Ναυμαχία της Ναυπάκτου Οι πρωταγωνιστές
Οι αντίπαλοι Α. Οι χριστιανοί
Ο Δον Χουάν της Αυστρίας (15471578) Ήταν συγγενής του Γερμανού αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού, νόθος γιος του Καρόλου Ε’ (βασιλιά της Ισπανίας και αυτοκράτορα της Γερμανίας) και μιας Γερμανίδας που ονομαζόταν Μπάρμπαρα Μπλόμπεργκ. Κατά την ναυμαχία της Ναυπάκτου ήταν αρχηγός του χριστιανικού στόλου και ήταν μόλις 24 ετών. Αγωνίστηκε με γενναιότητα, προκαλώντας τους Οθωμανούς διοικητές σε μια σύγκρουση που θύμιζε μεσαιωνική μονομαχία.
Βασιλιάς Φίλιππος Β’ της Ισπανίας (1527-1598)
Κατά την ναυμαχία της Ναυπάκτου ο Φίλιππος ο Β’ ήταν βασιλιάς της Ισπανίας και ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδήγησαν την δημιουργία της χριστιανικής συμμαχίας. Γεννήθηκε στο Βαγιαδολίδ της Ισπανίας ήταν γιος του Καρόλου Ε’ (βασιλιά της Ισπανίας). Το 1554 ο Κάρολος Ε’ παραχώρησε στον Φίλιππο τα βασίλεια της Νάπολης και της Σικελίας. Την επόμενη χρονιά ο Φίλιππος ανέλαβε και τις Κάτω Χώρες, ενώ το 1556 του παραχωρήθηκε το Βασίλειο της Ισπανίας με τις αποικίες των Ισπανών στην Αμερική.
Σεμπάστιαν Βενιέρ (1497-1572) • Ήταν ικανός ναυτικός διοικητής, με μεγάλη εμπειρία στον βενετικό στόλο. Το μόνο μειονέκτημα του ήταν πως ακολούθησε μια κοντόφθαλμη πολιτική προστασίας των βενετικών συμφερόντων δηλαδή ήταν αρνητικός με την συνεργασία με χριστιανούς. Στην ναυμαχία της Ναυπάκτου απέδειξε τις ικανότητές του αγωνιζόμενος στο κέντρο της χριστιανικής παράταξης.
Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγκο (1500-1571) • Την περίοδο της ναυμαχίας ήταν περίπου 70 ετών και κατείχε τη θέση του υπαρχηγού των βενετικών δυνάμεων, έχοντας ήδη υπηρετήσει στον βενετικό στόλο για περισσότερο από μισό αιώνα. Στην ναυμαχία της Ναυπάκτου ανέλαβε τη διοίκηση της αριστερής (βόρειας) πλευράς της χριστιανικής παράταξης και χάρη στις ικανότητες του κατάφερε να εκμεταλλευτεί πολύ καλά τα τακτικά πλεονεκτήματα της θέσης του. Δυστυχώς ήταν ένα από τα θύματα της ναυμαχίας.
Δούκας Μαρκαντόνιο Κολόνα (1535-1584) • Ήταν δούκας του Ταλιακότσο και του Παλιάνο Ιταλία και εργαζόταν ως επαγγελματίας μισθοφόρος. Αν και οι γνώσεις του γύρω από τις θαλάσσιες επιχειρήσεις ήταν ελάχιστες, ο πάπας Πίος Ε’ τον έκρινε κατάλληλο για να αναλάβει την διοίκηση των παπικών δυνάμεων και την αντιπροσώπευση των παπικών συμφερόντων στο πλαίσιο της χριστιανικής συμμαχίας, διότι είχε καλές σχέσης με τους Ισπανούς. Στην ναυμαχία οι στρατιωτικές και διπλωματικές του ικανότητες ήταν πολύ χρήσιμες στον Δον Χουάν. Επιστρέφοντας στην Ιταλία “εξαργύρωσε” την επιτυχία του παίρνοντας ακόμη μεγαλύτερα αξιώματα: διορίστηκε γενικός διοικητής του παπικού στόλου και, το 1577, ο Φίλιππος Β' τον έχρισε αντιβασιλέα της Σικελίας. Πέθανε το 1584.
Giovanni Andrea (Gianandrea) Doria • Θετός γιος του Andrea Doria, του γενοβέζου ευγενή και στρατηγού που ηγήθηκε των δυνάμεων της αψβουργικής αυτοκρατορίας επί Καρόλου Ε' κατά τη ναυμαχία της Πρέβεζας το 1538. Από τον θείο του κληρονόμησε τον τίτλο του Πρίγκηπα του Melfi. Ο Gianandrea ανέλαβε το αξίωμα του ναυάρχου της Γένοβας το 1556. Το 1560 αναμετρήθηκε στη ναυμαχία της Τζέρμπα με τον Piyale Pasha ο οποίος τελικά επικράτησε και ανακατέλαβε την Τύνιδα. Στη ναυμαχία της Ναυπάκτου, παρά τις αντιρρήσεις των Βενετών, του ανατέθηκε η διοίκηση της δεξιάς πτέρυγας του συμμαχικού στόλου.
Οι αντίπαλοι Β. Οι Οθωμανοί
Σελίμ Β' Ήταν γιος του Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπή και της Χουρέμ Σουλτάν. Γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη το 1524. Όταν πέθανε ο πατέρας του, το 1566, κατά την πολιορκία του φρουρίου Σίγκετβαρ, ήταν γενικός διοικητής της Κιουτάχειας. Τότε ο Μέγας Βεζίρης Σοκόλλου Μεχμέτ πασάς απέκρυψε από το στρατό τον θάνατο του Σουλτάνου προκειμένου να μη πτοηθεί το ηθικό του, ειδοποιώντας παράλληλα τον διάδοχο Σελίμ. Ο τελευταίος επέστρεψε στη Κωνσταντινούπολη και στις 7 Σεπτεμβρίου (1566) ανακηρύχθηκε Σουλτάνος. Σπουδαία ιστορικά γεγονότα σημάδεψαν τη βασιλεία του, σημαντικότερα των οποίων ήταν: η κατάληψη της Κύπρου, που έθεσε τέλος στην Ενετοκρατία, συνέπεια της οποίας ήταν τον επόμενο χρόνο η ναυμαχία της Ναυπάκτου, ενώ λίγο αργότερα ακολούθησε η κατάληψη της Τυνησίας.
Muezzinzade Ali Pasha • Ήταν γιος του μουεζίνη που ιερουργούσε στο τζαμί δίπλα στο σεράι. Όταν ο Σελίμ διαδέχθηκε τον πατέρα του, τον προβίβασε σε Καπουδάν Πασά και τον πάντρεψε με μία από τις κόρες του. Κατά την εκστρατεία για την κατάληψη της Κύπρου το 1570 ήταν επικεφαλής του στόλου. Ο Σελίμ Β΄του ανέθεσε την ηγεσία του στόλου και στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Του έδωσε μάλιστα και το λάβαρο των Χαλιφών. Κατά τη διάρκεια της μάχης η ναυαρχίδα του, η «Σουλτάνα» βρέθηκε αντιμέτωπη με τη ναυαρχίδα του συμμαχικού στόλου, τη La Real, επί της οποία επέβαινε ο Δον Χουάν της Αυστρίας. Τα δύο πλοία κόλλησαν μεταξύ τους και η συνέχεια δόθηκε σε μάχη σώμα με σώμα. Ο Αλί Πασά σκοτώθηκε όταν τον βρήκε ένα βόλι από μουσκέτο στο κεφάλι. Οι Ισπανοί τον αποκεφάλισαν και έστησαν το κεφάλι του σε πάσσαλο για να αποθαρρύνουν το στόλο του, επιδεικνύοντας μάλιστα και το ιερό λάβαρο των Χαλιφών που είχαν πάρει στην κατοχή τους. Το γεγονός αυτό είχε πράγματι ως αποτέλεσμα να αποσυντονιστεί η οθωμανική άμυνα και η ναυμαχία να λήξει υπέρ της Ιερής Συμμαχίας.
Ουλούτζ Αλή (Οκιάλη) Πασάς (1511-1587) • Ήταν Ιταλός από την Καλαβρία και αρχικά ονομαζόταν Τζοβάν Ντιονίτζι. Εργαζόταν σε κάποιο ψαροκάικο μέχρι που αιχμαλωτίστηκε από τον μουσουλμάνο πειρατή Τζαφερ. Προκειμένου να αποφύγει την υπηρεσία στις γαλέρες αποφάσισε να ασπαστεί την μουσουλμανική θρησκεία και να ενταθεί στο πειρατικό πλήρωμα. Κατά τη ναυμαχία, διοικώντας την αριστερή πλευρά του τουρκικού στόλου, κατάφερε να δημιουργήσει φθορές στους αντιπάλους ώστε να διαφυλάξει τα σκάφη της παράταξης του με μικρές απώλειες. Το 1572 που ορίστηκε αρχηγός του Οθωμανικού στόλου κατάφερε να επουλώσει τις πληγές που προκάλεσε η ναυμαχία.