Aizu56 eusk día derechos humanos word

AIZU !!!

ABENDUAK 10 GIZA ESKUBIDEEN EGUNA Pastoral Obrera // Langile Pastoraltza Bilbao. Azaroa 2013 Noviembre Aizu 56. zenb.

Abenduaren 10ean Giza Eskubideen Eguna ospatuko dala-eta, Karidadea eta Zuzentasuna Ordezkaritzatik hausnarketa labur hau kaleratu gura dogu, egun hori bete-betean bizi ahal izateko, eskubideok erronka bat diralako mundu zuzenago baten aldeko jardunean.

Giza eskubideen sustapena eta babesa ardura nagusienetakoa izan da Nazino Batuentzat 1945tik aurrera; urte horretan erabagi eben, hain zuzen be, Erakundearen herrialde sortzaileek neurriak jartea Bigarren Mundu Gerran gertatutako izugarrikeriak barriro gertatu ez eitezan. Hiru urte beranduago, 1948an, Batzar Nagusiak <<giza eskubideen adierazpen unibersala>> egin eban eta 1950ean, aitatutako Batzarrak berak dei egin eutsen Estadu kide guztiei eta erakunde interesatuei, abenduaren 10a, urtez urte, <<giza eskubideen egun>> lez aldarrikatu eien. Horrexegaitik, abenduaren 10ean, giza eskubideen adierazpen unibersalaren onarpena gogoratuko dogu.

Adierazpena osatzen daben hogeta hamar artikuluetan jasoten diran giza eskubideak gizaki guztiei, herritartasun, bizileku, sexu, jatorri nazional edo etniko, kolore, erlijino, hizkuntza edo beste edozer

baldintzagaitik bereizketarik egin barik, jagokezan eskubideak dira eta norbanakoen askatasunen eta gizarte eskubideen arteko oreka bilatu gura dabe.

1966. urtean Itun bik, <<Eskubide ekonomiko, sozial eta kulturalen nazinoarteko ituna>> eta <<Eskubide zibil eta politikoen nazinoarteko ituna>>, adierazpenean biltzen ziran eskubideak jaso ebezan eta ñabardura garrantzitsuak eta barrikuntza batzuk sartu ebezan, 1948ko Adierazpena sendotze aldera.

Giza eskubideen adierazpen unibersala ez zan berez sortu, aurretik bidea urratu eben beste adierazpen batzuk be aldarrikatu ziralako. Besteak beste, honeek nabarmendu daitekez: <<Eskubideen Virginiako adierazpena>> (1776), gizakiaren eta gizabanakoaren eskubideen berariazko katalogoa jasoten lehenengoa izan zana eta <<Gizakiaren eta gizabanakoen eskubideen adierazpena>> (1793). Azken hau Frantziako biltzar konstituziogileak onartu eban eta eragin handia izan eban Mendebaldean, bere eraginaren pean, Estadu eta nazino askotako –batez be europarrakegitura politiko eta sozialak eraldatu ziralako. Beste alde batetik, ez litzateke zuzena, euren duintasunaz jaubetuta, gizabanako, gizatalde eta herri askok, gero 1948an agertu ziran eskubide asko aldarrikatzeko burrukatu eben guztia ahaztea.

Giza eskubideen ezaugarriak  Unibersalak. Printzipio hau nazinoarteko makina bat itun, adierazpen eta ebazpenetan berretsi izan da. Holan, esate baterako, Vienan 1993an ospatu zan giza eskubideen munduko konferentzian, hauxe erabagi zan: Estadu guztiek, bata ala bestea izan bakotxaren sistema politiko, ekonomiko eta kulturala, giza eskubide guztiak eta funtsezko eskubideak suspertu eta babestu behar ebezala.

 Besterenduezinekoak. Hau da, ezin dira indarbakotu, egoera jakin batzuetan eta bidezko berme prozesalen arabera ez bada. Esate baterako, askatasunerako eskubidea mugatu egin daiteke justizia auzitegi batek norbait delitua egitearen errudun joz erespidea emoten dauanean

 Independenteak eta zatiezinak. Giza eskubide guztiak: eskubide zibil eta politikoak; ekonomikoak, sozialak eta kulturalak; eskubide kolektiboak, alkarren menpekoak, alkarri lotutakoak

eta zatiezinak dira. Batak aurrera egiteak, besteen aurrerapena ahalbideratzen dau. Era berean, eskubide bat ukatzeak kaltea dakartse gainerako guztiei.

 Berdinkideak ez diskriminatzaileak. Diskriminatzaile ez izatea zeharkako oinarria da giza eskubideen nazinoarteko zuzenbidean. Giza eskubideen eta nazinoarteko hitzarmen batzuen itun nagusietan agertzen da. Oinarri hau bardintasun-oinarriagaz osatzen da Adierazpeneko 1.go artikuluan hitzartuta dagoan lez: <<Gizaki guztiak aske eta duintasun eta eskubideetan berdinkide jaioten dira>>.

Zer gertatzen ari da, gure artean, giza eskubideen inguruan?

Munduko biztanle gehienentzat giza eskubideak oraindik helburua dira, edo, hobeto esanda, utopia.

Baina, zer gertatzen ari da gure artean? Berba batek azaldu daike ondoen: atzerakada. Hona hemen adibide batzuk: <<Gizon eta emakume guztiek daukie gizarte segurantza izateko eskubidea…>> (22 art,); <<lana, lansari bidezko eta zuzena izateko eskubidea…>> (23 art.); <<atsedenerako eskubidea…>> (25 art.); <<hezkuntzarako eskubidea…>> (26 art.). Krisi finantzarioaren aurretik be nabarmen atzeraka joiazan eskubide guzti honeek, orain, fede txarrez urratuta dagoz.

GGEEen adierazpena: http://www.un.org/es/documents/udhr/index.shtml Eleiza eta giza eskubideak Autortu beharra dago, Eleizaren jarrerea beti ez dala positiboa izan, batez be, gizabanakoen eskubideei jagokenez, XIX. gizaldian. Doktrina ofizial katolikuak XX. gizaldiaren bigarren erdira arte ez eban jarrera erabagigarri eta ausartik hartu giza eskubideen alde. Joan XXIII.a Aita Santuaren ‘Pacem in Terris’ (1963) entziklika mugarria izan zan arlo honetan Eleiza katolikuaren aldetik giza eskubideen adierazpen unibersalaren edukina onartzea eta bere egitea ekarri ebalako, giza eskubideon balorazino positiboa egitean (143 – 144). Urte batzuk beranduago, Vatikanoko II. Kontzilioak, kasu honetan beren-beregi, jarrera positiboa erakutsi eban giza eskubideen aurrean (GS 41) eta Paulo VI.a Aita Santuak ‘Octogesima Advenienes’ bere entziklikan onespen hori berretsi eban eta, beste urrats bat emonez, jagokon sistema juridikoaren kritika egin eban, autorpen formaletik benetako autorpenera igarotea eskatuz (OA 23).

Zer izan daiteke guretzat egun hau?  Krisialdi ekonomikoaren eraginez, galtzen ari diran eskubideez, batez be sozialez, jaubetzeko aukerea.  Iparrorratza, gure konpromiso sozialak, politikoak, kulturalak… aurrera eroaterakoan, eta suspergarria era honetako kanpainei eta erakundeei babesa emoteko: Milurtekoko Garapen Helburuak, Pobretasuna deuseztatu, Elikaduraren Munduko Eguna…’Amnistia Internacional’…

 Oinarria, errealidadearen irakurketa sinisteduna egin eta Jaungoikoak, batez be behartsuengandik eta euren giza duintasuna autortzen ez jakenengandik egiten deuskuzan deiak entzuteko.  Erespideak izan kontsumitzerakoan, giza eskubideak urratuz ekoizten diran produktu jakin batzuk ez erosteko eta Bidezko Merkataritza lako erakundeek eskaintzen dabezan beste batzuk eskuratzeko…  Erronka, eskubide honeek gure Eleizako, eleizbarrutiko, parrokietako… bizitzan eta antolaketan be ezarri daitezan.  Giltza esanguratsua, gizarterako eta <<herritartasunerako hezkuntzarako>> etika adosteko.  ……………………….. (Hutsunea itziko dogu, bakotxak pentsatu daian urteurren hori beretzat zer izan daiteken)

<<Horregatik, Elizak, bere esku utzia izan den Ebanjelioaren indarrez, gizakiaren eskubideak aldarrikatzen ditu eta aitortzen du eta estimu handitan du garai honetako dinamismoa, beroni esker eskubide hauek alde guztietan biziki bultzatzen baitira>> (GS 41)