Γονείς και Έφηβοι Η κρίση της εφηβείας είναι μια ευκαιρία για αλλαγή και εξέλιξη Βασιλική Βασιλοπούλου, Ψυχολόγος
Η εφηβεία είναι μια μεταβατική περίοδος από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση. Η εφηβεία ξεκινά στα κορίτσια κατά μέσο όρο στα 10 χρόνια, όμως μπορεί να ξεκινήσει στα 8 τους χρόνια. Στα αγόρια, κατά μέσο όρο, η έναρξη είναι στα 12 χρόνια. Ενδέχεται όμως να ξεκινήσει και από τα 9,5. Πρόκειται για μια εξελικτική φάση που κατά τη διάρκειά της συμβαίνουν πολλές αλλαγές, βιολογικές και ψυχολογικές. Οι βιολογικές αλλαγές αφορούν σε αλλαγές στα χαρακτηριστικά του σώματος (τριχοφυΐα, αύξηση ύψους, διόγκωση μαστών κ.α.) και εμφάνιση νέων χαρακτηριστικών (αλλαγές των έξω γεννητικών οργάνων, διεύρυνση των ώμων και του στέρνου, εμφάνιση εμμηνόρροιας, αλλαγές των γεννητικών οργάνων κ.α.). Παράλληλα, συμβαίνουν πολλές συναισθηματικές αλλαγές που αντανακλώνται στη συχνά εκρηκτική συμπεριφορά του εφήβου. Ο έφηβος είναι μπερδεμένος μέσα του και πολλές φορές δεν ξέρει τι θέλει πραγματικά. Από τη μία προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν χρειάζεται πια τους γονείς, από την άλλη νοσταλγεί την εποχή που οι γονείς του παρείχαν πλήρη φροντίδα.
Το παιδί στην εφηβική ηλικία έχει ανάγκη: Να το δέχεστε όπως είναι, με τα λάθη του Να επικοινωνείτε μαζί του με σεβασμό Να μην του κάνετε κήρυγμα και να μην το γελοιοποιείτε Να ακούτε τα συναισθήματά του Να αναγνωρίζετε τη σημασία που έχει για εκείνο η φιλία Να αναγνωρίζετε τη θετική του συμπεριφορά και να την ενισχύετε Να του θέτετε όρια και περιορισμούς, παρά την αντίδρασή του σε αυτά
Για να είστε πιο αποτελεσματικοί γονείς… Έχετε υπόψη ότι: Ο συνδυασμός ελευθερίας και πειθαρχίας προάγει τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Είναι σημαντικό να σέβεστε την προσπάθεια απομάκρυνσης του εφήβου, χωρίς να αντεκδικηθείτε με δική σας συναισθηματική απομάκρυνση. Αντίθετα, να αναγνωρίζετε πότε και με ποιόν τρόπο σας ζητάει το παιδί να είστε κοντά του και διακριτικά να ανταποκρίνεστε. Αποφύγετε τη διαμάχη με το παιδί σας για το ποιος θα έχει τον έλεγχο στο σπίτι. Οι προσπάθειες να κάνετε τον έφηβο να σας υπακούει, θα έχουν σαν αποτέλεσμα μεγαλύτερη αντίδραση από εκείνον. Είναι σημαντικό να είστε σταθεροί σε αυτό που λέτε και κάνετε και να αποφεύγετε τις απειλές. Για να είναι τα όρια αποτελεσματικά, θα πρέπει να είναι λογικά και να απευθύνονται στον έφηβο σαν ένα πρόσωπο που έχει αξία. Ο έφηβος μπορεί να μάθει πολλά όταν έρχεται αντιμέτωπος με τις επιπτώσεις της αρνητικής συμπεριφοράς του: «δεν βάζει τα άπλυτα στο καλάθι», τότε δεν θα έχει καθαρά ρούχα να φορέσει. «είναι έξυπνο παιδί, αλλά δεν διαβάζει όσο θα ’πρεπε», τότε θα έρθει αντιμέτωπος με την αντίστοιχη βαθμολογία στο σχολείο.
Να θυμάστε: Οι αλλαγές είναι πολλές. Οι έφηβοι στην ουσία αναζητούν τη συμπαράστασή σας στην πορεία προς την ενηλικίωσή τους. Να συνεχίσετε να ζείτε σύμφωνα με τις δικές σας αξίες, χωρίς να τις απαρνιέστε, για να έρθετε πιο κοντά στο παιδί σας. Από την άλλη, δεν χρειάζεται να προσπαθείτε να πείσετε τον έφηβο ότι οι δικές σας αξίες είναι οι καλύτερες και οι δικές σας απόψεις οι σωστότερες.
Και οι γονείς έχουν ψυχή! Γονείς: Να ανανεώνετε και να φροντίζετε τη μεταξύ σας σχέση. Να αναζητάτε στήριξη ο ένας από τον άλλο, για να αντιμετωπίσετε τις αλλαγές στη σχέση με το παιδί σας. Δεν μπορείτε να είστε τέλειοι, αποδεχτείτε τα δικά σας λάθη, για να μπορεί και το παιδί σας να αποδέχεται τα δικά του. Αντιμετωπίστε με αίσθηση χιούμορ δυσκολίες αντί να τις αντιμετωπίζετε σαν να έχει έρθει η καταστροφή. Σκεφτείτε πριν εκραγείτε!
Η Francoise Dolto, διάσημη Γαλλίδα ψυχαναλύτρια, λέει «Η εφηβεία είναι πάντα δύσκολη, αλλά εάν γονείς και παιδιά εμπιστεύονται τη ζωή, τότε όλα στο τέλος τακτοποιούνται».