ΓΥΜΝΑΣΙΟ Μάθημα : Ημερομηνία : ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ :
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Κείμενο Τόσα χρόνια. Πόσο τη λαχτάρησε, την ονειρεύτηκε τούτη την επίσημη ώρα του γυρισμού. Μέσα στο χαράκωμα. Στα νοσοκομεία. Στις πορείες. Έπρεπε να ‘ναι καλοκαίρι πάνω στο νησί. Ανάσταση στην ψυχή και στη φύση. Θα ‘πρεπε να έχουν οι γλάστρες γαρίφαλα. Στα μονοπάτια να ‘ναι φυτρωμένες μαργαρίτες και ανθισμένες κάππαρες. Όλα να ‘ναι γιορτερά. Το βαπόρι φουντάρισε1 έξω από το λιμάνι, και σαν κατέβηκε στη βάρκα ο Λεωνής, έβλεπε θολά ανάμεσ’ από τα δάκρυα. Και όμως να που ήτανε καλοκαίρι πάνω στο νησί, κι η θάλασσα ήτανε λουλακιά2, κι η βάρκα χαρωπή. Μια μικρή μαβιά φελούκα3, που έτρεχε σβέλτα πάνω στα νερά. Σκιρτούσε με μικρά χαρούμενα βογκητά σε κάθε κουπιά. Και τραβούσε προς την αγαπημένη στεριά. Το ωραίο βενετσιάνικο κάστρο, το δασάκι με τα πεύκα, ο δημοτικός κήπος με τις λεύκες, η συμπαθητική επαρχιώτικη προκυμαία. Όλα εντάξει. Στο σπίτι τον περίμενε μια πικρή ησυχία……… Καταλάβαινε καθαρά πως τα χρόνια του πολέμου γράψανε με φοβερά ψηφία ένα μεγάλο μέρος της ζωής του, κι ήθελε φλογερά και πεισματικά να βουλώσει με επτά σφραγίδες αυτό το βιβλίο. …. Ν’ αρχίσει μια νέα ζωή. Ν’ ανοίξει ένα καινούριο βιβλίο, με μεγάλα αθώα κατεβατά, ολόασπρα σαν άγγελοι, χωρίς λεκέδες, χωρίς δαχτυλιές από αίμα ανθρώπινο… Με τόση λαχτάρα ξανάπιασε τα κοκαλωμένα πινέλα του. Βάλθηκε να δουλεύει με πείσμα. Ήθελε να ζωγραφίσει παιδιά με χαρωπά μάτια. Πολλά παιδιά, μιαν ολάκερη γενεά από ανθρώπους να χαμογελούν με αθωότητα προς τη ζωή. Μια βάρκα να ζωγραφίσει, ελαφριά σαν τριανταφυλλιά πεταλούδα, αποξεχασμένη μέσα σε μια γαλάζια λίμνη, γαλάζια θάλασσα και γαλάζιος ουρανός, που να μην ξέρει κατά πού ν’ αρμενίσει. Να κάνει4 τον ειρηνικό ελαιώνα του νησιού, με τις φυλλωσιές τις σταχτιές και τις ασημένιες, μουσκεμένες στο φως….. Μόλις όμως ακουμπούσε το μολύβι στο χαρτόνι, ένα πλήθος μορφές χλωμές, γουρλωμένες, στριμωχνόντανε, λαός, γυρεύοντας την έκφρασή τους. Ήτανε μια αξιολύπητη, τυραννισμένη στρατιά από ψυχές καταδικασμένες… Του γύρευαν με άγριες και προστακτικές φωνές τη μορφή τους, σαν μια δικαίωση που θα τους ξανάδινε πίσω τη γαλήνη και την ειρήνη. Ήτανε πρόσωπα κίτρινα, χείλια συσπασμένα5, μάτια ανοιχτά με ακίνητες πλατιές κόρες, κι άλλα κάτασπρα, ολότελα δίχως κόρες…… Έκλεινε τα μάτια και τους έβλεπε να περπατάνε, μιαν ατελείωτη πομπή που βογκούσε κι έκλαιγε. Τα πόδια τους αφήνανε στο πυρωμένο χώμα κόκκινες πατημασιές. Δεμένοι σαν τα ζωντανά με το σχοινί ο ένας από τον άλλο..... Τα μάτια τους παίζανε δεξιά ζερβά6 σαν του πιασμένου αγριμιού, οι πλάτες σκύβανε ξεγυμνωμένες, οργωμένες από την ξιφολόγχη. Σαν τόνε κυρίευαν αυτές οι θύμησες, ένιωθε να τον δαγκάνει ένας πόνος. Τούτη η αίσθηση τον 1 2 3 4 5 6
Αγκυροβόλησε Είχε βαθύ γαλάζιο χρώμα Πλοιάριο Να ζωγραφίσει Παραμορφωμένα Αριστερά
βασάνιζε ώσπου κόντευε να ξεφωνίσει σαν τρελός…. Μέσα σ’ εκείνη τη θλιμμένη ατμόσφαιρα, πάσχιζε να ξαναβρεί τον εαυτό του. Η καλλιτεχνική του συνείδηση, που την ένιωθε όλα τα χρόνια του πολέμου να ωριμάζει μέσα του, βιαζότανε να πραγματοποιήσει τις μεγάλες φιλοδοξίες του… Ήθελε να λιώσει μέσα στο χρώμα του λουλούδια και φλόγες, να πιάσει τα όνειρα σαν πεταλούδες. Να ‘ναι κάτι ορμητικό και φλογερό. Θα ήταν γι αυτόν λυτρωμός. Το κείμενο προέρχεται από το έργο του Στρατή Μυριβήλη «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» και είναι ελαφρά διασκευασμένο για τις ανάγκες της γραπτής εξέτασης.
Ερωτήσεις: ΜΕΡΟΣ Α Ομάδα α 1. Ο Λεωνής, ο ήρωας του κειμένου επιστρέφει από τον πόλεμο. Ποια είναι η συναισθηματική του κατάσταση την ώρα του γυρισμού και ποιες είναι οι προσδοκίες του από την επιστροφή του στο νησί; Μονάδες 4 Απάντηση Ο Λεωνής επιστρέφει από τα χαρακώματα κουβαλώντας μέσα του εικόνες θανάτου και καταστροφής. Μέσα στη φρίκη του πολέμου η νοσταλγία για την πατρίδα του ήταν πολύ έντονη. Θυμόταν διαρκώς, με αγάπη, κάθε γωνιά του νησιού του. Επιπλέον, το γεγονός ότι έφτασε το καλοκαίρι, αύξανε ακόμη περισσότερο την επιθυμία του να επιστρέψει καθώς τα πάντα στο νησί του θα ήταν ανθισμένα και χαρούμενα. Συγκινείται τη στιγμή που κατεβαίνει από το πλοίο στη βάρκα που θα τον μεταφέρει στο λιμάνι. Νιώθει να τον αγγίζει βαθιά η γαλήνη και η ηρεμία του τόπου του. Πλημμυρίζει από χαρά, νιώθει ότι ο τόπος του τον υποδέχεται για να σβήσει από την ψυχή του όλα τα βάσανα του πολέμου. Θέλει να αφήσει πίσω του για πάντα τις εικόνες της καταστροφής και τις μνήμες του θανάτου που τον σημάδεψαν βαθιά. Θέλει να ξεκινήσει τη ζωή του πάλι από την αρχή. Μια ζωή γεμάτη αθωότητα και όνειρα για το μέλλον. 2. α. Ο Λεωνής, είναι ζωγράφος. Με ποιον τρόπο επηρέασε η εμπειρία του πολέμου την προσπάθεια του ήρωα να ασχοληθεί ξανά με την τέχνη του; β. Πιστεύετε ότι η τέχνη, κάθε μορφή τέχνης (ζωγραφική, μουσική, ποίηση κλπ) μπορεί να ανθίσει σε περίοδο πολέμου; Απάντηση α. Ο Λεωνής, επιστρέφοντας στην πατρίδα του θέλει να αφήσει για πάντα πίσω του τον πόλεμο και να ασχοληθεί ξανά με τη ζωγραφική. Θέλει να εκφράσει μέσα από την τέχνη του τα όνειρα και τις ελπίδες του για έναν κόσμο καλύτερο, για έναν κόσμο ειρηνικό. Λαχταρά να αποτυπώσει στο χαρτί τη χαρά της ζωής που τη στερήθηκε πολεμώντας τόσον καιρό. Δυστυχώς όμως, η εμπειρία του πολέμου φαίνεται πως τον σημάδεψε πολύ βαθιά. Κάθε προσπάθειά του να ζωγραφίσει εικόνες γαλήνιες και ειρηνικές σκοντάφτει πάνω στις μνήμες του πολέμου που τον πλημμυρίζουν, απρόσκλητες και ορμητικές. Πρόκειται για εικόνες φρίκης που τον κάνουν να πονά τόσο πολύ που νομίζει ότι θα τρελαθεί. Ωστόσο δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια, καθώς νιώθει πως η επαφή του με την τέχνη είναι ο μόνος τρόπος για να λυτρωθεί. β. Στο δεύτερο ερώτημα κάθε απάντηση είναι δεκτή αρκεί να είναι επαρκώς αιτιολογημένη. Μονάδες 6 Ομάδα β 1. Συμπλήρωσε το κείμενο με τα παραθετικά των επιθέτων που ζητούνται στην παρένθεση:
Το ωραιότατο ή πολύ ωραίο (ωραίο, απόλυτος υπερθετικός βαθμός) βενετσιάνικο κάστρο, το δασάκι με τα πεύκα, ο δημοτικός κήπος με τις λεύκες, η συμπαθητική επαρχιώτικη προκυμαία. Ν’ ανοίξει ένα καινούριο βιβλίο, με τα πιο μεγάλα ή τα μεγαλύτερα (μεγάλα, σχετικός υπερθετικός βαθμός) αθώα κατεβατά, ολόασπρα σαν άγγελοι. Μια βάρκα να ζωγραφίσει, ελαφρότερη ή ελαφρύτερη ή πιο ελαφριά (ελαφριά, συγκριτικός βαθμός) σαν τριανταφυλλιά πεταλούδα, Ήτανε πρόσωπα κίτρινα, μάτια ανοιχτά με ακίνητες πλατύτατες ή πολύ πλατιές (πλατιές, απόλυτος υπερθετικός βαθμός) κόρες. Μονάδες 2
-
-
2.
πλατιές (κόρες): να κλιθεί το επίθετο στο αρσενικό και στο ουδέτερο γένος στους δύο αριθμούς. Μονάδες 4
Ονομ. ο Γεν. του Δοτ. τον Κλητ. ─
Ενικός αριθμός πλατύς πλατύ /του πλατιού πλατύ πλατύ
Ονομ. οι Γεν. των Δοτ. τους Κλητ. ─
Πληθυντικός αριθμός πλατιοί τα πλατιά πλατιών των πλατιών πλατιούς τα πλατιά πλατιοί ─ πλατιά
το πλατύ του πλατύ /του πλατιού το πλατύ ─ πλατύ
Δεκτοί γίνονται επίσης και οι αρχαιοπρεπείς τύποι του επιθέτου. 3. Να συμπληρώσεις τα κενά του πίνακα με τα ρήματα που θα βρεις στην παρακάτω περίοδο:
Στο σπίτι τον περίμενε μια πικρή ησυχία. Ν’ αρχίσει μια νέα ζωή.
Ρήμα περίμενε Ν’ αρχίσει
Χρόνος παρατατικός αόριστος
Έγκλιση οριστική υποτακτική
Πρόσωπο τρίτο τρίτο
Αριθμός ενικός ενικός Μονάδες 2
4. Τοποθέτησε το ρήμα του κειμένου έβλεπε σε όλους τους χρόνους διατηρώντας το ίδιο πρόσωπο και τον ίδιο αριθμό: Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξακολουθητικός Μέλλοντας Συνοπτικός Μέλλοντας Συντελεσμένος Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερσυντέλικος
βλέπει έβλεπε είδε θα βλέπει θα δει θα έχει δει έχει δει είχε δει
Μονάδες 4
5. Βρείτε τις αντωνυμίες του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου και σημειώστε το είδος της καθεμιάς: -
Τόσα χρόνια λαχτάρησε τούτη την επίσημη ώρα του γυρισμού. Έκλεινε τα μάτια και τους έβλεπε να περπατάνε. Τα πόδια τους αφήνανε στο πυρωμένο χώμα κόκκινες πατημασιές. Δεμένοι σαν τα ζωντανά με το σχοινί ο ένας από τον άλλο..... Μονάδες 3 Τόσα τούτη τους τους ο ένας τον άλλο
Δεικτική Δεικτική Προσωπική Κτητική Αόριστη Αόριστη
Ομάδα γ 1. Να χαρακτηρίσεις τις παρακάτω προτάσεις του κειμένου με βάση συστατικά τους (τη δομή τους). Θα βρεις τις προτάσεις στο κείμενο τυπωμένες με έντονα γράμματα. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 1) Τόσα χρόνια. 2) Όλα να ‘ναι γιορτερά.
απλή
ελλειπτική Χ
επαυξημένη
Χ
3) Κατέβηκε στη βάρκα ο Λεωνής
Χ Μονάδες 3
2. Να βρείτε τους χρονικούς και τους τοπικούς προσδιορισμούς στις παρακάτω φράσεις του κειμένου: - Τούτη η αίσθηση τον βασάνιζε ώσπου κόντευε να ξεφωνίσει σαν τρελός…. - Στο σπίτι τον περίμενε μια πικρή ησυχία. - Τα πόδια τους αφήνανε στο πυρωμένο χώμα κόκκινες πατημασιές. - Τα μάτια τους παίζανε δεξιά ζερβά σαν του πιασμένου αγριμιού. - Η καλλιτεχνική του συνείδηση, που την ένιωθε όλα τα χρόνια του πολέμου να ωριμάζει μέσα του, βιαζότανε να πραγματοποιήσει τις μεγάλες φιλοδοξίες του. Τοπικοί προσδιορισμοί Χρονικοί προσδιορισμοί Στο σπίτι
ώσπου κόντευε
στο χώμα
τα χρόνια
δεξιά ζερβά μέσα Μονάδες 3 3. Να μετατρέψετε στις παρακάτω προτάσεις του κειμένου τη σύνταξη από ενεργητική σε παθητική - τα χρόνια του πολέμου γράψανε με φοβερά ψηφία ένα μεγάλο μέρος της ζωής του - Τούτη η αίσθηση τον βασάνιζε.
Ένα μεγάλο μέρος της ζωής του γράφτηκε με φοβερά ψηφία από τα χρόνια του πολέμου. Βασανιζόταν από τούτη την αίσθηση. Μονάδες 3 4. Να αντιγράψετε στο τετράδιό σας τις προτάσεις που ενώνουν οι υπογραμμισμένοι σύνδεσμοι και να δηλώσετε το είδος της σύνδεσης (υποτακτική – παρατακτική): «Καταλάβαινε καθαρά πως τα χρόνια του πολέμου γράψανε με φοβερά ψηφία ένα μεγάλο μέρος της ζωής του, και ήθελε φλογερά και πεισματικά να βουλώσει με επτά σφραγίδες αυτό το βιβλίο.» - Πως: ενώνει τις προτάσεις Καταλάβαινε καθαρά + τα χρόνια του πολέμου γράψανε με φοβερά ψηφία ένα μεγάλο μέρος της ζωής του ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ -
Και: ενώνει τις προτάσεις: Καταλάβαινε καθαρά ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ
+
ήθελε φλογερά και πεισματικά
-
Να: ενώνει τις προτάσεις: ήθελε φλογερά και πεισματικά + να βουλώσει με επτά σφραγίδες αυτό το βιβλίο. ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ Μονάδες 3
5. Στις παρακάτω περιόδους του κειμένου να βρείτε όλα τα ρήματα και να τα κατατάξετε σε μεταβατικά, αμετάβατα και συνδετικά. Στη συνέχεια να βρείτε τα αντικείμενα ή τα κατηγορούμενα. Το βαπόρι φουντάρισε έξω από το λιμάνι. Η θάλασσα ήτανε λουλακιά. Του γύρευαν με άγριες και προστακτικές φωνές τη μορφή τους. Μονάδες 3 Φουντάρισε: αμετάβατο Ήτανε: συνδετικό λουλακιά = κατηγορούμενο Γύρευαν: μεταβατικό του, τη μορφή = τα αντικείμενα Ομάδα δ 1. Στο κείμενο υπάρχουν πολλές εκφράσεις με μεταφορική σημασία. Να αποδώσετε την κυριολεκτική σημασία των παρακάτω εκφράσεων του κειμένου. - Ανάσταση στην ψυχή και στη φύση. - Τα χρόνια του πολέμου γράψανε με φοβερά ψηφία ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. - Ένιωθε να τον δαγκάνει ένας πόνος. Ανάσταση στην ψυχή και στη φύση: αναζωογόνηση στην ψυχή και στη φύση. Τα χρόνια του πολέμου γράψανε με φοβερά ψηφία ένα μεγάλο μέρος της ζωής του: επηρέασαν με πολύ άσχημο τρόπο ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. Ένιωθε να τον δαγκάνει ένας πόνος: ένιωθε να πονά πολύ. Μονάδες 3 2. Να βρείτε μέσα στο κείμενο δύο παρομοιώσεις και να τις αντιγράψετε στο τετράδιό σας. Μονάδες 2 Ενδεικτικά: ολόασπρα σαν άγγελοι, ελαφριά σαν τριανταφυλλιά πεταλούδα 3. Να γράψεις μία συνώνυμη για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου (οι λέξεις στο κείμενο είναι υπογραμμισμένες): λαχτάρησε (με τη σημασία που έχει στο κείμενο): επιθύμησε σβέλτα: γρήγορα
ατελείωτη: ασταμάτητη Μονάδες 3 4. Για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψεις ένα αντώνυμο (οι λέξεις στο κείμενο είναι τυπωμένες με έντονα γράμματα): θολά: καθαρά, διαυγή χαρωπή: λυπημένη Μονάδες 2
ΜΕΡΟΣ Β Παραγωγή λόγου Σε κάποιο σημείο του πλανήτη έχει ξεσπάσει πόλεμος. Τα στρατεύματα μιας πανίσχυρης χώρας εισέβαλαν στα εδάφη ενός μικρού και αδύναμου κράτους. Οι εικόνες που μεταδίδουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης από τα πεδία των μαχών και από τους βομβαρδισμούς κάνουν το γύρο του κόσμου ξεσηκώνοντας πλήθος διαμαρτυριών. Το σχολείο σου αποφάσισε να συμμετάσχει σ’ αυτό το παγκόσμιο αντιπολεμικό κίνημα Αναλαμβάνεις να γράψεις ως εκπρόσωπος της τάξης σου μία επιστολή προς τον πρόεδρο της υπερδύναμης που ξεκίνησε τον πόλεμο, ζητώντας του να σταματήσει τις εχθροπραξίες όσο ακόμα είναι νωρίς. Στην επιστολή σου αναφέρεται στις συμφορές που προκαλεί ο πόλεμος στους ανθρώπους αλλά και στα οφέλη της ειρήνης. (Η επιστολή σου θα πρέπει να αποτελείται από τουλάχιστον τρεις παραγράφους) Μονάδες 50
Ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν:
Συμφορές που προκαλεί ο πόλεμος Οικονομικός – Οικολογικός τομέας Ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές (ερείπια και χαλάσματα). Η γη μένει ακαλλιέργητη, η βιομηχανία εγκαταλείπεται, το εμπόριο δυσχεραίνεται. Δαπανώνται πολλά χρήματα για τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Ανατρέπεται η φυσική ισορροπία (π.χ. μόλυνση της ατμόσφαιρας, εξαφάνιση χλωρίδας και πανίδας, διατάραξη κλίματος) και προκύπτουν τεράστια οικολογικά προβλήματα που πλήττουν ανεπανόρθωτα τον πλανήτη εξαιτίας της χρήσης χημικών - πυρηνικών όπλων. Ηθικός τομέας Οι ηθικές αξίες ακρωτηριάζονται: Ο άνθρωπος γίνεται απάνθρωπος και καχύποπτος, επιθυμεί την εκδίκηση και τα αντίποινα, χάνεται ο σεβασμός προς τον άνθρωπο. Επικρατεί δυσπιστία και καχυποψία, κυριαρχούν οι έχθρες ανάμεσα σε άτομα και λαούς. Ψυχοσωματικός Κυριαρχεί η δυστυχία, ο πόνος, ο θρήνος, η απαισιοδοξία, η ανασφάλεια, η βία, το μίσος. Θάνατοι από λιμούς και επιδημίες, μαζικές εκτελέσεις, δολοφονίες, βασανιστήρια, στρατόπεδα συγκεντρώσεων ο πόλεμος στερεί το πολυτιμότερο αγαθό, τη ζωή του ανθρώπου. Πείνα, ανέχεια, ασθένειες, εξαθλίωση. Κοινωνικός – Πολιτικός Οι δεσμοί των ανθρώπων χαλαρώνουν, με αποτέλεσμα να αλλοιώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις. Καταλύονται θεσμοί όπως η δημοκρατία, καταργούνται οι νόμοι και τα δικαιώματα. Συχνά καταλύεται η δημοκρατία.
Πνευματικός - Πολιτιστικός Η γνώση υπηρετεί τη δύναμη, η επιστήμη και η τεχνολογία χρησιμοποιούνται για να εξοντώσουν κι όχι να υπηρετήσουν τον άνθρωπο, ενώ η τέχνη αλλοιώνεται. Οι πολιτισμοί οδηγούνται σε παρακμή, τα πάντα αφανίζονται (τέχνες, επιστήμες, παιδεία). Ο πόλεμος γκρεμίζει ό,τι ωραίο δημιουργεί ο άνθρωπος, με αποτέλεσμα να καταστρέφεται ο πολιτισμός. Εθνικός - Διακρατικός Αναπτύσσονται ρατσιστικές τάσεις, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η επικοινωνία και η συνεργασία των λαών. Τα οφέλη της ειρήνης Α. Για το άτομο Διαμορφώνονται οι κατάλληλες συνθήκες για ανώτερη παιδεία, μόρφωση, εργασία, ψυχαγωγία, ο άνθρωπος ασχολείται με την καλλιέργεια των γραμμάτων, των τεχνών, των επιστημών. Το άτομο αισθάνεται ασφάλεια, αισιοδοξία, σιγουριά για το μέλλον, απαλλάσσεται από το φόβο και την αγωνία του πολέμου, βιώνει την ηρεμία, τη γαλήνη και είναι ψυχικά ισορροπημένο. Εργάζεται δημιουργικά και αφοσιώνεται στο έργο του, έχει προσωπική και κοινωνική ζωή, είναι κατά συνέπεια ευτυχισμένο. Β. Για τις κοινωνίες Παρατηρείται οικονομική, πνευματική και πολιτιστική πρόοδος. Εξάλλου, μόνο σε συνθήκες ειρήνης οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν έργα πολιτισμού και να απολαύσουν υλικά, πνευματικά, κοινωνικά και πολιτιστικά αγαθά. Επικρατεί γαλήνη, ηρεμία, ενώ παρατηρείται παραγωγικότητα που οδηγεί στην εξέλιξη των κοινωνιών. Αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις και οι κοινωνικές αρετές (αγάπη, φιλία, ομόνοια, κ.ά.) Η επικράτηση της ειρήνης κατοχυρώνει τη δημοκρατία και προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η ειρήνη εγγυάται τη συναδέλφωση των λαών, οι λαοί επιδιώκουν από κοινού την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων βάσει του διαλόγου. Μονάδες 50