EKO LAS PANORAMA 2/2019 by ekolas

22 250 22 99

ekopanorama@prasa.com.pl

ZAMÓW PAKIET LUB PRENUMERATĘ I WSPIERAJ SZKOŁY LEŚNE

nr I/II

półroczna i roczna

ISSN 1507 1871

PRENUMERATA

www.issuu.com/ekoPL

WYDANIE OGÓLNOPOLSKIE

fot. Mateusz Glista

Fot. CKPŚ

Fundusz leśny wsparł Parki Narodowe W ubiegłym roku parki narodowe otrzymały od Lasów Państwowych 48 mln zł. Wszystkie środki przyznawano w drodze naboru i oceny wniosków, a źródłem finansowania był fundusz leśny. W 2018 r. PGL LP podpisało 45 umów z 22 parkami narodowymi. Łączna wartość umów wyniosła ponad 68 mln zł (przy zaplanowanej alokacji na poziomie 70 mln zł). Ostatecznie z funduszu leśnego parki wykorzystały 48 mln zł. Różnica pomiędzy podpisanymi umowami, a wypłaconymi środkami wynikała między innymi z trudności w wyłonieniu wykonawców, warunków pogodowych utrudniających realizację zadań czy też czasu potrzebnego na ich sfinalizowanie. Za blisko pięćdziesiąt milionów złotych parki narodowe zrealizowały 520 różnego typu działań. Wśród nich znalazły się m.in.: działania przeciwpożarowe (budowa dróg dojazdowych czy zbiorników wodnych), budowa i utrzymanie szlaków oraz obiektów turystycznych, ochrona czynna prowadzona metodami gospodarki leśnej (np. dostosowanie drzewostanów do typów siedlisk), a także badania naukowe. Ważnym działaniem, na które dyrektor generalny LP przeznaczył środki w ramach dodatkowego naboru wniosków, była likwidacja skutków powodzi, która dotknęła niektóre parki latem ubiegłego roku. Dodatkowe blisko 3 mln zł na ten cel otrzymały Babiogórski, Gorczański, Tatrzański i Woliński Park Narodowy. PN Bory Tucholskie z pozyskanych środków sfinansował np. badania telemetryczne i genetyczne bielika, ochronę pomników przyrody czy konserwację ścieżek botanicznych i przyrodniczych. Mała retencja w Nadl. Bolesławiec

„BiegamBoLubię Lasy” w Nadl. Jarosław

Wśród ciekawszych zadań, wykonanych w PNBT, znalazło się też gromadzenie i analizowanie danych z wykorzystaniem LiDAR (urządzenia działającego podobnie jak radar, ale wykorzystującego światło widzialne lasera). Za jego pomocą rejestruje się strukturę borów chrobotkowych tj.: ich stan przed zabiegami ochronnymi, w trakcie oraz po ich zakończeniu, co pozwala mierzyć skuteczność tej ochrony. Dzięki środkom przekazanym przez LP w parkach powstało lub zostało zmodernizowanych wiele miejsc biwakowych oraz dziesiątki szlaków turystycznych. Przykładem może być znane kajakarzom miejsce wypoczynku Bogdanka (leżąca w Drawieński Parku Narodowym u zbiegu rzek Drawa i Korytnica), które zyskało nowe miejsca biwakowe i postoju pojazdów. Odnowione szlaki turystyczne są teraz nie tylko bezpieczniejsze dla turystów, lecz także jednocześnie lepiej chronią przyrodę przed nadmierną antropopresją. Działaniami ochronnymi finansowanymi z funduszu leśnego zostało objętych również wiele gatunków zwierząt. Przykładowo w Roztoczańskim Parku Narodowym kolejny już rok prowadzono badania dotyczące wilków szarych oraz rysi euroazjatyckich. W Bieszczadzkim Parku Narodowym kontynuowano hodowlę zachowawczą konia huculskiego, rasy od lat związanej z Bieszczadami. Tradycyjnie spore środki trafiły też do Białowieskiego Parku Narodowego na utrzymanie zagrody oraz stada żubrów żyjącego na wolności. Najwięcej działań (w sumie 181 przedsięwzięć, co stano-wiło 35% wszystkich dofinansowanych prac) wykonały parki: Biebrzański, Bieszczadzki, Kampinoski oraz Wigierski.

Szkółka kontenerowa w Skierdach (RDLP W-wa)

Punkt edukacyjny w L-wie Pomiechówek

Opr. Mariusz Trubalski Mała retencja w Nadl. Łosie

Stoisko Nadl. Jarosław na Agro-Targach

RDLP KROSNO / KRAKÓW

2 Nadleśnictwo Jarosław jest położone w północno wschodniej części województwa podkarpackiego w mezoregionie Płaskowyżu Tarnogrodzkiego i Dolinie Dolnego Sanu. Swoim zasięgiem obejmuje 765 km2 z miastami Radymno i Jarosław oraz 19 tys. ha lasów państwowych i nadzorowanych. Miasto Jarosław z 40 tys. mieszkańców jest największym miastem w promieniu 40 km. Lesistość powiatu jarosławskiego wynosi 22% i jest niższa od wojewódzkiej o około 18 proc. Z tych względów zapotrzebowanie społeczne na ogólnodostępne lasy jako naturalne środowisko odpoczynku jest zrozumiałą potrzebą miejscowej ludności, dlatego jedną z form działalności Nadleśnictwa jest działalność edukacyjno – promocyjna. W ramach tej działalności w roku 2018 Nadleśnictwo odwiedziło ponad 1100 osób (w większości dzieci i młodzież uczestnicząca w zajęciach zorganizowanych w Izbie Edukacji Leśnej oraz w jarosławskich lasach. Propagowanie ogólnopolskich i lokalnych akcji takich jak; „100 drzew na 100 – lecie odzyskania niepodległości”, ,,Święto Drzewa ''czy ,,Choinka Nadziei” buduje pozytywny i ciepły wizerunek organizacji. Jesteśmy obecni na dożynkach gminnych czy „Dniach Lasu” organizowanych przez Siedziba Nadleśnictwa Jarosław

Gminy, na których terenie działamy. Oryginalność i estetyka stoisk przyciąga tłumy odwiedzających, co przekłada się na liczne zaproszenia i obecność Nadleśnictwa ze swoim stoiskiem na lokalnych imprezach np. II Międzynarodowych Agro Targach Wschód. Na naszym stoisku wystawienniczym zwiedzający mogli zapoznać się z walorami przyrodniczo – turystycznymi nadleśnictwa i prowadzoną gospodarką leśną.W trakcie 2 – dniowej imprezy odwiedziło nas ponad 1000 osób. Rokrocznie organizujemy bieg w ramach akcji „BiegamBoLubię Lasy” a czwarta edycja cieszyła się rekordowa ilością uczestników i skłania nas do podniesienia limitu startujących amatorów biegania po lesie. Ogółem z oferty nadleśnictwa i różnych form edukacji rocznie korzysta ponad 3000 osób. Nadleśnictwo Jarosław w ramach projektu „adaptacji lasów i leśni-ctwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych'' podjęło działania zarówno w pierwszej edycji programu budując 2 zbiorniki o łącznej powierzchni 8 ha oraz uczestniczy w drugim programie na budowę kolejnych zbiorników kaskadowych o powierzchni 15 ha i 160 tys.m3 retencjowanej wody. Celem projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych, odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej. Nadleśnictwo Jarosław jest częścią organizacyjną Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (PGL LP) i wchodzi w skład Regionalnej Dyrekcji LP w Krośnie. Istnieje od 1 stycznia 2009 roku i jest w pełnym zakresie następcą prawnym byłego Nadl. Radymno. Zmiana nastąpiła w wyniku przeprowadzki do nowej siedziby nadleśnictwa w Koniaczowie koło Jarosławia.

Nadleśnictwo Jarosław

Lasy Nadleśnictwa Łosie położone są w zachodniej części Beskidu Niskiego obejmującej szczyty i pasma górskie Lackowej, Ostrego Wierchu, Koziego Żebra, Homoli, Jaworzyny Konieczniańskiej, Rotundy, Magury Małastowskiej i dorzecza rzek Ropa i Biała. Nadleśnictwo zarządza 17 tys. ha lasów państwowych i sprawuje nadzór nad 2,2 tys. ha lasów prywatnych. Na terenie Nadleśnictwa Łosie występują prawie wyłącznie siedliska lasów górskich a w drzewostanach dominują jodła i buk. Nadleśnictwo w aktualnym Planie Urządzania Lasu, sporządzonym na lata 2019-2028 corocznie realizuje odnowienie lasu na powierzchni ok. 30 ha. Produkcja szkółkarska głównych gatunków lasotwórczych: jodły i buka oraz wiąza, jawora, czereśni, lipy, modrzewia prowadzona jest w zmodernizowanej, dzięki doﬁnansowaniu NFOŚiGW, szkółce tunelowej o powierzchni produkcyjnej 0,5 ha w Leśnictwie Ropa. W lasach zarządzanych przez Nadleśnictwo Łosie pozyskuje się w roku ok. 80 tys. m3 drewna, które stanowi surowiec dla miejscowego przemysłu drzewnego. Drewno pozyskiwane jest głównie w ramach plano-wanych zabiegów, zgodnie z aktualnym PUL a zasoby drewna w lasach zarządzanych przez Nadleśnictwo wciąż wzrastają. W celu ochrony niezwykłego bogactwa przyrodniczego i bioróżnorodności terenów nadleśnictwa ustanowiono kilka form ochrony przyrody. Prawie cały obszar włączony został do obszaru Natura 2000. Utworzono również obszar chronionego krajobrazu, pomniki przyrody, lasy HCVF. Szata roślinna ekosystemów leśnych występujących na terenie nadleśnictwa to także kilkadziesiąt gatunków podlegających ochronie gatunkowej. Najciekawsze to: obrazki alpejskie, storczyki, śnieżyczka przebiśnieg, lilia złotogłów, języcznik zwyczajny. Na terenie Nadleśnictwa Łosie swoją ostoję znajduje wiele gatunków zwierząt spośród których na wyróżnienie zasługują: - ze świata owadów: nadobnica alpejska, paź żeglarz, niepylak mnemozyna, jelonek rogacz, biegacze; - płazy: kumak górski, salamandra plamista, traszki; - gady: padalec, zaskroniec, gniewosz plamisty, wąż Eskulapa, żmija zygzakowata; - ptaki: derkacz, dudek, orlik krzykliwy, puszczyk uralski, bocian czarny; - ssaki: nietoperze, niedźwiedź brunatny, wilk, ryś, żbik, bóbr.

Koniaczów 1 L, 37-500 Jarosław tel: 16 623 62 40 http://www.jaroslaw.krosno.lasy.gov.pl jaroslaw@krosno.lasy.gov.pl

Nadleśnictwo Łosie oprócz swojej podstawowej działalności, podjęło działania w ramach Projektu Małej Retencji Górskiej, poprawiając czystość wody w górnym biegu rzeki Ropa stanowiącej główne źródło wody pitnej dla miejscowości Wysowa-Zdrój. Prace objęły zabudowę szlaków zrywkowych systemem solidnych drewniano-kamiennych wodospustów, które zatrzymują i odprowadzają wodę na zbocze, pozwalając jej wsiąkać w glebę. Zabezpieczenie koryta rzek było z kolei możliwe w wyniku budowy systemu brodów z bystrzami, wyhamowywujących spływ wody, jej rozproszenie i urozmaicenie strugi wodnej. W ramach projektu wykonano również 19 zbiorników wodnych, mogących zgromadzić łącznie 6 294 m3 wody. Zbiorniki retencjonują wodę na terenach leśnych oraz tworzą niezbędne i dogodne warunki do rozmnażania się traszek oraz innych organizmów wodnych a jednocześnie stały się malowniczym elementem krajobrazu. Na tym nie koniec bo w ramach drugiego etapu projektu, nadleśnictwo planuje przebudowę trzech zbiorników wodnych. Renaturyzacja będzie polegać na wypłyceniu oraz urozmaiceniu dna i brzegów istniejących trzech zbiorników oraz zabezpieczeniu wiosennej migracji żab poprzez wykonanie przejść – tuneli pod ruchliwą drogą, która przebiega wzdłuż zbiorników. Planuje się również przebudowę istniejących przepustów na ciekach wodnych, montując obiekty, które przywrócą naturalny przebieg cieków i na nowo otworzą drogę migracji ryb i innych wodnych zwierząt. Tereny Nadleśnictwa Łosie są bardzo atrakcyjne turystycznie. Ważnymi elementami są: liczne cmentarze wojenne z czasów I wojny światowej, dziesiątki kilometrów szlaków turystycznych, czy Kopiec ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego usypany w 1937 roku.

Nadleśnictwo Łosie

Łosie 39, 38-312 Ropa tel: +48 18 353 47 19, +48 18 353 47 22 www.losie.krakow.lasy.gov.pl losie@krakow.lasy.gov.pl

RDLP LUBLIN / WARSZAWA

Aktywnie w lesie i o lesie Stowarzyszenie „Leśnicy dla Polski”, zostało laureatem konkursu grantowego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, jako jedyna zrzeszającą polskich leśników, otrzymało wsparcie ﬁnansowe na wdrożenie pomysłu na projekt „Aktywnie w lesie i o lesie” edukacja społeczna na rzecz zrównoważonego rozwoju. Na konkurs wnioski złożyło łącznie ponad 4 tysiące organizacji pozarządowych z całego kraju. Projekt, na który Stowarzyszenie otrzymało wsparcie ﬁnansowe (50 tysięcy złotych), zrealizowany został w okresie od września do grudnia 2018. Zadanie polegało na edukacji dzieci, młodzieży i osób dorosłych w zakresie ekologii i dbałości o stan środowiska naturalnego oraz popularyzacji działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Stowarzyszenie „Leśnicy dla Polski” to organizacja pozarządowa zrzeszająca środowiska leśne otwarta na działania społeczne i misję wspierania rozwoju lokalnego w obszarach przyrodniczo-ekologicznych. - Jesteśmy Stowarzyszeniem leśników, którzy widzą potrzebę działań na rzecz edukacji przyrodniczej wykraczającej poza zwykłe struktury działalności Lasów Państwowych. Projekt jest debiutem naszej organizacji. Cieszymy się, że będziemy wspierać rozwój wiedzy teoretycznej i praktycznej u dzieci i młodzieży w zakresie przyrody – powiedział Jacek Pomykała, członek Zarządu Stowarzyszenia „Leśnicy dla Polski”. Projekt kierowany był do około 200 dzieci i młodzieży. Z pomocą tej grupy nastąpiło pośrednie oddziaływanie na rzecz wszystkich mieszkańców obszaru (około 4 tysięcy osób). Koła i grupy wolontariatu zlokalizowane w dwóch szkołach: w Zbydniowie oraz Zaleszanach, które zafunkcjonowały w oparciu o wsparcie specjalnie przeszkolonych i przygotowanych do pracy z dziećmi i młodzieżą animatorów powołanych spośród leśników i myśliwych, nauczycieli szkół oraz utworzonej sekcji wolontariatu. Cel działań Kół zakładał

Szkółka leśna Skierdy Szkółka kontenerowa w Skierdach powstała w 2000 roku. Produkuje sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym, z tzw. bryłką w ilości 3,5 mln szt. rocznie. Są to głównie gatunki iglaste – sosna, świerk, modrzew. Spośród gatunków liściastych produkuje się materiał sadzeniowy gatunków: dąb, buk, lipa, klon zwyczajny, klon jawor, brzoza, olsza. W szkółce siewy odbywają się w trzech cyklach produkcyjnych – pierwszy - w III dekadzie marca, drugi - w III dekadzie kwietnia i trzeci - w II dekadzie maja. Proces produkcji sadzonek rozpoczyna się w hali siewu. Na linię siewu składa się m.in. mieszalnik podłoża (podłoże kupowane jest od nadleśnictw wyspecjalizowanych w jego produkcji - Nadleśnictwo Rudy Raciborskie). W mieszalniku następuje dokładne wymieszanie podłoża. Zarówno dokładne wymieszanie podłoża, jak i jego jednorodność są warunkiem udanej produkcji kontenerowej, gdyż niespełnienie ich może prowadzić do nierównomiernego rozwoju sadzonek. Podłożem napełniane są kasety. Kasety do produkcji sadzonek gatunków iglastych różnią się od kaset do produkcji sadzonek gatunków liściastych ilością cel siewnych. Mimo, iż wymiary zewnętrzne kaset są takie same, to pojemność cel dla gatunków iglastych wynosi 120 cm3, a dla liściastych – 265 cm3. Pojemność cel w kasetach jest tak zaprojektowana, aby system korzeniowy sadzonek nie przerastał poza bryłkę korzeniową oraz żeby się nie zawijał. Mimo, że do jednej celi można wysiewać do 5 nasion, to jednak stosuje się z zasady siew 1-2 nasion. Do siewu używa się nasion I klasy jakości. Czasem zdarza się, że potrzebne są do odnowień sadzonki o pochodzeniu, którego nasiona zdeponowane w chłodni są II klasy jakości, wtedy sieje się dwa nasionka, a w dalszym procesie technologicznym, po skiełkowaniu, ręcznie przerywa się siew, pozostawiając tylko jedną siewkę. Po wysianiu nasion, kasety przemieszczają się automatycznie w kierunku stanowiska dozowania perlitu. Przykrycie siewów cienką warstwę perlitu zabezpiecza ciemne podłoże przez nadmiernym przegrzaniem oraz zabezpiecza nasiona przed wywianiem w czasie transportu do bloku cieplarnianego. Obsiane kasety ustawia się na specjalnych paletach mieszczących 27 kaset i transportuje się do bloku cieplarnianego. W bloku cieplarnianym system ogrzewania, jak i instalacja nawadniania sterowane są

popularyzację ekologii oraz zrównoważonego rozwoju. Narzędziami wykorzystywanymi w tak funkcjonującym modelu były konkursy na Eko-fotograﬁę i Eko-plakat oraz quiz z wiedzy przyrodniczoekologicznej, prelekcje podczas edukacyjnych wizyt studyjnych w Roztoczańskim Parku Narodowym, Nadleśnictwie Rozwadów, lokalnym Zakładzie Komunalnym oraz podczas szkoleń w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Lasach Janowskich, akcja „Stop dzikim wysypiskom śmieci” - oznaczanie dzikich wysypisk śmieci na obszarze sołectw, tworzenie lokalnych map naturalnych zasobów, kampanie edukacyjno-informacyjne prowadzone przez dzieci i młodzieży na rzecz reszty społeczności „My już wiemy i Wam o tym opowiemy”, wspólne akcje nasadzania drzewek „Zielone płuca mej wsi”, warsztaty artystyczno recyklingowe dla dzieci z wykorzystaniem odpadów, wydawnictwa, akcja „Lisie nory”- czyli wycieczki myśliwych z dziećmi i młodzieżą po okolicy i penetracja wałów przeciwpowodziowych pod kątem kontroli ich stanu.

komputerowo. Sadzonki z bloku cieplarnianego po upływie 4-5 tygodni (w zależności od kampanii siewnej) przewożone są na pola hodowlane, na których trwa dalszy proces produkcyjny – nawadnianie, nawożenie pielenie, zabiegi ochronne. Tu sadzonki pozostają do chwili odbioru przez poszczególne nadleśnictwa. Produkcja sadzonek drzew liściastych odbywa się poprzez wysiew podkiełkowanych nasion odbywa się ręcznie. Kasety ustawiane są na zewnątrz na polach hodowlanych i przykrywane agrowłókniną w celu ochrony skiełkowanych nasion i siewek przed przemarzaniem, a także w celu stworzenia optymalnych warunków do wzrostu produkowanych roślin. Kontenerowa szkółka w Skierdach dysponuje także kompleksem przechowalni nasion. W jednej komorze przechowalni utrzymywana jest temperatura -3°C i przechowywane są w niej nasiona drzew iglastych- sosny, modrzewia i świerka oraz liściastych – buka i dębu, w latach urodzaju tych gatunków. W drugiej komorze utrzymywana jest temperatura od -3°C do +3°C, i służy do rozmrażania i podkiełkowywania nasion. Trzecia komora, w której utrzymywana jest temperatura od -3°C do +15°C służy do stratyﬁkacji nasion. W całym procesie technologicznym zachowane są zasady selekcji obowiązujące w PGL LP. W ostatnim 10-leciu średniorocznie produkuje się 3290,3 tys. szt. Najmniejsza produkcja była w roku 2009 i wyniosła 2586,8 tys. szt. Największa w roku 2012 - 3554,8 tys. szt.

Nadl. dr Stefan Traczyk (po prawej) na terenie Szkółki w Skierdach

RDLP TORUŃ / OLSZTYN

4 Nadleśnictwo Brodnica zajmuje powierzchnię 21 179 ha, podzielonych na 3 obręby leśne: Mścin, Zbiczno i Rudę. W jego skład wchodzi 15 leśnictw ze szkółką leśną Zarośle oraz Ośrodek Hodowli Zwierzyny „Mszano”. Urozmaicona rzeźba terenu powstała w okresie zlodowacenia bałtyckiego. Pod względem klimatycznym nadleśnictwo znajduje się w regionie klimatycznym mazurskim w zasięgu dwóch krain przyrodniczoleśnych: I Krainy Bałtyckiej oraz III Krainy WielkopolskoPomorskiej. Dominującym typem siedliskowym lasu jest LMśw, zajmujący 51,7% powierzchni. Jednocześnie najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem w brodnickich lasach jest sosna pospolita, zajmująca 83% powierzchni leśnej oraz dąb rosnący na jej ponad 6%. W związku ze zdecydowaną przewagą zasobnych siedlisk lasowych zachodzi pilna potrzeba przebudowy istniejących drzewostanów. Obecne działania brodnickich leśników polegają głównie na przebudowie tych drzewostanów, dostosowującej skład gatunkowy do możliwości produkcyjnych siedliska. Jednym z celów gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Brodnica jest podwyższenie jakości, odporności i trwałości lasów oraz produkcja najwyższej jakości surowca drzewnego. Dbałość o realizację tych celów zaczyna się już na etapie zakładania upraw leśnych z sadzonek wyhodowanych z nasion zebranych z najlepszych drzew i drzewostanów. Sadzonki produkowane są we własnej szkółce leśnej Zarośle na łącznej powierzchni produkcyjnej 8,00 ha. Produkcja szkółkarska jest różnorodna. Rocznie produkuje się około 4 mln sadzonek, a nadmiary sprzedaje prywatnym właścicielom lasów na odnowienia, zalesienia i poprawki. Teren Nadleśnictwa Brodnica w całości zalicza się do obszaru funkcjonalnego tzw. Zielonych Płuc Polski. Wyróżnia się licznymi jeziorami i bogatą, polodowcową rzeźbą terenu. Dowodem wartości przyrodniczokrajobrazowej nadleśnictwa jest objęcie ponad 95% jego powierzchni różnymi formami ochrony przyrody.

www.brodnica.torun.lasy.gov.pl Nadleśnictwo Nidzica położone jest w południowej część województwa warmińsko-mazurskiego, w 3 powiatach: nidzickim, ostródzkim, olsztyńskim. Jest to jedno z największych nadleśnictw w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie. Krajobraz część północno-zachodniej to jeziora i zwarty kompleks leśny tworzący południowy skraj Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej. W część wschodniej terenu rozpoczyna się wielki sandr kurpiowski, poprzecinany szerokimi, bagnistymi dolinami, rzekami i strumieniami. Południe i zachód to początek mazowieckich równin. Turystom udostępniono najciekawsze tereny. Znajdują się tu ścieżki rowerowe, ścieżka „nordic walking” i piesze szlaki turystyczne. Trasy przebiegają przez wiele miejsc, będących istniejącymi świadectwami historii. Nadleśnictwo obejmuje swoim terenem 4 rezerwaty przyrody. Jednym z najciekawszych jest rezerwat geomorfologiczny „Źródła rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy ”. Utworzono go w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych, całokształtu procesów tzw. wstecznej erozji źródliskowej rzeki Łyny. Obszar położony jest w okolicach wsi Łyna i Orłowo, na skraju Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej, w gminie Nidzica. Jego teren to rozległe zgłębienie z licznymi bocznymi wąwozami i dolinkami o stromych zboczach. Ponad 40 źródeł wysiękowych tworzy 7 większych systemów źródliskowych, które spływają do centrum zagłębienia i dają początek Łynie, największej rzece Warmii i Mazur. Obszar rezerwatu o pow. 120 ha jest częścią moreny czołowej ostatniego zlodowacenia. Dolinę i jej skarpy porasta las grądowy. Łyna zbiera połowę wód regionu. Jest 11-tą co do wielkości rzeką w Polsce. Niemiecka nazwa rzeki „Alle” sprawiła, iż Olsztyn nazywano „Allensteinem” czyli Łyńskim Kamieniem. Ujście obszaru źródliskowego rzeki Łyny jest zatamowane sztuczną groblą, która spiętrza wodę w niewielkim jeziorze. Na niej znajduje się przepust, który w okresie przedwojennym, zasilał młyn wodny zbudowany w 1387 roku (Łyński Młyn). Jego właścicielem był komtur krzyżacki Johann von Baffart z Ostródy. Mielono w nim zboże na mąkę, a później przystosowano go do przeróbki kaszy. W 1657 roku na terenie obecnego rezerwatu funkcjonował folusz (warsztat), gdzie sukiennicy

Fot. Jarosław Krupa

z Nidzicy spilśniali tkaniny wełniane za pomocą urządzeń drewnianych napędzanych wodą. W tym samym roku budynki uległy spaleniu. Obecnie pozostały po nich już tylko szczątki ruin i zdziczałe krzewy. Przeważającymi gatunkami w drzewostanie są: sosna, olcha, brzoza, grab, świerk, modrzew, dąb, osika i klon. Szczególną wartość rezerwatu stanowi fauna wodna z uwagi na występujące tu gatunki charakterystyczne dla wód górskich m.in: jętki, widelnice, chruściki i wodopójki. Odnotowano 8 gatunków ssaków. Ptaki reprezentowane są przez 86 gatunków, wśród nich: bocian czarny, kania ruda, lelek kozodój, dzięcioł zielony, zimorodek i pokrzewka jarzębata. Przez teren rezerwatu prowadzi ścieżka w formie ok. 3 km pętli: parkingrezerwat-parking.

Nadleśnictwo Nidzica

ul. Dębowa 2A, 13-100 Nidzica tel. 89 625 78 77 www.nidzica.olsztyn.lasy.gov.pl/ nidzica@olsztyn.lasy.gov.pl

RDLP POZNAŃ

Nadleśnictwo Piaski – miejsce warte odwiedzenia Nadleśnictwo Piaski leży w południowo - zachodniej części Województwa Wielkopolskiego. Ze względu na duży obszar, który zajmuje, stanowi ono jedno z ciekawszych pod względem przyrodniczym miejsc regionu. Lasy Nadleśnictwa Piaski to idealne miejsce dla lubiących różnorodność obserwatorów przyrody. Ze względu na rozległy teren leżący w naszych granicach administracyjnych, możemy pochwalić się zarówno pięknymi borami, gdzie króluje sosna, jak i okazałymi dąbrowami Płyty Krotoszyńskiej. Duże zróżnicowanie lasów czyni Nadleśnictwo Piaski terenem niezwykle ciekawym przyrodniczo i turystycznie. W piaskowskich lasach każdy znajdzie coś dla siebie. Miłośnicy pieszych i rowerowych wycieczek mogą skorzystać z leśnych ścieżek edukacyjnych. Fani sportu mogą oddawać się swoim pasjom na wyznaczonych trasach konnych, biegowych i leśnych ścieżkach rowerowych. Z myślą o biegaczach powstała również „Leśna siódemka” - ścieżka, na której znaleźć można słupki z umieszczonymi na nich kodami QR, po odczytaniu których każdy dowie się m.in. jakie ćwiczenia można wykonać w lesie podczas treningu. Teren Nadleśnictwa Piaski to nie tylko atrakcja dla sportowców, ale także bogata infrastruktura turystyczna. Liczne wiaty, ławki i miejsca postoju już na stałe wpisały się w leśny krajobraz. Nowoczesne parkingi stanowią nie tylko idealne miejsce odpoczynku, ale dzięki zamontowanych na nich tablicach edukacyjnych dostarczają również solidnej dawki przyrodniczej wiedzy.

Nadleśnictwo Piaski

ul. Drzęczewska 1, 63-820 Piaski tel. 65 573 90 80 www.piaski.poznan.lasy.gov.pl piaski@poznan.lasy.gov.pl

Nadleśnictwo Włoszakowice położone jest w południowozachodniej części RDLP w Poznaniu, na terenie powiatu leszczyńskiego i powiatu wschowskiego. Zasięg terytorialny obejmuje 50 914 ha, natomiast ogólna powierzchnia nadleśnictwa wynosi: 13 608,44 ha. Nadleśnictwo Włoszakowice sprawuje nadzór nad lasami nie stanowiącymi własności Skarbu Państwa na powierzchni 1 227,34 ha. Lesistość Nadleśnictwa wynosi 28,21%. Obszar nadleśnictwa składa się z 116 kompleksów leśnych, których największy zajmuje powierzchnię 5 841,23 ha. Tereny, które obecnie obejmuje Nadleśnictwo Włoszakowice w przeszłości należały do możnowładców wielkopolskich, rodów arystokratycznych m.in: Junosze (1250-1387), Gryżyńscy (1253-1387), Opalińscy (1253-1698), Leszczyńscy (1698-1738). Od 1738 do 1782 dobra te należały do książęcego rodu Sułkowskich, a od 1782 do 1785 do książąt niemieckich Schonoichów, by później przejść we władanie Anhalt Dessa aż do 1919 r, kiedy to książę Joachim von Anhalt Dessau sprzedał je berlińskiej ﬁrmie powierniczej, która w tym samym roku zbyła je prezydentowi Banku Wiedeńskiego Camillo Castiglioni. Społeczeństwo Włoszakowic nie zaakceptowało kontrowersyjnej osoby nowego właściciela, ani sposobu gospodarowania przejętymi lasami. Ponieważ okazało się, że sytuacja prawna nabywcy nie jest do końca unormowana władze polskie w 1920 roku nakładają sekwestr na sporne dobra. Spory własnościowe trwają przez kilka lat i są rozstrzygnięte na szczeblu rządowym, co pozwala na utworzenie 1 lipca 1925 r Państwowego Nadleśnictwa Włoszakowice. Niewątpliwą atrakcją są obszary Przemęckiego Parku Krajobrazowego o pow. 21 450 ha, w tym w zarządzie Nadleśnictwa Włoszakowice 5 795,81 ha. Do szczególnych celów ochrony na terenie parku należy: - ochrona i zachowanie jednego z najciekawszych fragmentów krajobrazu polodowcowego w Wielkopolsce; - zachowanie populacji rzadkich i chronionych gatunków grzybów, roślin i zwierząt oraz ich siedlisk; zachowanie torfowisk i innych środowisk wilgotnych oraz bagiennych; - utrzymanie walorów kulturowych; - utrzymanie struktury przestrzennej terenów z uwzględnieniem swoistych cech miejscowego krajobrazu rolniczego. Na podstawie prowadzonych badań, na obszarze parku stwierdzono występowanie ok. 700 gatunków roślin naczyniowych, z czego ok. 30 znajduje się pod ochroną ścisłą. Licznie

Fot. K. Świtalski

Planując wycieczkę po lesie nie można zapomnieć o bogactwie przyrodniczym. W lasach Nadleśnictwa Piaski można podziwiać m.in. okazałe dęby rosnące na tzw. Płycie Krotoszyńskiej lub bardzo rzadko spotykany na terenie kraju, objęty ochroną gatunkową - jarząb brekinię. Teren Nadleśnictwa jest również terenem bogatym pod względem sakralnym – przy leśnych ścieżkach spotkać można wiele kapliczek, przydrożnych krzyży, czy ﬁgur. Jednym z ciekawszych, wartych odwiedzenia miejsc jest XVII – wieczna barokowa bazylika na Świętej Górze, która każdego roku przyciąga tysiące pielgrzymów z całej Polski. Bogactwo przyrodnicze, rekreacyjne, historyczne i sakralne czyni Nadleśnictwo Piaski wyjątkowym miejscem wartym odwiedzenia, do czego serdecznie zachęcamy.

reprezentowani są też przedstawiciele świata zwierzęcego z rzadkim jelonkiem rogaczem oraz najlepiej rozpoznaną awifauną (182 gatunki). W Nadleśnictwie Włoszakowice występuje około 50 gatunków roślin i grzybów chronionych według danych z Programu Ochrony Przyrody zebranych w oparciu o inwentaryzację i dane taksacyjne. Ochroną ścisłą objęte są 2 121 taksonów - 3 gatunki grzybów, 2 gatunki widłaków i 16 gatunków roślin naczyniowych. Ochronie częściowej podlega 14 gatunków - 2 gatunki porostów i 12 gatunków roślin naczyniowych. Na terenie Nadl. Włoszakowice stwierdzono występowanie 236 gatunków zwierząt podlegających ochronie. Wśród nich ochronie ścisłej podlega 18 gatunków bezkręgowców, 2 gatunki ryb, 1 gatunek pijawki, 1 gatunek małży, 11 gatunków płazów, 5 gatunków gadów, 163 gatunki ptaków i 17 gatunków ssaków. Ochroną częściową objętych jest 5 gatunków ptaków i 3 gatunki ssaków.

Nadleśnictwo Włoszakowice

ul. Wolsztyńska 13E 64-140 Włoszakowice tel. 65 5370 355 wloszakowice@poznan.lasy.gov.pl

6 Nadleśnictwo Bolesławiec leży w południowej części Borów Dolnośląskich zahaczając swym zasięgiem także o część obszarów wyżynnych Pogórza Zachodniosudeckiego. Takie usytuowanie sprawia, że natknąć się w nim można na pełną paletę siedlisk leśnych i bogatą mozaikę krajobrazów. To zaś jest przyczyną, że bolesławieckie lasy tworzą zróżnicowane i bioróżnorodne drzewostany w skład, których wchodzą również malownicze łąki i rozległe wrzosowiska. Choć na terenie Nadleśnictwa Bolesławiec nie trudno natknąć się na tereny podmokłe, poprzecinane niegdyś gęstą siecią rowów odwadniających, to zdecydowana większość jego terenów narażona jest na okresowo występujące susze. W północno-zachodniej części Nadleśnictwa, pomiędzy rzekami Kwisa i Bóbr dominują siedliska ubogie z terenami piaszczystymi, na których występują gleby płytkie i bardzo przepuszczalne. W tej sytuacji jedyny sposobem na zatrzymanie wody w leśnym środowisku stała się tzw. mała retencja czyli sieć niewielkich zbiorników wodnych, ulokowanych na niewielkich ciekach wodnych, zapobiegających spływowi wód powierzchniowych do rzek. Pierwszy zbiornik o powierzchni 1,48 ha powstał w roku 1999 w Leśnictwie Osieczów.

RDLP WROCŁAW Od tego czasu, korzystając ze środków pomocowych UE, Nadleśnictwo Bolesławiec sukcesywnie budowało kolejne zbiorniki. W roku 2019 ich liczba ma już wynosić 14 a ilość retencjonowanej rokrocznie wody przekroczy 200 000 m3 (ponad 50 basenów olimpijskich). Rola zbiorników małej retencji w kształtowaniu środowiska leśnego, szczególnie na terenach do nich przyległych, daleko wykracza poza ich podstawową funkcję. W szybkim czasie te śródleśne jeziorka stają się ostoją wielu cennych gatunków owadów, ryb, płazów, gadów, ptaków oraz ssaków. Dzięki działaniom bolesławieckich leśników tworzą się, w dotychczas ubogim i jednorodnym środowisku, prawdziwe oazy dla gatunków żyjących na granicy środowiska wodnego z leśnym. Najlepszymi przykładami gatunków korzystających z tych wodnych rezerwuarów są bobry, żurawie, bieliki i kaczki. Woda stojąca, w której duże ryby drapieżne należą do rzadkości, jest także doskonałym środowiskiem dla rozwoju wielu rzadkich, cennych i zagrożonych gatunków owadów (np. ważek). Choć każdy nowo wybudowany zbiornik wodny przez pierwszy rok ma wyraźnie „industrialny wygląd” to po kilku latach sprawia już wrażenie jakby istniał tam od zawsze a do jego powstania rękę bardziej przyłożyła natura niż człowiek. Gdy przyroda na dobre rozgości się nad brzegami tych leśnych jeziorek ujawnia się ich kolejna funkcja. Stają się one miejscem rekreacji i wypoczynku turystów spragnionych niczym nie zakłóconego kontaktu z dziką naturą. Zbiorniki wybudowane w Nadleśnictwie Bolesławiec zlokalizowane są przeważnie w centrach kompleksów leśnych, z dala od dróg, osiedli czy zakładów przemysłowych. Są idealnym celem weekendowych wycieczek pieszych i rowerowych. Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednej istotnej funkcji jaką pełnią zbiorniki małej retencji. Każde śródleśne jeziorko w czasie suszy staje się bezcennym źródłem wody, którą można użyć do gaszenia pożaru. Mała retencja wpisuje się tym samym w cały system ochrony przeciwpożarowej bolesławieckich lasów.

Nadleśnictwo Oleśnica Śląska położone jest w północnowschodniej części Dolnego Śląska. Jest jednym z większych polskich nadleśnictw, zajmuje dość urozmaicony jak na niziny teren z Wzgórzami Trzebnickimi i dolinami rzek Widawy i Oleśnicy, który charakteryzuje się sporym zróżnicowaniem siedliskowym. Możemy spotkać tu wszystkie nizinne typy siedliskowe lasu. Lasy naszego nadleśnictwa leżą na terenie trzech powiatów, granicząc z aglomeracją Wrocławia i zajmując obszar równy ok. 35 tysiącom boisk piłkarskich. Drewna, które rocznie pozyskujemy, starczyłoby na pokrycie więźbą dachową ok. 13 tysięcy domów jednorodzinnych. Mamy na swoim terenie zarówno rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, użytki ekologiczne jak i obszary Natura 2000. Gdybyśmy mogli umieścić w doniczkach rzadkie i chronione rośliny ze wszystkich stanowisk z terenu nadleśnictwa, to potrzebowalibyśmy do tego ok. 11 tysięcy doniczek, zaś długość kolejki, w której ustawilibyśmy wszystkie jelenie, sarny i dziki zamieszkujące nasze lasy, osiągnęłaby prawie 4 kilometry. Ilość drzew, które rosną w lasach Nadleśnictwa Oleśnica Śląska szacujemy na ponad 27 milionów, co roku pozyskujemy zaś tylko ok. 390 tysięcy sztuk. Co roku sadzimy również ok. 1 miliona młodych drzew różnych gatunków, wśród których przeważa sosna. W naszych lasach można spotkać ok. 220 gatunków ptaków, od pięknych i pospolitych jak np. wilga czy dzięcioł duży, do skrytych i rzadkich jak np. samotnik. Zaopatrujemy w drewno ok. 150 klientów z Dolnego i Górnego Śląska, Małopolski oraz Podkarpacia. Liczba pracowników zaangażowanych w pracę na rzecz lasu to prawie 400 osób, zarówno w administracji leśnej jak i w zakładach usług leśnych. Prowadząc gospodarkę leśną staramy się dbać o każdą sferę systemu ekologicznego, jakim jest las. Pracujemy w lesie ale i uczymy się z wielkiej księgi przyrody, jak dbać o każdy składnik środowiska. Ważnym elementem przyrody, który chronimy, jest zarówno szata roślinna jak i zwierzęta, których rozmaite gatunki, od rzęsorków począwszy a na wilkach skończywszy, zamieszkują różne zakątki naszych lasów. Zachęcamy do poznawania tego fascynującego świata, który znajduje się na wyciągnięcie ręki. Zapraszamy!

RDLP KATOWICE Nadleśnictwo Jeleśnia – jest typowo górskim Nadleśnictwem, położone w najwyższych partiach Beskidu Żywieckiego a także Beskidu Małego i Makowskiego. Niezwykle atrakcyjny turystycznie obszar przyciąga co roku rzesze turystów z całej Polski. Szlaki turystyczne przebiegające przez tereny Nadleśnictwa ukazują piękno Beskidów i zachęcają odwiedzających do częstego powrotu w te miejsca. Niezwykle malownicze górskie Hale są jednym z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu. Przywołują one wspomnienia pasterzy wołoskich, szałaśnictwa i szerokie tradycje związane z wypasem owiec na halach Beskidu Żywieckiego. Wychodząc naprzeciw zainteresowaniom i oczekiwaniom turystów Nadleśnictwo przygotowało dla nich 10 wiat turystycznych, gdzie można odpocząć i nabrać sił po beskidzkiej wędrówce. Wiaty wykonane są z drewna i kamienia, naturalnych surowców, nawiązują do tradycji i kultury tego regionu. Amatorzy zimowego szaleństwa znajdą też coś dla siebie na górze Pilsko i na górze Żar. Jednym z niewątpliwie zachwycających zabytków Jeleśniańskich, które warto zobaczyć odwiedzając te okolice jest Stara Karczma mieszcząca się na Rynku w Jeleśni, jeden z przystanków na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego. Ponadto nie sposób nie wspo-

Nadleśnictwo Gidle charakteryzuje się płaskim terenem, poprzecinanym kotlinami i dolinami rzek. Dominują tu siedliska borowe pokryte sośninami. Pomimo równinnego krajobrazu i dominacji borów sosnowych, nie brak tu całych kompleksów czy też mniejszych fragmentów, wyróżniających się różnorodnością i bogactwem przyrody. Na terenie Nadleśnictwa Gidle znajdują się dwa rezerwaty przyrody: Dębowiec, którego celem jest zachowanie naturalnego grądu z lipą szerokolistną i łęgu wiązowo-jesionowego oraz Jasień, który zachowuje stanowiska naturalnego występowanie cisa pospolitego Taxus baccata. Oprócz bogatej fauny w lasach nadleśnictwa można spotkać wiele rodzimych gatunków ptaków i ssaków, których liczebność z roku na rok się zwiększa. O gatunkach bytujących w gidelskich lasach nasi edukatorzy opowiadają w izbie przyrodniczo-leśnej, która jest jednym z elementów bogatej oferty edukacyjnej, skierowanej do placówek oświatowych z terenu radomszczańskiego, częstochowskiego, pajęczańskiego oraz do organizacji i stowarzyszeń. Pozyskanie drewna w Nadleśnictwie Gidle wykonywane jest za pomocą maszyn wielooperacyjnych. Posiadamy bogaty park maszynowy, który jest stale unowocześniany a nasi operatorzy już kilkukrotnie pokazywali swoje umiejętności w różnych regionach kraju, (m.in. brali udział w usuwaniu wiatrołomów w Rudach Raciborskich w 2017 roku). Zdobytym doświadczeniem dzielimy się w Szkole Operatorów Specjalistycznych Maszyn Leśnych, gdzie prowadzimy profesjonalne kursy i szkolenia w zakresie technik pozyskiwania i zrywki drewna przy użyciu mobilnych maszyn leśnych typu harwester i forwarder, symulatorów elektronicznych oraz maszyn stacjonarnych. Oprócz maszynowego pozyskiwania drewna Nadleśnictwo Gidle specjalizuje się także w produkcji szkółkarskiej sadzonek z zakrytym system korzeniowym przy wykorzystaniu nowoczesnych linii technologicznych m.in. do wysiewu nasion czy wyjmowania i pakowania sadzonek. Produkujemy gł. sadzonki sosny, dębu szlachetnego i buku na potrzeby własne i innych nadleśnictw oraz odbiorców prywatnych (8-10 mln szt. rocznie). W okresie wiosennym prowadzimy również sprzedaż detaliczną.

mnieć o Żywcu. Tu warto zobaczyć Stary i Nowy Zamek, wraz z okalającym je Parkiem Zamkowym oraz znajdujący się w bliskim sąsiedztwie kościół Katedralny Narodzenia NMP. Atrakcją turystyczną będzie tu również Arcyksiążęcy Browar To tylko nieliczne z atrakcji jakie czekają Was w Beskidzie Żywieckim. Oprócz olbrzymich walorów turystycznych nie można zapomnieć również o walorach przyrodniczych nadleśnictwa. Nadleśnictwo Jeleśnia położone jest w zasięgu dwóch Parków krajobrazowych: Parku krajobrazowego Beskidu Żywieckiego i Beskidu Małego a także na obszarze Natura 2000 Beskid Żywiecki oraz Natura 2000 Beskid Mały. Ponadto wyznaczono na jego terenie 7 rezerwatów przyrody chroniących najpiękniej zachowane fragmenty górnoreglowych borów świerkowych czy naturalne fragmenty dawnej Puszczy Karpackiej. Schronienie znajdują tutaj takie zwierzęta jak ryś, wilk, niedźwiedź a z ptaków głuszec i sóweczka. Dla niektórych z nich utworzono na terenie nadleśnictwa strefy ochrony gatunkowej, gdzie prace leśne wykonuje się tylko poza okresami ochronnymi tych zwierząt.

Edukacja dla zrównoważonego rozwoju W zasięgu Nadleśnictwa Opole na obszarze 4 powiatów mieszka blisko 250 tys. osób - potencjalnych odbiorców działań edukacyjnych. Korzystne usytuowanie siedziby nadleśnictwa wpłynęło na powstanie Zielonego Centrum Edukacji Przyrodniczo – Leśnej. W skład tego sztandarowego obiektu edukacyjnego wchodzą: Izba leśna i sala dydaktyczna Pozostałe obiekty to:·Ścieżka Edukacji Przyrodniczo-Łowieckiej;·Ścieżka „Zielona Szkoła” - park w Krasiejowie;·Szkółka leśna w Zawadzie. Dostępna baza dydaktyczna, profesjonalnie przygotowani prelegenci a także dobra współpraca z opolskim placówkami edukacyjnymi wpłynęła na duże zainteresowanie edukacją leśną. Co roku z różnych form edukacji korzysta około 4 tys. młodych osób. Edukacja społeczeństwa jest jednym z podstawowych elementów pracy współczesnych polskich leśników. W związku z tym, iż lasy pokrywają niemal 1/3 powierzchni naszego kraju a i w ujęciu globalnym odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu biosfery, trudno pominąć tematykę leśną w okresie edukacji szkolnej. To właśnie edukacja leśna w wykonaniu leśników ma za zadanie wypełnić leśną lukę w formalnej przyrodniczej edukacji społeczeństwa, pokazać prawdziwą rolę leśników, grupy zawodowej profesjonalnie przygotowanej do prowadzenia gospodarki leśnej w lasach państwowych będących własnością publiczną.

www.opole.katowice.lasy.gov.pl

Pańków – Kwatera myśliwska Nadleśnictwa Tomaszów 22-604 Tarnawatka, Pańków 84, tel./fax: 15 87 24 244 / 608 203 395 tomaszow@lublin.lasy.gov.pl

Obiekt Plenerowo-Wypoczynkowy EkoStanica "Bobrówka"

Kwatera turystyczna Nadleśnictwa Zwierzyniec

21-008 Sługocin 13A (Płaskowyż Nałęczowski) Rezerwacje, tel. 22 250 22 99 uzdrowiska@gazeta.pl

22-413 Nielisz, Nielisz 274 tel.846312706 zwierzyniec@lublin.lasy.gov.pl

Leśniczówka „Pod Dębami” Kwatera Myśliwska, Nadl. Złotoryja

www.czaswlas.pl/obiekty/hamernia-1145

59-140 Chocianów, Michałów Tel. 501 034 446 www.zlotoryja.wroclaw.lasy.gov.pl/ piotr.sawkowicz@wroclaw.lasy.gov.pl

Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Leśnik” w Orzechowie 76-270 Ustka, Orzechowo Tel.: 59 814 46 35 orzechowo@szczecinek.lasy.gov.pl www.orzechowo-morskie.pl Leśny Pensjonat Wiatrołom i Kwatera myśliwska Nadl. Trzebielino Wiatrołom 9, 77-200 Miastko Pow.bytowski Tel. 59 858 02 44, od pn-pt w godz. 7-15, 784 040 986 trzebielino@szczecinek.lasy.gov.pl

Domek Łowiecki Nadl. Rudnik 37-420 Rudnik n/Sanem, ul. Rzeszowska 198 tel. 15 876 62 11, 604 188 807 www.czaswlas.pl/obiekty/domek-lowiecki-1144

Pokoje Gościnne - Nadl. Skrwilno

Ośrodek Szkoleniowo Wypoczynkowy „Bażyna”

87-510 Skrwilno, ul. Leśna 5 tel. 54 270 00 02 skrwilno@torun.lasy.gov.pl

72-351 Pogorzelica, ul. Wojska Polskiego 15 tel. 91 38 63 109, kom. 603 187 413 osw.pogorzelica@szczecin.lasy.gov.pl

Kwatera myśliwska w Wąsoszkach

Pensjonat Leśny "KRYSTYNA" Nadleśnictwo Kluczbork

77-430 Krajenka, Wąsoszki 14 tel. 67 263 34 71, fax 67 263 25 57 zlotow@pila.lasy.gov.pl

Ośrodek Wypoczynkowy Leśnik w Łagowie 66-220 Łagów, ul. Chrobrego 10 tel. 68 3412509, fax 68 3412160 lesnik@ta.pl

Wierzchy 89 46-200 Kluczbork tel. 784-518-215, 784-515-591 malgorzata.bartman@katowice.lasy.gov.pl

Ośrodek Edukacji Ekologicznej „Lasy Janowskie” 23-300 Janów Lubelski, ul. Bohaterów Porytowego Wzgórza 35 tel./fax: 15 87 24 244 / 608 203 395 oee@lasyjanowskie.com

„Leśnik” Ośrodek Szkoleniowo Wypoczynkowy

Pokoje gościnne Nadleśnictwa Parczew

86-050 Solec Kujawski, ul.Leśna 64 Recepcja - tel. 52 387 16 38 http://www.osw.soleckujawski.lasy.gov.pl

21-230 Sosnowica, ul. Al. Kasztanowa 29 Rezerwacje: Irena Dawidek, tel. 797 017 326 parczew@lublin.lasy.gov.pl

Leśniczówka pod Dębami Kwatera myśliwska, Nadleśnictwo Złotoryja Michałów 54, 59-140 Chocianów, tel. 501 034 446 piotr.sawkowicz@wroclaw.lasy.gov.pl www.zlotoryja.wroclaw.lasy.gov.pl/

Obiekt posiada łazienkę z prysznicem; kuchnię z kuchenką elektryczną, gazową, mikrofalową i ekspresem do kawy; pokój dzienny oraz świetlicę z telewizorem i wieżą. Przy obiekcie: miejsce na ognisko, parking niestrzeżony na 10 samochodów i 2 autokary. Kwatera znajduje się w pobliżu Parku Krajobrazowego Doliny Czarnej Wody i rezerwatu "Rosiczki". W niedalekim Chojnowie - gotycki kościół i fragmenty renesansowego zamku, a w Lubinie mury miejskie z XIV w.

Opracowano w oparciu o materiały z PGL LP, GDOŚ i NFOŚiGW Redakcja poszukuje współpracowników z terenu 17 RDLP PRENUMERATA i promocja: 222502299 lasy@prasa.com.pl