Η ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΤΟΝ 16Ο ΑΙΩΝΑ Ένα σημαντικό τμήμα της ναυτικής δύναμης των Οθωμανών στην ναυμαχία της Ναυπάκτου υπήρξαν οι πειρατές που είχαν τις βάσεις τους στις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Στο Νοτιοδυτικό τμήμα της Μεσογείου χρησιμοποιούσαν ως ορμητήριο την Μπαρμπαρία και έτσι αποκλήθηκαν πειρατές της Μπαμπαρίας. Ουσιαστικά η πιο σημαντική δύναμη που διέθεταν οι Οθωμανοί για τον έλεγχο της Μεσογείου ήταν οι πειρατές Όμως, και από την πλευρά των χριστιανών υπήρχε πειρατική δραστηριότητα κατά κύριο λόγο από τους ιππότες της Μάλτας οι οποίοι εκμεταλλεύονταν την στρατηγική θέση που είχε το νησί τους στο κέντρο της Μεσογείου. Από τον 15ο αιώνα πολλά λιμάνια που βρίσκονταν στις ακτές της Βόρειας Αφρικής υπήρξαν ορμητήρια πειρατικών ομάδων. Για αιώνες τα πλοία τους περνούσαν από το στενό του Γιβραλτάρ μέχρι και τις ακτές της Συρίας, αφήνοντας πίσω τους μια φήμη για την σκληρότητά τους. Αυτοί δεν ήταν απλοί πειρατές αλλά κουρσάροι οι οποίοι ήταν νομιμοποιημένοι από το οθωμανικό κράτος το οποίο τους αναγνώρισε και στήριζε την δράση τους. Οι σημαντικότερες βάσεις των πειρατών ήταν η Τύνιδα, το Αλγέρι και η Τρίπολη. Και άλλες όμως πόλεις τους υποδέχονταν φιλόξενα καθώς ωφελούνταν από την οικονομική ανάπτυξη που πρόσφεραν οι πειρατές με την παρουσία τους.
ΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ ΠΕΙΡΑΤΕΣ ΤΗΣ ΜΠΑΡΜΠΑΡΙΑΣ Οι πειρατές της Μπαρμπαρίας διέθεταν εξαιρετική οργάνωση. Συγκεκριμένα οι κυβερνήτες των πειρατικών πλοίων έπαιρναν μέρος σε ένα κοινό συμβούλιο που το ονόμαζαν ταϊφέ ραϊσί το οποίο αναλάμβανε να εκπροσωπήσει να συμφέροντα των πειρατών στους τοπικούς διοικητές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όμως η προστασία που τους παρείχε η Οθωμανική Αυτοκρατορία επέβαλλε στους πειρατές κάποιους περιορισμούς. Οι αρχηγοί των πειρατικών πλοίων είχαν ωστόσο αρκετή δόση ελεύθερης δράσης καθώς ο καπετάνιος κάθε πλοίου είχε απόλυτη εξουσία. Οι πειρατές της Μπαρμπαρίας αποδυναμώθηκαν σταδιακά και αυτό οφείλεται σε κύριο βαθμό στην συνεχή παρακμή του οθωμανικού κράτους το οποίο ήταν ουσιαστικά ο προστάτης τους. Στην πραγματικότητα οι οι περισσότεροι από τους πειρατές της Μπαρμπαρίας ήταν χριστιανοί εξωμότες οι οποίοι αφού αιχμαλωτίστηκαν προτίμησαν να ασπαστούν το Ισλάμ και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή ως πειρατές παρά να γίνουν σκλάβοι στις τούρκικες γαλέρες. Στη ναυμαχία της Ναυπάκτου ο αρχηγός των πειρατών της Μπαρμπαρίας Ουλούτζ Αλή ήταν ιταλικής καταγωγής ο οποίος ήταν αιχμάλωτος που είχε αποφασίσει να γίνει πειρατής.
ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΑ Οι πιο επιτυχημένοι και γνωστοί πειρατές της Μπαρμπαρίας υπήρξαν οι ελληνικής καταγωγής αδελφοί Μπαρμπαρόσα. Η καταγωγή τους ήταν από την Λέσβο στην οποία είχε εγκατασταθεί ο πατέρας τους, πρώην στρατιώτης του
στρατού
των
Οθωμανών,
όταν
εγκατέλειψε
την
υπηρεσία
και
παντρεύτηκε με μια κοπέλα από το νησί. Ο Αρούτζ
ο μεγαλύτερος από τους δύο αδελφούς εντάχθηκε στο
πλήρωμα στα τέλη του 15 ο αιώνα. Η γαλέρα του είχε ως ορμητήριο τη Λέσβο και έκανε επιδρομές στο Αιγαίο. Αιχμαλωτίστηκε όμως από τους ιππότες της Ρόδου και για κάμποσο καιρό χρησιμοποιήθηκε ως κωπηλάτης σε γαλέρα, μέχρις ότου ένας Αιγύπτιος εμίρης εξαγόρασε την ελευθερία του με σκοπό να τον χρησιμοποιήσει ως κυβερνήτη στις πειρατικές γαλέρες που διέθετε με αποτέλεσμα, ο Αρούτζ να βρεθεί στην Αλεξάνδρεια απ’ όπου κάλεσε τον αδερφό του Χιζίρ, για τον οποίο είχε εξασφαλίσει μια πολύ καλή θέση ανάμεσα στους πειρατές. Ο Αρούτζ και ο Χαζίρ σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφεραν με τις δυνατότητές τους να αναδειχθούν σε ικανούς κυβερνήτες πειρατικών σκαφών. Οι αδελφοί Μπαρμπαρόσα το 1512 έχοντας υπερεκτιμήσει τις δυνατότητές τους, προσπάθησαν να καταλάβουν ένα οχυρό που είχαν κατασκευάσει οι Ισπανοί στις ακτές της βόρειας Αφρικής. Η επίθεση αυτή απέτυχε και ο μεγαλύτερος από τους αδελφούς Αρούτζ έχασε το ένα του χέρι. Παρόλα αυτά οι δυο αδελφοί επανέλαβαν την επίθεση ύστερα από δύο χρόνια και πάλι όμως χωρίς καμία επιτυχία. Πέραν όμως από τις αποτυχίες αυτές, ο Αρούτζ και ο Χαζίρ προβλήθηκαν ως οι μόνοι ικανοί που θα μπορούσαν να προστατεύσουν τους
μουσουλμάνους
του
Αλγερίου
από
την
ισπανική
απειλή.
Η
δραστηριότητά τους, αν και δεν επέφερε καρπούς ερχόταν σε αντίθεση με την απραξία τους τοπικού ηγεμόνα. Οι αδελφοί Μπαρμπαρόσα εκμεταλλεύθηκαν τη δυσαρέσκεια του λαού και το 1516 οδήγησαν μια πειρατική δύναμη εναντίον του Αλγερίου. Ο λαός τους υποστήριξε και έκανε εξεγέρσεις εναντίον του ηγεμόνα ο οποίος και δολοφονήθηκε. Τη θέση του ηγεμόνα κατέλαβε ο Αρούτζ Μπαρμπαρόσα που ορίστηκε ως ο νέος σουλτάνος του Αλγερίου Ο Αρούτζ όμως όφειλε να προστατεύσει τον λαό του από τους Ισπανούς που είχαν καταλάβει την σημαντική πόλη Οράν που ήταν 300 χλμ. μακριά από το Αλγέρι καθώς και μια βάση μέσα στον κόλπο του Αλγερίου. Το 1518 οι Ισπανοί έκαναν μια απόπειρα να καταλάβουν το Αλγέρι, όμως οι πειρατές τους απώθησαν με την βοήθεια καταιγίδας. Για να
απαντήσει σε αυτή την επίθεση των Ισπανών ο Αρούτζ
επιχείρησε να
κατακτήσει το Οράν, αλλά η ισπανική φρουρά τον απώθησε και τον υποχρέωσε
να
υποχωρήσει
στην
γειτονική
πόλη
Τλεμκέν.
Ωστόσο,
ανασυγκρότησε τις δυνάμεις του και άρχισε να πολιορκεί τον Οράν. Ύστερα από εξάμηνη πολιορκία, οι πειρατές προσπάθησαν να καταλάβουν την πόλη με αιφνιδιαστική επίθεση, στην διάρκεια της οποίας ο Αρούτζ έχασε την ζωή του. Τον Αρούτζ διαδέχθηκε ο αδελφός του Χαζίρ ή αλλιώς Χαϊρεντίν που σήμαινε «δώρο θεού». Ο Χαζίρ κατάλαβε γρήγορα πως χρειάζεται βοήθεια για να αντιμετωπίσει τους Ισπανούς, έτσι συμμάχησε με τον Οθωμανό σουλτάνο ο οποίος έστειλε τούρκικα στρατεύματα να βοηθήσουν στην υπεράσπιση του Αλγερίου. Με την βοήθεια αυτή ο Χαζίρ ξεκίνησε μια οργανωμένη εκστρατεία εναντίον των Ισπανών στην Μεσόγειο. Νίκησε έναν ισχυρό χριστιανικό στόλο και λεηλάτησε τη Μαγιόρκα και τη Νίκαια. Ως αντίποινα οι Ισπανοί κατέκτησαν την Τύνιδα, όμως αυτό δεν ήταν αρκετό για να σταματήσει την ορμή των πειρατών του Μπαρμπαρόσα. Ο Χαζίρ πέθανε το 1547 αφού βοήθησε στην εδραίωση και εξάπλωση του οθωμανικού ελέγχου στην βόρεια Αφρική.
ΟΛΟΥΤΖ ΑΛΗ Στην ναυμαχία της Ναυπάκτου ο πιο σημαντικός μεταξύ των αρχηγών των πειρατών ήταν ο Ουλούτζ Αλή. Είχε γεννηθεί στα νότια της Ιταλίας με το όνομα Τζιοβάνι Ντιονίτζι, με πατέρα ψαρά, και ο ίδιος όμως ασχολήθηκε με το επάγγελμα αυτό. Αιχμαλωτίστηκε από τον τον πειρατή Τζαφέρ Ραϊς το 1536 ο οποίος υπό τις διαταγές του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα έκανε επιδρομές στις Ιταλικές ακτές. Ο Ουλούτζ αρχικά χρησιμοποιήθηκε
ως κωπηλάτης στις
γαλέρες, αργότερα του δόθηκε η ευκαιρία να ασπαστεί το Ισλάμ και να εξομοιωθεί μαζί τους. Ως μωαμεθανός πλέον, ο Τζιοβάνι μετονομάσθηκε σε Ουλούτς ή Ουλούτζ Αλή. Το 1560 ο Ουλούτζ κατόρθωσε να ανέβει στην πειρατική ιεραρχία. Το 1565 διακρίθηκε ξανά στην πολιορκία της Μάλτας από τους Οθωμανούς. Είχε πλέον αρκετή δύναμη και φήμη για να διεκδικήσει ένα υψηλό αξίωμα και όταν ο Τουργκούτ Ραϊς περιέπεσε σε δυσμένεια, ο Ουλούτζ πήρε τον τίτλο του κυβερνήτη της Τρίπολης. Ο Ουλούτζ Αλή οργάνωσε μια νέα σειρά πειρατικών επιδρομών, κυρίως στις ακτές της νότιας Ιταλίας και της Σικελίας καθώς εκεί ήταν οι ισπανικές επαρχίες. Οι επιτυχίες του έγιναν γνωστές στην
Κωνσταντινούπολη και το 1568 ανέλαβε το υψηλότερο αξίωμα του μπεηλέρμπη του Αλγερίου. Από εκεί οργάνωσε μεγαλύτερης κλίμακας επιθέσεις κατά των Ισπανών. Κατόρθωσε επίσης να αιχμαλωτίσει μια ομάδα των ιπποτών της Μάλτας το 1570. Μετά από έναν χρόνο ο Ουλούτζ Αλή κλήθηκε να πάρει μέρος στην ναυμαχία της Ναυπάκτου από τον οθωμανικό στόλο. Εκείνος ήταν ο πιο σημαντικός αξιωματικός και μετέφερε μια σημαία των ιπποτών της Μάλτας ως λάφυρο. Στην συνέχεια ο σουλτάνος του εμπιστεύθηκε την ανώτερη διοίκηση του οθωμανικού στόλου με σκοπό να τον αναδιοργανώσει ο οποίος κατόρθωσε να συγκροτήσει μια ετοιμοπόλεμη θαλάσσια δύναμη την επομένη χρονιά κιόλας. Το 1573 ο Ουλούτζ ανακλήθηκε στην δυτική μεσόγειο και ασχολήθηκε με την ανακατάληψη της Τύνιδας την οποία κατέκτησαν οι Ισπανοί. Ύστερα από πολιορκία ενός έτους και από συνεχείς επιχειρήσεις του οθωμανικού στρατού και στόλου, η Τύνιδα περιήλθε ξανά στην οθωμανική κυριαρχία. Οι βάσεις
πλέον
των
πειρατών
στις
ακτές
της
Μπαρμπαρίας
είναι
εξασφαλισμένες από την ισπανική απειλή. Ο Ουλούτζ Αλή τότε, για να μην τραβήξει ξανά το ενδιαφέρον των Ισπανών, μετέφερε την δραστηριότητά του στην ανατολική Μεσόγειο. Το μεγάλο του σχέδιο ήταν η κατάληψη του Μαρόκο η οποία παρέμενε ακόμα εκτός του οθωμανικού ελέγχου. Το σχέδιο του Ουλούτζ ήταν να φτάσει στα μαροκινά λιμάνια του Σαλέ και της Ταγγέρης, τα οποία αποτελούσαν αξιόλογα πειρατικά ορμητήρια. Αν ο οθωμανικός στρατός και οι πειρατές της Μπαρμπαρίας κατόρθωναν να προωθηθούν εκεί, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα στην μεταφορά του πλούτου των αποικιών της Αμερικής προς την Ισπανία. Ήταν ένα σχέδιο, το οποίο αν τελικά γινόταν πραγματικότητα θα μπορούσε να ανατρέψει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή. Το φιλόδοξο σχέδιο όμως ναυάγησε καθώς υπήρχαν διαφωνίες ανάμεσα τους.