ζωής του σε μια απίστευτη περιπέτεια στο Ρίο Ντε Τζανέιρο (από 7/4).

Ο Τσίκο είναι ένας νεαρός πιανίστας με μεγάλα όνειρα. Η Ρίτα είναι μια όμορφη τραγουδίστρια, που διαθέτει εκπληκτική φωνή. Η μουσική και ο ρομαντισμός τους φέρνουν κοντά τον έναν στον άλλο. Θα καταφέρουν να μείνουν μαζί; (από 14/4).

Η κουκουβάγια στέλνει ολόκληρη τη συμμορία σε μια άγρια αποστολή διάσωσης του Κρίστοφερ Ρόμπιν από ένα φανταστικό φταίχτη. Αποδεικνύεται ότι είναι μια πολύ κουραστική μέρα για μια αρκούδα που απλά έθεσε ως στόχο να βρει λίγο μέλι (από 21/4).

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

fresh!

μπεεεε...

Αυτό θα πει φανατισμός, έτσι; Η πεντάχρονη Σέι Άλεν από το Χιούστον των ΗΠΑ περιμένει τη σειρά της προκειμένου να λάβει μέρος στον παιδικό διαγωνισμό «καβαλήματος προβάτου»(!), που λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στην πόλη της. Κι έχει βάψει το πρόσωπό της σαν να είναι μέλος του συγκροτήματος Kiss, τους οποίους λατρεύει φανατικά! Οι Kiss έδωσαν συναυλία το ίδιο βράδυ στο χώρο όπου έλαβε χώρα ο διαγωνισμός! Και η Σέι βρισκόταν ανάμεσα στο κοινό!

προσοχή στη διατροφή ύμφωνα μ’ ε ρευνητέ

ς του πανεπ κατά τη διάρκ ιστημίου του εια της εγκυμ Κέιμπριτζ, η οσύνης αυξά τύπου 2 στα φτωχή διατρ ν π ε ι α τη ιδ ν οφή ιά π , ιθ ε διαπίστωσαν νδεχομένως α ν ό τη τα εμφάνιση και στα εγγόν ότι μία διατρ ς δ ια βή οφ ια της γυναίκ οποίες περιο ας. Οι επιστήμ τη ρίζουν τη δρ ή φτωχή σε πρωτεΐνες ο ονες δηγε αστη παραγωγή τω ν ινσουλινοπ ριότητα ενός γονιδίου το ί σ’ επιγενετικές αλλαγές ο αραγωγών κ ο υττάρων στο ποίο είναι υπεύθυνο για ι την πάγκρεας.

έσπασε όλα τα ρεκόρ!

Τα Guinness World Records επιβεβαίωσαν ότι ο αισθητήρας Kinect της Microsoft πουλάει πιο γρήγορα και από το iPhone και από το iPad. Πρόκειται για τη συσκευή με τον υψηλότερο ρυθμό πωλήσεων που έχει καταγραφεί έως σήμερα. Σε διάστημα τεσσάρων μηνών πουλήθηκαν δέκα εκατομμύρια κομμάτια! Το Kinect είναι ένα περιφερειακό για το Xbox 360 που αναγνωρίζει τις κινήσεις και τις φωνητικές εντολές του χρήστη. Από τις 4 Νοεμβρίου του 2010 έως τις 3 Ιανουαρίου του 2011, η Microsoft πουλούσε κατά μέσο όρο 133.333 Kinect την ημέρα!

10 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

r PottE ς Y r r ηA ταίο

ο τελοεςυ μάγ

ητα οι η μοσιότ η 7 δ η τ πό την αν σ Δόθηκ ωτογραφίες α ειράς σ φ ς πρώτες ταία ταινία τη ι «Ο Χάρ υ: ευ λ ο ε λ τ ίτ ι τ α ε κ το μ ά » ν ρ α υΘ Πότε «Χάρι ήροι το χίσει να λ Κ ι ο ι αρ κα Πότερ ο ». Η ταινία θ’ ο 2 ν κόσμ τη ο ς τ ο ο ρ έ λ ό Μ ’ σ ρ ι π για ώ λλετα υ, ενώ μάγου προβά ίο λ υ Ιο 15 ού ν από τις ου μικρ φίλοι τ ν απολαύσου ι ο ά ρ ο τ φο α ν ρούν θα μπο διάστατο! ισ ρ τ και...

κουνούπια,

στοπ

έγινε πενηντάρης

Ο Ken (Carson), το πλαστικό όνειρο που έγινε πραγματικότητα, ο σύντροφος κάθε κοριτσιού και γυναίκας, έκλεισε τα 50 του χρόνια στις 11 Μαρτίου. Γοητευτικός, έξυπνος κι ελκυστικός... ανοί ανοίγει τον «κύκλο» των πενηντάρηδων υποδε υποδεχόμενος τους Τζορτζ Κλούνεϊ, Τομ Φορντ και Μπαράκ Ομπάμα... Είναι δημιούργημα της Ρουθ Χάντλερ, που ίδρυσε τη Mattel κι εμπνεύστηκε την Barbie. Να τα εκατοστίσει λοιπόν!

μυνθείτε με τη δύναμη των λουλουδιών, για να μη σας πλησιάζουν τα κουνούπια... ούτε από μακριά. Το Fleriana είναι ένα μοναδικό αντικουνουπικό, 100% φυσικό προϊόν, από ειδικά εκχυλίσματα λουλουδιών και eucalyptus citiodora μ’ έντονη δράση εναντίον των κουνουπιών. Απομακρύνει τα κουνούπια και προφυλάσσει 100% από κάθε επίθεσή τους σ’ εσάς και τα παιδιά σας. Δεν προκαλεί ερεθισμούς, δεν επιβαρύνει το περιβάλλον, είναι βιοδιασπώμενο προϊόν και μεταβολίζεται από τον ίδιο τον οργανισμό. Είναι απόλυτα φιλικό στο δέρμα, ιδανικό και για μικρά παιδιά. Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 11

fresh!

89 rainbow… ανανεωμένος!

πό τη Δευτέρα 21 Μαρτίου, ο 89Rainbow ανανεώνει το πρόγραμμά του και γεμίζει τη ζωή μας με νέα πρόσωπα και ακόμα περισσότερη αληθινή μουσική! Με περισσότερες νέες φωνές και φυσικά με ανανεωμένη διάθεση και μουσική, ο 89Rainbow προσφέρει την καλύτερη ξένη κι επιλεγμένη ελληνική μουσική αλλά και όλα τα νέα της πόλης! Με γνώση και πολύ κέφι, προσφέρει σε παλιούς και νέους ακροατές του όλα τα αγαπημένα κλασικά και νέα τραγούδια! 89Rainbow! Αληθινή μουσική!

για... χαλκέντερα παιδιά

Ο παιδικός σταθμός Mejiro, που βρίσκεται στην περιοχή Hachioji του Τόκιο στην Ιαπωνία, ανταποκρίθηκε στο αίτημα των γονέων για ένα ασφαλέστερο περιβάλλον για τα παιδιά τους, χρησιμοποιώντας επιφάνειες αφής από κράματα αντιμικροβια χαλκού που έχουν εγγενή αντιμικροβιακή δράση. Αυτές οι επιφάνειες εξουδετερώνουν βακτήρια και ιούς μεταξύ των τακτικών καθαρισμών, παρέχοντας ένα πιο υγιεινό περιβάλλον. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αντιμικροβιακές ιδιότητες του χαλκού μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.antimicrobialcopper.com.

[ ]Π

I love maths

α π

ανελλήνια βραβεία κατέκτησαν τέσσερις μαθητές των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη

ια λ λ ά τ ε μ 12 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - A Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

που συμμετείχαν στην τρίτη και τελική φάση της 28ης Εθνικής Μαθηματικής Ολυμπιάδας «Ο Αρχιμήδης», που διοργανώνει η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία. Οι μαθητές που διακρίθηκαν είναι: Λ. Μάστορης, Γ’ Πανελλήνιο Βραβείο (Γ’ Λυκείου), Ε. Φριλίγκου, Γ’ Πανελλήνιο Βραβείο (Β’ Λυκείου), Γ. Κοτζαμπάσης, Γ’ Πανελλήνιο Βραβείο (Γ’ Γυμνασίου) και Κ. Μαυρομάτη, Γ’ Πανελλήνιο Βραβείο (Γ’ Γυμνασίου). Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πρώτη φάση του διαγωνισμού με την επωνυμία «Θαλλής» προκρίθηκαν 64 μαθητές των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη, ενώ στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού με την επωνυμία «Ο Ευκλείδης» προκρίθηκαν 22 μαθητές.

μ ε

ŕ Ƈ ˙

σεμινάρια για γονείς Τα Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της καλύτερης δυνατής συνεργασίας σχολείου και οικογένειας, αλλά και ανταποκρινόμενα στις ανάγκες της σύγχρονης οικογένειας, διοργανώνουν για έκτη συνεχή χρονιά τις «Απογευματινές συναντήσεις γονέων για τις ανάγκες και τους προβληματισμούς της σύγχρονης οικογένειας» με θέμα: «Μεγαλώνοντας μαζί με τα παιδιά μας». Κάθε Δευτέρα ή Τετάρτη, από τις 9 Μαρτίου έως τις 4 Μαΐου, από τις 18:30 έως τις 20:30, θα συναντιόμαστε στους χώρους του σχολείου, όχι μόνο για ν’ ακούμε καταξιωμένους ειδικούς επιστήμονες, αλλά και για να συζητάμε και να εκφράζουμε τις απορίες και τα ιδιαίτερα προβλήματά μας. Περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 2310 300002.

παραμυθένια Γιάλοβα

Μέχρι την Τετάρτη 20 Απριλίου μπορούν όσοι ενδιαφέρονται να καταθέσουν τις υποψηφιότητές τους για τον παιδικό διαγωνισμό παραμυθιού με θέμα «Το παραμύθι της Γιάλοβας: ένα ταξίδι στον κόλπο του Ναβαρίνου». Βασικός στόχος του διαγωνισμού είναι η ανάδειξη της Προστατευόμενης Περιοχής της Λιμνοθάλασσας Γιάλοβα στην Πύλο της Μεσσηνίας. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.navarinotale.com

ανοίγει το πρώτο megastore στη Θεσσαλονίκη πάνω από 1.000 τ.μ. με μια απίστευτη ποικιλία ειδών και αποκλειστικές υπηρεσίες!

PHJD ˺˦ ˣ˥ ˤ˥ˣ˧˪˨ˣ ˗˝˕ ˠ˕ ˹ˡˣ˝˗

νέο κατάστημα 22 Μαρτίου στις 9.00

ˌ˩˟˕˼˕ ŠƆƊƉƋƃƄƖ ūŶƋƄƉ )ORULGD ƑƅƆ ţſƍ ƄƁƌ ŜſƋƉžƋƉƆŹƉƏ ƎƁƅ μεγάλα εγκαίνια! ŕƅŻ ƇŻ ŽƃƉƋƎŶƍſƃƌ ƆŻƀŹ ƆŻƌ ƎƉ ƇŷƉ ƄŻƎŶƍƎƁƆŻ ˠ˙ ˤˣ˟˟˹ ˘̃˥˕ ˙˞ˤ˟˻ˢ˙˝˦ ˘˝˕˧˞˺˘˕˧˛ ˞˕˝ ˠˣ˩˧˝˞˻

Σάββατο 2 Απριλίου από τις 13.00 ZZZ SUHQDWDO JU

1$ &ORVH8S [ LQGG

σε α΄πρόσωπο Η Εύη Καρκίτη παρατηρεί και σχολιάζει γεγονότα που έχουν να κάνουν με το παιδί και τη σχέση του με τους ενήλικες, είτε αυτοί είναι γονείς είτε όχι.

η γενιά της «Χαράς»

ια φίλη μου ήταν πρόσφατα εξοργισμένη με τη 13χρονη κόρη της. Κάθε φορά που γυρνούσε από τη δουλειά, την «έπιανε» να παρακολουθεί μαγεμένη στην τηλεόραση τη 10η επανάληψη του σίριαλ «Το Καφέ της Χαράς». Η μαμά της κοπέλας δεν εγκρίνει το συγκεκριμένο τηλεοπτικό πρόγραμμα. Το βρίσκει σεξιστικό, ταπεινωτικό για τις γυναίκες, με βαθιά συντηρητική ιδεολογία και άθλιας ποιότητας χιούμορ. Παρακολουθώντας το μια δυο φορές, για να διαπιστώσει τι στο καλό ξετρελαίνει το παιδί, έβγαλε καπνούς από τα αυτιά, όταν είδε χαρακτήρα της σειράς να γυρνά σε μπαρ με «Ρωσίδες» και μία έφηβη ν’ απευθύνεται στο φίλο της, λέγοντας «σου έδωσα ό,τι πολυτιμότερο είχα κι εσύ με κορόιδεψες», αναφερόμενη φυσικά στην παρθενιά της. Μία μητέρα σαφώς κι έχει το δικαίωμα ν’ απαγορεύσει στο ανήλικο παιδί της να δει ένα πρόγραμμα που θεωρεί ακατάλληλο και μάλιστα χωρίς να είναι υποχρεωμένη να δώσει πολλές εξηγήσεις. Αυτό απαιτεί ο ρόλος της. Ωστόσο, είναι πράγματι το σίριαλ αυτό ή άλλα του είδους του τόσο επιβλαβή; Και τι κάνει τα έξυπνα σημερινά παιδιά να βλέπουν αυτές τις χαζομάρες ξανά και ξανά; Απαντώντας, είναι εύκολο να πέσει κανείς σε μια στείρα ηθικολογία.

14 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Συζητώντας το με κοινό μας φίλο, φωτίστηκε το ζήτημα από μια αναπάντεχη οπτική γωνία. Άραγε εμείς δε θα λιώναμε από νοσταλγία, αν κάποιος μας έβαζε να δούμε μια τηλεοπτική «μπούρδα» της δικής μας γενιάς; Ή μήπως τα προγράμματα που αγαπήσαμε άφησαν ιστορία με το υψηλό περιεχόμενό τους και τον εκπαιδευτικό τους προσανατολισμό; Δεν ήταν συχνά γεμάτα κατινιές, μισανθρωπισμό και γκρίζες ιδεολογικές ζώνες; Δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη, αλλά η Ελλάδα, όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια, «ανασαίνει» πάνω στα δικά μας παιδιά, έχοντας αφήσει το δικό της αισθητικό αποτύπωμα. Και αυτή ήταν μια Ελλάδα του καναπέ, των μετρήσεων της AGB, των τηλεαστέρων, των μοντέλων, των ριάλιτι, των μπουζουκιών, της επίδειξης του χρήματος, της φούσκας. Τα δικά μας παιδιά αυτήν τη χώρα γνώρισαν και μέχρι σήμερα ακούν όχι μόνο συνομηλίκους τους αλλά και μεγαλύτερους να πετούν αστειάκια από διαφημιστικές ατάκες και φράσεις από λαϊκά σουξέ. Με άλλα λόγια, το «Καφέ της Χαράς» και άλλα προγράμματα (κυρίως αν ανάμεσα στους ήρωες υπάρχουν κάποια παιδιά) που προβάλλονται ασταμάτητα για περισσότερα από έξι χρόνια είναι βαθιά συνδεδεμένα με την παιδική ηλικία της 13χρονης. Γι’ αυτό θέλει να τα βλέπει. Για να επιστρέφει σ’ αυτά συνεχώς. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι πρέπει ν’ αφήσουμε το παιδί στο έλεός τους. Το να μην τα δούμε μαζί του είναι ένα πρώτο βήμα. Το να διατυπώσουμε τις αντιρρήσεις μας το δεύτερο. Το να κλείσουμε την τηλεόραση και ν’ αφιερώσουμε χρόνο, κάνοντας μαζί κάτι περισσότερο χρήσιμο, ευχάριστο και δημιουργικό, είναι το τρίτο βήμα. Αυτό το τελευταίο μάλλον πρέπει έτσι και αλλιώς να γίνει. Όλα δείχνουν πως διαμορφώνεται μια καινούρια χώρα που, για να γίνει καλύτερη από αυτήν που σήμερα μας πληγώνει, δεν πρέπει να βρει απροετοίμαστα ούτε τα παιδιά ούτε τους μεγάλους. 

Όραμα για την Όραση ■ Αξιοπιστία διαγνωστικών προεγχειρητικών ελέγχων που διεξάγονται σε εγκαταστάσεις 300 και πλέον τ.μ. ■ Τρία πλήρως εξοπλισμένα εξεταστήρια, δύο οργανωμένες χειρουργικές αίθουσες

με τα τελειότερα ιατρικά μηχανήματα ■ Η φροντίδα προς τους ασθενείς και τους πελάτες και το έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό

δημιουργούν συνθήκες ασφάλειας και απόλυτης ηρεμίας

Απαλλαγείτε από γυαλιά όρασης ή φακούς επαφής. Νιώστε την αναβάθμιση στην ποσότητα και ποιότητα της όρασής σας με διεύρυνση του πεδίου σας και την ελευθερία να βλέπετε καθαρά χωρίς εξαρτήσεις!

ην αρχή τ α ρ ε μ ή σ ε ή ζωή Κάντ ικ τ σ α π ρ α ν συ για μια νέα άτια! μ με ... άλλα Εθνικής Αντιστάσεως 15, Θεσσαλονίκη τηλ. 2310 433790 www.laser-ophthalmos.gr

οδηγίες χρήσης ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΕΛΕΝΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ

πρακτικοί τρόποι αντιμετώπισης μικρών ή μεγάλων προβλημάτων

αντιμετωπίζοντας την ανεμοβλογιά

ς ε κ ή συνμθατίου Ι δω Ι ΥγΙΕς κΑ Ο

ρ ΕΙΝΑ τΟ Μω Α Ν Α Ι γΙΑ ΛΕς γ κΟ Ι: ρΕφΙ Α Αςφ Ας τΟ β Α ΠρΕΠΕ Μ τΙΟ θ Α ω Δ Μ νέαι συντας τ ε ν ανεώ αερίζο ν’ αν οξυγόνο, ντας λίγο

μα το φήνο (ακό χεια και α ράθυρο ά ό ν ωρ συχ ό το πα ι το μ χτ ιμάτα ανοι ο κ ταν άτιο) και ό δωμ ο τ να σ μας ία του22°C, σ α ρ μοκ πό 20- έως υμέη θερ ι α ι ντ ε ίν τα φος είνα ρίπου έ κυμα ι πε το βρ κετα ος όταν να βρίσ το βρέφ ι ν α νο, κ 30°C, ότα ς στου υμνό υ γ ι α ν ματίο εί υ δω 40%. ο τ α ρασί ερίπου η υγει να είναι π πρέπ

παιδί και σκύλος ΔΙΕθΝΕΙς ΕΠΙςτΗΜΟΝΙκΕς ΕρΕΥΝΕς ςΥΜφωΝΟΥΝ ΟτΙ Η ςΥΝΥΠΑρξΗ τωΝ ζωωΝ -κΑΙ ΕΙΔΙκΑ τΟΥ ςκΥΛΟΥ- ΜΕ τΟ ΠΑΙΔΙ ΑΠΟτΕΛΕΙ ςΗΜΑΝτΙκΟ ΠΑρΑγΟΝτΑ γΙΑ τΗ ςωςτΗ ΑΝΑΠτΥξΗ τΗς ΠρΟςωΠΙκΟτΗτΑς τΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ.

ο παιδί δηλαδή μαθαίνει τι σημαίνει φιλία, αναπτύσσεται κοινωνικά, καθώς αναγνωρίζει και σέβεται τις ανάγκες του ζώου, γίνεται υπεύθυνο, γιατί αναλαμβάνει ευθύνες για τη φροντίδα του σκύλου, ελέγχει τις επιθυμίες και τα συναισθήματά του, ώστε να μην τα εκτονώνει εις βάρος του ζώου, και μαθαίνει τι σημαίνει αρρώστια και απώλεια. ςυνεπώς, δεν είναι αποτρεπτικό το να μεγαλώνει ένα παιδί μαζί με σκύλο.

16 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - A Π ρ Ι Λ Ι Ο ς 2 0 11

η σωστή σχολική τσάντα πρέπει:

να έχει δύο ιμάντες

που προσαρμόζονται σε κάθε σωματότυπο και βάτες στην πλάτη

να έχει θήκες, ώστε τα σχολικά είδη να μοιράζονται. Τα πιο βαριά πρέπει να τοποθετούνται στο κέντρο

το βάρος της να μην ξεπερνά το 10% του σωματικού βάρους του μαθητή.

η ανεμοβλογιά είναι μία μεταδοτική παιδική ασθένεια. Τα συμπτώματά της είναι πιθανός πυρετός κι εξανθήματα με φυσαλίδες που στη συνέχεια γίνονται εφελκίδες (καπαλάκια) και συνοδεύονται από έντονη φαγούρα. Για να την αντιμετωπίσουμε:

Για τη φαγούρα κάνουμε χλιαρά ντους και μπορούμε να δώσουμε κάποιο αντιισταμινικό σιρόπι (κατόπιν συνεννόησης με τον παιδίατρο). Κόβουμε καλά τα νύχια του παιδιού προκειμένου να μην ξύνεται, γιατί τα σημάδια από την ανεμοβλογιά μένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε περίπτωση υψηλού πυρετού δίνουμε παρακεταμόλη και ποτέ ασπιρίνη. Δεν αφήνουμε το παιδί να έρθει σ’ επαφή με άλλα παιδιά ή επίνοσα άτομα, μέχρι να εξαφανιστούν όλες οι φυσαλίδες.

2 3 4

προσοχή καλό είναί παντα να ρωτατε τό γίατρό σασ γία ότίδήπότε σασ απασχόλεί

ρώτησέ με

Οι απαντήσεις που ψάχνετε σε καίριες απορίες...

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΕΛΕΝΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ

Ε ρώτηση: πώς μπορούμε να

προστατεύσουμε τα παιδιά μας από site πορνογραφικού/ρατσιστικού περιεχομένου; πάντηση:

ενεργοποιώντας το γονικό έλεγχο του Internet Explorer ή/και χρησιμοποιώντας λογισμικά φίλτρα γι’ αυτό το σκοπό. Στις ιστοσελίδες www.dart.gov.gr, www.safeline.gr, www.saferinternet.gr βρίσκουμε όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε. Κάποιοι από τους παρόχους υπηρεσιών Internet έχουν ήδη εγκαταστήσει λογισμικά φίλτρα στις υπηρεσίες τους. Σ’ αυτήν την περίπτωση δεν είναι αναγκαία η εγκατάσταση άλλων φίλτρων.

ρώτηση: Ε πώς μπορεί μία

έγκυος να προλάβει τη δημιουργία ραγάδων;

Απάντηση:

αν δημιουργηθούν οι ραγάδες, δεν μπορούν να εξαφανιστούν. Γι’ αυτό το λόγο, η έγκυος θα πρέπει να προλάβει τη δημιουργία τους. Η επάλειψη της κοιλιάς με μια καλή ενυδατική κρέμα κατάλληλη για εγκυμοσύνη (οι κρέμες διατίθενται στα φαρμακεία) είναι απαραίτητη τουλάχιστον δύο φορές τη μέρα. Επιπλέον, η έγκυος πρέπει να τρώει ποιοτικές τροφές με καλής ποιότητας πρωτεΐνες (π.χ. ασπράδι αβγού) και με βιταμίνη C (πορτοκάλια, λεμόνια) και πολλά λαχανικά. Επίσης, πρέπει να κόψει το κάπνισμα.

Ε ρώτηση: πώς μπορούμε να κάνουμε τα παιδιά μας να τρώνε ψάρι; Απάντηση: πρέπει ν’ αφαιρούμε με πολλή προσοχή όλα τα κόκαλα του ψαριού, πριν το προσφέρουμε στα παιδιά. Όταν το μαγειρεύουμε, δεν το κάνουμε στεγνό, αλλά το κρατάμε με τα υγρά του, για να είναι πιο γευστικό. Μαγειρεύουμε το ψάρι με κάτι άλλο (π.χ. το βάζουμε σε κάποια σούπα ή σαλάτα), το συνοδεύουμε με κάποια σάλτσα ή επιλέγουμε κροκέτες και φιλέτα ψαριού.

Ε ρώτηση: πώς καθαρίζουμε τα αυτάκια του μωρού; Απάντηση:

δεν πρέπει ν’ αφαιρούμε την κυψελίδα από τα αυτάκια του μωρού, γιατί πρόκειται για φυσική έκκριση του δέρματος, ώστε να καλύπτεται ο πόρος του έξω αυτιού. Η κυψελίδα δρα αντισηπτικά κι εμποδίζει τη βρωμιά να φτάσει στο τύμπανο του μωρού και να το μολύνει. Τα αυτάκια του πρέπει να τα πλένουμε μόνο εξωτερικά μ’ ένα βρεγμένο και καλά στυμμένο κομμάτι από βαμβάκι.

(σημείωση: καλό είναί να ρωτατε παντα τό γίατρό σασ γία ότίδηπότε σασ απασχόλεί)

18 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

H επιτυχία είναι κανόνας! Υποστηρίζεται από το σχολείο ο και στηρίζεται στους δημιουργικούς μαθητές που την απολαμβάνουν.

Τα Εκπαιδευτήρια Βασιλειάδη, διοργανώνουν διαγωνισµό υποτροφιών µεταξύ των µαθητών της ΣΤ’ ∆ηµοτικού. Οι εξετάσεις θα γίνουν την Τετάρτη 11 Μαΐου.

Οι εγγραφές µαθητών άρχισαν.

12ο χλμ Θεσ/νίκης - Μουδανιών, Θέρμη τηλ.: 2310 475958-9, 2310 472294, fax: 2310 489002 www.vassiliadis.edu.gr, info@vassiliadis.edu.gr www vassiliadis edu gr ee-mail: mail: info@vassiliadis edu gr

μια φορά κι έναν...

η μαμά του «νταή»

ε θα ισχυριστώ ότι χρειάστηκε να φτάσει ο γιος μου στη Δ’ δημοτικού, για να καταλάβω πως είναι ο νταής του σχολείου. Συνειδητοποίησα, όμως, το μέγεθος του προβλήματος, όταν δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τη μητέρα ενός ακόμη «θύματός» του. Δεν ήταν επιθετική όπως οι υπόλοιπες. Ήταν απελπισμένη. Ο Γ. είναι έξυπνο παιδάκι και ζωηρό από μωρό. Κατάλαβα από νωρίς ότι η συμβίωση μαζί του δε θα ήταν εύκολη υπόθεση. Τα παράπονα για την κακή του συμπεριφορά υπήρχαν από τότε ακόμα που πήγαινε στον παιδικό σταθμό. Με τον άντρα μου είμαστε φιλήσυχοι και δημοκρατικοί άνθρωποι, δε βιοπραγούμε, δε βριζόμαστε μεταξύ μας και αγαπάμε πολύ τα παιδιά μας (έχουμε και μία μικρότερη κόρη). Δεν τα

Το να παρενοχλείται ένα παιδί από νταήδες στο σχολικό περιβάλλον αποτελεί πρόβλημα που απαιτεί άμεση λύση. Τι συμβαίνει, όμως, αν ο νταής είναι το δικό σου παιδί; Η Χριστίνα Μπ. διηγείται την εμπειρία της. χτυπήσαμε ποτέ, ούτε τα υποβάλαμε σ’ επώδυνες τιμωρίες. Από πού, λοιπόν, το παιδί μας έμαθε να φέρεται έτσι; Από πού έμαθε να δέρνει και να ταπεινώνει τους άλλους; Στο ερώτημα αυτό προσπαθώ ν’ απαντήσω με πολύ πόνο και κόπο. Για να βρω τις απαντήσεις όμως, έπρεπε να ξεπεράσω τις δικές μου ενοχές, την ντροπή που με γέμιζε η συμπεριφορά του, να δω με ψυχραιμία τα δικά μου λάθη και πάνω απ’ όλα να παραδεχτώ το πρόβλημα. Δεν ήταν εύκολο -και κυρίως για το σύζυγό μου- να διαπιστώσουμε την υποκρισία της φράσης «τα κάνουν αυτά τα παιδιά». Η αλήθεια είναι πως όλα τα παιδιά δεν κάνουν τέτοια πράγματα και, αν κάποια τα κάνουν, αυτά δε θέλω να είναι τα δικά μου παιδιά. Η παραδοχή μάς έκανε ν’ αγκαλιάσουμε το παιδί μας με μεγαλύτερη φροντίδα. Πήρα βοήθεια απ’ όπου μπορούσα και συνεργάστηκα με γονείς παιδιών, με τη δασκάλα του και το διευθυντή του σχολείου του. Σταδιακά η καχυποψία τους απέναντί μου άρχισε να δίνει τη θέση της στην εμπιστοσύνη. Η μητέρα του νταή, βλέπετε, καταγράφεται ως «τέρας» στις συνειδήσεις τους. Είναι παράξενο, αλλά η δική μου αποδοχή από το περιβάλλον του παιδιού μου άνοιξε το δρόμο για τη δικαιο σταδιακή δική του «αποδαιμονοποίηση». Δε θέλω να δικαιολογήσω τίποτα, άλλα και ο νταής έχει το δικό του θέμα να λύσει. Μπορεί για κάποιους να είναι ένας σκοτεινός ήρωας, αλλά οι υπόλοιποι τον απαξιώνουν, τον αντιπαθούν και τον απεχθάνονται. Ο νταής αισθάνεται μόνος και αυτό τον κάνει ακόμη χειρότερο. Κανείς δεν καλεί το γιο μου σε πάρτι, ούτε ήρθε ποτέ ένα παιδάκι στο σπίτι μας. Εδώ και λίγο καιρό όμως έχουν φανεί τα πρώτα σημάδια βελτίωσης. Κάναμε μάλιστα κι ένα μεγάλο άνοιγμα, καλώντας δώδεκα συμμαθητές του, για να γιορτάσουμε μαζί την Αποκριά. Ήρθαν οι εφτά. Θέλω να πιστεύω πως αυτό ήταν το πρώτο βήμα, για να καταλάβει ο Γ. πως υπάρχουν και πολλοί άλλοι τρόποι, έκτος από τις ψεύτικες μαγκιές, για να τραβήξει την προσοχή του κόσμου. 

ÌÁÅÎ¹½ É Á ¸ ÅÇ À ½ Ê Ë É Ä Ð Á ¸Ï ÐËÕ &LQHPD 3DUN º Ð½ À¼Ë Ì ½ ÅË Î ¸ ÅÐ ÅÏ Á Ë ÉÁ Ð É½ÐÅÏÉ·ÊÁÓ É¹½ ½Ìº ÐÅÓ ÌÎËÃÎ½É 7Ë Ì½ÎºÊ ÅÏÔ¼ÁÅ ÃÅ½ Ë¼ Ç ÑÁ .ÕÎÅ½Ç¸ ÌÎË¾ËÈ·Ó ÇËÅÊ

D 3DUN ÅÐÄÎ¹ËÕ ÃÅ½ ÐË &LQHP Å ÐÄÊ ½ÃËÎ ÁÊºÓ ÁÅÏ ÎÔÁÅ ÀÅ½ÑÁÏÅÉºÐÄÐ½ ÐÄÊ ÍÎ½ ÕÌ ½ÎºÊÐËÓ ÌÎËØÌËÑ·ÐÁ + ÁÆ½ÎÃ¼ÎÒÏÄ ÐËÕ ÌÅÏÅÐ¸ÎÅË x 7Ë ÇËÕÌºÊÅ ÅÏÔ¼ÁÅ ÁÂºÏËÊ ÅÏÔ¼ÁÅ ÃÅ½ ÐÅÓ ÇÅÊÄÉ½ÐËÃÎ½ÂÅÇ·Ó ÄÓ ÀÁÊ ÉÌËÎÁ¹ Ç½Å ½ÂËÎ Ì½ÅÀÅÇº Á½Å Ä ÁÌ¹ÀÁÅÆ¸ ÐËÕ ÏÐË Ð½ÉÁ¹Ë x ÁÊ ÎÐÕ ÇÐÈ Ç½ÑÍÓ ÁÌ¹Ï ÂÅÆÄÓ Ç½Å ½Ì½ÅÐÁ¹Ð ÃÅ½ ÐÅÓ ÁÅÀÅÇ·Ó ÌÎË¾ËÈ·Ó ËÉ½ÀÅÇ·Ó Ì ½ÃËÎ ÁÅÏÅÐÄÎ¹ÒÊ ½¹ÑËÕÏÁÓ 2GHRQ Ç½Å ½ ÄÈÁÇÐÎËÊÅÇ¸ ¸ ÐÄÈÁÂÒÊÅÇ¸ ÇÎ ÐÄÏÄ Ê½ ÔÎÄÏÅÉËÌËÅÄÑÁ¹ ÃÅ

¡'(21 £ _ ZZZ FLQHPDSDUN JU _ LQIR#FLQHPDSDUN JU LQIR#FLQHPDSDUN JU £ ¢ £¡£ ¡§ ¡ £ )$;

ÈÍÊ ÌÈÄÎËÂËÎ¹ÁÓ ÌÎË¾Ë ÔÎÅ

7Ë ÇËÕÌºÊÅ ÅÏÔ¼ÁÅ É·

¡ ¡'(21 £ ¡£ ¡§ x £ ¢ £

¸ÏÁ ÑÁ

παντογνώστης

... αυτός που κατέχει το ρεκόρ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΟΔΩΡΟΣ ΓΙΑΧΟΥΣΤΙΔΗΣ

στη στατική άπνοια (αυτό που λέμε «κράτημα αναπνοής») είναι ο 40χρονος Γάλλος Στεφάν Μιφσάντ. Στις 8 Ιουνίου του 2009 ο Μιφσάντ κράτησε την αναπνοή του για 11 λεπτά και 35 δευτερόλεπτα! Πολύ περισσότερο δηλαδή από το μέσο

...κράτημα αναπνοής

... το νερό

άνθρωπο που μπορεί να κρατήσει την αναπνοή του μέχρι το πολύ 2 λεπτά -ο μέσος όρος φτάνει το 1 λεπτό. Και να ξέρετε ότι δεν μπορούμε να... πεθάνουμε, κρατώντας την αναπνοή μας. Ανακλαστικά και αναγκαστικά κάποια στιγμή αναπνέουμε, είτε έχοντας τις αισθήσεις μας ή αφού λιποθυμήσουμε πρώτα.

δε βοηθάει καθόλου, όταν έχουμε... τσουρουφλίσει τη γλώσσα μας μετά από κατανάλωση καυτερού φαγητού. Αυτό συμβαίνει, διότι οι καυτερές ουσίες, που διεγείρουν νευρικές απολήξεις στο στόμα σχετικές με τον πόνο, ανήκουν στα αλκαλοειδή τα οποία δεν είναι υδατοδιαλυτά αλλά λιποδιαλυτά. Έτσι, αντί για νερό, κάποιος «καμένος» καλύτερα να καταναλώσει κάτι λιπαρό: μια κουταλιά φρέσκο βούτυρο (όχι μαργαρίνη), ένα κομμάτι κίτρινο τυρί, λίγη σοκολάτα γάλακτος ή γάλα, που μέσω της καζεΐνης που περιέχει διώχνει τις οδυνηρές συνέπειες των καυτερών φαγητών.

ξέρατε ότι...

εγκυκλοπαιδικές γνώσεις για μικρούς και μεγάλους

...το φυστικοβούτυρο «ανακαλύφθηκε» γύρω στο 1000 π.Χ. Κανείς, όμως, δε γνωρίζει το όνομα εκείνου ή εκείνης που το ανακάλυψε. Ξέρουμε, πάντως, πως το χρησιμοποιούσαν και το κατανάλωναν οι Αζτέκοι. Σε ό,τι αφορά τη σημερινή του μορφή, γνωρίζουμε ότι το 1884 ο Καναδός Μαρσέλους Έντσον πατεντάρισε το προϊόν. Το 1897 ο Τζον Χάρβεϊ Κέλογκ παρουσίασε τη δική του εκδοχή (που επίσης πατενταρίστηκε) και το 1904 το φυστικοβούτυρο παρουσιάστηκε εμπορικά στη Διεθνή Έκθεση του Σεντ Λιούις... Αν και στη χώρα μας δεν το χρησιμοποιούμε πολύ στο διαιτολόγιό μας, πρόκειται παγκοσμίως για μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων.

22 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

... περίπου

160

δισεκατομμύρια e-mails στέλνονται καθημερινά παγκοσμίως! Αυτό σημαίνει ότι στέλνονται παραπάνω από 2 εκατομμύρια e-mails ανά δευτερόλεπτο που τα στέλνουν περίπου 1,2 δισεκατομμύρια χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών ημερησίως! Εντυπωσιακά νούμερα, έτσι; Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι πως το 97% αυτών είναι spam!

υγεία

φυσιολογικός τοκετός:

24 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

η πιο μεγάλη ώρα!

φυσιολογικός τοκετός -όπως άλλωστε δηλώνει και η λέξη- είναι μια φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, όπως είναι η κίνηση, η πέψη και η αναπνοή. Η μόνη διαφορά είναι ότι επιτελείται αποκλειστικά από τη γυναίκα και μάλιστα σε ορισμένες χρονικές στιγμές της ζωής της. Αυτή η ιδιαιτερότητά του, καθιστά τον τοκετό μια ξεχωριστή περίπτωση που απαιτεί σωστή προετοιμασία και κατάλληλη ενημέρωση.

η σωστή προετοιμασία Πριν έρθει η μεγάλη στιγμή του τοκετού, οφείλετε να έχετε κάνει πρώτα μια «έρευνα αγοράς», για να επιλέξετε το μαιευτήριο στο οποίο θα γεννήσετε, σε συνεννόηση βέβαια με το μαιευτήρα που σας παρακολουθεί. Καλό θα είναι να γνωρίσετε τους χώρους και το προσωπικό της κλινικής, να ενημερωθείτε για τυχόν μαθήματα ανώδυνου τοκετού που μπορεί να προσφέρονται ή για τις υπηρεσίες που παρέχονται μετά τον τοκετό. Επίσης, δεν πρέπει να παραλείψετε να έχετε έτοιμα τα προσωπικά σας αντικείμενα από την αρχή του τελευταίου μήνα της εγκυμοσύνης. Πριν απ’ όλα, όμως, πρέπει να έχετε συζητήσει με το μαιευτήρα σας κάθε ζήτημα που αφορά τη διαδικασία του τοκετού, ώστε να είστε όσο καλύτερα γίνεται ενημερωμένη - ιδιαίτερα την πρώτη φορά. Άλλωστε, η γνώση του τι μπορεί να συμβεί θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε την ηρεμία σας και να ξεπεράσετε ευκολότερα τυχόν προβλήματα και δυσκολίες στον τοκετό. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή…

τα στάδια

Ο φυσιολογικός τοκετός περιλαμβάνει τρία στάδια: Το στάδιο της διαστολής ξεκινά από τη στιγμή που οι «ωδίνες», δηλαδή οι χαρακτηριστικοί πόνοι του τοκετού, αρχίσουν να προκαλούν διαστολή στον τράχηλο της μήτρας. Το στάδιο τελειώνει, όταν η διαστολή γίνει «τελεία», δηλαδή όταν φτάσει τα 10 περίπου εκατοστά, όση δηλαδή είναι περίπου και η διάμετρος της κεφαλής του εμβρύου που θα περάσει από τον τράχηλο. Σε μια πρωτοτόκο, ς ή δηλαδή σε μια γυναίκα που γεννά για πρώτη φορά, η ν αναμο ς ε ν ή ανώτερη φυσιολογική διάρκεια του σταδίου αυτού είναι μ ννέα ε ε τ ό ε ρ π έ α φ οι 8 ώρες, χωρίς να σημαίνει ότι μια διάρκεια 3-4 ωρών ά ή να Μετ μ γ ι τ σ . ς η α δεν είναι φυσιολογική. Σε γυναίκα που έχει ήδη γεννήσει, ήρθε αιδί σ π ο τ α ί ο σ μ η διάρκεια είναι συνήθως μικρότερη. στον κόσ ος, η ανυπομονη τη Το δεύτερο στάδιο ονομάζεται στάδιο εξώθησης, διότι ν χ γ ή τ ά υ ο α τ ’ , σ ς η μητέρα συμμετέχει ενεργά, «εξωθώντας» το έμβρυο, Όμω οστά ι ρ α π τ μ ν ς ύ ο ο γ β για να βγει… προς τη ζωή, παίρνοντας την πρώτη του και ο φό εμπειρία προη ων χαράς ανάσα. Η εξώθηση γίνεται με ειδική τεχνική και απαιτεί ή μοναδικ ν συναισθημάτ νται με πειθαρχία κι έντονη σωματική προσπάθεια από τη ω ο τ χ ς ρ έ ω μητέρα. Το δεύτερο στάδιο αρχίζει με την τελεία θ υ ς πο συνή η σ ω ρ … ύ ή ο λ διαστολή του τραχήλου και τελειώνει με την έξοδο και ολοκ έννηση του μωρ του εμβρύου. Η ανώτερη φυσιολογική του διάρκεια τη γ ΟΥ Δ Ι Λ Η στην πρωτοτόκο είναι οι 2 ώρες, ενώ σε γυναίκα που ΜΙΧΑ ΕΝΗΣ Λ Ε Σ έχει γεννήσει έστω μια φορά είναι η 1 ώρα. ΤΗ Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 25

υγεία Αφού βγει το έμβρυο, ακολουθεί το τρίτο στάδιο, αυτό της υστεροτοκίας, δηλαδή της εξόδου του πλακούντα από τη μήτρα και τον κόλπο της γυναίκας. Το τελευταίο αυτό στάδιο διαρκεί συνήθως γύρω στα 15 λεπτά, με ανώτερο φυσιολογικό όριο τη 1 ώρα, και δεν απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια από τη μητέρα.

η χρονική διάρκεια Η διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού δεν είναι καθόλου συγκεκριμένη, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ενδεικτικά, θα μπορούσαμε ν’ αναφέρουμε τους εξής: τη θέση του εμβρύου μέσα στη μήτρα, τη χορήγηση φαρμάκων, για να βοηθηθεί η πρόοδος του τοκετού, αν έχει προηγηθεί επέμβαση στον τράχηλο της μήτρας, τυχόν παθήσεις της μητέρας κλπ. Υπάρχουν, όμως, και ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες (η φύση της μήτρας της συγκεκριμένης γυναίκας) που μπορεί να οδηγήσουν σε «οξύ» τοκετό, ο οποίος διαρκεί λιγότερο από 1 ώρα. Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τη χρονική διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού είναι η προηγούμενη εμπειρία της επιτόκου, αν δηλαδή η γυναίκα είναι πρωτοτόκος ή πολυτόκος. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι η μήτρα της πολυτόκου, δηλαδή της γυναίκας που γεννά το δεύτερο, τρίτο κ.λ.π παιδί, παρουσιάζει συνήθως διαφορετική συμπεριφορά στον τοκετό. Είναι εξοικειωμένη, θα μπορούσε να πει κανείς, με την όλη διαδικασία, γι’ αυτό και η χρονική διάρκεια του τοκετού τις περισσότερες φορές μειώνεται. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι ο τοκετός είναι ένα φαινόμενο πολλές φορές απρόβλεπτο, καθώς συμβαίνουν πράγματα τα οποία κανένας γιατρός δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων. Για παράδειγμα, μία μη ευνοϊκή θέση του παιδιού μπορεί να καθυστερήσει την πρόοδο του τοκετού ακόμη και σε μια τριτοτόκο γυναίκα. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι μαιευτήρες δεν απαντούν στην ερώτηση «πόση ώρα θα κρατήσει, γιατρέ;».

οι ωδίνες Το θέμα του πόνου και της αντιμετώπισής του στον τοκετό είναι αυτό που απασχολεί -και φοβίζει- περισσότερο τις υποψήφιες μητέρες. Ο μόνος τρόπος για ν’ αντιμετωπίσετε τους φόβους ή τις ανησυχίες σας είναι μια εκτενής συζήτηση με το γιατρό σας. Φροντίστε να ενημερωθείτε για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των εναλλακτικών μεθόδων και να έχετε πάρει τις ανάλογες αποφάσεις πριν την ώρα του τοκετού. Υπάρχει η τεχνική των «αναπνοών», η οποία βοηθά πολύ στην περίπτωση που δεν επιθυμείτε επισκληρίδιο αναλγησία. Σήμερα γίνονται ειδικά μαθήματα της παραπάνω τεχνικής στις έγκυες μητέρες από εξειδικευμένες μαίες σ’ όλα τα μαιευτήρια. Η χορήγηση πεθιδίνης κατά τον τοκετό δεν χρησιμοποιείται πλέον πολύ, γιατί προκαλεί παροδική βραδυκαρδία στο έμβρυο κι έντονη ναυτία στη μητέρα.

η επισκληρίδιος αναλγησία Η επισκληρίδιος αναλγησία (και όχι «αναισθησία» όπως λανθασμένα αναφέρεται) επιτρέπει στη γυναίκα να έχει το αίσθημα της αφής και της πίεσης, αλλά τη βοηθά να μην αισθάνεται πόνο στην αντίστοιχη περιοχή. Η επισκληρίδιος αναλγησία κάνει τη διαφορά σε σχέση με το παρελθόν, καθώς βελτιώνει κατά πολύ την εμπειρία του τοκετού, γεγονός πολύ σημαντικό τουλάχιστον για την πρώτη φορά, γιατί μια κακή πρώτη εμπειρία είναι πιθανόν ν’ αποτρέψει τη γυναίκα από μια δεύτερη εγκυμοσύνη. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι η επισκληρίδιος αναλγησία είναι απαραίτητη σε κάθε περίπτωση, καθώς ο πόνος είναι υποκειμενικό συναίσθημα (αρκετές γυναίκες δεν ενοχλούνται από τον πόνο κατά τον τοκετό). Η επισκληρίδιος αναλγησία βοηθά περισσότερο, όταν ο τοκετός διαρκεί πολλές ώρες ή σε παθολογικές καταστάσεις. Ωστόσο, αντενδείκνυται,

26 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Μπορεί μία γυναίκα που έχει γεννήσει το πρώτο της παιδί με καισαρική τομή να γεννήσει το δεύ-τερο παιδί της με φυσιο-λογικό τοκετό;

Μπορεί, υπό ορισμένες προϋποθέ προϋποθέσεις. Ο βασικός κίνδυνος είναι η «ρή «ρήξη» της μήτρας, γεγονός που μπορεί να συμβεί, διότι η ουλή που έχει δημιουργηθεί στη μήτρα από την προηγούμενη καισαρική το τομή ελαττώνει την ανθεκτικότητά της στις ωδίνες του επόμενου τοκετού. Το ποσοστό αυτού του κινδύνου ευτυχώς είναι μικρό, αλλά οι συνέπειες μπορεί να είναι τραγικές για τη μητέρα και το έμβρυο. Χρειάζεται στενή παρακολούθηση καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού από τη μαία και το μαιευτήρα. Επιπλέον, χρειάζεται να είναι ενημερωμένοι το μαιευτικό χειρουργείο και ο αναισθησιολόγος, γιατί ανά πάσα στιγμή, αν υπάρξει υποψία ρήξης της μήτρας, θα πρέπει να γίνει εκ νέου καισαρική τομή. Με σωστή παρακολούθηση και οργάνωση της όλης κατάστασης από το μαιευτήρα, τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά.

Μπορεί μια γυναίκα να έχει τελεία διαστολή και παρ’ όλα αυτά να μην μπορεί να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό;

Όπως αναφέραμε, ο τοκετός περιλαμ περιλαμβάνει τρία στάδια. Για να γεννηθεί το έμβρυο, πρέπει να ολοκληρωθεί όχι μόνο το στάδιο της διαστολής, αλλά και αυτό της εξώθησης. Είναι η πιο δύσκολη πορεία του εμβρύου σ’ όλη του τη ζωή. Μία μη ευνοϊκή θέση του εμβρύου ή μία παροδική πίεση του ομφάλιου λώρου μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα, αναγκάζοντας το μαιευτήρα να προχωρήσει σε καισαρική τομή.

tip

Αν επιλέξετε να κρατήσετε βλαστοκύτταρα από τον ομφάλιο λώρο του εμβρύου, πρέπει να έχετε έρθει σε συνεννόηση με την αντίστοιχη εταιρεία φύλαξης, ώστε να πάρετε μαζί σας στο μαιευτήριο τον απαραίτητο εξοπλισμό. όταν υπάρχουν ενδείξεις διαταραχής στο μηχανισμό πήξης του αίματος της εγκύου ή όταν υπάρχει ανατομικό πρόβλημα ή ιστορικό επέμβασης στη σπονδυλική στήλη. Η άποψη ότι η μέθοδος αυτή έχει επιπλοκές ή ότι προκαλεί παραλύσεις δεν ευσταθεί -τουλάχιστον στο βαθμό στον οποίο διαδίδεται.

η περινεοτομή Η περινεοτομή είναι η τομή στο «περίνεο», δηλαδή στην περιοχή ανάμεσα στον κόλπο και τον πρωκτό. Γίνεται, για να δημιουργήσει «χώρο» στο έμβρυο, ώστε, βγαίνοντας από τον κόλπο, να μην τραυματίσει ανώμαλα τον κόλπο ή τον πρωκτό, προκαλώντας περισσότερες επιπλοκές. Το τραύμα που δημιουργεί μ’ αυτό τον τρόπο ο μαιευτήρας είναι πιο ομαλό και πιο ελεγχόμενο. Επίσης, η συρραφή του γίνεται ευκολότερα και η επούλωσή του είναι καλύτερη. Όσο μεγαλύτερο είναι το έμβρυο, τόσο αυξάνεται το εύρος της τομής που πρέπει να γίνει. Περισσότερο αναγκαία είναι η περινεοτομή στην πρωτοτόκο, ενώ σε γυναίκες που γεννούν για δεύτερη ή τρίτη φορά μπορεί και να μη χρειαστεί, ειδικά όταν το βάρος του εμβρύου δεν είναι πολύ μεγάλο.

πιθανές επιπλοκές Όπως προαναφέραμε, ο φυσιολογικός τοκετός είναι ένα φαινόμενο πολλές φορές απρόβλεπτο. Μία από τις βασικές επιπλοκές που μπορεί να προκύψει στη διάρκειά του είναι η καθυστέρηση της εξέλιξής του. Αν ο τοκετός βρίσκεται στο πρώτο στάδιο, καθυστέρηση μπορεί να προκύψει, αν οι ωδίνες δεν είναι τόσο συχνές ή ισχυρές όσο χρειάζεται. Αυτό αντιμετωπίζεται είτε με ειδικά φάρμακα είτε με τεχνικές ισχυροποίησης των ωδίνων, ώστε να έχουμε ταχύτερη εξέλιξη. Στο δεύτερο στάδιο σημαντικό ρόλο παίζει η θέση του παιδιού. Εκεί υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες δεν μπορούμε να επέμβουμε και καλό είναι να περιμένουμε, μέχρι όμως ενός σημείου. Αν ο τοκετός δεν εξελίσσεται, τότε προχωράμε σε καισαρική τομή. Συχνή επιπλοκή -που μπορεί να είναι παροδική ή παρατεταμένη- είναι και η πτώση του αριθμού των παλμών του εμβρύου, οι οποίοι παρακολουθούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού. Αν τα μέτρα που θα πάρει ο γιατρός δε βελτιώσουν την κατάσταση, τότε αυτός θα προχωρήσει σε καισαρική τομή. Ωστόσο, η πιο επικίνδυνη επιπλοκή είναι η αιμορραγία σε κάθε στάδιο του τοκετού, ακόμη και μετά την ολοκλήρωσή του. Σ’ αυτήν την περίπτωση χρειάζονται άμεσα μέτρα και γρήγορες αποφάσεις από το γιατρό, για ν’ αποφευχθούν τυχόν δυσάρεστες καταστάσεις.

ο ρόλος του πατέρα Η θέση του πατέρα είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς καλείται να συμπαρασταθεί σε μια πολύπλοκη κατάσταση, που βρίσκεται έξω από τη δική του φύση, αλλά τον αφορά άμεσα, αφού πρόκειται για το δικό του παιδί. Ευτυχώς, σήμερα οι γονείς είναι όλο και πιο ενημερωμένοι. Χρειάζεται ιδιαίτερη ψυχραιμία από την αρχή έως το τέλος. Κάποιοι δεν είναι σε θέση ν’ αντεπεξέλθουν, κάτι που βέβαια δεν είναι κακό, αλλά θα πρέπει ο μαιευτήρας να το γνωρίζει από πριν. Καλό θα ήταν, ωστόσο, ο πατέρας να βρίσκεται πάντοτε δίπλα στη μητέρα, σε κάθε στιγμή του τοκετού. 

το καρδιοτοκο γράφημα

ό τις εται απ προέρχ » α». α μ μ η η ογράφ ογράφ κ κ ο ο τ τ « ι ιο καρδ γράφο α» κα λέξη « υ κατα ράφημ ο γ π ιο η ς τ δ έ ι ρ μ ε κα ραμ γράφ λέξεις « όν, οι γ α κατα σι αι, λοιπ ράφημ γ ίν ε ιο ντας έτ δ ο ο ρ ύ χ Δ , παρέ ί. Το κα υ κετ ο ο ρ τ ύ α ρ χ υ εια το ου εμβ ειδικό κ τ ρ ο ν τ ιά σ ώ δ ι μ ντα της μήλη τη ν παλ σπάσεις ετού. ητα τω ου σ’ ό τ τ υ ό σ ν ία χ ε ις γ τ υ σ φει ην υ υ τοκ αταγρά ις για τ αδή το και ενδείξε φημα κ ς» δηλ ά ε ρ ιάρκεια ίν γ δ δ ο κ ω η ο « , τ α ις τ ο τ η Τ , τ . μ τού έχει ια υχνό τοκετό νται η σ ο μαιευτήρας τά τον ο α κ ίν α α ς α φ τρ ένα υτό τη μήτρ γκεκριμ ε τον τρόπο α μέσα σ ι οε κ ίν ο τ α Πιο συ β ιο καρδ τι συμ τους. Μ ό ο ή τ ικ σ γ ια α ο τ γ θολ η έν όνα μβρυο ρες. Πα υ στο έ αλή εικ ώ ο κ ς ν ε ά ό τ λ γ ε ο υ κ αρ δύσκ ου οξ τωση τ ις τόσο ει ελάτ αυτές τ ρων. ίν α μ ν η ω μέτ μα σ η άμεσ ψ ή γράφη λ γκη για και ανά

νερό ο τ σ ς ό τοκετ

ια να γ εννήσε ι μία γυ πρώτα ναίκα σ να εξετ το νερό άσει μα πληρο , πρ ζ ί με το ύ ν ται οι π νερό κ μαιευτή έπει ροϋπο αι αν υ ρα της θέσεις πάρχει τήριο. αν για τοκ η δυνα Το βασ ε τ τ ό στο ό τητα αυ ικό πλε είναι ό τή στο ονέκτη τι ελατ μα του μαιευτώνετα μάλλο τοκετο ι η ανά ν ελαττ ύ στο ν γ κ η ώ γ ν ι’ ερό εται η δ του τοκ αναλγη ετού (τ ιάρκεια σία και ης «δια τ ό ο ότι χρε τι υ πρ στολής ιάζεται »). Μειο ώτου σταδίου προσο μηχανη νέκτημ χή γι’ α μά α είναι ποφυγ εμβρύο των αλλά και ή διαβρ προσο υ και τη οχής τω χή στη ν εμφά υστερο ν νέ νιση επ τοκίας ιπλοκώ ξοδο του θα πρέ ν. Το σ πει να γίνει έξ τάδιο τ ης ω από το νερό .

Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Νικόλαο Παπουτσόπουλο, SpR, μαιευτήρα - χειρουργό γυναικολόγο, υπεύθυνο Τμήματος Μαιευτικών & Γυναικολογικών Υπερήχων Γενικής Κλινικής «Λ. Σαραφιανός», για την πολύτιμη βοήθειά του. Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 27

υγεία

Καλύτερα να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις. Αυτό αποτελεί μεταφορικά μία γενική αρχή που ισχύει σ’ όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Σ’ ό,τι αφορά την υγεία όμως, ισχύει κυριολεκτικά. Πόσο μάλλον όταν έχει να κάνει με την υγεία ενός εύθραυστου πλάσματος που βιώνει τις πρώτες ημέρες της ζωής του... ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ

το πρώkτοup! c e h c

α τεστ Apgar

υτό είναι το πρώτο τεστ στο οποίο υποβάλλονται όλα τα μωρά πέντε μόλις λεπτά μετά τη γέννηση! Οφείλει το όνομά του στη Βιρτζίνια Άπγκαρ που το επινόησε το 1952. Το τεστ βοηθάει τον παιδίατρο ν’ αξιολογήσει πόσο καλά λειτουργεί ο οργανισμός του νεογέννητου και περιλαμβάνει μία εξέταση κατά την οποία εξετάζονται ο αριθμός των καρδιακών παλμών, η αναπνοή, ο μυϊκός τόνος, τα ανακλαστικά και το χρώμα του μωρού. Το τεστ δεν προβλέπει τη μελλοντική υγεία ή ανάπτυξη του παιδιού, κινητοποιεί όμως το προσωπικό του μαιευτηρίου στην περίπτωση που το μωρό είναι νωθρό ή βραδύ στις αντιδράσεις του, γιατί

28 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - A Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

θα χρειαστεί άμεση υποστήριξη. Κάθε χαρακτηριστικό που εξετάζεται βαθμολογείται ξεχωριστά από 0 έως 2 βαθμούς. Στη συνέχεια οι βαθμολογίες αθροίζονται. Το μωρό που έχει περάσει όλες τις εξετάσεις με άριστα (δηλαδή 2 για κάθε εξέταση) έχει συνολική βαθμολογία ίση με 10. Αυτό, όμως, είναι σχεδόν αδύνατο, αφού τα περισσότερα μωρά χάνουν τουλάχιστον ένα βαθμό, γιατί έχουν μελανιασμένα χεράκια και ποδαράκια. Το μωράκι είναι υγιές, όταν η βαθμολογία στο τεστ Apgar κυμαίνεται μεταξύ 7 και 10. Αυτό δε σημαίνει ότι το μωρό που θα βαθμολογηθεί με 6 νοσεί, αλλά ότι χρειάζεται μάλλον μια μικρή ενίσχυση (λίγο οξυγόνο για παράδειγμα). Η άμεση παρέμβαση του παιδιάτρου είναι απαραίτητη, μόνο όταν η βαθμολογία είναι κάτω από το 5.

πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου νεογνών Στο πλαίσιο του εθνικού ανιχνευτικού προγράμματος γίνεται έλεγχος σ’ όλα τα νεογέννητα της χώρας για τέσσερα μεταβολικά νοσήματα: γαλακτοζαιμία, φαινυλκετονουρία, συγγενή υποθυρεοειδισμό και ανεπάρκεια G6PD. Το δείγμα λαμβάνεται από τα μαιευτήρια σε ειδική διηθητική κάρτα (κάρτα Guthrie), πριν πάρει εξιτήριο το μωρό για το σπίτι, συνήθως τη 2η με 3η μέρα από τη γέννηση. Οι γιατροί λαμβάνουν σταγόνες αίματος από τη φτέρνα του νεογνού, χρησιμοποιώντας ειδική μικρή βελόνα. Και στα πρόωρα νεογνά ο χρόνος εξέτασης είναι η 2η ή η 3η ημέρα μετά τη γέννηση, αφού στόχος πάντοτε είναι να εξεταστεί το νεογνό το συντομότερο δυνατόν. Οι περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται επανεξέταση είναι σπάνιες. Αυτό θα χρειαστεί, μόνο όταν το δείγμα κριθεί ακατάλληλο ή το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι αμφίβολο. Το αίμα μετά τη λήψη του στέλνεται στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» στην Αθήνα. Οι εξετάσεις αυτές είναι πολύ σημαντικές, γιατί προλαμβάνουν διάφορες σοβαρές καταστάσεις: ● Γαλακτοζαιμία: οφείλεται σε διαταραχή του μεταβολισμού της λακτόζης - γαλακτόζης, που είναι συστατικό του γάλακτος (του μητρικού και των ζωικών). Σε περίπτωση γαλακτοζαιμίας, το μωρό μπορεί να εμφανίσει σπασμούς, υπογλυκαιμία, νεογνικό καταρράκτη, ηπατική και νεφρική δυσπραγία κλπ. Σε ηπιότερες περιπτώσεις αναπτύσσεται συνήθως οφθαλμικός καταρράκτης. Σε βρέφη με γαλακτοζαιμία εφαρμόζεται χορήγηση ειδικού γάλακτος που δεν περιέχει λακτόζη και γαλακτόζη. ● Φαινυλκετονουρία: οφείλεται στην απουσία ενός ενζύμου, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία μετατροπής ενός αμινοξέος που λαμβάνουμε από πολλές τροφές, της φαινυλαλανίνης, σ’ ένα άλλο, την τυροσίνη. Τα αυξημένα επίπεδα φαινυλαλανίνης στο αίμα είναι ικανά να προκαλέσουν σοβαρές νευρολογικές διαταραχές και πνευματική καθυστέρηση, εφόσον διατηρούνται επί μακρόν. Αποτελεί μία από τις συχνότερες ενδογενείς διαταραχές του μεταβολισμού των αμινοξέων. ● Συγγενής υποθυρεοειδισμός: οφείλεται στην υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Τα συμπτώματά του πεπε ριλαμβάνουν νωθρότητα, υποτονία, υπνηλία, βατραχοειδή κοιλιά, παρατεινόμενο ίκτερο, ομφαλοκήλη, ξηρότητα δέρματος, υπερτρίχωση και προέχουσα μεγάλη γλώσσα. Στην περίπτωση που η εξέταση αποδειχθεί θετική για συγγενή υποθυρεοειδισμό, πρέπει να γίνει έναρξη θεραπείας με θυροξίνη εντός του πρώτου τριμήνου της ζωής, ώστε τα παιδιά να μην κινδυνέψουν από πνευματική καθυστέρηση. ● Ανεπάρκεια ενζύμου G6PD: Είναι κληρονομικό νόσημα. Η συχνότητά του για τη χώρα μας είναι 3,14%. Τα παιδιά που πάσχουν από ανεπάρκεια ή έλλειψη της G6PD μετά την επίδραση οξειδωτικών, όπως είναι τα κουκιά, η ναφθαλίνη και ορισμένα φάρμακα, εκδηλώνουν σε 2 - 4 ημέρες κοιλιακό πόνο, έντονη ωχρότητα προσώπου, που οφείλεται σε αναιμία και ίκτερο, αιμοσφαιρινουρία και σε ακραίες περιπτώσεις παθαίνουν σοκ. Η ανεπάρκεια G6PD δε θεωρείται ασθένεια, αλλά ο πάσχων θα πρέπει ν’ αποφεύγει οξειδωτικές ουσίες και ορισμένα φάρμακα. Στην περίπτωση που το εξεταζόμενο μωρό παρουσιάζει κάποια από τις παραπάνω νόσους, οι γονείς του λαμβάνουν γραπτή ειδοποίηση από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού μέσα σ’ ένα μήνα περίπου από την αιμοληψία.

προσοχή!

Ένα στα 1000 περίπου νεογέννητα γεννιέται με κληρονομική ασθένεια. Η έγκαιρη ενημέρωση για τη νόσο εμποδίζει τις βαριές συνέπειες στο παιδί που πάσχει. Σε περίπτωση μη έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης μπορεί να εμφανιστούν στα νεογνά παθολογικά συμπτώματα μ’ επακόλουθο σωματικές ή πνευματικές αναπηρίες. προληπτικός έλεγχος μεταβολικών νοσημάτων Πρόκειται για προαιρετική εξέταση που συμπληρώνει την υποχρεωτική, η οποία γίνεται στο πλαίσιο του εθνικού ανιχνευτικού προγράμματος. Όσοι γονείς το επιθυμούν, πληρώνουν ένα ποσό και προχωρούν σ’ εξέταση αίματος η οποία επιτρέπει την ταχύτατη ανίχνευση 45 επιπλέον μεταβολικών νοσημάτων. Η δειγματοληψία γίνεται παράλληλα μ’ εκείνη για το εθνικό ανιχνευτικό πρόγραμμα. Μέσω του προληπτικού ελέγχου μεταβολικών νοσημάτων πετυχαίνεται η έγκαιρη ανίχνευση σοβαρών συγγενών ή ενδογενών νοσημάτων πριν από την εμφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων στα νεογνά. Τα περισσότερα νεογνά τις πρώτες μέρες της ζωής τους φαίνεται ότι είναι υγιέστατα. Ενδέχεται όμως οι γονείς να είναι φορείς διάφορων σοβαρών μεταβολικών ή ενδοκρινολογικών νοσημάτων, χωρίς να εκδηλώνουν κλινικά το νόσημα. Αν το παιδί κληρονομήσει και τα δύο παθολογικά γονίδια από τους φορείς γονείς του, υπάρχει κίνδυνος να γεννηθεί με τη νόσο. Με τον προληπτικό έλεγχο μεταβολικών νοσημάτων ανιχνεύονται: ● νοσήματα που έχουν να κάνουν με διαταραχές μεταβολισμού λιπαρών οξέων ● νοσήματα που σχετίζονται με διαταραχές μεταβολισμού οργανικών οξέων ● νοσήματα που έχουν να κάνουν με διαταραχές μεταβολισμού αμινοξέων ● κυστική ίνωση  A Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 29

υγεία

ματάκια μου!

Το τελευταίο διάστημα παρατηρείτε ότι το παιδί σας πλησιάζει ολοένα και περισσότερο στην οθόνη, όταν βλέπει τηλεόραση, ότι τρίβει τα μάτια του και κουράζεται γρήγορα, όταν κάνει τα μαθήματά του, και ότι έχει πονοκεφάλους. Μήπως έχει μυωπία;

ΤΗΣ ΛΕΝΙΑΣ ΚΙΟΥΜΗ

ολλοί είναι εκείνοι που γνωρίζουν από προσωπική εμπειρία τι είναι η μυωπία. Ακόμα, όμως, και αν εσείς οι ίδιοι δεν πέσατε... θύμα της, σίγουρα θα είχατε κάποιο συμμαθητή με το συγκεκριμένο πρόβλημα, όταν πηγαίνατε σχολείο. Και δεν αποκλείεται να κληθείτε ν’ αντιμετωπίσετε μια παρόμοια κατάσταση με το παιδί σας.

τι είναι τελικά;

Πρόκειται για μία διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, κατά την οποία οι ακτίνες του φωτός δε συγκεντρώνονται στον αμφιβληστροειδή, όπως είναι το φυσιολογικό, αλλά σε κάποιο

30 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

σημείο μπροστά από αυτόν. Αυτό συνήθως οφείλεται είτε στην επιμήκυνση του οφθαλμού είτε στην αύξηση της καμπυλότητας του κερατοειδούς χιτώνα. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις αίτιο μπορεί ν’ αποτελούν κάποια κατασκευαστικά προβλήματα του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού. Πολλές φορές η μυωπία, που διακρίνεται σε απλή και παθολογική, συνυπάρχει και με άλλες διαθλαστικές ανωμαλίες, όπως είναι ο αστιγματισμός και η πρεσβυωπία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο μύωπας ανακτά τη φυσιολογική όρασή του με οπτικά ή άλλου είδους βοηθήματα. Σύμφωνα με τον οφθαλμίατρο - χειρουργό, κ. Λέανδρο Βατάκα: «οι λόγοι εμφάνισης και αύξησης της μυωπίας είναι καθαρά γονιδιακοί. Συνεπώς, τα γονίδια του νεαρού μύωπα

! t i ch t a w είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση της νόσου και για το πόσο τελικά αυτή θα εξελιχθεί, ποια θα είναι δηλαδή η τελική οροφή της». Παρ’ όλα αυτά, όπως ο ίδιος επισημαίνει, η συγκεκριμένη ανωμαλία εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία του δημοτικού σχολείου, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο, καθώς εξαρτάται από τις γονιδιακές πληροφορίες που διαθέτει το παιδί. Επίσης, παρόλο που συνήθως η μυωπία σταματά να αυξάνεται γύρω στα 18-22 έτη, χωρίς βέβαια αυτό να ισχύει για όλες τις περιπτώσεις, είναι καλό να παρακολουθείται από τους ειδικούς.

Σχεδόν το 50% των ανθρώπων παγκοσμίως θα έχει μυωπία μέχρι το 2020. ● Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η μυωπία χαρακτηρίζεται ως πανδημία, αφού σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη αφορά πλέον το 80-90% των νέων κάτω από την ηλικία των 30 ετών (π.χ στην Ασία). ● 1 στους 3 Αμερικανούς είναι μύωπας. ● 30-40% των Ευρωπαίων έχει μυωπία. ● 20% των εφήβων, περισσότεροι δηλαδή από 1 στους 5, έχει δυσκολίες όρασης στην τάξη. ● - Μόλις το 5% των ανθρώπων είχε μυωπία πριν από εκατό χρόνια!

η εξέταση πρέπει να είναι άμεση». Και συμπληρώνει: «πέρα από την πρώτη υπάρεξέταση, η επόμενη (εφόσον δεν υπάρ χουν ενδείξεις που να την επισπεύδουν) πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 3 - 4 ετών, κατόπιν στην ηλικία των 6 - 7 ετών, στη συνέχεια στα 12 - 13 έτη και μετά κάθε 2 έτη μέχρι τη συμπλήρωση του 18 έτους. Από εκεί και πέρα καλό είναι να εξετάζονται τα μάτια ανά πενταετία».

αντιμετώπιση

Όπως αναφέρει ο οφθαλμίατρος: «η μυωπία πρακτικά δεν αντιμετωπίζεται. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δίνουμε στον ασθενή τα σωστά γυαλιά, ώστε να μην έχει οπτικά προβλήματα. Το πώς αναγνωρίζεται; μέλλον ωστόσο φαντάζει ευοίωνο σ’ αυΟ ειδικός ιατρός εξηγεί: «η μυωπία είτό τον τομέα». Όσον αφορά τους φακούς ναι μία κατάσταση που εγκαθίσταται επαφής, ο γιατρός υποστηρίζει: «θεωρηπροοδευτικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τικά η ηλικία των 15 - 16 ετών είναι το τη σταδιακή προσαρμογή του νεαρού όριο πέρα από το οποίο μπορεί ένας νέος ασθενή στις νέες οπτικές του πραγματιάνθρωπος να φορέσει φακούς επαφής. κότητες και την απουσία διάχυσης ισχυΕυχαριστούμε τον κ. Λέανδρο Παρ’ όλα αυτά, η ικανότητά του να είναι ρών πληροφοριών στο άμεσο περιβάλΒατάκα, FRCOphth, Οφθαλμίατρο τακτικός και ιδιαίτερα προσεκτικός στην λον του. Συνήθως, τα σημεία της οπτικής Χειρουργό, Συνεργάτη ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗΣ τήρηση των προαπαιτούμενων κανόνων ανεπάρκειας του νεαρού ασθενή, τα ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Γ. Κ. ΟΜΙΛΟΥ ασηψίας εξατομικεύει την ηλικία. Ως όριο παρατηρούν άτομα που δεν έχουν καΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ, για τη βοήθειά του. προς τα κάτω προσωπικά τοποθετώ την θημερινή επαφή μαζί του». ηλικία των 13 - 14 ετών». Την ίδια στιγμή κι ενώ υπάρχουν ανεπίΣχετικά με τις πιο επεμβατικές πρακτικές σημα «γιατροσόφια» για την πρόληψη σε παιδιά, ο κ. Βατάκας τονίζει: «η επέμβαση της μυωπίας, ο κύριος Βατάκας αναφέρει με το Excimer Laser μπορεί να πραγματοποιηθεί σ’ εξαιρετικές σχετικά: «δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να περιπτώσεις στα παιδιά, όπως π.χ. όταν το ένα μάτι είναι φυπαρέμβουν ουσιαστικά και να προσφέρουν ελπίδα στους νεασιολογικό και το άλλο παρουσιάζει σημαντική διαθλαστική ρούς μύωπες. Οτιδήποτε κατά καιρούς αναφέρεται (διατροφή, διαφορά (κυρίως υπερμετρωπία ή αστιγματισμό), όταν υπάρασκήσεις, περιβάλλον, εφαρμογή ειδικών φακών επαφής) δεν χουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και συναισθηματική έχει αποδειχθεί αξιόπιστο. Ίσως, αποτολμώντας μια μελλοντοδυσανεξία σε γυαλιά ή άλλα οπτικά βοηθήματα κλπ. Το πότε λογική προσέγγιση, η θεραπεία της μυωπίας θα μπορούσε να εξαρτάται από την ικανότητα του παιδιού να συμμετάσχει στη είναι γονιδιακή». διαδικασία και από τη σοβαρότητα του θέματος. Θεωρώ πως δεν πρέπει η ηλικία να είναι μικρότερη των 10 ετών». Η τελευgo to the doctor! ταία πρακτική συνήθως συνίσταται σ’ ενήλικες, των οποίων η Σύμφωνα με τον κ. Βατάκα: «η πρώτη εξέταση από οφθαλμυωπία έχει σταθεροποιηθεί για κάποια χρόνια. μίατρο πρέπει να πραγματοποιείται σε πολύ νεαρή ηλικία Η μυωπία είναι μία ανωμαλία πολύ κοινή σε παιδιά κι εφήβους (κάποιες μέρες μετά τη γέννηση). Αυτό πρέπει να συμβαίνει, και, ενώ μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητική, στην πλειοψηφία για να διαπιστώνεται η απόλυτη κατασκευαστική υγεία των των περιπτώσεων δεν είναι επικίνδυνη. Παρ’ όλα αυτά, έχετε ματιών του βρέφους (απουσία συγγενούς καταρράκτη, γλαυτο νου σας, καθώς είναι καλό να παρακολουθείται, εφόσον κώματος, όγκων βολβού ή άλλων συγγενών ανωμαλιών). Αν διαγνωστεί.  στη συνέχεια εμφανιστούν οπτικά προβλήματα ή στραβισμός, Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 31

συζήτηση

Κέλλυ Κελεκίδου

Πάνω απ’ όλα γλυκιά μανούλα Η Κέλλυ Κελεκίδου είναι αυτό ακριβώς που περιμένει κάποιος που έχει ακούσει ή διαβάσει μία συνέντευξή της. Γλυκιά, προσιτή και απόλυτα αληθινή, μας μιλάει για την ίδια, την οικογένεια και τη σχέση της με το σύζυγο και το γιο της.

όσο άλλαξε η ζωή σας, όταν δημιουργήσατε οικογένεια; Άλλαξε πάρα πολύ και φυσικά προς το καλύτερο. Νομίζω ότι αυτό που κάνει δύο ανθρώπους να θεωρούνται οικογένεια είναι πρώτα απ’ όλα το παιδί. Το πιστεύω απόλυτα αυτό. Ειδικά με τον ερχομό του μικρού άλλαξε πάρα πολύ η ζωή μας. Γι’ αυτό προτείνω σ’ όλα τα νέα ζευγάρια να γίνουν γονείς όσο πιο σύντομα μπορούν. Πώς σας επηρέασε η μητρότητα; Θεωρώ ότι μ’ έκανε καλύτερο άνθρωπο, πιο ευαίσθητη και ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν παιδιά. Η ευαισθησία μου τώρα πια είναι πολύ μεγαλύτερη και σκέφτομαι πολύ έντονα να υιοθετήσω ένα παιδάκι. Θέλω να το ψάξω, βέβαια, εξαιτίας της γραφειοκρατίας που υπάρχει στην Ελλάδα. Δηλαδή, θέλετε ν’ αποκτήσετε και άλλα παιδιά; Βέβαια, είτε βιολογικά είτε και με άλλο τρόπο. Δε θα ήθελα σε καμία περίπτωση ν’ αφήσω τον Θάνο, τον 18 μηνών γιο μου, μόνο του. Αν πάνε όλα καλά, θέλω πολύ να κάνω και δεύτερο παιδάκι, απλώς όχι αμέσως. Μπορεί να γίνει σ’ ένα χρόνο ή παραπάνω. Βέβαια, δεν μπορείς να κάνεις σχέδια σχετικά με αυτό το πράγμα. Την ίδια στιγμή σκέφτομαι και την υιοθεσία. Το παιδί σε κάνει πιο ήρεμο άνθρωπο. Βλέπεις ότι τα σημαντικά πράγματα στη ζωή είναι άλλα.

32 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΕΝΙΑ ΚΙΟΥΜΗ

Ποια είναι αυτά; Το πώς βλέπεις μια ψυχούλα ν’ αναπτύσσεται και πώς εσύ της μαθαίνεις πράγματα μέσα στην καθημερινότητα. Τώρα που μιλάμε, εγώ βρίσκομαι στην Καβάλα, στους γονείς του Νίκου (σ.σ.: του συζύγου της, Νίκου Κουρκούλη), και παρατηρώ διάφορα παιδιά στην ηλικία του Θάνου και αντιλαμβάνομαι πόσο εξαρτάται η εξέλιξη του παιδιού από τους γονείς του. Προσωπικά με χαροποιεί ως μάνα ότι ο μικρός μιλάει καθαρά, περπάτησε γρήγορα, είναι καλό παιδάκι, δεν γκρινιάζει, δεν είναι επιθετικός. Πιστεύω ότι, όταν δίνεις στο παιδί σου σωστές βάσεις, κάποια στιγμή θ’ ανταμειφθείς από την πορεία του. Τόσο εγώ, όσο και ο πατέρας του, περνάμε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο με το μικρό. Ειδικά εγώ είμαι όλη μέρα μαζί του και αυτό μου δίνει μεγάλη χαρά και δύναμη, για να συνεχίσω και να κάνω πράγματα στη ζωή μου τόσο στη δουλειά μου αλλά και γενικότερα ως άνθρωπος. Πώς ήταν η επιστροφή στη σκηνή μετά τη γέννηση του γιου σας; Είμαι άτομο που προσαρμόζεται εύκολα. Όταν έμεινα έγκυος, προσαρμόστηκα πάρα πολύ γρήγορα. Για παράδειγμα, κοιμόμουν πάρα πολύ νωρίς, όχι γιατί ήμουν έγκυος κι έπρεπε να κοιμηθώ, αλλά γιατί ακολουθούσα τις συνθήκες εκείνης της περιόδου. Συνεπώς, και με το που γέννησα, βγήκα πάνω στην πίστα σαν να μην είχε περάσει μία μέρα. Είχα άγχος μόνο τα πρώτα δευτερόλεπτα. Νόμιζα ότι είχα φύγει για ένα

«Πιστεύω ότι, όταν δίνεις στο παιδί σου σωστές βάσεις, κάποια στιγμή θ’ ανταμειφθείς από την πορεία του». Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 33

Ψυχολογία συζήτηση τριήμερο και μετά επέστρεψα κανονικά στη δουλειά. Μου ήταν πολύ εύκολο. Ακόμα και τις μέρες που δε δουλεύουμε το βιολογικό μου ρολόι, είτε αφορά τον ύπνο είτε οτιδήποτε άλλο, προσαρμόζεται αμέσως. Όσον αφορά αυτό το κομμάτι, πιστεύω ότι είμαι πολύ ευλογημένος άνθρωπος. Πώς είναι να συνεργάζεστε με τον άντρα σας είτε πάνω στη σκηνή είτε για τη δημιουργία ενός τραγουδιού; Έχει τα καλά του, έχει και τα κακά του. Δεν είναι τα πάντα ρόδινα. Το καλό είναι ότι είσαι με τον άνθρωπό σου και μαζί του βλέπεις και νιώθεις την αγωνία. Επειδή είμαστε δύο διαφορετικοί καλλιτέχνες, βλέπουμε τα θέματα από διαφορετική γωνία, οπότε ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Δεν είναι λίγες οι φορές που αυτά που αντιλαμβάνεται ο Νίκος δεν τα έχω δει εγώ και άλλες που συμβαίνει το αντίθετο. Σίγουρα θέλουμε και οι δύο να πάμε πολύ καλά σ’ αυτό που κάνουμε. Έχουμε κοινό στόχο. Όταν δουλεύεις με το σύντροφό σου, αισθάνεσαι ασφάλεια, σιγουριά. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός στα τραγούδια, στο πρόγραμμα, στο πώς θα βγεις στη σκηνή, στην αφίσα. Ξέρεις, είναι πολύ σημαντικό να δουλεύεις με ανθρώπους που μπορείς να μοιράζεσαι πράγματα και κοινά σου όνειρα και κυρίως για τη δουλειά. ε σου κρύβω, βέβαια, ότι στην καθημερινότητα, επειδή είμαστε μαζί και στο σπίτι και στη δουλειά, αντιμετωπίζουμε κι εμείς τις δυσκολίες μας. Όταν είσαι με τον άλλο 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, σίγουρα έχεις και κάποιες κόντρες, όπως έχουν όλα τα ζευγάρια. Πολλές φορές μπορεί να το χρησιμοποιήσουμε αυτό ακόμα και πάνω στην πίστα. Αν δηλαδή μια μέρα έχουμε πει κάτι άσχημο και υπάρχει ένταση μεταξύ μας, μπορεί να την εκτονώσουμε σ’ ένα ντουέτο. Για παράδειγμα, έχουμε ένα ντουέτο αυτήν την περίοδο, σύμφωνα με το οποίο υποτίθεται ότι μετά από τρία χρόνια σχέσης μαθαίνω ότι ο Νίκος μ’ έχει απατήσει κι έρχεται ο φίλος του, ο Καραφώτης (σ.σ.: ο Κώστας Καραφώτης εμφανίζεται μαζί τους στο «Fix») και του συμπαραστέκεται. Αν υπάρχει ένταση, του σκίζω το πουκάμισο με περισσότερη δύναμη (γέλια). Κατάλαβες; Εκτονώνεται η ένταση στη σκηνή, αν και δεν μπορείς να ξέρεις πάντα πώς θα σου βγει. Γενικά πάντως δε ζούμε σε ροζ συννεφάκια. Όπως όλα τα ζευγάρια, έτσι κι εμείς, έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε την καθημερινότητα, την ανατροφή ενός παιδιού και τη δουλειά μας. Συνεπώς, πιστεύω ότι τα πάντα στη ζωή είναι φυσιολογικά, με τις καλές και τις κακές τους στιγμές. Δεν μπορεί να είναι πάντα καλά, ούτε μόνο άσχημα. Ποιο τραγούδι αφιερώνετε στον άντρα σας και ποιο στο γιο σας; Στο γιο μου, όλα τα τραγούδια μου και όλα τα τραγούδια όλων! Δεν έχω στο μυαλό μου κάποιο συγκεκριμένο. Κάθε φορά όταν ακούω κάτι, νομίζω ότι έχει γραφτεί γι’ αυτόν, ότι εγώ το λέω γι’ αυτόν. Στον άντρα μου αφιερώνω το τελευταίο μας ντουέτο «Δε συγκρίνεσαι». Είναι ένα πολύ γλυκό τραγούδι και πραγματικά του το αφιερώνω για όσα χρόνια και αν περάσουν, ό,τι και αν συμβεί στη ζωή μας. Είναι ένας άνθρωπος που πραγματικά το αξίζει. Ο γιος σας είναι ακόμα μικρός... Θα θέλατε όμως ν’ ακολουθήσει τα βήματα τα δικά σας και του πατέρα του;

δ 34 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Δεν είναι κάτι που περνάει από το χέρι μου, αλλά νομίζω ότι ο μικρός έχει ήδη καλλιτεχνική τάση. Από πολύ μικρός, ό,τι έπεφτε στα χέρια του το «έκανε» τουμπελέκι ή κιθάρα. Τραγουδάει όλα τα τραγούδια και ίσως αυτό τον βοήθησε να μιλήσει γρηγορότερα και να έχει πιο πλούσιο λεξιλόγιο από άλλα παιδιά της ηλικίας του. Τραγουδάει όλα τα κομμάτια, παιδικά και μη. Τα δικά μου δηλαδή τα ξέρει όλα. Καμιά φορά βάζουμε και cd του Νίκου, αλλά φωνάζει «όχι, της μαμάς μου», άρα πιστεύω ότι τον έχω κάνει το μεγαλύτερο θαυμαστή μου, όπως κι εγώ είμαι η μεγαλύτερη θαυμάστριά του (γέλια). Είστε κοντά με την οικογένειά σας; Βέβαια! Τόσο με τον πατέρα μου, γιατί έχω χάσει τη μητέρα μου, όσο και με την οικογένεια του Νίκου. Τώρα που είμαστε στη Θεσσαλονίκη, επικρατεί ένας χαμός, γιατί είμαστε και οι δύο από τη Βόρεια Ελλάδα, οπότε μαζευόμαστε συχνά πολλοί στο σπίτι. Φροντίζω την περίοδο κατά την οποία είμαστε μακριά από την Αθήνα να πηγαίνω το παιδί και σε πιο ήρεμα μέρη. Θέλω να έχει χωριό. Τώρα είμαστε στην Καβάλα για μία εβδομάδα, πριν ήμασταν στον πατέρα μου στο χωριό όπου μένει, στην περιοχή του Κιλκίς. Θέλω να βλέπει ο μικρός μέρη κοντά στη φύση, κάτι που φυσικά είναι πιο δύσκολο, όταν είμαστε στην Αθήνα. Ποια είναι η μεγαλύτερη αγάπη της ζωής σας; Ό,τι αγαπούν οι δικοί μου άνθρωποι. Από τότε που έγινα μητέρα, νομίζω πως ό,τι αγαπάει ο γιος μου εγώ το αγαπώ ακόμα περισσότερο. Δεν υπάρχει μέρα δηλαδή που να μην πάω βόλτα με τον Θάνο, πράγμα που το λατρεύει. Απολαμβάνει τις βόλτες στη φύση και αγαπάει τα ζωάκια. Γενικά μου αρέσει, και αρέσει και στον ίδιο, να δέχεται πολλά εξωτερικά ερεθίσματα. Ζητάει τη βόλτα και μόνος του. Θέλω να είναι κοινωνικό παιδάκι και πιστεύω ότι τα καταφέρνω. Βρίσκετε χρόνο για τον εαυτό σας; Δεν κάνω πολλά πράγματα αυτήν την περίοδο, πίστεψέ με. Γεμίζω απ’ όλα τα πράγματα που κάνω για το μικρό. Επίσης, νιώθω ότι φορτίζουν οι μπαταρίες μου, όταν βγαίνω στην πίστα και δέχομαι όλη αυτήν την αγάπη του κόσμου που χορεύει με την ψυχή του. Τα λόγια που μου λένε μετά είναι η «τροφή» μου, για να συνεχίζω. Νομίζω ότι δίνομαι ολοκληρωτικά, οπότε στο τέλος της μέρας νιώθω όπως οι αθλητές μετά από έναν πολύ σημαντικό αγώνα. Έτσι, χαίρομαι πραγματικά, όταν ακούω ότι ο κόσμος έμεινε ικανοποιημένος από εμένα και το πρόγραμμα, ότι διασκεδάζουν και ότι περνούν καλά. Χαίρομαι, που έρχονται παιδιά, νέοι και ηλικιωμένοι. Αυτό που ίσως μου λείπει και θέλω να κάνω, όταν με το καλό γυρίσουμε στην Αθήνα, είναι να ξεκινήσω γυμναστήριο, γιατί εδώ και πολλά χρόνια -δε θα σου πω μήνες- λέω ότι θέλω να το ξεκινήσω και δεν το έχω καταφέρει ακόμα. Τη μία λόγω εγκυμοσύνης, την άλλη λόγω γέννας, λίγο και γιατί βρίσκω συνεχώς δικαιολογίες… Νομίζω ότι τώρα πλέον έχει βγει η ανάγκη από μόνη της και θ’ αρχίσω γυμναστήριο και χορό. Πρέπει να κάνω πράγματα και για ‘μένα. Πόσο έχει αλλάξει η σχέση σας με το σύζυγό σας μετά τη γέννηση του μωρού; Χμ (παύση). Θα σου πω την αλήθεια. Νομίζω ότι, όταν έρχεται ένα παιδί στον κόσμο, επειδή έρχεται ένα τρίτο μέλος στην οικογένεια -και ίσως μετά και τέταρτο και πέμπτο κι έκτο και όσα θέλει ο Θεός- σίγουρα οι ισορροπίες αλλάζουν, γιατί βάζεις άλλες προτεραιότητες. Δε σου κρύβω ότι όπως όλα τα ζευγάρια,

bio

Αριστερά, Κέλλυ και Νίκος, αχτύπητο ζευγάρι στη ζωή και την πίστα! Δεξιά, η Κέλλυ στη Νέα Υόρκη όπου βρέθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο περιοδείας.

«Από τότε που έγινα μητέρα, νομίζω πως ό,τι αγαπάει ο γιος μου εγώ το αγαπώ ακόμα περισσότερο».

έτσι κι εγώ με τον Νίκο, περάσαμε μία περίοδο προσαρμογής και μικρής «απομάκρυνσης». Καταλαβαίνεις, ο μικρός ήθελε μία θέση στο κρεβάτι με τη μαμά και τον μπαμπά. Ακόμα τρέχουμε όλοι λίγο από πίσω του. Πιστεύω όμως ότι σιγά σιγά τα πράγματα αρχίζουν να ισορροπούν, το ίδιο και η σχέση του αντρόγυνου. Περνάμε πλέον σε μία άλλη, πιο γλυκιά φάση. Τι όνειρα κάνετε για το μέλλον; Να είναι υγιείς ο Θάνος και η οικογένειά μου. Να πάει καλά η δουλειά μου, γιατί μπορεί να είναι προτεραιότητά μου ο γιος μου, αλλά αμέσως μετά έρχεται η δουλειά, επειδή την αγαπάω πάρα πολύ και θέλω το καλύτερο. Γι’ αυτό ακριβώς κάνω προσεκτικά βήματα. Το cd που βγαίνει τώρα από τη Heaven, το οποίο είναι το πρώτο μου άλμπουμ με τη συγκεκριμένη εταιρεία, δημιουργήθηκε με πολύ μεράκι. Λόγω της εγκυμοσύνης είχα και πολύ χρόνο, για να ψάξουμε τραγούδια. Εδώ θέλω να ευχαριστήσω τον Νίκο που με βοήθησε πάρα πολύ, όπως και τον Μάκη Πουνέντη, ο οποίος ήταν πάντα δίπλα μου και με στηρίζει από την αρχή της καριέρας μου ανεξάρτητα από την εταιρεία. Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Με το καλό ολοκληρώνουμε τις εμφανίσεις μας στο Fix στη Θεσσαλονίκη την Κυριακή των Βαΐων. Πρόκειται για ένα σχήμα που πήγε πάρα πολύ καλά τόσο στην Αθήνα όσο κι εδώ. Μετά θα κάνουμε τέσσερις συναυλίες στη Γερμανία κι έξι στην Αυστραλία. Η αλήθεια είναι ότι δε σκεφτόμαστε να δουλέψουμε το καλοκαίρι στην Αθήνα, οπότε, όσον αφορά εμένα, είναι πιο πιθανό να κάνω περιοδεία σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα αλλά κι εκτός. Και επιστροφή σε κάποιο μαγαζί το χειμώνα. 

Κέλλυ Κελεκίδου είναι Θεσσαλονικιά, αυθόρμητη, εξωστρεφής και αποφασισμένη να δουλέψει σκληρά, για να κερδίσει όσα της αξίζουν. Μετά το λύκειο έκανε σπουδές Στελέχους Επιχειρήσεων και Νοσηλευτικής, αλλά η ζωή την οδήγησε στο τραγούδι, αφού παράλληλα έκανε ορθοφωνία για τέσσερα χρόνια στο Σύγχρονο Ωδείο Θεσσαλονίκης και για ένα χρόνο μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής. Τα πρώτα χρόνια τραγουδούσε στις πίστες της πόλης και το 2005 κατέβηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα κι εμφανίστηκε στο «Γκάζι» μαζί με το Χρήστο Δάντη και το Νίκο Κουρκούλη. Παράλληλα, κυκλοφόρησε το πρώτο της άλμπουμ με το περιβόητο πια «Γλύκα, Γλύκα, Γλυκιά μου», το οποίο έγινε τεράστια επιτυχία και ακούστηκε παντού, καθώς και την μπαλάντα «Μα τω Θεώ» με ανάλογη επιτυχία. Το καλοκαίρι του 2007 η Κέλλυ Κελεκίδου «μετακόμισε» νότια και ξεκίνησε τις ζωντανές της εμφανίσεις στο «Romeo» μαζί με τον Διονύση Μακρή και τον Κώστα Μαρτάκη. Τον Ιούνιο του 2009 κυκλοφόρησε από τη Heaven το νέο της τραγούδι «Καλώς ήρθες» σε μουσική και στίχους του συζύγου της Νίκου Κουρκούλη, ενώ από τις 31 Αυγούστου 2009 εκτός από άψογη επαγγελματίας είναι και μια ευτυχισμένη μητέρα. Το Σεπτέμβριο του 2010 η Κέλλυ επέστρεψε στη σκηνή μαζί με τον Νίκο Κουρκούλη και τον Κώστα Καραφώτη στο νυχτερινό κέντρο «Teatro» στην Αθήνα και μετά στο «Fix» στη Θεσσαλονίκη. Το τελευταίο της άλμπουμ με τίτλο «Άγγελοι στην κόλαση» κυκλοφορεί από τη Heaven.

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 35

διατροφή

λοχεία: τα «ναι» και τα «όχι» Η ποιότητα -και όχι η ποσότητα- της διατροφής της μητέρας που θηλάζει αποτελεί θεμέλιο λίθο για την ανάπτυξη του βρέφους. Γι’ αυτό και οι διατροφικές απαγορεύσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της περιόδου. ΤΗΣ ΜΑΙΡΗΣ ΑΛΙΣΑΝΟΓΛΟΥ

απαγορεύονται κι επιβάλλονται

ίναι σημαντικό κατά την περίοδο της λοχείας ν’ αποφεύγονται ορισμένες τροφές οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση τοξοπλάσμωσης και άλλων ασθενειών που μπορεί να είναι ζημιογόνες για το μωρό. Μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την άριστη ανάπτυξη του βρέφους, ενώ μια διατροφή ανεπαρκής ή μη ισορροπημένη μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη των οστών και των δοντιών του, καθώς επίσης και στο βάρος του.

36 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - A Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Πείτε

όχι

✘ Στο συκώτι, επειδή υπάρχει κίνδυνος υπερβιταμίνωσης από βιταμίνη Α με σοβαρές επιπλοκές στην ανάπτυξη του μωρού. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας για τις απαραίτητες ποσότητες Βιταμίνης Α που χρειάζεστε. ✘ Στα ψάρια καρχαρίας, ξιφίας και κολιός, γιατί περιέχουν υψηλά επίπεδα μεθυλικού υδραργύρου, που μπορεί να προκαλέσει πεπτικές διαταραχές στο βρέφος. ✘ Στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Ένα ποτηράκι κρασί ή μπίρα πού και πού δεν κάνει κακό. ✘ Στα δύσπεπτα φαγητά, καθώς είναι πιθανό να προκαλέσουν πεπτικές διαταραχές στο βρέφος. ✘ Στην καφεΐνη. Επηρεάζει το νευρικό σύστημα του μωρού.

Επιπλέον, οι λεχώνες πρέπει ν’ αποφεύγουν: ✘ Τα μαλακά τυριά. ✘ Το μη παστεριωμένο γάλα. ✘ Τα ωμά αβγά ή φαγητά αλλά και τα επιδόρπια που περιέχουν ωμά αβγά (π.χ. μους σοκολάτας) ✘ Τα ωμά ή ημιμαγειρεμένα κρέατα και ψάρια, καθώς και τα επεξεργασμένα κρέατα όπως hot dog, γύρο, μπιφτέκι (όλα να είναι καλά ψημένα). Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τα αποθέματα της μητέρας σε διάφορα θρεπτικά συστατικά μπορεί να εξαντληθούν. Εάν ακολουθήσει μία διατροφή βασισμένη στις πέντε ομάδες τροφίμων, το σώμα θ’ αναπληρώσει αυτά τα αποθέματα.

πείτε

ναι

✔ Σε ψωμί, ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά και άλλα αμυλούχα τρόφιμα. ✔ Σε φρούτα και λαχανικά (περίπου πέντε μερίδες την ημέρα). ✔ Σε γάλα, τυρί και γιαούρτι, ακόμη και με χαμηλά λιπαρά. ✔ Σε κρέας, ψάρι, αβγά, ξηρούς καρπούς και όσπρια (σε συγκεκριμένες δόσεις). ✔ Στα υγρά. Οι μητέρες πρέπει να προσλαμβάνουν επαρκείς ποσότητες σε νερό, χυμό φρούτων, γάλα και σούπες).

απαγορεύσεις που κοστίζουν Όσο και αν ακούγεται παράξενο, τα αδιαμφισβήτητα οφέλη του θηλασμού για το μωρό αλλά και τη μητέρα είναι πιθανό να μπουν σε δεύτερη μοίρα εξαιτίας των διατροφικών απαγορεύσεων στις οποίες πρέπει να υπακούσει η μητέρα που θηλάζει. Σύμφωνα με το σύμβουλο διατροφής, κ. Άρη Χατζηγεωργίου: «αν και ο θηλασμός αποτελεί την καλύτερη δυνατή διατροφή για το βρέφος,

αρκετές γυναίκες επιλέγουν να μη θηλάσουν, γιατί δεν επιθυμούν να στερηθούν τόσο πολλά πράγματα από τη διατροφή τους. Ο θηλασμός αποτελεί επιλογή της μητέρας. Η μόνη της υποχρέωση είναι να ταΐσει το μωρό της με τον τρόπο που εκείνη θα επιλέξει και να εξασφαλίσει για εκείνο ένα περιβάλλον το οποίο θ’ αποτελέσει και τη βασική προϋπόθεση για την ψυχονοητική του υγεία και τη συναισθηματική του ανάπτυξη. Είναι, όμως, δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι μια νέα μητέρα, αφού ενημερωθεί για τα αδιαμφισβήτητα οφέλη του θηλασμού, θα επιλέξει γάλα εμπορίου για τη διατροφή του μωρού της».

προσοχή

Καταναλώνετε μόνο παστεριωμένο γάλα.

λοχεία και απώλεια βάρους Τις περισσότερες φορές η εγκυμοσύνη φέρνει μαζί της κι επιπλέον κιλά, τα οποία η νέα μητέρα επιθυμεί να χάσει. Ωστόσο, σ’ αυτήν την τόσο ευαίσθητη περίοδο για την ίδια και το μωρό που θηλάζει, οι χειρισμοί χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Ο σύμβουλος διατροφής αναφέρει χαρακτηριστικά: «αν μια γυναίκα είναι υπέρβαρη ή παχύσαρκη, τότε κατά τη διάρκεια του θηλασμού δεν επιτρέπεται να κάνει πολύ αυστηρή δίαιτα, αλλά μια ισορροπημένη διατροφή. Η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το μωρό, επειδή απελευθερώνει τοξίνες στο αίμα, οι οποίες αποθηκεύονται σαν λίπος στο σώμα και καταλήγουν στο μητρικό γάλα». Εξάλλου, κατά τη διάρκεια της περιόδου θηλασμού, η γυναίκα καίει ούτως ή άλλως θερμίδες και χάνει βάρος. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τον κ. Χατζηγεωργίου: «για κάθε 100ml γάλακτος καίγονται 85 θερμίδες. Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι μητέρες αποθηκεύουν λίπος το οποίο χρησιμοποιείται ως ενέργεια, ώστε αργότερα να παράγουν γάλα. Έπειτα από μερικούς μήνες θηλασμού, αυτό το επιπλέον λίπος συνήθως χάνεται σταδιακά». 

ενδεικτικό πρόγραμμα διατροφής

πρωινό 1η επιλογή: 1 ποτήρι γάλα, ψωμί με ταχίνι ή μαργαρίνη και μέλι ή μαρμελάδα, χυμός φρούτων χωρίς ζάχαρη. 2η επιλογή: 1 ποτήρι γάλα με δημητριακά, χυμός φρούτων χωρίς ζάχαρη. 3η επιλογή: 1 αβγό βρασμένο, ψωμί, χυμός φρούτων χωρίς ζάχαρη. 4η επιλογή: Τοστ με τυρί και γαλοπούλα.

πρόγευμα 1η επιλογή: Κουλούρι σουσαμένιο ή σταφιδόψωμο, 1 φρούτο ή χυμός φρούτων χωρίς ζάχαρη σε ατομική συσκευασία. 2η επιλογή: γάλα σε ατομική συσκευασία, κέικ σπιτικό. 3η επιλογή: Σάντουιτς με τυρί και γαλοπούλα, 1 φρούτο ή χυμός φρούτων χωρίς ζάχαρη σε ατομική συσκευασία. 4η επιλογή: Χορτόπιτα ή τυρόπιτα σπιτική, 1 φρούτο ή χυμός φρούτων χωρίς ζάχαρη σε ατομική συσκευασία.

Ευχαριστούμε τον κ. Άρη Χατζηγεωργίου, σύμβουλο διατροφής, αρχιμάγειρα - chef και ιδιοκτήτη της «Dieta Life», για τη βοήθειά του.

γευμα 1η επιλογή: 1 μερίδα κρέας ή κοτόπουλο ή ψάρι, πατάτες φούρνου, ρύζι ή ψωμί , 1 μερίδα σαλάτα εποχής με λίγο ελαιόλαδο. 2η επιλογή: Ζυμαρικά με κιμά ή τυρί, 1 μερίδα σαλάτα εποχής με λίγο ελαιόλαδο.

απόγευματινό

πρό υπνόυ

1η επιλογή: γιαούρτι ή γάλα, φρούτο. 2η επιλογή: Ξηροί καρποί (ωμοί και ανάλατοι), φρούτο. 3η επιλογή: παστέλι ή κέικ ή λίγη σοκολάτα, φρούτο ή χυμός φρούτων χωρίς ζάχαρη. 4η επιλογή: γιαούρτι ή γάλα, μπισκότα δημητριακών.

1 ποτήρι γάλα.

tip

Όταν ξυπνάτε, για να θηλάσετε, μπορείτε να καταναλώσετε: 1 αγγούρι σε φέτες ή 1 καρότο ή 1 ρυζογκοφρέτα ή 1 καλαμπογκοφρέτα ή ½ γιαούρτι χαμηλών λιπαρών και 1 φρυγανιά.

A Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 37

μαμ Λαχταριστά πασχαλινά γλυκίσματα που μπορείτε να δημιουργήσετε συντροφιά με τα παιδιά σας. ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΜΑΡΙΝΟΥ

κέικ βανίλια με γλάσο σοκολάτας

ΥΛΙΚΑ

400 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις ● 4 αβγά ● 200 γρ. βούτυρο ● 400 γρ. ζάχαρη ●

38 • E X C L U S I V E

1 κ.γλ. βανίλια ● 200 γρ. γάλα φρέσκο ● 2 κ.γλ. μπέικιν πάουντερ ● μια πρέζα αλάτι ●

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

ΓΙΑ ΤΟ ΓΛΑΣΟ:

100 γρ. κουβερτούρα (ή σταγόνες σοκολάτας) ● ½ φλ. κρέμα ●

γάλακτος ● λίγα τριμμένα φουντούκια για τη διακόσμηση (προαιρετικά)

smart tip Προμηθευτείτε από το εμπόριο μικρές φόρμες με πασχαλινά μοτίβα (π.χ. λαγουδάκια) και μετατρέψτε τη διαδικασία προετοιμασίας των πασχαλινών γλυκών σ’ ένα ευχάριστο παιχνίδι τόσο για τα παιδιά όσο και για εσάς. Δώστε χρώμα στα κουλουράκια σας, στολίζοντας καθένα από αυτά με χρωματιστό γλάσο, το οποίο μπορείτε να φτιάξετε, αναμειγνύοντας 3 κ.σ. ζεστό νερό, 2 ½ φλ. άχνη ζάχαρη και λίγες σταγόνες ζαχαροπλαστικής στα χρώματα της αρεσκείας σας.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Χωρίζουμε τα ασπράδια από τους κρόκους και τα χτυπάμε σε σφιχτή μαρέγκα. Σ’ ένα μπολ ανακατεύουμε το αλεύρι, το αλάτι και το μπέικιν πάουντερ και τα αφήνουμε στην άκρη. Στο μπολ του μίξερ χτυπάμε πολύ καλά τη ζάχαρη με το βούτυρο, τη βανίλια και τους κρόκους, μέχρι να γίνει το μείγμα πολύ αφράτο. Προσθέτουμε σταδιακά το αλεύρι και το γάλα, μέχρι να ενσωματωθούν πλήρως, και στη συνέχεια προσθέτουμε τη μαρέγκα και ανακατεύουμε απαλά, μέχρι ν’ ανακατευτεί κι εκείνη καλά με τα υπόλοιπα υλικά. Βάζουμε το μείγμα σε βουτυρωμένη φόρμα και το ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στην κάτω σχάρα, στους 170οC για περίπου 35-40’.Το αφήνουμε να κρυώσει αρκετά και το ξεφορμάρουμε σε μια πιατέλα. ΓΙΑ ΤΟ ΓΛΑΣΟ: Κομματιάζουμε τη σοκολάτα και τη βάζουμε σε κατσαρόλα. Προσθέτουμε την κρέμα γάλακτος. Σε πολύ χαμηλή φωτιά αφήνουμε να λιώσει και να ομογενοποιηθεί το μείγμα, ανακατεύοντας καλά. Αφήνουμε λίγο το γλάσο να κρυώσει και περιχύνουμε με αυτό το κέικ. Προαιρετικά, μπορούμε να διακοσμήσουμε με λίγα τριμμένα φουντούκια.

πασχαλινά κουλουράκια ΥΛΙΚΑ

2 φλ. ζάχαρη ● 4 αβγά ● 250 γρ. βούτυρο ● ½ φλ. γάλα ● ½ φλ. χυμός πορτοκαλιού ● ξύσμα από 1 πορτοκάλι ● 1 κιλό αλεύρι ● 4 κ.γλ. μπέικιν πάουντερ ● 2 βανίλιες ● ½ κ.γλ. σόδα ● ½ κ.γλ. αλάτι ●

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Χτυπάμε το βούτυρο με τη ζάχαρη πολύ καλά. Προσθέτουμε τα αβγά ένα ένα. Προσθέτουμε το γάλα με το χυμό και το ξύσμα. Σε άλλο μπολ ανακατεύουμε το μπέικιν πάουντερ, τις βανίλιες, τη σόδα και το αλάτι με το μισό αλεύρι. Στη συνέχεια προσθέτουμε αυτό το μείγμα στο προηγούμενο. Βάζουμε τόσο αλεύρι, όσο χρειάζεται, για να προκύψει μια ζύμη όχι πολύ σκληρή, η οποία δε θα κολλάει στα χέρια. Αφήνουμε τη ζύμη για 15’ να ξεκουραστεί και στη συνέχεια πλάθουμε τα κουλουράκια στα σχήματα που θέλουμε. Ψήνουμε στους 180οC για 10-20’, ανάλογα με το μέγεθός τους. 

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 39

ψυχολογία

βρέχει (ακόμη) το κρεβάτι του!

Η ενούρηση, δηλαδή η απώλεια ούρων, αποτελεί ένα ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο κατά την παιδική ηλικία αλλά μπορεί να μετατραπεί και σε σημαντικό πρόβλημα, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και με το σωστό τρόπο.

ΤΗΣ ΜΑΙΡΗΣ ΑΛΙΣΑΝΟΓΛΟΥ

ύμφωνα με τον παιδοψυχίατρο κ. Δημήτρη Φιλοκώστα: «αναφερόμαστε στην ενούρηση, όταν ένα παιδί μεγαλύτερο των πέντε ετών παρουσιάζει συχνά επεισόδια απώλειας ούρων, όταν βρέχει δηλαδή τα ρούχα του ή το κρεβάτι του. Η ενούρηση μπορεί να εμφανίζεται μόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας, μόνο την ημέρα ή μπορεί να συμβαίνουν και τα δύο. Το βράδυ, συνήθως το παιδί έχει απώλεια ούρων από μισή ώρα μέχρι τρεις ώρες, αφότου κοιμηθεί. Αλλά και αυτό είναι σχετικό».

40 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Τα όρια ανάμεσα στη φυσιολογική απώλεια ούρων λόγω ηλικίας και τον ορισμό της ενούρησης ως προβλήματος γίνονται περισσότερο διακριτά μέσα από τα στατιστικά στοιχεία που παραθέτει ο κ. Φιλοκώστας: «στην ηλικία των επτά ετών, 3 στα 20 παιδιά βρέχουν το κρεβάτι τους, ενώ 3 στα 40 παιδιά μπορεί να εμφανίζουν απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια της μέρας. Το όριο πέρα από το οποίο η κατάσταση αυτή ορίζεται ως πρόβλημα δεν έχει να κάνει μόνο με τη θεώρηση των εκάστοτε ειδικών, αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο η οικογένεια διαχειρίζεται την κατάσταση. Έτσι, σε μια οικογένεια στην οποία το παιδί

αγόρια ή κορίτσια; Το πρόβλημα της απώλειας ούρων αφορά πιο συχνά τα αγόρια απ’ ό,τι τα κορίτσια, σε αναλογία 4 προς 1, στην ηλικία των πέντε ετών. δεν έχει καταφέρει να εκπαιδευτεί στην τουαλέτα μέχρι τα τέσσερά του, μπορεί να επικρατεί μεγάλη ανησυχία. Από την άλλη, δύο γονείς οι οποίοι, όταν ήταν παιδιά, είχαν αργήσει ν’ αποκτήσουν έλεγχο της ούρησης, κατά πάσα πιθανότητα δε θ’ αντιμετωπίσουν ως πρόβλημα ούτε καν την ενούρηση του δεκάχρονου παιδιού τους!».

μορφές και αίτια Η ενούρηση μπορεί να έχει δύο μορφές. Μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια, ενώ το παιδί έχει καταφέρει ήδη για μεγάλο χρονικό διάστημα να μη φορά πάνες. Σ’ αυτήν την περίπτωση είναι πιθανό να έχει μεσολαβήσει κάποιο γεγονός που προκαλεί άγχος στο παιδί ή την οικογένεια. Μπορεί όμως και να πρόκειται για μια μόνιμη κατάσταση, που σημαίνει ότι το παιδί δεν έχει καταφέρει ακόμη ν’ αποκτήσει τον έλεγχο της ούρησης. Σε ό,τι αφορά τα αίτια της συγκεκριμένης διαταραχής, ο κ. Φιλοκώστας τα αναζητά σε δύο κατευθύνσεις και αναφέρει χαρακτηριστικά: «όταν ένα παιδί παρουσιάζει ενούρηση, χρειάζεται πρώτα να γίνει παιδιατρικός έλεγχος, ώστε ν’ αποκλειστούν προβλήματα οργανικής φύσης. Αν όλα είναι φυσιολογικά, τότε θεωρούμε την ενούρηση λειτουργική. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορούμε να σκεφτούμε ότι το πρόβλημα συνδέεται με την κληρονομικότητα, την έκκριση ορμονών και τους βιολογικούς ρυθμούς του παιδιού. Επιπλέον, φαίνεται ότι η λειτουργική ενούρηση σχετίζεται με το στρες, αλλά και μ’ έντονες δυσκολίες στην οικογένεια ή το σχολείο».

στάδια ελέγχου ούρησης Το 1/3 των παιδιών ηλικίας δύο ετών έχει ήδη εκπαιδευτεί να χρησιμοποιεί την τουαλέτα. Παρ’ όλα αυτά, ο έλεγχος της ούρησης δεν αποκτάται από τη μία ημέρα στην άλλη. Σύμφωνα με τον παιδοψυχίατρο: «η τυπική εξέλιξη αυτής της διαδικασίας είναι να κατα-

θεραπεία στα τρία Σε ό,τι αφορά τη θεραπευτική αγωγή, τρεις είναι συνήθως οι επιλογές που προτείνονται στην οικογένεια:

Η αναμονή μέχρι να υποχωρήσει η ενούρηση με το πέρασμα του χρόνου. Οι στατιστικές δείχνουν ότι κάθε χρόνο ένα με δύο στα δέκα παιδιά μ’ ενούρηση καταφέρνουν να υπερνικήσουν το πρόβλημα χωρίς ιδιαίτερη βοήθεια. Οι λεγόμενες συμπεριφορικές παρεμβάσεις. Ο κ. Φιλοκώστας εξηγεί: «προτείνουμε ένα σταθερό πρόγραμμα που αφορά τη λήψη υγρών και την ούρηση. Μπορεί να συζητήσουμε με τους γονείς τρόπους, ώστε το παιδί να ξυπνά μια συγκεκριμένη ώρα τη νύχτα, για να ουρήσει. Σ’ αυτό το πλαίσιο ίσως φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος ο συναγερμός ενούρησης. Πρόκειται για μια συσκευή η οποία ξυπνά το παιδί με το που αρχίζει η απώλεια ούρων. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί μαθαίνει να ξυπνάει, πριν χτυπήσει ο συναγερμός». Όταν τα προηγούμενα φαίνεται να μην επαρκούν, ως τελευταία επιλογή προτείνεται η χορήγηση φαρμάκου.

Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Δημήτρη Φιλοκώστα, παιδοψυχίατρο. www.paidopsy.gr

φέρει αρχικά το παιδί να κρατάει τα κακά του κατά τη διάρκεια του ύπνου και αργότερα να μάθει να ζητά να πάει στην τουαλέτα στη διάρκεια της ημέρας. Στη συνέχεια το παιδί αποκτά έλεγχο της ούρησης κατά τη διάρκεια της ημέρας και τελικά έλεγχο της ούρησης κατά τον ύπνο. Τα περισσότερα παιδιά καταφέρνουν ν’ ανταποκριθούν σ’ αυτά τα στάδια μέχρι τα τρία τους χρόνια».

«κλειδί» ο σωστός χειρισμός Η επανειλημμένη εκδήλωση της διαταραχής της ενούρησης δημιουργεί συνήθως έντονο προβληματισμό στους γονείς, καθώς δε γνωρίζουν με ποιον τρόπο θα πρέπει να χειριστούν αποτελεσματικά το πρόβλημα. Σ’ αυτό το σημείο ο παιδοψυχίατρος είναι κάθετος: «σίγουρα οι τιμωρίες δε βοηθούν. Το παιδί έτσι κι αλλιώς δεν έχει τον έλεγχο αυτής της κατάστασης. Οτιδήποτε επιχειρήσει η οικογένεια ως τρόπο επίλυσης του προβλήματος, απαιτεί συνήθως ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι ν’ αρχίσει ν’ αποδίδει καρπούς. Από τη στιγμή που το πρόβλημα θα γίνει ιδιαίτερα δύσκολο στην επίλυσή του, είναι καλό οι γονείς να ζητήσουν τη συνδρομή ενός ειδικού». Εκείνος θα μπορέσει να τους δώσει τις σωστές κατευθύνσεις, καθώς η ενούρηση συχνά δεν αφορά μόνο το ίδιο το παιδί, αλλά επηρεάζει και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. «Μπορεί δηλαδή να προκύψει θέμα διαπραγμάτευσης των ορίων και των ρόλων ανάμεσα στα παιδιά και τους γονείς. Μπορεί ακόμα να μπερδεύονται συναισθήματα όπως η ντροπή και οι ενοχές, το άγχος ότι κάτι δεν πάει καλά και η ανησυχία μήπως το πρόβλημα διαιωνιστεί. Μέσα από αυτό το πρίσμα είναι βοηθητική η οικογενειακή θεραπεία» επισημαίνει ο παιδοψυχίατρος.  Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 41

εκπαίδευση

γονιός: ένα απαιτητικό «επάγγελμα»

την πραγματικότητα, δεν πρόκειται για επάγγελμα αλλά για την ίδια μας τη ζωή. Έτσι, για να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας, πρέπει να αισθανόμαστε ότι αυτό που προσφέρουμε στα παιδιά μας, το «κάνουμε καλά». Η Αλίκη, η βασική ηρωίδα του Λιούις Κάρολ από το γνωστό παραμύθι για μικρούς και μεγάλους «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», κάποια στιγμή βρέθηκε μπροστά σ’ ένα σταυροδρόμι στο οποίο συνάντησε το λαγό της ιστορίας. Εκείνος, βλέποντάς την προβληματισμένη, τη ρώτησε «πού θέλεις να πας;». Η Αλίκη

42 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - A Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Το να είσαι γονιός, αν και μοιάζει να είναι ένα υποτιμημένο «επάγγελμα», είναι σίγουρα ιδιαίτερα απαιτητικό. Και αντίθετα με οποιοδήποτε άλλο, είναι ισόβιο. ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΑΡΤΕΜΙΟΥ

σαστισμένη τού απάντησε «δεν ξέρω». Τότε ο λαγός τής είπε: «όποιο δρόμο και αν πάρεις, εκεί θα σε βγάλει». Παίρνοντας αφορμή, λοιπόν, από τη μικρή Αλίκη, όλοι μας θα θέλαμε ως γονείς να ξέρουμε ποιο δρόμο να διαλέξουμε, για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας, και φυσικά να είμαστε βέβαιοι πως ο δρόμος αυτός είναι σίγουρα και ο σωστός. Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχει το εγχειρίδιο του σωστού γονέα. Ακούγεται μαγικό αλλά και τρομακτικό ταυτόχρονα, αλλά δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι κάθε παιδί είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα με διαφορετικές ανάγκες, διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και ωρίμανσης που χρειάζεται διαφορετικά κίνητρα, για να εξελιχθεί.

σχολείο!

υπάρχει τρόπος να βοηθήσω το παιδί μου; Και βέβαια υπάρχει, αρκεί φυσικά να μην περιμένουμε το παιδί μας να πάει σχολείο, για ν’ αρχίσουμε να του δίνουμε τις «σωστές» κατευθύνσεις. Τότε ίσως να είναι αργά για τη δική μας συμβολή. Στην παιδική αλλά κυρίως στην εφηβική ηλικία αυτό που χρειάζονται τα παιδιά είναι: - ΈνΑν ΚΑλΟ ΑΚρΟΑΤΗ, που ακούει χωρίς να κρίνει και χωρίς να προδίδει την εμπιστοσύνη του παιδιού. - ΑξΙΈΣ ΚΑΙ πρΟΤυπΑ συμπεριφοράς και συνέπειας λόγων και πράξεων. - ΚΙνΗΤρΑ ΚΙ ΈνθΑρρυνΣΗ για μάθηση. - ΣΤΑθΈρΟυΣ ΚΑνΟνΈΣ, όρια και συνέπειες χωρίς εξωφρενικές τιμωρίες.

ως γονιός δεν ξεχνώ • Να θυμαμαι πως η επιτυχία του παιδιού μου δεν εξαρτάται από τα ακριβά βοηθήματα που μπορώ να του αγοράσω, αλλά από τη στοργή και την αγάπη που του δείχνω. • Να βοηθαω το παιδί μου να κρατάει ένα σχετικά σταθερό πρόγραμμα καθημερινής δραστηριότητας. • Να επιβραβευω ακόμη και την παραμικρή επιτυχία του παιδιού στο σχολείο, όσο ασήμαντη και αν φαίνεται. • Να δειχΝω στο παιδί μου πρακτικούς τρόπους, για να τα καταφέρνει καλύτερα στα μαθήματά του. Για παράδειγμα, να του εξηγήσω πως αν παρακολουθεί προσεκτικά την παράδοση στο σχολείο, ελαττώνεται κατά πολύ ο χρόνος που χρειάζεται, για να διαβάζει στο σπίτι. Αυτό έχει πολλές ευεργετικές συνέπειες, καθώς αυξάνεται ο διαθέσιμος χρόνος του για παιχνίδι. • Να μηΝ επικεΝτρωΝομαι μόνο στο τι μαθαίνει το παιδί στο σχολείο αλλά και στο πώς κοινωνικοποιείται. Το σχολείο δεν είναι μόνο μαθήματα και βαθμοί αλλά και ο βασικός τρόπος ένταξης του παιδιού στο κοινωνικό σύνολο. • Να μαθαιΝω στο παιδί κάθε μέρα και κάτι καινούριο. Έτσι, το παιδί μπαίνει καθημερινά στη διαδικασία να ψάχνει ένα νέο ενδιαφέρον στοιχείο.

Ο ήρωας ενός εξαιρετικού παραμυθιού, ο Μικρός Πρίγκιπας, λέει: «τελικά οι μεγάλοι είναι πολύ περίεργοι. Το μυστικό είναι πολύ απλό: μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία τα μάτια δεν τη βλέπουν. Ο χρόνος και η φροντίδα που ξοδεύεις για κάτι το κάνουν τόσο σημαντικό»! • Να παροτρυΝω το παιδί μου ν’ ασχοληθεί με τους υπολογιστές και τις νέες τεχνολογίες. • Να διΝω μεγάλη σημασία στη βιβλιοθήκη του παιδιού μου, έτσι ώστε να έχει πρόσβαση σ’ ενδιαφέροντα εξωσχολικά βιβλία. • Να παροτρυΝω το παιδί να ξεπερνά τα εμπόδια και να συνεχίζει, όταν έχει δύσκολες μαθητικές στιγμές, που σίγουρα θα υπάρξουν. Άλλωστε, οι αποτυχίες είναι αυτές που μας κάνουν πιο δυνατούς και πιο ώριμους. • Να του υπεΝθυμιζω πως το σχολείο υπάρχει, για να ζήσει το παιδί μια καλύτερη ζωή και για να διασκεδάζει. Του δίνω με απλά λόγια να καταλάβει γιατί «μαθαίνει γράμματα» και βρίσκω ευκαιρίες να το κάνω να μιλάει γι’ αυτά που έμαθε. • του μιλω για τη σημασία της παρέας στο σχολείο. • πηγαιΝω καθε μηΝα, χωρίς απαραίτητα να με καλέσει ο δάσκαλος/καθηγητής, και συζητώ για την επίδοση του παιδιού μου και της τάξης. • δεΝ πιεζω το παιδί μου να μάθει κάτι, καθώς η πίεση και η μάθηση είναι έννοιες ασύνδετες. • ποτε δεΝ κακομεταχειριζομαι το παιδί μου, αν τα αποτελέσματά του είναι κατώτερα των προσδοκιών μου. • δημιουργω ευκαιριες, για να μιλήσω με το παιδί για εξωσχολικά θέματα, ενώ του ζητώ και τη γνώμη του για πράγματα που ξέρω πως έμαθε στο σχολείο. • ιςως η πιο ςημαΝτικη διερευνητική εργασία για τη δημιουργικότητα του παιδιού είναι η ενασχόληση με υποθετικές ερωτήσεις. Το να ρωτώ το παιδί υποθετικά για πράγματα που μαθαίνει στο σχολείο, αυξάνει τη δημιουργικότητά του και την ικανότητα της φαντασίας. Για παράδειγμα, μπορώ να ρωτήσω πώς θα ήταν τα πράγματα, αν είχαμε μικρότερο βάρος, αν οι λίμνες της γης ήταν παγωμένες, αν έβρεχε συνέχεια κλπ. • βοηθαω το παιδι στα μαθήματά του μέσα από το παιχνίδι. Ο στόχος μας είναι να μεγαλώσουμε παιδιά με οξυμένη αντίληψη και όχι καλούς «παπαγάλους»! Ζητήστε από το παιδί να σας πει την Ιστορία με δικά του λόγια, για να δείτε πρώτα αν την κατάλαβε. Κάντε παραλληλισμούς με σημερινά γεγονότα, για να είναι ευκολότερη η απομνημόνευση. Δείξτε του πώς να θυμάται ημερομηνίες – χρονολογίες: για παράδειγμα αν κάνουν ομοιοκαταληξία, αν ακολουθούν κάποια αριθμητική σειρά κτλ. • απλωςτε εΝα μεγαλο χαρτη στο πάτωμα, για να το βοηθήσετε να μάθει

γεωγραφία. Ζητήστε του, για παράδειγμα, να πιάσει με το δεξί του χέρι την πρωτεύουσα της Γαλλίας, με το αριστερό του πόδι την πρωτεύουσα της Σουηδίας και με το δεξί την πρωτεύουσα της Αγγλίας. Η συμμετοχή του σώματος στη διαδικασία της μάθησης μόνο οφέλη μπορεί να έχει, αφού η στατικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι το μεγαλύτερο μειονέκτημά της. • μαγειρικη και μαθηματικα! Όταν μαγειρεύουμε με το παιδί, καλλιεργούμε τη μαθηματική του αντίληψη (ένα αβγό, μισό κιλό αλεύρι, 1/4 της κούπας ζάχαρη κλπ), την αίσθηση του χρόνου (πόση ώρα θα το αφήσουμε στο φούρνο;) καθώς και όλες του τις αισθήσεις. • το καλυτερο μαθηςιακο «αφροδιςιακο» για το παιδί είναι πάντα η αγάπη και η χωρίς όρους στοργή των γονιών. Αυτό εμπνέει ένα μεγαλειώδες αίσθημα εμπιστοσύνης που χτίζεται από τη νηπιακή ηλικία και διαρκεί για μια ζωή. 

bio ●●● Η Αναστασία Αρτεμίου είναι από απόφοιτος της Αγγλικής Φιλολογίας του Απθ, με μεταπτυχιακούς τίτλους MBA του Αγγλικού πανεπιστημίου Sheffield, Master’s Degree στις Δημόσιες Σχέσεις του University of Victoria in Canada, Postgraduate diplomas στη Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού, στο Marketing Management, στη Διαχείριση Φιλοξενίας και στην Οργάνωση Έκδηλώσεων NCFE. Chartered Business Administrator by the government of Canada. Έχει επίσης εικοσαετή επαγγελματική πείρα στη διδασκαλία, στη Διοίκηση Κέντρων ξένων Γλωσσών, στη Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και στις δημόσιες σχέσεις στον Όμιλο ΣΤρΑΤΗΓΑΚΗ ΑΈ. όπου εργάζεται ως Σύμβουλος Έκπαίδευσης & Δημόσιων Σχέσεων.

A Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 43

ψυχολογία

game... over?

Η ραγδαία ανάπτυξη του Διαδικτύου και των διαδικτυακών παιχνιδιών ρόλων οδήγησε τα τελευταία χρόνια στην εμφάνιση μίας νέας διαταραχής. Ο εθισμός σε τέτοιου τύπου παιχνίδια έχει αρχίσει να παίρνει διαστάσεις και στην Ελλάδα και οι ειδικοί συστήνουν στους γονείς να είναι προσεκτικοί. ΤΗΣ ΛΕΝΙΑΣ ΚΙΟΥΜΗ

44 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

ι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε με τα γνωστά σ’ όλους ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα οποία έβρισκε κανείς στο ανάλογο μαγαζί της γειτονιάς. Κάποιοι νεότεροι είχαν παρόμοια παιχνίδια σε οικιακές κονσόλες ή στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Οι σημερινοί έφηβοι, όπως ήταν αναμενόμενο, είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τη χρήση των υπολογιστών, του Διαδικτύου και με τα παιχνίδια που συνδέονται με αυτά τα δύο στοιχεία. Χωρίς αυτό να είναι ανησυχητικό από μόνο του, κρύβει παρ’ όλα αυτά πολλούς κινδύνους με σημαντικότερο τον εθισμό στο Διαδίκτυο και τα παιχνίδια με όποιες συνέπειες μπορεί αυτός να επιφέρει.

παιχνίδια) που είναι οι εξής: 1. Η καταναγκαστική χρήση του Διαδικτύου και τα μεγάλα χρονικά διαστήματα παραμονής σ’ αυτό, αλλά και η αδυναμία άσκησης ελέγχου στο χρόνο που σπαταλιέται, όταν είναι κανείς συνδεδεμένος. 2. Τα στερητικά συμπτώματα, όπως κατάθλιψη, κακή διάθεση και δυσκολία συναισθηματικής έκφρασης, όταν υπάρχει αδυναμία σύνδεσης στο Διαδίκτυο. 3. Η αντικατάσταση κοινωνικών δεξιοτήτων στην πραγματική ζωή από διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις. Στην κατηγορία αυτήν εντάσσεται επίσης και η χρήση του Διαδικτύου με σκοπό την αναζήτηση κοινωνικών επαφών. 4. Οι αρνητικές συνέπειες σε διάφορες πτυχές της ζωής, όπως δουλειά, σπουδές και κοινωνικές σχέσεις».

εξάρτηση, πότε;

ποιοι κινδυνεύουν;

Όπως επισημαίνει ο κλινικός ψυχολόγος κ. Βαγγέλης Μακρής, τα κριτήρια που «δημιούργησε» η γνωστή θεωρητικός Κίμπερλι Γιανγκ για την εξάρτηση γενικά από το Διαδίκτυο εφαρμόζονται αυτούσια και για τα διαδικτυακά παιχνίδια. Η Γιανγκ θεωρεί πως η χρήση του Διαδικτύου είναι προβληματική, όταν πληρούνται 6 από τα παρακάτω 8 κριτήρια: 1. Διαρκής ενασχόληση με το Διαδίκτυο. 2. Ολοένα και περισσότερη χρήση του Διαδικτύου, προκειμένου να επιτευχθεί ο ίδιος βαθμός ικανοποίησης με το παρελθόν. 3. Επαναλαμβανόμενες αποτυχημένες προσπάθειες ελάττωσης της χρήσης του Διαδικτύου. 4. Ευερεθιστότητα, κατάθλιψη ή εναλλαγή διάθεσης, όταν περιορίζεται η χρήση του Διαδικτύου. 5. Παραμονή στο Διαδίκτυο περισσότερο απ’ ό,τι αρχικά αναμενόταν. 6. Διακινδύνευση εργασίας/σχέσης/σχολικών δραστηριοτήτων λόγω του Διαδικτύου. 7. Ψεύδος σχετικά με το χρόνο παραμονής στο Διαδίκτυο. 8. Χρήση του Διαδικτύου ως μέσου αλλαγής της διάθεσης ή διαφυγής από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Ο κ. Μακρής αναφέρει: «θα ήταν κάπως επικίνδυνο να υποθέσουμε ότι ο εθισμός στο Διαδίκτυο ταυτίζεται με τον εθισμό στα διαδικτυακά παιχνίδια, αλλά σίγουρα τα διαδικτυακά παιχνίδια από τα πιο απλά, όπως το Farmville του Facebook, μέχρι και τα πιο περίπλοκα on line role playing games έχουν τη μερίδα του λέοντος στην εξάρτηση. Τα περισσότερα άτομα που είναι εξαρτημένα από το Διαδίκτυο είναι κι εθισμένα σε κάποιο διαδικτυακό παιχνίδι». Την ίδια στιγμή, όμως, σύμφωνα με τον ψυχολόγο: «είναι πολύ σημαντικό να γίνει διάκριση ανάμεσα στην ενασχόληση, την υπερενασχόληση, την κατάχρηση και τον εθισμό. Δεν υπάρχει ακόμη επίσημη διάγνωση και το φαινόμενο έχει ονομαστεί και περιγραφεί με διάφορους τρόπους, αλλά υπάρχουν κάποιοι κοινοί άξονες για τα χαρακτηριστικά του εθισμού στο Διαδίκτυο (και κατ’ επέκταση στα διαδικτυακά

Σύμφωνα με τον κύριο Μακρή: «πρέπει να τονίσουμε ότι η εξάρτηση είναι όρος περιγραφικός και όχι αιτιολογικός. Δηλαδή, δεν παίζει κάποιος πολύ, επειδή είναι εξαρτημένος. Τον λέμε εξαρτημένο, επειδή παίζει πολύ και παρουσιάζει μία στερεοτυπική συμπεριφορά. Συνήθως ηλικία έντασης είναι η εφηβεία, γιατί ο έφηβος ηλικιακά δεν έχει τα απαραίτητα επίπεδα ωριμότητας, ώστε να διαχειριστεί το Διαδίκτυο. Επικίνδυνη ηλικία είναι και η μετεφηβική, κατά τη διάρκεια δηλαδή των σπουδών. Αυτό ισχύει ειδικά στην Ελλάδα όπου μετά την έντονη πίεση και το στρες των Πανελλήνιων Εξετάσεων έρχονται μία περίοδος χαλάρωσης και η περίφημη φοιτητική ζωή, μακριά από το σπίτι και από τη γονεϊκή επίβλεψη. Και σ’ αυτήν τη φάση έχουμε μεγάλης διάρκειας ενασχόληση με τα παιχνίδια». Άξιο επισήμανσης είναι το γεγονός ότι έχουν αναφερθεί περιστατικά και σε παιδιά 8 και 9 ετών. Υπάρχουν στοιχεία ότι η ηλικία έναρξης των παιχνιδιών συνεχώς κατεβαίνει.

γονείς, προσοχή! Ο κ. Μακρής τονίζει ότι οι γονείς πρέπει να είναι αρκετά ενημερωμένοι και να έχουν καλή επαφή με το παιδί τους, ώστε ν’ αναγνωρίσουν και να προλάβουν κάποιο εθισμό. Ο ίδιος υποστηρίζει: «όταν κάποιος φτάσει σ’ επίπεδα εθισμού και πρέπει ν’ απευθυνθεί σε ειδικούς, προφανώς έχει γίνει ήδη κάποια ζημιά. Το σημαντικότερο είναι η πρόληψη από πλευρά γονέων κι εκπαιδευτικών, η οποία συνίσταται στην ενημέρωση. Πρέπει να γνωρίζουν τι είναι τα παιχνίδια και παράλληλα να μην τα δαιμονοποιούν, γιατί αυτό μπορεί να τα κάνει απαγορευμένο καρπό, με αποτέλεσμα τα παιδιά να τα κυνηγούν ακόμη περισσότερο. Οι γονείς πρέπει να παρακολουθούν το παιδί διακριτικά και να το συμβουλεύουν, προκειμένου η χρήση να μην είναι επιβλαβής αλλά ωφέλιμη». Τι σημαίνει όμως να είναι ωφέλιμη η χρήση; Ο ίδιος αναφέρει: «η ωφέλιμη χρήση συνίσταται σε τρία επίπεδα. Πρώτο είναι η κοινωνικοποίηση, αφού το άτομο έχει τη δυνατότητα να κοινωνικοποιηθεί διαδικτυακά. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, όταν πρόκειται για παιδιά ντροπαλά που έχουν Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 45

ψυχολογία δυσκολίες στο να κάνουν φίλους, καθώς το Διαδίκτυο είναι ένας χώρος που δεν προϋποθέτει τη φυσική επαφή, οπότε είναι ευκολότερο δύο άτομα να έρθουν κοντά μέσω κειμένου. Την ίδια στιγμή, πρέπει να τονίσουμε ότι οι ντροπαλοί έφηβοι είναι πιο εύκολο ν’ αναπτύξουν εθισμό. Πολλές φορές, τα οφέλη πάνε χέρι χέρι με τον εθισμό. Ένα άλλο επίπεδο είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων για τα παιδιά και τους εφήβους. Για παράδειγμα, διαπιστώθηκε ότι οι παίκτες ανάλογων παιχνιδιών έχουν βελτιωμένη όραση, αυξημένη αντίδραση από την πρόσληψη ερεθίσματος μέχρι την κίνηση του χεριού, δηλαδή βλέπουν την οθόνη και κινούν το ποντίκι πιο γρήγορα από ό,τι κάποιος άλλος. Τέλος, τα διαδικτυακά παιχνίδια είναι ιδιαίτερα ψυχαγωγικά και αυτός είναι ο σκοπός τους». Όσον αφορά την αντιμετώπιση τυχόν ανάλογων περιστατικών, ο ψυχολόγος αναφέρει σχετικά: «πρέπει να πούμε ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι γονείς οφείλουν να είναι έτοιμοι να μπουν σε μία θεραπευτική διαδικασία. Ταυτόχρονα αυτό πρέπει να το επιθυμεί και ο ίδιος ο έφηβος. Υπάρχουν ειδικοί ψυχικής υγείας, ψυχολόγοι και ψυχίατροι, οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι στα θέματα διαδικτυακής κατάχρησης ή κατάχρησης παιχνιδιών και ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο. Την ίδια στιγμή δεν αποκλείεται να συστηθεί και φαρμακευτική αγωγή, όταν υπάρχει συννοσηρότητα, γιατί πολλές φορές ο εθισμός ‘συνοδεύεται’ από κατάθλιψη ή κάποια αγχώδη διαταραχή. Σε κάθε περίπτωση οι γονείς, χωρίς να πανικοβληθούν, πρέπει ν’ απευθυνθούν σ’ έναν ειδικό ψυχικής υγείας μ’ εξειδίκευση σε ανάλογες παθήσεις». Ο γιατρός προσθέτει: «αυτό που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να δηλώσουν παρόντες με την έννοια ότι δεν πρέπει να τιμωρούν το παιδί για κάτι κακό που έχει κάνει. Ας μην ξεχνάμε ότι το παιδί ουσιαστικά μπλέκεται σ’ ένα ‘δίχτυ’ από το οποίο δεν μπορεί εύκολα να βγει. Πρέπει να δείξουν πάρα πολύ μεγάλη υπομονή, γιατί ένα παιδί εθισμένο σε παιχνίδια θα παρουσιάσει προβληματική συμπεριφορά και μεγάλη πτώση στη σχολική απόδοση. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το θεωρήσουν αποκλειστικά υπαίτιο γι’ αυτό που συμβαίνει. Το ν’ αναπτύσσει κάποιος εθισμό είναι συν-

δυασμός της προσωπικότητας του παιδιού ή του εφήβου, της σχέσης με τους γονείς, της κατάστασης που επικρατεί στο σπίτι και φυσικά και του ίδιου του παιχνιδιού, γιατί μερικά από αυτά είναι φτιαγμένα κατά τέτοιο τρόπο, που μπορεί να εθίσουν συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων».

αλλαγή προσωπικότητας Όπως επισημαίνει ο ειδικός: «αν και υπερτονίζεται από τα μέσα, το ν’ αναπτύξει ο έφηβος μία άλλη προσωπικότητα, στην πραγματικότητα είναι δύσκολο και υπάρχουν λίγες περιπτώσεις κατά τις οποίες ο χρήστης έχει μπερδέψει την πραγματικότητα με την εικονική πραγματικότητα. Αυτό όμως που συμβαίνει και είναι εξίσου επικίνδυνο είναι ότι συγκεκριμένες πτυχές της προσωπικότητας του παίκτη μπορεί να ικανοποιούνται ιδιαίτερα, όταν αυτός παίζει. Για παράδειγμα, αν κάποιος άνθρωπος δεν καταφέρνει κάτι στην πραγματική του ζωή και μέσα στο παιχνίδι είναι πολύ καλός σ’ αυτό, είναι λογικό ν’ αρχίσει να παίζει περισσότερο, αφού η ανάγκη του να πετύχει πράγματα ικανοποιείται μόνο στο περιβάλλον του παιχνιδιού. Συνεπώς , μπορούμε να πούμε ότι κάποιες πτυχές της προσωπικότητας ικανοποιούνται μέσα στο παιχνίδι σε τέτοιο βαθμό, που ενδεχομένως μπορεί να οδηγήσουν σε υπερενασχόληση ή κατάχρηση». Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι το παιχνίδι δεν επηρεάζει καθόλου την προσωπικότητα του νέου. Σύμφωνα με το γιατρό: «οτιδήποτε κάνει ο νέος μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Πόσο μάλλον ένα παιχνίδι μέσα στο οποίο θα πράξει, θα συμπεριφερθεί μ’ έναν τρόπο, θα λάβει ανατροφοδότηση από το εκεί περιβάλλον, από τους άλλους χρήστες αλλά και από το ίδιο το παιχνίδι, με την έννοια ότι αν δεν παίζει καλά, δεν μπορεί να προχωρήσει. Από την πλευρά τους οι άλλοι παίκτες θα του δώσουν ανατροφοδότηση για τη συμπεριφορά του. Για παράδειγμα, ‘είσαι αγενής και δε θα σου ξαναμιλήσω’, ‘είσαι ευγενής και θα παίξω ξανά μαζί σου’».Το Διαδίκτυο, λοιπόν, και τα σύνθετα παιχνίδια ρόλων έχουν χαρακτηριστικά που μπορεί ταυτόχρονα να είναι πολύ επικίνδυνα και πολύ ωφέλιμα για το άτομο. Για παράδειγμα,

all in the numbers all in the numbers all in the numbers ώρες παιχνιδιού την εβδομάδα και πάνω συνιστούν εθισμό  41  100 με 300 εκατομμύρια υπολογίζονται συνολικά οι παίκτες διαδικτυακών παιχνιδιών παγκοσμίως

 12 εκατομμύρια συνδρομητές και το 60% των χρηστών

των συνδρομητικών διαδικτυακών παιχνιδιών «απασχολούσε» τον Οκτώβριο του 2010 το World of Warcraft  65 εκατομμύρια παίκτες έχει περίπου το Farmville του Facebook

 228 εκατομμύρια χρήστες και 65 εκατομμύρια παίκτες

σε καθημερινή βάση παίζουν σε Κίνα και Ταϊβάν το Happy Farm, το πιο διαδεδομένο παιχνίδι 46 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

! ς ε ί ρ ο τ σ ι ς έ ν ι θ η ! λ s e a i r o t s e real lilflife stories! rea

Ο Δ. ήταν μαθητής γυμνασίου, όταν ξεκίνησε τα διαδικτυακά παιχνίδια. Ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα καλός μαθητής, όμως οι γονείς του σύντομα άρχισαν να παρατηρούν πτώση στους βαθμούς του και αλλαγή στη συμπεριφορά του. Ήταν νευρικός, απότομος και αφηρημένος. Η συμπεριφορά αυτή άλλαζε, μόνο όταν καθόταν μπροστά από τον υπολογιστή του. Μέχρι τότε οι γονείς του πίστευαν ότι ο Δ. χρησιμοποιούσε το PC, για να βρει πληροφορίες για κάποια εργασία ή για να παίξει πού και πού κανένα παιχνίδι. Όταν όμως ο πατέρας του ξύπνησε μια μέρα τις πρώτες πρωινές ώρες, πριν ξημερώσει, αντιλήφθηκε ότι ο Δ. ήταν στον υπολογιστή κι έπαιζε. Η αντίδρασή του ήταν να τραβήξει θυμωμένος το καλώδιο από την πρίζα, με αποτέλεσμα ο Δ. ν’ αρχίσει να φωνάζει και να βρίζει, κατακόκκινος από την οργή του. Την περίοδο εκείνη το σχολείο κάλεσε τους γονείς του, διότι ο Δ. κινδύνευε να μείνει από απουσίες. Έπειτα από έντονη πίεση, ομολόγησε ότι πολλά πρωινά πήγαινε σε internet cafe, για να παίξει με τους φίλους του. Ο ίδιος έδειχνε να καταλαβαίνει ότι αυτή η κατάσταση τού δημιουργούσε πρόβλημα και συμφώνησε να δει κάποιον ειδικό σε τέτοια θέματα. Μετά από μια σειρά συνεδριών, ο Δ. κατόρθωσε να θέσει υπό έλεγχο την παρόρμηση για παιχνίδι και οι γονείς του ήξεραν πια πώς ν’ αντιδράσουν και να διαχειριστούν τέτοια θέματα.

! ς ε ί ρ ο τ σ ι ς έ ν ι θ η λ a

η ανωνυμία. Με βάση αυτήν κάποιος μπορεί να αισθανθεί πιο άνετα, ώστε να συσχετιστεί, να αυτοαποκαλυφθεί και να μοιραστεί πράγματα, κάτι που δε θα μπορούσε να κάνει στην πραγματική ζωή, γιατί ντρέπεται, γιατί φοβάται, γιατί δεν έχει με ποιον να τα μοιραστεί. Ενώ αυτό είναι πολύ καλό, από την άλλη, καθώς είναι κρυμμένος πίσω από την ανωνυμία, μπορεί να προβεί και σε παραβατικές συμπεριφορές, να βρίζει, να κατηγορεί, να φέρεται με τρόπο προσβλητικό, να προχωράει σε cyber bulling». Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο μικρόκοσμος, η μικροκοινωνία του παιχνιδιού, τον αποβάλλει. Όπως αναφέρει ο κ. Μακρής: «δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένας χρήστης μπορεί να φτιάξει πολλούς χαρακτήρες. Αν ο ένας του χαρακτήρας στιγματιστεί, θα φτιάξει έναν άλλο. Κάτι τέτοιο όμως θα του κοστίσει περισσότερα χρήματα». Σε κάθε περίπτωση το παιδί δε μένει ανεπηρέαστο και δε λείπουν και οι ακραίες συμπεριφορές. Ο ψυχολόγος τονίζει ότι ο νέος μπορεί να εμφανίσει επιθετικότητα προς τους γονείς, κυρίως λεκτική,

all in the numbers

game... over?

Η Ζ. ήταν πρωτοετής φοιτήτρια και το χαρακτηριστικό της ήταν ότι την έβλεπες πάντα on line, ενώ έμοιαζε να μη λείπει ποτέ από το σπίτι. Καταγόταν από μια επαρχιακή πόλη και οι γονείς της ήταν ιδιαίτερα αυστηροί σε θέματα διαβάσματος και δραστηριοτήτων. Επαφή με το Διαδίκτυο είχε αποκτήσει για πρώτη φορά, όταν πήγε για σπουδές σ’ άλλη πόλη. Αμέσως «κόλλησε» μ’ ένα πολύ γνωστό διαδικτυακό παιχνίδι και άρχισε να κοινωνικοποιείται μ’ αυτό τον τρόπο. Όπως είπε η ίδια, τον πρώτο χρόνο είχε περάσει ένα μάθημα το πρώτο εξάμηνο και είχε να πάει στη σχολή της πάνω από 4 μήνες. Η φοιτητική ζωή δεν την απασχολούσε καθόλου, αφού διέθετε όλο τον ελεύθερο χρόνο της στο παιχνίδι! Στα μέσα του δεύτερου έτους, η Ζ. είχε περάσει μόνο εκείνο το μάθημα του πρώτου εξαμήνου. Στους γονείς της έλεγε ότι τα πήγαινε περίφημα. Καθόταν όσο μπορούσε λιγότερο στο πατρικό της κι επέστρεφε στην πόλη όπου σπούδαζε το συντομότερο δυνατό. Μέσα στο παιχνίδι ήταν ξακουστή για τις ικανότητές της και την αφοσίωσή της στην ομάδα. Την ίδια στιγμή, όμως, είχε τη φήμη της ιδιόρρυθμης και παρουσίαζε συχνά ξεσπάσματα, ειδικά όταν φίλοι από το παιχνίδι τη ρωτούσαν πράγματα για την off line ζωή της ή ανέφεραν ότι παίζει υπερβολικά πολύ. Από φωτογραφίες της στο forum της ομάδας ήταν φανερό ότι είχε παχύνει αρκετά. Την τελευταία φορά που της μίλησα περίμενε τους γονείς της, οι οποίοι είχαν καταλάβει ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Από τότε δεν ξαναμπήκε ποτέ στο συγκεκριμένο παιχνίδι, τουλάχιστον με το συγκεκριμένο χαρακτήρα.

αλλά και σωματική σε κάποιες περιπτώσεις, όταν π.χ ο γονέας προσπαθήσει να διακόψει απότομα το παιχνίδι, τραβώντας την πρίζα. Έχουν υπάρξει περιπτώσεις κατά τις οποίες το παιδί επιτέθηκε στους γονείς, κάτι που αποτελεί και κριτήριο εθισμού. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ότι οι ακραίες συμπεριφορές δεν πρέπει να τονίζονται. Είναι κι ευθύνη των μέσων να βγάλουν αυτό το στίγμα παρουαπό τα παιχνίδια. Τα ποσοστά των παικτών που παρου σιάζουν εθισμό και προβληματική συμπεριφορά δεν είναι μεγάλα, αλλά αναλογικά είναι υψηλά».

Ευχαριστούμε θερμά τον κλινικό ψυχολόγο, MSc Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας ΑΠΘ, υποψήφιο διδάκτορα Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, κ. Βαγγέλη Μακρή, για τη βοήθειά του. Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 47

σεξ

η πρώτη φορά 48 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Φορτωμένη με μύθους και ακόμη περισσότερο με προσδοκίες, η πρώτη σεξουαλική εμπειρία αποτελεί για τους πιο πολλούς νέους μια «μεγάλη στιγμή». Η επαρκής ενημέρωση μπορεί να τους βοηθήσει να τη ζήσουν με τον τρόπο που της αξίζει.

ΤΗΣ ΕΥΗΣ ΚΑΡΚΙΤΗ

ι περισσότεροι θυμόμαστε την πρώτη μας φορά. Θυμόμαστε τον τόπο, το χρόνο, τις συνθήκες και πάνω απ’ όλα το πρόσωπο με το οποίο μοιραστήκαμε την κορυφαία αυτή εμπειρία. Εξακολουθούν, όμως, τα πράγματα να είναι έτσι; Τι συμβαίνει σήμερα με τους νέους ανθρώπους που μόλις ξεκίνησαν την εξερεύνηση της σεξουαλικότητάς τους; Τι φαντάζονται ότι θα νιώσουν και πόσο έτοιμοι είναι να διαχειριστούν μια ενδεχόμενη απογοήτευση; Πόσο σίγουροι είναι ότι στα αλήθεια το θέλουν και γιατί οι γονείς νιώθουν να χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους, όταν συνειδητοποιήσουν πως έφτασε και για το δικό τους παιδί αυτή η στιγμή; Με τον κ. Σταμάτη Παπαχαρίτου, βιολόγο αναπαραγωγής και υπεύθυνο επικοινωνίας του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας, επιχειρήσαμε μια προσέγγιση της περίφημης «πρώτης φοράς», της οποίας τα δεδομένα έχουν αλλάξει εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια.

ένας «κουρασμένος» μύθος

«Ο μύθος της πρώτης φοράς έχει αρχίσει μέσα στο χρόνο να κλονίζεται» τονίζει ο κ. Παπαχαρίτου. «Ο μύθος αυτός δεν έχει κοινούς τόπους με το σύγχρονο lifestyle, καθώς σφυρηλατήθηκε από τις προηγούμενες γενιές». Πράγματι, μέχρι πρόσφατα το σεξ είχε τα δικά του «βασίλεια». Οι σημερινοί 40 και κάτι δεν μπορεί παρά να θυμούνται τις ομαδικές κοπάνες από το σχολείο και την επίσκεψη σε σινεμά για πρωινές προβολές «δύο ταινιών σεξ». Το να έχουν τη δική τους πρώτη ερωτική επαφή ήταν ένα γεγονός βαρυσήμαντο, ντυμένο φυσικά με πολλή αγωνία και άγνοια για τα βασικά. «Σήμερα για το σεξ υπάρχουν πολλές πληροφορίες στις οποίες κάθε νέος μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση. Η ενημέρωση ανακουφίζει από την αγωνία, αν και οι νέοι νιώθουν φόβο μπροστά στο άγνωστο. Ο μύθος, όμως, για το πολυαναμενόμενο γεγονός έχει υποχωρήσει, καθώς το σεξ, ακόμη και αυτό της πρώτης φοράς, μπορεί να γίνει στα όρθια και στα γρήγορα σ’ ένα μπαράκι». Δεν είναι η μοναδική διαφοροποίηση από το παρελθόν. Λίγα

χρόνια πριν η πρώτη σεξουαλική επαφή σήμαινε διαφορετικά πράγματα για το αγόρι και διαφορετικά για το κορίτσι. Σήμερα, όμως, και τα δύο φύλα έχουν αρχίσει να συγκλίνουν και να επιζητούν μέσα από το σεξ τις ίδιες συγκινήσεις. «Σε κάθε περίπτωση παίζει ρόλο το πώς μεγαλώνει ένα παιδί. Αν ρωτήσουμε ανθρώπους με φτωχές κοινωνικές παραστάσεις μπορεί να ισχυριστούν ακόμα και σήμερα ότι το αγόρι δικαιούται να ξεκινά νωρίτερα την ερωτική του ζωή, ενώ το κορίτσι είναι καλύτερα να περιμένει περισσότερο, ώστε να προστατεύσει το αναπαραγωγικό του σύστημα από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, αμβλώσεις και μολύνσεις. Αυτή είναι μια προσέγγιση που δεν αφορά τα σημερινά παιδιά. Λίγο πολύ και τα δύο φύλα ξέρουν πως δικαιούνται τα ίδια πράγματα στο σεξ. Βέβαια, η αναζήτηση αυτών των πραγμάτων δε στρέφεται απαραίτητα στην απόλαυση. Για παράδειγμα, όπως μας λένε τα ίδια τα αγόρια και τα κορίτσια, είτε μέσα από τις έρευνες είτε μιλώντας στη γραμμή βοήθειας του Κέντρου, πολλά είναι τα αγόρια που επιζητούν καταξίωση μέσα από το σεξ. Την ίδια καταξίωση επιθυμούν και τα κορίτσια τα οποία δε θέλουν να κατηγορηθούν ως οι... άβγαλτες που δεν έχουν εμπειρίες» ξεκαθαρίζει ο κ. Παπαχαρίτου.

μεγάλες προσδοκίες

Αυτό που πολλοί νέοι δε φαντάζονται για την πρώτη τους φορά είναι η πιθανότητα να... μην τους αρέσει. Στην πραγματικότητα, όχι μόνο η πρώτη αλλά οι πρώτες ερωτικές επαφές δεν είναι ευχάριστες για κανέναν. «Τα αγόρια περιμένουν να πάρουν την απίστευτη ηδονή. Από τον αυνανισμό έχουν ήδη λάβει ευχαρίστηση και πιστεύουν ότι το σεξ θα είναι ακόμη καλύτερο. Όπως όμως λένε, δε συμβαίνει πάντα αυτό! Το πιθανότερο είναι να τελειώσουν πολύ γρήγορα ή ακόμη και να μην έχουν καθόλου στύση. Απογοητεύσεις περιμένουν και τα κορίτσια που ‘ντύνουν’ την πρώτη τους εμπειρία με μεγαλύτερο συναίσθημα, όχι απαραίτητα γιατί έτσι είναι η φύση τους, αλλά γιατί απλώς έτσι έχουν μεγαλώσει». Η ενημέρωση στο κομμάτι αυτό παίζει το δικό της ξεχωριστό ρόλο. Παιδιά που έχουν επαρκή σεξουαλική αγωγή ξέρουν πως οι πρώτες σεξουαλικές εμπειρίες δεν είναι ιδιαίτερα επιτυχημένες, καθώς έχουν διερευνητικό χαρακτήρα, ενώ κατανοούν πως τα πράγματα μπορεί να σκαλώσουν στην αδεξιότητα των εραστών. Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 49

Ψυχολογία σεξ πόση σημασία έχει η ηλικία έναρξης;

Έρευνες συνεχώς μας βομβαρδίζουν για το μέσο όρο ηλικίας κατά την οποία τα ελληνόπουλα ξεκινούν τη σεξουαλική τους ζωή. Είναι σημαντική αυτή η πληροφορία; «Η ερωτική ετοιμότητα και προετοιμασία είναι ένα πολύπλευρο ζήτημα. Είναι δύσκολο να πεις πότε ξεκινά την ερωτική του ζωή ένας νέος ή σε ποιες ηλικίες είναι ώριμος να το κάνει. Η δημοσιοποίηση τέτοιων στοιχείων συχνά δεν είναι έγκυρη και μπορεί ν’ αποδειχτεί κι επικίνδυνη» ισχυρίζεται ο κ. Σταμάτης Παπαχαρίτου. «Τα παιδιά σε τέτοιου τύπου έρευνες έχουν την τάση να λένε ψέματα, γιατί αισθάνονται πως εκτίθενται. Μία μελέτη από το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης φέρνει στο φως ένα νέο στοιχείο. Πολλές φορές τα παιδιά αισθάνονται ότι τα στατιστικά δεδομένα ασκούν πίεση πάνω τους. Είναι πιθανό να πιστέψουν πως δεν είναι ‘φυσιολογικά’, αν βρίσκονται πολύ πάνω ή πολύ κάτω από το ηλικιακό όριο που μπορεί ν’ ανακοινώνεται από τα ΜΜΕ». Σύμφωνα με γενικές εκτιμήσεις, τα παιδιά στη χώρα μας έχουν την πρώτη τους ερωτική εμπειρία, πριν τελειώσουν το λύκειο, αλλά υπάρχει κι ένα σημαντικό ποσοστό, που ίσως αγγίζει το 25%, το οποίο κάνει σεξ για πρώτη φορά μετά τα 25 είτε πρόκειται για άντρα είτε για γυναίκα.

το λένε στους γονείς τους;

κόμη και σε οικογένειες που συνηθίζουν να κουβεντιάζουν μεταξύ τους τέτοια ζητήματα, πολύ δύσκολα ένα παιδί θα μιλήσει στους γονείς του για την πρώτη του σεξουαλική εμπειρία. «Σημαντικό όμως είναι το εξής: τα παιδιά που έχουν καλή σχέση με την οικογένειά τους ξεκινούν αργότερα την ερωτική τους ζωή. Στη Σκανδιναβία τα στατιστικά δείχνουν πως τα κορίτσια που είχαν στενή σχέση με τους γονείς τους, ειδικά με τη μητέρα τους, έκαναν σεξ για πρώτη φορά μετά τα 18. Αν το σεξ μέσα στην οικογένεια αποτελεί απαγορευμένο θέμα, υπάρχουν στατιστικά πολλές πιθανότητες να βιαστεί το παιδί, για να το ανακαλύψει». Για τα αγόρια όμως τα πράγματα ίσως είναι περισσότερο περίπλοκα. «Στην περίπτωσή τους, εκτός από τους γονείς, σημαντικό ρόλο παίζει και η σχέση τους με τους συνομηλίκους τους. Η πρώτη ερωτική επαφή ενός αγοριού σχετίζεται διαχρονικά με την καταξίωσή του στα μάτια τους» τονίζει ο κ. Παπαχαρίτου. Αγόρια και κορίτσια πάντως, ακόμη και αν δεν εμπιστευτούν την εμπειρία τους στους γονείς τους, έχουν την ανάγκη μιας συνεπούς κι έγκυρης ενημέρωσης σε πολλές φάσεις. «Οι γονείς πρέπει να ξέρουν τι θα πουν στα παιδιά τους, όταν αυτά στην αρχή της εφηβείας τους θα βιώσουν κρίση ταυτότητας. Όπως πολύ τακτικά μας εξομολογούνται οι γονείς στη γραμμή βοήθειας, αυτή η κρίση τούς οδηγεί σε πειραματισμούς με αποτέλεσμα μερικές φορές η πρώτη εμπειρία ενός εφήβου να είναι μια ομοφυλόφιλη εμπειρία. Και δυστυχώς τότε αρχίζει ο πανικός».

πόσο το θέλουν στα αλήθεια;

Γιατί κάνει κάποιος σεξ; Σύμφωνα με σχετική μελέτη από τη Meston, έχουν αναδειχθεί περισσότεροι από 300 λόγοι κι ένας από αυτούς είναι φυσικά ότι το σεξ είναι στη φύση μας. «Πολλές φορές όμως οι έφηβοι αναζητούν στο σεξ και άλλα πράγματα όπως είναι η επιβεβαίωση ή η αγάπη που ενδέχεται να τους λείπει, όπως λένε ψυχολόγοι που ασχολούνται με την εξέλιξη του παιδιού. Αν το παιδί παίρνει αγάπη από τους γονείς του, όχι βέβαια την αγάπη που τυλίγεται σαν φίδι γύρω από το λαιμό του και το πνίγει, αλλά μια υγιή αγάπη που το βοηθά να ωριμάσει, μπορεί να ξεκινήσει τη σεξουαλική του ζωή με πιο ξεκάθαρους στόχους. Το να πάει όμως να υποκαταστήσει τη γονεϊκή αγάπη ή ακόμη και την αγάπη των φίλων του, κάνοντας σεξ, είναι μια σκληρή αλήθεια που πρέπει να πει στον εαυτό του».

50 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

συμβουλές για την «πρώτη φορά» ✖ Δε θα γίνεις ξαφνικά άντρας ή γυναίκα, επειδή έχεις μία σεξουαλική εμπειρία. ✖ Αν δεν εμπιστεύεσαι ή δεν εκτιμάς το/τη σύντροφό σου ή εκείνος/εκείνη δε σε σέβεται ή δε σε εκτιμά, πιθανόν να σε κάνει να το μετανιώσεις. ✖ Η αμηχανία είναι απόλυτα φυσιολογική. Είναι λογικό να μην αισθάνεσαι άνετα. Μην προσποιείσαι κάτι, που... δεν είσαι. ✖ Η εγκυμοσύνη μπορεί να προκύψει ακόμα και την πρώτη φορά. Το να μη χρησιμοποιείτε προφυλακτικό και να μην εκσπερματώνει το αγόρι μέσα στον κόλπο της κοπέλας, δε σημαίνει ότι αποφεύγεται η εγκυμοσύνη. ✖ Το να μην ευχαριστηθείς ιδιαίτερα την πρώτη φορά είναι κάτι συνηθισμένο (και μη φοβάσαι, δε θα σε βλάψει!). ✖ Το σώμα ίσως δεν ακολουθήσει απόλυτα το μυαλό και τα «θέλω» σου. Τα αγόρια μπορεί να εκσπερματώσουν πολύ γρήγορα, ενώ οι κοπέλες ίσως πονέσουν από την είσοδο του πέους στον κόλπο και πιθανότατα να αιμορραγήσουν. Είναι κάτι αναμενόμενο, οπότε δε χρειάζεται ν’ ανησυχείτε. ✖ Το να προσπαθήσεις να μιμηθείς κάθε στάση του σεξ που έχεις δει, π.χ στην τηλεόραση, από την πρώτη φορά, δεν είναι ό,τι καλύτερο και μπορεί να μην πετύχει. ✖ Το προφυλακτικό είναι απαραίτητο για την υγεία και των δυο σας. Φροντίστε να φορεθεί με προσοχή, για να μη σκιστεί.

ο δάσκαλος του σεξ και άλλα παραμύθια Τα προηγούμενα χρόνια το να βρεθεί ένα αγόρι με μια έμπειρη γυναίκα που θα του αποκάλυπτε τα μυστικά του έρωτα, ήταν από πολλούς όχι μόνο επιθυμητό αλλά σχεδόν αναγκαίο. Και όμως η «σαραντάρα και ο πρωτάρης» αποτελούν έναν από τους πιο δημοφιλείς μύθους της «πρώτης φοράς». Αντίστοιχα, οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν μάλλον χαμηλές προσδοκίες από τον «έμπειρο» εραστή που υπόσχεται μεγάλες απολαύσεις. «Έρευνες έδειξαν ότι γυναίκες που ξεκίνησαν την ερωτική τους ζωή με κάποιον μεγαλύτερό τους σε ηλικία και με περισσότερη σεξουαλική πείρα υπήρξαν στο μέλλον πιο επιρρεπείς σε σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Σχετική μελέτη από το πανεπιστήμιο Syracuse στις ΗΠΑ έδειξε πως όσο μεγαλύτερη ήταν η διαφορά ηλικίας ανάμεσα στη γυναίκα και τον πρώτο ερωτικό της σύντροφο, τόσο πιο πολλές ήταν οι πιθανότητες αυτή η γυναίκα να μη χρησιμοποιεί προφυλάξεις αργότερα στη σεξουαλική της ζωή! Επίσης, τόσο τα ευρήματα του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας για την Ελλάδα όσο και της Ιατρικής Σχολής του Otago για τη Νέα Ζηλανδία, που αφορούν μελέτες της τελευταίας 10ετίας, δεί-

Σύμφωνα με γενικές εκτιμήσεις, τα παιδιά στη χώρα μας έχουν την πρώτη τους ερωτική εμπειρία, πριν τελειώσουν το λύκειο, αλλά υπάρχει κι ένα σημαντικό ποσοστό, που ίσως αγγίζει το 25%, το οποίο κάνει σεξ για πρώτη φορά μετά τα 25 είτε πρόκειται για άντρα είτε για γυναίκα. χνουν πως όσο πιο νωρίς αρχίσει μια γυναίκα τη σεξουαλική της ζωή, τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχει να το μετανιώσει αργότερα, καθώς λυπάται, επειδή τότε βιάστηκε να το ζήσει». Ψάχνοντας να βρει κανείς τον «πετυχημένο συνδυασμό» για μια γλυκιά «πρώτη φορά», καταλήγει πως αυτός είναι μεταξύ συνομηλίκων. «Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς πως είναι ο μόνος τρόπος, για να υπάρξει μεγαλύτερη κατανόηση και αλήθεια μεταξύ των νέων. Σε τέτοιου είδους σχέσεις, προφανώς τα άτομα δεν είναι υποχρεωμένα να υποδυθούν κάτι που δεν είναι στα αλήθεια και, όσο και αν είναι παρακινδυνευμένο, θα έλεγε κανείς πως μεταξύ τους υπάρχει ισοτιμία και μεγαλύτερη ισορροπία».

το σεξ δεν είναι πόλεμος, είναι ευθύνη

Το να μιλήσεις σ’ ένα νέο για την αντισύλληψη και κυρίως το να τον πείσεις ν’ ακολουθήσει τις συμβουλές σου είναι μια δύσκολη υπόθεση. Μελέτη του πανεπιστημίου Columbus έδειξε πως λιγότερο από το 50% των νέων χρησιμοποιεί προφυλακτικό τόσο την πρώτη φορά, όσο και αυτές που ακολουθούν, αν και σχετική συγκριτική μελέτη του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Aarhus της Δανίας ανάμεσα στη δεκαετία του ‘80 και του ‘90 έδειξε πως ο φόβος μετάδοσης του AIDS έχει αρχίσει να κάνει τους νέους περισσότερο υπεύθυνους ως προς την προφύλαξη της υγείας τους. Στην Ελλάδα δεν έχουμε να θυμόμαστε και πολλές καμπάνιες για την αντισύλληψη στην εφηβεία. «Είναι δύσκολο ν’ αγγίξεις τους εφήβους, μιλώντας μόνο για την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Το βάρος πρέπει να πέσει στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Όμως, μια τέτοιου τύπου ενημέρωση παρουσιάζει το σεξ ως ένα είδος πολέμου στο οποίο δεν πρέπει κάποιος να πάει άοπλος. Το σεξ όμως είναι ευθύνη και την αντίληψη αυτήν πρέπει να την φτάκαλλιεργούμε στα παιδιά από πολύ νωρίς. Δεν έχει νόημα να φτά σουν στα 15, για να τους μιλήσουμε για υπεύθυνες συμπεριφορές, για προστασία και προφυλακτικό». Η ευθύνη απέναντι στο δικό μας σώμα και στο σώμα του συντρόφου μας είναι μια στάση ζωής με την οποία μεγαλώνει κανείς το παιδί του. Οι γονείς μπορούμε να κάνουμε πολλά γι’ αυτό. Το να ενημερώσουμε τα παιδιά μ’ εντιμότητα και θάρρος, παραδεχόμενοι και τα δικά μας κενά και κάνοντας κάτι, για να τα καλύψουμε, είναι ο μόνος τρόπος, για να μη νιώσουμε πανικό, όταν ο γιος ή η κόρη μας ξεκινούν την ερωτική τους ζωή. Φυσικά, δε χρειάζεται να χώνουμε την αδιάκριτη μύτη μας παντού, γιατί στα υπεύθυνα παιδιά μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη. 

ΜΗΝ ΑΝΑΡΩΤΙΕΣΑΙ για θέματα σεξουαλικότητας ή αναπαραγωγής. ΡΩΤΗΣΕ έγκυρα κι έγκαιρα: ανώνυμη γραμμή επικοινωνίας 2310 99 90 99 Το Κέντρο Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας της Ελλάδας αποτελεί μη κερδοσκοπικό φορέα, που την εκπροσωπεί σ’ ένα δίκτυο 14 ευρωπαϊκών χωρών με σκοπό την ευαισθητοποίηση κι επιστημονική ενημέρωση των πολιτών όσο χρονών και αν είναι!

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 51

δραστηριότητες Η ευεργετική επίδραση της μουσικής στα παιδιά μοιάζει... ανεξάντλητη, καθώς επηρεάζει τη νόηση, το συναίσθημα και την έκφραση. Μάλιστα, ένα εργαστήρι μουσικοκινητικής αγωγής στη Θεσσαλονίκη απευθύνεται σε βρέφη από 6 μηνών και άνω! ΤΗΣ ΧΑΪΔΩΣ ΣΚΑΝΔΥΛΑ

παίζοντας με τις νότες

ο νανούρισμα είναι η πρώτη του μουσική. Αλήθεια, πόσο τυχαίο θεωρείτε ότι είναι πως κάθε μητέρα, όσο «άμουση» και αν είναι, γνωρίζει καλά το μελωδικό ρυθμό που ηρεμεί και κοιμίζει το βλαστάρι της; Αν αυτό δεν είναι απόδειξη ότι είμαστε μουσικά πλάσματα (ακόμη και οι πιο ατάλαντοι), τότε ποια είναι;

Για τον Πυθαγόρα η μουσική αποτελεί μία ακόμη εφαρμογή των μαθηματικών και το αντίστοιχό της είναι η αρμονία του έναστρου ουρανού και των πλανητικών κινήσεων -άλλη μία απόδειξη της θεϊκής μας προέλευσης. Σύμφωνα μ’ ερευνητές, η μουσική βοηθά στην αντιμετώπιση της αφηρημένης σκέψης, ενώ λέγεται ότι τα μαθήματα μουσικής προκαλούν αύξηση του δείκτη νοημοσύνης των παιδιών. Ακόμη, προσφέρει συγκίνηση, ενώ μέσω των τραγουδιών και των συνοδευτικών κινήσεων καλλιεργεί στο παιδί την εμπιστοσύνη, τη συγκέντρωση και την ανάπτυξη του ελέγχου.

52 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

«Στα βρέφη αρέσει πολύ ν’ ακούν τη μητρική κομμάτι μουσικής; Κάποιοι λέηλικιακές φάσεις νε ότι αυτή η ικανότητα ξεκινά τους γλώσσα, αλλά αυτό με σημασία ν’ αναπτύσσεται, όταν ένα παιδί Ο κ. Νίκος Θεοδωρίδης, μουσικοπου δεν είχε εκτιμηθεί δεόαρχίζει να μαθαίνει να μιλά, παιδαγωγός, μέλος ΔΙΠ του πανεντως έως σήμερα είναι μετά το πρώτο έτος της ζωής πιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του». Σε κάποιο άλλο σημείο του υπεύθυνος των μουσικοπαιδαγωγιότι τους αρέσει πολύ blog ξεκαθαρίζεται ρητά πως βρέκών προγραμμάτων του εργαστηρίου ν’ ακούν και μουσιφη ηλικίας επτά μηνών μπορούν να «Κρουστόφωνου», τα οποία απευθύκή. Είναι γνωστό ότι μαθαίνουν μουσική, να σχηματίζουν νονται σε παιδιά από 3 ετών και άνω, μνήμη και να ενσωματώνουν μας εξήγησε πως υπάρχουν τρεις διαφοόλοι μας γεννιόμα- μακρόβια τη δομή της μουσικής που ακούν! ρετικές και πολύ σημαντικές ηλικιακές στε με μουσικές φάσεις: η πρώτη είναι αυτή που φτάνει πριν καν μιλήσει… μέχρι τα 3 έτη, η δεύτερη έως τα 6 έτη ικανότητες». Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 6 και η τρίτη γύρω στα 8 με 9 χρόνια του παιδιού. «Οι τομείς ανάπτυξης του παιδιού περιορίζονται όσο αυτό μεγαλώνει στο πεδίο της μαθηματικολογικής μάθησης και αντίληψης του κόσμου. Στις πολύ μικρότερες ηλικίες το παιδί μαθαίνει με τη μίμηση, τη συναισθηματική ανταπόκριση και την κινητοποίηση. Έτσι, ωφελούνται η νοημοσύνη, η δημιουργικότητα και οι επικοινωνιακές δυνατότητες του νηπίου» υπογραμμίζει ο κ. Θεοδωρίδης.

baby Mozart Όσο παράξενο και αν ακούγεται, λειτουργούν στη Θεσ Θεσσαλονίκη τμήματα μουσικοκινητικής αγωγής, τα οποία απευθύνονται σε βρέφη ηλικίας 6 μηνών και άνω. Στην εξαιρετικά αναλυτική κι ενδιαφέρουσα ηλεκτρονική σελίδα http://melodeniaandkroustakias.blogspot.com/ της κ. Αντιγόνης Τσελεπή, μουσικοπαιδαγωγού που ασχολείται με το αντίστοιχο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Ωδείου Βορείου Ελλάδος, «Baby Mozart», βρίσκουμε άφθονο υλικό, για να λύσουμε όλες τις απορίες που μας γεννιούνται:

έως τους 24 μήνες της ζωής του, το βρέφος αρχίζει τη φλυαρία. Τόσο τη λεκτική όσο και τη μουσική. Σ’ αυτήν την ηλικία επίσης του αρέσει ν’ ακούει τη φωνή του και αρχίζει να την παρατηρεί. Tο βρέφος αντιλαμβάνεται και κατανοεί τις διαφορές ή αλλοιώσεις στη χροιά, το τονικό ύψος και την ένταση του ήχου. Η μουσική μπορεί να το καθησυχάσει και να το διαβεβαιώσει ότι δεν είναι μόνο του. Από αυτήν την ηλικία ίσως μαθαίνει ο άνθρωπος να τραγουδά, όταν φοβάται στο σκοτάδι!

από 2 έως 7 ετών Καθώς είναι ήδη σωματικά και συναισθηματικά αυτόνομο, το παιδί σ’ αυτήν την ηλικία προσπαθεί να εκφράσει την ανεξαρτησία του. Αρχίζει ν’ ασχολείται περισσότερο με τη φωνή του. Συνδέει ήχους με λέξεις και ήχους με κίνηση, προσθέτοντας σ’ αυτά και ρυθμό. Αρχίζει να συνθέτει τα δικά του, ακαταλαβίστικα πολλές φορές, τραγούδια, με στίχους που δεν έχουν νόημα και μ’ επαναλαμβανόμενα μουσικά διαστήματα. Οι ήχοι των οργάνων γίνονται συμβολικοί χαρακτήρες και μέσα από τις διάφορες ακολουθίες του τονικού ύψους το παιδί μαθαίνει να δημιουργεί ιστορίες. 

Στο blog διαβάζουμε: «στα βρέφη αρέσει πολύ ν’ ακούν τη μητρική τους γλώσσα. Αυτό, όμως, που δεν είχε εκτιμηθεί δεόντως έως σήμερα είναι ότι τους αρέσει πολύ γνων’ ακούν και μουσική. Είναι γνω στό ότι όλοι μας γεννιόμαστε με μουσικές ικανότητες. Οι ικανότητες • Στο Ωδείο Βορείου Ελλάδος έχουν ήδη ξεκινήσει στις 28 Μαρτίου οι συνατων βρεφών για τη μουσική είναι ντήσεις με τους γονείς που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ένα πεδίο που μελετάται στις μέρες «Baby Mozart» (τηλ. για πληροφορίες 2310 422885 & 2310 422742). μας διεξοδικά. Η μουσική μνήμη • Στο «Κρουστόφωνο» (http://www.kroustophono.gr/index.htm, τηλ. 2310 είναι το βασικό κλειδί της μουσικής 861874) πραγματοποιούνται μαθήματα Κρουστών, Ρυθμού, Κίνησης, ΜουΧωικανότητας για όλες τις ηλικίες. Χω σικού θεάτρου, Εμψύχωσης και Μουσικοπαιδαγωγικής, για μικρούς (από 3 ρίς τη μνήμη δεν υπάρχουν παρά ετών) και μεγάλους. μόνο απομονωμένες εμπειρίες, οι • Ακόμη, σε πολλούς δήμους της Θεσσαλονίκης γίνονται μαθήματα φωνητιοποίες αμέσως σβήνουν. Σε ποια, κής και διάφορων μουσικών οργάνων. όμως, ηλικία ξεκινά η ικανότητα να μαθαίνει κάποιος και να θυμάται ένα

μουσικοί του μέλλοντός μας...

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 53

εκδρομή

δεινόσαυροι και μαμούθ στο Ωραιόκαστρο

54 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Σ’ ένα μοναδικό ταξίδι στο χώρο και το χρόνο, στη μακρινή εποχή των δεινοσαύρων και των μαμούθ, προσκαλούν τους επισκέπτες τους το Πάρκο Δεινοσαύρων και το Μουσείο Μαμούθ, τα οποία βρίσκονται στην περιοχή του Ωραιοκάστρου. ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΜΑΡΙΝΟΥ





το θεματικό πάρκο

Το θεματικό πάρκο καλύπτει μία έκταση 6.000τ.μ. και χωρίζεται σε δύο βασικές θεματικές ενότητες, το Πάρκο Δεινοσαύρων και το Μουσείο Μαμούθ, καθώς και σε υποενότητες. Κάθε θεματική καταλαμβάνει επαρκή χώρο, ώστε όλες οι κατασκευές - εκθέματα να μπορούν να παρουσιάζονται στις φυσικές τους διαστάσεις.

πάρκο δεινοσαύρων

μουσείο μαμούθ

Το Πάρκο των Δεινοσαύρων ασχολείται με το Μεσοζωικό αιώνα (250 - 65 εκατομμύρια χρόνια πριν). Οι επισκέπτες ακολουθούν τους πλακόστρωτους δρόμους, περνούν από ξύλινες γέφυρες δίπλα από το τεχνητό ποτάμι και κάτω από τον καταρράκτη, για να οδηγηθούν μπροστά σε αναπαραστάσεις πραγματικών διαστάσεων χαρακτηριστικών ειδών δεινοσαύρων από διάφορες γεωλογικές περιόδους. Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να μάθουν για την εξέλιξη των μοναδικών αυτών ζώων, για την επιστήμη της Παλαιοντολογίας και τα απολιθώματα. Με «οδηγό» το εντυπωσιακών διαστάσεων διάγραμμα της εξέλιξης της ζωής, οι μικροί και μεγάλοι περιηγητές θα μπορέσουν να θαυμάσουν μερικά από τα πιο σημαντικά θηλαστικά του ελληνικού χώρου, όπως το Μαστόδοντα της Μηλιάς Γρεβενών και το Σμιλόδοντα. Τα εκθέματα συνοδεύονται από ήχους κι επεξηγηματικές πινακίδες. σπήλαιο Βρίσκεται εντός του Πάρκου Δεινοσαύρων. Εδώ οι λιλιπούτειοι εξερευνητές θα ενθουσιαστούν με την επίσκεψή τους στο τεχνητό σπήλαιο, το οποίο, αν και διαθέτει

Το Μουσείο Μαμούθ αποτελεί τη συνέχεια του Πάρκου Δεινοσαύρων κι εγκαινιάστηκε μόλις τον περασμένο Οκτώβριο. Αποτελεί μόνο μία από τις τέσσερις συνολικά θεματικές ενότητες του χώρου. Το γιγαντιαίο ζώο που κυριάρχησε κατά τη διάρκεια της Εποχής των Παγετώνων αποκαλύπτεται μέσα από την παρουσίαση πραγματικών απολιθωμάτων του. Πρόκειται για το πρώτο και μοναδικό μουσείο στην Ελλάδα με απολιθώματα από το τριχωτό μαμούθ, το οποίο αποτελεί σύμβολο της Εποχής των Παγετώνων. Το τριχωτό μαμούθ είναι ένα από τα τρία διαφορετικά είδη μαμούθ και το πιο σπάνιο στη χώρα μας. Γι’ αυτό και τα συγκεκριμένα απολιθώματα έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για εκπαιδευτικούς αλλά και για ερευνητικούς λόγους. πάρκο των θηλαστικών Είναι η δεύτερη θεματική του χώρου και αποτελείται από ομοιώματα θηλαστικών (σχεδόν στο φυσικό τους μέγεθος) που έζησαν κατά τον Καινοζωικό αιώνα (22 εκατομμύρια χρόνια πριν μέχρι 7ο χλμ. Θεσ/νίκης σήμερα) στον ελλαδικό χώρο και τη Μεσόγειο Ωραιοκάστρου, γενικότερα. τηλ. 2310 686544, ανασκαφή Στην τρίτη θεματική ενότητα www. parkodeinosauron.gr θα βρείτε μία εξαιρετική αναπαράσταση της ανασκαφής στη Μηλιά των Γρεβενών, όπου βρέθηκαν οι μεγαλύτεροι στον κόσμο χαυλιόδοντες Μαστόδοντα. 

info

must know

τα χαρακτηριστικά ενός φυσικού σπηλαίου (φυσικό διάκοσμο, ειδικό φωτισμό), είναι απόλυτα ασφαλές ακόμη και για τους πιο μικρούς και άτακτους της παρέας. Το σπήλαιο έχει δημιουργηθεί υπό την επίβλεψη του Τοπικού Τμήματος Βόρειας Ελλάδας της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, ενώ η πλήρης «εξάρτυση» η οποία παρέχεται στους επισκέπτες (κράνη και φακοί) κάνει ακόμη πιο ρεαλιστική την εξερεύνησή του. Στη μεγάλη αίθουσα του σπηλαίου ακόμη και οι μη μυημένοι, εκκολαπτόμενοι εξερευνητές θα εντυπωσιαστούν με τα ομοιώματα διάφορων ειδών της εξέλιξης του ανθρώπου (homo habilis, homo neanderthalensis, homo sapiens, homo erectus, Lucy) και την παρουσίαση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους.

Από το θεματικό πάρκο έχουν περάσει συνολικά από την έναρξη λειτουργίας του (το 2009) περίπου 200.000 άτομα! • Μασκότ του Πάρκου Δεινοσαύρων είναι ο χαριτωμένος Dino Flooby, τον οποίο λατρεύουν τα παιδιά. • Το μοναδικό στα Βαλκάνια Πάρκο Δεινοσαύρων καθώς και το Μουσείο Μαμούθ αποτελούν δημιουργήματα ιδιωτικής πρωτοβουλίας, του 50χρονου καθηγητή Φυσικής Αγωγής, κ. Βασίλη Μιχαηλίδη, και των συνεργατών του. • Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Γεωλογίας του ΑΠΘ κ. Ευαγγελία Τσουκαλά, γνωστή από την ανακάλυψη των γιγάντιων χαυλιοδόντων στην περιοχή των Γρεβενών, έφερε σ’ επαφή τον κ. Μιχαηλίδη με τον Ολλανδό επιστήμονα Ντικ Μολ, επιστημονικό συνεργάτη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Ρότερνταμ και μέλος της παγκόσμιας επιτροπής για τα προβοσκιδωτά. Εκείνος επικοινώνησε με ιδιώτες και ακολούθησε η εισαγωγή απολιθωμένων οστών από τις συλλογές τους από τη Βόρεια Θάλασσα στην Ελλάδα. • Στους χώρους του πάρκου διοργανώνονται ποικίλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και προγράμματα με πλούσια θεματολογία. • Οι ξεναγήσεις στους χώρους γίνονται από ειδικούς γεωλόγους και παλαιοντολόγους. Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 55

beauty & care

δέρμα απαλό

σαν του μωρού

Η επιδερμίδα ενός μωρού αποτελείται από 80% νερό, πράγμα που αποδεικνύει την αυξημένη ενυδάτωσή του. Τότε γιατί οι παιδίατροι είναι αυστηροί στο θέμα της καθημερινής ενυδάτωσης της επιδερμίδας του μωρού; ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΜΠΟΥΡΟΓΛΟΥ

56 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

α μωρά τους πρώτους μήνες της ζωή τους, με την περιορισμένη κι ελεγχόμενη δραστηριότητά τους, μοιάζουν σχεδόν «αποστειρωμένα». Τα πρώτα γεύματα, τα μπουσουλήματα και τα αρχικά βήματα, τα βάζουν για τα καλά στο «βρώμικο» κόσμο των μεγάλων, όπου τα μικρόβια καραδοκούν. Το μπάνιο γίνεται πιο συχνό κι εκεί η ενυδάτωση παίζει το μέγιστο ρόλο. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του δέρματος των ενηλίκων και των μωρών. Οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν το μωρουδιακό δερματάκι πιο «δραστήριο», καθώς αναπτύσσεται συνεχώς και με ταχύτατο ρυθμό. Οι απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας, οι διάφορες ουσίες και η υγρασία αποτελούν ορκισμένους εχθρούς του. Γι’ αυτό και η σωστή ενυδάτωση με κρέμες που περιέχουν αγνά και ήπια συστατικά κρίνεται απαραίτητη από τις πρώτες μέρες ζωής του βρέφους. Η ενυδάτωση βοηθάει το δέρμα του μωρού να προσαρμοστεί σταδιακά στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες μετά τη γέννησή του, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί ένα «φιλμ» που το προστατεύει από βακτήρια και μολύνσεις.

Να θυμάστε ότι η επιδερμίδα του προσώπου ενός μωρού έχει τις ίδιες ανάγκες με την επιδερμίδα του σώματος. Όσο το μωρό μεγαλώνει, τόσο πιο συχνά πρέπει να πλένετε το πρόσωπό του, για να το προστατεύετε από μικρόβια και ν’ απομακρύνετε τα υπολείμματα των τροφών. Μπορεί, λοιπόν, να μη χρειάζεται ξεχωριστή κρέμα ημέρας και νύχτας όπως εσείς, αλλά σίγουρα έχει ανάγκη από μια ενισχυμένη ενυδατική κρέμα. ποια συστατικά έχει η κατάλληλη ενυδατική για τα μωρά;

μα είναι τόσο απαλό, γιατί χρειάζεται ενυδάτωση; Πρόκειται για την παγίδα στην οποία πέφτει ένα μεγάλο ποσοστό των μαμάδων. Κλινική έρευνα έδειξε ότι μόλις το 10% των μητέρων πίστευε ότι το δέρμα του μωρού είναι ξηρό, ενώ στην πραγματικότητα πάνω από το 60% των μωρών είχε κλινικά σημάδια ξηρότητας. Το μωρουδιακό δέρμα απορροφά και χάνει υγρασία μ’ εντατικούς ρυθμούς σε σχέση με το δέρμα ενός ενήλικα. Γι’ αυτό το λόγο, η συχνή ενυδάτωση του δέρματός του είναι απαραίτητη.

Εξασφαλίστε ότι η ενυδατική κρέμα που θα επιλέξετε για το μωράκι σας είναι κλινικά και δερματολογικά ελεγμένη, ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα πρόκλησης αλλεργίας, ότι έχει απαλή υφή και είναι φτιαγμένη από φυσικά συστατικά (αλόη βέρα, εκχυλίσματα ελιάς, λεβάντας, χαμομηλιού). Η βιταμίνη Ε και τα μεταλλικά στοιχεία είναι βασικά συστατικά σε μια βρεφική κρέμα περιποίησης. 

choose! ➜

➜

Fissan Hydra Baby, λάδι Bebe, που περιενυδατική ποιείται και κρέμα προσταπροσώπου τεύει την για μωρά, επιδερμίδα, Mustela. Fissan.

Baby Hydra Milk, υδρογαλάκτωμα με πρωτεΐνες σιταριού και χαμομήλι, Frezyderm.

Mother & Baby Nourishing Cream, ενυδατική κρέμα μ’ εκχυλίσματα καλέντουλας για μωρά και μαμάδες, Oriflame.

Calendula Pflegemilch, γαλάκτωμα σώματος καλέντουλας για μωρά και παιδιά, Weleda.

➜

Skin Soothing Body Lotion, ενυδατική λοσιόν από φυσικά συστατικά όπως Aloe Vera από τη σειρά Allergenics, Iso Plus.

Lipikar Baume Ap, μαλακτικό γαλάκτωμα σώματος κατά της ξηρότητας της επιδερμίδας, κατάλληλο για βρέφη, παιδιά κι ενήλικες, La Roche-Posay.

➜

➜ ➜

Johnson’s Baby Oil Gel, εντατική ενυδάτωση που πετυχαίνει να σφραγίσει 10 φορές περισσότερο την υγρασία, Johnson & Johnson.

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 57

for little kids Anorak, Sprider Stores

Παιχνίδι πλεκτό, fenafresh

Μπλούζα για κορίτσι, Energiers

it’s Easter time! Γυαλιά, Mothercare

Φούτερ ζακετάκι, Idexe

Ανοιξιάτικος αέρας φύσηξε σε ρούχα, αξεσουάρ και είδη διακόσμησης. Μπείτε στο κλίμα! Ρ ε Π Ο Ρ τΑ ζ Αγ Ο Ρ Α Σ : Α ν Α Σ τΑ Σ Ι Α Π Α Π ΑνΑκ Ου φ ω τ Ο γ Ρ Α φΙ ε Σ: γ Ρ η γ Ο Ρ η Σ Σ Ι Α μΙ δ η Σ

Γραφείο από πλακάζ σημύδας, με οικολογικά χρώματα και βερνίκια, ΑΝΕΜΗ

Ρολόγια Flick Flock, F - Fokas

Ριγέ πουκάμισο mexx, fenafresh

58 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Μπλουζάκι mexχ, fenafresh

Πασχαλινές λαμπάδες, AS Company Ριγέ μπλούζα, Idexe

Σετ Miffy, σεντόνι, μαξιλαροθήκη, κουβέρτα πικέ βαμβακερή, KENTIA

Πάνινα superga, Alouette

Μπλούζα και τζιν φούστα, Idexe Πλεκτό μπολερό, Energiers

Πασχαλινή λαμπάδα, ΑΝΕΜΗ Φούτερ παντελόνι, Sprider Stores

Υφασμάτινο σακίδιο, Accessorize Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 59

for big kids

Πετσέτες Fieldcrest, BED & BATH

Τζάκετ γι’ αγόρι, Idexe

Ριγέ φουστάνι, Mothercare

Σύνολο με ρίγες για κορίτσι, Energiers

Λευκό παντελόνι, Energiers

colors up! Φουλ της ρίγας και των ζωηρών χρωμάτων προστάζει η ανοιξιάτικη μόδα για τους μεγαλύτερους της παρέας!

Πέδιλα Geox, Alouette, F - Fokas

Ρ ε Π Ο Ρ τΑ ζ Αγ Ο Ρ Α Σ : Α ν Α Σ τΑ Σ Ι Α ΠΑΠΑν Ακ Ου φ ω τ Ο γ Ρ Α φΙ ε Σ: γ Ρ η γ Ο Ρ η Σ Σ Ι Α μΙ δηΣ

Σετ από σεντόνια GERMAIN, 100% Cotton Satin, KENTIA

60 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Ζακέτα Champion, fenafresh

Παντελόνι Cotton Jeans, fenafresh

Κουκέτα με αποθηκευτικούς χώρους, Έπιπλο Καϊμασίδης

Βιβλιοθήκη, IKEA Πλεκτό αμάνικο πουλόβερ, Idexe

Φόρεμα, Alouette, F - Fokas

Πουκάμισο Pepe Jeans, fenafresh Σαμπό, Adam’s Shoes, F - Fokas

Κόκκινο anorak Nike, F - Fokas Sport

Σετ σεντόνια και παπλωματοθήκη, Cannon Royal Family 100% Combed Cotton Sateen, BED & BATH

Ριγέ πλεκτό φουστάνι και μπολερό, Idexe Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 61

events

«Μα γιατι, ΜαΜα;»

Σε μία κατάμεστη από κόσμο αίθουσα εκδηλώσεων της Νέας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου «Μα γιατί, μαμά;» της συμβούλου επικοινωνίας κ. Αντιγόνης Λουμάκου από τις Εκδόσεις Σοκόλη-Κουλεδάκη. Φίλοι, συνεργάτες, άνθρωποι των μέσων ενημέρωσης και βιβλιόφιλοι έδωσαν τα συγχαρητήριά τους στη συγγραφέα για την πρώτη της συγγραφική απόπειρα. 1. Η συγγραφέας με την κόρη της Έβα. 2. H κ. αντιγόνη Λουμάκου με τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, κ. Παναγιώτη Ψωμιάδη. 3. Ο κ. Κώστας Μαργαρίτης, η κ. Έλενα Ράπτη, η κ. αντιγόνη Λουμάκου, η κ. Νέλλη Βυζαντιάδου και η κ. Σύνθια Σάπικα. 4. Η κ. Φωτεινή Ράπτη με την κ. Άννα Καρβουνίδου.

To build a future… Κάθε άνθρωπος βάζει τα θεμέλια, για να δημιουργήσει τις καλύτερες προϋποθέσεις για τη μελλοντική του ζωή, είτε αυτό αφορά την οικογενειακή ευτυχία είτε τα εφόδια για την επαγγελματική καταξίωση. 62 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

1 2

Παιδικά χαμόγελα! Μία σειρά πρωτότυπων εκδηλώσεων που θα πραγματοποιούνται στα καταστήματά της ξεκίνησε η γνωστή εταιρεία Cocomat. Στην πρώτη εκδήλωση, κάθε γωνιά του καταστήματος στην Ανατολική Θεσσαλονίκη είχε μία δραστηριότητα για παιδιά… από 0-99 ετών! Ζωγραφική, χορός, τραγούδι, κουκλοθέατρο αλλά κι εξαιρετικά δείγματα υγιεινής διατροφής, όπως χορτόπιτες, κουλουράκια και φρέσκος χυμός, έκλεψαν τις καρδιές μικρών και μεγάλων. 1. Η κ. Αναστασία Τεντοκάλη. 2. Η κ. Λίτσα Ευσταθιάδου με τον εγγονό της. 3. Το πάρτι στήθηκε!

Για τα παιδιά! Με κάθε τρόπο ενισχύει η κ. Νίνα Λοτσάρη το έργο του «ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΧΩΡΙΟΥ» στο Φίλυρο Θεσσαλονίκης. Πρόσφατα «χάρισε» μία μουσική βραδιά στο Δ.Σ., τα μέλη και τους φίλους του Συνδέσμου Ιατρών - Οδοντιάτρων Γυναικών Ελλάδος. Η κ. Νίνα Λοτσάρη ανάμεσα σε παιδικά χαμόγελα κατά την επίσκεψή της στο «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΧΩΡΙΟ» στο Φίλυρο.

Τέχνη στο «Mediterranean Cosmos». Η τέχνη πήρε βραβείο στο «Μediterranean Cosmos» σε μια εκδήλωση που έγινε, για να ξεχωρίσουν οι καλύτεροι από τους δεκάδες νέους καλλιτέχνες - σπουδαστές των εικαστικών σχολών της πόλης μας -Ι.Ι.Ε.Κ ΔΕΛΤΑ, Ι.Ι.Ε.Κ. ΞΥΝΗ, Ι.Ε.Κ ΛΑΓΚΑΔΑ, Ι.Ε.Κ ΕΥΟΣΜΟΥ- που συμμετείχαν στον πρότυπο διαγωνισμό ζωγραφικής με την επιμέλεια του κ. Χρήστου Ζιώγα, διακεκριμένου ζωγράφου. «Καμβάς» για τις δημιουργίες των καλλιτεχνών αποτέλεσαν γλάστρες διαμέτρου περίπου 150cm. 1. Η β’ νικήτρια του διαγωνισμού, κ. Μαίρη Αντωνίου, μπροστά στο έργο της. 2. Το σύνολο σπουδαστών - συμμετεχόντων στο διαγωνισμό ART@Cosmos με τον κ. Χρήστο Ζιώγα, επιμελητή της δράσης. 3. Η α’ νικήτρια του διαγωνισμού, κ. Μαρία Καπατζάκη, με την εκπρόσωπο του «Mediterranean Cosmos» και μέλος της κριτικής επιτροπής, κ. Μαρία Μάτος. 3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 63

προβολές νέα σειρά my first levi’s ®

Η Levi’s® Kidswear παρουσιάζει ένα ξεχωριστό κομμάτι της συλλογής bebe που θα εντυπωσιάσει μικρούς και μεγάλους. Το My First Levi’s® ξεχωρίζει για το μαλακό και υποαλλεργικό ύφασμά του, κατάλληλο για την ευαίσθητη επιδερμίδα ενός μωρού. Διατίθεται σε ειδικά σχεδιασμένη οικολογική συσκευασία γεγονός που το καθιστά ένα ιδανικό πρώτο δώρο. Αναζητήστε το My First Levi’s® και τις υπόλοιπες ιδιαίτερες bebe προτάσεις της εταιρείας που διακρίνονται για την εγγυημένη ποιότητα Levi’s® σε προσιτές τιμές.

πάρτι city carnival στο city gate

Και φέτος το πιο διασκεδαστικό αποκριάτικο πάρτι έγινε στο «City Gate». Κλόουν, γαϊτανάκια, Ινδοί πρίγκιπες, face painting και πολλές άλλες δραστηριότητες γεμάτες χρώμα και κέφι γέμισαν το ισόγειο του εμπορικού κέντρου, το Σάββατο 26 Φεβρουαρίου από τις 11 το πρωί, και χάρισαν μία ολόκληρη μέρα χαράς σε μικρούς και μεγάλους. Οι μικροί επισκέπτες του «City Gate» ντυμένοι καρναβάλια διασκέδασαν με την ψυχή τους. Τηλ. 2310 545541, www.city-gate.gr

προσφορές στη fena

Στα καταστήματα Fena & fenafresh βρίσκουμε επώνυμες δημιουργίες για όλη την οικογένεια σε πραγματικά μεγάλες προσφορές έως -70%! Ανακαλύψτε τις καλύτερες προτάσεις και χαρίστε στον εαυτό σας και τους αγαπημένους σας επώνυμη πολυτέλεια σε προσιτές τιμές. Στα καταστήματα fenafresh βρείτε την τελευταία λέξη της μόδας για τον άντρα και τη γυναίκα σε ρούχα, κοσμήματα, αντικείμενα design και αξεσουάρ από τους πιο διάσημους σχεδιαστές. Τέλος και για τους μικρούς μας φίλους στη Fena στο Φοίνικα και στο fenafresh στα Ηλύσια βρίσκετε τις πιο αγαπημένες συλλογές σε τιμές... λιλιπούτειες!

μεγαλύτερη απόλαυση από τη nestle

Τη νέα, μοναδική γευστική πρόταση στα bars δημητριακών παρουσιάζει η NESTLE με τα νέα Musli bars. Σε δύο υπέροχες γεύσεις, σοκολάτα και cherry, τα νέα bars δημητριακών απευθύνονται αποκλειστικά στους απαιτητικούς της γεύσης που δε συμβιβάζονται στις διατροφικές επιλογές τους! Ανακαλύψτε κι εσείς τα μεγαλύτερα bars δημητριακών 40 γραμμαρίων Musli της NESTLE και χαρίστε στον εαυτό σας περισσότερη γεύση και ακόμα περισσότερη απόλαυση κάθε στιγμή!

τοστάκια γάλακτος

Μια διαφορετική έκπληξη περίμενε μικρούς και μεγάλους θεατές που είχαν την τύχη να παρευρεθούν στο κλειστό γήπεδο του Tae Kwon Do στο Παλαιό Φάληρο, για να παρακολουθήσουν την παράσταση «Beauty and the Beast On Ice» το τετραήμερο 17-20 Φεβρουαρίου. Οι θεατές είχαν την ευκαιρία καθ’ όλη τη διάρκεια των παραστάσεων ν’ απολαύσουν ζεστά τοστάκια «γάλακτος» με ΝOYNOY Gouda.

64 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

ανοιξιάτικες επισκέψεις στη φάρμα

Σάββατα και Κυριακές, η ΦΑΡΜΑ δέχεται μικρούς και μεγάλους για μια διαφορετική εμπειρία. Ελάφια, στρουθοκάμηλοι, άλογα, γαϊδουράκι, αγριογούρουνα και όλα τα οικόσιτα περιμένουν τους μικρούς μας φίλους να τα ταΐσουν και να τα χαϊδέψουν. Προσφέρονται καφές και δωρεάν βόλτα με το γαϊδουράκι, ενώ γίνεται παρουσίαση παραδοσιακών τεχνών. Η Φάρμα απέχει 6χλμ από το ξενοδοχείο Φιλίππειο και 800μ από το νοσοκομείο Παπανικολάου. www.farmlife.gr, www.bushmaster.gr

νέα καταστήματα idexe by AS

Η μεγαλύτερη ιταλική εταιρεία παιδικών ρούχων με περισσότερα από 200 καταστήματα στην Ιταλία εξαπλώνεται πλέον με ραγδαίους ρυθμούς και στην Ελλάδα. Δύο νέα καταστήματα άνοιξαν τις πύλες τους το Μάρτιο στις περιοχές Κορδελιό Θεσσαλονίκης (Α. Παπανδρέου 36) και Πτολεμαΐδα (Βασ. Κωνσταντίνου 17). Τα νέα καταστήματα IDEXE by AS θα σας παρασύρουν σε μία μοναδική εμπειρία shopping με αμέτρητες επιλογές σε μοδάτα ρούχα και αξεσουάρ σε πρωτόγνωρες για την ελληνική αγορά τιμές!

neomat ποιότητα σε χαμηλή τιμή

Όσα δε φτάνει η αλεπού… πηδάει και τα πιάνει! Θυμάστε το μύθο του Αισώπου με την αλεπού και τα σταφύλια; Ε, μάθετε τώρα και τη νέα εκδοχή του από το Neomat! Σε αντίθεση με το γνωστό μύθο, η αγαπημένη μας αλεπού δεν τα παρατάει και ούτε ψάχνει για δικαιολογίες, αλλά κάνει την «έξυπνη επιλογή» και με 20% έκπτωση καταφέρνει και «φτάνει» ό,τι μπορεί να μοιάζει άπιαστο: ποιότητα σε πολύ χαμηλή τιμή! Κάντε, λοιπόν, κι εσείς την έξυπνη επιλογή!

ανοιξιάτικη - καλοκαιρινή συλλογή dexim

Τα νέα σχέδια της Dexim θ’ απογειώσουν όχι μόνο το στιλ των παιδιών σας αλλά και τη διάθεσή σας λόγω των χαμηλών τιμών με τις οποίες σάς προσφέρονται. Επιλέξτε το ζευγάρι που ταιριάζει στο βλαστάρι σας ανάμεσα σε πάμπολλα σχέδια που συνδυάζουν την άνεση και το στιλ. Επειδή όσα ζευγάρια παπούτσια και αν έχετε, δεν είναι αρκετά, η Dexim προσφέρει μοναδικές τιμές που θα σας βοηθήσουν να τα αποκτήσετε. www.dexim.gr

διευθύνσεις καταστημάτων Accessorize, Τσιμισκή 51, τηλ. 2310 251200, Τσιμισκή 70, τηλ. 2310 252999 & «Mediterranean Cosmos» 11ο χλμ. Θεσσαλονίκης - Μουδανιών, τηλ. 2310 475819 | Adam’s shoes, Κεντρική διάθεση: Ωραιοκάστρου 8, τηλ. 2310 682222 | Alouette, Τσιμισκή 42, τηλ. 2310 263115, Μεταμορφώσεως 38, Καλαμαριά, τηλ. 2310 403932, Βασ. Γεωργίου 2, Ωραιόκαστρο, τηλ. 2310 697922 | AS Company, στα καταστήματα παιχνιδιών | BED & BATH, «Mediterranean Cosmos» 11ο χλμ. Θεσσαλονίκης - Μουδανιών, Ι. Δραγούμη 23, Λ. Γεωργικής Σχολής 11-23, τηλ. κέντρο: 210 9710000 | Energiers, Ρ. Φεραίου 21, Ν. Ευκαρπία, τηλ. 2310 686540 | fenafresh, Παύλου Μελά 8, τηλ. 2310 257447 | F-Fokas, Τσιμισκή 48-50, τηλ. 2310 241954, Ερμού 14, τηλ. 2310 279876, Μητροπόλεως 119, τηλ. 2310 240554 | Idexe, 28ης Οκτωβρίου, Εύοσμος, τηλ. 2310 760866, Ρωμανού 11, Περαία τηλ. 23920 20335, Α. Παπανδρέου 36, Κορδελιό τηλ. 2310 574079 | IKEA, 12ο χλμ. Θεσ/νίκης - Περαίας, Γραμμή εξυπηρέτησης πελατών: 801 11 22 722 | ΚΕΝΤΙΑ, Λευκάδος 17, Μοσχάτο, τηλ. 210 4832832 (κεντρικά) και σ’ επιλεγμένα καταστήματα σ’ όλη την Ελλάδα | Mothercare, Ελ. Βενιζέλου 3, τηλ. 2310 268567, Εμπορικό Κέντρο Florida 2, 11ο χλμ. οδού Θεσσαλονίκης - Αεροδρομίου, τηλ. 2310 475535 | Sprider Stores, Οδός Χαριλάου - Θέρμης, τηλ. 2310 489818, Ν. Μοναστηρίου 20, Κορδελιό, τηλ. 2310 775001, Λεωφ. Γεωργ. Σχολής 11, τηλ. 2310 476476, Λ. Παπανικολάου 21-23, Ρετζίκι, τηλ. 2310 582145, Ι. Γωγούση 37, Σταυρούπολη, τηλ. 2310 644100, 6ο χλμ. Θεσ/νίκης - Ωραιοκάστρου, τηλ. 2310 689220, Εμπορικό Κέντρο «City Gate», τηλ. 2310 525715, 1ο χλμ. Επαρχιακής Οδού Ν. Μουδανιών - Τρίγλιας (Περιοχή Ελαιώνας), τηλ. 23730 26943 | ΑΝΕΜΗ, Π. Μελά 35, τηλ. 2310 237399, Εμπορικό Κέντρο Florida, τηλ. 2310 474007 | Έπιπλα Καϊμασίδης, τηλ. 2310 669586, Ιθάκης 31, Εύοσμος (Όπισθεν 10ου Δημοτικού Σχολείου), Α’ Υποκατάστημα - Ιθάκης 33, Εύοσμος, Β’ Υποκατάστημα - Σπάρτης 28, Σταυρούπολη

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11 - E X C L U S I V E F A M I L Y • 65

γεια χαρά!

Κοκκινοσκουφίτσα

είναι ένα από τα πιο διάσημα παραμύθια στον κόσμο. Λέγεται πως οι πρώτες διηγήσεις του σε αρχική μορφή ξεκίνησαν ήδη από το 14ο αιώνα μ.Χ.! Το 1697 για πρώτη φορά τυπώθηκε μία από τις πάμπολλες παραλλαγές του παραμυθιού στη Γαλλία. Έκτοτε εξάπτει παγκοσμίως τη φαντασία μικρών και μεγάλων. Έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο, όχι όμως τόσο συχνά όσο θα περίμενε κανείς. Μία πιο ενήλικη εκδοχή του παραμυθιού θα δούμε στη μεγάλη οθόνη το φετινό Πάσχα στη χώρα μας. Και οι φωτογραφίες (όπως η συγκεκριμένη με την πρωταγωνίστρια Αμάντα Σάιφριντ) μας προϊδεάζουν για κάτι αν μη τι άλλο ατμοσφαιρικό. Πόσο... κατάλληλη, βέβαια, θα είναι για τα παιδιά η νέα εκδοχή, κρατάμε τις επιφυλάξεις μας... 

66 • E X C L U S I V E

F A M I L Y - Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 11

Τις Κυριακές αξίζετε τα καλύτερα! ̋

Sunday Exclusive Family! Την 1η Κυριακή κάθε μήνα, αποκλειστικά για τους γονείς!

̋ ̋

Close Up! Όπως πάντα, την 3η Κυριακή κάθε μήνα… κυκλοφορείς μαζί του!

Sunday Cooking! Τη 2η Κυριακή κάθε μήνα, οι καλύτερες γευστικές προτάσεις!

̋ ̋

Sunday Vitality! Την 4η Κυριακή κάθε μήνα… για την υγεία και την ευζωία!

Τα αξίζετε!